Policja Państwowa Polski Cmentarz Wojenny w Miednoje

Policja Państwowa
Źródło: http://panstwowa.policja.pl/pp/represje/86,Polski-Cmentarz-Wojenny-w-Miednoje.html
Wygenerowano: Wtorek, 7 marca 2017, 04:44
Polski Cmentarz Wojenny w Miednoje
Polski Cmentarz Wojenny w Miednoje położony jest ok. 30 km. od Tweru, w pobliżu drogi do Petersburga, w miejscu, gdzie w
1991 roku odnaleziono zbiorowe mogiły Polaków zamordowanych wiosną 1940 roku w Kalininie (Twer) na mocy decyzji Biura
Politycznego KC Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii Bolszewików Związku Sowieckiego z 5 marca 1940 roku.
Na obszarze o łącznej powierzchni 1,7 ha zlokalizowano 25 zbiorowych mogił, w których spoczywają szczątki ponad 6300
jeńców obozu specjalnego NKWD w Ostaszkowie, głównie funkcjonariuszy Policji Państwowej i Policji Województwa Śląskiego,
Straży Granicznej i Straży Więziennej, żołnierzy i oficerów Korpusu Ochrony Pogranicza i innych formacji wojskowych,
pracowników administracji państwowej i wymiaru sprawiedliwości II Rzeczypospolitej, którzy po 17 września 1939 roku
znaleźli się w sowieckiej niewoli.
Obóz w Ostaszkowie był największym obozem specjalnym, podległym Zarządowi ds. Jeńców Wojennych NKWD. Funkcjonował
na wysepce Stołbnyj jeziora Seliger, w zabudowaniach poklasztornych monasteru Niłowa Pustyń w odległości 11 km od
miejscowości Ostaszków, na północny zachód od Kalinina (Twer) przy linii kolejowej Wielkie Łuki – Bołogoje (ok. 300 km od
Moskwy).
Od momentu utworzenia obozu w listopadzie 1939 roku zgromadzono w nim 8397 jeńców; w kwietniu 1940 roku (okres
likwidacji) liczył ok. 6570 osób, w tym 400 oficerów. Trafili tu – oprócz kilku tysięcy funkcjonariuszy Policji Państwowej i Policji
Woj. Śląskiego – głównie żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza, a także uważani przez NKWD za szczególnie
niebezpiecznych: oficerowie, podoficerowie i szeregowi wywiadu, Żandarmerii Wojskowej, Straży Granicznej, Straży
Więziennej i wymiaru sprawiedliwości II RP. W Ostaszkowie przebywało też kilkudziesięciu księży katolickich, prawników,
osadników wojskowych i ziemian, pochodzących z Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej.
Komendantem obozu ostaszkowskiego był mjr NKWD Pawieł Borysowiec. Akcja „rozładowania obozu”, co faktycznie
oznaczało likwidację więzionych w nim jeńców, rozpoczęła się 4 kwietnia i trwała do 19 maja 1940 roku. Łącznie w Moskwie
sporządzono 65 list śmierci, na których znalazły się nazwiska 6316 jeńców. Likwidacji uniknęło 127 osób, które trafiły do
innych obozów. Ostatecznie obóz rozwiązano w lipcu 1940 roku.
Jeńców z obozu ostaszkowskiego mordowano w celach więzienia w siedzibie Zarządu Obwodowego NKWD w Kalininie (dziś
Twer). Kulisy i przebieg egzekucji na jeńcach z Ostaszkowa przedstawił w obszernej relacji złożonej pod koniec życia
ówczesny szef obwodowego NKWD w Kalininie, Dmitrij Stiepanowicz Tokariew, w chwili przesłuchiwania gen. mjr w stanie
spoczynku, mający 90 lat. Z jego zeznań wynika, że bezpośrednich wykonawców mordu przysłano z centrali NKWD w
Moskwie. Na czele grupy stali: starszy major bezpieczeństwa państwowego N. Sniegubow, major bezpieczeństwa
państwowego W.M. Błochin i kombryg. Michaił Spiridonowicz Kriwienko. W.M. Błochin nie tylko kierował akcją likwidacji
jeńców, ale pełnił również funkcję kata – najczęściej jeńców mordował osobiście – za co został nagrodzony premią pieniężną
za wykonanie zadania specjalnego.
