Portfolio Praktykanta – instrukcja

Portfolio Praktykanta – instrukcja
(cz
psychologiczno-pedagogiczna)
Spis tre ci
1. Portfolio Praktykanta – realizacja zada kszta cenia psychologiczno-pedagogicznego
w toku praktyki opieku czo-wychowawczej.
1.1. Portfolio Praktykanta - realizacja zada kszta cenia psychologicznego.
1.2. Portfolio Praktykanta - realizacja zada kszta cenia pedagogicznego.
1.2.1. Projekty studenckie.
1.2.2. Dzienniczek do wiadcze praktykanta
2. Harmonogram pracy studenta nad portfolio po praktyce opieku czo-wychowawczej.
2.1.Harmonogram pracy studenta po praktyce opieku czo-wychowawczej w ramach
kszta cenia psychologicznego.
2.2.Harmonogram pracy studenta po praktyce opieku czo-wychowawczej w ramach
kszta cenia pedagogicznego.
3. Kryteria oceny portfolio .
3.1.Kryteria oceny – kszta cenie psychologiczne.
3.2.Kryteria oceny – kszta cenia pedagogiczne.
***
1. Portfolio Praktykanta – realizacja zada kszta cenia psychologicznopedagogicznego w toku praktyki opieku czo-wychowawczej
Zgodnie ze standardem kszta cenia przygotowuj cym do wykonywania zawodu
nauczyciela (rozporz dzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wy szego z dnia 17 stycznia
2012 r.) na realizacj zada podczas tej praktyki po wi cisz w szkole 30 godz.
W ramach kszta cenia psychologiczno-pedagogicznego, zobowi zany jeste
do
prowadzenia osobistej teczki Portfolio praktykanta1. W sk ad portfolio powinny wchodzi :
I.
Kszta cenie psychologiczne:
obserwacje, protoko y, analizy oraz inne materia y niezb dne do
przygotowania charakterystyki wybranego ucznia.
II. Kszta cenie pedagogiczne:
wszystkie materia y zwi zane z realizowanym projektem studenckim,
Dzienniczek Do wiadcze praktykanta,
Po praktykach chcemy, bazuj c na Twoich do wiadczeniach wyniesionych z praktyk
studenckich, pomaga Ci w doskonaleniu w asnego warsztatu pracy nauczyciela –
wychowawcy.
1.1.
Portfolio Praktykanta – realizacja zada
kszta cenia psychologicznego
Celem tej cz ci Twoich dzia
jest wykorzystanie poznanych technik gromadzenia
wiedzy o uczniu w praktyce (m.in. obserwacji, analizy wytworów) przez zebranie do
teczki portfolio materia ów opisuj cych wybranego przez Ciebie ucznia. Materia y te b
szczegó owo
omówione
i
wykorzystane
w
czasie
zaj
psychologicznych
podsumowuj cych praktyki studenckie, gdzie pos
do przygotowania analizy
przypadku ucznia (opis funkcjonowania ucznia i sposobów pomocy dydaktycznowychowawczej mo liwych do zastosowania wobec niego – por. plik „Plan pracy
zaliczeniowej”).
By przygotowa si do realizacji zadania w czasie trwania praktyk, po w asnych
wst pnych obserwacjach oraz konsultacji i uzyskaniu zgody nauczyciela-opiekuna
1
Portfolio jest jedn z technik monitorowania i autoprezentacji rozwoju zawodowego nauczyciela –
najcz ciej przyjmuje si , e jest to stale powi kszaj ca si kolekcja materia ów o charakterze
autentycznych dokumentów, ilustruj ca rozwój kompetencji zawodowych. (zob. Uczenie metod
projektów (red.) B.D. Go bniak, s.22-28, WSiP, Warszawa 2002.
1
praktyk, wybierz ucznia, który przyci ga swoim zachowaniem Twoj uwag . Wybór mo e
dotyczy
wyj tkowych zdolno ci lub zainteresowa
ucznia, jego bardzo dobrych
kontaktów z innymi uczniami lub nauczycielami, albo te jego k opotów w kontaktach z
rówie nikami (np. agresji, wpadania w konflikty, podburzania grupy, izolowania si od
innych uczniów) i z nauczycielami (negowanie zasad i pró b nauczycieli, niewype nienie
polece , nieprzygotowanie si do zaj itd.).
Decyduj c si na wybór ucznia, zastanów si , z jakich powodów chcesz zaj
si
nie t osob . Nast pnie rozpocznij zbieranie szczegó owych informacji o uczniu.
Chcemy przestrzec Ci przed wybieraniem najtrudniejszego ucznia w szkole,
a zw aszcza ucznia notorycznie wagaruj cego (nie b dziesz mia okazji do zebrania
niezb dnych materia ów, bo wci
b dzie nieobecny). Koncentruj si raczej na uczniach,
z którymi mo esz nawi za kontakt umo liwiaj cy Ci zebranie materia ów. Pami taj, e
tutaj chodzi przede wszystkim o doskonalenie Twoich umiej tno ci, zadanie nie mo e
wi c by zbyt trudne (powinno by mo liwe do realizacji).
