Zastosowania easy
Transkrypt
Zastosowania easy
www.eaton.com www.moeller.pl/easy easy, XV100 i MFD-Titan w praktyce Przyk³ady aplikacji dla przekaßników programowalnych easy Przekaßniki programowalne easy i oprogramowanie easySoft Pro Sterowniki kompaktowe easyControl i oprogramowanie easySoft CoDeSys Panele dotykowe XV100 i oprogramowanie Galileo Spis treści Zastosowania easy Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 Wprowadzanie pierwszego programu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4 1. Systemy oświetleń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 1.1 Oświetlenie biura z wyłącznikiem centralnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 1.2 Oświetlenie okna wystawowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 1.3 Sterowanie oświetleniem z pomiarem jasności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16 1.4 Oświetlenie klatki schodowej i piwnicy z dwoma czasami załączenia . . . . . . . . . . . . 18 1.5 Oświetlenie klatki schodowej i piwnicy ze światłem ciągłym . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 1.6 Oświetlenie hali sportowej ze sterowaniem czasowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22 1.7 Oświetlenie zewnętrzne domku jednorodzinnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24 2. Systemy nawadniania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 2.1 System nawadniania sterowany czasowo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 2.2 System nawadniania na wypadek suszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 2.3 System nawadniania z różnymi programami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 2.4 Nawadnianie ze sterowaniem czasowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32 2.5 Nawadnianie w różnych odstępach dobowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34 2.6 Nawadnianie z pomiarem wilgotności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 2.7 Nawadnianie z różnymi funkcjami sterowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38 2.8 Sterowanie fontanny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40 2.9 Nawadnianie z ruchomym zraszaczem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 3. Akwarium i nawadnianie ogrodu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44 3.1 Akwarium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44 3.2 Sterowanie sadzawki w ogrodzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46 4. Sterowanie transportem i mieszadłami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48 4.1 Transporter taśmowy - sterowanie czasowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48 4.2 Transporter taśmowy - zatrzymywanie po trzech sekundach . . . . . . . . . . . . . . . . . .50 4.3 Sterowanie mieszaczem ze zmianami kierunku wirowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52 4.4 Sterowanie mieszadłem z dwoma wirnikami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54 4.5 Sterowanie napełnianiem i ruchem mieszadła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56 5. Sterowanie żaluzjami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58 5.1 Sterowanie markizami / żaluzjami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58 5.2 Sterowanie żaluzjami / markizami z uwzględnieniem słońca, wiatru i deszczu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60 6. Systemy parkingowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62 6.1 Parking - sterowanie czasowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62 6.2 Obsługa garażu podziemnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64 7. Szklarnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66 7.1 Sterowanie temperaturą w szklarni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66 7.2 Sterowanie wentylacją w szklarni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68 8. Alarmy i zabezpieczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70 8.1 Instalacja alarmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70 9. Inne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72 9.1 Realizacja zamka cyfrowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72 9.2 Sterowanie linijką świetlną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .74 9.3 Sterowanie zbiornikiem filtra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76 9.4 Licznik czasu pracy z sygnalizacją konserwacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78 1 spis tersci:1.qxd 2010-01-20 14:45 Page 2 easy i MFD-Titan w praktyce Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81 1. Część ogólna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 1.1 Budowa przekaźnika programowalnego easy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .82 1.2 Algebra Bool’a jako podstawa programowania easy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84 1.3 easySoft Pro - narzędzie do programowania i obsługi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .88 2. Przekaźnik programowalny easy500 i easy700 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94 2.1 Przekaźnik czasowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94 2.2 Licznik C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .98 2.3 Komunikaty tekstowe - znacznik D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .101 3. Przekaźnik programowalny easy800 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .104 3.1 Właściwości edytora easySoft Pro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .105 3.2 Przekaźnik czasowy T . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .107 3.3 Komparator wielkości analogowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .111 3.4 Licznik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113 3.5 Moduł tekstowy D01...D32 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .115 3.6 Moduł ograniczający wartość sygnału . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117 3.7 Multiplexer danych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .118 3.8 Rejestr przesuwny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .118 4. Wielofunkcyjny wyświetlacz MFD-Titan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .120 4.1 Projekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .122 4.2 Wizualizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123 4.2.1 Tekst statyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .124 4.2.2 Komunikat tekstowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .125 4.2.3 Wartość liczbowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .129 4.2.4 Bitmapa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .132 4.2.5 Bar graf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .133 5. Sieć easyNet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .134 6. Konfiguracja easy800/MFD do pracy w sieci Ethernet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .137 7. Wyposażenie dodatkowe - komunikacja bezprzewodowa . . . . . . . . . . . . . . . . .141 7.1 Modem easySMS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .142 7.2 Modem easyGPRS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .144 8. Sterowniki kompaktowe easyControl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .146 8.1 Podstawy easySoft CoDeSys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .150 8.1.1 Zarządzanie bibliotekami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .152 8.1.2 Konfiguracja sterownika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .153 8.1.3 Znaczniki i adresowanie pamięci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .154 8.2 Pierwszy program w easySoft CoDeSys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .156 8.3 Przykładowe programy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .163 8.3.1 Moduł przekaźnika czasowego z biblioteki easy800_gb.lib . . . . . . . . . . . . . . .163 8.3.2 Rozruch silnika gwiazda-trójkąt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .164 8.4 Połączenie easyControl - easy800 przez sieć easyNet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .166 9. Programowalne przekaźniki bezpieczeństwa easySafety . . . . . . . . . . . . . . . . . .173 9.1 Budowa przekaźnika easySafety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .173 9.2 Oprogramowanie easySoft-Safety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .174 9.3 Przykładowa aplikacja - nadzór osłony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .176 9.3.1 Schematy łączeniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .176 9.3.2 Program realizujący przykładową aplikację . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .177 10. Panele dotykowe serii XV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .184 10.1 Połączenie przekaźnika programowalenego easy500/700 z panelem XV . . . . . . . . .185 10.2 Połączenie przekaźnika programowalenego easy800/MFD/ES4P z panelem XV . . . .188 10.3 Połączenie przekaźnika programowalenego easyControl z panelem XV . . . . . . . . . .190 10.4 Podstawy tworzenia wizualizacji dla panelu XV w programie Galileo . . . . . . . . .194 2 Zastosowania easy Przykłady aplikacji dla przekaźnika programowalnego easy. Wprowadzenie easy jest programowalnym urządzeniem łącząco-sterującym i może zastępować układy sterowania przekaźnikowo-stycznikowego. easy wolno stosować tylko wtedy, gdy jest prawidłowo zainstalowany. easy jest urządzeniem do wbudowania i musi być umieszczony w obudowie, szafie sterowniczej lub rozdzielnicy instalacyjnej. Przewody zasilające i sterujące muszą być zabezpieczone przed dotykiem i osłonięte. Instalacja musi odpowiadać zasadom kompatybilności elektromagnetycznej EMC. Przy załączaniu easy nie można dopuścić do powstania zagrożenia z powodu niekontrolowanych stanów łączeniowych urządzeń jak np. nieprzewidziany rozruch silnika lub nieoczekiwane załączenie napięcia. easy realizuje funkcje logiczne, czasowe i zliczające oraz funkcje zegara sterującego. easy ma wejścia i wyjścia sterujące. Przy pomocy easy można rozwiązywać zadania z zakresu instalacji domowych oraz sterowania maszyn i urządzeń. Program działania przygotowuje się w postaci schematu drabinkowego. Taki schemat wprowadza się bezpośrednio za pomocą wyświetlacza przekaźnika easy. Można: • styki zwierne i styki rozwierne łączyć szeregowo lub równolegle, • wykorzystać przekaźniki wyjściowe i znaczniki, • określić wyjścia jako cewki przekaźnika: zwykłe i bistabilne lub z samopodtrzymaniem, • wybrać przekaźniki czasowe (16) z różnymi funkcjami, • zastosować 16 liczników zliczających do przodu i do tyłu, • wyświetlać dowolne teksty (16) i zmienne wraz z ich edycją, • śledzić stan linii programu, • wpisywać, zapamiętywać i zabezpieczać program hasłem. Aparaty z oznaczeniem typu easy...C(X) posiadają dodatkowo osiem tygodniowych zegarów sterujących z odpowiednio czterema różnymi czasami załączania i wyłączania. W aparatach typu „DC” można podłączyć dwa (w wersji easy7 - cztery) sygnały analogowe i analizować ich wartość w szesnastu komparatorach wartości analogowych. easy może być montowany i podłączany tylko przez technika elektryka lub osobę znającą instalacje elektryczne. Do uruchamiania i programowania przekaźnika niezbędna jest fachowa wiedza z zakresu elektrotechniki. Sterowane elementy wykonawcze, takie jak silniki lub siłowniki hydrauliczne, mogą uszkodzić część instalacji bądź stanowić zagrożenie dla ludzi, jeżeli easy będzie źle podłączony lub błędnie zaprogramowany. 3 Wprowadzanie pierwszego programu Na przykładzie następującego schematu pokażemy jak krok po kroku wprowadzać program do przekaźnika easy. Poznacie przy tym wszystkie reguły, aby po krótkim czasie programować easy już wg własnych projektów. Tak jak na tradycyjnym drabinkowym schemacie sterowania stosujemy przy programowaniu easy styki i cewki przekaźników. Dzięki easy nie trzeba już łączyć poszczególnych elementów ze sobą. Po naciśnięciu kilku przycisków program easy przejmuje funkcje kompletnego okablowania. Trzeba tylko dołączyć łączniki, czujniki, lampki lub styczniki. L01+ F1 S1 K1 S2 K1 H1 L01- Rys. A.: Sterowanie oświetleniem za pomocą przekaźnika W tym przykładzie easy zastępuje połączenia i zadania przedstawionego schematu. 4 L01+ L01F1 S1 +24V 0V S2 I1 I2 Q1 1 2 H1 L01- Rys. B.: Sterowanie oświetleniem za pomocą easy ........... I Start programu - wyświetlanie stanu Po włączeniu zasilania easy wyświetla aktualny stan układu. Na wyświetlaczu jest informacja o stanie wejść i wyjść oraz o trybie pracy przekaźnika (RUN/STOP). PN 02:00 .......STOP h Przykłady dotyczą przekaźnika bez rozszerzeń. Jeżeli jest dołączony moduł rozszerzenia, to wyświetlacz pokazuje najpierw status aparatu podstawowego, następnie status modułu rozszerzenia, a dopiero później menu wyboru. 5 PROGRAM... STOP å RUN PARAMETRY x Przyciskiem OK przejść do menu głównego. Za pomocą OK następuje przejście do kolejnego poziomu menu, za pomocą ESC przejście o jeden poziom wstecz. INFO h Przycisk OK ma jeszcze dwie inne funkcje: • OK zapisuje zmienione wartości. • Przyciskiem OK można przy programowaniu wprowadzać i zmieniać styki oraz cewki przekaźników. easy znajduje się w trybie pracy STOP. 2 ⫻ OK przechodzi się przez punkty menu PROGRAM… r PROGRAM do poziomu wyświetlania, w którym można wprowadzać program. x Przyciskając Wyświetlanie programu Pole wyświetlania programu jest na początku puste. Na górze po lewej stronie miga kursor; tu rozpoczyna się rysowanie schematu. easy automatycznie proponuje jako pierwszy styk wejścia I1. â êê M êê êê êêê M l l êê êê êê êêê êê êê êê êêê êê êê êê êêê I1-I2----ÄQ1 6 Klawiszami ÍÚ ú í przesuwamy kursor po niewidocznym rastrze. Pierwsze trzy kolumny z lewej są polami styków, a kolumna z prawej tworzy pole cewek. Każdy wiersz stanowi jedną linię schematu. easy automatycznie dołącza pierwszy styk do napięcia. x Proszę wprowadzić teraz do easy następujący schemat. Na wejściach znajdują się łączniki S1 i S2. I1 i I2 odpowiadają stykom łączącym na zaciskach wejściowych. Przekaźnik K1 jest odwzorowany przez cewkę przekaźnika ÄQ1. Symbol „Ä“ oznacza rodzaj cewki, tutaj zwykłą cewkę przekaźnika. Q1 jest jednym z przekaźników wyjściowych easy. Od pierwszego styku do cewki wyjściowej W easy schemat wpisuje się od wejścia do wyjścia. Pierwszym stykiem wejściowym jest I1. x Nacisnąć I1 êê êê êêê OK. easy pokazuje pierwszy styk I1 na pozycji kursora. x I miga i może być zmienione klawiszami kursora Í lub Ú przykładowo na styk klawiatury P. W tym przypadku nie trzeba jednak nic zmieniać. x Nacisnąć 2 ⫻ OK, żeby kursor poprzez 1 przeszedł na drugie pole styków. Alternatywnie można przesunąć kursor na następne pole styków przyciskiem kursora í. I1 I1 êê êêê x Nacisnąć OK. easy tworzy następny styk I1 na pozycji kursora. Zmieniamy styk na I2, ponieważ styk rozwierny S2 jest przyłączony do zacisku wejściowego „I2“. x Nacisnąć OK, żeby kursor przeszedł na następne miejsce i klawiszami kursora Í lub Ú zmienić liczbę na 2. h I1-I2  Przyciskiem DEL kasuje się styk na pozycji kursora. x Nacisnąć OK, żeby kursor przeszedł na trzecie pole dla styków. Ponieważ nie jest potrzebny trzeci styk łącznika, można już połączyć styki bezpośrednio z polem cewek. 7 Połączenia Do łączenia elementów na schemacie easy służy własny wskaźnik łączenia. Przyciskiem ALT uaktywnia się ten wskaźnik i klawiszami kursora ÍÚ ú í przesuwa się go. h Przycisk ALT w zależności od pozycji kursora ma jeszcze dwie inne funkcje: • Z lewego pola stykowego przyciskiem ALT można wyprowadzić pustą linię schematu. • Styk łącznika znajdujący się na pozycji kursora przycisk ALT zmienia na zwierny lub rozwierny. êêM êê M l l l êê êêê êêê h Wskaźnik łączenia działa między polami styków i polami cewek. Jeżeli wskaźnik zostanie przesunięty na jakiś styk lub cewkę, zmieni się z powrotem na zwykły kursor i w celu dalszego łączenia trzeba go ponownie uaktywnić. Sąsiednie styki w jednej linii programu aż do pola cewki easy łączy automatycznie. x Nacisnąć ALT, aby połączyć styk I2 z polem cewki. Kursor zmienia się w migający wskaźnik i ustawia się automatycznie w miejscu łączenia. I1-I2l êê êê êê êêê êê êê êê êêê êê êê êê êêê h x Nacisnąć przycisk kursora í. Styk I2 zostanie połączony z polem cewki. Przyciskiem DEL kasuje się połączenie w miejscu położenia kursora lub wskaźnika. Przy krzyżujących się połączeniach najpierw jest kasowane połączenie pionowe, a po ponownym naciśnięciu DEL - poziome. x Nacisnąć ponownie przycisk kursora í. Kursor przesuwa się na pole cewki. 8 I1-I2----ÄQ1 x Nacisnąć OK. easy wprowadza cewkę przekaźnika Q1. Wprowadzony typ cewki Ä i przekaźnik wyjściowy Q1 są prawidłowe i nie trzeba ich już zmieniać. I1-I2----ÄQ1 Pierwszy, gotowy schemat działającego programu easy wygląda tak: Przyciskiem ESC opuszcza się wyświetlanie programu. Pojawia się menu przedstawione obok ZAPISZ x Nacisnąć ANULUJ OK. Program zostaje zapamiętany. Przyciskiem ESC opuszcza się wyświetlanie programu. Zmiany dokonane na schemacie, nie zostaną zapamiętane. h Wszystkie konieczne dane dotyczące programu easy zapisuje w wewnętrznej pamięci, odpornej na zanik napięcia. Jeżeli przyciski S1 i S2 są podłączone, można od razu przetestować program. Testowanie programu PROGRAM... Æ x Przyciskiem ESC przejść do menu głównego i wybrać punkt menu STOP å RUN. STOP å RUN PARAMETRY.. INFO... æ Opcjami STOP RUN å i STOP å tryb pracy RUN lub STOP. RUN przełączyć easy znajduje się w trybie pracy RUN, jeśli znaczek jest przy punkcie menu STOP RUN å. h Znaczek przy punkcie menu wskazuje jaki tryb pracy lub funkcja są aktywne. 9 PROGRAM... Æ OK. Znaczek zmienia się na „STOP RUN å“ STOP RUN å PARAMETRY.. INFO... x Nacisnąć æ 12.......... Ustawiony tryb pracy oraz stany wejść i wyjść można odczytać przy wyświetlaniu stanu. x Poprzez ESC przejść do wyświetlania stanu i nacisnąć przycisk S1 I PN 02:00 1....... RUN Styki wejść „I1“ i „I2“ są włączone, a przekaźnik „Q1“ przyciąga. Wyświetlanie stanu linii programu easy daje możliwość kontrolowania stanu linii programu w trybie pracy RUN . Gdy easy wykonuje program, można na wyświetlaczu śledzić stan linii programu. I1-I2----ÄQ1 x Przejść do wyświetlania programu (menu PROGRAM potwierdzić przez OK) i nacisnąć przycisk S1. Przekaźnik przyciąga. easy przedstawia przepływ prądu przez gałąź. I1-I2----ÄQ1 x Nacisnąć przycisk S2, który ma styk normalnie zamknięty (rozwierny). Przepływ prądu zostaje przerwany i przekaźnik Q 01 odpada. Przyciskiem ESC wrócić do wyświetlania stanu. h Aby testować części schematu easy, program przekaźnika nie musi być jeszcze kompletny. easy ignoruje otwarte, jeszcze niefunkcjonujące połączenia i realizuje tylko te linie programu, które są kompletne. 10 Kasowanie programu x Przełączyć easy w tryb pracy STOP. Pokaże się punkt menu STOP å RUN. h PROGRAM KASUJ PROG Aby uzupełnić, skasować lub zmienić program przekaźnika, easy musi się znajdować w trybie pracy STOP. xZ menu głównego przez PROGRAM... przejść do następnego poziomu menu. x Wybrać KASUJ PROG. easy wyświetli pytanie kontrolne KASOWANIE? . x Nacisnąć OK, aby skasować program lub ESC, aby przerwać proces kasowania. Przyciskiem ESC wrócić do wyświetlania stanu. Szybkie wprowadzanie schematu Program działania można przygotowywać na wiele sposobów: albo wprowadzamy najpierw poszczególne elementy do schematu i później łączymy je ze sobą, albo wykorzystując optymalne możliwości obsługi easy tworzymy schemat jednym ciągiem od pierwszego styku do ostatniej cewki. W pierwszym przypadku trzeba przewidzieć miejsce na dodatkowe elementy i połączenia. Drugą, szybszą metodę poznaliśmy w przedstawionym przykładzie. Tutaj linię programu wprowadza się kompletną od lewej strony do prawej. 11 1.1 Oświetlenie biura z wyłącznikiem centralnym Zadanie easy powinien zapewnić w budynku biurowym włączanie i wyłączanie świateł przyciskami w poszczególnych pokojach jak i centralne sterowanie z portierni. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 I2 I3 I4 I5 I6 Przycisk Przycisk Przycisk Przycisk Przycisk Przycisk od od od od od od światła światła światła światła światła światła S1 S2 S3 S4 S5 S6 (Pokój 1) (Pokój 2) (Pokój 3) (Pokój 4) (Pokoje 1-4 centralne załączenie) (Pokoje 1-4 centralne wyłączenie) 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 12 Oświetlenie Oświetlenie Oświetlenie Oświetlenie H1 H2 H3 H4 Pomieszczenie Pomieszczenie Pomieszczenie Pomieszczenie 1 2 3 4 13 1.2 Oświetlenie okna wystawowego Zadanie easy steruje trzema grupami świateł, znajdującymi się w oknie wystawowym. Pierwsza grupa świateł załączana jest przez zegar sterujący. Przy narastających ciemnościach za pomocą wyłącznika zmierzchowego załącza się także druga grupa świateł. Poza tymi czasami, gdy jest ciemno (aktywny wyłącznik zmierzchowy) powinna się świecić tylko trzecia grupa świateł. Gdy ktoś zbliża się do sklepu zostanie wykryty przez czujnik ruchu, który załączy reklamę świetlną na określony czas. Instalacja jest włączana i wyłączana za pomocą wyłącznika głównego. Kolejny przycisk służy do sprawdzenia całego systemu. Po naciśnięciu tego przycisku, wszystkie światła są włączane na jedną minutę. