Raport o stanie Gminy Drawsko

Transkrypt

RAPORT O STANIE
GMINY DRAWSKO
POWSTAŁY W RAMACH PRAC DORADCZYCH
WIELKOPOLSKIEGO OŚRODKA KSZTAŁCENIA I STUDIÓW SAMORZĄDOWYCH
Listopad 2001
Raport o Stanie Gminy Drawsko
SPIS TREŚCI
Spis treści ..................................................................................................................... 2
Wstęp. Metodyka, czas i sposób pracy nad Raportem ............................................. 4
1. Ogólna charakterystyka Gminy............................................................................... 4
1.1. Historia Gminy________________________________________________________ 4
1.2. Drawsko dzisiaj __________________________________________________ 8
2. Środowisko naturalne ............................................................................................ 10
2.1. Podstawowe dane o geografii Gminy ____________________________________ 10
2.2. Gleby ______________________________________________________________ 10
2.3. Warunki wodne ______________________________________________________ 11
2.4. Wody powierzchniowe ________________________________________________ 12
2.5. Tereny zielone. Flora i fauna. Zabytki przyrody ____________________________ 13
2.6. Surowce mineralne ______________________________________________ 15
3. Ludność................................................................................................................... 15
3.1. Liczba i struktura wieku mieszkańców _______________________________ 15
4. BudŜet...................................................................................................................... 18
4.1. Dochody budŜetu ogółem _____________________________________________ 18
4.2. Dochody własne _____________________________________________________ 21
4.3. Wydatki Gminy Drawsko ______________________________________________ 22
4.4. Prognoza moŜliwości inwestycyjnych Gminy Drawsko._____________________ 24
5. Mienie komunalne, mieszkalnictwo ...................................................................... 26
6. Warunki Ŝycia mieszkańców.................................................................................. 29
6.1. Wodociągi __________________________________________________________ 29
6.2. Kanalizacja__________________________________________________________ 30
6.3. Odpady stałe ________________________________________________________ 30
6.4. Drogi _______________________________________________________________ 31
6.5. Samochody _________________________________________________________ 32
7. Oświata i wychowanie............................................................................................ 34
7.1. Szkoły ______________________________________________________________ 34
7.2. Przedszkola._________________________________________________________ 35
7. Kultura, sport i organizacje pozarządowe ............................................................ 37
8.1. Kultura i działalność instytucji kulturalnych ______________________________ 37
8.2. Turystyka, sport______________________________________________________ 37
8.3. Organizacje pozarządowe _____________________________________________ 38
8. Bezpieczeństwo publiczne .................................................................................... 39
2
9. Pomoc społeczna ................................................................................................... 39
9.1. Charakterystyka świadczeń pomocy społecznej ___________________________ 40
10. Rolnictwo i działalność gospodarcza ................................................................. 41
10.1. Rolnictwo __________________________________________________________ 41
10.2. Działalność gospodarcza. ____________________________________________ 44
10.3. Bezrobocie _________________________________________________________ 45
11. Spis tabel i wykresów .......................................................................................... 48
3
WSTĘP.
METODYKA, CZAS I SPOSÓB PRACY NAD RAPORTEM
Sporządzenie raportu było pierwszym etapem w procesie powstawania Strategii
Rozwoju gminy Drawsko.
Informacje do Raportu zbierane były od lipca do września 2001 roku, w układzie
wskaźników przygotowanych specjalnie dla potrzeb tego opracowania. Prezentowane
są one w większości w postaci wykresów lub diagramów opartych o dane źródłowe.
Źródłem danych był Urząd Gminy oraz takie instytucje jak Ośrodek Pomocy Społecznej,
szkoły podstawowe i gimnazjum, niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej i inne. Cześć
informacji i opisów szczególnie dotyczących warunków kształtujących środowisko
naturalne gminy zaczerpnięto z opracowanego w 1999 roku STUDIUM
UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
GMINY DRAWSKO wykonanego przez pracownię projektowo-urbanistyczną „KRYSO” z
Piły.
Raport powstał w wyniku pracy szerokiego zespołu pracowników Urzędu Gminy oraz
współpracujących z nim placówek. W załoŜeniu jest on materiałem wyjściowym,
słuŜącym do określenia celów strategicznych rozwoju w najbliŜszych latach. Jest kolejną
w historii Drawska kompleksową analizą jego sytuacji społecznej i gospodarczej.
Stanowi on swojego rodzaju bilans wyjścia do monitorowania zmian w rozwoju
wszystkich dziedzin Ŝycia na obszarze Gminy i w przyszłości uzupełniania lub
korygowania planów rozwojowych.
Nadzór organizacyjny i techniczny nad powstaniem Raportu
ze strony Urzędu Gminy w Drawsku sprawowała:
Pani Anna Fręś- Zastępca Przewodniczącego Zarządu Gminy
Nadzór merytoryczny i wykonanie naleŜały do Zespołu konsultantów
Stowarzyszenia WOKiSS:
Bartłomieja Kustonia
Radosława Szarlei
Drawsko – Poznań, listopad 2001
1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY
1.1. Historia gminy
4
Ziemie naleŜące obecnie do gminy Drawsko były od najdawniejszych czasów
nieprzerwanie porosłe puszczą. Jeszcze na pocz. XIX w. puszcza stanowiła olbrzymi
obszar, pełen trzęsawisk i bagien. Jedynie brzegi Noteci były bezleśne i nieco bardziej
nadające się do uprawy roli. Takie warunki przyrodnicze ziem nadnoteckich nie były
sprzyjające dla rozwoju osadnictwa.
Najstarsze ślady osadnictwa na terenie gminy Drawsko pochodzą juŜ z epoki kamienia –
narzędzia krzemienne i ceramikę znajdowano wokół Piłki, Drawska i Marylina.
Stanowiska z epoki kamienia tworzą w zasadzie zwarte skupisko wokół dopływu Noteci
na płd.-zach. od Drawska. Na północny-wschód od wsi Drawsko odkryto cmentarzysko
kultury łuŜyckiej z epoki brązu (XI-X w. p.n.e.). Ludność kultury łuŜyckiej naleŜała do
czołowych grup pradziejowej Europy. Podstawę jej gospodarki stanowiła uprawa roli
oraz hodowla zwierząt. Ludność ta bardzo mocno rozwinęła metalurgię brązu, a pod
koniec tej epoki zapoznała się z nowym metalem - Ŝelazem, posługując się nim do
produkcji róŜnorodnych urządzeń codziennego uŜytku. Na wysokim poziomie postawiła
garncarstwo, obróbkę drewna, rogu, kości i lnu. Szczególną cechą ludności tej kultury
było to, Ŝe chowała spalone ciała zmarłych w urnach (tzw. popielnicach).
Na podstawie 41 odkrytych na terenie wsi Drawsko grobów stwierdzono, Ŝe
cmentarzysko nie było jednakowej budowy. Kości składano w popielnicach nakrytych
misami, bądź wsypywano je wprost do jam, mieszając z ułamkami ceramiki i węglem ze
stosu ciałopalnego. Brak grodu pozwala przypuszczać, Ŝe ludność kultury łuŜyckiej na
tym obszarze zamieszkiwała osadę otwartą.
Podobne cmentarzyska odkryto równieŜ w Chełście i Marylinie.
Spośród stanowisk archeologicznych o duŜej wartości poznawczej na szczególną uwagę
zasługuje cmentarzysko kultury łuŜyckiej usytuowane na północny-wschód od wsi
Marylin (stanowisko nr 11).
Poza opisanymi stanowiskami kultury łuŜyckiej znajduje się na terenie gminy Drawsko
stanowiska pochodzące z okresu wpływów rzymskich. Zarejestrowano je w pobliŜu
Pęckowa, Drawska, Piłki oraz Kwiejc. Najliczniejszą grupę stanowisk tworzą stanowiska
datowane
ogólnie
na
okres
późnośredniowieczny
oraz
na
przełom
późnośredniowiecznego i nowoŜytnego. skupione są generalnie wokół wsi Pęckowo
i Drawska oraz na terasie nadzalewowej na zachód od Drawska.
Następne ślady ogniwa dawnego łańcucha osadniczego na terenie obecnej gminy
Drawsko pochodzą z okresu wczesnego średniowiecza (ok. 950-1250 r.). Analiza
topograficzna i materiałowa pozwoliła wysunąć przypuszczenie, Ŝe na terenie między
ulicami Łąkową, Mostową i Powstańców Wielkopolskich w północno-zachodniej części
wsi Drawsko, w początkach polskiej państwowości ( około X-XIII w.), zlokalizowana była
wczesnośredniowiecza osada otwarta.
Wśród zabytków odkrytych w czasie prac archeologicznych znaleziono m.in.
ceramikę ręcznie lepioną (najstarsza), ceramikę lepioną na kole, metale (w tym
półkosek), kości zwierzęce oraz ślady bliŜej nieokreślonego muru (być moŜe były to
fundamenty średniowiecznego kościoła, o którym mówi miejscowa tradycja). RównieŜ
według tradycji Mieszko I przeprawiał się przez rzekę Noteć właśnie w okolicy
wczesnośredniowiecznej osady Drawsko, podąŜając przeciw wojskom germańskim w
kierunku Cedyni, gdzie doszło w 972 r. do decydującej bitwy.
Na przełomie XI/XII w. tereny na linii Warta - Noteć były miejscem stałych walk.
Pierwotnie polskie, później - zapewne po upadku Mieszka II - dostały się w ręce
Pomorzan. Dawny stan posiadania państwa polskiego na północy przywróciło dopiero
panowanie Bolesława Krzywoustego, który opanował linię Noteci w pierw szym okresie
wojny w 1102 r. Na mocy testamentu Bolesława Krzywoustego Wielkopolska i Pomorze
przypadły Mieszkowi Staremu. Po jego śmierci w Wielkopolsce rozgorzały zacięte walki
między Władysławem Odonicem (wnukiem Mieszka Starego), a Władysławem
Laskonogim (stryjem Odonica), a później Odonicem i Henrykiem Brodatym. Ziemie
5
nadnoteckie opanował Odonic. Po nim przeszły w posiadanie Bolesława PoboŜnego,
następnie Przemysła II.
W czasach formowania się wczesnofeudalnego państwa polskiego wykształcił się
system kasztelanii jako podstawowych jednostek państwowego zarządu lokalnego, z
kasztelanem na czele. Kasztelania tworzyła okręg grodowy pełniący funkcje wojskowe,
administracyjne, sądownicze oraz zarządu dóbr ksiąŜęcych znajdujących się w obrębie
jej granic. Tereny obecnej gminy Drawsko naleŜały do kasztelanii wieleńskiej, której
zachodnia granica sięgała do linii rzeki Drawy i następnie od ujścia Drawy co najmniej
do linii rzeki Warty na południu. Najwcześniejsza wzmianka o kasztelanii wieleńskiej
pojawiła się w dokumencie księcia Władysława Odonica z 1216 roku Ziemie wieleńskie
na południe od Noteci w 1298 r. zostały nadane przez nowego księcia Wielkopolski Władysława Łokietka, w zamian za udzielone mu poparcie, kasztelanowi Wincentemu z
Nałęczów. Dokument ten jest jednym z pierwszych źródeł historycznych
potwierdzającym istnienie wsi Drawsko. Wincenty był ostatnim z kasztelanów
wieleńskich.
Związane jest to zapewne z postępującym od poł. XIII w. ogólnym upadkiem
znaczenia urzędu kasztelańskiego, spowodowanym kształtowaniem się nowego
podziału administracyjnego. Obszar państwa podzielony został na powiaty i
województwa. Tereny obecnej gminy Drawsko wchodziły w skład powiatu i województwa
poznańskiego. Do 2 poł. XV w. - jako lenno wieleńskie - pozostawały w posiadaniu
Nałęczów z Szamotuł; później wniesione w posagu znalazły się w rękach potęŜnego
rodu wielkopolskiego Górków. Dobra wieleńskie stanowiły tzw. królewszczyznę - czyli
własność królewską, oddawaną w dzierŜawę zasłuŜonym szlachcicom.
Dopiero w 1515 r. Łukasz Górka przeprowadził transakcję, która uczyniła go
pierwszym prywatnym właścicielem dóbr wieleńskich. Dokonał zamiany z panującym
wówczas królem Zygmuntem I, przekazując mu miejscowość Pobiedziska oraz pewną
sumę pieniędzy. Dobra wieleńskie pozostawały w rękach rodziny Górków do końca XVI
w. W 1593 roku przeszły w posiadanie Czarnkowskich, później Grudzińskich (16511684 r.) i Opalińskich (1684-1699 r.).
W 1699 r. Ludwika Opalińska poślubiła Jana Kazimierza Sapiehę i wniosła mu dobra
wieleńskie w posagu.
W okresie, kiedy majętność wieleńska przeszła w prywatne posiadanie, tereny te
były nadal słabo zaludnione. Czynnikiem sprzyjającym osadnictwu były niewątpliwie
szlaki handlowe. Na terenie obecnej gminy Drawsko równoleŜnikowy szlak handlowy
biegł rzeką Notecią oraz wzdłuŜ jej brzegów, łącząc miasta nadnoteckie.
Drawsko, aczkolwiek nie posiadało statusu miasta, ze względu na swoje
połoŜenie nad Notecią było jedną z osad leŜących na trasie tego szlaku.
Pozostawało ono równieŜ największą wsią w okolicy. Jednocześnie juŜ od XV w.
Drawsko stanowiło najbardziej wysunięty na zachód punkt na linii Noteci w dawnej
Rzeczypospolitej. Niespełna bowiem 5 km w kierunku zachodnim od wsi swoje
posiadłości rozciągała Nowa Marchia, nieprawnie zresztą trzymająca te tereny
w swoim ręku. W 1515 r. w “Liber benificjorum” archidiecezji poznańskiej jako wsie
naleŜące do Wielenia (leŜące na obszarze obecnej gminy Drawsko) wymieniano
jedynie: Drawsko i Pęckowo.
Źródła historyczne z pocz. XVI w. wspominają równieŜ Drawski Młyn (1508 r.) - jako
niewielką osadę młyńską z młynem zlokalizowanym na potoku płynącym głębokim jarem
do Noteci; a z 1580 r. - młyn papierniczy (papiernia) w Chełście. W tym czasie na rzece
Miała w Chełście przebiegała granica między dobrami wieleńskimi, a Nową Marchią.
W inwentarzu z 1632 r. oprócz wcześniej wzmiankowanych osad wymieniona została po
raz pierwszy osada i młyn Piłka. Nazwa Piłka wywodzi się najprawdopodobniej od
znajdującego się tu niegdyś tartaku. Źródła historyczne wspominają o epidemii dŜumy,
która zdziesiątkowała region nadnotecki, w tym Drawsko, w latach: 1621, 1639 i 1661.
6
Dokumenty z XVII w. potwierdzają równieŜ istnienie huty Ŝelaza w Drawskim Młynie,
która wytapiała Ŝelazo z rudy darniowej. Na jej miejscu w 1854 r. powstała “lejarnia”
Ŝelaza, która dała początek współczesnej odlewni.
W odróŜnieniu od sąsiednich gmin KrzyŜ i Wieleń pierwsza fala kolonizacji jaka
miała miejsce na przełomie XVI/XVII w. nie objęła terenów obecnej gminy Drawsko.
RównieŜ i podczas drugiego etapy kolonizacji w 1 poł. XVIII wieku niewiele został
zmieniony krajobraz tych zalesionych terenów. Jako wieś “olęderska” zostały jedynie
załoŜone w 1742 r. Kwiejce Nowe. Określenie “olęderskie”, pochodzące od narodowości
pierwszych osadników tych wsi zachowało się i później, kiedy załoŜycielami nie byli juŜ
Holendrzy. Był to inny typ osadnictwa i inny niŜ przy wsiach sołtysich ustrój prawny. Przy
lokowaniu wsi holenderskiej umowa z panem nie była zawierana tylko z sołtysem, ale z
całą gminą. Wsie takie miały duŜą autonomię. Osadnicy zwolnieni byli od pańszczyzny i
płacili tylko czynsz. RównieŜ zabudowa wsi „olęderskiej” tworzyła inny układ
przestrzenny. W odróŜnieniu od skupionej wokół centralnego placu wsi sołtysiej,
tworzyła długi rozciągnięty wzdłuŜ drogi łańcuch zabudowań. Na podstawie analizy
układu zabudowy do wsi „olęderskich” naleŜą równieŜ Pełcza i Kawczyn, leŜące w tym
czasie juŜ poza granicami Rzeczypospolitej, na terenie Nowej Marchii.