Poniewa przeprowadzenie rzetelnej analizy zachowa ucznia wymaga posiadania
bezstronnych informacji na jego temat, wymagane jest, aby wykorzysta wszystkie
podane ni ej ród a dost pnej wiedzy o uczniu. Korzystanie z niektórych róde mo e by
trudne (np. przeprowadzenie rozmowy z uczniem lub badania socjometrycznego), jednak
jeste zobowi zany do rozpocz cia realizacji ka dego z wymienionych zada . Je li jego
wykonanie, z niezale nych od Ciebie przyczyn, jest niemo liwe zapisz to w protokole,
opisuj c szczegó owo ca sytuacj .
Materia y zamieszczone w portfolio poprzed krótkim przedstawieniem ucznia:
zapisz jego imi lub inicja (ze wzgl du na poufno zebranych materia ów nie podawaj
jego nazwiska, imi te mo e zosta zmienione), p , wiek, rodzaj szko y, klas , miejsce
zamieszkania (du e miasto, ma e miasto, wie ).
ród materia ów zebranych przez Ciebie powinny znale
I. Spisane szczegó owe protoko y obserwacji zachowa
si :
ucznia, a w tym:
dok adna obserwacja 2 ca ych lekcji – jednej z przedmiotu, z którego ucze ma
najwi ksze trudno ci (i/lub na którym sprawia najwi ksze k opoty wychowawcze),
jednej z przedmiotu, nie sprawiaj cego uczniowi trudno ci (lub sprawiaj cego
trudno ci najmniejsze) i/lub na której nie sprawia on k opotów wychowawczych;
je li z jakich przyczyn nie jest to mo liwe, zrób po prostu obserwacje 2
dowolnych lekcji; je li i to b dzie trudne ogranicz si do lekcji, które Ty
poprowadzisz – wówczas po zako czeniu lekcji zapisz wszystko, co pami tasz z jej
przebiegu ze szczególnym uwzgl dnieniem zachowa wybranego ucznia;
dok adna obserwacja 2 przerw, w których uczestniczy ucze (mo esz wykorzysta
dy ur na korytarzu – naturaln
sytuacj , w której nauczyciel obserwuje
zachowanie uczniów, notatki zrobisz po przerwie);
dzienniczek obserwacyjny zawieraj cy krótkie notatki po ka dym kontakcie
z uczniem w ró nych sytuacjach szkolnych, i je li to mo liwe tak e
w pozaszkolnych – co najmniej 3 notatki.
Obserwacje musz by roz one w czasie, co najmniej w ci gu dwóch tygodni pracy
szko y.
Pami taj, eby w czasie obserwacji zachowywa si naturalnie tak, aby ucze nie czu
si podgl dany czy oceniany. Je li s dzisz, ze ucze tak si czuje, zwró tak e uwag
na innych uczniów, a notatki rób pó niej. Twoje obserwacje nie maj na celu
naruszenia prywatno ci ucznia, a jedynie rozwój Twoich kompetencji nauczycielskich.
jednak ostro ny w swoich dzia aniach.
A oto fragment przyk adowego protoko u z lekcji: Pewnego dnia obserwowa am
lekcj j zyka angielskiego w klasie II b, w szkole podstawowej. Na pocz tku lekcji
nauczycielka prosi uczniów by powstali. Pada powitanie: „Good morning”, dzieci
odpowiadaj : „Good morning”. Nauczyciel pyta uczniów o przeliterowanie imion w
zyku angielskim. Nast pnie padaj pytania o zwierz ta domowe, np.: „Have you got
a dog?, Have you got a mouse?” Dzieci odpowiadaj chórem: „Yes”, „No”. Na tablicy
wisi du y, kolorowy obrazek przedstawiaj cy miasto, ludzi, samochody, itp. Po paru
2
minutach nast puje praca w grupach, mamy grup nr 1 i nr 2. Nauczycielka ka dej
grupie rozdaje kartki, ka da grupa ma w przeci gu 5 minut wypisa jak najwi cej
rzeczy, które widzi na obrazku. Ania (obserwowana dziewczynka) si wierci, nie
wie co robi , nauczycielka zwraca jej uwag : „Aniu! Czy wiesz, co masz robi ?”, Ania
nie jest zainteresowana lekcj , nie s ucha polece .
Nauczycielka powtarza dwa razy Ani, e ma do czy do grupy nr 1. Po
sko czonym zadaniu dzieci odpowiadaj ile zapisa y s ów. Grupa 2 wygrywa. Ania
wydaje si by nieobecna, jest „w tle klasy”, nie zadaje pyta , nie odpowiada, nie
reaguje na reakcje grupy.
