Pytania i odpowiedzi do konkursu dla młodzieży

Pytania i odpowiedzi
1. Jak rozumieć termin "fundusze unijne"?
Pytając o "fundusze unijne", które mogły mieć wpływ na życie autorów, mamy na myśli
trzy rodzaje funduszy pomocowych: fundusze przedakcesyjne, z których Polska
korzystała przed wejściem do Unii Europejskiej oraz fundusze strukturalne i Fundusz
Spójności, z których Polska korzysta obecnie.
Choć tak rozumiane fundusze unijne różnią się między sobą pod wieloma względami, to
ich nadrzędny cel jest jeden - służą zmniejszeniu rozbieżności w rozwoju poszczególnych
państw i ich regionów oraz zwiększeniu spójności społecznej i gospodarczej Unii
Europejskiej. Bez nich dysproporcje między obszarami wysoko rozwiniętymi, a tymi,
które rozwijają się wolniej, zamiast zmniejszać się wraz z postępami integracji, mogłyby
się pogłębiać.
2. Co to są fundusze przedakcesyjne?
Przed przystąpieniem do Unii Europejskiej Polska, podobnie jak większość kandydujących
krajów, korzystała z wsparcia UE, aby lepiej przygotować się do członkostwa. Być może
zatem niektóre warte opisania projekty zostały zrealizowane dzięki jednemu z
wymienionych poniżej funduszy przedakcesyjnych:
•
Phare (projekty wspierające przemiany gospodarcze i społeczne oraz służące
dobremu przygotowaniu polskiej administracji i instytucji publicznych do działania
w Unii Europejskiej; np. szkolenia dla urzędników, dotacje dla małych i średnich
przedsiębiorstw, modernizacja i budowa dróg i mostów)
•
SAPARD (projekty wspierające rozwój obszarów wiejskich i rolnictwa, np. dotacje
na zakup nowych maszyn rolniczych, remont lub budowę nowych budynków
gospodarczych, na rozwój firm usługowych na wsi, w tym gospodarstw
agroturystycznych);
•
ISPA (projekty inwestycyjne o dużej wartości w dziedzinie ochrony środowiska i
transportu, np. budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków, projekty
dotyczące gospodarki odpadami, inwestycje drogowe i kolejowe, które ułatwią
połączenie sieci transportowej w Polsce z Sieciami Transeuropejskimi UE).
Warto wiedzieć: od stycznia 2007 roku państwa kandydujące do Unii Europejskiej,
korzystają z Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej, który zastąpił całą serię programów i
instrumentów finansowych Unii Europejskiej: Phare, ISPA, SAPARD, CARDS i instrument
finansowy dla Turcji (http://ec.europa.eu/regional_policy/funds/ipa/index_pl.htm).
3. Co to są fundusze strukturalne?
Nie wszystkie państwa UE rozwijają się w tym samym tempie. Bywa, że nawet w obrębie
jednego kraju są regiony, które radzą sobie lepiej, i takie, którym powodzi się nieco
gorzej. Takie rozbieżności nie służą Unii Europejskiej i dlatego stworzono fundusze
strukturalne, które wspierają władze centralne i regionalne słabiej rozwiniętych obszarów
w rozwiązaniu ich najważniejszych problemów gospodarczych i społecznych.
Po wejściu do Unii Europejskiej, Polska korzystała ze wsparcia z następujących funduszy
strukturalnych:
•
Europejski Fundusz Społeczny (projekty służące osiągnięciu spójności
gospodarczej i społecznej oraz wysokiego poziomu zatrudnienia; np.
dofinansowanie
zatrudnienia
młodych
ludzi,
szkolenia
ułatwiające
1
przekwalifikowanie i znalezienie pracy, szkolenia dla przedsiębiorców dotyczące
elastycznych form zatrudnienia);
•
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (projekty służące zmniejszaniu
nierówności w poziomie rozwoju regionów należących do Unii Europejskiej; np.
budowa i modernizacja dróg, mostów, kolei, oczyszczalni ścieków i wodociągów,
remonty zabytków i obiektów sportowych, wsparcie dla osób, które chcą założyć
własną firmę);
•
Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej– Sekcja Orientacji (projekty
służące wspieraniu zmian w rolnictwie i rozwojowi obszarów wiejskich; np. zakup
maszyn rolniczych, zakładanie sadów i plantacji, wsparcie finansowe dla młodych
rolników przejmujących gospodarstwa, remonty zabytków, modernizacja obiektów
sportowych, rekreacyjnych i kulturalnych);
•
Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa (projekty dotyczące rybołówstwa;
np. modernizacja łodzi rybackich, unowocześnianie portów rybackich, pomoc dla
rybaków, którzy stracili pracę w wyniku wycofania z eksploatacji ich statków
rybackich, poprzez przekwalifikowanie zawodowe lub wypłatę premii).