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 I2 I3 I4 Wyłącznik główny S1 (ZAŁ / WYŁ) Wyłącznik zmierzchowy S2 Czujnik ruchu S3 Przycisk od światła S4 (Kontrola) 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 1.grupa świateł H1 2.grupa świateł H2 3.grupa świateł H3 Reklama świetlna H4 3. Parametry: T1 Czas dla testu lamp T2 Czas włączenia reklamy świetlnej 1 Czasy włączenia świateł grupy 1 14 15 1.3 Sterowanie oświetleniem z pomiarem jasności Zadanie Oświetlenie w szklarni jest podzielone na cztery grupy świateł i powinno być załączane przez easy, w zależności od mierzonego natężenia światła. W trybie pracy automatycznej natężenie światła jest ustalane za pomocą czujnika oświetlenia. Od niego zależna jest liczba załączonych sekcji świateł. Im mniejsze natężenie mierzonego światła, tym więcej sekcji świateł jest załączanych. Poziomy, przy których grupy świateł są włączane i wyłączane, są indywidualnie nastawiane. Okresy oświetlania są ustalone przez zegar sterujący. Praca automatyczna jest włączana przełącznikiem ZAŁ / WYŁ. Zarówno przy wyłączonej automatyce, jak i poza czasami oświetlania można włączać pojedyncze grupy świateł za pomocą przeznaczonych do tego przycisków. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 I2 I3 I4 I5 I7 Wyłącznik S1 (praca automatyczna ZAŁ / WYŁ) Przycisk od światła S2 (grupa oświetlenia H1) Przycisk od światła S3 (grupa oświetlenia H2) Przycisk od światła S4 (grupa oświetlenia H3) Przycisk od światła S5 (grupa oświetlenia H4) Wejście analogowe - pomiar natężenia światła 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Grupa Grupa Grupa Grupa oświetlenia oświetlenia oświetlenia oświetlenia H1 H2 H3 H4 3. Parametry: A1 Załączenie grupy świateł H1 A2 Wyłączenie grupy świateł H1 A3 Załączenie grupy świateł H2 A4 Wyłączenie grupy świateł H2 A5 Załączenie grupy świateł H3 A6 Wyłączenie grupy świateł H3 A7 Załączenie grupy świateł H4 A8 Wyłączenie grupy świateł H4 1 Czasy włączania świateł w pracy automatycznej T1 Impuls wyłączający grupy oświetlenia 16 17 1.4 Oświetlenie klatki schodowej i piwnicy z dwoma czasami załączenia Zadanie easy ma być zastosowany jako wyłącznik automatyczny oświetlenia na klatce schodowej i w piwnicy. W pomieszczeniach tych znajdują się po cztery przyciski (S1-S4 i S5-S8) do sterowania dwoma lampami. Przy jednokrotnym naciśnięciu przycisku oświetlenie powinno się włączyć na czas np. 2 minut. Jeśli w ciągu jednej sekundy przycisk będzie naciśnięty ponownie, czas włączenia światła przedłuża się do np. 6 minut. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1-I4 Przyciski od światła S1-S4 (klatka schodowa) I5-I8 Przyciski od światła S5-S8 (piwnica) 2. Wyjścia: Q1-Q2 Lampy H1-H2 (klatka schodowa) Q3-Q4 Lampy H3-H4 (piwnica) 3. Parametry: Klatka schodowa: T1 Czas oświetlenia przy T2 Czas oczekiwania T3 Czas oświetlenia przy Piwnica: T4 Czas oświetlenia przy T5 Czas oczekiwania T6 Czas oświetlenia przy 18 jednorazowym naciśnięciu ponownym naciśnięciu jednorazowym naciśnięciu ponownym naciśnięciu 19 1.5 Oświetlenie klatki schodowej i piwnicy ze światłem ciągłym Zadanie easy ma być zastosowany jako wyłącznik automatyczny oświetlenia na klatce schodowej i w piwnicy. W pomieszczeniach tych znajdują się po cztery przyciski (S1-S4 i S5-S8) do sterowania dwoma grupami lamp. Przy jednokrotnym naciśnięciu przycisku oświetlenie powinno się włączyć na czas np. trzech minut. Jeśli w ciągu tych trzech minut przycisk zostanie ponownie naciśnięty, oświetlenie pozostanie włączone na stałe. Aby wyłączyć światło trzeba po raz trzeci nacisnąć któryś z czterech przycisków. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1-I4 Przyciski od świateł S1-S4 (klatka schodowa) I5-I8 Przyciski od świateł S5-S8 (piwnica) 2. Wyjścia: Q1-Q2 Lampy H1-H2 (klatka schodowa) Q3-Q4 Lampy H3-H4 (piwnica) 3. Parametry: Klatka schodowa: T1 Czas oświetlenia przy jednorazowym naciśnięciu C1 Licznik (liczba naciśnięć) Piwnica: T3 Czas oświetlenia przy pierwszym naciśnięciu C3 Licznik (liczba naciśnięć) 20 21 1.6 Oświetlenie hali sportowej ze sterowaniem czasowym Zadanie easy ma sterować oświetleniem w hali sportowej. Halę i jej oświetlenie można podzielić na trzy części. Światło można włączać albo dla całej hali albo osobno dla każdej sekcji. Za pomocą przełącznika z kluczykiem S1 można wybierać między trybem pracy ręcznej (bez ograniczenia czasowego np. przy szczególnych imprezach), a trybem pracy automatycznej (ze sterowaniem czasowym). Użytkowanie hali przewidziane jest w danym wypadku od poniedziałku do soboty od godziny 8.00 do maksymalnie 22.00. O godzinie 21.50 na pięć sekund rozlega się buczek aby oznajmić zakończenie otwarcia hali. O godzinie 22.00 następuje wyłączenie oświetlenia w sekcjach 1 i 3. Sekcja 2 pozostaje oświetlona do 22.05, ponieważ w tej części hali znajduje się przejście do szatni i do miejsca sterowania oświetleniem. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 I2 I3 I4 I5 I6 Przełącznik Przełącznik Przełącznik Przełącznik Przełącznik Przycisk od z kluczykiem S1 (praca ręczna / automatyczna) światła S2 (Sekcja 1) światła S3 (Sekcja 2) światła S4 (Sekcja 3) światła S5 (Sekcje 1-3) światła S6 (tylko przy ster. ręcznym, sekcje 1-3 bez 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Oświetlenie H1 (Sekcja 1) Oświetlenie H2 (Sekcja 2) Oświetlenie H3 (Sekcja 3) Buczek E1 3. Parametry: T1 Czas trwania sygnału buczka 1 Czas oświetlenia sekcji 1+3 2 Czas oświetlenia sekcji 2 3 Czas włączenia buczka 22 ) 23 1.7 Oświetlenie zewnętrzne domku jednorodzinnego Zadanie easy ma sterować całym oświetleniem zewnętrznym jedno- lub dwurodzinnego domku. Oświetlenie zewnętrzne obejmuje zarówno ogród jak i podjazd do posesji, miejsce przed garażem oraz wejście do domu. Instalację oświetleniową załącza się wyłącznikiem głównym (S1) ZAŁ / WYŁ. Jeśli system jest włączony, światło zapalane jest dopiero przy nastającej ciemności w zależności od wyłącznika zmierzchowego (S2). W trybie automatycznym oświetlenie ogrodu powinno być włączane za pomocą zegara sterującego każdego wieczoru o tej samej porze. W trybie pracy ręcznej oświetlenie ogrodu może być włączane niezależnie od zegara sterującego. Trzy czujniki ruchu (S5-S7) na podjeździe, na placu przed garażem i przed wejściem do domku włączają odpowiednie światła na określony czas. Za pomocą przycisku alarmowego (S8) można natychmiast włączyć i wyłączyć wszystkie światła, bez ograniczeń czasowych i bez wpływu wyłącznika zmierzchowego (S2). Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 I2 I3 I4 I5 I6 I7 I8 Wyłącznik główny S1 (ZAŁ / WYŁ) Wyłącznik zmierzchowy S2 Przełącznik oświetlenia ogrodu S3 (praca automatyczna / ręczna) Przycisk S4 (przy pracy ręcznej > ZAŁ / WYŁ oświetlenie ogrodu) Czujnik ruchu S5 (podjazd) Czujnik ruchu S6 (przed garażem) Czujnik ruchu S7 (wejście do domu) Przycisk alarmowy S8 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Ogród - oświetlenie H1 Podjazd - oświetlenie H2 Przed garażem - oświetlenie H3 Wejście do domu - oświetlenie H4 3. Parametry: T1 Czas oświetlenia podjazdu T2 Czas oświetlenia garażu T3 Czas oświetlenia wejścia do domu 1 Okresy oświetlenia ogrodu 2 Okresy oświetlenia podjazdu 24 25 2.1 System nawadniania sterowany czasowo Zadanie easy powinien sterować instalacją zewnętrznego nawadniania, np. do podlewania pól. Do nawadniania służą cztery różne pompy. Są one aktywowane poprzez zegary sterujące. Za pomocą przełącznika można wybrać między nawadnianiem impulsowym i ciągłym. W trybie pracy impulsowej woda jest podawana krótkimi uderzeniami. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 Przełącznik z kluczykiem S1 (ZAŁ / WYŁ) I5 Przełącznik S2 (praca impulsowa / ciągła) 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Pompa Pompa Pompa Pompa nawadniająca nawadniająca nawadniająca nawadniająca E1 E2 E3 E4 3. Parametry: T1 Takt dla pracy impulsowej 1 Czas pracy pompy 1 2 Czas pracy pompy 2 3 Czas pracy pompy 3 4 Czas pracy pompy 4 26 27 2.2 System nawadniania na wypadek suszy Zadanie easy powinien sterować instalacją zewnętrznego nawadniania, np. do podlewania pól. Do nawadniania służą cztery różne pompy. Gdy przez określoną liczbę dni nie pada deszcz, włączają się te pompy, niezależnie od siebie, automatycznie na określony czas. Czas pracy pojedynczych pomp jak i liczba dni suchych są nastawiane. Za pomocą przełącznika można wybrać między nawadnianiem impulsowym i ciągłym. W trybie pracy impulsowej, woda jest podawana krótkimi uderzeniami. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 Przełącznik z kluczykiem S1 (ZAŁ / WYŁ) I5 Przełącznik S2 (praca impulsowa / ciągła) I6 Styk czujnika S3 (czujnik deszczu) 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Pompa Pompa Pompa Pompa nawadniająca nawadniająca nawadniająca nawadniająca E1 E2 E3 E4 3. Parametry: T1 Impulsy dla licznika T2 Czas nawadniania pompą 1 T3 Czas nawadniania pompą 2 T4 Czas nawadniania pompą 3 T5 Czas nawadniania pompą 4 T6 Takt dla pracy impulsowej C1 Liczba dni suchych, po których C2 Liczba dni suchych, po których C3 Liczba dni suchych, po których C4 Liczba dni suchych, po których 1 Czas nawadniania 28 włącza włącza włącza włącza się się się się pompa pompa pompa pompa 1 2 3 4 29 2.3 System nawadniania z różnymi programami Zadanie easy powinien sterować instalacją zewnętrznego nawadniania, np. do podlewania pól. Za pomocą różnych przycisków można wywoływać trzy programy nawadniania, sterujące trzema różnymi pompami. Przy pierwszym programie instalacja pracuje w trybie ciągłym tzn. nawadnianie nie jest przerywane. Drugi program przewiduje nawadnianie w zaprogramowanych porach dnia. Wybierając program trzeci, nawadnianie będzie działało po określonej liczbie dni bez deszczu. Przy tym również nastawiana jest pora dnia. Za pomocą przełącznika można wybrać między nawadnianiem impulsowym i ciągłym. W trybie pracy impulsowej, woda jest podawana krótkimi uderzeniami. Za pomocą wyłącznika głównego ZAŁ / WYŁ można uruchomić całą instalację. Sygnał świetlny pokazuje czy program jest aktywny. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 I2 I3 I4 I5 I6 Wyłącznik główny S1 (ZAŁ / WYŁ) Przycisk S2 (Program1: praca ciągła) Przycisk S3 (Program2: praca wg zegara) Przycisk S4 (Program3: susza) Przełącznik S5 (nawadnianie impulsowe / ciągłe) Czujnik deszczu S6 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Pompa nawadniająca E1 Pompa nawadniająca E2 Pompa nawadniająca E3 Sygnał świetlny H4 3. Parametry: T1 Takt dla sygnału świetlnego T2 Takt dla pracy impulsowej T3 Impulsy dla licznika 1 Czas nawadniania Program 3 (okres suszy) 2 Czas nawadniania Program 2 (wg zegara sterującego) C1 Licznik (po ilu dniach bez deszczu włączyć nawadnianie) 30 31 2.4 Nawadnianie ze sterowaniem czasowym Zadanie easy ma za zadanie automatycznie podlewać rośliny z pomocą zegara sterującego. Istnieje możliwość załączania czterech pomp niezależnie od siebie. Za pomocą centralnego wyłącznika ZAŁ / WYŁ można uruchomić całą instalację. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 Wyłącznik centralny S1 (ZAŁ / WYŁ) 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Pompa Pompa Pompa Pompa nawadniająca nawadniająca nawadniająca nawadniająca 3. Parametry: 1 2 3 4 32 Czas Czas Czas Czas pracy pracy pracy pracy pompy pompy pompy pompy 1 2 3 4 E1 E2 E3 E4 33 2.5 Nawadnianie w różnych odstępach dobowych Zadanie easy realizuje nawadnianie roślin, po zapadnięciu zmroku, w różnych odstępach czasu. Możliwe jest załączanie do czterech pomp niezależnie od siebie. Za pomocą centralnego wyłącznika ZAŁ / WYŁ można uruchomić całą instalację. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 Wyłącznik zmierzchowy S1 I6 Wyłącznik centralny S2 (ZAŁ / WYŁ) 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Pompa Pompa Pompa Pompa nawadniająca nawadniająca nawadniająca nawadniająca E1 E2 E3 E4 3. Parametry: T1 T2 T3 T4 34 Czas Czas Czas Czas nawadniania nawadniania nawadniania nawadniania pompą pompą pompą pompą 1 2 3 4 35 2.6 Nawadnianie z pomiarem wilgotności Zadanie easy ma sterować automatycznym podlewaniem roślin z pomocą czujników wilgotności. Możliwe jest podłączenie dwóch sensorów, mierzących wilgotność podłoża roślin, do wejść analogowych easy. Instalacja jest przewidziana dla dwóch pomp i posiada centralny wyłącznik. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 Wyłącznik centralny S1 (ZAŁ / WYŁ) I7 Wejście analogowe dla pomiaru wilgotności 1 I8 Wejście analogowe dla pomiaru wilgotności 2 2. Wyjścia: Q1 Pompa nawadniająca E1 Q2 Pompa nawadniająca E2 3. Parametry: A1 A2 A3 A4 36 I7 I7 I8 I8 <= >= <= >= 4,8 5,2 2,8 3,2 V V V V Pompa Pompa Pompa Pompa nawadniająca nawadniająca nawadniająca nawadniająca 1 1 2 2 WYŁ ZAŁ WYŁ ZAŁ 37 2.7 Nawadnianie z różnymi funkcjami sterowania Zadanie easy ma sterować automatycznym nawadnianiem różnych roślin wg czterech różnych programów. Podlewanie roślin pierwszego typu realizowane jest na podstawie wskazań łącznika pływakowego, który na podstawie minimalnego i maksymalnego poziomu wody zapewnia optymalne ich nawadnianie. Podlewanie roślin drugiego typu będzie sterowane za pomocą zegara sterującego, wg wcześniej ustalonych czasów. Rośliny trzeciego typu powinny być podlewane co drugi dzień, zawsze wieczorem, co wykryje wyłącznik zmierzchowy, przez dowolnie nastawiany okres czasu. Dla roślin czwartego typu nawadnianie odbywa się na podstawie czujnika wilgotności. Sensor mierzy wilgotność podłoża i steruje odpowiednio pompą dla roślin tego typu. System posiada cztery pompy i wymaga załączenia za pomocą wyłącznika centralnego. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 I2 I3 I4 I7 Łącznik pływakowy S1 (max. rośliny 1) Łącznik pływakowy S2 (min. rośliny 1) Wyłącznik zmierzchowy S3 Wyłącznik centralny S4 (ZAŁ / WYŁ) Wejście analogowe dla pomiaru wilgotności 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Pompa Pompa Pompa Pompa nawadniająca nawadniająca nawadniająca nawadniająca E1 E2 E3 E4 (rośliny (rośliny (rośliny (rośliny typu typu typu typu 1) 2) 3) 4) 3. Parametry: T1 Czas nawadniania roślin typu 3 A1 I7 <= 4,8V Wyłączenie nawadniania roślin typu 4 A2 I7 >= 5,2V Załączenie nawadniania roślin typu 4 1 Czas nawadniania roślin typu 2 38 39 2.8 Sterowanie fontanny Zadanie easy ma sterować czterema różnymi dyszami fontanny. Po włączeniu instalacji wyłącznikiem głównym S1 poszczególne dysze będą uruchamiane w określonej kolejności. Gdy wszystkie dysze zostaną załączone, to po przerwie dysze 2-4 będą wyłączone, żeby następnie znów być kolejno załączonymi. Dysza 1 pozostaje stale włączona. Dzięki wykorzystaniu zegara sterującego i przetwornika analogowego system działa w określonych porach dnia i przy temperaturze powyżej +4°C. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 Wyłącznik główny S1 (ZAŁ / WYŁ) I7 Wejście analogowe dla pomiaru temperatury 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Dysza Dysza Dysza Dysza fontanny fontanny fontanny fontanny E1 E2 E3 E4 3. Parametry: T1 Opóźnienie załączania dyszy 2 T2 Opóźnienie załączania dyszy 3 T3 Opóźnienie załączania dyszy 4 T4 Czas wyłączenia dysz 2-4 A1 I7 >= 4,4V Temperatura zewnętrzna = +4°C instalacja ZAŁ A2 I7 <= 4,2V Temperatura zewnętrzna = +2°C instalacja WYŁ 1A Okres załączenia pon.-pt. 1B Okres załączenia sob.-niedz. 40 41 2.9 Nawadnianie z ruchomym zraszaczem Zadanie easy ma sterować zraszaczem na ruchomym wózku do nawilżania w różnych obiektach np. w szklarni lub w hali jeździeckiej. Poprzez przełącznik z kluczykiem S1 można instalację włączać i wyłączać. Za pomocą przełącznika S2 można wybierać między pracą ręczną i automatyczną. Automatyczne zraszanie odbywa się cztery razy dziennie o określonych porach (wstępnie ustawione na godziny: 00.00-00.05, 06.00-06.05, 12.00-12.05 i 18.00-18.05). Wózek zraszacza jeździ przy każdym nawadnianiu trzy razy tam i z powrotem (A>B / B>A). Za pomocą wyłącznika S5 można włączyć i wyłączyć nawadniającą pompę. Gdy tryb automatyczny zostaje włączony, system sprawdza najpierw pozycję wózka. Jeśli wyłącznik krańcowy z przodu (punkt A) nie został najechany to wózek pojedzie właśnie w to miejsce (położenie podstawowe), ale bez włączania pompy. Następnie wózek jeździ tylko wg ustalonego czasu. W trybie pracy ręcznej (praca impulsowa) wózkiem można sterować w obu kierunkach poprzez przyciski klawiatury easy (np. przy pracach serwisowych). Wbudowane wyłączniki krańcowe zatrzymują silniki wózka podczas jazdy w obu kierunkach. Światło sygnalizacyjne informuje o stanie pracy systemu: H1 Sygnał świetlny ciągły => praca automatyczna, H1 światło migające => praca ręczna. Oprzewodowanie 1. Wejścia: P1 Przycisk klawiatury easy [zał. silnik M2 (do tyłu B>A)] P3 Przycisk klawiatury easy [zał. silnik M1 (do przodu A>B)] I1 Wyłącznik z kluczykiem S1 (ZAŁ / WYŁ system) I2 Przełącznik S2 (praca ręczna / automatyczna) I3 Wyłącznik krańcowy S3 (wózek z przodu, punkt A) I4 Wyłącznik krańcowy S4 (wózek z tyłu, punkt B) I5 Wyłącznik S5 (pompa nawadniająca E1 ZAŁ / WYŁ) 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Silnik M1 (do przodu A>B) Silnik M2 (do tyłu B>A) Pompa nawadniająca E1 Sygnał świetlny H1 3. Parametry: T1 Impulsy (praca ręczna) C1 Liczba całkowitych przejazdów (np.: 3) w ciągu jednego załączenia 1 Czasy zraszania 42 43 3.1 Akwarium Zadanie easy ma sterować i kontrolować wyposażenie techniczne akwarium. Oświetlenie akwarium może być włączane automatycznie, o zaprogramowanych porach lub ręcznie - wyłącznikiem. Aby utrzymać temperaturę wody na stałym poziomie, przy jej temperaturze poniżej 22 °C zostanie włączona grzałka, a gdy temperatura przekroczy 28 °C grzałka będzie wyłączona. Pompka do powietrza jest załączana przyciskiem. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 I2 I3 I7 Przełącznik oświetlenia S1 (ręcznie ZAŁ / WYŁ) Przełącznik oświetlenia S2 (praca automatyczna ZAŁ / WYŁ) Przycisk S3 (pompka powietrza) Wejście analogowe pomiaru temperatury 2. Wyjścia: Q1 Oświetlenie H1 Q2 Ogrzewanie E1 Q3 Pompka powietrza E2 3. Parametry: A1 Wartość napięcia dla załączenia ogrzewania A2 Wartość napięcia dla wyłączenia ogrzewania 1 Czas oświetlenia 44 45 3.2 Sterowanie sadzawki w ogrodzie Zadanie easy ma przejąć sterowanie instalacją ogrodową z pompą do fontanny oraz oświetleniem fontanny, sadzawki i ogrodu. Gdy system pracuje automatycznie to zegary sterują urządzeniami wg różnych czasów w dni robocze (od poniedziałku do piątku) i wolne (soboty i niedziele). Do aktywacji oświetlenia fontanny, sadzawki i ogrodu oprócz zegara sterującego konieczny jest także sygnał z wyłącznika zmierzchowego. Przy wyłączonej automatyce możliwe jest niezależne włączanie zarówno pompy od fontanny jak i trzech lamp oświetleniowych. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 I2 I3 I4 I5 I6 Przełącznik S1 (praca automatyczna ZAŁ / WYŁ) Wyłącznik S2 (pompa fontanny ZAŁ / WYŁ) Wyłącznik S3 (oświetlenie fontanny ZAŁ / WYŁ) Wyłącznik S4 (oświetlenie sadzawki ZAŁ / WYŁ) Wyłącznik S5 (oświetlenie ogrodu ZAŁ / WYŁ) Wyłącznik zmierzchowy S6 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Pompa fontanny E1 Oświetlenie fontanny H1 Oświetlenie sadzawki H2 Oświetlenie ogrodu H3 3. Parametry: 1A Godziny nawadniania pon.-pt. 1B Godziny nawadniania sob.-niedz. 2A Godziny oświetlenia fontanny pon.-pt. 2B Godziny oświetlenia fontanny sob.-niedz. 3 Godziny oświetlenia sadzawki pon.-niedz. 4 Godziny oświetlenia ogrodu pon.-niedz. 46 47 4.1 Transporter taśmowy - sterowanie czasowe Zadanie easy ma sterować sekwencją działania trzech taśmociągów. Gdy tylko kurtyna świetlna, znajdująca się przed pierwszym taśmociągiem, wykryje jakiś przedmiot, włącza się transporter 1. Po 60 sekundach zostaje włączony także drugi taśmociąg. Kolejne 60 sekund później włącza się trzecia taśma. Jeśli kurtyna świetlna nie sygnalizuje następnych przedmiotów, to przenośniki taśmowe wyłączają się po nastawionym czasie. Instalację można włączyć i wyłączyć za pomocą wyłącznika głównego. Praca systemu jest sygnalizowana przez światło. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 Wyłącznik główny S1 (ZAŁ / WYŁ) I2 Kurtyna świetlna S2 (przed taśmociągiem 1) 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Taśmociąg M1 Taśmociąg M2 Taśmociąg M3 Sygnał świetlny H1 3. Parametry: T1 T2 T3 T4 T5 T6 48 Opóźnienie wyłączania taśmociągu 1 Opóźnienie załączania taśmociągu 2 (60 sek.) Opóźnienie wyłączania taśmociągu 2 Opóźnienie załączania taśmociągu 3 (60 sek.) Opóźnienie wyłączania taśmociągu 3 Częstotliwość migania światła sygnalizacyjnego H1 49 4.2 Transporter taśmowy - zatrzymywanie po trzech sekundach Zadanie easy ma sterować sekwencją działania czterech taśmociągów. Gdy tylko pierwsza kurtyna świetlna, znajdująca się na początku taśmy 1, wykryje jakiś przedmiot, włącza się taśmociąg. Gdy przez kurtynę świetlną S2, na końcu taśmy 1, przejdzie przedmiot, to włącza się drugi taśmociąg. Jeśli w ciągu 3 sekund przedmiot nie pojawi się przed kurtyną świetlną S3 na początku taśmociągu 2, to taśma 2 zostanie znowu wyłączona. Sterowanie wszystkich czterech przenośników taśmowych jest identyczne. Jeśli na taśmociągu nie ma już żadnego przedmiotu, to właściwa taśma wyłącza się po 3 sekundach. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 I2 I3 I4 I5 I6 I7 I8 Kurtyna Kurtyna Kurtyna Kurtyna Kurtyna Kurtyna Kurtyna Kurtyna świetlna świetlna świetlna świetlna świetlna świetlna świetlna świetlna S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 (początek taśmociągu 1) (koniec taśmociągu 1) (początek taśmociągu 2) (koniec taśmociągu 2) (początek taśmociągu 3) (koniec taśmociągu 3) (początek taśmociągu 4) (koniec taśmociągu 4) 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Taśmociąg Taśmociąg Taśmociąg Taśmociąg M1 M2 M3 M4 3. Parametry: T1 Opóźnienie wyłączania taśmociągu 1 (3 T2 Opóźnienie wyłączania taśmociągu 2 (3 T3 Opóźnienie wyłączania taśmociągu 3 (3 T4 Opóźnienie wyłączania taśmociągu 4 (3 T5 Impuls załączający taśmociąg 2 (3 sek.) T6 Impuls załączający taśmociąg 3 (3 sek.) T7 Impuls załączający taśmociąg 4 (3 sek.) C1 Liczba przedmiotów na taśmociągu 1 C2 Liczba przedmiotów na taśmociągu 2 C3 Liczba przedmiotów na taśmociągu 3 C4 Liczba przedmiotów na taśmociągu 4 50 sek.) sek.) sek.) sek.) 51 4.3 Sterowanie mieszaczem ze zmianami kierunku wirowania Zadanie easy ma sterować mieszadłem w zbiorniku. Instalacja jest włączana i wyłączana za pomocą wyłącznika głównego. Światło sygnalizacyjne H1 pokazuje gotowość systemu do pracy. Przyciskiem S2 uruchamia się automatyczny proces mieszania. Po upływie czasu opóźnienia (3 sek.) mieszadło obraca się najpierw w kierunku A. Czas pracy mieszadła (w kierunku A) jest dowolnie nastawiany (wstępna nastawa: 8 sekund). Po zakończeniu mieszania (kierunek A) mieszadło obraca się drugiej pauzie (3 sek.) w kierunku B. Czas pracy mieszadła (w kierunku B) jest dowolnie nastawiany (wstępna nastawa: 15 sekund). Proces mieszania powtarza się jeszcze dwa razy, zanim system zatrzyma się automatycznie. Koniec procesu sygnalizowany jest sygnałem buczka (E1, nastawiony czas: 10 sek.). Ten sygnał można przerwać przez ponowne uruchomienie procesu mieszania lub przez wyłączenie całego systemu. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 Wyłącznik główny S1 (ZAŁ / WYŁ) I2 Przycisk startu S2 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Mieszalnik - silnik M1 (kierunek A) Mieszalnik - silnik M2 (kierunek B) Buczek E1 (koniec mieszania automatycznego) Sygnalizacja świetlna H1 (gotowość do pracy) 3. Parametry: T1 Opóźnienie załączania M1 (kierunek A) T2 Czas pracy M1 (kierunek A) T3 Opóźnienie załączania M2 (kierunek B) T4 Czas pracy M2 (kierunek B) T5 Czas sygnału buczka E1 (koniec mieszania automatycznego) C1 Liczba cykli mieszania w pracy automatycznej 52 53 4.4 Sterowanie mieszadłem z dwoma wirnikami Zadanie easy ma sterować dwoma mieszadłami, które razem pracują w jednym zbiorniku. Instalacja jest włączana i wyłączana za pomocą wyłącznika głównego (S1). Za pomocą kolejnego wyłącznika (S2) można ustalić wzajemny kierunek obrotów obu mieszadeł (zgodny / przeciwny). Kierunek obrotów można jednak zmieniać tylko gdy system nie pracuje. Po włączeniu systemu mieszadła kręcą się po upływie pierwszego czasu opóźnienia (2 sek.). Pierwszy czas pracy mieszadeł jest dowolnie nastawiany (wstępna nastawa: 10 sekund). Po skończeniu mieszania następuje następna przerwa (2 sek.). Teraz zmienia się kierunek obrotów obu mieszadeł. Drugi czas pracy mieszadeł jest także dowolnie nastawiany (wstępna nastawa: 20 sekund). Następnie proces rozpoczyna się od nowa. Takie mieszanie powtarza się tak długo, aż system nie zostanie wyłączony, lub nie wyzwoli jeden z dwóch samoczynnych wyłączników silnikowych (zabezpieczenie przeciążeniowe PKZ). Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 I2 I3 I4 Wyłącznik główny S1 (ZAŁ / WYŁ) Przełącznik kierunku obrotów S2 (zgodne / przeciwne) PKZ Zabezpieczenie przeciążeniowe Q1 (silnik M1) PKZ Zabezpieczenie przeciążeniowe Q2 (silnik M2) 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Mieszadło Mieszadło Mieszadło Mieszadło 1 1 2 2 - silnik silnik silnik silnik M1 M1 M2 M2 (obroty (obroty (obroty (obroty w w w w 3. Parametry: T1 T2 T3 T4 54 1. 1. 2. 2. Opóźnienie załączania M1 +M2 Czas pracy M1 + M2 Opóźnienie załączania M1 +M2 Czas pracy M1 + M2 prawo) lewo) prawo) lewo) 55 4.5 Sterowanie napełnianiem i ruchem mieszadła Zadanie easy ma sterować napełnianiem centralnego zbiornika i mieszaniem w nim składników. Instalacja składa się z dwóch zbiorników, kolektora, mieszadła i sondy ultradźwiękowej, która steruje wypełnieniem kolektora. System może pracować w trybie pracy automatycznej lub ręcznej. W trybie pracy automatycznej sonda ultradźwiękowa sprawdza przed pierwszym napełnianiem czy kolektor jest pusty. Tak długo jak kolektor nie jest pusty sterowanie jest zatrzymane i zbiornik trzeba ręcznie opróżnić. Jeśli zbiornik jest pusty, automatyczny proces przebiega w sposób następujący. Zawór pierwszego zbiornika otwiera się z opóźnieniem czasowym 2 sekund. Zamyka się, gdy poziom w kolektorze osiągnie pierwszy poziom. Mieszadło zostaje włączone na ustalony czas (wstępna nastawa 10 sek.). Po krótkiej przerwie (5 sek.) zawór drugiego zbiornika zostaje otwarty - aż do osiągnięcia drugiego poziomu. Mieszadło zostaje znowu załączone na 20 sekund. Aby oba składniki dobrze wymieszać, po przerwie 8 sekund mieszadło zostaje ponownie załączone. Po kolejnych 20 sekundach zostaje otwarty zawór spustowy kolektora. Po dojściu do pierwszego poziomu mieszadło jest ponownie wyłączane. Dopiero kiedy sonda ultradźwiękowa zamelduje „Kolektor pusty”, zawór spustowy jest zamykany i automatyczny proces mieszania rozpoczyna się od nowa. W trybie pracy ręcznej można zarówno trzy zawory zamykać i otwierać jak i mieszadło włączać i wyłączać za pomocą wyłączników. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 I2 I3 I4 I5 I6 I7 Wyłącznik główny S1 (ZAŁ / WYŁ) Przełącznik S2 (praca automatyczna / ręczna) Wyłącznik S3 (zawór zbiornika 1) Wyłącznik S4 (zawór zbiornika 2) Wyłącznik S5 (zawór kolektora) Wyłącznik S6 (mieszalnik) Wejście analogowe dla pomiaru poziomu 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Zawór zbiornika 1 Y1 Zawór zbiornika 2 Y2 Zawór kolektora Y3 Mieszalnik - silnik M1 3. Parametry: 56 T1 Czas opóźnienia otwarcia Y1 (zawór zbiornika 1) T2 Czas 1. załączenia mieszadła (10 sek.) T3 Przerwa po 1. załączeniu (5 sek.) T4 Czas 2. załączenia mieszadła (20 sek.) T5 Przerwa po 2. załączeniu (8 sek.) T6 Czas 3. załączenia mieszadła (20 sek.) A1 I7 <= 0,0V Kolektor pusty = zamknij zawór Y3 A2 I7 <= 2,5V Poziom 1 osiągnięty = zamknij zawór Y1 A3 I7 <= 6,0V Poziom 2 osiągnięty = zamknij zawór Y2 57 5.1 Sterowanie markizami / żaluzjami Zadanie easy ma sterować dwoma markizami lub żaluzjami. Podnoszenie i opuszczanie żaluzji (markiz) będzie uruchamiane za pośrednictwem dwóch zegarów sterujących oraz własnych przycisków klawiatury easy. Odpowiednie wyłączniki krańcowe będą zatrzymywały silnik przy ruchu w górę i w dół. Silnik będzie zawsze załączany z czasem opóźnienia jednej sekundy (blokada przełączenia) i będzie chroniony przez zabezpieczenie przeciążeniowe PKZ. Oprzewodowanie 1. Wejścia: P1 Przycisk easy [markiza 1 do góry (stop do dołu)] P2 Przycisk easy [markiza 2 do góry (stop do dołu)] P3 Przycisk easy [markiza 1 do dołu (stop do góry)] P4 Przycisk easy [markiza 2 do dołu (stop do góry)] I1 Wyłącznik krańcowy S1 (żaluzja / markiza 1 na górze) I2 Wyłącznik krańcowy S2 (żaluzja / markiza 2 na górze) I3 Wyłącznik krańcowy S3 (żaluzja / markiza 1 na dole) I4 Wyłącznik krańcowy S4 (żaluzja / markiza 2 na dole) I5 Zabezpieczenie przeciążeniowe PKZ S5 I6 Przełącznik S6 (praca automatyczna / ręczna) 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Silnik Silnik Silnik Silnik M1 M2 M3 M4 (markiza (markiza (markiza (markiza 1 2 1 2 do do do do góry) góry) dołu) dołu) 3. Parametry: T1-T4 Opóźnienie załączania (1 sekunda) T5 Impuls wyłączania (praca automatyczna > ręczna) 1 Czas otwarcia markiz / żaluzji 1 2 Czas otwarcia markiz / żaluzji 2 58 59 5.2 Sterowanie żaluzjami / markizami z uwzględnieniem słońca, wiatru i deszczu Zadanie easy ma sterować markizą lub żaluzją. Za pomocą przełącznika można wybrać między pracą automatyczną i ręczną. W trybie pracy ręcznej można podnosić i opuszczać żaluzje (markizy) naciskając przyciski klawiatury easy. Gdy wybrany jest tryb automatyczny to markiza (żaluzja) sterowana jest w zależności od natężenia promieni słonecznych, deszczu i wiatru. Jeśli promieniowanie słoneczne przekracza określoną wartość, to markiza (żaluzja) jest opuszczana. Jeśli promieniowanie słoneczne jest mniejsze od zadanej wartości, żaluzja (markiza) jest znowu podnoszona. Ze względów bezpieczeństwa przy silnym wietrze i podczas deszczu markiza (żaluzja) jest również podnoszona. Odpowiednie wyłączniki krańcowe będą zatrzymywały silnik przy ruchu w górę oraz w dół. Ochronę silnika zapewnia zabezpieczenie przeciążeniowe PKZ. Oprzewodowanie 1. Wejścia: P1 Przycisk easy (stop) P2 Przycisk easy (do góry) P3 Przycisk easy (stop) P4 Przycisk easy (do dołu) I1 Przełącznik S1 (praca automatyczna ZAŁ / WYŁ) I2 Wyłącznik krańcowy S2 (żaluzja / markiza na dole) I3 Wyłącznik krańcowy S3 (żaluzja / markiza na górze) I4 Zabezpieczenie przeciążeniowe PKZ S4 I6 Czujnik wilgotności S5 I7 Wejście analogowe pomiaru promieniowania słonecznego (A1, A2) I8 Wejście analogowe siła wiatru (A3, A4) 2. Wyjścia: Q1 Silnik M1 („w dół”) Q2 Silnik M2 („do góry”) 3. Parametry: A1 A2 A3 A4 60 I7 I7 I8 I8 >= <= >= <= 5,5 4,5 5,5 4,5 V V V V (markiza (markiza (markiza (markiza / / / / żaluzja żaluzja żaluzja żaluzja do dołu) do góry) do góry) wolna) 61 6.1 Parking - sterowanie czasowe Zadanie easy ma sterować ruchem w parkingu z bramkami przy wjeździe i wyjeździe. Bramki otwierają się na impuls, a zamykają automatycznie. W trybie pracy automatycznej czas otwarcia garażu, np. dla klientów domu towarowego, określa zegar sterujący. Uniemożliwia to jednak tylko otwarcie bramki wjazdowej i wjazd samochodów po zamknięciu sklepu. Wyjazd jest możliwy o każdej porze. Podczas okresu otwarcia garażu przed bramką wjazdową trzeba wyciągnąć kartę parkingową, po czym bramka otwiera się. Czujnik znajdujący się za bramką steruje czasem otwarcia bramki. Na podstawie czujników przy wjeździe i wyjeździe określa się liczbę samochodów w garażu i porównuje z zadaną liczbą miejsc (np.: 64). Jeśli w garażu znajduje się maksymalna liczba pojazdów, to przed wjazdem do garażu świeci się informacja „ZAJĘTE”. Dodatkowo bramka wjazdowa pozostaje tak długo zamknięta, dopóki jakiś pojazd nie wyjedzie z parkingu. Bramka wyjazdowa otwiera się po zwróceniu karty parkingowej i zamyka się dopiero, gdy czujnik za bramką nie wykryje już pojazdu. Poza godzinami pracy miga informacja „ZAJĘTE”, a przy wjeździe podświetlona jest tablica „Parking - godziny otwarcia”. W trybie pracy ręcznej można obiema bramkami niezależnie od siebie sterować przyciskami własnymi klawiatury easy. Po pierwszym impulsie danego przycisku bramka zostaje otwarta tak długo, aż przycisk nie zostanie naciśnięty ponownie. Oprzewodowanie 1. Wejścia: P1 Przycisk easy (wjazd - bramka otw. / zam.) P2 Przycisk easy (wyjazd - bramka otw. / zam.) I1 Wyłącznik główny S1 (praca ręczna / automatyczna) I2 Przycisk S2 (karta parkingowa - żądanie wjazdu) I3 Styk S3 (karta parkingowa - wyjazd) I4 Styk S4 (listwa bezpieczeństwa wjazd) I5 styk S5 (listwa bezpieczeństwa wyjazd) 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Bramka wjazdowa K1 Bramka wyjazdowa K2 Lampa H1 („ZAJĘTE”) Lampa H2 (Czasy otwarcia) 3. Parametry: T1 Impulsy dla lampy H1 („ZAJĘTE”) C1 Liczba samochodów 1 Czas otwarcia garażu 62 63 6.2 Obsługa garażu podziemnego Zadanie easy ma sterować wjazdem do garażu podziemnego oraz jego oświetleniem. Ruchoma pionowo brama zamyka wspólny wjazd i wyjazd. W trybie pracy automatycznej można otwierać bramę dla wjazdu i wyjazdu z wewnątrz oraz zewnątrz za pomocą przełączników z kluczykiem. Brama pozostaje otwarta przez określony czas po dojściu do górnego wyłącznika krańcowego, zanim znowu się nie zamknie. Krótko przed zamykaniem zaczynają migać dwie lampy, jedna wewnątrz a druga na zewnątrz, które ostrzegają o ruchu bramy. Gdy brama zostanie otwarta z zewnątrz, automatycznie włącza się na zadany czas oświetlenie garażu. Kilkoma wewnętrznymi przyciskami można też włączyć oświetlenie. Ze względów bezpieczeństwa na dolnej krawędzi bramy znajduje się listwa ze stykiem, która jednak nie ma znaczenia przy zamkniętej bramie (S4). Jeśli podczas ruchu bramy w dół ta listwa bezpieczeństwa zostanie poruszona przez jakąś przeszkodę, brama natychmiast się zatrzyma, a następnie przez określony czas (nastawa: 2 sekundy) wykona ruch do góry. Poruszenie listwy bezpieczeństwa jest sygnalizowane ciągłym sygnałem świetlnym H1. Takie wskazanie można wyłączyć ponownym poleceniem „otwarcia bramy” lub przez przełączenie w tryb pracy ręcznej. W trybie pracy ręcznej (S1) można dla testu lub po zakłóceniu otwierać i zamykać bramę naciskając własne przyciski klawiatury easy. Silnik poruszający bramę posiada zabezpieczenie przeciążeniowe PKZ. Wyzwolenie zabezpieczenia przeciążeniowego, sygnalizuje szybkie miganie światła H1. Oprzewodowanie 1. Wejścia: P2 Przycisk easy (brama „do góry”) P4 Przycisk easy (brama „w dół”) I1 Przełącznik z kluczykiem S1 (praca ręczna / automatyczna) I2 Przełącznik z kluczykiem S2 (zewnątrz) I3 Przełącznik z kluczykiem S3 (wewnątrz) I4 Wyłącznik krańcowy S4 (brama zamknięta) I5 Wyłącznik krańcowy S5 (brama otwarta) I6 Zabezpieczenie przeciążeniowe PKZ S6 I7 Listwa bezpieczeństwa S7 I8 Przycisk S8 (oświetlenie garażu) 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Silnik M1 („w dół”) Silnik M2 („do góry”) Sygnalizacja świetlna H1 (listwa bezpieczeństwa / brama w dół / zakłócenie) Oświetlenie garażu H2 3. Parametry: 64 T1 T2 T3 T4 T5 T6 Opóźnienie załączania sygnału świetlnego H1 Opóźnienie załączania silnika M1 („w dół”) Impuls załączający (podnoszenie awaryjne 2 sek.) Czas włączenia oświetlenia garażu H2 Impulsy światła sygnalizacyjnego H1 (zamykanie bramy) Impulsy światła sygnalizacyjnego H1 (zakłócenie PKZ) 65 7.1 Sterowanie temperaturą w szklarni Zadanie easy powinien kontrolować temperaturę w szklarni i sterować nią. Przełącznikiem S1 można wybrać pracę automatyczną albo ręczną (np. do prac serwisowych). W trybie pracy automatycznej temperatura mierzona za pomocą przetwornika (zakres pomiarowy: od -35 do +55°C) podłączonego do wejścia analogowego jest porównywana z zadaną wartością (+17°C). Jeśli temperatura jest wyższa od żądanej, w szklarni zostaną opuszczone rolety. Gdy temperatura spadnie poniżej wymaganej wartości, wtedy rolety są znowu podnoszone, żeby promienie słoneczne mogły znowu ogrzać powietrze w szklarni. Jeśli po upływie zadanego czasu (np. dziesięciu minut) temperatura nie osiągnie jeszcze określonej wartości, to zostanie dodatkowo włączone ogrzewanie elektryczne. Po osiągnięciu zadanej temperatury ogrzewanie elektryczne jest natychmiast wyłączane. Temperatura jest znowu powyżej nastawionej wartości, rolety są znowu zamykane itd. W trybie pracy automatycznej rolety można podnosić tylko w powiązaniu z zegarem sterującym (pon.-niedz. godz. 8.00 - 18.00), aby zapobiegać silnemu wychłodzeniu w nocy. Poza tymi godzinami temperaturę można regulować wyłącznie za pomocą ogrzewania elektrycznego. Aby zapobiegać uszkodzeniom rolet przez silny wiatr dodatkowo jest dołączony (S2) czujnik pomiarowy prędkości wiatru. W trybie pracy ręcznej można podnosić i opuszczać rolety naciskając przyciski klawiatury easy. Wbudowane wyłączniki krańcowe zatrzymują silniki rolet zarówno przy podnoszeniu jak i opuszczaniu. Oprzewodowanie 1. Wejścia: P2 Przycisk easy (rolety „do góry”) P4 Przycisk easy (rolety „w dół”) I1 Przełącznik S1 (praca automatyczna ZAŁ / WYŁ) I2 Czujnik prędkości wiatru S2 I7 Wejście analogowe pomiaru temperatury (A1, A2, A3) 2. Wyjścia: Q1 Silnik M1 („w dół”) Q2 Silnik M2 („do góry”) Q3 Ogrzewanie elektryczne E1 3. Parametry: T1 Opóźnienie załączania (10 minut) A1 I7 >= 6,0 V (= 19°C / rolety do dołu) A2 I7 >= 5,8 V (= 17°C / Ogrzewanie WYŁ) A3 I7 <= 5,6 V (= 15°C / rolety do góry, ogrzewanie ZAŁ) 1 Czas otwarcia rolet 66 67 7.2 Sterowanie wentylacją w szklarni Zadanie easy ma sterować przewietrzaniem szklarni przez automatyczne otwieranie i zamykanie okien na dachu i na ścianach bocznych. Za pomocą wyłącznika głównego S1 można uruchomić ZAŁ / WYŁ całą instalację. Przełącznik S2 określa czy ruch okien będzie wywoływany automatycznie czy ręcznie. W trybie pracy automatycznej okna są otwierane co trzy godziny na 15 minut. O godzinie 06.00, 12.00 i 18.00 okna są otwierane nie na 15 minut, ale na 30 minut. Podczas deszczu (czujnik deszczu S5), okna są zamykane po krótkiej zwłoce czasowej (10 sekund). Otwarcie okien jest możliwe znowu, dopiero jeśli przestanie padać. Ze względów bezpieczeństwa i aby zapobiec przeciągom, boczne okna przy określonej prędkości wiatru (czujnik pomiarowy wiatru S6) są zamykane. W trybie pracy ręcznej można wszystkie okna razem, niezależnie od czasu, wyłącznikami S3 / S4 otworzyć i zamknąć. W celach serwisowych można także sterować ręcznie pojedynczymi oknami za pomocą przycisków klawiatury easy (praca impulsowa). Wbudowane wyłączniki krańcowe zatrzymują silniki okien zarówno przy podnoszeniu jak i przy opuszczaniu. Oprzewodowanie 1. Wejścia: P1 Przycisk easy (impuls zamknięcia okien bocznych) P2 Przycisk easy (impuls otwarcia okien na dachu) P3 Przycisk easy (impuls otwarcia okien bocznych) P4 Przycisk easy (impuls zamknięcia okien na dachu) I1 Wyłącznik główny S1 (instalacja ZAŁ / WYŁ) I2 Przełącznik S2 (praca automatyczna ZAŁ / WYŁ) I3 Łącznik S3 (praca ręczna: otworzyć wszystkie okna) I4 Łącznik S4 (praca ręczna: zamknąć wszystkie okna) I5 Styk S5 (czujnik deszczu) I6 Styk S6 (czujnik prędkości wiatru) 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Otwieranie okien bocznych Otwieranie okien na dachu Zamykanie okien bocznych Zamykanie okien na dachu 3. Parametry: T1 Czas otwierania okien bocznych (8 sekund) T2 Czas otwierania okien na dachu (10 sekund) T3 Opóźnienie zamykania przy deszczu (10 sekund) 1 Czas otwierania okien (godziny 00.00, 03.00, 06.00, 09.00) 2 Czas otwierania okien (godziny 12.00, 15.00, 18.00, 21.00) 68 69 8.1 Instalacja alarmowa Zadanie Za pomocą easy trzeba zrealizować instalację alarmową w małym domu. System alarmowy będzie włączany i wyłączany przełącznikiem z kluczykiem S1. Aktywacja systemu następuje jednak z opóźnieniem czasowym, aby można było opuścić dom w ciągu określonego czasu (nastawa: 10 sek.) bez wyzwolenia alarmu. Przy wejściu do domu kontakty przy drzwiach oraz czujnik ruchu w okolicy wejścia wyzwalają alarm z opóźnieniem czasowym (nastawa: 10 sek.). To zapewnia możliwość wyłączenia alarmu zanim zostanie uruchomiony. Przy włączonej instalacji, wszystkie kontakty przy oknach i czujniki zbitych szyb wyzwalają alarm bezpośrednio tzn. bez opóźnienia czasowego. W przypadku alarmu włącza się buczek na nastawiany czas (nastawa: 30 sek.). Dodatkowo zostaje na stałe włączone alarmowe światło sygnalizacyjne. Po wyłączeniu buczka oświetlenie zewnętrzne H3 zaczyna migać co 2 sek. Jeśli potrzeba oświetlenie zewnętrzne, niezależnie od alarmu, daje się na stałe włączyć i wyłączyć za pomocą przycisku alarmowego S2. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 I2 I3 I4 I5 I6 I7 I8 Przełącznik z kluczykiem S1 (system alarmowy ZAŁ / WYŁ) Przycisk alarmowy S2 (oświetlenie zewnętrzne) Czujnik ruchu S3 (strefa wejściowa) Kontakt przy drzwiach S4 Kontakt przy drzwiach S5 Kontakt przy oknie S6 Kontakt przy oknie S7 Czujnik rozbitego szkła S8 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Sygnalizacja H1 (instalacja włączona) Buczek E1 Alarm - światło ostrzegawcze H2 Oświetlenie zewnętrzne H3 3. Parametry: T1 T2 T3 T6 70 Opóźnienie wyzwolenia instalacji alarmowej Opóźnienie wyłączania buczka Impulsy oświetlenia zewnętrznego przy alarmie Opóźnienie załączania przy aktywacji instalacji alarmowej 71 9.1 Realizacja zamka cyfrowego Zadanie easy ma działać jak zamek szyfrowy do kontroli dostępu. Długość kodu jest ograniczona do maksymalnie ośmiu znaków. Kod może się składać z siedmiu różnych cyfr. Wszystkie pozostałe cyfry, które w kodzie nie są używane, trzeba fizycznie podłączyć równolegle do wejścia I8. Kolejność cyfr kodu można wybierać dowolnie, jednak ta sama cyfra nie może wystąpić na dwóch kolejnych pozycjach (np. 4711 - błąd). Podanie prawidłowego kodu musi nastąpić w ciągu określonego czasu (wprowadzona nastawa: 8 sekund). Naciśnięcie podczas podawania kodu niewłaściwej cyfry (także cyfry połączonej z wejściem I8), powoduje unieważnienie i wykasowanie dotychczasowego wprowadzenia. Ponowne wprowadzanie kodu jest możliwe dopiero po upływie 10 sekundowej zwłoki czasowej. Za każdym razem gdy podczas tej przerwy nastąpi próba wprowadzenia kodu, 10-sekundowa przerwa zostanie odliczana od początku. Gdy kod nie jest prawidłowy, to po czasie na wprowadzenie (8 sek.) włączy się sygnał świetlny i wyłączy dopiero po czasie oczekiwania. Po podaniu właściwej sekwencji cyfr na 5 sekund i z opóźnieniem 3 sekund następuje zwolnienie zamka. Przykład Wymagany kod: 12135156 Połączenia: Klawiatura 10-cyfrowa > Wejścia przekaźnika easy: 1 > I1 2 > I2 3 > I3 5 > I5 6 > I6 4,7,8,9,0 > I8 Programowanie Kod: maksymalnie osiem znaków (M1-M8). Powiązanie znaczników z wejściami przedstawia wydruk programu easy na stronie 1/5. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1-I7 Podłączenia klawiatury cyfrowej (np. różne cyfry 1-7) (np.: I1 => 1, I2 => 2, I3 => 3,...., I7=> 7) I8 Podłączenie pozostałych klawiszy (np. cyfry 8,9,0) 2. Wyjścia: Q1 Otwieranie zamka Q2 Sygnalizacja świetlna H1 (przerwane wprowadzanie kodu) 3. Parametry: T1 T2 T3 T4 72 Czas oczekiwania po błędzie (10 sek.) Czas wprowadzania kodu (8 sek.) Opóźnienie otwarcia drzwi (3 sek.) Czas otwarcia drzwi (5 sek.) 73 9.2 Sterowanie linijką świetlną Zadanie Za pomocą easy mają być kolejno włączane i wyłączane cztery lampy. Najpierw od pierwszej lampy do czwartej, a następnie odwrotnie od czwartej do pierwszej itd. Poprzez wyłącznik główny S1 można instalację włącza i wyłączać. Przełącznik S2 określa, czy światła mają działać w sposób ciągły, czy tylko w ustalonym przedziale czasowym (codziennie w godz. 18.00 - 22.00). Można wybrać trzy różne prędkości przełączania świateł: wyłącznik S3 > prędkość przełączania świateł duża (co 0,30 sek.), wyłącznik S4 > prędkość przełączania świateł średnia (co 0,60 sek.), wyłączniki S3+S4 jednocześnie > prędkość przełączania świateł mała (co 1 sek.). Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 I2 I3 I4 Wyłącznik główny S1 (instalacja ZAŁ / WYŁ) Przełącznik S2 (zegar sterujący ZAŁ / WYŁ) Wyłącznik S3 (prędkość przełączania świateł) Wyłącznik S4 (prędkość przełączania świateł) 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Lampa Lampa Lampa Lampa H1 H2 H3 H4 3. Parametry: T1 Duża częstotliwość impulsów (0,30 sek.) T2 Średnia częstotliwość impulsów (0,60 sek.) T3 Niska częstotliwość impulsów (1 sek.) C1-C4 Liczba impulsów 1 Czas załączenia świateł 74 75 9.3 Sterowanie zbiornikiem filtra Zadanie Aby w stacji uzdatniania zapobiegać znacznym zanieczyszczeniom zbiornika filtrującego wodę, należy za pomocą easy płukać zbiornik w regularnych odstępach. Zbiornik filtra będzie płukany raz na tydzień (w każdy poniedziałek o godz. 12.00) przez kwadrans. Na początku procesu płukania należy odciąć dopływ wody. Następnie z opóźnieniem czasowym zostaje włączona pompa, tłocząca wodę przez zbiornik w odwrotnym kierunku. Po 15 minutach pompa zostaje wyłączona. Po kolejnej zwłoce czasowej otwiera się zawór doprowadzający wodę do filtrowania. Rozpoczęcie procesu filtrowania sygnalizuje światło (H1). Dodatkowo na początku i na końcu płukania rozbrzmiewa krótki sygnał buczka. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 Wyłącznik S1 (instalacja ZAŁ / WYŁ) 2. Wyjścia: Q1 Q2 Q3 Q4 Dopływ - zawór Y1 (otw. / zamk.) Pompa M1 (płukanie zbiornika filtra ZAŁ / WYŁ) Sygnalizacja świetlna H1 („Filtr - płukanie”) Buczek E1 („Płukanie - początek / koniec”) 3. Parametry: T1 Opóźnienie załączenia pompy M1 (płukanie) T2 Opóźnienie załączenia przepływu wody - zawór Y1 otwarty T3 Impulsy dla buczka (płukanie) 1 Tygodniowy zegar płukania zbiornika filtra 76 77 9.4 Licznik czasu pracy z sygnalizacją konserwacji Zadanie easy ma liczyć i kontrolować godziny pracy jakiegoś urządzenia elektrycznego (E1). Urządzenie jest włączane i wyłączane wyłącznikiem S1. Światło (H1) sygnalizuje pracę tego aparatu. Od określonej liczby godzin pracy (wstępne ustawienie: 240 godzin) zaczyna migać światło ostrzegawcze (H2) przypominające, że wkrótce musi nastąpić konserwacja. Jeśli urządzenie przepracuje czas, po którym konieczna jest jego konserwacja (nastawa: 250 godz.), aparat zostanie wyłączony, światło sygnalizacyjne H1 gaśnie, a H2 zapala się. Po wykonanej konserwacji, trzeba potwierdzić sygnał ostrzeżenia przyciskiem S2 i wyzerować licznik czasu pracy (warunek: wyłącznik S1 WYŁ). Dopiero wtedy można ponownie włączyć aparat wyłącznikiem S1. Oprzewodowanie 1. Wejścia: I1 Wyłącznik S1 (aparat E1 ZAŁ / WYŁ) I2 Przycisk S2 (potwierdzenie ostrzeżenia) 2. Wyjścia: Q1 Aparat E1 Q2 Światło sygnalizacyjne H1 (praca aparatu E1) Q3 Światło sygnalizacyjne H2 („Konserwacja aparatu E1”) 3. Parametry: T1 Takt sekundowy T2 Impulsy sterujące światłem sygnalizacyjnym („Konserwacja w ciągu 10 godzin”) C1 Licznik sekund C2 Licznik minut C3 Licznik godzin C4 Całkowita liczba godzin pracy C5 Całkowita liczba dni pracy C6 Licznik dla ostrzeżenia „Konserwacja” C7 Licznik dla alarmu „Konserwacja” i wyłączenia 78 79 easy, XV100 i MFD-Titan w praktyce Omówienie oprogramowania easySoft Pro. Wstęp Przekaźniki programowalne easy pokrywają szeroki zakres zastosowań w dziedzinie techniki sterowania. Podczas gdy w latach 90-tych klasyczne sterowniki swobodnie programowalne (PLC) rozwinęły się do wszechstronnych modułów w świecie automatyzacji, to dla wielu prostych i standardowych zadań sterowania i regulacji sterowniki swobodnie programowalne są za drogie i wymagają przy programowaniu głębokiej wiedzy fachowej. Z tego powodu pod koniec lat 90-tych pojawiły się na rynku małe, kompaktowe i inteligentne przekaźniki programowalne. Przedstawiony tu schemat pokazuje pozycję inteligentnych przekaźników programowalnych w szerokim krajobrazie urządzeń automatyki: PLC Inteligentne przekaźniki programowalne Konwencjonalne układy sterowania przekaźnikowostycznikowego Stopień skomplikowania układu automatyki Zaletą inteligentnych przekaźników programowalnych jest m.in. proste przekształcanie dotychczasowego okablowania przekaźników na program przekaźnika. W tym celu aparat najczęściej posiada własny, wbudowany „ręczny programator”, a dodatkową alternatywą jest tworzenie schematu połączeń na komputerze. W niniejszym opracowaniu pokazano zastosowanie przekaźników easy w różnych sytuacjach, a na przykładzie wielu zadań czytelnik może poznać program obsługi i przyswoić sobie niezbędną wiedzę fachową. 81 1. Część ogólna 1.1 Budowa przekaźnika programowalnego easy Inteligentne przekaźniki programowalne easy oferowane są w różnych wersjach. Różnią się one po pierwsze liczbą wejść i wyjść oraz po drugie możliwościami jednostki centralnej (CPU). Przedstawiane w tym tekście aparaty, o napięciu zasilania 24 VDC, dysponują następującymi właściwościami: easy512-DC-TC: • 8 cyfrowych wejść 24 VDC. • Z tego dwa wejścia alternatywnie mogą być wykorzystane jako wejścia analogowe. • 4 wyjścia tranzystorowe lub 4 wyjścia przekaźnikowe. • Wyświetlacz do wprowadzania, testowania zmiany schematu programu. • Złącze do wprowadzania schematu programu z komputera. • 128 linii programu z trzema stykami w szeregu. • 16 przekaźników czasowych. • 16 liczników i wiele innych. easy721-DC-TC: • 12 cyfrowych wejść 24 VDC. • Z tego cztery wejścia alternatywnie mogą być wykorzystane jako wejścia analogowe. • 8 wyjść tranzystorowych lub 6 wyjść przekaźnikowych. • Wyświetlacz do wprowadzania, testowania zmiany schematu programu. • Złącze do wprowadzania schematu programu z komputera. • 128 linii programu z trzema stykami w szeregu. • 16 przekaźników czasowych. • 16 liczników i wiele innych. 82 easy822-DC-TC: MFD-Titan • 12 cyfrowych wejść 24 VDC. • Z tego cztery wejścia alternatywnie mogą być wykorzystane jako wejścia analogowe. • 8 wyjść tranzystorowych lub 6 wyjść przekaźnikowych, 1 wyjście analogowe. • Wyświetlacz do wprowadzania, testowania i zmiany schematu programu. • Złącze do wprowadzania schematu programu z komputera. • 256 linii programu z czterema stykami w szeregu. • Złącze sieci easyNET. • 32 przekaźniki czasowe, 32 liczniki, 4 szybkie liczniki, 32 rejestry przesuwne, 32 funkcje tabelaryczne, logiczne, matematyczne, 2 moduły PWM, moduły do sterowania silnikiem krokowym, 32 regulatory PID i wiele innych. Sterowanie Wizualizacja • 12 cyfrowych wejść 24 VDC. • Z tego cztery wejścia alternatywnie mogą być wykorzystane jako wejścia analogowe. • 4 wyjścia tranzystorowe lub przekaźnikowe, 1 wyjście analogowe. • Wyświetlacz do wprowadzania, testowania i zmiany schematu programu. • Złącze do wprowadzania schematu programu z komputera. • 256 linii programu z czterema stykami w szeregu. • 32 przekaźniki czasowe, 32 liczniki, 4 szybkie liczniki, 32 rejestry przesuwne, 32 funkcje tabelaryczne, logiczne, matematyczne, 2 moduły PWM, moduły do sterowania silnikiem krokowym, 32 regulatory PID i wiele innych. • Prezentacja napisów, zmiennych, elementów graficznych, map bitowych, bar grafów, itp. 83 1.2 Algebra Bool’a jako podstawa programowania easy Pierwotnym zadaniem easy jest realizacja funkcji wielu styków zwiernych i rozwiernych zgodnie z określoną logiką. Taka logika odpowiada połączeniom szeregowym lub równoległym znanym z układów sterowania przekaźnikowo stycznikowgo. Układ połączeń (funkcje logiczne) określa program easy, zapisywany w półprzewodnikowej pamięci. Należy przy tym zwrócić uwagę, że easy nie jest w stanie rozpoznać, czy sygnał wejściowy pochodzi ze styku zwiernego, czy rozwiernego. easy „zauważa” tylko, czy na wejściu występuje napięcie stałe 24 V, czy nie. W programie easy sprawdzany jest tylko stan logiczny styku. Funkcje logiczne Iloczyn logiczny „AND” Trzy łączniki mają działać wg funkcji logicznej AND: Sygnał wyjściowy (H1) funkcji logicznej AND ma stan logiczny „1”, kiedy wszystkie sygnały wejściowe (S...) mają stan „1”. „1” na wejściu odpowiada naciśniętemu stykowi zwiernemu lub nie naciśniętemu stykowi rozwiernemu. Tabela logiczna: S1 S2 S3 S4 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 1 0 1 0 1 0 0 1 1 0 1 1 1 1 84 Schemat bloków funkcyjnych: Zapis funkcji logicznej: H1 = S1 & S2 & S3 Suma logiczna „OR” Trzy łączniki mają działać wg funkcji logicznej OR Sygnał wyjściowy (H1) funkcji logicznej OR ma stan logiczny „1”, kiedy przynajmniej jeden sygnał wejściowy (S...) ma stan „1”. „1” na wejściu odpowiada naciśniętemu stykowi zwiernemu lub nie naciśniętemu stykowi rozwiernemu. Tabela logiczna: S1 S2 S3 H1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 0 0 1 1 1 1 Schemat bloków funkcyjnych: Zapis funkcji logicznej: H1 = S1 v S2 v S3 0 1 1 1 1 1 1 1 85 Iloczyn logiczny „AND” przed sumą logiczną „OR” Trzy łączniki mają tworzyć funkcję logiczną AND i OR: Wynik tej funkcji logicznej wynika z podstawowej reguły algebry Bool’a: Operację mnożenia wykonuje się przed operacją dodawania. W odniesieniu do schematu połączeń oznacza to, że: Funkcja połączenia szeregowego jest realizowana przed funkcją połączenia równoległego. Następujący przykład przedstawia przekształcenie złożonej funkcji AND - OR wg powyższych reguł: Łącznik 1 Łącznik 2 Łącznik 3 Przekaźnik 1 Tabela logiczna: S1 S2 S3 H1 0 1 0 1 0 1 0 1 86 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 0 0 1 1 1 1 0 0 0 1 1 1 1 1 Schemat bloków funkcyjnych: = = = = S1 S2 S3 H1 Zapis funkcji logicznej: H1 = S1 & S2 v S3 Suma logiczna „OR” przed iloczynem logicznym „AND” Cztery łączniki mają tworzyć funkcję logiczną OR i AND: Taki układ logiczny nazywa się także koniunkcją. Ponieważ reguły algebry Bool’a tu też obowiązują, trzeba zastosować nawiasy. Z tego wynika, że funkcja OR realizowana jest jako pierwsza. Prezentacja w programie użytkownika odpowiada międzynarodowej normie IEC 61131. Następujący przykład przedstawia przekształcenie złożonej funkcji AND - OR wg powyższych reguł: Łącznik 1 Łącznik 2 Łącznik 3 Łącznik 4 Przekaźnik 1 Tabela logiczna: S1 S2 S3 S4 H1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 0 0 1 1 1 1 0 0 0 0 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 1 1 1 0 1 1 1 0 1 1 1 Schemat bloków funkcyjnych: = = = = = S1 S2 S3 S4 H1 Zapis funkcji logicznej: H1 = (S1 v S2 ) & ( S3 v S4 ) 87 1.3 easySoft Pro - narzędzie do programowania Do przygotowania schematu dla easy będzie w tym podręczniku zastosowany easySoft Pro wer. 6.3. Ten, działający w systemie Windows2000, NT, XP, VISTA program narzędziowy obsługuje następujące wersje: easy400/500/600/700/800 i MFD. Uwaga: Informacja o oprogramowaniu - [email protected] Budowa i obsługa programu easySoft Pro Po uruchomieniu programu easySoftPro okno startowe: przyciskiem otwiera się następujące Wybór aparatu sterującego i modułów rozszerzeń: Okno robocze Okno z informacjami o wybranym aparacie easy Listwa menu 88 Zanim będzie można „narysować” właściwy schemat, trzeba najpierw wybrać odpowiedni aparat easy, tzn. należy najpierw zdefiniować projekt: 1 Przez naciśnięcie „Przycisku” + rozwija się menu wyboru aparatów easy, których grupa została wybrana. Wybór aparatów easy 2 Wybrany aparat wskazać lewym przyciskiem myszy i przeciągnąć na płaszczyznę roboczą. Po zwolnieniu przycisku myszy easy zostanie umieszczony w projekcie. Wybranie „Zapisz jako ...” umożliwia podanie nazwy projektu. Pojawia się ona na górnym pasku okna programu easySoft: Wybrany easy 89 Następnym krokiem jest otwarcie menu „Wprowadzanie schematu”. Po kliknięciu przycisku „Schemat programu” możliwe staje się wprowadzanie schematu: Łączniki Cewki i styki cewek Okno robocze Nr linii programu easy500 = 1 ... 128 easy700 = 1 … 128 easy800 = 1 … 256 MFD-Titan = 1 … 256 Pole styków: easy500 / 700: A / C / E easy800 / MFD: A / C / E / G Pole cewek Kolumny B / D / F (i H w aparatach easy800 / MFD ) są zarezerwowane na połączenia poprzeczne. Gdy podczas umieszczania styku trafi on na jedną z tych kolumn, to pojawi się znak zakazu: „Rysowanie” schematu programu następuje w kilku prostych krokach: 1. 2. 3. 4. 5. 90 Wybór styku Umieszczenie styku Podanie numeru argumentu Ew. zmiana nazwy styku Ew. wykonanie połączenia 2 3 4 Jeżeli wybrany zostanie styk, to zawsze ma on na początku numer 1. W punkcie 3 można wybrać właściwy numer. Połączenia w jednej linii programu są tworzone automatycznie. 91 Jeśli potrzebne jest poprzeczne połączenie między dwoma lub więcej liniami programu, należy skorzystać z funkcji „Narysuj połączenie”. Po kliknięciu na przycisk na płaszczyźnie roboczej pojawi się pisak. Po wykonaniu poprzecznych połączeń trzeba deaktywować funkcję rysowania połączeń. Rysowanie połączeń (pisak) - aktywacja / deaktywacja Ustawić pisak na pozycję startową i nacisnąć lewy przycisk myszy. Trzymając przycisk myszy przeciągnąć do punktu końcowego i puścić. Uwaga: Połączenia poprzeczne poprzez wiele linii schematu powodują zawsze powstanie punktów zwarcia! 92 Przykład: Następujący przykład przedstawia tworzenie schematu programu z odporną na przerwy w obwodzie funkcją samopodtrzymania: Okablowany styk rozwierny jest „zaprogramowany” na schemacie, jako styk zwierny (kontrola stanu logicznego „1”) 93 2. Przekaźnik programowalny easy500 i easy700 Oprócz szeregowego i równoległego łączenia styków, easy500 i easy700 umożliwiają użycie innych, bardzo wygodnych modułów funkcyjnych. W tym rozdziale nie będą już opisywane proste zależności cyfrowe, ale omówione i przedstawione na przykładach zostaną moduły przekaźników easy500 i easy700. 2.1 Przekaźnik czasowy T W tradycyjnych układach sterowania przekaźnikowo-stycznikowego stosowane są także przekaźniki czasowe do realizacji różnych sekwencji opóźnienia. Takie i jeszcze inne funkcje może realizować inteligentny przekaźnik programowalny easy i w zależności od potrzeb można zastosować w programie. Powstaje przy tym pytanie: W jaki sposób używać moduły funkcyjne w easy? Ten prosty opis zakłada, że zostanie to wyjaśnione na strukturze programu easy i ich prezentacji. W tym miejscu warto przedstawić działanie standardowego przekaźnika czasowego. Najpierw zewnętrzny sygnał uruchamiający i sygnał zadziałania z przekaźnika czasowego należy dołączyć do zacisków. Następnym krokiem byłoby ustawienie wartości czasu i innych funkcji przekaźnika czasowego. 94 ... a tak proste jest to z easy: Biorąc schemat programu easy, postępuje się w ten sam sposób. Najpierw trzeba sygnał startowy umieścić na schemacie easy, jako cewkę o nazwie TT01. Zaprogramowanie sygnału zadziałania T01 przekaźnika czasowego polega na wykorzystaniu na schemacie easy, jako styk. Następnym krokiem jest ustawienie wartości czasu. Odbywa się to w oknie parametrów poniżej schematu programu. Ustawienie wartości 95 Diagramy czasowe funkcji przekaźnika czasowego: 96 Przekaźnik czasowy T w funkcji: Miganie W tym przykładzie wyjście Q1ma migać z częstotliwością 1 Hz. Aktywacja generatora następuje przez przedstawione łączniki I01, I02 i I04. 97 2.2 Licznik C: easy500 i easy700 dysponują 16 licznikami, za pomocą których można rozwiązywać różne zadania zliczania. Tak jak przy przekaźniku czasowym rozróżnia się programowanie dołączonych wejść i wyjść licznika oraz zmianę parametrów wartości zadanej. Cewka licznika Styk licznika Wartość zadana: Styk licznika załącza, kiedy wartość zadana licznika jest większa lub równa wartości bieżącej licznika. Wartość zadana może przyjmować następujące wartości: Uwaga: Wszystkie moduły mają możliwość zablokowania prezentacji parametrów. To oznacza, że poprzez wyświetlacz easy użytkownik nie jest w stanie w menu „Parametry” zobaczyć wartości bieżącej lub wartości zadanej licznika oraz nie może zmienić wartości zadanej. Jednak blokada ma sens tylko w połączeniu z zabezpieczeniem hasłem, ponieważ w przeciwnym razie dostęp możliwy jest poprzez schematu programu. 98 Rodzaj cewki i styku licznika ustawia się w zakładce „Element schematu programu”: Ustawianie parametrów licznika: Funkcja cewki: Licznik posiada wiele różnych rodzajów cewek 1. Licznik reaguje na narastające zbocze zliczanego impulsu podanego na cewkę CC01. 2. Przy sygnale „0” na wejściu cewki kierunku DC1 licznik zlicza zawsze do przodu. Gdy na cewce DC1 określającej kierunek zliczania znajdzie się „1”, wówczas licznik zlicza do tyłu. 3. Sygnał „1” na cewce kasującej licznika RC1 ustawia jego wartość bieżącą na „0”. 99 Przykład: Licznik ma liczyć od 0 do 20. Po osiągnięciu wartości „20”, cyfrowe wyjście przekaźnika licznika ma zapobiegać dalszemu zliczaniu. Wyjście Q1 zapala się zaraz, gdy wartość bieżąca = 20. Gdy licznik zostanie skasowany, może ponownie liczyć do 20. 100 2.3 Komunikaty tekstowe - znacznik D easy500 i easy700 mogą pokazywać na wyświetlaczu do 16 dowolnie edytowalnych tekstów. Teksty mogą zawierać wartości bieżące przekaźników czasowych, liczników, itd. Podczas wyświetlania tekstów możliwe jest także wprowadzanie przez klawiaturę easy wartości zadanych. Moduł tekstowy o numerze 1(D01), w odróżnieniu od numerów 2 .. 16 posiada znaczenie alarmowe. To znaczy, że przy aktywacji D01 wszystkie inne teksty zostaną przesłonięte. Jeśli kilka tekstów jest wysterowanych jednocześnie, wówczas są one pokazywane kolejno wg numeracji, co 4 sekundy. Zezwolenie na wyświetlenie tekstu D01 Prezentacja wartości bieżących następuje także w oknie parametrów modułu tekstowego. Można wyświetlać wartości bieżące z następujących modułów: 101 Do wstawiania tekstu służy w easy-SoftPro prosta pomoc, którą wywołuje się przyciskiem Wstaw tekst. W linii wyświetlacza można umieścić 12 znaków. W liniach 2 i 3 można umieścić zmienną. Aby ułatwić umieszczanie na wyświetlaczu, tekst jest dokładnie przedstawiany na podglądzie wskazań. Okno wprowadzania Gdy zmienna (wartość bieżąca) zostanie wybrana do prezentacji, takie miejsce jest rezerwowane przez system. Gdy tekst jest gotowy, następuje powrót do okna parametrów modułu D. Podgląd wskazań: Wybór zmiennej: Czas rzeczywisty 102 Przykład: Skalowanie Wartości wejść analogowych można skalować podczas prezentacji na wyświetlaczu. Wielkości wejściowe oraz przetwarzanie analogowo-cyfrowe pozostają przy tym niezmienione. Zakres Wybrany zakres wyświetlania Przykład 0 ... 1023 0 ... 1023 0 ... 1023 0 ... 9999 + 999 ... -999 +9,9 ... -9,9 0000 ... 0250 -025 ... 076 -5,0 ... 6,4 Wybrany zakres wyświetlania: Zakres skalowania Po naciśnięciu przycisku OK podany zakres skalowania zostaje przejęty. 103 3. Przekaźnik programowalny easy800 Wejścia cyfrowe / wejścia analogowe Sieć easyNET 24 VDC lub 230 VAC Zasilanie Wyjście analogowe Rozszerzenie cyfrowe poprzez easyLink Podświetlany wyświetlacz Wskaźnik stanu pracy Złącze do programowania Wyjścia cyfrowe Rodzina przekaźników easy800 posiada znacznie więcej możliwości, niż seria easy500 i easy700. Następująca tabela przedstawia podstawowe parametry easy800: easy500 easy700 easy800 Wejścia cyfrowe Cyfrowe wejścia modułu rozszerzenia 8 - 12 12 12 12 Wyjścia cyfrowe przekaźnik/tranzystor Cyfrowe wyjścia modułu rozszerzenia 4/4 - 6/8 6/8 6/8 6/8 Wejścia analogowe (0...10V) Wyjścia analogowe (0...10V) 2 0 4 0 4 1 Obsługa sieci easyNET - - tak Liczba przekaźników funkcyjnych 8 8 33 W tym rozdziale funkcje logiczne ze stykami zwiernymi i rozwiernymi będą omówione tylko pobieżnie, ponieważ tworzenie schematu drabinkowego jest takie, jak w easy500 i 700. Głównym punktem tego rozdziału jest zastosowanie przekaźników funkcyjnych. Jak widać z tabeli, w porównaniu z aparatami easy500 i easy700 oferta modułów funkcyjnych dla easy800 jest o wiele większa. W niniejszym opracowaniu zaprezentowano niektóre moduły funkcyjne: 1. Komparator wielkości analogowych 2. Przekaźnik czasowy 3. Licznik 4. Wyświetlacz tekstu 5. Komparator 6. Moduł ograniczający wartość sygnału 7. Multiplexer danych 8. Rejestr przesuwny 104 3.1 Właściwości edytora easySoft Pro Porównując edytor easy500 i easy700 z edytorem easy800, zwraca uwagę zwiększona o 1 liczba pól styków. To oznacza, że w jednej linii programu można teraz umieścić szeregowo 4 styki. Również liczba linii programu została zwiększona ze 128 do 256. WAŻNE! Platforma robocza programu easy800 dzieli się na dwie części: a) Edytor schematów drabinkowych: Przy pomocy schematu drabinkowego zapisuje się wszystkie zależności cyfrowe. Pola styków Pole cewek Wybór styków i cewek Wybór styków i cewek modułów funkcyjnych Linie programu 001 ... 