Mówiąc o XVIII-wiecznej kolonizacji nie moŜna pominąć sprawy tzw. Mazurów
Wieleńskich. Według tradycji w latach 1768-72 na tereny Puszczy Noteckiej w
południowej części dóbr wieleńskich zostali sprowadzeni przez księcia Piotra Sapiehę
polscy osadnicy z Mazowsza, zwani Mazurami Wieleńskimi. Spowodowane to było
wyludnieniem wynikającym z przesiedlenia ok. 3000 chłopów z rodzinami i dobytkiem z
“dominium wieleńskiego” do Nowej Marchii, spustoszonej wojną siedmioletnią (17561762). Nasiliło się równieŜ zbiegostwo - w latach 1754-56 uciekło z dóbr wieleńskich do
Nowej Marchii 247 chłopów. Trudna sytuacja demograficzna zmusiła księcia Sapiehę do
sprowadzenia nowych osadników. Na terenie obecnej gminy Drawsko osiedlili się oni w
Drawsku, Drawskim Młynie, Chełście, Kamienniku, Piłce, Pęckowie i Marylinie. Do
początku XX w. mieszkańcy tych wsi zachowali wyraźną odmienność strojów, obrzędów
i mowy. Jeszcze i obecnie moŜna spotkać się z tzw. mazurzeniem. Zwyczaje, pracę i
ubiór tej swoistej grupy etnicznej opisał na pocz. XIX w. Oskar Kolberg w swojej
monumentalnej pracy pt. “Lud”. W świetle najnowszych badań fakt sprowadzenia
Mazurów w dolinę Noteci podawany jest w wątpliwość. Gwara mieszkańców tych wsi
moŜe być zjawiskiem samorodnym lub odmianą mowy wielkopolskiej, o czym świadczą
liczne cechy językowe, moŜe być równieŜ związana z dialektami językowymi zachodnich
szczepów słowiańskich. Nie ma jednak wystarczających podstaw do dokładnego
określenia wieku i przyczyn powstania tej swoistej odmienności.W końcu 1772 r.
podczas I rozbioru Polski, wojska pruskie zajęły dolinę Noteci od strony północnej, a w
lutym 1773 r. równieŜ ziemie leŜące na południe od Noteci (tereny obecnej gminy
Drawsko). Od ok. 1785 r. mała osada dworska Drawsko, połoŜona 1 km na zachód od
wsi, pełniła funkcję ośrodka administracyjnego tzw. klucza drawskiego. Jej znaczenie
znacznie wzrosło po przymusowej sprzedaŜy północnej zanoteckiej części dóbr
wieleńskich przez Joannę SapieŜynę, wdowę po Piotrze Sapiesze. W pamięci
potomnych zachowała się księŜna Joanna Sapieha jako wielka patriotka i przeciwniczka
wszystkiego co pruskie. Znękana jednak licznymi trudnościami w 1789 r. sprzedała
północną część majątku w ręce niemieckie - hrabiemu Aleksandrowi von Blankensee.
Około 1838 r. administracja pruska wykupiła cały klucz drawski i przekazała go rodzinie
Hohenzollern - Sigmaringen w tzw. wieczystą dzierŜawę. W 1870 roku administracja
pruska przejęła ponownie dawny klucz drawski z rąk prywatnych; utworzone wówczas
zostały z obszaru leśnego nadleśnictwa: Drawsko i Potrzebowice.
Po zakończeniu I wojny światowej dawny powiat wieleński, do którego naleŜały
miejscowości obecnej gminy Drawsko miał przypaść do Niemiec. W tej sytuacji ks. prob.
Józef Pielatowski z Piłki czynił starania, aby te ziemie były polskie. Udał się z delegacją
7
do Kazimierza Brownsforda w Poznaniu, aby pomógł w tej waŜnej sprawie, on pomógł
napisać rezolucję, którą przedstawiono szefowi Misji Międzysojuszniczej w Berlinie
generałowi francuskiemu Chales Dupont. Powiedział on, Ŝe tereny przed Notecią
powinny naleŜeć do Polski, gdyŜ tam mieszka więcej Polaków. Po rozmowie z
generałem delegacja poszła jeszcze raz do Brownsforda u którego wybrano delegację,
która udała się na konferencję pokojową do Wersalu. Po I wojnie światowej na mocy
postanowień Traktatu Wersalskiego w 1919 r. większa część obecnej gminy Drawsko
została przyłączona do Polski, jedynie zachodnia część z miejscowościami Pełcza i
Kawczyn pozostała na terenie Niemiec. Granica państwowa przebiegała w okresie
międzywojennym na linii wsi Chełst, dzieląc wieś wzdłuŜ rzeki Miały na dwie części:
zachodnią - niemiecką oraz wschodnią - polską. W budynku obecnej szkoły mieściła się
siedziba niemieckiej straŜy granicznej. Dopiero po II wojnie światowej cały obszar
obecnej gminy Drawsko znalazł się ponownie w granicach Polski.
1.2. Drawsko dzisiaj
Gmina Drawsko leŜy w północno-zachodniej części województwa wielkopolskiego.
Obejmuje swym zasięgiem obszar 162,9 km2. Na terenie gminy znajduje się 12 wsi
sołeckich. Zamieszkuje ją około 6000 osób. Drawsko to gmina turystyczno-rolnicza. Na
jej terenie funkcjonuje równieŜ klika zakładów przemysłowych. Większa część
gospodarki gminy skierowana jest na wykorzystanie bogactwa runa leśnego i
przetwórstwo rolno-spoŜywcze.
DuŜe połacie lasów i liczne jeziora sprzyjają rozwojowi turystyki, szczególnie w ostatnich
latach. Marylin, Kwiejce, Kwiejce Nowe oraz Piłka to wsie letniskowe, na terenie których
znajdują się ośrodki wypoczynkowe i domy letniskowe oraz zajazdy.
Najbardziej syntetycznym sposobem przedstawienia statystycznego gminy jest
przedstawienie podstawowych danych agregowanych w Głównym Urzędzie
Statystycznym.
Tabela 1.1 Główne dane statystyczne GUS na dzień 31.12.2000.
Wartość Jednostka
Wskaźnik
miary
16295
ha
Powierzchnia ogółem w ha
12
jed.
Sołectwa ogółem
12
jed.
Miejscowości ogółem łącznie z miastami
5866 osoba Stan ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania 30 VI ogółem
5908 osoba Stan ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania 31 XII ogółem
2984 osoba Stan ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania 31 XII męŜczyźni
2924 osoba Stan ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania 31 XII kobiety
82 osoba Urodzenia Ŝywe ogółem
68 osoba Zgony ogółem
14 osoba Przyrost naturalny ogółem
1548 osoba Ludność w wieku przedprodukcyjnym wg faktycznego miejsca
zamieszkania (31 XII) ogółem
3545 osoba Ludność w wieku produkcyjnym wg faktycznego miejsca zamieszkania
(31 XII) ogółem
815 osoba Ludność w wieku poprodukcyjnym wg faktycznego miejsca zamieszkania
(31 XII) ogółem
33
para
MałŜeństwa ogółem
960 osoba Pracujący ogółem
471 osoba Pracujący ogółem kobiety
67
km
Drogi gminne zamiejskie ogółem
8
5864 osoba
1575 miesz.
6242
izba
114183
m2
12 miesz.
61
izba
1311
m2
26.6
km
0.7
km
40
ob.
1
ob.
70 miejsce
70 miejsce
7
ob.
251 miejsce
5
ob.
540 osoba
1
ob.
185 osoba
2
ob.
4
ob.
28930
wol.
281 jed.gosp.
7619828
7961329
zł
zł
Ludność w mieszkaniach ogółem
Zasoby mieszkaniowe ogółem liczba mieszkań
Zasoby mieszkaniowe ogółem liczba izb
Zasoby mieszkaniowe ogółem powierzchnia uŜytkowa mieszkań
Mieszkania oddane do uŜytku ogółem liczba mieszkań
Mieszkania oddane do uŜytku ogółem liczba izb
Mieszkania oddane do uŜytku ogółem powierzchnia uŜytkowa
Wodociągi długość czynnej sieci rozdzielczej
Kanalizacja długość czynnej sieci kanalizacyjnej
Sklepy obiekty ogółem
Obiekty noclegowe ogółem liczba obiektów VII-IX
Obiekty noclegowe ogółem miejsca noclegowe VII-IX
Obiekty noclegowe ogółem miejsca noclegowe całoroczne VII-IX
Przedszkola (bez specjalnych) ogółem
Miejsca w przedszkolach (bez specjalnych) ogółem
Szkoły podstawowe (bez specjalnych) ogółem
Uczniowie szkoły podstawowe (bez specjalnych) ogółem
Gimnazja dla dzieci i młodzieŜy bez specjalnych ogółem
Uczniowie gimnazja dla dzieci i młodzieŜy bez specjalnych ogółem
Placówki ogółem przychodnie ogółem
Placówki biblioteczne biblioteki i filie
Placówki biblioteczne księgozbiór w woluminach
Jednostki zarejestrowane w systemie REGON ogółem
Dochody budŜetów gmin ogółem
Wydatki z budŜetu gmin ogółem
Ze względu na sposób zbierania danych i róŜniące się definicje niektórych wskaźników
dane prezentowane poniŜej w raporcie mogą w niektórych pozycjach odbiegać od
przedstawionych poniŜej.
9
2. ŚRODOWISKO NATURALNE
2.1. Podstawowe dane o geografii gminy
Gmina Drawsko połoŜona jest w północno-zachodniej części województwa
wielkopolskiego. Do dnia 31.12.1998 roku znajdowała się w województwie pilskim,
w rejonie administracyjnym Czarnkowa. Od dnia 01.01.1999 r. naleŜy do powiatu
czarnkowsko-trzcianeckiego. Od zachodu graniczy z gminą Drezdenko (powiat
strzelecko-drezdenecki, woj. lubuskie), od południa z gminami Sieraków (powiat
Międzychód) i Wronki (powiat Szamotuły), od wschodu z gminą Wieleń, a od północy z
gminą KrzyŜ. Powierzchnia ogólna wynosi 162, 95 km2
Gmina znajduje się w obrębie jednej jednostki fizjograficznej (wg podziału J.
Kondrackiego) - mezoregionu Kotliny Gorzowskiej będącej częścią makroregionu
Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej naleŜącego do podprowincji Pojezierzy PołudniowoBałtyckich. Według podziału Wielkopolski B. Krygowskiego na regiony morfologiczne w
granicach gminy wyróŜniana jest Kotlina Gorzowska obejmująca dolinę Noteci oraz
Międzyrzecze Warciańsko-Noteckie zajmujące pozostałą część omawianego obszaru.
2.2. Gleby
Na terenie gminy największą powierzchnię zajmują gleby strefowe wykształcone na
utworach lodowcowych i wodnolodowcowych oraz rzecznych. Rozmieszczenie
poszczególnych typów gleb w przypadku gminy Drawsko zaleŜy nie tylko od budowy
geologicznej, ale równieŜ od lokalnych warunków wilgotnościowych.
Gleby brunatnoziemne na terenie gminy wykształcone są z utworów wodnolodowcowych i lodowcowych. Tworzą one dwie zwarte powierzchnie: na południowy
wschód od miejscowości Pęckowo oraz na południe od miejscowości Drawsko.
Na powierzchniach wychodni glin zwałowych występują gleby brunatne zaliczane do III
klasy bonitacji i kompleksu pszennego dobrego. W ich sąsiedztwie w miejscach
przykrycia glin przez piaski terasowe zostały wykształcone gleby płowe charakteryzujące
się spiaszczeniem przypowierzchniowych poziomów. Zaliczane są one do III i IV klasy
bonitacji oraz kompleksu Ŝytniego dobrego i bardzo dobrego.
Na pozostałym obszarze zbudowanym z terasowych piasków luźnych i gliniastych
zostały wykształcone gleby rdzawe. Najczęściej są to gleby mało korzystne dla
rolniczego uŜytkowania. Zaliczane są one do V i VI klasy bonitacji oraz najsłabszych
kompleksów. W warunkach naturalnych związane są one z siedliskami borów oraz
lasów mieszanych. W granicach gminy większość tych gleb porośnięta jest lasem, w
którym dominują siedliska borów świeŜych i wilgotnych. Na powierzchniach wydmowych
najczęściej spotykane są gleby bielicowe i bielice oraz rdzawe wykształcone z piasków
luźnych, które posiadają przekształcone przypowierzchniowe poziomy (gleby ogłowione)
w związku z działalnością procesów eolicznych.
Na stokach oraz w sąsiedztwie obniŜeń wydm moŜna spotkać gleby bielicowe i bielice.
Zajmują one duŜe powierzchnie i związane są z ubogimi siedliskami borów suchych.
Największy obszar gleb uŜytkowanych rolniczo obejmuje dno Pradoliny Noteci. Są to
gleby powstające w środowisku nadmiernego uwilgotnienia (gleby hydrogeniczne), które
zaliczane są do kompleksów uŜytków zielonych.
W sąsiedztwie rzeki oraz w miejscach gdzie przez dłuŜszy okres roku stagnuje na
powierzchni woda występują gleby torfowe. Na terenach wyŜej połoŜonych w
10
sąsiedztwie załomu terasy nadzalewowej oraz na zapleczu wału przecipowodziowego
oprócz gleb torfowych występują małe powierzchnie gleb murszastych, powstających z
wietrzenia torfów przy niskich stanach wody gruntowej.
W sąsiedztwie koryta rzeki występują niewielkie powierzchnie mad rzecznych
zbudowanych z piasków oraz mułków osadzonych podczas wysokich stanów wody w
rzece. Przy niskich stanach rzeki mogą być one wykorzystywane jako grunty orne, gdyŜ
zaliczane są do IV klasy bonitacji i kompleksu Ŝytniego dobrego.
Poza Pradoliną gleby hydrogeniczne występują równieŜ wzdłuŜ doliny rzeki Człapi i
Miały oraz w sąsiedztwie jezior. ObniŜanie się poziomu wód gruntowych w ostatnich
kilku latach spowodowało zwiększenie się udziału gleb murszastych powstających z
wietrzenia gleb torfowych.
2.3. Warunki wodne
Układ i miąŜszość warstw wodonośnych na terenie gminy uzaleŜnione są od stanu wód
powierzchniowych, wielkości opadów atmosferycznych, morfologii
i budowy geologicznej. Wody czwartorzędowe występują na trzech głębokościach.
Pierwszy poziom obejmuje obszar terasy zalewowej ograniczonej załomem wyŜszej
terasy na północ od miejscowości Chełst, Drawsko i Drawski Młyn, gdzie woda gruntowa
stabilizuje się na głębokości od 0 do 2 m ppt. Głębokość zalegania tego poziomu
uzaleŜniona jest od wielkości i rozkładu opadów atmosferycznych. W rejonie tym
zaznacza się wyraźne wiosenne podwyŜszenie stanów zwierciadła wody wykazujące
związek z wahaniami poziomu wody w rzece Noteci. Stosunkowo płytko wody gruntowe
występują równieŜ w sąsiedztwie krawędzi doliny, co widoczne jest szczególnie latem
podczas niskich stanów wody w rzece.
Ma to związek z wypływami wód gruntowych z głębszych warstw wodonośnych terenów
wyŜej połoŜonych. Na podobnej głębokości 1,0 - 2,0 m ppt występują wody gruntowe w
obrębie terasy nadzalewowej w dnach jezior i silnie rozgałęzionych dolin rzecznych.
Wahania stanów wody gruntowej w tych miejscach są wynikiem przede wszystkim
zmian w przepływach rzeki Człapi i Miały, natomiast w mniejszym stopniu oddziaływania
opadów atmosferycznych i spływu wód powierzchniowych z wyŜszych powierzchni.
Wody gruntowe występują płytko równieŜ w obrębie duŜych obszarowo zagłębień o
ograniczonym odpływie, szczególnie przy niskich stanach wody.
NaleŜą do nich tereny podmokłe między miejscowościami Kawczyn i Kamiennik oraz
Łąki Pęckowskie pomiędzy miejscowościami Piłka i Pęckowo.
Drugi poziom wodonośny występuje w obrębie terasy nadzalewowej (środkowej).
Poziom jego zalegania jest zróŜnicowany i kształtuje się na zmiennej głębokości od 2,5
do 8,0 m ppt. RóŜnice te wynikają z budowy geologicznej (ułoŜenia utworów
przepuszczalnych) oraz wielkości i rozkładu opadów atmosferycznych. Wahania roczne
poziomu zwierciadła wody w tej strefie mogą wynosić do 2 m.
Trzeci poziom wodonośny występuje w obrębie terasy wysokiej zajmującej
południową część gminy, na południe od miejscowości Kwiejce Nowe, Piłka i Marylin,
gdzie występują liczne ciągi wydmowe. Głębokość zalegania zwierciadła wody jest
zmienna i zaleŜy przede wszystkim od konfiguracji terenu, natomiast w mniejszym
stopniu od wielkości opadów. W granicach kulminacji wałów wydmowych wody
podziemne występują na głębokości ponad 20 m ppt. W obniŜeniach
międzywydmowych zwierciadło wody wypłyca się do głębokości 5 m ppt., a nawet 3 m
ppt. (na południe od miejscowości Kwiejce Nowe).