Warto wiedzieć: w latach 2007-2013 tylko dwa spośród wymienionych powyżej funduszy
zachowają charakter funduszy strukturalnych – Europejski Fundusz Społeczny i
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego.
(http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/regulation/newregl0713_pl.
htm)
4. Co to jest Fundusz Spójności?
W odróżnieniu od funduszy strukturalnych służy finansowaniu pojedynczych projektów, a
nie kompleksowych programów rozwoju. Zgromadzone w nim środki są dostępne tylko
dla państw, w których PKB na głowę mieszkańca nie przekracza 90% średniej dla całej
Unii Europejskiej. Ma ułatwiać integrację słabiej rozwiniętych krajów członkowskich
wspierając inwestycje o dużej wartości w dziedzinie transportu (transeuropejskie sieci
transportowe) i ochrony środowiska, np. drogi szybkiego ruchu, systemy wodnokanalizacyjne.
Warto wiedzieć: w latach 2007-2013 UE będzie wspierać harmonijny rozwój całej
wspólnoty oraz wzmacniać jej spójność gospodarczą i społeczną, posługując się 3
funduszami (Europejski Fundusz Spójności, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego,
Fundusz Spójności), a nie jak dotąd pięcioma.
(http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/regulation/newregl0713_pl.
htm)
5. Co to jest program operacyjny?
Dokument, w którym napisano, na co i w jaki sposób zostaną wydane środki z funduszy
strukturalnych, zgodnie z wieloletnim programem rozwoju dla danego kraju. W latach
2004-2006 w Polsce wdrażano 7 programów operacyjnych:
•
pięć Sektorowych Programów Operacyjnych (SPO),
•
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR),
•
Program Operacyjny Pomoc Techniczna (PO PT).
Warto wiedzieć: w latach 2007-2013 w Polsce realizowanych będzie 5 programów
operacyjnych (PO Kapitał Ludzki, PO Innowacyjna Gospodarka, PO Rozwój Polski
Wschodniej, PO Infrastruktura i Środowisko i PO Pomoc Techniczna) oraz 16
Regionalnych Programów Operacyjnych – po jednym w każdym województwie.
2
6. Co to jest oznakowanie projektu?
Każdy, kto wdraża projekt (np. organizuje szkolenie lub buduje drogę), ma obowiązek
zadbać, by odbiorcy jego działań wiedzieli, że projekt jest współfinansowany ze środków
Unii Europejskiej. Powinno to być też widoczne dla wszystkich innych osób, które stykają
się z projektem. Dlatego projekt musi być odpowiednio „oznaczony”.
Zależnie od rodzaju projektu oznaczenie może przyjąć różne formy, na przykład:
•
Logo danego funduszu na dyplomach i certyfikatach dla osób uczestniczących w
szkoleniu;
•
Informacja o wkładzie UE we wszelkich publikacjach związanych z projektem;
•
Tablica lub plakietka pamiątkowa na budynku lub przy drodze;
•
Naklejka na urządzeniu zakupionym w ramach projektu;
•
Plakaty informujące o wynikach projektu.
Więcej na ten temat - http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/PROMOCJA.htm.
7. Gdzie mogę dowiedzieć się więcej o funduszach unijnych?
Zachęcamy do odwiedzenia:
•
strony internetowej Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej
Europejskiej - http://ec.europa.eu/regional_policy/index_pl.htm;
•
serwisu Ministerstwa Rozwoju Regionalnego –
http://www.funduszestrukturalne.gov.pl.
Komisji
A także do kontaktu:
•
z Punktami Informacyjnymi Europe Direct - http://ec.europa.eu/polska/information/network/europe_direct/index_pl.htm
•
z Regionalnymi Punktami Informacyjnymi
- http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/informacja.
3