256 Wprowadzanie schematu odbywa się identycznie, jak w edytorze easy500 i easy700. 105 b) Edytor bloków funkcyjnych: W edytorze bloków funkcyjnych określa się wszystkie parametry takich modułów, które nie mają powiązań ze schematem drabinkowym, np. wartość zadana przekaźnika czasowego, moduł funkcji arytmetycznej, itp. Przycisk przełącznika w edytorze schematu: Edytor schematu >< Edytor bloków funkcyjnych Wybór modułów i parametrów Okno parametrów Schemat drabinkowy Na wybrany moduł należy kliknąć i trzymając lewy przycisk myszy przeciągnąć do okna roboczego. Rozmieszczenie następuje automatycznie. Aby łatwo rozróżnić wejścia i wyjścia modułu wykorzystywane w schemacie drabinkowym i w edytorze bloków funkcyjnych, są one jednoznacznie zróżnicowane graficznie: Wszystkie wejścia i wyjścia, które w edytorze bloków funkcyjnych są parametryzowane lub są łączone z sygnałami analogowymi, posiadają „zaciski przyłączeniowe”. Wszystkie wejścia i wyjścia, które w edytorze schematu drabinkowego są połączone, nie mają żadnych zacisków i prezentowane są, jako trochę mniejsze. 106 3.2 Przekaźnik czasowy T W porównaniu do easy500 i easy700 przekaźnik czasowy easy800 posiada więcej funkcji. Dodatkowe funkcje zostały pogrubione. Ponieważ inne funkcje easy500/700 są identyczne, w tym rozdziale wyjaśniony zostanie przykład wprowadzania i kontroli funkcji złożonego opóźnienia załączania i wyłączania. Opóźnione zadziałanie Opóźnione zadziałanie o losowo zmiennym czasie Opóźnione odpadanie Opóźnione odpadanie o losowo zmiennym czasie Opóźnione zadziałanie/odpadanie Opóźnione zadziałanie/odpadanie o losowo zmiennym czasie Generowanie impulsu Miganie Opóźnione odpadanie z wyzwalaniem Opóźnione odpadanie z wyzwalaniem o losowo zmiennym czasie Przykład: Następujący przykład ma przedstawiać sterowanie wentylatora w toalecie. Wentylator powinien działać ze zmiennym opóźnieniem wyłączania i ze stałym opóźnieniem załączania. Krok 1: Najpierw w edytorze bloków funkcyjnych trzeba wywołać moduł „Przekaźnika czasowego T” A) i wybrać tryb pracy B): C) A) B) Na module pojawi się teraz symbol wybranej funkcji C) X 107 Krok 2: W tym kroku należy wprowadzić obie wartości zadane dla czasu opóźnienia zadziałania i dla czasu opóźnienia wyłączania. Służy do tego okno parametrów „Wejścia modułu”. Wartość zadana „I1” dotyczy zawsze opóźnienia zadziałania, a „I2” wyłączania z opóźnieniem. Załączenie z opóźnieniem Wyłączenie z opóźnieniem Wprowadzenie wartości zadanych I1 i I2 V/NU oznacza wybór: stałej lub zmiennej. Stała jest ustaloną wartością numeryczną, a zmienna może pochodzić z różnych źródeł. I tak, np. wybór wejścia analogowego: I1: Przykład: IA1 odpowiada wejściu na zacisku I7 I2: Następnie parametryzacja dotyczy określenia wyłączenia z opóźnieniem. Tutaj można, np. podać stałą wartość. Wprowadzanie wartości w zakresie sekund i milisekund, np.: 5 s 108 Ustawienie zakresu czasu Czas opóźnienia można teraz zmieniać poprzez wejście analogowe I7 między 0…1023 ms. Bierze się to stąd, że zakres czasu standardowo ustawiony jest na s/ms. Można jednak wg potrzeb wybrać zakres czasu spośród trzech przedziałów: Wprowadzone wartości wejść I1 i I2 pojawiają się na zielonym tle przy module. Wszystkie parametryzowane wejścia i wyjścia, które nie są potrzebne, można rozpoznać po następującym symbolu przy module: 109 Krok 3: W tym punkcie następuje w edytorze powiązanie przekaźnika czasowego ze schematem drabinkowym. Dokładnie na tym polega różnica w stosunku do easy500 i easy700. Cewka i styk modułu oznaczone cienkim napisem, są elementami do podłączenia w edytorze schematu drabinkowego. Wszystkie niepotrzebne wejścia lub wyjścia pozostają wolne. Światło Uruchomienie T1 Wentylator Prezentacja na schemacie bloków funkcyjnych Wszystkie „połączone” cewka i styk modułu są zaznaczone zielonym kółkiem. 110 3.3 Komparator wielkości analogowych W zakresie przetwarzania wielkości analogowych easy800 dysponuje jeszcze większymi możliwościami niż easy500 i easy700. W pliku pomocy programu easySoft znajduje się m.in. następująca informacja: Taki moduł daje wiele możliwości. 1. Porównanie dwóch wartości: Przykład: Należy kontrolować temperaturę pieca. Najprostsza regulacja polega na porównaniu wartości zadanej i wartości bieżącej. Jeżeli wartość bieżąca jest mniejsza od wartości zadanej, to ogrzewanie się włącza, a jeśli wartość bieżąca jest większa niż wartość zadana, wówczas ogrzewanie wyłącza się. Wadą takiego układu jest to, że ogrzewanie jest stale włączane i wyłączane, i dlatego stycznik załączający szybko może ulec uszkodzeniu. Wartość 1 (wartość bieżąca) Wartość 2 (wartość zadana) Styk przełączający komparatora Operacje porównania: Q1 = 1 jeśli: LT = mniejszy niż (less than) = I1 < I2 EQ = równy (equal) = I1 = I2 GT = większy niż (greater than) = I1 > I2 111 Schemat programu easy800 wygląda w następujący sposób: Edytor schematu bloków funkcyjnych: Edytor schematu drabinkowego: 1. Porównanie dwóch wartości z histerezą: Lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie modułu z histerezą zadziałania. To powoduje, że punkt załączenia i wyłączenia różnią się o wartość histerezy. Tym samym załączenie i wyłączenie stycznika od ogrzewania rozsuwa się w czasie. Edytor schematu bloków funkcyjnych: W przykładzie przyjęto następujące wartości: Wartość bieżąca I1 = Wejście analogowe IA1 Wartość zadana I2 = Wartość stała 500 Szerokość histerezy = 100 Szerokość histerezy Q1 Wartość zadana + histereza = 600 WYŁ HY ZAŁ =100 Wartość zadana = 500 Wartość bieżąca = IA1 (I7) = 0...1023 t 112 Schemat programu easy800 wygląda w następujący sposób: Edytor schematu drabinkowego: 3.4 Licznik Także moduł licznika ma więcej możliwości w stosunku do easy500 i easy700. SH: SH odpowiada za górny punkt przełączania. Jeśli wartość licznika (QV) jest równa lub większa od wartości SH, to styk licznika OF ustawia się na wartość ZAŁ. SL: SL odpowiada za dolny punkt przełączania. Jeśli wartość licznika (QV) jest równa lub mniejsza od wartości SL, to styk licznika FB ustawia się na wartość ZAŁ. SV: Tutaj użytkownik może podać wartość, która zostanie przypisana na wyjście licznika QV, jeżeli zostanie pobudzona cewka SE. CY: Styk CY licznika ma wartość „1” przez jeden cykl programu, gdy wartość licznika przekracza następujące wartości: -2147483648 do +2147483647 ZE: Styk ZE ma stan „1” tylko wtedy, gdy wartość licznika QV= 0 (porównanie z zerem) Cewki „C C” „D D” „S SE” i „R RE” liczników w easy500 i easy700 są identyczne. C = cewka zliczająca, D = kierunek (0 = do przodu, 1= do tyłu), SE = ustawienie wartości z wejścia SV, RE = Reset = kasowanie wartości licznika na wyjściu QV. 113 Przykład: Licznik w górę z ograniczeniem W poniższym przykładzie powinno być pakowanych po 20 butelek. Gdy wartość 20 zostanie osiągnięta, licznik jest ustawiany na zero, a narastające zbocze znacznika M1 uruchamia następny krok. Najpierw w edytorze bloków funkcyjnych należy umieścić licznik. Teraz można ustawić parametry: SH = NU - Stała (liczba) = 20 Wszystkie pozostałe parametry pozostają puste. Uwaga: Styk wyjściowy „O OF” licznika znajdzie się w obwodzie schematu drabinkowego! Schemat drabinkowy: Moduł licznika w edytorze bloków funkcyjnych po wprowadzeniu schematu programu wygląda następująco: 114 3.5 Moduł tekstowy D01... D32 Tak jak easy500 i easy700, także easy800 umożliwia pokazywanie napisów na wbudowanym wyświetlaczu. Mogą to być, np. proste teksty lub skalowane wartości rzeczywiste z modułów funkcyjnych. Wprowadzanie tekstów i parametrów Cewka odblokowująca „E EN” = Enable dla wyświetlania tekstu znajdzie się na schemacie drabinkowym. Moduł tekstowy D1 w przeciwieństwie do innych modułów tekstowych ma znaczenie alarmowe. Jeśli D1 zostanie uaktywniony, wszystkie inne moduły tekstowe będą wyłączone. Gdy więcej niż jeden moduł tekstowy będą jednocześnie aktywne, (D2.. D32), napisy będą się pojawiały co 4 sekundy wg rosnącej numeracji. Moduły tekstowe 4s 4s n x 4s 115 Wprowadzanie tekstów i parametrów. Na wyświetlaczu easy800 można umieścić 16 - znakowe teksty w 4 liniach. W każdej linii można, na dowolnym miejscu, umieścić zmienną o długości 4, 7 lub 11 znaków. Zakres wartości Napisy Podczas pracy zmieniane za pomocą klawiatury easy. Określenie zmiennych Przykład: Tekst w linii 3. ma zawierać wartość znacznika MB1 i powinien być edytowalny: Pozycja: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 1 Schemat drabinkowy: 116 2 3 4 Miejsca Na schemacie drabinkowym cewka zezwolenia dla modułu D01 (D01EN) jest uruchamiana przez sygnał I1: Uwaga: Gdy program w easy800 jest testowany, to przez naciśnięcie przycisku „ALT”, a następnie „OK”, kiedy komunikat tekstowy jest aktywny, można zmieniać wartość znacznika przewijając ją kolejno klawiszami kursora. Ponowne naciśnięcie przycisku „OK” powoduje zakończenie trybu edycji. 3.6 Moduł ograniczający wartość sygnału VC01...VC32 easy800 z nowym systemem operacyjnym 07 (dwie pierwsze cyfry numeru można znaleźć na bocznej ściance obudowy easy - poniżej kodu kreskowego) został wyposażony w nowe moduły funkcyjne. Moduł ogranicza wartość sygnału na wejściu I1 do zakresu między dolną i górną granicą i pracuje jako dyskryminator okienkowy. Dolną i górną wartość progową definiuje się za pomocą wejść SL (Low - dolna) SH (High - górna). Wartość na wyjściu QV powtarza wartość na wejściu I1 dopóki znajduje się ona wewnątrz granic. Wartości leżące powyżej i poniżej są obcinane na poziomie wartości granicznych. Przykład: Wejście analogowe IA1 jest ograniczone w module VC od dołu poniżej 100 (ok. 1 V) i od góry powyżej 900 (czyli ok. 9 V) i wysłane do znacznika w formacie słowa MW1. 117 3.7 Multiplexer danych MX01...MX32 easy800 z nowym systemem operacyjnym 07 (dwie pierwsze cyfry numeru można znaleźć na bocznej ściance obudowy easy - poniżej kodu kreskowego) został wyposażony w nowe moduły funkcyjne, między innymi w Multiplexer danych MX. Za pomocą multiplexera danych MX wybiera się spośród ośmiu wartości wejściowych I1 do I8 jedną wartość. Moduł udostępnia tę wartość na wyjściu QV do dalszego przetwarzania. Wybierając wejście K (numer kanału) określa się, które wejście ma być przełączone do wyjścia. Kanał numer 0 przełącza wejście I1, a ostatni kanał o numerze 7 wejście I8 na QV. Przykładowym zastosowaniem multiplexera danych MX może być sekwencyjne ustawianie do ośmiu różnych wartości parametru pracy linii, które przekazuje się na wejście modułu PO (wyjście impulsowe) lub wyjście analogowe. Przykład: Na wejście K podany został sygnał z modułu skalującego wartość LS ( wejście analogowe IA1 od 0...1023 przeskalowane na 0...7). W zależności jaka będzie wartość IA1, np. dla IA1=0 na wyjściu modułu MX będzie wartość 10, a dla IA1=1023l wejście K =7 i na wyjściu MX będzie wielkość 1023 (I8). 3.8 Rejestr przesuwny SR01...SR32 easy800 z nowym systemem operacyjnym 07 (numer można znaleźć na bocznej ściance obudowy easy - poniżej kodu kreskowego) został wyposażony w nowe moduły funkcyjne. Jednym z nich jest rejestr przesuwny SR. Działanie - Przesuwanie bitu do przodu można wykorzystać, np. przy linii produkcyjnej. Załóżmy, że jest kilka stacji roboczych wykonujących zadania, np. na pierwszej odbywa się wiercenie otworów, na stacji drugiej odbywa się gwintowanie, itd. W momencie wykrycia błędnego elementu na stacji roboczej 1 informacja ta 118 poprzez funkcję rejestru przesuwnego zostanie przekazana do urządzeń sterujących w stacji 2, aby nie wykonywać pracy nad złą częścią. Z narastającym zboczem sygnału (wykorzystano przekaźnik czasowy T01 - miganie) podanego na cewkę SR01 FP (ForwardPulse), wartość „1” - FD (ForwardData) jest przeniesiona na pierwsze pole w rejestrze Q1, które jest połączone z fizycznym wyjściem easy Q1. Wartość „1” podana na FD to nic innego, jak wykorzystane fizyczne wejście w easy, np. I1, na które podany jest sygnał o „złym” materiale. „1” w polach rejestru Q1-Q8 jest przesuwana w takt FP. Dlatego też sygnał z fizycznych wyjść easy Q1-Q8 wędruje ze „złym” elementem poprzez wszystkie stacje robocze, powodując wstrzymanie pracy nad „złym” elementem. Widok bloków SR01 oraz T01. 119 4. Wielofunkcyjny wyświetlacz MFD-Titan Aparat MFD-Titan, w skrócie nazywany MFD, oprócz funkcjonalności modułu easy800 posiada dodatkowo możliwości wizualizacji. Moduł We/Wy Wyświetlacz CPU Klawiatura Także mechaniczna budowa różni się od easy800 w tym sensie, że MFD składa się z trzech części, które tak jak system modułowy można składać w zależności od potrzeb. Wyświetlacz z klawiaturą lub bez Służy do prezentacji schematu programu oraz do wizualizacji tekstów i elementów graficznych. 120 CPU ze złączem do programowania i do połączeń sieciowych To jest serce aparatu MFD. Bez CPU nie może funkcjonować ani wyświetlacz, ani moduł wejść/wyjść. Moduł wejść/wyjść Stanowi połączenie do analogowych i cyfrowych czujników i elementów wykonawczych. Występuje w wersji 24 VDC i 240 VAC. Wariant 24 VDC może mieć wyjścia tranzystorowe i przekaźnikowe. Wyświetlacz: Monochromatyczny wyświetlacz ma rozdzielczość 132 x 64 piksele i można na nim ustawić 5 stopni jasności. Całkowity stopień ochrony od frontu wynosi IP 65. Po prawej stronie wyświetlacza znajdują się dwie dodatkowe diody LED sterowane w programie użytkownika, jako wyjścia. Przyciski są podświetlane, a ich funkcje mogą być zmieniane w edytorze klawiatury programu wizualizacyjnego. MFD-CPU: CPU zestawu MFD, obok złącza do programowania, posiada także możliwość obsługi standardowych modułów rozszerzeń i modułów sieciowych. Na CPU znajduje się również złącze easyNET, sieci opartej na systemie CAN. Zasilanie odbywa się przez zatrzaskowe zaciski. Połączenie z PC następuje takim samym kablem do programowania, co easy800. Moduł wejść/wyjść: Dołączany moduł wejść/wyjść obsługuje 12 wejść cyfrowych, z czego 4 wejścia mogą być użyte także, jako analogowe. Moduł wyjść cyfrowych posiada 4 wyjścia przekaźnikowe lub tranzystorowe. Tutaj jest różnica w stosunku do easy800. Opcjonalnie występuje także dodatkowo wyjście analogowe. easySoft Pro Aparaty easy Aparaty MFD Elementy dodatkowe 121 4.1 Projekt Zestawianie elementów w projekcie następuje tak, jak w innych aparatach easy: CPU na 24 VDC bez połączenia z siecią easyNet CPU na 24 VDC z połączeniem z siecią easyNet CPU na 230 VAC bez połączenia z siecią easyNet CPU na 230 VAC z połączeniem do z sieci easyNet Moduł wyświetlacza z klawiaturą Moduł wyświetlacza bez klawiatury 24 VDC Moduł z wyjściami przekaźnikowymi 24 VDC Moduł z wyjściami przekaźnikowymi i wyjściem analogowym 24 VDC Moduł z wyjściami tranzystorowymi i wyjściem analogowym 230 VAC Moduł z wyjściami przekaźnikowymi Przy pobieraniu elementów są one układane na ekranie „jeden nad drugim” i tylko w napisie nad obrazem można rozpoznać pojedyncze, wybrane składniki. 122 4.2 Wizualizacja Przyciskiem „Wizualizacja” przechodzi się do edytora wizualizacji: Edytor umożliwia: 1) Przegląd masek (1... 255 masek) 2) Edycję masek 3) Edycję przycisków Uwaga: Edytor schematu drabinkowego i bloków funkcyjnych jest taki sam, jak w easy800 i nie będzie w tym rozdziale więcej omawiany. Uwaga ogólna: Edytor masek daje dużo możliwości do tworzenia i parametryzowania obrazów na wyświetlaczu, wstawiania obiektów migających, o odwróconych kolorach oraz wiele innych funkcji. To spowodowałoby znaczne rozszerzenie tego rozdziału, gdyby wyjaśniać wszystkie funkcje z przykładami. Z tego powodu opis ograniczy się tutaj tylko do najczęściej używanych operacji w połączeniu z funkcjami easy800. 123 Edytor masek Elementy masek Pole masek 4.2.1 Tekst statyczny Najprostszą funkcją jest z pewnością prezentacja Tekstu statycznego. To znaczy, że gdy maska jest wywołana, pojawia się ten tekst. 1. Tak jak ze stykami w edytorze schematu klika się na wybrany element i trzymając lewy przycisk myszy przeciąga się nad pole masek na wymagane miejsce. 1. 2. Klikając na czarne znaczniki wokół zaznaczonego pola można to pole zwiększać lub zmniejszać. Klikając na środek zaznaczonego pola można, trzymając przyciśniętą myszkę, dowolnie przesunąć element. 3. Wprowadzenie tekstu następuje w tej zakładce. 4. 2. 3. 4. easySoft Pro umożliwia utworzenie w różnych językach bazy tekstów związanych z danym projektem. Klikając na Wybór języka można załadować wybraną wersję językową do aparatu MFD. 124 Jeśli chcemy użyć polskich czcionek należy wybrać: Europa Środkowa. Można oczywiście na jednej masce umieścić wiele tekstów: MFD dysponuje dwoma wielkościami tekstów. Przez kliknięcie na pole tekstowe prawym przyciskiem myszy dochodzi się do menu „większy/mniejszy”. 4.2.2 Komunikat tekstowy Komunikat tekstowy, w przeciwieństwie do Tekstu statycznego, pojawia się na wyświetlaczu tylko w zależności od zmiennej. Jako zmienną sterującą można wybrać zmienną typu bit, bajt, słowo lub podwójne słowo. W tym przykładzie wybrano wejście binarne I1 modułu MFD. 125 Komunikat tekstowy jest pokazywany w zależności od zmiennej sterującej. W jednym polu tekstowym można przedstawić do 255 napisów. Wartością stanu jest liczba, którą przyjmuje zmienna sterująca. W tym przykładzie wybieramy prosty łącznik, jako typ zmiennej: bit. W ten sposób można pokazać dwa stany: 0 i 1. W tym przykładzie są pokazywane następujące napisy: Wartość stanu Tekst komunikatu 0 Wejście 1 wył. 1 Wejście 1 zał. Widoczność Funkcja „Widoczność” oznacza również możliwość, w zależności od zmiennej sterującej, uczynić tekst widocznym lub niewidocznym tylko przy określonych wartościach. Zmiana przedstawiania Także zależnie od wartości zmiennej sterującej można tekst przedstawić, jako migający lub w odwróconych kolorach. Przykład: Aparat MFD, zainstalowany na portierni, powinien sygnalizować ochronie, czy w podziemnym garażu są jeszcze wolne miejsca, a jeśli nie, to dla lepszego rozpoznania wskaźnik powinien migać. Liczba miejsc parkingowych jest ograniczona do 10. Jeśli są jeszcze miejsca na parkingu, to MFD pokazuje napis „Wolne”. Gdy wszystkie 10 miejsc jest zajętych, to pojawia się migający tekst „Zajęte”. Najpierw symulujemy licznik wjeżdżających i wyjeżdżających aut poprzez dwukierunkowy licznik. Wjazd do garażu i wyjazd są tak umieszczone, że nie jest możliwy jednoczesny ruch w obu kierunkach. Tzn. sterowanie bramek jest wzajemnie blokowane. Licznik C01 podaje wartość bieżącą do modułu MFD. 126 Pojawiają się następujące teksty: Wartość bieżąca licznika: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Komunikat tekstowy na MFD: PUSTY 9 wolnych 8 wolnych 7 wolnych 6 wolnych 5 wolnych 4 wolne 3 wolne 2 wolne 1 wolne ZAJĘTE (miganie) Schemat drabinkowy: Zliczanie do przodu Zliczanie do tyłu Wzajemna blokada Zmiana kierunku zliczania Górna granica zliczania Impuls zliczany Dolna granica zliczania Schemat bloków funkcyjnych: Maksymalna liczba miejsc parkingowych: 127 Wizualizacja Przy określaniu tekstów do wizualizacji w edytorze MFD trzeba podać parametry w następujących zakładkach: Zmienne wiążące: Parametryzacja powiązana przez: Wejście lub wyjście modułu funkcyjnego Typ zmiennej = Podw. słowo Licznik C01 Teksty komunikatów: przy wartości zmiennej = 1 => 9 WOLNYCH Zmiana przedstawiania: Miganie Styk zwierny Licznik C01 górny punkt przełączenia OF Po wykonaniu takiej parametryzacji, można wpisać do aparatu MFD schemat programu razem z wizualizacją. 128 4.2.3 Wartość liczbowa Ta funkcja wizualizacji MFD umożliwia wyświetlanie wartości zmiennych. Mogą to być wartości bieżące lub zadane liczników, czasów, a także zawartości znaczników, wejść/wyjść analogowych, itd. Zadanie z rozdziału „Komunikat tekstowy” jest teraz zmienione i zawiera wykorzystanie elementu maski „Wartość liczbowa”: W tym przypadku liczba wolnych miejsc parkingowych jest wyliczana i prezentowana na wyświetlaczu przy użyciu elementu maski „Wartość liczbowa”. Schemat programu, oprócz napisu, pozostaje niezmieniony: Schemat blokowy został rozbudowany o moduł arytmetyczny AR01. Moduł arytmetyczny AR01 wykonuje funkcję odejmowania (SUB). Od maksymalnej wartości licznika = 10 odejmowane są wjeżdżające auta (C01QV). Wynik jest kierowany do znacznika bajtowego MB1. MFD w funkcji „Wartość liczbowa” pobiera wartość zmiennej sterującej, z tego właśnie znacznika. 