Ze stacji kolejowej jeńcy przewożeni byli do siedziby NKWD w Kalininie. Z cel więzienia prowadzono ich do specjalnych
pomieszczeń, gdzie raz jeszcze sprawdzano tożsamość, a następnie do wygłuszonej wojłokiem celi piwnicznej, w której
dokonywano rozstrzeliwań. Strzelano w potylicę z niemieckich pistoletów Walther, a następnie okręcano głowy płaszczami.
Egzekucje trwały do świtu. Ciała zamordowanych ładowano na samochody ciężarowe i wywożono do wcześniej
przygotowanych dołów na należącym do NKWD terenie leśnym nad rzeką Twercą, koło wsi Miednoje. Pogrzebano tu skrycie
ponad 6300 ofiar.
Miejsce ukrycia zwłok ofiar zbrodni na ponad 50 lat odizolowano. Stało się niedostępne z wyjątkiem właścicieli dacz
pobudowanych na masowych grobach.
W 1991 roku w ramach prowadzonego przez Naczelną Prokuraturę Wojskową Związku Sowieckiego śledztwa w sprawie
ustalenia losu polskich jeńców, którzy w latach 1939-1940 trafili do sowieckiej niewoli i byli przetrzymywani w trzech
obozach specjalnych: Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie, na wskazanym terenie przeprowadzono czynności
ekshumacyjne. Prowadzone w bardzo ograniczonym zakresie prace doprowadziły do odnalezienia zbiorowych mogił ze
szczątkami zamordowanych jeńców. Jednak dopiero przeprowadzone w latach 1994-1995 przez specjalistów Rady OPWiM
badania pomiarowe, sondaże i prace ekshumacyjne pozwoliły na odkrycie i precyzyjne zlokalizowanie znajdujących się na
wydzielonym terenie masowych mogił. W zbiorowych grobach odnaleziono szczątki ponad 6000 jeńców z Ostaszkowa
zamordowanych wiosną 1940 roku. Prace ekshumacyjne przyniosły też wiele bardzo cennego materiału dowodowego w
postaci przedmiotów osobistych odnalezionych przy zamordowanych policjantach, w tym dokumentów i zapisków
świadczących o ostatnich chwilach życia ofiar zbrodni. Wszystkie te przedmioty po konserwacji wzbogaciły ekspozycję
Muzeum Katyńskiego w Warszawie.
Przełomowy dla budowy Polskiego Cmentarza Wojennego w Miednoje był rok 1995. Wówczas to, w ramach uzgodnień
polsko-rosyjskich, podpisano 25 marca w Smoleńsku dokument o budowie Polskich Cmentarzy Wojennych w Katyniu i
Miednoje. Elementem tegoż porozumienia była opracowana przez polskich geodetów mapa fragmentu lasu w Miednoje z
wyrysowanymi granicami przyszłego polskiego cmentarza wojennego. W kilka miesięcy później, 11 czerwca 1995 roku,
został uroczyście wmurowany akt erekcyjny i poświęcony przez Ojca Świętego Jana Pawła II kamień węgielny pod budowę
cmentarza.
W oparciu o wyniki prac sondażowo-ekshumacyjnych została opracowana obszerna dokumentacja specjalistyczna, na
podstawie której Rada OPWiM rozpisała otwarty konkurs o zasięgu międzynarodowym na projekt zagospodarowania
przestrzennego terenu przyszłego cmentarza. Jury konkursu, w skład którego weszli m.in. przedstawiciele Federacji Rodzin
Katyńskich i Stowarzyszenia „Rodzina Policyjna 1939 roku” w październiku 1996 roku wybrało projekt koncepcyjny autorstwa
artystów rzeźbiarzy Zdzisława Pidka i Andrzeja Sołygi.
