SŁONECZNIK ZWYCZAJNY (Helianthus annuus L.)

SŁONECZNIK BULWIASTY (Helianthus tuberosus)
Rodzina: Złożone (Asteraceae)
Potocznie zwany topinamburem, bulwą, „karczochem jerozolimskim”. Pochodzi z Ameryki Pn., udomowiony przez Indian. Do Europy trafił prawdopodobnie w 1612 r. W Polsce był znany wcześniej niż
ziemniaki, potem całkowicie ustąpił im miejsca. Natomiast we Francji zapełnił ogrody warzywne i jako
wykwintna jarzyna serwowany jest do dzisiaj.
Łodyga prosta, włóknista, o dł. 1-3,5 m. Liście na długich ogonkach, duże, sercowate z grubo piłkowanym brzegiem. Żółte koszyczki kwiatowe mają
średnicę 4-8 cm. Ponieważ w klimacie umiarkowanym kwitną późno (IX-X), owoce (niełupki) nie
zdążą dojrzeć i roślina nie wydaje nasion. Na końcach krótkich podziemnych rozłogów tworzą się
wrzecionowate bulwy z wieloma oczkami, żółte,
brązowe lub czerwone, wewnątrz białe. Zawierają
79% wody, 15,8% węglowodanów i 2,4% białka.
Pozostawione w ziemi są niewrażliwe na mróz i z łatwością odradzają się wiosną. Raz posadzony topinambur, daje plon przez kilkadziesiąt lat. W okresie
szybkiego wzrostu (VII-VIII) potrzebuje dużo wody
i ciepła.
Uprawiany jest w Ameryce, Europie i pn. Chinach.
W lasach sadzi się go jako karmę dla zwierzyny.
Bulwy, ze względu na małą zawartość skrobi i cukru,
nadają się na potrawy dla chorych na cukrzycę.
JK
SŁONECZNIK ZWYCZAJNY (Helianthus annuus L.)
Rodzina: Złożone (Asteraceae)
Uprawiany w wielu rejonach świata, pochodzi z obPRZEKRÓJ KWIATOSTANU SŁONECZNIKA
szarów stepowych Ameryki Pn.
Jest rośliną jednoroczną o mocnej łodydze wys.
KWIATY RURKOWATE
2,5-5 m z gąbczastym rdzeniem, pokrytej wraz z liśćmi
twardymi włoskami. Liście duże, sercowate, na
długich ogonkach. Na szczycie pędu talerzykowaty
koszyczek ze złocistożółtymi kwiatami języczkowymi naokoło. Środek wypełniają drobne obupłciowe
KWIATY
DNO KWIATOSTANU
kwiaty rurkowe, z których powstają owoce – nie- JĘZYCZKOWATE KOMORA
łupki. Wewnątrz, bezbielmowe nasienie zawiera 4065% tłuszczu, 24-40% białka oraz witaminę E.
Z oleistych nasion korzystali od wieków Indianie. ściowy olej spożywczy; a jako szybkoschnący techW 1510 r. słonecznik przybył do Hiszpanii i stał się niczny olej służy do wyrobu farb i lakierów. Wytłoki
w Europie rośliną ozdobną. Do Rosji wprowadził stanowią cenną paszę. Uprawiany jest też na zielonki
go Piotr Wielki ze względu na smaczne nasiona. i kiszonki. Nasiona to przysmak dla ludzi i ptaków.
Od XIX w. słonecznik hoduje się jako roślinę oleistą. Żółte kwiaty języczkowe suszy się do celów leczniZ dojrzałych nasion wytłaczany jest wysoko warto- czych. Roślina miododajna.
JK
– 100 –