II. Analiza wytworów ucznia.
Powinny zosta przeanalizowane co najmniej 4 wytwory, w tym:
co najmniej dwa zeszyty,
jedno wypracowanie na temat dowolny,
oraz dodatkowo rysunki, projekty lub prezentacje.
Nale y uzyska zgod ucznia na przejrzenie jego zeszytów, wypracowa itp.
Je eli nie b dziesz mia dost pu do wytworów ucznia, przeanalizuj zeszyt
z przedmiotu, którego uczysz. Mo esz przejrze go w czasie lekcji, np. przy
sprawdzaniu zadania domowego, a wnioski zapisa pó niej.
Kryteria analizy prac ucznia:
W
o
o
o
o
o
o
o
o
przypadku analizy zeszytów nale y okre li :
jako i czytelno pisma,
typowe, powtarzaj ce si b dy (rzeczowe, ortograficzne, w liczeniu),
liczb skre le , poprawek,
doko czenie notatek,
wykonanie zada domowych,
liczb pustych miejsc, luk,
staranno i estetyka prowadzenia zeszytu (tak e zmiany, zró nicowanie),
oceny lub opinie nauczyciela.
W przypadku analizy wypracowa nale y okre li :
o temat wypracowania,
o
zyk – bogactwo s ownika, z ono
zda , obrazowo
j zyka (porównania i
metafory), poprawno j zykowa (gramatyka, ortografia),
o konstrukcj : wst p, rozwini cie zako czenie,
o wykorzystanie wyobra ni, wyj cie poza stereotypy szkolne,
o odniesienia osobiste (za enie: napisany tekst jest form ekspresji siebie,
asnych emocji, postaw, potrzeb, sposobu widzenia wiata itp.):
– wyra ane emocje: ogólny nastrój, emocje pozytywne, negatywne,
– cechy bohatera wypracowania: akceptowane, krytykowane, ewentualna
identyfikacja z bohaterem,
– wyra ane opinie o innych ludziach, sensie ycia, sobie samym.
W
o
o
o
o
o
o
o
przypadku prac plastycznych nale y okre li :
tre i temat pracy (szczególnie przy pracach dowolnych),
wybran technik ,
jako wykonania pracy,
ilo i jako wykonanych szczegó ów i detali,
adekwatno doboru kolorów do tworzonego tematu,
adekwatno sposobu wykonania pracy w odniesieniu do wieku ucznia,
w przypadku uczestniczenia w powstawaniu pracy tak e czas po wi cony na
realizacj wytworu i nastawienie ucznia wobec swojej pracy,
o w przypadku analizy wielu dowolnych prac ucznia – dominuj cej w nich tematyki
oraz kolorystyki.
Analiz nale y wykona wed ug otrzymanych kryteriów na bie co (niemo no
zabrania wytworów uczniowi). Gdy istnieje taka mo liwo
fragmenty zeszytów,
3
projektów, prezentacji, wypracowania, rysunki nale y skopiowa i w czy do teczki
portfolio. Dla ka dego wytworu analiza powinna by przeprowadzona oddzielnie.
Warto wzbogaci j o w asne przemy lenia i obserwacje.
III.
Wyniki badania socjometrycznego. Celem badania jest ustalenie pozycji
wybranego ucznia w jego klasie.
W klasie, do której ucz szcza wybrany ucze nale y przeprowadzi badanie
socjometryczne z
yciem 1 kryterium pozytywnego. W adnym wypadku nie
pos uguj si kryterium negatywnym, aby nie zaburzy relacji w klasie! Je li
Twój opiekun praktyk uzna, e badanie socjometryczne mo e zak óci atmosfer
w klasie, nie wykonuj go. Ogranicz si wtedy do obserwacji relacji obserwowanego
ucznia z kolegami w klasie i na przerwach.
Do teczki portfolio nale y wpi
wype nion tabelk wyborów, narysowany
socjogram oraz ich analiz zgodnie z poznanymi zasadami. Koniecznie uwzgl dnij
pozycj socjometryczn obserwowanego ucznia w klasie.
IV.
Wyniki diagnozy ról zadaniowych pe nionych przez ucznia.
Obserwacja wybranego ucznia w sytuacji pracy grupowej na lekcji i zdiagnozowanie,
jakie role zadaniowe pe ni (np. wed ug typologii H. Hamer).