Wody trzeciorzędowe występują na głębokości od 65 - 146 m ppt.
11
Warstwę wodonośną tworzą mioceńskie piaski kwarcowe z niewielkim udziałem Ŝwiru.
Wody te mogą być zanieczyszczone pyłem węgla brunatnego.
Na terenie gminy znajdują się fragmenty dwóch Głównych Zbiorników Wód
Podziemnych. W północno-zachodniej części gminy, na południe od miejscowości
Kawczyn, Chełst aŜ do Drawska, biegnie południowa granica zbiornika wód
czwartorzędowych „Pradolina Toruń - Eberswalde (Noteć).
WzdłuŜ krawędzi Pradoliny biegnie południowa granica trzeciorzędowego subzbiornika
Złotów - Piła - Strzelce Krajeńskie.
2.4. Wody powierzchniowe
Na wody powierzchniowe w gminie składają się cieki wodne, zbiorniki wodne, jeziora
oraz rowy. Łącznie zajmują one powierzchnię 249 ha, co stanowi 1,5 % obszaru gminy.
Wody płynące zajmują powierzchnię 56 ha, jeziora 114 ha, a rowy 79 ha.
Przez obszar gminy biegnie dział wodny IV-rzędu oddzielający zlewnię rzeki Miały od
zlewni bezpośredniej rzeki Noteci. Dział ten biegnie począwszy od zachodu wzdłuŜ wału
przeciwpowodziowego następnie na południe od miejscowości Drawsko i Drawski Młyn.
Cały południowy obszar gminy znajduje się w obrębie obszaru bezodpływowego
chłonnego obejmującego zwydmione powierzchnie oraz ciągi wydm. Od strony
północnej do tego obszaru przylegają tereny bezodpływowe o utrudnionej
przepuszczalności podłoŜa. W granicach tych obszarów ze względu na małą
przepuszczalność podłoŜa większość wód powierzchniowych wraz z wodami
gruntowymi spływa do jezior nie mających połączenia z Ŝadnymi ciekami wodnymi.
Głównym elementem sieci hydrograficznej na omawianym terenie jest rzeka Miała,
nazywana równieŜ Miałką. Przepływa ona przez centralną cześć gminy, a jej zlewnia
zajmuje niemal całą jej powierzchnię. Rzeka Miała posiada charakter cieku
uregulowanego. Na całej jej długości w granicach gminy brzegi są umocnione.
W obrębie Pradoliny rzeka posiada równieŜ wiele połączeń z kanałami odwadniającymi.
Na rzece istnieją równieŜ urządzenia hydrotechniczne - zastawki w miejscowości
Kamiennik i na północ od Chełstu. Drugim większym dopływem Noteci na terenie gminy
jest rzeka Rudawa. Nazwa ta dotyczy dolnego odcinka rzeki, znanej w swym górnym
biegu pod nazwą Człapia lub Hamerka. Płynie ona wzdłuŜ zachodniej granicy gminy
niemal wyłącznie przez obszary leśne, na krótkim odcinku opuszcza granice gminy,
Ŝeby ponownie pojawić się na jej terenie przed miejscowością Kawczyn. W obrębie dna
Pradoliny rzeka dzieli się na dwa ramiona, z których większe nazywane jest Rudawą, a
drugie mniejsze, łączy się ze Starą Notecią (Miałą) na zachód od miejscowości Pełcza.
Rzeka Noteć na odcinku Moczydła - Drawski Młyn płynie wzdłuŜ północnej granicy
gminy. Pomimo niewielkiego obszaru jaki na terenie gminy zajmuje jej zlewnia
bezpośrednia, rzeka ta odgrywa bardzo waŜną rolę w kształtowaniu stosunków wodnych
w północnej części gminy. W obrębie jej zlewni na terenie gminy znajduje się dolny
odcinek rzeki Zawada.
W gminie Drawsko istnieje 13 jezior powyŜej 1 ha. Są to jeziora stosunkowo niewielkie o
powierzchni najczęściej nie przekraczającej 10 ha. Jedynie jezioro Piast i Jezioro Długie
zajmują powierzchnie w granicach 15 ha.
Większość jezior połoŜonych jest w południowej części gminy pomiędzy wsiami Kwiejce
Nowe i Piłką. W części północnej znajduje się tylko jedno jezioro Moczydło sąsiadujące
z duŜym obszarem torfowiskowym oraz zbiornik na rzece Miale w miejscowości
12
Kamiennik (jezioro Kamiennik). Średnia głębokość większości jezior nie przekracza 5 m.
Obecnie zagospodarowywane turystycznie są jezioro Piast, Moczydło w Marylinie,
Okoninko i Jezioro Długie.
Największa sieć kanałów i rowów znajduje się w dolinie Noteci, w północno-zachodniej
części gminy między miejscowościami Kawczyn i Drawsko oraz na północ od
Drawskiego Młyna. Mniejsze układy rowów i kanałów znajdują się równieŜ
w obrębie Łąk Pęckowskich.
W przypadku rowów w obrębie doliny Noteci podstawowym ich zadaniem jest
odprowadzanie nadmiaru wody z łąk, szczególnie w okresie wysokich stanów wody w
rzece Noteci. Szczególną rolę odgrywają one na zapleczu wału przeciwpowodziowego,
gdzie na łąki wpływają rzeki Miała i Człapia.
Ujściowy odcinek rzeki Miały dzieli się na dwie skanalizowane odnogi: „Chełstnicę”
mającą połączenie ze Starą Notecią na wysokości miejscowości Pełcza oraz kanał
„Zbiornik” łączący ją z rzeką Człapią, mający połączenie z Notecią.
W przypadku rowów w południowej części gminy ich głównym zadaniem jest utrzymanie
wysokiego poziomu wód gruntowych w obrębie łąk wykorzystywanych rolniczo, co
równieŜ ma znaczenie dla zasilania powierzchniowego i podziemnego istniejących tam
jezior.
Funkcję zbiorników retencyjnych z moŜliwością regulowania poziomu ich zwierciadła
wody pełni Zbiornik Kamiennik (zaliczany równieŜ do jezior) w Kamienniku oraz zbiornik
zalewowy na rzece Człapi, wykorzystywany równieŜ jako staw rybny. Dla poprawienia
regulacji stosunków wodnych terenów w rejonie Drawska na kanale biegnącym
równoleŜnikowo przez grunty rolne na południe od wsi Drawsko zostały wybudowane
dwa zbiorniki retencyjne (własność Państwowego Gospodarstwa Leśnego).
2.5. Tereny zielone. Flora i fauna. Zabytki przyrody
Obszary pokryte trwałą roślinnością (łąki, pastwiska, lasy, sady) zajmują
powierzchnię 12 288 ha, co stanowi 75,4 % powierzchni gminy. W powaŜnym stopniu
sytuacja ta ogranicza działania planistyczne na tym terenie.
Łąki i pastwiska trwałe zajmują łącznie obszar 2 098 ha (w tym 1563 ha łąk).
Obszar ten stanowi 12,9 % powierzchni gminy. Większość tych terenów jest własnością
prywatną. Ich największe powierzchnie występują w północnej części gminy w obrębie
doliny Noteci. W okresie wczesnej wiosny ze względu na wysokie stany na Noteci mogą
pojawiać się trudności z ich rolniczym wykorzystaniem. Korzystniejsze warunki wodne
panują na łąkach usytuowanych na południowy zachód od miejscowości Pęckowo (Łąki
Pęckowskie). Łąki występują równieŜ w dolinie rzeki Miały oraz w niewielkim stopniu w
dolinie rzeki Człapi. DuŜe powierzchnie łąk występują takŜe na terenach śródleśnych
między wsiami Kwiejce Nowe i Piłką. Tworzą one wraz z jeziorami, do których dochodzą
bardzo duŜą otwartą przestrzeń, która podwyŜsza atrakcyjność turystyczną
i przyrodniczą tych terenów.
Gmina znajduje się w obrębie III-Wielkopolsko-Pomorskiej krainy przyrodniczo-leśnej, w
4 dzielnicy Borów Nadnoteckich. Lasy w granicach gminy naleŜą głównie do obrębu
leśnego Drawsko dzielącego się na leśnictwa: ŁęŜno, Kamiennik, Kaczeniec, Kwiejce,
Przecznik oraz w niewielkiej części do leśnictw: Marylec, Osina, Zawada naleŜących do
obrębu leśnego Potrzebowice.
Obręby te są częścią Nadleśnictwa Potrzebowice. Łączna powierzchnia terenów
leśnych wynosi 10 186 ha .Lesistość gminy jest bardzo duŜa (62,5 %) i przewyŜsza
13
średnią dla powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego (50,4 %) oraz dla całego województwa
wielkopolskiego (25,3 %).
W obrębie gminy istnieją róŜne formy własności obszarów leśnych:
a) grunty Skarbu Państwa (razem)
- 8343 ha, w tym:
- Państwowe Gospodarstwo Leśne
- 8322 ha,
- Zasoby Własności Rolnej Skarbu Państwa - 10 ha,
- pozostałe grunty Skarbu Państwa
- 11 ha,
b) komunalne
- 45 ha,
c)
prywatne
- 1798 ha.
Na terenie gminy w kompleksach leśnych największą powierzchnię zajmują siedliska
borów świeŜych, w których dominuje drzewostan sosnowy z niewielkim dodatkiem
brzozy.
Część olbrzymiego kompleksu leśnego objęto ochroną prawną wydzielając:
lasy glebochronne,
lasy wodochronne
lasy na stałych powierzchniach naukowo-badawczych.
Lasy prywatne zajmują w gminie obszar 1798 ha, co stanowi 11,0 % jej powierzchni i
17,7 % powierzchni terenów leśnych w jej granicach. Dla poszczególnych wsi zostały
wykonane dokumentacje określające sposób zagospodarowania i uŜytkowania lasów
prywatnych. Materiały te określają zagospodarowanie rzeczonych terenów prywatnych
do roku 2004 lub 2005.
Lasy będące własnością prywatną składają się głównie siedlisk borów świeŜych
(90,2 %), borów suchych (5,7 %) oraz borów mieszanych świeŜych (2,7 %). Udział
pozostałych siedlisk jest niewielki. Zajmują one powierzchnię do kilku hektarów.
NieuŜytki zajmują powierzchnię 173 ha co stanowi 1,1% powierzchni gminy.
Najwięcej nieuŜytków jest własnością Skarbu Państwa (96 ha), w tym 76 ha
Państwowego Gospodarstwa Leśnego oraz 20 ha wchodzących w skład Zasobu
Własności Rolnej Skarbu Państwa. Nieco mniejsze powierzchnie nieuŜytków są
własnością prywatną (63 ha) i komunalną (7 ha). Są to zarówno tereny podtapiane
przez rzeki, głównie Noteć, jak i tereny o utrudnionym odpływie wód powierzchniowych
będące pozostałością po dawnych jeziorach oraz tereny o podłoŜu mineralnym
niezdatne do rolniczego uŜytkowania. Najwięcej nieuŜytków wodnych znajduje się w
sąsiedztwie rzeki Noteci oraz w sąsiedztwie jezior. Największy obszar nieuŜytków na
gruntach mineralnych znajduje się w miejscowości Drawski Młyn, między zabudową
mieszkaniową a krawędzią doliny rzeki Noteci.
Wśród pomników przyrody na terenie gminy największą liczbę (6) stanowią głazy
narzutowe (granity). Znajdują się one na terenie róŜnych leśnictw (Drawsko, Kamiennik,
ŁęŜno, Zawada) Nadleśnictwa Potrzebowice. Kolejne cztery obiekty to drzewa. Wśród
nich najatrakcyjniejsza jest najstarsza w kraju grusza pospolita. Godny uwagi jest
równieŜ dąb o nazwie „Patriarcha” o wysokości 24 m i rozpiętości korony 20 m.
Znaczna część powierzchni gminy znajduje się w obrębie obszaru chronionego
krajobrazu „Puszczy Noteckiej” ustanowionego na podstawie Obwieszczenia Wojewody
Wielkopolskiego z dnia 24.03. 1999 r. w sprawie wykazu aktów prawa miejscowego
obowiązujących na terenie województwa wielkopolskiego Dziennik Urzędowy
Województwa Wielkopolskiego Nr 14, poz. 246, w oparciu o Rozporządzenie Nr 5/98
Wojewody Pilskiego z dnia 15 maja 1998 r. Ochronie podlega tu fragment olbrzymiego
kompleksu leśnego Puszczy Noteckiej obejmujący jeziora w zagłębieniach
14
bezodpływowych, obszary torfowiskowe oraz pola wydmowe w południowej części
gminy.
2.6. Surowce mineralne
Na terenie gminy istnieje jedno złoŜe piasków kwarcowych „Drawsko”, które nie jest
obecnie eksploatowane.. Poza tym istnieją trzy złoŜa kruszywa naturalnego: „Drawsko”,
„Drawski Młyn II”, „Chełst-Wschód”. Są to złoŜa niewielkie, których udokumentowane
zasoby nie przekraczają 100 tys. m3. Występują w nich róŜnoziarniste piaski i utwory
piaszczysto-Ŝwirowe. Charakter zalegania i wielkość zasobów sugeruje lokalny
charakter ich gospodarczego wykorzystania. W granicach gminy stwierdzono
dotychczas obecność ponad dwudziestu punktów, z których wcześniej wydobywano
surowiec, w tym tylko jedno eksploatowane było na skalę przemysłową („ChełstWschód”). W granicach gminy brak jest złóŜ surowców spoistych. Na zachód od
miejscowości Drawsko zostały nawiercone poziomy gliny i piasków gliniastych. Mała
miąŜszość i zbyt duŜy udział frakcji piasku decyduje o ich małej przydatności dla
przemysłu.
W przyszłości w celu pozyskania nowych surowców mineralnych, wskazane byłoby
przeprowadzenie nowych badań penetracyjnych pomiędzy miejscowościami Chełst i
Kawczyn oraz w rejonie miejscowości Drawski Młyn.
Udokumentowane złoŜa torfu i gytii na terenie gminy koncentrują się w czterech
rejonach: Marylin, Drawsko - Piłka, Chełst, Kwiejce - Kamiennik – Kwiejce Nowe.
Obecnie nie są one eksploatowane. Ich stan rozpoznania nie pozwala na ich
gospodarcze wykorzystanie. Za celowe uwaŜa się wyłączenie terenów złóŜ
organicznych w obrębie doliny Noteci rezerwując je na tereny przeznaczone do
produkcji masy zielonej. Wyłączone z eksploatacji powinny być równieŜ złoŜa torfów,
znajdujące się w granicach obszaru chronionego krajobrazu, ze względu na swą
przyrodniczo-turystvczną atrakcyjność.
Obecnie na terenie gminy Ŝadne odsłonięcie nie posiada koncesji, a ich eksploatacja
jest nielegalna. W najbliŜszej przyszłości powinien zostać uregulowany stan prawny
odsłonięć planowanych do eksploatacji. Pozostałe odsłonięcia powinny być
zrekultywowane, szczególnie te znajdujące się w granicach obszaru chronionego
krajobrazu.
3. LUDNOŚĆ
3.1. Liczba i struktura wieku mieszkańców
Na koniec 1999 roku na terenie gminy Drawsko zamieszkiwały 5.864 osoby, w tym 2889
kobiet (49,2% ). Od 1978 do 1980 liczba ludności gminy zmniejszała się z 5814 do 5767
osób, w wyniku wysokiego salda migracji ludności poza teren gminy wynoszącego od –
103 w 1979 roku do –70 w 1980 roku. Przyrost naturalny wynosił w tym okresie około
8,5 %.
15
W latach następnych nastąpił rozwój ludnościowy gminy Drawsko. Od roku 1993
dynamika wzrostu ludności gminy wynosiła ok. 102 %, pomimo znacznego spadku
przyrostu naturalnego do 2,2 w 1995 roku.
W okresie tym równieŜ saldo migracji ludności zmniejszyło się do 11 osób rocznie.
W analizowanym okresie nastąpiły równieŜ zmiany w strukturze wieku ludności gminy,
zmniejszył się udział ludności w wieku przedprodukcyjnym z 37,4% w 1978 roku do
27,8% w 1997 roku, do roku 1999 nastąpił dalszy spadek udziału tej grupy do poziomu
26,5%. W tym samym okresie do 1997 roku zwiększał się udział ludności w wieku
produkcyjnym W ciągu dwóch lat do 1999 nastąpiło zahamowanie tej tendencji.