129 Edytor masek W tym przypadku, w odróżnieniu do poprzedniego przykładu, prezentacja została trochę zmieniona. Ponieważ „Wartość liczbowa” jest osobnym elementem względem „Komunikatu tekstowego”, maska wygląda w sposób następujący: Komunikat tekstowy Wartość liczbowa Statyczny tekst Komunikat tekstowy został zredukowany do następującego napisu: Wartość liczbowa potrzebuje również zmiennej sterującej. Tu zostało wykorzystane wyjście modułu arytmetycznego. Znacznik bajtowy W zakładce: Zakres/format liczb jest ustawiony na wartości od 0 do 10 130 Przykład: Skalowanie wartości liczbowej Do prezentacji Wartości liczbowej wizualizacja MFD zapewnia wygodną parametryzację. Funkcje ograniczenia zakresu wartości i skalowania pozwalają wygodnie zaprezentować Wartość liczbową. Funkcje: Widoczność i Zmiana przedstawiania są tu także do wykorzystania. Zakres skalowania umożliwia skalowanie prezentowanych liczb. Zakres skalowania obejmuje cały wybrany zakres wartości. Jeśli np. wejście analogowe (0...1023) zostanie ustawione na zakres wartości tylko 0-1000, to wartości powyżej 1000 (1001...1023) będą przedstawione na wyświetlaczu, jako strzałka do góry. Ustawiając zakres skalowania na 0...100°C, (9999 na wyświetlaczu symbolizuje ilość potrzebnego miejsca do prawidłowego wyświetlania zmiennej) to skalowanie wartości będzie się odbywać tak, jak pokazuje rysunek: Zmienna sterująca: IA 1 Zakres/format liczb: Zakres wartości Zakres skalowania 1023 1000 100 °C 0 0 °C 131 4.2.4 Bitmapa Obok prezentacji znaków alfanumerycznych MFD może także przedstawiać monochromatyczne obrazy zapisywane, jako pliki bitmapowe. Użytkownik może przy tym wybrać jeden z wielu obrazów z dołączonej bazy, bądź zastosować elementy własnego pomysłu. Zadanie: Podanie sygnału na wejście I1 ma wyświetlić sygnał alarmowy, migający. Zaznaczono styk rozwierny, ponieważ w momencie otwarcia styku wejściowego zniknie obrazek z alarmem. Natomiast w zakładce „Przedstawianie” definiujemy wzglądem jakiej zmiennej obrazek ma zacząć migać. 132 4.2.5 Bar graf Często wykorzystywanym narzędziem w wizualizacji jest bar graf. Załóżmy, że za jego pomocą należy przedstawić poziom wypełnienia zbiornika z cieczą. Do tego zostanie wykorzystane wejście analogowe, którego zakres 10 bitowy od 0 - 1023 zostanie przedstawiony, jako wskaźnik słupkowy odwzorowujący zbiornik 10m z podziałką. 133 5. Sieć easyNet Sieć easyNet jest bardzo prostym sposobem na połączenie 8 stacji easy800 lub MFD) na dystansie 1000m. Każda ze stacji może wysłać 32 informacje bitowe SN01...SN32 oraz 32 informacje typu wartość, np. bajt, czy wyjście analogowe za pomocą modułów PUT i GET. Zadanie 1 Zakładamy, że są połączone dwie stacje jako master MFD, jako slave easy800. easy800 nie ma w sobie programu, pełni rolę zdalnego modułu wejść i wyjść cyfrowo -analogowych. Sygnał z wejścia I1 mastera chcemy przesłać do slave’a na jego wyjście Q1. IO1 easyNet Q1 W widoku „Projekt” wstawiamy moduły MFD, czyli MFD-CP8-NT (wersja z siecią easyNet!), MFD-80-B, MFD-TA17 oraz easy822-DC-TC (sieć easyNet w standardzie). Otwierając schemat programu - stację nr 1 (master) wystarczy, że wpiszemy linię programu. 134 Na zakładce „Element schematu programu” określamy, którą cewkę wyzwalamy (w naszym przypadku cewkę wyjściową Q1 stacji nr 2). Zadanie 2 Treść jak w zadaniu poprzednim, ale tym razem uczestnik nr 2 jest „inteligentny”, czyli posiada swój własny, niezależnie wykonywany program. Wówczas nie mamy prawa wpisać 1 logicznej na wyjście Q1 slave’a, lecz należy to zrobić na zasadzie „wyślij bit SN” - „odbierz bit RN”. Program uczestnika nr 1 wygląda następująco: Program uczestnika nr 2 jest jak poniżej: Zadanie 3 Oprócz przesyłania informacji bitowych, w sieci easyNet każda ze stacji może przesyłać dane typu wartość, np. bajt, słowo, podwójne słowo, wejście analogowe, itd. Do tego są wykorzystane moduły funkcyjne PUT i GET. Zakładamy, że należy przesłać stan wejścia analogowego IA1 z mastera (stacja nr 1) do stacji nr 2 i tam wykorzystać do komparacji. 135 Program stacji nr 1 wygląda następująco: W zakładce „Parametry” określamy, którą zmienną chcemy wysłać w sieć. W naszym przypadku jest to wejście analogowe IA1 (fizycznie zacisk wejściowy I7). Moduł PUT wysyła przy zboczu narastającym sygnału wyzwalającego. Dlatego też, jeśli chcemy pracować z sygnałem wysyłanym w czasie rzeczywistym, można wykorzystać znacznik M1, który w kombinacji styk zwierno-rozwierny, co każdy drugi cykl programu, wyzwala cewkę modułu funkcyjnego PUT. Program stacji numer 2 wygląda następująco: Do odebrania danych, wysłanych ze stacji numer 1, wykorzystamy moduł funkcyjny GET, który nie musi być wstawiony, jako cewka w schemacie drabinkowym, lecz bezpośrednio w widoku bloków funkcyjnych. Aby mieć pewność prawidłowej pracy sieci easyNet należy wykorzystywać bity diagnostyczne ID. Każdy z uczestników sieci easyNet anonsuje się niezależnie od cyklu programu. Jeżeli, np. master nie będzie „widział” stacji nr 2, to bit diagnostyczny w programie mastera ID2 zrobi się „1” i może podnieść alarm o awarii. Bit ID2 automatycznie wyzeruje się, jak tylko master odbierze anons od slave’a nr 2. 136 6. Konfiguracja easy800/MFD do pracy w sieci Ethernet. Krok 1 - połączenie fizyczne Do podłączenia przekaźnika easy do sieci Ethernet służy moduł easy209-SE. Po wykonaniu połączenia przekaźnika programowalnego z modułem należy fizycznie podłączyć go do sieci Ethernet. Możliwe są warianty: a) połączenie bezpośrednie komputer - easy209-SE b) połączenie w obrębie jednej sieci Ethernet za pośrednictwem huba lub switcha c) połączenie z inną siecią (np. do internetu) za pośrednictwem routera. Ważnym elementem jest wybór odpowiedniego kabla. Jeśli chcemy połączyć komputer PC z aparatem bezpośrednio (wariant a) - powinniśmy użyć skrętki krosowanej z wtyczkami RJ45. Schemat krosowanego kabla sieciowego Jeśli łączymy się za pośrednictwem switcha/huba używamy zwykłej skrętki - bez przeplotu. Prawidłowe połączenie jest sygnalizowane świeceniem zielonej diody umieszczonej w gniazdku RJ45 modułu easy209-SE. Krok 2 - przypisanie numeru IP i maski podsieci Numer IP stanowi unikatowy identyfikator każdego urządzenia podłączonego do sieci Ethernet. Maska podsieci określa jaka część numeru IP jest wyróżnikiem urządzenia, a jaka wyróżnikiem sieci, w której pracuje. Więcej na temat klas sieci i sposobów dobierania numerów IP można znaleźć w rozbudowanej pomocy programu easySoft. Dobór adresu IP oraz parametryzacja ewentualnego firewall’a powinien zostać dokonany wspólnie z administratorem systemu. W sytuacji, gdy chcemy samodzielnie nawiązać połączenie, można spróbować ustawić adres IP w komputerze: Należy wybrać [Start -> Ustawienia -> Panel sterowania]. Następnie [Połączenia sieciowe]. Na ikonie [Połączenie lokalne] kliknąć prawym przyciskiem myszki i wybrać Właściwości. W oknie Właściwości wybrać [Protokół internetowy (TCP/IP)]. 137 W oknie Właściwości wpisać sztywny adres IP oraz maskę podsieci - przykładowo: IP: 192.168.0.10 Maska: 255.255.255.0 138 Przypisania numeru IP i maski podsieci w module komunikacyjnym dokonujemy przy pomocy programu easy209-SE Configuration, dostępnego na stronie www.moeller.pl. Po uruchomieniu programu należy wskazać kartę sieciową, której używamy do komunikacji z urządzeniem i kliknąć OK, a następnie wcisnąć przycisk „search” (suchen). Jeśli połączenie jest poprawne powinniśmy otrzymać podobny widok: Znalezione urządzenia Nowe parametry Aktualne parametry urządzenia Status Programu IP i maska podsieci komputera W części „New Parameter” wypełniamy pola IP-Address zadanymi wartościami i ustawiamy odpowiednią maskę podsieci („Subnet Mask”). Maska urządzenia musi być taka sama jak maska komputera, a numery IP muszą być różne lecz należeć do tej samej klasy. W naszej przykładowej sieci o masce 255.255.255.0 będzie to np. 192.168.0.123 (dowolny numer różniący się tylko w ostatnim członie od pozostałych aparatów w sieci). Dodatkowo można także ustawić numer portu, z którego chcemy korzystać przy komunikacji. Zwykle jednak wystarczy, jeśli w konfiguracji easy209-SE 139 i w programie easySoft będzie ustawiona ta sama domyślna wartość (10001). Zdalne parametry są wymagane przy wykorzystaniu komunikacji szeregowej pomiędzy kilkoma różnymi sieciami i możemy je pominąć. Po ustawieniu odpowiednich parametrów wciskamy przycisk „Write” i zapisujemy ustawienia w pamięci bramki easy209-SE. Krok 3 - konfiguracja ustawień w programie easySoft Klikamy zakładkę „Połączenie”, a następnie przycisk „Edycja”. Powinno otworzyć się okno z dostępnymi parametrami połączenia. Wybieramy takie same parametry jakie wcześniej ustawiliśmy w easy209-SE Configuration (Adres IP, Maska podsieci i port) i wciskamy OK. Jako, że możemy ustawić więcej niż jeden profil komunikacji przez sieć Ethernet należy upewnić się, że parametr „złącze” wskazuje na właściwy. Krok 4 Kliknięcie przycisku „Tryb online” powinno spowodować ustanowienie połączenia z aparatem easy. Połączenie przez sieć Ethernet trwa nieco dłużej niż przez interfejs RS232 ze względu na dodatkową konwersję wykonywaną przez bramkę sieciową easy209-SE. 140 7. Wyposażenie dodatkowe - komunikacja bezprzewodowa Seria przekaźników programowalnych easy produkowanych przez firmę MOELLER, została powiększona o urządzenia do bezprzewodowej transmisji danych, współpracujących ze sterownikami easy serii MFD/800/700/500. Powstały dwa dedykowane urządzenia do współpracy ze sterownikami easy - modem easyGSM oraz modem easyGPRS. Oba modemy są produkcji firmy Elma Sp. z o.o. z Radomia. Modem easyGSM umożliwia wysyłanie wiadomości tekstowych do skrzynek e-mail lub telefonów komórkowych z odległych obiektów, wykorzystując odpowiednie karty SIM działających na rynku operatorów GSM. Służby utrzymania ruchu mają możliwość monitorowania instalacji i obiektów bez bezpośredniej obecności personelu. Informacje o stanach awaryjnych przekazywane na telefon komórkowy pozwalają na szybką reakcję służb technicznych, co efektywnie zmniejsza czas przestoju urządzeń oraz zapobiega powstawaniu zagrożeń. Modem easyGSM ma łatwy w obsłudze konfigurator SMS, pozwalający na zaprogramowanie do szesnastu wiadomości nadzorowanych przez sterownik easy oraz ich wysłanie na osiem numerów telefonów komórkowych. Szczegółowe informacje znajdziecie Państwo na stronie www.gprs.gsm.pl lub wysyłając e-mail na adres [email protected] 141 7.1 Modem easySMS Konfigurator easySMS umożliwia przygotowanie modemu do pracy ze sterownikiem programowalnym PLC. W Pasku poleceń można wybrać okno realizujące następujące zadania: • Pobierz - pozwala na pobranie aktualnych ustawień z modemu easySMS. • Wyślij - opcja ustawień komunikacji pomiędzy komputerem a modemem, z możliwością przesłania konfiguracji do modemu. • Wczytaj - wczytywanie ustawień z odpowiedniego pliku komputera, do konfiguratora. • Zapisz - zapisuje aktualnie ustawioną konfigurację do pliku. Wymienione paski poleceń przedstawia rys. 1. Poniżej paska poleceń znajdują się pola odpowiedzialne za odbiór, ustawienie, zmianę parametrów modemu easySMS. Przykładowe ustawienia przedstawiono na rys. 2. 142 Zakładki: Karta SIM, Treści SMS, Markery, Modem. Karta SIM - na tej zakładce ustawiamy nr PIN karty. Wybieramy numer centrum SMS. Numer uprzywilejowany i siedem numerów telefonów, na które możemy wysyłać wiadomości tekstowe. Dla każdego numeru można dodatkowo wprowadzić opis, który przechowywany jest w pliku konfiguracji. W zakładce Treści SMS znajduje się rozwijane menu, gdzie wybieramy numer markera bitowego (od M1 do M16), który ma obsługiwać wiadomość SMS. Dla każdego markera (od M1 do M16) możemy przypisać różną treść w okienku treść SMS. Treść SMS’a może zawierać max 80 znaków i może być dynamiczna lub statyczna. W treści SMS’a umieszczenie kodu MBXX, MWXX, MDXX, (gdzie XX jest numerem markera) spowoduje wyświetlenie aktualnej wartości znajdującej się w danym markerze. Istnieje możliwość odczytywania wartości markerów typu Bajt MB, Word MW, Double Word MD. Wyświetlana informacja liczbowa jest wartością bez znaku (USINT, UINT, UDINT). Aby uaktywnić wysyłanie wpisanej treści SMS’a należy odznaczyć zbocze zmiany stanu markera, na jakie ma reagować modem i numer telefonu, na jaki ma być wysyłany SMS. Każda wiadomość może być wysłana na cztery różne numery telefonów. Zakładka Markery umożliwia wysłanie SMS’a o stałej treści z informacją o stanie markerów bitowych od 17 do 96, w przypadku sterownika easy800 i MFD. W przypadku sterownika easy500/700 dostępne są markery bitowe od 17 do 32 odpowiednio w sterowniku oznaczone, jako N1 do N16. Aby uaktywnić wysyłanie takiego SMS’a należy odznaczyć zbocze zmiany stanu markera, na jakie ma reagować modem. SMS’y o stałej treści są wysyłane wyłącznie na numer uprzywilejowany. Wiadomość taka ma następującą postać: Marker:<Numer_Markera>; State: <Wartość>, np: Marker: 66; State: 1. Na zakładce Modem znajdują się następujące informacje: wersja aplikacji, identyfikator urządzenia, ustawienia zegara czasu rzeczywistego RTC (Realy Time Clock) modemu. Rozwijane menu umożliwia wybranie typu sterownika, z którym ma współpracować modem. Ostatnim parametrem do ustawienia jest częstotliwość odpytywania sterownika przez modem. Najczęstszym czasem jest 1 sekunda. Pasek statusowy zawiera informacje o: sposobie zasilania, nastawie zegara i poziomie sygnału. Elementami składowymi kompletnego produktu do wysłania SMS’a są: • Sterownik programowalny easy • Konfigurator • Moduł easySMS • Antena • Przewód łączący Sterownik z modemem • Gniazdo łącza RS232 male/male 143 7.2 Modem easyGPRS Bardziej złożone rozwiązania, wymagające nie tylko sytuacyjnego przedstawiania danych, ale także informacji na temat bieżącego stanu obiektu, spowodowały powstanie urządzenia easyGPRS, wykorzystującego pakietową transmisję danych, ale ze względu na złożoność zagadnienia w niniejszym zeszycie będzie tylko krótki opis działania modemu GPRS - w celu uzyskania szczegółowych informacji należy odwiedzić stronę www.gprs.gsm.pl lub wysłać e-mail na adres [email protected] Pakietowa transmisja danych GPRS (General Packet Radio Service) umożliwia stałe połączenie bezprzewodowe dla przesyłu radiowego danych w sieciach telefonii komórkowej GSM. GPRS jest znakomitą technologią o wielu zastosowaniach, takich jak przesyłanie wiadomości w instalacjach przemysłowych. Kanały komunikacji GPRS są wykorzystywane tylko podczas przesyłania pakietów, więc nie muszą być przypisywane przez cały czas temu samemu użytkownikowi i dzięki temu usługi GPRS są tańsze. Naliczanie opłat zależy od ilości przesyłania danych. Inna korzyść polega na tym, że szybsza transmisja danych oznacza brak konieczności dopasowania aplikacji do mniejszych szybkości innych systemów bezprzewodowych. Zwiększa się dostępność aplikacji dla mobilnych użytkowników, którzy mogą łączyć się z komputerami przenośnymi, multimedialnymi witrynami i podobnymi aplikacjami. Modem easyGPRS wykorzystuje transmisję pakietową GPRS. Pozwala to na efektywne monitorowanie tak jednego, jak wielu rozproszonych obiektów. Dane pomiarowe oraz stany obiektów zarządzanych przez przekaźniki easy mogą być przesyłane poprzez protokół TCP/IP w trybie on-line. Wykorzystanie transmisji GPRS daje możliwość stworzenia centrum dyspozytorskiego, zarządzającego monitorowanymi obiektami. Narzędziami do monitorowania, wizualizacji, prezentacji raportów, sygnalizacji alarmów w trybie on-line, mogą być komercyjne przeglądarki internetowe lub aplikacje SCADA. 144 Dane z markerów, odczytywane ze sterownika, są przerzucane w modemie do tablicy ulokowanej w obszarze Holding Registers od adresu bazowego 0 i udostępniane w komunikacji GPRS za pośrednictwem protokołu MODBUS. Tworzenie pakietu danych Holding Registers odbywać się będzie poprzez Configurator easyGPRS. Stosowanie urządzeń zdalnej komunikacji umożliwia tworzenie instalacji rozproszonych o zcentralizowanej strukturze zarządzania, gdzie sterowniki easy pracują jako slave. Komunikacja ze sterownikami easy w systemie GPRS jest dwustronna, czyli dane mogą być wysyłane, jak i pobierane ze sterownika. Dane odebrane, są bezpośrednio prezentowane na ekranie komputera w formie schematów synoptycznych, wykresów, mogą być również archiwizowane i wykorzystywane do raportów zestawieniowych i raportów alarmowych. 145 8. Sterowniki kompaktowe easyControl easyControl to urządzenie łączące w sobie zalety koncepcji, dobrze znanej rodziny przekaźników easy oraz standardu programowania sterowników programowalnych według normy IEC61131-3. Sterowniki EC4P-200 zostały zaprojektowane z myślą o zastosowaniu w małych i średnich systemach automatyki. 16-to bitowa, wysoko wydajna jednostka centralna gwarantuje krótki czas cyklu pracy sterownika. Użytkownik ma do dyspozycji również rozbudowaną wewnętrzną pamięć programu oraz danych - 256/224 kB. Sterowniki EC4P-200 dostępne są w różnych wersjach sprzętowych i standardowo wyposażone są w 12 wejść binarnych, przy czym 4 z nich mogą być wykorzystane jako wejścia analogowe lub jako wejścia szybkie do 50 kHz (szybkie liczniki, enkoder inkrementalny). Po stronie wyjść mamy do dyspozycji 8 wyjść tranzystorowych lub 6 przekaźnikowych. W zależności od typu sterownika dostępne są wersje z wyświetlaczem lub bez wyświetlacza oraz z dodatkowym wyjściem analogowym i Ethernetem. Wbudowane interfejsy oraz dodatkowe moduły sieciowe umożliwiają dopasowanie odpowiedniego urządzenia do potrzeb aplikacji. W ofercie easyControl znajduje się 16 różnych typów sterowników z wbudowanym zegarem czasu rzeczywistego. Ponadto urządzenia te posiadają wewnętrzną pamięć flash, która nie wymaga zewnętrznego podtrzymania bateryjnego. 146 Ciągła integracja Nowa seria sterowników kompaktowych easyControl jest kontynuacją dotychczasowej oferty easy, a sterowniki EC4P-200 mogą współpracować z wszystkimi urządzeniami peryferyjnymi z serii easy. Wraz z bogatą ofertą modułów komunikacyjnych sterowniki easyControl mogą być stosowane jako urządzenia slave w nadrzędnej sieci przemysłowej. Sterowniki easyControl, tak jak cała rodzina easy, mogą pracować w szerokim zakresie temperatur, tj. od -25oC do +55oC. easySoft CoDeSys w języku polskim - programowanie easyControl to czysta przyjemność Nowy sterownik kompaktowy easyControl posiada szereg zalet, a oprogramowanie narzędziowe easySoft CoDeSys to jeden z głównych argumentów przemawiających za stosowaniem tych urządzeń w układach sterowania. Środowisko to zostało zaimplementowane również we wcześniej wprowadzonych do oferty sterownikach firmy Moeller: serii XC100/200 oraz panelach zintegrowanych z PLC - serii XV. Gdy poziom automatyzacji wzrasta, a wraz z nim stopień zaawansowania aplikacji, wówczas często wymagane są systemy programowania zgodne z międzynarodowym standardem IEC61131-3. Dostępne w easySoft CoDeSys języki programowania: lista instrukcji (IL), schemat drabinkowy (LD), schemat bloków funkcyjnych (FBD), schemat funkcji sekwencyjnej (SFC) oraz tekst strukturalny (ST) są językami zgodnymi z normą IEC. Ponadto system CoDeSys posiada narzędzia do zarządzania zadaniami sterownika, co może być bardzo przydatne w wielu 147 aplikacjach. CoDeSys został zaprojektowany również z myślą o elektrykach oraz początkujących automatykach, którzy wykorzystując sterowniki easyControl mogą łatwo budować coraz bardziej zaawansowane systemy automatyki. Oprogramowanie to oferuje bowiem więcej, aniżeli określa standard IEC - mamy tu do dyspozycji dodatkowy język graficzny (CFC - schemat funkcji ciągłej). Dzięki intuicyjnemu i czytelnemu interfejsowi, język ten często jest stosowany przez początkujących automatyków. CoDeSys oferuje ponadto, takie opcje jak symulacja programu użytkownika, konfigurator sieci, mocno rozbudowane funkcje testu oraz zintegrowane narzędzie do tworzenia wizualizacji przydatne podczas programowania i wspomagające w trakcie uruchomienia aplikacji na obiekcie. Ponadto rodzimi automatycy docenią z pewnością polskojęzyczny interfejs użytkownika. Sieć CANopen oraz easyNet w standardzie Prosta w konfiguracji sieć easyNet jest bardzo dobrze znana użytkownikom easy i zapewnia szybką komunikację w technologii „plug & play”. W sieci easyNet możemy połączyć do 8 urządzeń na odcinku do 1000 metrów. Wszystkie sterowniki EC4P-200 wyposażone są standardowo w interfejs sieci CANopen i mogą pracować w niej jako urządzenie zarządzające - master. Standard CANopen umożliwia dołączenie do sterowników easyControl innych urządzeń, np.: paneli operatorskich, rozproszonych stacji wejść/wyjść lub napędów, co pozwala poszerzyć spektrum możliwych zastosowań. 