Przyk adowe role grupowe, jakie mog podejmowa uczniowie pracuj c w grupie:
Koordynator – rozdziela zadania pilnuje przebiegu pracy;
Motywator – pobudza do dzia ania, zach ca do pracy;
Pomys odawca – podsuwa pomys y, proponuje rozwi zania;
Modyfikator – modyfikuje pomys y, rozszerza je, wzbogaca;
Echo – powtarza pomys y, kontynuuje prac zacz
przez innych;
Ekspert – udziela odpowiedzi na ró ne pytania, wie wi cej ni inni;
uchacz – uwa nie s ucha, czasem w cza si w dyskusj ;
Pomocnik – wykonuje prace dodatkowe, notuje, referuje;
Stra nik zasad – pilnuje regu pracy i przestrzegania zasad;
Bierny – nie w cza si w prac grupy, wycofuje si z zada ;
Zniech cony – negatywnie nastawiony, podwa a pomys y i sens pracy grup;
Indywidualista – pracuje po swojemu, nie przestrzega regu i zasad;
Dominuj cy – nie dopuszcza innych do g osu, narzuca swoje zdanie;
Kozio ofiarny – jest obiektem ataków innych uczniów;
Blokuj cy – przeciwstawia si inicjatywom wi kszo ci grupy, neguje pomys y;
azen – utrudnia skupienie pozosta ym uczniom wyg upiaj c si ;
Kotek – stale domaga si uznania, przypochlebia si .
V. Zapis rozmowy z wychowawc
klasy i/lub pedagogiem szkolnym.
Celem rozmowy jest:
ustalenie, na czym polegaj trudno ci wybranego ucznia w nauce i zachowaniu
(je li s takie),
jakie s mocne strony ucznia (uzdolnienia, zainteresowania),
ogólna opinia nauczyciela o uczniu.
PAMI TAJ!
Umów si na indywidualne spotkanie w czasie i miejscu dogodnym dla Ciebie i
Twojego rozmówcy.
Zaplanuj na spotkanie odpowiedni ilo czasu.
Przemy l kolejno pyta , jakie chcesz zada .
Na wst pie wyja nij, e przeprowadzenie rozmowy stanowi jedno z Twoich zada ,
jakie wykonujesz w ramach praktyk.
Stawiaj pytania otwarte, ale nie naciskaj rozmówcy, gdy nie b dzie chcia na
które z nich odpowiedzie . Dopytuj, je li wypowied nie b dzie dla Ciebie jasna.
4
Notuj wszystkie wypowiedzi w trakcie rozmowy lub tu po niej.
VI.
Zapis rozmowy z uczniem:
Celem rozmowy jest nawi zanie indywidualnego kontaktu z uczniem, poznanie
jego zainteresowa i mocnych stron oraz, je li to mo liwe, ogólne okre lenie jak ucze
widzi siebie.
Propozycje pyta do zadania uczniowi:
Czym si interesujesz?
Co lubisz robi w wolnym czasie?
Kim chcesz by w przysz ci?
Co najbardziej, a co najmniej podoba Ci si w szkole?
Jakich ludzi lubisz, a czego w ludziach nie lubisz?
Jak reagujesz (co robisz, mówisz, czujesz), kiedy kto Ci krytykuje? Jak kiedy chwali?
PAMI TAJ!
Pami taj by prowadzi rozmow po uzyskaniu na ni zgody opiekuna praktyk lub
wychowawcy i samego ucznia.
Umów si na indywidualne spotkanie z uczniem w czasie i miejscu dogodnym dla
Ciebie i Twojego rozmówcy.
Zaplanuj na spotkanie przynajmniej pó godziny czasu.
Przemy l kolejno pyta , jakie chcesz zada .
Na wst pie poinformuj ucznia o celu rozmowy. Wyja nij tak e,
e
przeprowadzenie rozmowy stanowi jedno z twoich zada , jakie wykonujesz w
ramach praktyk. Zapewnij go o tym, e tre rozmowy pozostanie mi dzy Wami
oraz o tym, e nie musi odpowiada na pytania, które wydaj mu si zbyt
osobiste.
wobec ucznia szczery.
Stawiaj pytania otwarte, ale nie naciskaj rozmówcy, gdy nie b dzie chcia na
które z nich odpowiedzie . Dopytuj, je li wypowied ucznia nie b dzie dla Ciebie
jasna.
Notuj wszystkie wypowiedzi w trakcie rozmowy lub tu po niej.
Zanotuj tak e swoje obserwacje dotycz ce tego, jak ch tnie ucze wypowiada si
i jakie sprawi wra enie.
Uwaga: Tematyka rozmów z nauczycielem oraz z uczniem jest tak sformu owana,
aby nie narusza prywatno ci ucznia. Nie wychodzi ona poza problemy, które mo e
poznawa student w czasie praktyki.
VII. Wyniki analizy dokumentacji.
Przejrzyj dziennik klasowy oraz zeszyt uwag (je li jest). Zanotuj i przeanalizuj
dokumentacj pod k tem:
typowych ocen ucznia,
zró nicowania ocen z poszczególnych przedmiotów i w obszarze danego
przedmiotu,
rednich z ocen (za semestr, rok szkolny),
poprawek,
drugoroczno ci,
charakterystycznych uwag dotycz cych zachowa ucznia (np. na jakich lekcjach
przewa aj uwagi negatywne).
Propozycje literatury pomocnej w realizacji zada :
Faber E., Mazlish A. (1992) Jak mówi , eby dzieci nas s ucha y. Jak s ucha eby dzieci do nas
mówi y. Medium of Rodzina, Pozna .