Ludność w wieku produkcyjnym to obecnie 59,5% populacji, jednak w roku 1999 udział
tej grupy nie dorównywał jeszcze wartościom średnim dla całego kraju 60,1%. Udział
grupy ludności w wieku poprodukcyjnym zmniejszył się o 1,0 %. W roku 1999 wynosił
14% i kształtował się na poziomie średniej krajowej. Pomiędzy rokiem 1997-1999
zmniejszyła się równieŜ nieznacznie liczba mieszkańców gminy
W skali województwa szacuje się, Ŝe w następnych latach nastąpi dalszy spadek
udziału ludności w wieku produkcyjnym. Na tej podstawie moŜna wyraźnie określić
zapotrzebowanie na miejsca pracy w poszczególnych latach. Liczyć się jednak naleŜy
ze wzrostem aktywności zawodowej ludności w wieku emerytalnym. Przewidywane
zmiany demograficzne są zróŜnicowane środowiskowo (wieś, miasto), a takŜe w
poszczególnych powiatach Wielkopolski. W miastach nastąpi systematyczny wzrost
liczby ludności w wieku produkcyjnym, na wsi zaś spadek. Będzie to związane z
rozwojem sytuacji gospodarczej, wymuszającej odpływ ludności z rolnictwa do innych
działów gospodarki.
Wykres 3.1. Grupy ludności Polski w latach 1950-2050
Wykres 3.1.
Prognozowa
ne liczby ludności województwa wielkopolskiego w wieku produkcyjnym w
podziale na wieś i miasto
16
2200
Ogółem 18-59/64
2000
1800
1600
1400
Miasto
1200
1000
2030
2020
LATA
2015
2010
2005
2000
Wieś
1998
800
2025
LICZBA LUDNOŚCI
(w tys. osób)
Źródło: GUS, Departament Badań Demograficznych (2000).
Roczniki 18 i 19-latków zasilające grupę ludności w wieku zdolności do pracy są
liczniejsze niŜ opuszczające ją roczniki osób osiągających wiek emerytalny. JednakŜe
szczególnie wysoki przyrost dotyczy osób w wieku produkcyjnym niemobilnym, tj.
powyŜej 44 roku Ŝycia.
Przewiduje się, Ŝe w okresie objętym prognozą w skali kraju nastąpią istotne zmiany w
strukturze ludności według wieku. Następstwem, obserwowanego w latach 90-tych,
głębokiego spadku urodzeń będzie zmniejszenie liczby oraz udziału grupy dzieci i
młodzieŜy (0-17 lat) w ogólnej populacji. Pomimo przewidywanego od 1999 r.
stopniowego (aczkolwiek opóźnionego) wzrostu poziomu dzietności, wcześniejsze straty
nie zostaną wyrównane. Udział ludności w wieku przedprodukcyjnym obniŜy się w skali
kraju przypuszczalnie do ok. 23% w 2010 r. i na podobnym poziomie moŜe utrzymać się
do 2020 r. Okres do 2005 roku będzie charakteryzował się wysoką dynamiką przyrostu
ludności w wieku produkcyjnym (kobiety 18-59 lat, męŜczyźni 18-64 lata). Spowoduje to
wzrost odsetka populacji w wieku aktywności zawodowej do około 62% (kraj), który
moŜe utrzymać się aŜ do roku 2010. Dla kolejnych lat przewiduje się zahamowanie tego
przyrostu, a w dalszej perspektywie moŜe nawet wystąpić przyrost ujemny, czyli
zmniejszanie się liczby osób w wieku aktywności zawodowej oraz obniŜanie wskaźnika
tej grupy osób do poziomu ok. 57% w 2020 r. Zmiany w liczbie i strukturze ludności w
wieku produkcyjnym po 2000 roku będą bezpośrednią konsekwencją wyŜu
demograficznego z pierwszej połowy lat 80-tych. Na początku stulecia w wiek
aktywności zawodowej będą wchodzić bardzo liczne (ponad 600 tys. rocznie w skali
kraju) roczniki 18-latków, z których część poszukiwać będzie pierwszego zatrudnienia.
Sytuacja wymagać będzie zatem tworzenia w najbliŜszych latach wielu nowych miejsc
pracy, poniewaŜ opuszczające rynek pracy grupy osób w wieku uprawniającym do
emerytury nie będą aŜ tak liczne. Jednocześnie obserwowany będzie bardzo duŜy
wzrost liczby osób w wieku produkcyjnym niemobilnym (44-59 kobiety oraz 44-64
męŜczyźni) spowodowany przesuwaniem się do tej grupy wieku osób urodzonych w
połowie lat 50-tych, tj. w okresie powojennego wyŜu demograficznego. Konsekwencją
zachodzących zmian będzie szybkie starzenie się zasobów siły roboczej.
17
4. BUDśET
4.1. Dochody budŜetu ogółem
Dochody gminy dzielą się na:
1. dochody z tytułu podatków i opłat lokalnych (dochody własne)
2. wpływy z opłat: skarbowej (dochody własne)
3. udziały w podatkach stanowiących dochód budŜetu państwa (podatki od osób
fizycznych i prawnych )
4. dotacje na zadania własne i zadania zlecone
5. subwencje:
5.1.ogólna (dofinansowująca działalność gminy z budŜetu państwa)
5.2.rekompensująca (uzupełniająca utracone dochody gminy)
5.3.oświatowa (na realizację zadań oświatowych).
Wykres 4.1. Dochody a wydatki budŜetu gminy w latach 1996-2000
9000000
8000000
7000000
6000000
5000000
4000000
3000000
2000000
1000000
0
1996
1997
Dochody
1998
1999
2000
Wydatki
BudŜet gminy Drawsko na przestrzeni ostatnich lat był bardzo dobrze zbilansowany.
Praktycznie niezauwaŜalne są jakiekolwiek róŜnice w wielkości dochodów i wydatków
gminy. Taki fakt naleŜy ocenić bardzo pozytywnie zwłaszcza, Ŝe we wszystkich latach
objętych analizą gmina prowadziła inwestycje infrastrukturalne, których wykonanie jest
zawsze obarczone ryzykiem błędu, związanym z technicznymi aspektami ich realizacji.
Nominalnie budŜet urósł najbardziej w roku 1998 i 2000 w pozostałych latach
utrzymywał się na stałym poziomie. Dokładniejszą analizę tych wartości z
uwzględnieniem zarówno dochodów jak i wydatków przedstawia wykres poniŜej.
Oczywiście prezentowane na wykresie 4.2 wartości nie zostały skorygowane o inflację.
Sytuację w tym zakresie prezentuje wykres 4.3 z którego wynika ze wzrosty budŜetu w
latach 1998 i 2000 nie przekroczyły 20% jego siły nabywczej z roku poprzedzającego ,
natomiast w 1997 budŜet był o 10 % niŜszy niŜ rok wcześniej.
18
Wykres 4.2. Porównanie dynamiki dochodów i wydatków budŜetowych w latach
1996-2000 (procentowa zmiana w stosunku do roku poprzedniego)
140,0
120,0
100,0
80,0
60,0
40,0
20,0
0,0
1996
1997
1998
Dynamika dochodów
1999
2000
Dynamika wydatków
Wykres 4.3. Realna dynamika dochodów budŜetu gminy (procentowa zmiana w
stosunku do roku poprzedniego)
140,0
120,0
Zmiana %
100,0
80,0
60,0
40,0
20,0
0,0
1997
1998
1999
2000
Udziały poszczególnych składników w dochodach gminy w minionych latach
przedstawiono na poniŜszym wykresie.
Wykres 4.4. Udziały poszczególnych składników w dochodach gminy
2000
1999
1998
1997
1996
0%
10%
20%
30%
Podatki i opłaty lokalne
Dochody z majątku gminy
Subwe ncje
Środki na re alizację inwe stycji
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
U dz iały w podatk budŜ Państwa
Poz ostałe dochody
D otacje i śr poz abudŜ na zad bieŜ ące
19
Z powyŜszych danych wynika, Ŝe zdecydowanie największy udział w dochodach gminy
mają subwencje (szczególnie subwencja oświatowa). Na kolejnych miejscach znalazły
się: podatki lokalne, których udział z roku na rok staje się coraz mniejszy, udział w
podatkach stanowiących dochód budŜetu Państwa (stosunkowo bardzo wyrównanej
wysokości we wszystkich porównywanych latach) oraz dotacje i środki pozabudŜetowe
na zadania bieŜące. NaleŜy zwrócić uwagę na fakt, Ŝe mimo wysokiego względnego
udziału w roku 2000, od 4 lat dochody i dotacje na inwestycje stanowią niewielki procent
dochodów, co, biorąc pod uwagę nadal bardzo duŜą skalę potrzeb gminy, jest
zjawiskiem bardzo niekorzystnym. RównieŜ niekorzystnym faktem jest iŜ nie moŜna
prognozować ich wysokości czysto arytmetycznie gdyŜ w kaŜdym roku ich udział
kształtuje się na zupełnie róŜnym poziomie.
Udział dochodów własnych gminy w łącznych jej dochodach poszczególnych latach
został przedstawiony w poniŜszym zestawieniu.
Tabela 4.5. Porównanie dochodów ogółem i dochodów własnych gminy
Rok
Dochody ogółem
1996
1997
1998
1999
2000
4137906
4318097
5633312
5881422
7610828
Dochody własne
1485080
936318
1185653
1330908
1581728
Procentowy udział
dochodów własnych
w dochodach ogółem
36%
22%
21%
23%
21%
Z powyŜszej tabeli wynika, Ŝe udział dochodów własnych w dochodach ogółem w latach
1996-2000 wykazywał tendencję malejącą (mimo wzrostu wartościowego realnie bardzo
się obniŜył); Najbardziej widoczny spadek – o około 14 % udziału zanotowano pomiędzy
rokiem 1996 a 1997. Niestety, od 4 lat dochody własne stanowią około 20-23 %
ogólnych dochodów, co nie wpływa korzystnie na planowanie stabilnego budŜetu w
kolejnych latach. W porównaniu z innymi gminami o charakterze wiejskim wskaźnik ten
nie jest jednak bardzo zły. W wielu samorządach udział dochodów własnych w budŜecie
przekracza zaledwie 10 %. Dobrze sytuację gospodarczą na terenie gminy przedstawia
analiza struktury udziałów poszczególnych wartości w podatkach stanowiących dochód
budŜetu państwa. Podatek od osób fizycznych stanowi mianowicie około 99% całej
wartości tej pozycji, pozostała cześć to podatek dochodowy od osób prawnych, (czyli
zarejestrowanych i działających na terenie gminy przedsiębiorstw).
Tabela 4.6. Udział w podatkach stanowiących dochód budŜetu Państwa
i dotacji celowych w łącznym budŜecie gminy
Rok
1996
1997
1998
1999
2000
Dochody
ogółem
4137906
4318097
5633312
5881422
7610828
Udział w podatkach Procent. udział Dotacje i środki Procent. udział
stanow. dochód
podat. stanow. pozabudŜetowe
dotacji
budŜetu Państwa
dochód budŜetu
na zadania
celowych do
Państwa do
bieŜące
dochodów
dochodów
ogółem
ogółem
587273
14%
394689
10%
702474
16%
601120
14%
840257
15%
671848
12%
832983
14%
687166
12%
758965
10%
935757
12%
20
Wpływy z tytułu udziału w podatkach stanowiących dochód budŜetu Państwa w
ostatnich latach wynosiły 14-16% dochodów gminy.
Gmina otrzymuje dotacje celowe przeznaczone na:
zadania własne – głównie doŜywianie uczniów w szkołach i dotacja z tytułu ulg i
zwolnień
zadania zlecone – z zakresu pomocy społecznej i administracji rządowej
zadania powierzone – z zakresu administracji samorządowej.
W ostatnich 4 latach dotacje celowe stanowiły 10-14% dochodów gminy. Wśród dotacji
celowych zdecydowanie największą pozycję (około 70%) stanowiły zadania zlecone z
zakresu pomocy społecznej.
Bardzo istotną pozycję (obecnie przeszło 40 %) w dochodach gminy stanowią
subwencje, co przedstawiono w poniŜszej tabeli.
Tabela 4.7. Udział subwencji w dochodach gminy
Rok
Subwencja ogółem
zł
1996
1997
1998
1999
2000
1570864
2033185
2522554
3010365
3074378
%
dochodów
gminy
38,0%
47,1%
44,8%
51,2%
40,4%
s.
podstawow
ej
0,0%
0,0%
5,3%
22,6%
24,5%
s. oświatowej
100,0%
100,0%
94,7%
69,4%
67,1%
s.
rekompensuj
ącej
0,0%
0,0%
0,0%
7,9%
8,4%
Decydujący udział ma tutaj subwencja oświatowa, jednak jej udział znacznie spada
przede wszystkim jednak jest to spowodowane wzrostem całego budŜetu w 1997 i 2000
niŜ znacznymi zmianami wartości bezwzględnych w tej pozycji (np. w latach 1999 i 2000
jej poziom kwotowo praktycznie się nie zmienił jednak udział w budŜecie i realna
wartość nabywcza spadły).
4.2. Dochody własne
Na dochody własne gminy składają się:
a) podatki lokalne
od nieruchomości
rolny
leśny
od środków transportu
opłacany w formie karty podatkowej
b) opłaty skarbowe
c) pozostałe dochody.
Jak juŜ wcześniej wspomniano, dochody własne w ostatnich latach stanowiły zaledwie
około 21-23 % łącznych dochodów gminy. Dokładna struktura podatków lokalnych
została przedstawiona na poniŜszym wykresie.
Wykres 4.8. Struktura podatków i opłat lokalnych w gminie
21
Wpływy z karty
podatkowej
2000
Podatek od
nieruchomości
Podatek rolny
1999
Podatek leśny
1998
Podatek od środków
transportowych
Podatek od spadków i
darowizn
1997
Opłaty lokalne
1996
Opłata skarbowa
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Odsetki od
nieterminowych wpłat
Obecnie w dochodach podatkowych gminy liczą się praktycznie tylko trzy podatki – od
nieruchomości, opłata skarbowa i podatek leśny (wynikający oczywiście z leśnego
charakteru gminy). NajwaŜniejszą pozycję zajmuje tutaj podatek od nieruchomości
(około 65% wpływów).
4.3. Wydatki gminy Drawsko
Wydatki budŜetu gminy w ostatnich pięciu latach ulegały powaŜnym zmianom.
Zdecydowanie wzrosły w roku 1998 i 2000. W tych dwóch latach nakłady inwestycyjne
równieŜ były większe niŜ w pozostałych analizowanych latach.
Poziom wydatków inwestycyjnych w stosunku do ogółu wydatków gminy przedstawiono
poniŜej.
Wykres 4.9. Porównanie wydatków ogółem i wydatków na inwestycje
9000000
8000000
7000000
6000000
5000000
4000000
3000000
2000000
1000000
0
1996
1997
Wydatki inwestycyjne
1998
1999
2000
Wydatki ogółem
22
NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe w roku 2000 przeznaczono na inwestycje kwotę dokładnie
porównywalną z tą, o którą wzrosły dochody budŜetu pomiędzy rokiem 1999 i 2000.
MoŜe to świadczyć o stosunkowo unormowanych wydatkach we wszystkich innych
działach nie związanych z inwestycjami. JeŜeli faktycznie utrzyma się taka tendencja
( występująca juŜ w roku 1998), iŜ gmina będzie w stanie zapewnić wypełnianie
wszystkich zadań stojących przed samorządem za kwotę zbliŜoną do 6 mln złotych
(+ inflacja) wtedy będzie moŜna racjonalnie prognozować moŜliwe wydatki inwestycyjne
w najbliŜszych latach.
Wydatki gminy Drawsko w podziale na główne działy przedstawiono na poniŜszym
wykresie.
Wykres 4.10. Wydatki z budŜetu gminy w podziale na główne działy
100%
Poz ostałe
90%
Kultura Fizyczna i
Sport
80%
Kultura
70%
60%
G osp. Komun., Ochr.
Środ., Transp.
50%
O chrona Zdrowia i
O pie ka Społe cz na
40%
O świata i
Wychowanie
30%
Administracja
Publicz na
20%
G ospodarka
M ie szkaniowa
10%
Rolnictwo i
Leśnictwo
0%
1996
1997
1998
1999
2000
Wnioski, wynikające z wyŜej zaprezentowanych danych są następujące:
Od 1996 roku, kiedy zadania oświatowe są w całości realizowane przez gminy, wydatki
na oświatę stały się główną pozycją wydatków z budŜetu gminy, stanowiąc na
przestrzeni ostatnich lat około 40-50% ogółu wydatków. W ostatnich pięciu latach
subwencja oświatowa pokrywała 90-67% wydatków gminy na oświatę i wychowanie. Po
najlepszym – 1997 roku (93%), rok 2000 przyniósł zdecydowane pogorszenie sytuacji
(67%). Szczegółowo sytuację w tym zakresie przedstawiono na poniŜszym wykresie.
Tabela 4.11. Udział subwencji oświatowej w całości wydatków w Dziale Oświata i
Wychowanie
1996
90%
1997
93%
1998
84%
1999
76%
2000
67%
Niestety w związku z kryzysem finansów Państwa nie naleŜy się spodziewać poprawy w
zakresie finansowania wydatków na edukację. Wszystkie jednostki samorządu odczuły
rok 2001 jeszcze bardziej dotkliwie w wyniku konieczności sfinansowania zapisów Karty
Nauczyciela.