Realizacja koncepcji autorów stała się możliwa po opracowaniu obszernej specjalistycznej dokumentacji projektowej
(uwzględniającej m.in. oczekiwania rodzin ofiar zbrodni, specyfikę terenu i miejscowe uwarunkowania), a przede wszystkim –
po negocjacjach i uzgodnieniach z kompetentnymi władzami rosyjskimi w Moskwie i Twerze. W wyniku niemal dwuletnich
starań Rada OPWiM – inwestor prac, reprezentujący Rząd RP – otrzymała od władz rosyjskich zatwierdzoną dokumentację
projektową, prawo dysponowania terenem oraz pozwolenie na budowę cmentarza. Prace realizacyjne rozpoczęły się wiosną
1999 roku i trwały ok. 12 miesięcy. Wykonywały je polskie firmy – Budimex S.A. i Metalodlew S.A. z Krakowa. Na miejscu
wykonywano prace ziemne, budowlane i montażowe, natomiast część z nich, tj. odlewy elementów rzeźbiarskich (krzyże,
tablice inskrypcyjne itp.) w Krakowie.
Centralnym elementem cmentarza – podobnie jak w Katyniu i Charkowie – jest ołtarz stanowiący rodzaj otwartej kaplicy, na
którą składają się: ściana z nazwiskami zamordowanych policjantów, ok. 9-metrowy centralny krzyż i podziemny dzwon,
usytuowane na wprost głównego wejścia na cmentarz, przy którym zlokalizowano dwa obeliski z godłem Rzeczypospolitej
Polskiej. Za ołtarzem znajduje się 25 zbiorowych mogił, na których postawiono wysokie, 8-metrowe krzyże. Wokół cmentarza
biegnie aleja, wzdłuż której umieszczono tabliczki inskrypcyjne z danymi osobowymi zamordowanych. Wszystkie elementy
rzeźbiarskie zostały wykonane z żeliwa. Cmentarz jest ogrodzony, posiada instalację oświetleniową i wodociągową,
kanalizację i inną infrastrukturę, umożliwiającą właściwe użytkowanie obiektu w przyszłości.
Cmentarz wybudowany jest staraniem i ze środków budżetowych Rady OPWiM. W dniu 28 sierpnia 2000 roku przekazany
został Dyrekcji Kompleksu Upamiętniającego Miednoje, która na co dzień będzie administrowała obiektem i sprawowała
opiekę nad polskim cmentarzem.
2 września 2000 roku Polski Cmentarz Wojenny w Miednoje został uroczyście otwarty i poświęcony.
Źródło: Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, opr. A.P.
Trojeruczica, cmentarz miejscowy, na którym spoczywają policjanci zmarli w Ostaszkowie od
jesieni 1939 do wiosny 1940 roku
Wykaz osób pochowanych na cmentarzu Trojeruczica
Drzwi do piwnicy, w której sprawdzano dane osobowe i w której dokonywano egzekucji. Kalinin obecnie Twer - niegdyś siedziba NKWD
Piwnica, w której dokonywano egzekucji. Dawna siedziba NKWD w Twerze
Ostaszków - tablice przed klasztorem Niłowa Pustyn
Ostaszków - widok klasztoru sprzed rewolucji
Ostaszków - plan klasztoru
Ostaszków - pomieszczenia klasztorne w 2000 roku
Ostaszków - pomieszczenia klasztorne w 2000 roku
Zbrodnicza decyzja najwyższych władz politycznych ZSRR podjęta w dniu 5 marca
1940 r., skutkiem której dokonano ludobójstwa na 21 857 jeńcach wojennych - obywatelach polskich
Zbrodnicza decyzja najwyższych władz politycznych ZSRR podjęta w dniu 5 marca
1940 r., skutkiem której dokonano ludobójstwa na 21 857 jeńcach wojennych - obywatelach polskich
Sprawozdanie szea KGB ZSRR A. Szalepina dla N. Chruszczowa z realizacji zbrodni
ludobójstwa na polskich jeńcach i zacierania śladów
Ocena: 0.3/5 (10)