Gordon T. (1994) Wychowanie bez pora ek w praktyce. Pax, Warszawa.
Hamer H. (1994) Klucz do efektywno ci nauczania. VEDA, Warszawa.
Karwowska-Struczyk M., Hajnicz W. (1986) Obserwacja w poznaniu dziecka. WSiP, Warszawa, s.
21-38.
Mika S. (1987) Psychologia spo eczna dla nauczycieli. WSiP, Warszawa, s.188-262.
5
Pilkiewicz M. (1962) Techniki socjometryczne. Wprowadzenie do bada . Psychologia Wychowawcza,
4, s. 421-433.
Pilkiewicz M. (1965) Graficzna analiza materia u socjometrycznego. Psychologia Wychowawcza, 1,
s. 32-46.
Sucha ska A. (2007) Rozmowa i obserwacja w diagnozie psychologicznej, Wydawnictwo
Akademickie i Profesjonalne, Warszawa, s. 105-110, 208-212.
Materia y z Internetu dotycz ce socjometrii.
1.2.
Portfolio Praktykanta – realizacja zada
1.2.1.
kszta cenia pedagogicznego
Projekty studenckie
Celem realizacji projektów jest zebranie i usystematyzowanie informacji dotycz cych
wybranych obszarów pracy opieku czo-wychowawczej szko y i nauczyciela. Podczas
pobytu na praktyce realizujesz jeden z poni szych projektów, zgodnie przygotowanym
wcze niej planem , zatwierdzonym przez opiekuna z ramienia uczelni.
Projekt I
Przemoc i cyberprzemoc
rodowiskiem.
–
odpowied
szko y.
Wspó praca
szko y
ze
Projekt II
Praca opieku czo-wychowawcza nauczyciela w szkole
Projekt III
Formy aktywno ci uczniów. Progi edukacyjne a edukacja zawodoznawcza.
Projekt IV
Profilaktyka w szkole.
Projekt V
Integracja klasy. Rola nauczyciela - wychowawcy w rozwoju spo ecznym ucznia
Projekt VI
Konflikty i mediacje w szkole
Projekt VII
Wspó praca nauczyciela z rodzicami
Pami taj, e wszelkie swoje dzia ania na terenie klasy/szko y zobowi zany jeste
wcze niej skonsultowa ze szkolnym Opiekunem praktyki. Bardzo wa ne jest by w
trakcie realizacji projektów przyjmowa postaw rozumiej cego, wyja niaj cego (a
nie krytykuj cego, oceniaj cego) badacza rzeczywisto ci szkolnej. Tak e w stosunku
do siebie rozwijaj postaw rozumiej
, badawcz – próbuj pyta siebie o sens
podejmowanych dzia
, kieruj ce Twoim post powaniem warto ci, przekonania2.
Przewidujemy III etapy pracy nad projektem:
I etap realizacji projektu – konwersatorium przed praktykami
II etap realizacji projektu – praktyka opieku czo-wychowawcza
III etap realizacji projektu – prezentacja projektu na zaj ciach po praktyce opieku czo–
wychowawczej.
Projekt I Przemoc i cyberprzemoc – odpowied
rodowiskiem.
szko y. Wspó praca szko y ze
Propozycja pyta do analizy podczas pobytu studenta na praktyce opieku czowychowawczej (II faza realizacji projektu):
1. Czy w opinii nauczycieli w szkole wyst puje zjawisko przemocy?
2. Jakie cechy w opinii nauczycieli charakteryzuj ofiary i agresorów?
3. Jakich zachowa agresywnych by
wiadkiem w szkole?
4. Jak otoczenie reagowa o w takich sytuacjach?
5. Jakie kolejne dzia ania zosta y podj te?
6. Jakie cechy szko y, w której odbywa /praktyk zwi kszaj prawdopodobie stwo
wyst powania przemocy i mobbingu, a jakie mu zapobiegaj ? Co w tej szkole sprzyja,
a co mo e ogranicza zjawisko przemocy?
Je eli w ramach realizacji projektu przeprowadzasz w szkole badanie ankietowe – wype nione
przez uczniów/rodziców/nauczycieli ankiety do cz do portfolio.
2
6
7. Jakie rozwi zania systemowe obecne w szkole maj zapobiega przemocy? Jakie
programy przeciwdzia ania zachowaniom agresywnym wykorzystuje si w szkole?
8. Czy/w jaki sposób pomaga si ofiarom przemocy?
Projekt II Praca opieku czo-wychowawcza nauczyciela w szkole
Propozycja pyta do analizy podczas pobytu studenta na praktyce opieku czo wychowawczej (II faza realizacji projektu):
1. Jakie s funkcje i zadania nauczyciela-wychowawcy klasy w szkole, w której
odbywa
praktyk opieku czo-wychowawcz ?
2. Jakie dokumenty reguluj prac opieku czo-wychowawcz nauczyciela w szkole?
3. Co wed ug opiekuna praktyki z ramienia szko y cechuje dobrego nauczyciela –
wychowawc ?