Wydatki na gospodarkę komunalną w latach 1996-2000 były w Drawsku równieŜ bardzo
nierówne (zaczynając od 21 % budŜetu poprzez zaledwie 6 % w roku 1998 do 23 w
2000 r.) NaleŜy wspomnieć, iŜ zdecydowany wzrost w tym zakresie występuje w roku
23
2000 gdzie rozpoczęto szerokie inwestycje w gospodarce wodno-kanalizacyjnej. Od
pięciu lat stabilny udział (około 10%) mają wydatki na ochronę zdrowia i pomoc
społeczną. W 2000 roku wydatki w tej grupie wyniosły 774 tys. zł. Dla zaspokojenia
potrzeb gminy poziom tych wydatków powinien być oczywiście znacznie wyŜszy.
Podobnie jak w większości gmin w kraju takŜe w gminie Drawsko poziom wydatków na
kulturę, sztukę, kulturę fizyczną i sport jest niewielki i łącznie wynosi zaledwie 130 tys. zł
(2000 rok); ich udział w wydatkach budŜetowych stanowi tylko 2%. NaleŜy podkreślić
stagnację nakładów w tym dziale, być moŜe sytuacja w tym zakresie poprawi się w roku
2002 w chwili rozwinięcia działalności Gminnego Ośrodka Kultury – Biblioteki Publicznej
Gminy w Drawsku. Jeszcze większa zmiana miała miejsce w przypadku sportu – od
stopniowego wzrostu wydatków w latach 1996-1998 (aŜ do kwoty 473 tys. zł)
spowodowanego budowa sali gimnastycznej w Drawsku do spadku w roku 2000 do
poziomu 72 tys. zł (spadek udziału w budŜecie z 8 % do 1 % całości wydatków)- które to
środki są wydatkowane na prowadzenie bieŜącej działalności w tym zakresie.
W ostatnich 4 latach zmieniły się równieŜ wydatki na administrację – po wzroście w roku
1998 z poziomu 633 tys. do 930 tys. (14 do 17 % budŜetu), w następnym roku nastąpił
dalszy wzrost udziału w tej pozycji do poziomu 1 228 tys. (21% budŜetu). Udział
wydatków Urzędu Gminy w tej kwocie jest stabilny i wynosi około 90%. W kolejnych
latach poziom ten utrzymywał się na zrównowaŜonym pułapie i był waloryzowany o
wskaźnik inflacji.
4.4. Prognoza moŜliwości inwestycyjnych gminy Drawsko.
Jak wspomniano powyŜej w ostatnich latach (od roku 1999) rozpoczęły się na terenie
gminy szeroko zakrojone inwestycje w dziale Gospodarka Komunalna i Ochrona
Środowiska.
Wykres 4.12. Struktura wydatków inwestycyjnych gminy według działów w latach
1996-2000
P o z os ta łe
10 0%
K u ltu r a F iz ycz n a i
Sp or t
8 0%
K u ltu r a
G o sp . K o mu n ., O ch r .
Ś r o d ., T r an sp .
6 0%
O c hr o n a Zd ro w ia i
O p ie k a S po łe c z n a
4 0%
O ś w ia ta i W yc h ow an ie
Ad min ist r ac ja
P u b lic z n a
2 0%
G o sp o d a rk a
M ie sz ka n io w a
R o ln ic tw o i L e śn ict w o
0%
1 99 6
1 9 97
19 9 8
19 99
20 00
Wcześniej zdecydowanie najwaŜniejszą pozycje stanowiły wydatki inwestycyjne
związane z budową sali gimnastycznej i obciąŜeniami wywołanymi wprowadzaną w
poprzednich latach reformą systemu oświaty. Dopiero po załatwieniu tych
najpilniejszych dla gminy spraw przystąpiono do typowych inwestycji w infrastrukturę
podziemną. Przy załoŜeniu, Ŝe koszty prowadzenia zadań własnych i zleconych
samorządu będą się kształtowały a poziomie ok. 6 mln złotych moŜna przyjąć, iŜ kaŜdą
24
kwota powyŜej tej granicy potencjalnie da się przeznaczyć na inwestycje. NaleŜy jednak
pamiętać, iŜ przedstawiona analiza nie uwzględniała niespodzianek wywołanych w
budŜetach samorządów wprowadzeniem zapisów Karty Nauczyciela w 2001 roku oraz,
Ŝe nie da się dokładnie określić wysokości składników budŜetu po stronie dochodów,
które w zdecydowanej większości nie są zaleŜne od gminy. Sytuacją optymalną byłoby
przeznaczanie na inwestycje rozwojowe kwot porównywalnych z rokiem 2000, czyli
około 2 mln zł. Jest to jednak bardzo trudne do przewidzenia a tym bardziej do
osiągnięcia przy tak rozchwianej sytuacji prawnej i finansowej wszystkich samorządów w
Polsce. Dodatkowo potwierdzają to informacje o zaległościach w przekazywaniu
przyznanych juŜ środków finansowych przez instytucje rządowe w roku 2001.
4.5. Środki zewnętrzne pozyskane na realizację inwestycji.
Na przestrzeni ubiegłych lat gminie udało się uzyskać środki z funduszy pomocowych na
realizację inwestycji: 400 000 Euro z programu Phare w roku 1998 oraz 98 127 PLN z
Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich Banku Światowego.
Środki z programu Phare zostały przeznaczone na budowę kanalizacji i modernizacje
oczyszczalni ścieków w Drawskim Młynie i Drawsku.
Fundusze z Banku Światowego zostały przeznaczone na zwodociągowanie
miejscowości Kamiennik i Chełst w zachodniej części gminy.
25
5. MIENIE KOMUNALNE, MIESZKALNICTWO
Podstawowe informacje na temat mienia komunalnego gminy zostały przedstawione w
poniŜszej tabeli.
Tabela 5.1. Dane na temat mienia komunalnego gminy
Lp
Majątek komunalny
1996
1 Lokale uŜytkowe liczba szt.
8
2 Lokale uŜytkowe powierzchnia m²
456,1
3 Grunty komunalne powierzchnia ha
364,4
4 SprzedaŜ mieszkań komunalnych szt.
5 SprzedaŜ gruntów komunalnych szt.
4
6 Środki uzyskane ze sprzedaŜy gruntów
8 379
komunalnych
7 Środki uzyskane ze sprzedaŜy mieszkań komunalnych
8 Środki uzyskane z wynajmu mieszkań
37702
komunalnych
9 Środki uzyskane z wynajmu lokali uŜytkowych
18977
10 Środki uzyskane ze sprzedaŜy lokali
71880
uŜytkowych
1997
1998
1999
2000
8
456,1
388,2
1
1
5045
7
8
286,1
322,1
391
414,8
12
7
8
20
16631 102 164
12
553,22
413
5
24
152 911
2897
40745
60138
56006
42742
54544
60 556
98842
16142
12949
27052
34206
11850
62094
Z powyŜszych informacji wynika, Ŝe od 6 lat stan liczbowy zarówno mieszkań, jak i lokali
uŜytkowych, będących w posiadaniu gminy, nie ulegał większym zmianom. W roku 2000
stan posiadania gminy zwiększył się o budynek ośrodka zdrowia gdzie przybyły 4
gabinety wykazane w powyŜszej tabeli.
Ograniczone zasoby finansowe gminy nie pozwalają na budowę nowych mieszkań w
systemie TBS-ów czy spółdzielczym, równieŜ mieszkańców nie stać na budowę nowych
mieszkań, czy na ich wykup. Na etapie planowania strategicznego naleŜy równieŜ
podkreślić, iŜ bardzo istotnym z punktu widzenia gminy jest problem utrzymania
substancji mieszkaniowej nie będącej własnością gminy a jednocześnie stanowiącej
chroniony element architektury gminy. Lista takich obiektów jest integralną częścią
powoływanego wcześniej studium. RównieŜ ściśle określone są w tym przypadku
zasady postępowania w przypadku tego typu obiektów.
Na terenie gminy Drawsko dominującą formą zabudowy mieszkaniowej jest
budownictwo jednorodzinne oraz rolnicze zagrodowe. Zasoby mieszkaniowe gminy na
koniec 1997 roku wynosiły: 1553 mieszkania o 6116 izbach i 110 400 m2 powierzchni
uŜytkowej.
PoniŜej przedstawiono podstawowe dane dotyczące mieszkalnictwa na terenie gminy.
Tabela 5.2 Mieszkalnictwo
L.p.
Mieszkalnictwo
1 Liczba budynków mieszkalnych komunalnych
ogółem, w tym:
budynki mieszkalne komunalne
budynki mieszkalne spółdzielcze
1996 1997 1998 1999 2000
26
26
23
19
19
26
-
26
-
23
-
19
-
19
26
budynki mieszkalne prywatne
inne
2 Mieszkania komunalne liczba
3 Mieszkania socjalne liczba
4 Mieszkania komunalne m²
5 Mieszkania socjalne m²
6 Liczba wydanych pozwoleń na budowę ogółem
Liczba wydanych pozwoleń na budowę domów
jednorodzinnych
7 Liczba oddanych do uŜytku budynków ogółem
Liczba oddanych do uŜytku domów
jednorodzinnych
8 Czynsz za mieszkania komunalne (za 1m²)
9 Czynsz za lokale uŜytkowe (za 1m²)
73
73
61
49
3650 3650 3235 2520
69
80
71
75
22
15
19
26
11
2
0.82
1.60
26
19
0.90
1.76
14
8
10
4
49
2576
62
10
20
11
1.04 1.14 1.23
2.02 2.26 2.44
Inna sytuacja ma miejsce w przypadku gruntów komunalnych – ich powierzchnia
zwiększyła się w latach 1996-2000 na skutek komunalizacji gruntów pod szkołami i
remizami OSP.
Gmina prowadzi równieŜ politykę odsprzedaŜy działek i umoŜliwia wykup mieszkań. W
latach 1998 i 1999 sprzedano największa ilość działek, zarówno zabudowanych jak i
przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową ( łącznie 28 sztuk przeszło 17 tys. m²).
W roku 1999 i 2000 sprzedaŜy ulegały przede wszystkim działki rekreacyjne ( aŜ 32
sztuki zajmujące powierzchnię 24 tys. m² ).
Dodatkowe informacje na temat sytuacji mieszkaniowej i zasobów komunalnych gminy
Drawsko zostały ujęte w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania
Przestrzennego Gminy, wskaźniki tam opisane w związku z panującymi niewielkim
zmianami w sektorze mieszkaniowym nie uległy duŜym zmianom od 1997 roku.
Jak pokazuje poniŜszy wykres wydawane pozwolenia utrzymują się od lat na podobnym
poziomie. Niepokojący moŜe wydawać się fakt, Ŝe w roku 2000 odnotowano jednak
stosunkowy spadek. Utrzymanie takiej tendencji w dłuŜszym okresie potwierdzi
wystąpienie na terenie gminy objawów recesji, która opanowuje rynek nieruchomości na
terenie kraju.
Wykres. 5.3. Budownictwo na terenie gminy
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
1996
Widać
równieŜ,
cykl
1997
1998
1999
2000
Liczba wyda nych pozw ole ń na budow ę ogółem
Ŝe
Liczba wyda nych pozw ole ń na budow ę dom ów je dnorodzinnych
27
inwestycyjny jest dość długi. MoŜliwość uzyskiwania odpisów podatkowych i oczywiście
ograniczone zasoby finansowe nie pozwalają na szybkie realizowanie inwestycji. Liczba
oddawanych do uŜytku budynków jest 2-3 krotnie mniejsza niŜ liczba wydanych
pozwoleń w kaŜdym poprzedzającym roku
Wykres 5.4. Realizowane inwestycje w sektorze mieszkaniowym
Liczba oddanych do uŜytku dom ów je dnorodzinnych
Liczba oddanych do uŜytku budynków ogółe m
30
25
20
15
10
5
0
1996
1997
1998
1999
2000
28
6. WARUNKI śYCIA MIESZKAŃCÓW
6.1. Wodociągi
Od momentu zamknięcia prac nad Studium do sieci wodociągowej została przyłączona
miejscowość Pęckowo. Szczegółowe dane dotyczące wodociągów na przestrzeni
ostatnich lat zostały przedstawione w poniŜszej tabeli.
Tabela 6.1. Wodociągi
1995 1996 1997 1998 1999 2000
Liczba gospodarstw domowych
505 715
736 809
923
925
podłączonych do sieci wodociągowej
Procent gospodarstw domowych
35
40
40
40
40
40
podłączonych do sieci wodociągowej
Ujęcia produkcja dobowa w m³ / d
534 570
498 575
563
577
Produkcja dobowa max w m³
790 642
575 649
730 1 003
Długość sieci wodociągowej w km 15.5 22.7 25.5 25.5 26.3 26.6
Liczba przyłączy
426 620
641 814
828
830
Liczba awarii
125 110
100
95
80
130
Liczba awarii na 1km 8.06 8.45 3.92 3.73 3.04 4.89
Ocena jakości wody
zgodnie z normami jakościowymi
Koszt pozyskania , oczyszczania i 0.49 0.67 0.97 1.09 1.17 1.32
dostarczenia 1m³ wody
Opłaty z tytułu pozyskania oczyszczania i 0.56 0.74 0.97 1.16 1.32 1.44
dostarczenia 1m 3 wody
Koszty ogółem związane z produkcją i 67.5
63.7 129.0 158.3 161.0 201.5
dostarczaniem wody w tys. zł
Wpływy z tytuły dostarczania wody 70.2
odbiorcom w tys. zł
Straty w sieci wodociągowej % 36.3
Remonty (sieci i ujęcia) w tys. zł 1.4
Majątek trwały 352.4
% amortyzacji majątku trwałego 64.0
Produkcja wody w tys. m³ ogółem : 195.2
SprzedaŜ w tys. m³ 124.3
Zaległości z tytułu opłat za wodę w tys. zł 1.5
91.4
128.7 168.5 182.0 219.5
26.8
2.3
352.4
68.0
208.1
123.4
2.0
26.9
3.8
352.4
72.0
181.9
132.5
2.8
29.5
5.3
352.4
76.0
210.2
144.2
4.4
35.5
4.8
352.4
80.0
185.0
137.5
4.5
28.1
6.8
352.4
84.0
210.9
151.6
7.7
Niepokojąco rosną zaległości z tytułu opłat za wodę, co jest jeszcze jednym objawem
potwierdzającym uboŜenie społeczeństwa na terenie gminy.
Na koniec 2001 stan wodociągów na terenie gminy przedstawiał się następująco:
1. Drawsko, Drawski Młyn, Pęckowo :
1.1.Wydajność studni ul. Wybudowanie – Qeksp. – 36 m3/h (1 szt.)
1.2.Wydajność studni ul. Łąkowa -. Qeksp. – 37,5 m3/h (3 szt.)
1.3.Długość sieci wodociągowej- 26,6 km
29
1.4.Przyłącza wodociągowe 926 szt.
2. Chełst, Kamiennik:
2.1.Wydajność studni Chełst – Qeksp. – 43 m3/h (1 szt.)
2.2.Długość sieci wodociągowej- 9,8 km
2.3.Przyłącza wodociągowe 154 szt.
2.4.Długość przyłączy 5,2 km
6.2. Kanalizacja
Na terenie gminy została zmodernizowana oczyszczalnia ścieków w Drawskim Młynie,
która docelowo ma obsługiwać miejscowości Drawsko Drawski Młyn i Pęckowo . Nowy
obiekt ma wydajność 600m3 na dobę. Jego przepustowość powinna zaspokajać
potrzeby tych miejscowości przynajmniej do 2004 roku. Na razie nie jest jednak
planowana dalsza rozbudowa ze względu na nieznane potrzeby i skalę wydatków
inwestycyjnych związanych z rozbudową systemu sieci przesyłowych. Od 2000 roku na
terenie gminy trwają intensywne prace nad rozbudową systemu kanalizacyjnego.
Pierwsze podłączenia do nowej sieci nastąpiły w 2001 – w chwili sporządzania raportu
było około 55 nowych podłączeń (bez istniejących wcześniej).
Na terenie gminy pozostałe miejscowości nie posiadają kanalizacji sanitarnej, ścieki
bytowo – gospodarcze najczęściej gromadzone są w zbiornikach bezodpływowych i
wywoŜone na oczyszczalnię ścieków w Drawskim Młynie lub na pola.
Według stanu na koniec 2001 roku przepustowość oczyszczalni w Drawskim Młynie
wynosiła Q dobowy = 600 m3/d, maksymalna była szacowana na Q d. max = 809,95 m3/d i Q
3
h. max = 87,99 m /h. Istniało 8 przepompowni ścieków oraz 6 przepompowni
przydomowych. Łączna długość sieci kanalizacyjnej grawitacyjnej wynosiła 10,9 km a
tłoczonej 4,7 km. Przyłącza w liczbie 279 szt. Tworzyły łącznie sieć o długości 2,1 km.