148 Karta pamięci do archiwizacji danych i zapisu plików Karty pamięci pozwalają na dokonywanie aktualizacji programu użytkownika lub receptur w szybki i prosty sposób. Karty pamięci MMC wykorzystywane w easyControl oferują wiele dodatkowych funkcji. Standardowy system plików pozwala na zapis i odczyt plików przez sterownik, jak również przez dowolny komputer z czytnikiem kart. Dzięki tym funkcjom mamy dostęp do receptur oraz zadanych i mierzonych parametrów procesu. Wbudowany interfejs Ethernet Systemy automatyki coraz częściej wykorzystują możliwości i korzyści sieci Ethernet. Dostępnych jest coraz więcej urządzeń przemysłowych pozwalających budować struktury sieciowe. Jednak, to czego brakowało użytkownikom, to sterowniki kompaktowe z wbudowanym interfejsem, które mogą być bezpośrednio włączane do sieci Ethernet. Obecnie istniejące aplikacje wymagają dodatkowych konwerterów sieciowych, które na ogół dokonują konwersji komunikacji szeregowej na Ethernet, co automatycznie zwiększa koszt inwestycji. Sterownik EC4P-200 w wersji z wbudowanym interfejsem Ethernet są trafnym rozwiązaniem. Zdalne programowanie z dowolnego miejsca, wymiana danych z nadrzędnymi systemami zarządzania (np. OPC) oraz proste połączenie z systemami biurowymi są standardowymi funkcjami sterowników easyControl. Nowe sterowniki kompaktowe z serii easyControl znacznie zwiększają możliwości zastosowań całej rodziny easy. Sterowniki EC4-200 łączą w sobie prostotę użytkowania z funkcjonalnością systemów PLC. Rozbudowane funkcjonalnie oprogramowanie easySoft CoDeSys, wbudowane interfejsy Ethernet i CANopen oraz łatwe zarządzanie plikami receptur i danych procesu archiwizowanych na standardowych nośnikach pamięci to tylko niektóre z wielu nowych, wartościowych funkcji w tej klasie urządzeń do wykorzystania przez automatyków i użytkowników. 149 8.1 Podstawy easySoft CoDeSys Po uruchomieniu easySoft CoDeSys należy stworzyć nowy program. W tym celu wybieramy w menu „Plik → NOWY” lub klikamy na odpowiednią ikonę. Pojawi nam się ekran wyboru odpowiedniego aparatu. Nasz wybór to easyControl „EC4P-200 v2.3.9”: Zatwierdzamy wybór przyciskiem OK. Teraz pojawia się okno wyboru języka programowania. Do wyboru mamy 6 języków. IL - lista rozkazów LD - schemat drabinkowy FBD - schemat bloków funkcji SFC - schemat funkcji sekwencyjnej ST - tekst strukturalny CFC - schemat funkcji ciągłej 150 Po dokonaniu wyboru języka (tu: CFC) easySoft CoDeSys przybierze następującą postać: b a c d Ekran podzielony jest na 4 części: a - funkcja zależna od wybranej zakładki: Moduły Tworzenie programów, funkcji, akcji itp. Typy danych tworzenie własnych typów danych. Wizualizacje tworzenie wizualizacji. Zasoby zarządzanie zasobami sterownika. b - Obszar definiowania zmiennych lokalnych c - Obszar edycji programu - różne zależnie od wybranego języka d - Okno komunikatów 151 8.1.1 Zarządzanie bibliotekami Funkcje i bloki funkcyjne używane podczas pisania programu znajdują się w odpowiednich bibliotekach. Aby przejść do zarządzania zasobami projektu należy ustawić zakładkę „Zasoby”, a następnie dwukrotnie kliknąć na „Menedżer bibliotek”. b c a d e a - widok dla zakładki „Zasoby” b - lista dodanych do projektu bibliotek. Aby dodać nową bibliotekę należy kliknąć prawym klawiszem w polu i wybrać opcję „Dodaj bibliotekę”. Z okna wybieramy odpowiednią bibliotekę. Biblioteki dedykowane dla easyControl znajdują się w katalogu Lib_EC4P_200. (Możemy też wykorzystywać biblioteki wspólne dla wszystkich sterowników, które znajdują się w folderze Common.) c - lista bloków, które zawiera podświetlona biblioteka d - wejścia, wyjścia i zmienne używane przez zaznaczony blok e - widok bloku Biblioteka easy800_gb Biblioteka ta przeznaczona jest dla użytkowników korzystających wcześniej z programu easySoft do programowania przekaźników easy. Bloki funkcyjne w nich zawarte mają taką samą zasadę działania jak bloki w programie easySoft. Jest to duże ułatwienie dla użytkowników przekaźników easy w przypadku budowy bardziej zaawansowanych systemów sterowania. 152 8.1.2 Konfiguracja sterownika Okno konfiguracji („Konfiguracja sterownika” w zakładce „Zasoby”) pozwala na ustawianie podstawowych parametrów pracy sterownika, parametry komunikacji RS232 oraz ustawienia sieci CAN i easyNet. Jeżeli korzystamy z sieci easyNet musimy pamiętać o zaznaczeniu pola „aktywny” w zakładce CAN/easyNet. Klikając na znak (+) przy opcji „Local I/O[SLOT]” mamy dostęp do listy lokalnych wejść/wyjść. W oknie tym możemy zmieniać parametry wejść/wyjść (zmiana typu wyjść z tranzystorowych na przekaźnikowe zależnie od posiadanego modelu aparatu, aktywowanie wejść analogowych itp.). W tym miejscu możemy także przypisywać symboliczne nazwy fizycznym wejściom/wyjściom. 153 easyControl posiada predefiniowane nazwy symboliczne fizycznych wejść/wyjść, które mogą być używane bezpośrednio w programie (nie trzeba deklarować nazw I1, Q3 itp.). Jeśli chcemy, aby określone wejście/wyjście wskazywało na naszą zmienną musimy w części deklaracji zapisać np. „pompa AT %QX0.0”. Powoduje to skojarzenie zmiennej o nazwie „pompa” z adresem %QX0.0 w sterowniku (odpowiada fizycznemu wyjściu Q1). Takie przypisania są wskazane przy bardziej złożonych programach, gdzie zaleca się, aby nazwy zmiennych jednoznacznie kojarzyły się z ich wykorzystaniem. Podobnie możemy postąpić z wejściami i także zastosować odpowiedni adres (np. %IX0.0 odpowiada wejściu I1). 8.1.3 Znaczniki i adresowanie pamięci Oprócz wspomnianych w poprzednim rozdziale znaczników wejść/wyjść istnieją także znaczniki pamięci. Spełniają one ważną rolę w programowaniu za pomocą easySoft CoDeSys. Umożliwiają one bezpośrednie odwoływanie się do konkretnych komórek pamięci. Są także wygodnym narzędziem, jeżeli chcemy odwoływać się do konkretnych bitów (Bit) zmiennej w formacie bajtu (Byte), słowa (Word) lub podwójnego słowa (Dword). Przykładowe znaczniki: %MB4 - odwołanie do czwartego bajtu w pamięci (numeracja zaczyna się od 0) %MX3.0 - odwołanie do zerowego bitu (kolejne bity mają zawsze numery 0-7) trzeciego bajtu w pamięci %MW4 - odwołanie do słowa zaczynającego się na pozycji czwartego bajtu (składającego się z bajtów %MB4 i %MB5) 154 Należy jedynie pamiętać, że pamięć ma organizację bajtową, zatem aby uniknąć nakładania się adresów znaczniki w formacie podwójnego słowa muszą mieć numery parzyste. Dzięki takiemu zabiegowi młodszy bajt znacznika %MW4 jest dostępny pod adresem %MB4. Mapa znaczników bity: %MX0.0 %MX0.1 %MX0.2 %MX0.3 %MX0.4 %MX0.5 %MX0.6 %MX0.7 %MX1.0 %MX1.1 %MX1.2 %MX1.3 %MX1.4 %MX1.5 %MX1.6 %MX1.7 %MX2.0 %MX2.1 %MX2.2 %MX2.3 %MX2.4 %MX2.5 %MX2.6 %MX2.7 %MX3.0 %MX3.1 %MX3.2 %MX3.3 %MX3.4 %MX3.5 %MX3.6 %MX3.7 %MX4.0 ... bajty: słowa: podwójne słowa %MB0 %MW0 %MB1 %MD0 %MB2 %MW2 %MB3 %MB4... %MW4... %MD4... 155 8.2 Pierwszy program w easySoft CoDeSys Aby rozpocząć nowy projekt w easySoft CoDeSys należy po uruchomieniu programu wybrać z menu „Plik → Nowy” lub kliknąć na odpowiednią ikonę. Pojawia nam się ekran wyboru odpowiedniego aparatu. Nasz wybór to easyControl „EC4P-200”: Kolejnym krokiem jest podanie nazwy programu i języka programowania, z którego chcemy korzystać. Domyślna nazwa PLC_PRG powinna pozostać bez zmian - tak będzie się nazywać program główny. Do wyboru jest 6 języków programowania. Ze względu na swą prostotę, pierwszy program zostanie napisany w języku CFC. Po wykonaniu powyższych czynności możemy przystąpić do pisania programu. W tym przykładzie podłączymy wejście i wyjście aparatu z użyciem bloku opóźniającego załączanie (TON). W pierwszej kolejności dodajemy do programu blok (Moduł). 156 Klikamy na zaznaczoną ikonę i następnie przesuwamy kursor na obszar programowania. Klikając ponownie na obszarze programowania umieszczamy wybrany obiekt w programie. Blokiem domyślnym jest blok funkcji AND. Klikamy na nazwie typu („AND”) i wpisujemy typ bloku, którego chcemy użyć. W naszym przypadku będzie to TON. Wygląd bloku zmienia się automatycznie: Następnie należy nadać konkretną nazwę wybranemu blokowi. W tym celu klikamy na znaki „???” nad naszym blokiem i wpisujemy tam nazwę zmiennej (np. „Opoznienie”). Jeśli zmienna nie została wcześniej zadeklarowana, wówczas pojawi się okno deklaracji: 157 Zmienna „Opoznienie” ma już domyślny typ TON, zatem wystarczy potwierdzić („OK”), aby dodać zmienną naszego bloku do kodu programu. Skoro mamy już blok realizujący naszą funkcję, należy teraz podłączyć wejścia i wyjścia. Zaczynamy od wstawienia ich do kodu programu. Wykonujemy te same czynności co przy wstawianiu bloku, ale zamiast „moduł” wybieramy „wejście” lub „wyjście”. W tym przypadku chcemy podłączyć 2 wejścia (IN - wejście przenoszone na wyjście, oraz PT - czas opóźnienia) i 1 wyjście (wyjście opóźnione Q), wyjście ET - zliczanie upływającego czasu może pozostać niepodłączone. Wejścia/wyjścia mają symbol jak poniżej: Nazwy pierwszego wejścia i wyjścia zmieniamy w taki sam sposób jak w przypadku bloku (zmienne typu BOOL - jak domyślnie). Do drugiego wejścia zamiast podłączać zmienną wpiszemy stałą wartość (będzie to czas opóźnienia). Po tych działaniach nasz program powinien wyglądać następująco: Nazwy I1 oraz Q1 odwołują się do fizycznych wejścia i wyjścia easyControl - dzięki temu nie musimy dodatkowo przypisywać zmiennej do konkretnego wejścia/wyjścia. Zapis T#5s oznacza stałą w formacie TIME. Możemy wpisywać także „zwykłe” liczby, ale należy pamiętać, że wówczas czas podajemy w ms. Inne przykłady formatu TIME: T#100ms - 100 ms. T#5m - 5 min. T#1h12m30s25ms - 1 godz. 12 min. 30 sek. 25 ms. Teraz pozostaje już tylko podłączyć ze sobą odpowiednie sygnały. W tym celu klikamy na jedno wejście i trzymając wciśnięty przycisk myszy przeciągamy linię połączenia do wejścia bloku TON, które chcemy podłączyć: 158 Gotowy program: Program przenosi wartość wejścia I1 na wyjście Q1 sterownika poprzez blok opóźniający TON. Oznacza to, że zmiana wartości wejścia z 1 na 0 pokazuje się na wyjściu natychmiast, natomiast zmiana z 0 na 1 jest opóźniona o 5 sekund (impulsy krótsze niż 5s nie zostaną przeniesione na wyjście). Przebiegi czasowe dla bloku TON: 159 Kompilacja projektu i symulacja w PC (tryb off-line) Po zakończeniu pisania programu należy go skompilować, aby sprawdzić czy nie zawiera błędów. Aby skompilować program należy wybrać w menu „Projekt → Kompiluj” lub wcisnąć klawisz F11. Przebieg procesu kompilacji i ewentualne komunikaty błędów i ostrzeżeń są wyświetlane w oknie wiadomości, w dolnej części ekranu easySoft CoDeSys. Jeżeli program został napisany poprawnie to możemy przystąpić do testowania programu w komputerze. Zaletą easySoft CoDeSys jest możliwość przeprowadzania symulacji bez konieczności podłączenia fizycznego urządzenia. W tym celu należy wybrać w menu „Online → „Symulacja” - easySoft CoDeSys przechodzi w tryb symulacji. Następnie wybieramy w menu „Online → Zaloguj” i uruchamiamy sterownik poleceniem „Online → Start”. W dolnej części ekranu easySoft CoDeSys uzyskujemy informację o bieżącym stanie pracy programu. W trybie symulacji mamy możliwość podglądu stanu działającego programu (stany wejść/wyjść bloków, zmienne programu, zmienne wewnętrzne bloków funkcyjnych itp.) oraz wymuszania stanów zmiennych. Aby zmienić wartość zmiennej w trybie online należy kliknąć na niej dwukrotnie, a następnie wybrać „Online → Zapisywanie wartości” lub wcisnąć Ctrl+F7. 160 Komunikacja ze sterownikiem i ładowanie projektu Ostatnim krokiem jest załadowanie programu do sterownika. Pierwszym etapem jest ustawienie parametrów połączenia. W tym celu wybieramy w menu „Online → Parametry komunikacji”. Domyślnie dostępne jest połączenie przez RS232. W ustawieniach podajemy numer portu COM i parametry transmisji. Port transmisji szeregowej można zmienić klikając w polu COMx (tu COM1). Gdy już ustawimy odpowiednie parametry możemy wgrać program do sterownika. Wybieramy „Online → Zaloguj” lub korzystamy ze skrótu klawiszowego Alt+F8. Jeśli chcemy, aby projekt był pamiętany po zaniku napięcia zasilania to wówczas wybieramy „Online → Utwórz projekt bootowalny”. Po tych czynnościach mamy możliwość, tak jak w trybie symulacji off-line, podglądu stanu działającego programu: 161 Aby program w sterowniku został uruchomiony należy wybrać „Online → Start” lub wcisnąć klawisz F5. Zatrzymanie sterownika następuje poleceniem „Online → Stop” lub za pomocą skrótu klawiszowego Shift+F8. Aby powrócić do trybu edycji programu wybieramy „Online → Wyloguj” lub używamy kombinacji klawiszy Ctrl+F8. Aby zmienić wartość zmiennej w trybie online należy kliknąć na niej dwukrotnie, a następnie wybrać „Online → Zapisywanie wartości” lub wcisnąć Ctrl+F7. Program w języku FBD Program w języku ST. Tylko jedna linia kodu! 162 8.3 Przykładowe programy 8.3.1 Moduł przekaźnika czasowego z biblioteki easy800_gb.lib. Moduł przekaźnika czasowego pracuje w trybie z opóźnionym załączaniem i wyłączaniem - blok T_RF. Program przepisuje wartość wejścia I1 na wyjście Q1 sterownika. Zbocze narastające pojawia się na wyjściu z opóźnieniem 2s, natomiast zbocze opadające z opóźnieniem 1s. Obie wartości czasu są wpisane w programach jako stałe. Program w języku CFC: 163 8.3.2 Rozruch silnika gwiazda-trójkąt. Do tego zadania użyjemy 3 bloków. Blok TON („opoznienie”) - opóźnionego załączania określa czas trwania rozruchu silnika (załączona gwiazda - czas=5s). Drugi blok TON („opoznienie1”) określa czas przełączania z gwiazdy na trójkąt (tutaj - 1s). Załączanie następuje przełącznikiem na wejściu I1 sterownika. Program załącza wyjście sterownika Q1 dla rozruchu w gwieździe, a dla trójkąta - wyjście Q2. Program w języku CFC: 164 Program w języku FBD: Program w języku ST: 165 8.4 Połączenie easyControl - easy800 przez easyNet Połączenie fizyczne: easyNet I 1.3..6..9... I NT2 PCZ 12 18 Q .2.4...8 RUN PASSWORD STOP RUN \/ SET CLOCK... INFORMATION... Programowanie Do połączenia potrzebujemy niekrosowanego kabla sieciowego (skrętki) zakończonego z obu stron wtyczkami RJ45. Kabel powinien być podłączony do gniazd „NET” oznaczonych „↓2” (easyControl) i „1↑” (easy800). Symboliczne oznaczenia gniazd jako wejście lub wyjście pozwala na określenie kolejności aparatów w sieci easyNet i automatyczną konfigurację. Do nieużywanych gniazd pierwszego i ostatniego aparatu powinny być podłączone rezystory terminujące easy-NT-R o wartości 124O. Konfiguracja easySoft CoDeSys Po uruchomieniu programu wybieramy aparat EC4P-200 i język programowania CFC. Aby podłączyć sterownik easyControl z innymi urządzeniami przy pomocy sieci easyNet należy najpierw dołączyć do projektu w easySoft CoDeSys bibliotekę EasyNet.lib. Zawiera ona struktury danych do komunikacji w sieci easyNet. Wraz z biblioteką easyNet do projektu automatycznie jest dodawana biblioteka SysLibEasy.Net. Kolejnym krokiem jest ustawienie odpowiednich parametrów w „Zasoby” -> „Konfiguracja sterownika” -> „Configuration EC4P-200” w zakładce CAN/easyNet. Zakładka powinna wyglądać następująco: 166 easyNET-ID - identyfikator sterownika w sieci easyNet. Musi mieć taką samą wartość jak na schemacie w programie easySoft. CAN/easyNET-Baudrate - prędkość przesyłu danych w sieci easyNet i CAN (sieci korzystają z tego samego złącza). Musi być zgodna z ustawieniami w easySoft. Enable - włączenie komunikacji z siecią easyNet. Remote Run - zdalne uruchomienie. Zaznaczone oznacza, że gdy easyNET-ID>1 jego stan (RUN / STOP) będzie „podążał” za stanem urządzenia o NET-ID1. Send I/O - wysyłaj wejścia/wyjścia. Jeśli opcja będzie zaznaczona stan wejść/wyjść będzie wysyłany do sieci za każdym razem, kiedy nastąpi na nich jakaś zmiana. W oknie „Configure easyNet” możemy określić NET-ID pozostałych użytkowników sieci. Sterownik easyControl ma easy-NET-ID równy 1. Klikamy na przycisk konfiguruj urządzenie easyNet i możemy ustawić NET-ID, które zostaną przypisane pozostałym sterownikom w procesie automatycznej konfiguracji. 167 Parametr „Użytkownik X” określa kolejność fizycznego połączenia, a easyNET-ID identyfikator w sieci easyNet. „0” oznacza brak użytkownika lub brak przydzielonego NET-ID. Teraz przechodzimy do Library Manager i dodajemy bibliotekę „EasyNet.lib”. Następnym krokiem jest napisanie odpowiedniego programu. Nasz przykładowy program będzie konfigurował sieć i zdalnie sterował wyjściami easy800. Przykład 1 - easyControl działa jako główny sterownik, a easy800 jako zdalne wejścia/wyjścia. easy800 nie ma własnego programu, a tylko odpowiedni NET-ID. Program aparatu easyControl konfiguruje sieć i bezpośrednio steruje wyjściami easy800. Program w języku CFC: 168 Na powyższym rysunku należy zaobserwować odpowiednie znaczenie zmiennych sieciowych Net. NET_2Q[1] Odwołanie do zmiennej sieciowej easyNet Numer uczestnika sieci easyNet (1-8) Numer wejścia /wyjścia I - wejście Q - wyjście R - wejście modułu rozszerzeń S - wyjście modułu rozszerzeń RN - odbiór bitu z sieci SN - wysłanie bitu do sieci Program sterownika easyControl w innych językach: Program w języku FBD: 169 Program w języku ST: Przykład 2 - easy800 ma własny działający program. easyControl wysyła i odbiera dane z sieci z wykorzystaniem wejść/wyjść sieciowych oraz bloków GET i PUT. Konfiguracja aparatu z NET-ID2 następuje w chwili wgrywania programu przy pomocy easySoft Pro. Program sterownika easyControl w języku CFC: 170 Program przekaźnika easy800 stworzony przy pomocy easySoft Pro: Programy współpracują ze sobą w taki sposób, że wartości wejść I1-I4 jednego aparatu przepisywane są na wyjścia drugiego. Wartość wejścia analogowego easy800 jest wysyłana przy pomocy modułu PUT i odbierana przez strukturę GET w programie easyControl. Wartości wejść easyControl wysyłane są jako wyjścia binarne do sieci NET (jednorazowo wysyłane są 32 bity SN) i odbierane po stronie programu easy800 przy pomocy wejść RN. 171 Program w języku ST: 172 9. Programowalne przekaźniki bezpieczeństwa easySafety easySafety jest najnowszym członkiem rodziny easy. Łączy on zalety easy800 i różnego rodzaju przekaźników bezpieczeństwa w jednym urządzeniu. easySafety jest odpowiedzią na coraz większe wymagania odnośnie bezpieczeństwa maszyn i urządzeń. Pozwala on zrealizować optymalne kosztowo aplikacje zgodne z najwyższymi kryteriami nowych norm - PL e zgodnie z EN ISO 13849-1, SILCL 3 zgodnie z EN IEC 62061 jak również SIL 3 zgodnie z EN IEC 61508. Można zrealizować oczywiście aplikację zgodną z kategorią 4 normy EN 954-1. Funkcjonalność odpowiednich przekaźników bezpieczeństwa jest realizowana przy pomocy bloków funkcyjnych. Użytkownik ma do dyspozycji bloki obsługujące stop awaryjny, nadzór osłon (w tym z opcją ryglowania), kurtyn świetlnych z funkcją muting lub bez niej, sterowanie oburęczne, sterowanie nożne, przyciski aktywujące, wybór trybu pracy, monitoring prędkości zerowej oraz przekroczenia prędkości dozwolonej, czy przekaźnik czasowy bezpieczeństwa. 9.1 Budowa przekaźnika easySafety Rozkład zacisków przekaźników ES4P-221-DMXD1/ES4P-221-DMXX1: a b a zasilanie 24 VDC b wejścia bezpieczne IS1...IS14 c wyjście przekaźnikowe redundantne* d zasilanie 24 VDC* wymagane dla poprawnej pracy) e bezpieczne wyjścia tranzystorowe* f wyjścia sygnałów testu c d e f *) dla wersji ES4P-221-DRXD1 i ES4P-221-DRXX1 w tym miejscu znajdują się wyjścia przekaźnikowe QS1...QS4. 173 9.2 Oprogramowanie easySoft-Safety Aplikacją wspomagającą programowanie przekaźników bezpieczeństwa easySafety jest środowisko easySoft-Safety. Interfejs użytkownika zbliżony jest do znanego już easySoft-Pro. W oknie głównym aplikacji należy wybrać jeden z aparatów i przenieść go w pole z prawej strony. Ukaże się wówczas okno edycji hasła: Różne poziomy haseł pozwalają zabezpieczyć warstwę bezpieczeństwa zezwalając jednocześnie obsłudze realizować programowanie/zmiany w obrębie warstwy standardowej. Hasło jest sześciocyfrowe. Należy je powtórzyć i zapamiętać. Do celów demonstracyjnych używane jest zwykle hasło 111111. 174 Programowalne przekaźniki easySafety mają dwie niezależne warstwy programowe – pierwsza z nich służy do programowania diagramu bezpieczeństwa (żółte tło), druga dedykowana jest standardowej aplikacji (białe tło diagramu). Program dla obu tworzy się w języku drabinkowym w podobny sposób, poprzez wstawianie styków i cewek w odpowiednie pola. Warstwa bezpieczeństwa umożliwia wykorzystanie szeregu dedykowanych bloków. Programowanie sprowadza się głównie do parametryzacji ich wejść i wyprowadzania odpowiedniego wyjścia. Warstwa standardowa (białe tło) oferuje dostęp do bloków funkcyjnych znanych z easy800. Dodatkowym blokiem jest blok diagnostyczny przy pomocy którego można m. in. w łatwy sposób przygotować komunikaty tekstowe wyświetlane na aparacie np. w momencie wciśnięcia przycisku bezpieczeństwa, bądź uszkodzenia jednego z łączników krańcowych. Jedynie funkcjonalność związana z wejściami analogowymi nie jest przeniesiona z easy800 (easySafety nie posiada wbudowanych wejść/wyjść analogowych – wszystkie wejścia/wyjścia mogą zostać użyte w aplikacji bezpieczeństwa). 175 9.3 Przykładowa aplikacja – nadzór osłony. 