4. Co wed ug uczniów cechuje dobrego nauczyciela – wychowawc ?
5. Jakie wed ug opiekuna praktyki z ramienia szko y czynniki nale y uwzgl dni ,
planuj c lekcj wychowawcz na danym etapie edukacji?
Projekt III Formy aktywno ci uczniów. Progi edukacyjne a edukacja
zawodoznawcza
Propozycja pyta do analizy podczas pobytu studenta na praktyce opieku czowychowawczej (II faza realizacji projektu):
1. Jakie s formy aktywno ci uczniów, w szkole/ rodowisku lokalnym szko y, w której
odbywa
praktyk opieku czo-wychowawcz ?
2. Do jakich form aktywno ci uczniów zach ca szko a?
3. Czy/ jak realizowana jest edukacja zawodoznawcza na danym etapie edukacji?
Projekt IV Profilaktyka w szkole
Propozycja pyta do analizy podczas pobytu studenta na praktyce opieku czo wychowawczej (II faza realizacji projektu):
1. Jak powsta Szkolny program profilaktyki?
2. Jakie cele zosta y za one w Szkolnym programie profilaktyki?
3. Jakie strategie i programy profilaktyki zosta y w nim wykorzystane?
4. Czy/ w jaki sposób w dzia aniach profilaktycznych wykorzystywana jest grupa
rówie nicza?
5. Czy/w jaki sposób w ramach profilaktyki podejmowana jest wspó praca z rodzicami
uczniów?
6. Czy/w jaki sposób w ramach profilaktyki podejmowana jest wspó praca ze
rodowiskiem lokalnym?
7. Jak uczniowie oceniaj dzia ania profilaktyczne, podejmowane przez szko ?
Projekt V Integracja klasy. Rola nauczyciela- wychowawcy
w rozwoju spo ecznym ucznia
Propozycja pyta do analizy podczas pobytu studenta na praktyce opieku czo –
wychowawczej (II faza realizacji projektu):
1. W jaki sposób wychowawca klasy uzyskuje informacje dotycz ce wzajemnych relacji
uczniów? Jak postrzega swoj rol w rozwoju spo ecznym ucznia? Jak rozumie termin
7
zintegrowana klasa? Czy stara si wp yn
na poziom integracji kasy? Jakie dzia ania
maj ce na celu integracj klasy przynosz wg niego najlepszy efekt?
2. Jak oceniasz integracj obserwowanej klasy? Czy w obserwowanej klasie wyst powa y
trwa e podzia y? Czy wyst pi o zjawisko depolaryzacji (ró nicowanie si norm w
wyodr bnionych grupach) mi dzy podgrupami funkcjonuj cymi w klasie? Na czym
polega o? Jakie by y odmienne normy w tych grupach?
3. Na czym polega i jak przebiega w szkole pomoc psychologiczno-pedagogiczna dziecku
odrzuconemu przez innych uczniów?
Projekt VI Konflikty i mediacje w szkole
Propozycja pyta do analizy podczas pobytu studenta na praktyce opieku czo wychowawczej (II faza realizacji projektu):
1. Czy/w jaki sposób nauczyciel-wychowawca interweniuje w sytuacji konfliktu
klasowego? Czy pe ni rol mediatora w konfliktach? Je li tak – jak ocenia skuteczno
asnych dzia
mediacyjnych?
2. Czy w szkole wykorzystywane s mediacje kole
skie w konfliktach szkolnych? Je li
nie – dlaczego? Je li tak – jak oceniania jest ich skuteczno ?
3.
Projekt VII Wspó praca nauczyciela z rodzicami
Propozycja pyta do analizy podczas pobytu studenta na praktyce opieku czowychowawczej (II faza realizacji projektu):
1. Jakie s formy kontaktowania si nauczyciela z rodzicami uczniów?
2. W jakich sytuacjach nauczyciel decyduje si na osobisty kontakt z rodzicem? Jakich
rad udzieli by Ci na temat kontaktów indywidualnych z rodzicami ucznia?
3. Jakich zasad przestrzega nauczyciel przy organizowaniu zebra z rodzicami?
4. Jakich najcz ciej trudno ci do wiadcza nauczyciel w relacji z rodzicami uczniów?
1.2.2.
Dzienniczek do wiadcze
praktykanta
Dzienniczek powinien sk ada si z czterech cz ci:
I. Opis i analiza zdarzenia/sytuacji problemowej.
II. Scenariusze zaj
opieku czo-wychowawczych3, przygotowane i zrealizowane przez
studenta podczas praktyki opieku czo-wychowawczej, uzupe nione o
asny
komentarz studenta, po przeprowadzeniu zaj
oraz uwagi i zalecenia opiekuna
praktyki z ramienia szko y, opatrzone jego podpisem.