6.3. Odpady stałe
Jednym z zadań naleŜących do gminy jest opracowanie systemu gospodarki odpadami,
który obejmowałby całokształt, problematyki gospodarowania nimi w gminie. Zgodnie z
ustawą z dnia 13.09.1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminie (Dz.U.Nr 132
poz.622) Rada Gminy w Drawsku ustaliła w drodze uchwały szczegółowe zasady
utrzymania czystości i porządku na terenie swojej gminy:
1. KaŜdy właściciel nieruchomości ma obowiązek wyposaŜyć swoją nieruchomość w
szczelny pojemnik na odpady stałe komunalne.
2. Zostały ustalone rodzaje urządzeń przeznaczonych do gromadzenia odpadów
komunalnych.
3. Ustalone zostały częstotliwości, zasady i sposób usuwania odpadów
komunalnych z terenu nieruchomości oraz innych terenów uŜyteczności
publicznej.
Zgodnie z powyŜszą uchwałą Zarząd Gminy od początku 1998 roku rozpoczął
zastanawiać się nad opracowaniem planu gospodarowania odpadami stałymi
komunalnymi w gminie. W związku z brakiem prawnie działającego wysypiska oraz
konkretnych rozwiązań gospodarki odpadami - zadanie, które sobie postawiono było
30
bardzo trudne do wykonania. Jednym ze znaczących kroków w tym kierunku było
podpisanie porozumienia (w dniu 7 września 1999 roku) pomiędzy Gminą Drawsko a
Gminą Wieleń na wspólne zagospodarowanie i korzystanie z wysypiska w miejscowości
Marianowo (Gmina Wieleń). Kolejnym krokiem w trosce o czystość i porządek na terenie
gminy było od dnia 31 lipca 1999 roku zamknięcie wszystkich nielegalnych wysypisk
śmieci. Odpady z terenu Gminy Drawsko są odbierane 2 razy w miesiącu przez podmiot
uprawniony do organizacji wywozu w w/w zakresie, spełniający wymagania sanitarne i
ochrony środowiska. Od lipca do grudnia 1999 roku z terenu Gminy Drawsko
wywieziono 365,07 m3 odpadów. Do zbiórki odpadów komunalnych z terenu Gminy
Drawsko stosuje się pojemniki: blaszane o pojemności 110 l i 1100 l oraz z tworzyw
sztucznych o pojemności 110 l i 240 l. Pojemność poszczególnych pojemników
dostosowana jest do konkretnych potrzeb, tzn. - przy instytucjach uŜyteczności
publicznej znajdują się pojemniki: 110 l - 24 szt., 240 l - 1 szt., 1100 l - 14 szt.; na
terenie prywatnych posesji znajdują się pojemniki o pojemności: 110 l - 566 szt., 240 l 132 szt., 1100 l - 4 szt.. Łączna ilość postawionych pojemników na odpady stale
komunalne na terenie Gminy Drawsko wynosi: 110 l - 590 szt., 240 l - 133 szt., 1100 18 szt.. Do dnia 20 grudnia 1999 roku mieszkańcy Gminy Drawsko zostali
poinformowani o obowiązku rozliczania się z odpadów komunalnych z terenu swoich
prywatnych posesji. Większa liczba mieszkańców, która nie wyposaŜyła do dnia 20
grudnia 1999 roku swojej nieruchomości w szczelny pojemnik na odpady stałe
komunalne złoŜyła pisemne deklaracje o terminie dopełnienia tego obowiązku. (Łączna
ilość podpisanych deklaracji wynosi 360 szt.). Z pozostałymi mieszkańcami problem
odprowadzenia odpadów z terenu prywatnych posesji gmina rozwiąŜe indywidualnie.
Racjonalne i bezpieczne dla środowiska gospodarowanie odpadami zapewnia równieŜ
system oparty na selektywnej ich zbiórce oraz gospodarczym wykorzystaniu. UmoŜliwia
on odzysk znacznej ilości surowców. Z tego teŜ względu zaleca się zbiórkę odpadów u
źródła, tj. w gospodarstwach domowych.
Na terenie gminy od roku 2002 prowadzona będzie selektywna zbiórka odpadów stałych
z podziałem na szkło, makulaturę i pojemniki typu PET.
6.4. Drogi
Gmina jest w sposób stosunkowo dobrze wyposaŜona w układ drogowy w relacjach
krajowych i lokalnych oraz linię kolejową zapewniającą połączenia gminy z waŜnymi
ośrodkami gospodarczo – administracyjnymi kraju, jakimi są Poznań i Szczecin.
Poprzez 3 – kilometrową odległość z Drawska do KrzyŜa, moŜliwa jest teŜ łączność
kolejowa na kierunku zachodnio– wschodnim, tj. z Gorzowem Wlkp., Piłą, Bydgoszczą,
Warszawą oraz połączenia międzynarodowe z Berlinem.
Sieć dróg lokalnych, którą tworzą drogi wojewódzkie 5 – cyfrowe, drogi powiatowe i
drogi gminne, zapewnia właściwą obsługę wszystkich miejscowości gminnych oraz
moŜliwość racjonalnego rozwoju struktur przestrzennych. Utrudnieniem ruchu jest
nawierzchnia gruntowa, występująca na drogach wojewódzkich w południowych
obszarach gminy. Drogi kołowe w gminie będą więc wymagały stopniowego ulepszania
nawierzchni, a takŜe zagospodarowania poboczy i ewentualnej realizacji parkingów
przydroŜnych. Poprawa nawierzchni dróg stanowić powinna takŜe waŜny czynnik w
sprawnych działaniach przeciwpoŜarowych w leśnych kompleksach Puszczy Noteckiej.
Wykaz dróg gminnych przedstawiono w tabeli.
Tabela 6.2.Drogi gminne
Odcinki (opis)
Numer
długość
31
Drawsko - Piłka
Peckowo - Zawada
Pęckowo - Marylin
Marylin - Dębogóra
Marylin – Gorlice
Piłka - Sieraków
Kwiejce Nowe
Kwiejce Stare
Kamiennik – Piłka
Drawsko - Kamiennik
Chełst – Kwiejce Stare
Kawczyn -Kwiejce Stare
Drawsko – Drawsko Gajówka
Drawsko – Moczydła
Chełst – Moczydła
Chełst – Łąki
Chełst – Pełcza
Kawczyn – Pełcza
Drawsko - Drawski Młyn
Drawsko- Hydrofornia
drogi
km
1079
1080
1081
1082
1083
1084
1085
1086
1087
1088
1089
1090
1091
1092
1093
1094
1095
1096
1097
1098
7,7
2,3
5,2
2,0
2,4
9,1
1,7
2,8
7,2
3,7
4,3
3,8
0,8
3,1
1,7
2,0
2,4
2,3
2,8
1,6
Połączenia w skali krajowej umoŜliwia gminie droga wojewódzka nr 181 z Drezdenka do
Czarnkowa. Jeśli kierunki: północny, wschodni i zachodni są łatwo dostępne, to kierunek
południowy wymaga ominięcia obszaru Puszczy Noteckiej. Stąd dostęp do siedziby
województwa w Poznaniu moŜliwy jest przez: Drezdenko, Międzychód i Pniewy, Wieleń,
Czarnków i Oborniki, Wieleń i Lubasz, Wieleń i Wronki, co w połączeniu z droga
wojewódzką Miały- Piłka a dalej Piłka- Kwiejce Nowe - Kwiejce da połączenie
bezpośrednie południa gminy ze stolica województwa.
Przy drodze wojewódzkiej nr 181 połoŜona jest siedziba gminy – Drawsko.
Celem poprawy bezpieczeństwa ruchu i sprawności przejazdu, proponuje się na tej
drodze południowe obejście Drawska.
Z uwagi na ograniczone środki finansowe na budowę i utrzymanie dróg wojewódzkich,
zarówno termin budowy obejścia Drawska jak i przebudowa dróg wojewódzkich
odsunięta jest daleko w czasie.
W 2001 roku gmina rozpoczęła inwestycje w drogi na terenie gminy. Dzięki współpracy z
WZDW i RDLP i gmina Wieleń udało się zbudować drogę Miały - Marylin – Piłka co dało
Wsi Maryli jedyne połączenie bitumiczne z resztą gminy.
Do roku 2000 włącznie wszystkie środki w tym dziale były przeznaczane na bieŜące
utrzymanie i oświetlenie. Sytuacje w tym względzie przedstawiono w poniŜszej tabeli.
Tabela 6.2. Oświetlenie i utrzymanie dróg
Oświetlenie dróg (środki z
budŜetu gminy)
Utrzymanie dróg (środki z
budŜetu gminy)
RAZEM kwota
1996
84588
1997
102545
1998
132348
1999
2000
100893 107945
254620
119050
106767
180850 275672
339208
221595
239115
281743 383617
6.5. Samochody
Na terenie gminy Drawsko jak i gmin okolicznych bardzo popularnym zajęciem wśród
mieszkańców jest import uŜywanych samochodów, dlatego „przemysł” samochodowy
32
jest bardzo widoczny w statystykach odnoszących się do rejestrowanych pojazdów.
Szczegółowe dane w tym zakresie przedstawiono poniŜej. NaleŜy jednak dodać, iŜ jest
to jedna z form utrzymywania dochodów gospodarstw domowych części mieszkańców
na przyzwoitym poziomie. Dlatego zmiany ustawodawcze w z roku 2001, które w
powaŜny sposób dotknęły małych importerów samochodów uŜywanych równieŜ odbiją
się z czasem na kondycji gospodarstw domowych na terenie gminy Drawsko.
Tabela 6.3 Rejestracje pojazdów
1995
Zarejestrowane samochody osobowe
Nowe (liczba)
UŜywane(liczba)
Wyrejestrowane samochody
Zarejestrowane ciągniki
Nowe (liczba)
UŜywane (liczba)
Wyrejestrowane ciągniki
Zarejestrowane przyczepy
Zarejestrowane samochody cięŜarowe
Nowe (liczba)
UŜywane(liczba)
Wyrejestrowane samochody cięŜarowe
335
28
326
14
5
5
2
7
28
2
26
2
1996
106
16
90
16
1
1
2
1
21
21
5
1997
1998
500
17
483
15
11
11
1
16
19
19
3
391
21
370
13
18
18
22
16
16
-
1999
2000
599
22
577
15
17
17
21
11
11
2
992
21
971
6
18
1
17
13
10
10
1
Wykres 6.4.Rejestracje nowych i uŜywanych samochodów osobowych.
1200
1000
Nowe
(liczba)
800
UŜyw ane
(liczba)
600
400
200
0
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Zdecydowanie widać tu róŜnicę pomiędzy pojazdami nowymi i uŜywanymi. Potwierdza
się więc bardzo wysoka liczba rejestrowanych aut uŜywanych, naleŜy jednak pamiętać,
iŜ jest to równieŜ dowód na istnienie ograniczonych zasobów finansowych
mieszkańców.
33
7. OŚWIATA I WYCHOWANIE
7.1. Szkoły
Na terenie gminy Drawsko funkcjonuje 5 szkół podstawowych i jedno gimnazjum z
oddziałem zamiejscowym. W roku szkolnym 2000/2001 do wszystkich obiektów
uczęszczało 725 uczniów. Tymczasem w roku szkolnym 1997/98 do wszystkich
obiektów uczęszczało 761 uczniów. Widać wyraźny spadek liczebności dzieci na terenie
gminy. Szkoły na terenie gminy dysponują ogółem 47 pomieszczeniami do nauki i 39
oddziałami, zatrudniają po przeliczeniu na etaty przeliczeniowe 60,25 nauczyciela.
Sytuacja w oświacie na terenie gminy jest dobra, chociaŜ statystyczne wskaźniki w
związku z przeprowadzonymi zmianami organizacyjnymi nieznacznie się pogorszyły
Średnio w 1998 przypadało 17 uczniów na oddział i 15 uczniów na pomieszczenie do
nauki, dziś wskaźniki te wynoszą odpowiednio 18,5 i 15,4.
Najlepsze warunki posiada rozbudowana szkoła podstawowa w Drawsku.
Z analizy zmian w zakresie edukacji wynika, Ŝe od 1988 roku na terenie gminy Drawsko
corocznie zmniejsza się liczba dzieci uczęszczających do szkół podstawowych.
W wyniku reformy systemu oświaty gmina była zmuszona do zamknięcia filii szkoły
podstawowej w Kawczynie.
Tabela 7.1. Szkoły podstawowe i gimnazjum - rok szkolny 1998/99 w stosunku do
roku 2000/2001.
Lp.
Miejscowość
Liczba
pomieszczeń
do nauki
1998/
1999
1. Drawsko
2. Drawski
Młyn
3. Piłka
4. Pęckowo
5. Chełst
6. Kawczyn
7. Gimnazju
m
Ogółem
2000/
2001
Liczba
oddziałów
1998/
1999
2000/
2001
Liczba
uczniów
Liczba uczniów
na
pomieszczenie
do nauki
1998/
1999
2000/
2001
1998/
1999
2000/
2001
Liczba
uczniów na
oddział
1998/
1999
2000/
2001
Liczba
nauczycieli
1998/
1999
2000/
2001
10
10
9
8
212
147
142
90
21,2
14,7
23,6
18,4
14
13
10
8,23
9
9
11
4
8
8
10
2
104
94
180
24
78
69
161
185
11,6
10,4
16,4
6,0
13,0
11,8
18,0
12,0
12
11
14
2
7,28
8,73
14,17
11,85
761
72
5
14,4
16,9
66
53
47
45
39
Źródło; Urząd Gminy w Drawsku.
Tabela 7.2. Zmiany w szkołach podstawowych.
Lata 1980 1985 1988 1993 1994 1995 1996 1997
liczba 3 /2/ 6
6
6
6
6
6
6
szkół
liczba 712 819 855 836 829 807 788
771
dzieci
1998
6
1999
6
2000
5+1
761
730
725
34
Źródło: Roczniki statystyczne – Urząd Statystyczny w Pile i opracowania własne.
Na terenie gminy Drawsko obowiązuje następująca rejonizacja gimnazjów i szkół
podstawowych:
1. Publiczne Gimnazjum w Drawsku, ul. Powstańców Wlkp. 83-85 z oddziałem
Gimnazjum w Chełście, (uchwała Rady Gminy w Drawsku Nr VIII/53/99
z dnia 10 marca 1999 roku.)
a) Obwód Gimnazjum w Drawsku obejmuje:
Drawsko, leśnictwo ŁęŜno, gajówkę Drawsko, leśnictwo Brzozowica,
Drawski Młyn, osadę leśną Zawada z gminy Wieleń, Pęckowo, leśnictwo
Osina z gminy Wieleń, Piłkę, Kwiejce Nowe, Marylin, leśnictwo Kaczeniec,
leśnictwo Borzysko Młyn.
b) Obwód Oddziału Zamiejscowego Gimnazjum w Chełście obejmuje:
Chełst, Kawczyn, Pełczę, Moczydła, Kamiennik, Kwiejce.
2. Szkoły podstawowe z klasami I-VI:
1. Szkoła Podstawowa im. gen. Tadeusza Kutrzeby w Drawsku ul.Powstańców
Wlkp.83-85 z obwodem Drawsko, leśnictwo ŁęŜno, gajówka Drawsko, leśnictwo
Brzozowica,
2. Szkoła Podstawowa w Drawskim Młynie im. Aleksandra Zawadzkiego ul. Szosa
Dworcowa 2, z obwodem Drawski Młyn, osada leśna Zawada z gminy Wieleń,
3. Szkoła Podstawowa w Pęckowie im. Józefa Noji , ul. Powstańców Wlkp. 1, z
obwodem Pęckowo, leśnictwo Osina z gminy Wieleń,
4. Szkoła Podstawowa w Piłce , Piłka nr 24, z obwodem Piłka, Kwiejce Nowe,
Marylin, leśnictwo Kaczeniec, osada leśna Borzysko Młyn,
5. Szkoła Podstawowa w Chełście nr 113 im. Józefa Chociszewskiego, z obwodem
Chełst, Moczydła, Pełcza, Kamiennik, Kawczyn, Kwiejce.
7.2. Przedszkola.
W zakresie wychowania przedszkolnego na terenie gminy Drawsko w 2001 roku
funkcjonowało 1 Gminne Przedszkole w Drawsku z oddziałami zamiejscowymi. Ogółem
uczęszczało 177 dzieci, zatrudnienie wynosiło 10 nauczycieli i 11 pracowników obsługi
administracyjnej. Na oddział przypada średnio w gminie 19 dzieci.
Opieką w zakresie wychowania przedszkolnego objętych jest obecnie około 50% dzieci
w gminie.
W okresie ostatnich 20 lat w zakresie wychowania przedszkolnego nastąpiły istotne
zmiany. W 1978 roku w gminie funkcjonowały 4 przedszkola o 6 oddziałach, liczba
dzieci uczęszczających wynosiła 151.
