Umiejętność pięknego, wyraźnego i swobodnego mówienia jest

Umiejętność pięknego, wyraźnego i swobodnego mówienia jest ważnym
atutem każdego dziecka nie tylko w przedszkolu czy w szkole. To, jak dziecko
będzie mówić, może mieć wielki wpływ na jego przyszłość. Nieprawidłowości
artykulacyjne bywają przyczyną wielu niepowodzeń szkolnych, a w późniejszym
okresie mogą stanowić trudność w wyborze drogi życiowej.
Aby zapobiegać wadom wymowy, już we wczesnym okresie życia dziecka powinniśmy zwrócić
szczególną uwagę na prawidłowy przebieg tzw. czynności fizjologicznych w obrębie narządu
żucia . Czynności te to:

Oddychanie

Odgryzanie

Żucie

Połykanie
Oddychanie
Niemowlę oddycha przy zamkniętych lub lekko uchylonych ustach, natomiast starsze dziecko
powinno (w trakcie spoczynku, gdy nie mówi) oddychać tylko przez nos
z uniesioną żuchwą. Jeśli zaobserwujemy, iż dziecko milcząc, a także podczas snu oddycha przez
usta - jest to sygnał nieprawidłowości i należałoby zgłosić się z dzieckiem do lekarza pediatry,
i w razie potrzeby - do laryngologa. Nieprawidłowe oddychanie może być spowodowane
częstymi infekcjami górnych dróg oddechowych, przerostem trzeciego migdała lub
powiększeniem migdałków podniebiennych, skrzywieniem przegrody nosowej, polipami w jamie
nosowej, alergią. Wczesna interwencja jest bardzo ważna, zapobiegnie wystąpieniu wtórnych
nieprawidłowości np. seplenieniu międzyzębowemu (otwarta buzia powoduje, iż język
nawykowo układa się w przestrzeni międzyzębowej, w przedsionku jamy ustnej, co później często
przekłada się na problemy z właściwą artykulacją), w skrajnym przypadkach może wykształcić się
wąskie i wysoko wysklepione tzw. podniebienie gotyckie. Oczywiście istotną sprawą jest również
zdrowie dziecka: stale niedrożny nos powoduje niedotlenienie dziecka, nieleczone migdałki,
zamiast spełniać funkcje ochronną- same są źródłem zakażenia organizmu, ich przerost może
powodować ucisk na ujścia trąbek słuchowych, co może spowodować kłopoty ze słuchem.
Odgryzanie
Odgryzanie powinno być przednie tj. dziecko powinno odgryzać kęsy przodem, nie bokiem.
Żucie
Do rozwoju funkcji żucia warunki stwarza wyrżnięcie się wszystkich zębów mlecznych. Na
mechanizm żucia składa się miażdżenie i przeżuwanie pokarmu. Żucie powinno odbywać się
ruchami
okrężnymi,
ruchy
pionowe
są
nieprawidłowe.Połykanie
Połykanie około 3 r. ż. zmienia się. Z tzw. niemowlęcego typu połykania przekształca się
w dojrzałe. Pierwszy typ polega na tym, iż język ułożony jest płasko, czubek języka podczas
połykania nie unosi się, występuje tendencja do układania języka, z tzw. zespoleniem językowowargowym (u niemowlęcia bezzębnego czubek języka podczas połykania znajduje się miedzy
wargami). Połykanie „dojrzałe” odbywa się inaczej. Zasadnicza różnica- trzon języka unosi się i
opiera o podniebienie twarde, co tworzy zwarcie tylne, a równocześnie czubek języka opiera się o
dziąsła w okolicy siekaczy górnych, tworząc zwarcie przednie. Wargi i łuki zębowe są zwarte. U
większości dzieci dojrzały typ połykania zaczyna rozwijać się od około 15 miesiąca życia,
natomiast zakończenie jego rozwoju powinno mieć miejsce po wyrżnięciu się drugich
trzonowców mlecznych., do ok. 3 roku życia. Przetrwałe połykanie typu niemowlęcego często
towarzyszy wadzie wymowy określanej mianem sygmatyzmu międzyzębowego (seplenienia
międzyzębowego).
Często sygmatyzm międzyzębowy jest bagatelizowany i zbywany przez
rodziców stwierdzeniem, że dziecko z tego wyrośnie. Otóż niestety prawda wygląda
tak, że najprawdopodobniej nie wyrośnie. Dorastając może oczywiście nieco
skorygować ułożenie języka, jednakże seplenienie międzyzębowe jest wadą trudną
do usunięcia ze względu na wyrobiony u dziecka nawyk wkładania języka między
zęby. A im później rozpocznie się pracę z dzieckiem, tym trudniej będzie
wypracować prawidłową realizację, gdyż ten nawyk będzie u dziecka jeszcze
bardziej utrwalony.