III. Zapis wniosków z obserwowanej pracy opieku czo-wychowawczej opiekuna praktyki.
IV. Analiza wype nionych przez uczniów ankiet: Umiej tno ci wychowawcze nauczycielapraktykanta - formularze ankiet s do pobrania na stronie CEN:
http://www.cen.uni.wroc.pl/praktyki/?p=26
V. Ksero/skan wype nionych dokumentów: Arkusz oceny kompetencji opieku czowychowawczych praktykanta i Szkolna karta zaliczenia praktyki opieku czo-wychowawczej.
I. Opis i analiza zdarzenia/ sytuacji problemowej
Twoim zadaniem b dzie tu szczegó owy opis i wst pna analiza jednego
zdarzenia (lub sytuacji problemowej) z pobytu na praktykach szkolnych, które
szczególnie sk oni o Ci do refleksji nad prac nauczyciela wychowawcy. Mo e to by
do wiadczenie osobiste lub zaobserwowane podczas pobytu w szkole.
Poni ej zamieszczamy pytania, u atwiaj ce Ci opis i prób wst pnej analizy tego
zdarzenia (sytuacji problemowej).
Przeanalizuj fakty. Zastanów si , co si wydarzy o, kto byt zaanga owany
w sytuacj ?
Postaw hipotezy wyja niaj ce zachowania uczestników sytuacji.
3
Tzn.: zaj
integracyjnych, profilaktycznych i lekcji wychowawczej (w sumie 3).
8
Przeanalizuj mo liwe skutki reakcji.
Rozwa mo liwe uczucia uczestników sytuacji.
Zastanów si , kto i czego móg si nauczy w tej sytuacji (o sobie?, o innych?).
Rozwa mo liwe „plusy” i „minusy” reakcji uczestników.
Rozwa reakcje rodziców na zaistnia sytuacj .
Jak wg Ciebie powinno si post pi w tej sytuacji? Kiedy? Gdzie? Dlaczego?4.
II. Szczegó owe scenariusze zaj
opieku czo-wychowawczych
Powiniene umie ci tu scenariusze zrealizowanych podczas praktyki zaj
opieku czo-wychowawczych: zaj
integracyjnych, profilaktycznych i lekcji
wychowawczych (po jednym), przygotowane i zrealizowane pod kierunkiem
nauczyciela - opiekuna praktyki z ramienia szko y.
Zobowi zany jeste uzupe ni ka dy zrealizowany scenariusz o
asny komentarz
dotycz cy przebiegu zrealizowanych zaj
oraz udzielone Ci po zaj ciach
uwagi i zalecenia opiekuna praktyki z ramienia szko y.
III. Zapis wniosków z obserwowanej pracy opieku czo-wychowawczej
opiekuna praktyki.
Oczekujemy, e b dziesz zapisywa na bie co najwa niejsze swoje wnioski z
obserwowanej pracy opieku czo-wychowawczej opiekuna praktyki (prowadzonych
lekcji wychowawczych, profilaktycznych, integracyjnych, sprawowanej opieki nad
uczniami na terenie szko y i poza ni , podejmowanych interwencji wychowawczych
itp.).
I. Analiza wype nionych przez uczniów ankiet wg poni szego wzoru:
Komentarz praktykanta do ankiety (przyk ad)
Wyniki ankiety bardzo mnie zaskoczy y. Uczniowie okazali si dla mnie bardzo
askawi Nie ukrywam, e najbardziej ciekawi y mnie odpowiedzi na pytania otwarte, bo to
nie one w najlepszy sposób pokaza y stosunek uczniów do mojej osoby jako
nauczyciela-wychowawcy. Przyznaj , e liczy am na to i pojawi si wypowiedzi na temat
mojego dobrego kontaktu z uczniami. No i rzeczywi cie uczniowie czuli, e mam z nimi ten
kontakt, co bardzo mnie cieszy. Przed praktykami my la am w jaki sposób wprowadzi
troch humoru. Wysz o mi to zupe nie spontanicznie i ciesz si , e uczniowie zwrócili na to
uwag . My , e opinie uczniów na mój temat zgadzaj si w zupe no ci z tym jaka
naprawd jestem. Dzi ki temu wiem, e podczas praktyk by am naturalna, by am sob ,
uczniowie odkryli ca „ja”. W ciwie nie ma w ankiecie odpowiedzi, z którymi mog abym si
nie zgodzi . Ankieta da a mi bardzo wiele. Po pierwsze podbudowa a mnie w tym co robi .
Po drugie wskaza a moje mocne strony, które zwracaj uwag uczniów i które uczniowie
ceni . W ko cu da a mi te motywacje do dalszej pracy nad sob i nad moim
warsztatem. Uczniowie wystawiaj c mi tak dobr opini bardzo wysoko postawili mi
poprzeczk , ale dodali równie mnóstwo zapa u do dalszej pracy i doskonalenia.