Dzieci w wieku przedszkolnym (551) stanowiły 9,5 % ogółu ludności gminy, wskaźnik
uczestnictwa wynosił 27,4 %.
W 1985 roku liczba przedszkoli wzrosła do 6, liczba oddziałów do 10 i uczęszczało do
przedszkola 243 dzieci, a przy szkole filialnej w Kawczynie funkcjonował 1 oddział
wychowania przedszkolnego, do którego uczęszczało 12 dzieci. W 1993 roku liczba
oddziałów zmniejszyła się do 8, natomiast dzieci uczęszczających do 191.
Stan oraz zmiany zachodzące w placówkach przedszkolnych przedstawiono w
poniŜszych tabelach.
Tabela 7.3. Przedszkola w roku 1997.
35
lp.
miejscowość
liczba
liczba
oddziałów miejsc
liczba
dzieci
1
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
2
Drawsko
Drawski Młyn
Pęckowo
Chełst
Piłka
Kamiennik
Kawczyn
Ogółem
gmina
3
2
2
1
1
1
1
1
9
5
43
36
25
24
23
19
16
186
4
65
36
30
44
26
32
18
251
liczba
dzieci na
oddział
6
22
18
25
24
23
19
16
21
liczba
liczba
nauczycieli obsługi
admin.
7
8
3
3
2
2
1
1
1
2
1
1
1
1
1
0,5
10
10,5
Źródło; Urząd Gminy w Drawsku.
Tabela 7.4. Zmiany w placówkach wychowania przedszkolnego.
lata
placówki
miejsca
oddziały
1
1978
1980
1985
1986
1988
1993
1994
1995
1996
1997
1998
2
4
7
6
6
6
6
6
7
7
7
7
3
146
*
247
244
244
243
233
245
245
258
251
4
6
8
10
9
9
8
8
9
9
9
9
/2/
/1/
/1/
/1/
/1/
/2/
/1/
/1/
/1/
/1/
liczba dzieci
liczba dzieci wskaźnik
na oddział uczestn.
uczęszczającyc
%
h
5
6
7
151
25
27,4
192 /32/
24 / 16/
32,1
243 /12/
24 / 12/
55,0
244
27
56,7
222 /13/
25 / 13/
48,5
191 /13/
24 / 13/
43,2
179
22
41,6
177
20
44,3
177 /14/
20 / 14/
50,6
187
21
51,9
186
21
51,7
* brak danych, /1/ oddziały przy szkołach. Źródło: Roczniki statystyczne –Urząd Statystyczny w Pile.
Oddziały przedszkolne w Pęckowie i Chełście mieszczą się w budynkach przy szkołach
podstawowych, pozostałe posiadają odrębne budynki. Dwa oddziały w Drawskim Młynie
są po kapitalnym remoncie, częściowo wyremontowano równieŜ oddział w Chełście
(nowe drzwi i WC). Pozostałe oddziały czekają na modernizację- szczególnie kuchni i
łazienek. Gruntownych zmian wymagają ogrody przedszkolne. Wszystkie przedszkola
czynne są tylko 5 godzin i realizują minimum programowe. Nauczycielki w 3 oddziałach
po uzyskaniu kwalifikacji wzbogacają program o zajęcia z zakresu rozwoju pamięci.
Bardzo dobrze realizowana jest współpraca z rodzicami, którzy wzbogacają moŜliwości
placówek środkami finansowymi oraz wykazują się ogromną aktywnością w
organizowaniu imprez i uroczystości.
Przedszkole posiada opracowaną strategię działania nastawioną na realizację celów
edukacyjnych i podnoszenie poziomu świadczonych usług.
36
7. KULTURA, SPORT I ORGANIZACJE POZARZĄDOWE
8.1. Kultura i działalność instytucji kulturalnych
Na terenie gminy Drawsko działa Biblioteka Publiczna Gminy Drawsko- ul Nadnotecka
22 b z trzema filiami w Piłce, Pęckowie i Chełście. Jest to struktura nie zmieniająca się
od roku 1991. Poza tym w budynkach szkół podstawowych znajdują się biblioteki
przyszkolne. W kaŜdej z nich zatrudniony jest na ½ etatu bibliotekarz. W roku 2001 rada
Gminy Drawsko podjęła decyzje o utworzeniu instytucji kulturalnej pod nazwa Gminny
Ośrodek Kultury -Biblioteka Publiczna Gminy Drawsko. Do roku 2001 działalność
kulturalna skupiała się w świetlicach wiejskich i prowadzona była przez świetlicowe w
Pęckowie (1 etat), Drawsku (½ etatu), Chełście (½ etatu). Działalność kulturalna
pozostałych miejscowości gminnych równieŜ skupiała się przy świetlicach wiejskich
gdzie świetlicowe są zatrudniane sezonowo (Piłka, Kawczyn, Drawski Młyn).
Podsumowując naleŜy stwierdzić, iŜ wszystkie wydarzenia kulturalne na terenie gminy
odbywają się dzięki inspiracji i działalności świetlicowych, bibliotekarek oraz pracownika
Urzędu gminy ds. kultury, kultury fizycznej i sportu. Te podmioty we współpracy ze
szkołami i radami sołeckimi są organizatorami imprez kulturalnych i sportowych na
terenie gminy.
Centrum kulturalnym gminy jest Amfiteatr w Drawsku gdzie odbywają się imprezy
kulturalne, sportowe i rozrywkowe.
8.2. Turystyka, sport
Gmina Drawsko stawia na rozwój turystyki róŜnego rodzaju. Bardzo popularne są tu
gospodarstwa agroturystyczne odwiedzane przez indywidualnych turystów.
W powiatowym informatorze agroturystycznym figuruje jednak dotychczas tylko 5
gospodarstw, są to:
1. Zdzisław i Anna Piątek – Ranczo „Bonanza” Kamiennik 6, 64-733 Drawsko,
tel. 2563280, tel. kom. 0-604-261-664
2. Barbara i Bogdan Słoniewscy – Gospodarstwo Eko-Agroturystyczne „Karpnik”,
Kwiejce 35, 64-733 Drawsko, tel. 2563355
3. Anna Meisnerowska, Kwiejce Nowe 36, 64-732 Piłka, tel. 2560493
4. Jerzy Czekała „Leśny Dworek”, Kwiejce 8, 64-734 Chełst, tel. 2563326
5. Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy „Hubertus”, Kwiejce 20, 64-734 Chełst,
tel. 2560177
Zorganizowany wypoczynek jest realizowany w oparciu o istniejącą infrastrukturę, do
której naleŜą:
1. Kwiejce - Dom Wczasowy,
2. tereny zabudowy rekreacyjnej w Marylinie, Kwiejcach, Kwiejcach Nowych,
Piłce, Kamienniku,
3. kąpieliska w Kwiejcach, Marylinie , Piłce, Borzysko Młyn,
4. 5 restauracji i barów
5. 1 dyskoteka
W zakresie usług sportowych na terenie gminy Drawsko funkcjonują:
37
1) w Drawsku - Gminna Sala Gimnastyczna (pełniąca równieŜ funkcje widowiskową),
kort
2) boiska: w Drawsku, Drawskim Młynie, Piłce, Chełście, Kamienniku , Pełczy,
Pęckowie,
3) przyszkolne salki gimnastyczne
Od 1998 roku istnieje w gminie wymieniona powyŜej Gminna Sala Gimnastyczna, która
spełnia role obiektu sportowego oraz widowiskowego. Prócz zajęć sportowych
pozalekcyjnych dla dzieci szkolnych korzystają z niej równieŜ zorganizowane grupy,
które po podpisaniu stosownej umowy wynajmują sale w określonych godzinach i
dniach wg sporządzonego harmonogramu dla swoich potrzeb. W sali organizowane są
równieŜ imprezy o randze gminnej i powiatowej oraz imprezy okolicznościowe.
8.3. Organizacje pozarządowe
Na terenie Gminy Drawsko oprócz oddziałów Ochotniczej StraŜy PoŜarnej (OSP)
dysponującego 5 remizami (straŜnicami w miejscowościach Drawsko, Pęckowo, Chełst,
Piłka i Kawczyn) brak jest organizacji pozarządowych, które w istotny sposób
uczestniczyłyby w Ŝyciu publicznym.
Drawska jednostka OSP w roku 1999 została włączona do Krajowego Systemu
Ratowniczego.
38
8. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE
PoniŜej przedstawiono informacje otrzymane z Komisariatu Policji w KrzyŜu- Rewir
Dzielnicowy w Drawsku.
Tabela 8.1. Przestępczość na terenie gminy Drawsko i jej wskaźniki
Przestępczość
1996
KradzieŜe
KradzieŜe z włamaniem
Przestępstwa przeciwko Ŝyciu
Znęcanie się nad rodziną
Uchylanie się od płacenia alimentów
Wykroczenia przeciwko ładowi i porządkowi
Wykroczenia drogowe
Podejmowane interwencje domowe
Interwencje domowe na tys. mieszkańców
Wykroczenia drogowe na tys. mieszkańców
KradzieŜe na tys. mieszkańców
KradzieŜe z włamaniem na tys. mieszkańców
Ogółem
1997
14
21
8
9
13
4
43
23
3,83
7,17
2,33
3,50
135
18
18
9
3
3
3
59
15
2,54
10,00
3,05
3,05
128
1998
1999
29
25
13
6
7
4
52
31
5,25
8,81
4,92
4,24
167
22
26
3
5
6
2
48
29
4,92
8,14
3,73
4,41
141
2000
12
30
3
5
8
5
132
37
6,17
22,00
2,00
5,00
232
Zdecydowanie statystykę w tym względzie pogarszają wykroczenia drogowe. Gdyby nie
zostały one uwzględnione w tej tabeli wtedy moŜna by powiedzieć, iŜ gmina naleŜy
raczej do bezpiecznych i spokojnych., w której od lat nie notuje się wzrostu zagroŜeń.
Sytuację obrazuje doskonale równieŜ poniŜszy wykres.
Wykres 8.2 Podstawowe wskaźniki przestępczości
25,00
20,00
15,00
10,00
5,00
0,00
1996
1997
1998
1999
2000
Interw enc je domow e na ty s . miesz kańc ów
Wy kroc z enia drogow e na ty s. mies z kańc ów
Kradz ieŜe na ty s. mies z kańc ów
KradzieŜ e z w łamaniem na ty s. mies zkańców
9. POMOC SPOŁECZNA
39
9.1. Charakterystyka świadczeń pomocy społecznej
W okresie 11 lat funkcjonowania Ośrodka Pomocy Społecznej zmieniły się formy i tryb
udzielenia pomocy. Weszła w Ŝycie długo oczekiwana ustawa o pomocy społecznej. Z
pełnym zaangaŜowaniem i efektywnie i realizowane są kolejne programy rządowe.
Ośrodek współpracuje ze szkołami, policją, kuratorami sądowymi, powiatowym urzędem
pracy, komisją do spraw profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych,
powiatowym centrum pomocy rodzinie, powiatowym zespołem ds. orzecznictwa o
stopniu niepełnosprawności i przede wszystkim samorządem gminy.
Pomocy społecznej na zasadach określonych w ustawie udziela się osobom i rodzinom,
w szczególności z powodu: ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, potrzeby ochrony
macierzyństwa, bezrobocia, niepełnosprawności długotrwałej choroby, bezradności w
sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenie gospodarstwa domowego
zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, alkoholizmu lub narkomanii,
trudności przystosowaniu do Ŝycia po opuszczeniu zakładu karnego, klęski Ŝywiołowej
lub ekologicznej.
Statystycznie sytuację w tym zakresie przedstawia poniŜsza tabela.
Tabela 9.1. Charakterystyka klientów i wydatków pomocy społecznej w gminie
Drawsko
Kategoria:
1996
liczba
klientów
1997
kwota
73
10447
Posiłek
Sprawienie pogrzebu
7
13295
Usługi opiekuńcze
89
9646
Zasiłki celowe i
pomoc w naturze
41
79317
Zasiłki stale
1
1080
Zasiłki stale
wyrównawcze
35
26250
Renty socjalne
Dodatki do zasiłków i
rent
Zasiłki okresowe
gwarantowane
48
26029
Zasiłki z tyt. ochrony
macierzyństwa
105
55674
Pozostałe zasiłki
okresowe
Opłacanie składek na
ubezpieczenie społeczne
Opłacanie składek na
ubezpieczenie zdrowotne
423 1506885
Dodatki mieszkaniowe
1998
liczba
klientów
kwota
130
2401
7
64
1728623
2000
liczba
klientów
kwota
liczba
klientów
kwota
122
2
21928
1850
140
31890
12672
14500
25308
900
7696
12944
91
22554
127
26410
9
2
27464
3382
7
1
25607
2810
10
3
40260
6639
11
5
45064
12362
38
2
115796
650
44
151725
13
25138
13
51
21549
148
78
47 180882
49 200841
46631
15
42569
12
22912
49
23768
46
36739
70
22487
106937
161
109837
6994
11
18006
287 1293674
283 1855974
47
822
kwota
140
1
2
74
Inne
Ogółem
1999
liczba
klientów
829
337483
833
106 100605
97 109974
27
57882
11
44300
75
19381
77
21166
263 204356
5
212 198457
5
10635
2291841
807
2574854
811
2521981
PoniŜej prezentujemy równieŜ procentowy udział wydatków w poszczególnych
kategoriach
Tabela 9.2. Udział wydatków w poszczególnych kategoriach pomocy społecznej w
latach 1999-2000.
1999
2000
40
KATEGORIA:
%
klientów
Posiłek
Sprawienie pogrzebu
Usługi opiekuńcze
Zasiłki celowe i pomoc w naturze
Zasiłki stale
Zasiłki stale wyrównawcze
Renty socjalne
Dodatki do zasiłków i rent
Zasiłki okresowe gwarantowane
Zasiłki z tyt. ochrony macierzyństwa
Wyprawki
Pozostałe zasiłki okresowe
Opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne
Opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne
Dodatki mieszkaniowe
Inne
Ogółem
15%
0%
0%
11%
1%
0%
6%
0%
2%
6%
0%
13%
3%
9%
33%
0%
100%
%
%
wydatkó klientów
w
1%
17%
0%
0%
0%
0%
1%
16%
2%
1%
0%
1%
7%
6%
0%
0%
2%
1%
1%
9%
0%
0%
4%
12%
2%
1%
1%
9%
79%
26%
0%
0%
100%
100%
%
wydatkó
w
1%
0%
0%
1%
2%
0%
8%
0%
1%
1%
0%
4%
2%
1%
79%
0%
100%
Największym obciąŜeniem dla gminy są jak widać wydatki na dodatki mieszkaniowe,
stanowiące prawie 80 % kwot ogółem wydawanych na pomoc społeczna.
Potwierdza to równieŜ spojrzenie na podział środków w dziale pomoc społeczna w
budŜecie gminy. Zdecydowana ich większość jest poświęcana na wydatki z zakresu
zadań zleconych.
Wykres 9.3. Wydatki na zadania własne i zlecone
800000
zadania własne
zadania zlecone
700000
600000
500000
400000
300000
200000
100000
0
1996
1997
1998
1999
2000
10. ROLNICTWO I DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
10.1. Rolnictwo
41
Gmina Drawsko charakteryzuje się niskim udziałem uŜytków rolnych w ogólnej
powierzchni, wynosi 30% przy średniej wojewódzkiej ok. 47,9 % bardzo wysoka jest
natomiast lesistość gminy, wskaźnik ten kształtuje się na poziomie 61% (województwo
ok. 40 %)Na uwagę zasługuje powierzchnia lasów będących własnością rolników
indywidualnych, lasy te stanowią dodatkowe źródło dochodu gospodarstw rolnych.
Bardzo korzystny jest udział uŜytków zielonych –41% przy średniej woj. ok. 24 %.
Wskaźnik bonitacji gleb wynosi w gminie 0,60 i naleŜy do najniŜszych z województwie
(0,74). PrzewaŜają gleby klasy V i VI, które stanowią 80% powierzchni gminy. W latach
1995-1997 rolnicy zakupili od Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa 388 ha ziemi.
Łącznie znalazło się 53 nabywców, średnio kaŜdy zakupił ok. 7,3 ha gruntu.