9.3.1. Schematy łączeniowe Ponieważ w naszej przykładowej aplikacji wymagana jest odpowiednio wysoka kategoria bezpieczeństwa sterowanie obwodem, który może stwarzać zagrożenie realizowane jest redundantnie – dwa styczniki połączone szeregowo rozłączające obwód jednocześnie. W sytuacji gdy jeden z nich zawiedzie i ulegną sklejeniu jego styki – drugi zapewni pewne rozłączenie. Sterowanie obwodem zapewnia programowalny przekaźnik bezpieczeństwa easySafety (ES4P-221DRXD1). Osłona nadzorowana jest dwukanałowo przez łączniki krańcowe. Dodatkowo zapewniona jest ochrona przed przerwaniem obwodu, zwarciem, połączeniem różnych obwodów. Uzyskuje się to przez zasilenie styków bezpotencjałowych łączników krańcowych z wyjść testu (T1...T4). Aparat stale weryfikuje czy przy stanie wysokim wejścia napięcie pochodzi z odpowiedniego wyjścia testu, tak jak to zostało wcześniej oprogramowane. Jeżeli są nieprawidłowości przekaźnik bezpieczeństwa wyłącza wyjścia i dodatkowo przedstawia odpowiedni błąd na ekranie ES4P (wersje z wyświetlaczem). Z wyjść easySafety oznaczonych QS1 oraz QS2 zasilane są cewki wspomnianych styczników. W programie bezpieczeństwa wyjścia te będą wysterowywane jednocześnie. Załączenie może się jednakże odbyć tylko wtedy, gdy żaden z nich nie jest sklejony. Dlatego też nadzorowane są również ich styki pomocnicze NC. Styczniki zostaną zamknięte dopiero po zresetowaniu sygnału, a to będzie możliwe gdy żaden z nich nie będzie sklejony, czyli żaden ze styków NC nie będzie otwarty. 176 Połączenia z easySafety: 9.3.2 Program realizujący przykładową aplikację W programie użyty zostanie blok SG (Safety Gate) odpowiedzialny za realizację funkcji nadzoru osłony. Blok ten umożliwia również obsługę ryglowania. Pierwszym krokiem naszego programu jest wstawienie w pole styków wejścia IS13. W oknie parametryzacji należy ustawić zgodnie ze schematem połączeń powiązanie wejścia IS13 z wyjściem testującym T3. Następnie należy połączyć je z umieszczonym w polu cewek wejściem I1 bloku SG. Dodatkowo dla każdego z elementów można wypełnić pole komentarza, co jest pomocne przy dalszej analizie programu. 177 Kolejnym krokiem jest powiązanie w podobny sposób wejścia IS14 z sygnałem testującym T4 oraz połączenie ich z wejściem I2 bloku SG. 178 Ostatnie z wejść bloku SG, wejście RESET, połączone zostaje z wejściem IS09. Blok SG zostaje sparametryzowany w odpowiedniej zakładce. Ustawione zostają: - struktura dwukanałowa bez obsługi ryglowania (Dual-Channel); - maksymalny czas jaki może upłynąć pomiędzy sygnałem z poszczególnych łączników krańcowych przy zmianie ich położenia (Discrepancy Time) na wartość 3,0s; - brak konieczności testowania działania osłony przy uruchomieniu (zaznaczenie Startup Test spowoduje wymóg pobudzenia łączników krańcowych poprzez otwarcie/zamknięcie osłony po przełączeniu trybu pracy Stop/Start) - tryb pracy MST (Manual Start) - brak wymogu aktywacji wejścia EN bloku SG (NEN – No enable required) Ostatnim krokiem przy programowaniu warstwy bezpieczeństwa jest przepisanie stanu wynikowego bloku SG na wyjścia QS1 i QS2. 179 Działanie stworzonego diagramu bezpieczeństwa można w łatwy sposób zweryfikować uruchamiając tryb symulacji. 180 Po jego wybraniu pojawia się dodatkowa zakładka – widok blokowy dla warstwy bezpieczeństwa (Safety function block diagram). Po jej wybraniu ukazuje się blok SG w łatwej do analizy pracy postaci. Programowanie warstwy standardowej odbywa się po przełączeniu na zakładkę Standard circuit diagram. Do dyspozycji jest blok DG (Diagnostic). Jego wyjścia można konfigurować zgodnie z potrzebami aby np. możliwe było wyświetlanie komunikatu tekstowego na ekranie. W przykładowej aplikacji w pierwszej linii podawany jest sygnał aktywacji na wejście EN. W oknie parametryzacji bloku do wyjścia Q5 dołączony zostaje dodany sygnał oczekiwania na wciśnięcie przycisku Reset. 181 W drugiej linii programu blok łączony jest ze znacznikiem tekstowym, który zostaje odpowiednio skonfigurowany, aby wyświetlać żądany komunikat. 182 Uruchomienie programu w trybie symulacji i wybranie zakładki Display, a następnie Display & buttons pozwala zaobserwować ekran jaki pojawi się na prawdziwym aparacie. Więcej interesujących informacji pokazanych w przystępny sposób na temat samej techniki bezpieczeństwa można znaleźć w książce Safety Manual dostępnej w języku angielskim (TB0200-009EN nr kat. 119907) i niemieckim (TB0200-009DE nr kat. 119906). Informacje na temat poszczególnych bloków funkcyjnych i ich używania można znaleźć w centrum szkoleniowym easy dostępnym pod adresem: www.trainingscenter.moeller.net. Należy wybrać język angielski bądź niemiecki. 183 10. Panele dotykowe serii XV Seria XV stanowi szerokie spektrum dotykowych paneli operatorskich o przekątnych od 3,5 cala do 19 cali. Cechą szczególną są ich bogate możliwości komunikacyjne, które umożliwiają komunikację ze sterownikami PLC wszystkich znaczących producentów. Dodatkowo każdy panel poza typowymi funkcjami wizualizacyjnymi (HMI) umożliwia również sterowanie PLC. Program tworzony jest wówczas w środowisku CoDeSys. Dodatkowo każdy panel XV ma wbudowane gniazdo Ethernet służące do programowania jak również do uruchomienia dodatkowej komunikacji z innymi urządzeniami wykorzystującymi protokół Ethernet. Łącze to umożliwia także, dzięki aplikacji RemoteClient (instaluje się wraz z oprogramowaniem Galileo) zdalny dostęp do wizualizacji HMI na komputerze PC. XV100 - jest serią paneli o przekątnej 3,5”; 5,7” oraz 7” w wykonaniu z matrycą rezystancyjną. Występują zarówno w wersji monochromatycznej jak i kolorowej. Stanowią bogatą ofertę dzięki różnym typom ze standardami komunikacyjnymi Ethernet, RS232, RS485, CANopen, MPI czy Profibus DP. Funkcjonalność sterownika PLC jest dostępna w wykonaniu XV-102-...-PLC. Dzięki wbudowanemu gniazdu na kartę SD w panelach XV-102-B… można archiwizować na karcie poszczególne wielkości procesowe czy historię zdarzeń. Jednocześnie wbudowany dysk flash sprawia, że karta nie jest obligatoryjna dla działania panelu. XV200 - wizualizację na panelach serii XV200 można tworzyć dla przekątnej 5,7 cala. Projekt z wizualizacją jest zapisywany na karcie Compact Flash. Panele XV200 występują w wersjach z RS232, CANopen oraz Profibus DP (możliwa komunikacja po PPI, MPI czy Profibus DP Master). Do paneli tych należy domówić dodatkowo licencję LIC-OS-CE50-C oraz kartę Compact Flash. Funkcjonalność PLC jest realizowana przy pomocy dodatkowych licencji. 184 XV400 - panele dotykowe w obudowie metalowej, występujące w wersjach z matrycą rezystancyjną bądź na podczerwień. Przekątne matrycy zaczynają się od 5,7 cala a kolejne wersje to 8,4; 10,4; 12,1 i 15 cali. Oprócz komunikacji, która występuje w standardzie w poszczególnych typach paneli XV400, możliwe jest zastosowanie dodatkowej karty komunikacyjnej do uruchomienia kolejnych protokołów (np. EIB). Wykonania specjalne w postaci obudowy ze stali nierdzewnej pozwalają ponadto uzyskać wysoki stopień ochrony IP69K (5,7”) lub certyfikat ATEX (10”, 12”). 10.1 Połączenie przekaźnika programowalnego easy500/700 z panelem dotykowym XV Każdy przekaźnik z rodziny easy (500/700/800/MFD) może zostać w prosty sposób połączony z panelami dotykowymi serii XV. Sama komunikacja odbywa się (od strony przekaźnika programowalnego) poprzez łącze programowe (RS232). W tym celu istotnym jest użycie panelu wyposażonego w System Port, czyli RS232. Fizycznie komunikacja odbywa się za pomocą kabla do programowania aparatów easy. Do połączenia z panelem XV przekaźników easy500/700 należy wykorzystać kabel EASY-PC-CAB. Przykładowy program dla przekaźnika easy w easySoft Pro: 185 Kolejnym etapem jest uruchomienie programu Galileo służącego do tworzenia wizualizacji. Po założeniu nowego projektu pojawia się okno wyboru panelu, dla którego będzie tworzona wizualizacja. Przykładowo będzie to 3,5 calowy panel kolorowy XV-102-B3-35TQR-10 Następnie należy wybrać komunikację panelu z zewnętrznym sterownikiem programowalnym. Z rozwijanej listy przedstawionej poniżej należy wybrać Moeller easy500/700 - System Port. 186 Zmienne, które mają być zmieniane/pokazywane na panelu dodawane są w zakładce „TAGS”. Klikając prawym klawiszem myszki na zmienne typu bit wybieramy New Array (nowa tablica) i nadajemy nazwę np. „znaczniki”. Następnie należy określić ilu elementowa będzie tablica oraz wpisać dla niej indeks początkowy. Wybierając nazwę znaczniki otworzy nam się tablica z ustawieniami tej grupy zmiennych. Istotnym jest nadanie jej adresów takich samych, jakich użyliśmy w schemacie programu. 187 Z rozwijanej listy możemy wybrać odpowiednio wszystkie elementy schematu, które mamy wykorzystane w środowisku easySoft-Pro. W celu zmieniania stanu znaczników pomocniczych M, wykorzystanych w naszym programie należy dokonać odpowiedniego zaznaczenia oraz przypisać adres początkowy. Następnym etapem w tworzeniu wizualizacji będzie utworzenie nowej maski. 10.2 Połączenie przekaźnika programowalnego easy800/MFD/ES4P z panelem dotykowym XV Komunikacja przekaźników easy800/MFD/ES4P z panelami operatorskimi odbywa się w sposób podobny jak dla przekaźników serii easy500/700, z tym że do komunikacji używa się kabelka EASY800-PC-CAB oraz wybiera się inny typ sterownika w polu Select Communication tj.: 188 Dzięki połączeniu przekaźnika serii easy800/MFD/ES4P z panelem XV możliwy jest dostęp nie tylko do zmiennych typu bit, ale także do zmiennych typu bajt, słowo czy podwójne słowo. W przypadku, gdy przekaźniki easy800/MFD/ES4P będą współpracować w sieci easyNet jest możliwy odczyt i zapis zmiennych nie tylko w aparacie, do którego podłączony jest panel XV, ale w każdym aparacie pracującym w sieci. Przykładowo gdy będzie zachodzić potrzeba odczytania zmiennej o adresie MW10 w aparacie o numerze NET-ID 4, należy w zakładce adres wybrać poniższe ustawienia. 189 10.3 Połączenie sterownika programowalnego easyControl z panelem dotykowym XV Komunikacja easyControl z panelem dotykowym XV odbywa się w sieci CANopen. Od strony sterownika za utrzymywanie komunikacji odpowiada blok funkcyjny „EC4netCANopenHMI” znajdujący się w bibliotece EC4netCANopenHMI.lib. Blok zapewnia dostęp do znaczników %M…sterownika z poziomu panelu XV. Więcej informacji o oprogramowaniu narzędziowym Galileo i panelach XV znajduje się w notatkach NA131_PL „Pierwsze kroki z XV200/XV400” oraz NA151_PL „Projektowanie wizualizacji w środowisku Galileo” dostępnych na www.moeller.pl Program sterownika w easySoft CoDeSys Zaczynamy od odpowiednich ustawień w programie easySoft CoDeSys. W zakładce Zasoby/Konfiguracja sterownika, klikamy prawym klawiszem na „Configuration EC4P-200” i wybieramy „ Wstaw element podrzędny -> CanMaster..”: 190 Po dodaniu elementu mamy dostęp do ustawień sieci CANopen dla sterownika (domyślnie 125 kBaud i Node-Id 1); Następnie klikamy prawym przyciskiem myszy na dodanym elemencie i dodajemy kolejny element – panel XV 191 W zakładce „Parametry CAN” ustawiamy parametry panelu ( domyślnie Node-ID 2): Ostatnią czynnością jest dodanie biblioteki EC4netCANopenHMI.lib do projektu. Przechodzimy do zakładki Zasoby/Menedżer biblioteki i prawym przyciskiem dodajemy wspomnianą bibliotekę. Oprócz niej zostaną dodane automatycznie także biblioteki odpowiedzialne za obsługę sieci CAN: 3S_CanDrv.lib, 3S_CANopenManager.lib oraz 3S_CANopenMaster.lib 192 Teraz możemy już przejść do pisania programu sterownika. Niezbędnym jest wywołanie i sparametryzowanie w programie bloku funkcyjnego EC4netCANopenHMI: Na wejścia bloku podajemy Node-ID dla sterownika i panelu. Na wejścia barIB oraz barQB wpisujemy odpowiednio adresy wejścia i wyjścia elementu CanMaster (można to sprawdzić w Konfiguracji sterownika). W naszym przypadku jest to %IB10 (wejście) oraz %QB1 (wyjście). Wyjścia powyższego bloku funkcyjnego służą jak funkcje diagnostyczne dla komunikacji: xHMIStarted = true: = false: xNodeGaurdingStateOK = true: = false: bstatus EC4P prawidłowo zaadresował i uruchomił XV Możliwe błedy: kabel, złe zakończenie magistrali, zła konfiguracja XV XV odpytywany cyklicznie i odpowiada prawidłowo Przerwany kabel, uszkodzony XV Wsakzuje na ostatnią uruchomioną usługę: 0: Brak uruchomionych usług 1: XV czytał dane 2: XV wysłał dane 129: Błąd adresowania przy czytaniu znaczników sterownika 129: Błąd adresowania przy zapisie znaczników sterownika 193 10.4 Podstawy tworzenia wizualizacji dla panelu XV w programie Galileo Gdy utworzono nowy projekt i skonfigurowano połączenie można przystąpić do tworzenia aplikacji. Należy w tym celu założyć nową maskę. W zakładce „Masks” trzeba kliknąć prawym klawiszem myszy na „Masks(standard)” i wybrać „New...” a następnie wpisać nazwę, np. „maska_głowna” (nie należy używać polskich fontów i spacji). Galileo zwróci zapytanie numer maski, ustawienia wygaszacza ekranu oraz wyłączenia możliwości sterowania dotykowego. Funkcje te mają znaczenie szczególnie w przypadku paneli z matrycą IR – aby zanieczyszczenie nie spowodowało niezamierzonego uruchomienia. Aby wstawić na okno wizualizacji element tekstowy niezwiązany z programem sterownika należy wybrać z paska narzędziowego ikonę , a następnie „narysować” myszką prostokąt na masce, po czym należy kliknąć go dwukrotnie. Ukaże się okno: 194 Klikając na zaznaczone pole możemy wpisać tekst, który będzie wyświetlany na wizualizacji. Dla napisanego tekstu możemy ustalić podstawowe funkcje takie jak: typ czcionki, wielkość położenie tekstu, pogrubienie, kursywę, podkreślenie, przekreślenie oraz kolor, zarówno dla tekstu jak i tła. Po wybraniu OK w narysowanym polu tekstowym pojawi się wpisany tekst: Używanie masek w projekcie. Aby utworzyć kolejną maskę należy postępować podobnie jak w powyższym opisie. Należy jedynie wpisać inną nazwę niż dotychczas użyte. Aby maska mogła być wyświetlana konieczne jest stworzenie elementu powodującego przejście do niej z maski głównej. Służy do tego celu element oznaczony ikonką: . Po narysowaniu przycisku należy kliknąć go dwukrotnie i wybrać nazwę maski na którą ma zostać dokonane przejście po jego wybraniu. 195 Przycisk zmiany maski (podobnie jak wszystkie inne aktywne elementy) może przybrać dowolny styl (wybierany w polu Style:): - Text – może być klasycznym przyciskiem z opisem tekstowym (oddzielnie dla wciśniętego i nie); - Color – może mieć obie pozycje zróżnicowane jedynie kolorem; - Bitmap – może być pokryty plikiem graficznym stworzonym przez użytkownika (w efekcie może przybrać dowolny wygląd) - Invers – może jedynie zmienić swój stan na przeciwny - Transparent – może być również przezroczysty – umieszczony na innym obiekcie statycznym, czyni dany obszar dynamicznym. W zakładce Accessibility można określić w jakich warunkach element ma być wyświetlany oraz w jakich ma być zablokowany. Po wybraniu stylu „Text” i skonfigurowaniu odpowiedniego tekstu otrzymujemy przycisk przejścia do kolejnej maski: Należy pamiętać aby w następnej masce umieścić przycisk powrotu. Można posłużyć się tutaj klawiszem funkcyjnym: . Jedną z opcji jest utworzenie przycisku powrotu do poprzedniej maski. Po „narysowaniu” elementu i dwukrotnym kliknięciu ukaże się okno konfiguracji: 196 Z grupy Internals należy wybrać funkcję Last Mask. Po dodaniu tekstu opisującego przycisk powrotu element jest gotowy. Można również użyć przycisku przejścia do maski: ze wskazaniem poprzedniej lub głównej. Zmienne w Galileo. Definiowanie adresów fizycznych. Zmienne w Galileo określane są jako „Tagi”. Ich deklaracji dokonuje się w zakładce „Tags”. Aby utworzyć zmienną należy prawym klawiszem myszki kliknąć na elemencie określającym rodzaj deklarowanej zmiennej. Dostępne typy zmiennych: bit – zmienne binarne (przyjmujące tylko dwa stany); byte, word, dword, float – zmienne zawierające wartości liczbowe; error – zmienne tylko do odczytu z PLC – służą do obsługi alarmów; Char-Array – zmienne znakowe wykorzystywane w recepturach i do wyświetlania zmiennych typu string wprost ze sterownika; struct – zmienne strukturalne; system – grupa zmiennych służących kontrolowania komunikacji panel - sterownik. do 197 Po wybraniu New Tag pojawi się okno edycyjne, w którym należy wpisać nazwę pod jaką tag będzie widoczny w projekcie Galileo. Jeżeli druga zmienna będzie tego samego rodzaju można skorzystać z opcji Duplicate (Ctrl+D). Po stworzeniu zmiennej będzie ona sygnowana niebieskim znakiem typu zmiennej. Gdy zostanie nadany adres fizyczny – przyjmie on kolor zielony. W celu przykładowego dodania jako zmiennych bitowych markerów od M1 do M8 dla przekaźnika easy800/MFD/ES4P należy prawym przyciskiem myszy wybrać New Array i wpisać nazwę dla tablicy, np. „markery”. W polu No. of array entries należy określić z ilu elementów składać będzie się tablica, a w polu Start index należy określić adres początkowy: Po dwukrotnym kliknięciu na nazwę „markery” pojawi się okno z ustawieniami zmiennej. Następnie należy wybrać w polu Address przycisk „…” Służy on do przydzielania fizycznego adresu sterownika, którego będzie odwoływać się zmienna na wizualizacji. 198 Po dwukrotnym kliknięciu na nazwę „markery” pojawi się okno z ustawieniami zmiennej. Następnie należy wybrać w polu Address przycisk „…” W celu wywołania markera M1 trzeba wybrać obszar pamięci M%d i wpisać wartość 1. Będzie to odwołanie do zmiennej dla pierwszego elementu tablicy. Kolejne elementy będą odpowiednio odwoływać się automatycznie do markerów M2..M8 Tworzenie elementów powiązanych z programem PLC Aby program współdziałał ze sterownikiem należy użyć elementu czynnego i podłączyć do niego zmienną. Można przykładowo utworzyć element typu flaga, który zależnie od stanu jednego bitu będzie przyjmował kolor czerwony bądź zielony. Należy w tym celu „narysować” prostokąt elementem: , a następnie kliknąć dwukrotnie. W polu Tag należy wybrać odpowiednią zmienną (wskazać jej właściwy element). 199 Jako styl wybieramy Color. W ostatniej zakładce definiujemy jakim stanom, który kolor ma odpowiadać: Element Flag może zostać wykorzystany również do tworzenia animacji. Gdy podpięta zostanie zmienna o większej liczbie możliwych stanów, np. BYTE można przypisać poszczególnym stanom różne bitmapy. Są dwa tryby pracy: - tryb States per Bit określa, że będzie przesuwana jedna jedynka i zależnie od jej położenia (bądź braku) można definiować co ma być wyświetlane. - tryb States per Value - zmienna będzie dekodowana na wartość liczbową i zależnie od niej definiowane będą tryby wyświetlania. Sterując zmienną z PLC można podmieniać np. bitmapy symulując ruch. Element Value Entry / Display można wykorzystać również do wprowadzania wartości: Należy w tym celu wybrać z pola Keyboard odpowiedni rodzaj klawiatury. Po dotknięciu tego pola na ekranie panelu będzie możliwość wprowadzenia wartości. 200 Pozostałe funkcje dostępne w Galileo. Galileo obsługuje takie elementy jak: Receptury, Listy zagrożeń i ostrzeżeń (Error List), Trendy, elementy typu Camera, gdzie można podglądać obraz z kamery internetowej (najszybsze odświeżanie co 1s). Funkcje można wywoływać z poziomu PLC, można tworzyć wielojęzykowe wersje aplikacji, określać poziomy dostępu, wykorzystywać język skryptowy. Wewnętrzny zegar można synchronizować z PLC w obie strony. Możliwość komunikacji za pomocą wielu protokołów i wiele innych przydatnych funkcji czynią Galileo niezwykle silną i efektywną aplikacją. 201 Eaton Electric Sp. z o.o. 80-299 Gdañsk, ul. Galaktyczna 30 tel.: (58) 554 79 00, 10 fax: (58) 554 79 09, 19 e-mail: [email protected] Biuro Katowice 40-203 Katowice, ul. Roßdzieñskiego 188b tel.: (32) 258 02 90 fax: (32) 258 01 98 e-mail: [email protected] Biuro Kraków 30-663 Kraków, ul. Wielicka 250 tel.: (12) 289 03 35 fax: (12) 288 35 83 e-mail: [email protected] Biuro Lublin 20-701 Lublin, ul. Na³êczowska 30 p.26 tel./fax: (81) 533 32 62 e-mail: [email protected] Biuro £ódź 91-341 £ódß, ul. Brukowa 20 tel. kom.: 694 430 955 e-mail: [email protected] Biuro Poznañ 60-171 Poznañ, ul. ¯migrodzka 41/49 tel./fax: (61) 863 83 55 tel./fax: (61) 867 75 44 e-mail: [email protected] Biuro Szczecin 72-100 Szczecin, ul. D¹browskiego 38/40 tel./fax: (91) 482 42 39 e-mail: [email protected] Biuro Toruñ 87-100 Toruñ, ul. Grudzi¹dzka 110-114 p.305 tel./fax: (56) 655 96 25 tel.: (56) 655 95 88 e-mail: [email protected] Biuro Warszawa 02-146 Warszawa, ul. 17 Stycznia 45a tel.: (22) 320 50 50 fax: (22) 320 50 51 e-mail: [email protected] Biuro Wroc³aw 50-424 Wroc³aw, ul. Krakowska 19-23 tel./fax: (71) 781 23 21 tel./fax: (71) 781 23 74 e-mail: [email protected] Internet: www.moeller.pl www.eaton.com Eaton Corporation jest dzia³aj¹cym globalnie koncernem przemys³owym z takimi segmentami dzia³alnoÜci jak Electrical, Fluid Power, Truck i Automotive. Dzia³ urz¹dzeñ elektrycznych (Electrical) firmy Eaton to Üwiatowy lider w dziedzinie produktów i us³ug zwi¹zanych z systemami kontroli i dystrybucji mocy, zasilaniem awaryjnym oraz automatyk¹ przemys³ow¹. Urz¹dzenia elektryczne firmy Eaton, oferowane pod znanymi na Üwiecie markami, takimi jak Cutler-Hammer®, MGE Office Protection Systems™, Powerware®, Holec®, MEM®, Santak® i Moeller®, pozwalaj¹ budowaæ dostosowane do wymagañ klientów rozwi¹zania z serii PowerChain Management®. Zaspokajaj¹ one potrzeby w zakresie zasilania w takich segmentach Üwiatowego rynku jak przemys³, instytucje, administracja, przedsiêbiorstwa u¿ytecznoÜci publicznej, handel, gospodarstwa domowe, informatyka oraz producenci OEM i systemy o znaczeniu krytycznym. www.eaton.com Adresy Moeller na wiecie: www.moeller.net/address e-mail: [email protected] Internet: www.moeller.net www.eaton.com Wydawca: Eaton Electric Sp. z o.o. ul. Galaktyczna 30 80-299 Gdañsk © 2010 Eaton Electric Sp. z o.o.