UWAGA: mo esz po wcze niejszej konsultacji z osob prowadz
zaj cia z CEN do czy do
ankiety w asne pytania, dotycz ce przebiegu Twojej praktyki opieku czo-wychowawczej, które
chcia by / chcia aby zada uczniom.
2. Harmonogram pracy studenta nad portfolio po praktyce opieku czowychowawczej
Na zako czenie praktyki opieku czo–wychowawczej wspólnie z jej opiekunem
w szkole dokonajcie podsumowania przebiegu Twojej pracy w szkole: porozmawiajcie o
Opr. na podst.: M. Jaroszewska, Analiza sytuacji wychowawczej – propozycja, w: Poradnik
wychowawcy, Wyd. Raabe, Sierpie 2001.
D. Tripp, Zdarzenia krytyczne w nauczaniu, s. 46-47, WSiP, Warszawa 1996.
4
9
zaobserwowanych Twoich kompetencjach opieku czo-wychowawczych i potrzebach
dalszego rozwoju (zob. Kompetencje opieku czo-wychowawcze praktykanta – arkusz
obserwacji).
2.1.Harmonogram pracy studenta nad porfolio po praktyce opieku czowychowawczej w ramach kszta cenia psychologicznego
Portfolio (cz
psychologiczn , wraz z kompletem dokumentacji) powiniene
przynie
po odbyciu praktyk, na pierwsze zaj cia konwersatoryjno-warsztatowe
Psychologiczne podstawy edukacji w szkole podstawowej, gimnazjum i szkole
ponadgimnazjalnej II. Zebrane materia y b
tam omawiane wraz ze wskazaniem na
kolejne kroki prowadzenia diagnozy w nurcie rozumienia zachowa ucznia.
2.2.Harmonogram pracy studenta nad porfolio po praktyce opieku czowychowawczej w ramach kszta cenia pedagogicznego
Pedagogiczna cz
Portfolio, wraz z kompletem dokumentacji, b dzie omawiana
po odbyciu praktyki opieku czo-wychowawczej, na zaj ciach: Pedagogiczne podstawy
edukacji w szkole podstawowej, gimnazjum, liceum II. Nale y przygotowa je
w wersji elektronicznej i przes
do oceny, do osoby prowadz cej zaj cia w
terminie, ustalonym na pierwszych zaj ciach5.
3. Kryteria oceny portfolio
3.1. Kszta cenie psychologiczne
Materia y zebrane w portfolio b
omawiane na zaj ciach po praktyce opieku czowychowawczej). Na ich podstawie student sformu uje diagnoz indywidualn ucznia i
wskazówki do pracy z nim. Na ocen ko cow zaj
b dzie mia wp yw poziom
przygotowania materia ów portfolio, poziom przygotowanej diagnozy oraz uczestnictwo
i aktywno studenta w czasie zaj .
3.2.Kszta cenie pedagogiczne
Realizacja zada kszta cenia pedagogicznego na praktykach b dzie oceniana
punktowo wed ug nast puj cych kryteriów:
Projekt (0- 6 pkt.):
wykonanie zaplanowanych zada (1 pkt.)
oryginalno zrealizowanego projektu (3 pkt.)
odniesienie praktyki do teorii poznanej na zaj ciach z pedagogiki (2 pkt.)
Dzienniczek do wiadcze studenta (0-21 pkt.)
a. Analiza zdarzenia/sytuacji problemowej (0-6 pkt.)
szczegó owo opisu sytuacji (2 pkt.)
pog biona analiza sytuacji problemowej (2 pkt.)
projektowanie w asnych dzia
(2 pkt.)
b. Szczegó owe scenariusze zaj
opieku czo-wychowawczych, wraz z
komentarzem studenta (0-9 pkt.)
opis do wiadczanych trudno ci i sukcesów (3 pkt.)
refleksyjno
(umiej tno
dostrzegania problemów, zadawania sobie
pyta ) (3 pkt.)
projektowanie zmian w scenariuszu zaj (3 pkt.)
c. Analiza wype nionych przez uczniów ankiet (0-3 pkt.)
zestawienie liczbowe wyników ewaluacji (1 pkt.)
szczegó owy komentarz wyników ankiety (2 pkt.)
d. Zapis wniosków z obserwowanej pracy opieku czo-wychowawczej
opiekuna praktyki (0-3 pkt.)
szczegó owo opisu (1 pkt.)
Ciekawsze materia y i refleksje studentów, za zgod autorów, mog zosta
Wydawnictwie Centrum Edukacji Nauczycielskiej Uniwersytetu Wroc awskiego.
5
opublikowane w
10
zapis konkretnych wniosków (2 pkt.)
Portfolio cz. pedagogiczna – ocena ko cowa
Ilo
punktów
Ocena ko cowa:
13 - 15 pkt.
dst (3,0)
16 - 18 pkt.
dst+ (3,5)
19 - 21 pkt.
db (4,0)
22 - 24 pkt.
db+ (4,5)
25 - 27 pkt.
bdb (5,0)
11