Tabela 10.1. Klasy gruntów ornych w podziale na poszczególne sołectwa
Sołectwo
1 Chełst
2 Drawski Młyn
3 Drawsko
4 Kamiennik
5 Kawczyn
6 Kwiejce
7 Kwiejce Nowe
8 Marylin
9 Moczydła
10 Pełcza
11 Piłka
12 Pęckowo
18 SUMA
IIIA
IIIB
16,36
26,91
5,13
0,40
4,92
21,49
2,97
34,84
IVA
IVB
V
VI
VIR
9,27
1,05
55,42
0,35
1,55
3,10
0,13
0,47
13,02
0,26
1,30
28,14
114,06
7,74
2,06
58,38
0,87
0,17
2,45
0,04
0,06
15,95
1,51
3,30
21,11
113,64
70,84
58,86
181,11
43,15
33,15
15,03
23,48
6,97
105,72
39,12
72,85
167,93
818,21
232,61
95,13
140,98
77,84
157,21
44,23
62,67
36,15
36,42
19,82
183,18
203,74
1289,98
18,79
49,45
22,43
40,57
4,75
5,80
42,05
25,27
3,36
1,88
77,37
64,07
355,79
Tabela 10.2. Klasy uŜytków zielonych w podziale na poszczególne sołectwa
Sołectwo
1 Chełst
2 Drawski Młyn
3 Drawsko
4 Kamiennik
5 Kawczyn
6 Kwiejce
7 Kwiejce Nowe
8 Marylin
9 Moczydła
10 Pełcza
11 Piłka
12 Pęckowo
18 SUMA
III
16,24
2,21
0,37
18,22
IV
V
VI
49,51
22,15
135,43
17,68
38,48
0,76
0,21
0,74
184,07
66,52
33,79
131,20
680,54
176,84
39,11
129,71
60,13
120,11
29,36
59,36
36,12
97,48
30,38
158,72
132,57
1064,89
18,71
13,78
20,64
20,83
17,55
5,41
25,08
8,59
12,47
1,15
18,73
13,49
176,43
VIP NieuŜytki
0,23
0,16
0,11
0,58
0,24
0,10
1,42
Razem
12,73
9,40
9,16
24,75
3,07
14,47
18,72
7,01
5,92
4,40
8,95
5,99
124,57
339,3
206,6
501,6
162,8
196,8
70,6
128,4
69,3
184,5
62,6
338,0
488,0
2748,0
Tabela 10.3. Wielkość gospodarstw w podziale na kategorie
Sołectwo kategoria A ( 1
- 2 ha)
liczba
kategoria B
(2,01-5,00ha)
ha liczb
a
kategorie
kategorie kategorie E
C(5,01 - 7,00 D (7,01 - (10,01 - 15,00
ha)
10,00 ha)
ha)
ha liczba
ha
liczba liczba
kategorie H
(powyŜej
15,01 ha)
ha liczb
a
ha
42
1 Chełst
2 Drawski
Młyn
3 Drawsko
4 Kamiennik
5 Kawczyn
6 Kwiejce
7 Kwiejce
Nowe
8 Marylin
9 Moczydła
10 Pełcza
11 Piłka
12 Pęckowo
18 SUMA
25
23
29,84
30,02
30
24
98,99
71,26
13
8
77,12
48
11
4
66
14
14
11
30
82,03
18,36
18,97
14,23
42,76
30
11
19
6
20
96,27
36,75
66,09
20,97
63,9
7
5
8
1
6
41,59
30,46
46,55
5,15
34,72
12
5
8
3
3
8
5
7
31
52
9,77
6,16
9,94
39,78
66,22
368,08
10 31,71
5 17,32
4 13,44
35 114,09
37 121,64
752,43
3
3
5
11
9
17,99
18,21
29,7
65,01
53,76
468,26
3
1
3
12
7
9
2
107,3
25,63
10 73,08
5 68,89
9 105,01
1 10,29
3 33,58
4
6
2
6
7
36,28
81,53
26,57
71,62
78,45
718,23
9 187,74
4 79,84
16
5
4
3
2
420,72
98,26
67,41
57,33
33,44
13
3
7
17
354,68
60,32
165,58
392,42
1917,7
Charakterystyczne dla gminy jest duŜe rozdrobnienie gospodarstw rolnych, niekorzystne
dla produkcji rolnej. Natomiast pozytywna jest koncentracja ziemi w gospodarstwach
powyŜej 15 ha – 46 %. Są to gospodarstwa rozwojowe biorąc pod uwagę ich moŜliwości
produkcyjne. Innym kryterium oceny wielkości gospodarstw jest wielkość działki, która
waha się 1 do 7,7 ha. Średnia powierzchnia gospodarstwa w gminie wynosi 7 ha (woj.
14 ha).
Tabela 10.4. Struktura upraw na terenie gminy
Struktura upraw (ha)
700
5
90
850
5
100
30
15
40
550
50
200
80
90
80
45
Odłogi i ugory
Pszenica ozima
Pszenica jara
śyto
Jęczmień ozimy
Jęczmień jary
Owies
PszenŜyto ozime
PszenŜyto jare
Mieszanki zboŜowe
Kukurydza na zielonkę
Ziemniaki
Okopowe pastewne
Strączkowe pastewne
Pastewne
Warzywa gruntowe
Truskawki
Pozostałe
SUMA
100
3030
% całości upraw
23%
0%
3%
28%
0%
3%
1%
0%
1%
18%
2%
7%
3%
3%
3%
1%
0%
3%
100%
Z przedstawionego zestawienia wynika, Ŝe rolnicy uprawiają głównie rośliny mniej
wymagające, jeśli chodzi o warunki glebowe. Stąd teŜ plony są stosunkowo niskie –
poniŜej średniej krajowej i wojewódzkiej. Ich wysokość jest spowodowana niska
bonitacją gleb oraz niskim nawoŜeniem mineralnym, które szacuje się na około 50-60 kg
NPK / ha (kraj ok. 90 kg /ha)
Tabela 10.5. Plony z 1 ha w dt
1999
2000
43
ZboŜa w tym
zboŜa podstawowe z mieszankami zboŜowymi
pszenica
Ŝyto
jęczmień
pszenŜyto
mieszanki zboŜowe na ziarno
Strączkowe na ziarno
w tym jadalne
Ziemniaki
Okopowe pastewne
Siano: łąkowe
Słoma zbóŜ podstawowych
18.0
17.1
15.0
16.3
30
15
30
35
30
15
25
11
22
24
22
12
180
300
50
18.0
170
270
35
15.0
Tabela 10.6. Hodowla zwierząt na terenie gminy
Bydło
w tym krowy
Trzoda chlewna
w tym lochy
Owce
Drób
Kury
w tym nioski
Gęsi
Kaczki
Indyki
1999
2818
1133
3040
255
372
6680
4010
2380
810
1580
280
2000
2720
1090
3080
270
340
6180
3810
2180
710
1480
180
Odnotowywany juŜ od 1988 roku spadek ilości bydła i krów świadczy o obniŜeniu
opłacalności ich chowu, jednak jest to spadek stosunkowo niewielki. Dokładnie
odwrotna sytuacja występuje w hodowli trzody chlewnej, gdzie obsada jest najwyŜsza w
województwie i wynosi ponad 50 szt./ 100 ha (woj. 31 szt., kraj 38,6 szt.).
Stan gospodarstw rolnych i wyposaŜenie rolnictwa określone zostały szczegółowo w
opracowanym w Urzędzie Gminy w 1999 roku dokumencie „Analiza sytuacji w rolnictwie
gminy Drawsko”.
10.2. Działalność gospodarcza.
WaŜniejsze zakłady produkcyjne zlokalizowane na terenie gminy Drawsko to:
1. Odlewnia śeliwa „Drawski” S A w Drawskim Młynie – asortyment produkcji to:
części zamienne do maszyn rolniczych, do armatury wodnej i kanalizacyjnej,
budownictwa oraz do branŜy motoryzacyjnej.
2. Produkcja-Handel-Usługi „Noris II” w Drawskim Młynie (siedziba Gryfice) – zakład
przetwórstwa runa leśnego o zatrudnieniu 21 osób , sezonowo 120 osób, posiada
punkty skupu runa leśnego w Piłce, Pęckowie i Chełście.
3. „Matex” – wyroby drewniane w Drawsku.
4. AQUA Delice sp. z o.o.- zakład przetwórstwa rybnego w Drawskim Młynie.
5. Zakład Przerobu Drewna „Lignapol” w Chełście.
6. Piekarnia w Drawsku.
7. Piekarnia w Pęckowie.
8. „Valenzi” – zakład przetwórstwa runa leśnego w Drawskim Młynie,
9. Masarnia w Drawskim Młynie.
44
W 1997 roku na terenie gminy Drawsko funkcjonowało 38 sklepów , z tego 10 stanowiły
sklepy ogólno-spoŜywcze. Powierzchnia sprzedaŜy ogółem wynosiła 1564 m2, w tym
2
361 m powierzchni sklepów ogólno-spoŜywczych.
W zakresie działalności gospodarczej osób fizycznych na terenie gminy Drawsko
zarejestrowanych jest 105 podmiotów gospodarczych róŜnych branŜ (stan na koniec
listopada 2001).
Tabela 10.7. Podmioty gospodarcze na terenie gminy
LATA
1995 1996
Podmioty gospodarcze RAZEM:
Rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo
Transport, komunikacja
Handel, handel detaliczny, naprawy
Budownictwo
Inne usługi handlowe
Oświata, ochrona zdrowia
Przemysł i wytwórstwo
92
20
5
23
10
30
4
1997
101
21
4
23
9 59
4
1998 1999
76
18
6
20
80
20
5
20
10
20
29
4
5
86
26
5
20
18
20
2
5
2000
105
27
10
35
10
18
2
3
Pod względem lokalizacji największa koncentracja zakładów usługowych występuje w
Drawsku, Drawskim Młynie, Piłce, Chełście, Pęckowie, Kamienniku i Kwiejcach.
Na terenie gminy zarejestrowanych jest mało podmiotów gospodarczych, w porównaniu
z innymi gminami tej wielkości. Zarówno liczba jak i struktura branŜowa ulegają
nieustannym zmianom w ostatnich latach z uwagi na niestabilność ekonomiczną
lokalnego rynku.
10.3. Bezrobocie
PoniŜej przedstawiono zestawienie wszystkich informacji o bezrobotnych na terenie
gminy do celów porównawczych. Powiatowy Urząd Pracy jest jednostką koordynującą
działania związane ze zwalczaniem bezrobocia i wdraŜającą państwowe programy w
tym zakresie. Gmina Drawsko nie jest jednak regionem silnym gospodarczo. Sprawia to,
iŜ zachodzące ostatnio zmiany w koniunkturze gospodarczej odbiją się na sytuacji
bezrobotnych, będzie to równieŜ widoczne w prezentowanych za klika lat i
porównywanych do dnia dzisiejszego danych statystycznych.
Tabela 10.8. Bezrobotni wg czasu pozostawania na bezrobociu
1997
28
do 1 miesiąca
59
1 do 3 miesięcy
38
3 do 6 miesięcy
132
6 do 12 miesięcy
1998
28
51
56
45
1999
33
41
65
107
2000
34
88
72
65
45
12 do 24 miesięcy
pow. 24 miesięcy
Ogółem
76
14
347
29
10
219
41
17
304
70
22
351
Tabela 10.9. Struktura wiekowa osób pozostających na bezrobociu
18 – 24 lat
25 – 34 lat
35 – 44 lat
45 – 54 lat
55 – 59 lat
pow. 60 lat
Ogółem
1997
127
85
96
35
3
1
347
1998
105
47
42
23
2
1999
123
62
76
43
219
304
2000
124
88
77
59
2
1
351
Tabela 10.10. Wykształcenie osób bezrobotnych
1997
wyŜsze
średnie
ogólnokształcące
średnie zawodowe
zasadnicze zawodowe
podstawowe
1998
1999
2000
3
18
2
13
3
22
4
21
60
155
111
41
101
62
58
127
94
68
138
120
Tabela 10.11. StaŜ pracy osób bezrobotnych
od 1 roku
od 1 do 5 lat
5 do 10 lat
10 do 20 lat
20 - 30 lat
powyŜej 30 lat
bez staŜu
1997
69
41
67
78
43
3
46
1998
37
34
23
46
17
2
60
1999
44
46
34
65
34
5
76
2000
35
91
41
78
55
1
50
Wykres 10.12. Wskaźnik bezrobocia w latach (%)
46
12
10
8
6
4
2
0
1997
1998
1999
2000
Gminę charakteryzuje bardzo duŜa sezonowość zatrudnienia związana z faktem, iŜ
część ludności utrzymuje się ze zbieractwa i innych zawodów związanych z leśnictwem.
Funkcjonuje teŜ zapewne ukryte bezrobocie związane z trudną sytuacją w sektorze
rolnictwa.
47
11. SPIS TABEL I WYKRESÓW
Tabela 1.1 Główne dane statystyczne GUS na dzień 31.12.2000....................................8
Wykres 3.1. Grupy ludności Polski w latach 1950-2050.................................................16
Wykres 3.1. Prognozowane liczby ludności województwa wielkopolskiego w wieku
produkcyjnym w podziale na wieś i miasto ..............................................................16
Wykres 4.1. Dochody a wydatki budŜetu gminy w latach 1996-2000 .............................18
Wykres 4.2. Porównanie dynamiki dochodów i wydatków budŜetowych w latach 19962000 (procentowa zmiana w stosunku do roku poprzedniego) ...............................19
Wykres 4.3. Realna dynamika dochodów budŜetu gminy (procentowa zmiana w
stosunku do roku poprzedniego) .............................................................................19
Wykres 4.4. Udziały poszczególnych składników w dochodach gminy ..........................19
Tabela 4.5. Porównanie dochodów ogółem i dochodów własnych gminy ......................20
Tabela 4.6. Udział w podatkach stanowiących dochód budŜetu Państwa i dotacji
celowych w łącznym budŜecie gminy ......................................................................20
Tabela 4.7. Udział subwencji w dochodach gminy .........................................................21
Wykres 4.8. Struktura podatków i opłat lokalnych w gminie ...........................................21
Wykres 4.9. Porównanie wydatków ogółem i wydatków na inwestycje ..........................22
Wykres 4.10. Wydatki z budŜetu gminy w podziale na główne działy ............................23
Tabela 4.11. Udział subwencji oświatowej w całości wydatków w Dziale Oświata i
Wychowanie ............................................................................................................23
Wykres 4.12. Struktura wydatków inwestycyjnych gminy według działów w latach 19962000 ........................................................................................................................24
Tabela 5.1. Dane na temat mienia komunalnego gminy ................................................26
Tabela 5.2 Mieszkalnictwo..............................................................................................26
Wykres. 5.3. Budownictwo na terenie gminy ..................................................................27
Wykres 5.4. Realizowane inwestycje w sektorze mieszkaniowym .................................28
Tabela 6.1. Wodociągi....................................................................................................29
Tabela 6.2.Drogi gminne ................................................................................................31
Tabela 6.2. Oświetlenie i utrzymanie dróg......................................................................32
Tabela 6.3 Rejestracje pojazdów....................................................................................33
Wykres 6.4.Rejestracje nowych i uŜywanych samochodów osobowych. .......................33
Tabela 7.1. Szkoły podstawowe i gimnazjum - rok szkolny 1998/99 w stosunku do roku
2000/2001. ..............................................................................................................34
Tabela 7.2. Zmiany w szkołach podstawowych. .............................................................34
Tabela 8.1. Przestępczość na terenie Gminy Drawsko i jej wskaźniki............................39
Wykres 8.2 Podstawowe wskaźniki przestępczości .......................................................39
Tabela 9.1. Charakterystyka klientów i wydatków pomocy społecznej w Gminie Drawsko
................................................................................................................................40
Tabela 9.2. Udział wydatków w poszczególnych kategoriach pomocy społecznej w
latach 1999-2000.....................................................................................................40
Wykres 9.3. Wydatki na zadania własne i zlecone .........................................................41
Tabela 10.1. Klasy gruntów ornych w podziale na poszczególne sołectwa....................42
Tabela 10.2. Klasy pastwisk w podziale na poszczególne sołectwa...............................42
Tabela 10.3. Wielkość gospodarstw w podziale na kategorie ........................................42
Tabela 10.4. Struktura upraw na terenie gminy..............................................................43
Tabela 10.5. Plony z 1 ha w dt .......................................................................................43
Tabela 10.6. Hodowla zwierząt na terenie gminy ...........................................................44
48
Tabela 10.7. Podmioty gospodarcze na terenie gminy...................................................45
Tabela 10.8. Bezrobotni wg czasu pozostawania na bezrobociu ...................................45
Tabela 10.9. Struktura wiekowa osób pozostających na bezrobociu .............................46
Tabela 10.10. Wykształcenie osób bezrobotnych ..........................................................46
Tabela 10.11. StaŜ pracy osób bezrobotnych ................................................................46
Wykres 10.12. Wskaźnik bezrobocia w latach (%) .........................................................46
49

Raport o stanie Gminy Drawsko

Transkrypt

Podobne dokumenty

Bar Bistro "U Romka" - Czaplinek

Referat Promocji Paweł Górzyński inspektor Drawsko Pomorskie

Wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej

razem niepełnosprawni kobieta mężczyzna do 25 roku życia

Generuj PDF - Komenda Powiatowa Policji w Drawsku Pomorskim

skatepark odpowiedź 2 - Drawsko Pomorskie

GMINA CZAPLINEK - Pożar domu mieszkalnego w Nowym Drawsku