eksploatacyjne aspekty oceny jakości technicznych środków

Gospodarka Materiałowa i Logistyka nr 5/2014
EKSPLOATACYJNE ASPEKTY OCENY JAKOŚCI TECHNICZNYCH ŚRODKÓW
TRANSPORTU
QUALITY ASSESSMENT OPERATIONAL ASPECTS OF THE TECHNICAL
TRANSPORT MEANS
Andrzej ŚWIDERSKI
Wojskowa Akademia Techniczna
Instytut Logistyki
W artykule omówiono pojęcie jakości technicznych środków transportu, ze szczególnym uwzględnieniem
charakterystyk jakości eksploatacyjnej. Zwrócono uwagę, że kryteria oceny jakości eksploatacyjnej wynikają
ze stanów eksploatacyjnych środków transportu. Przedstawiono przykładowe kryteria jakości obsługiwania
i jakości użytkowania. Scharakteryzowano wskaźniki oceny eksploatacyjnej technicznych środków transportu
w aspektach: niezawodności, funkcjonalności, ergonomiczności, kosztów użytkowania i obsługiwalności.
The article discusses the term of quality of the technical transport means, with particular emphasis on
the quality of the operational characteristics. It was noted that the operating quality assessing criteria result
from the operating conditions of the transport means. Are examples of the quality criteria of servicing and
quality of operating, have been presented. The operational assessment indicators of the technical transport
means have been characterized in the aspects of: dependability, functionality, ergonomics, cost of operation and
maintainability.
Słowa kluczowe: jakość, ocena jakości, techniczne środki transportu
Key words: quality, quality evaluation, technical means of transport
WSTĘP
Proces realizacji technicznych środków transportu w przedsiębiorstwie przemysłowym
obejmuje zbiór uporządkowanych czasowo i technologicznie działań (począwszy od
marketingu, na fazie serwisu skończywszy), których celem jest dostarczenie odbiorcy
(klientowi) wyrobu do eksploatacji. W praktyce można wyróżnić następujące działania (fazy),
związane z realizacją wyrobu, w tym środka transportu, w przedsiębiorstwie przemysłowym:
− faza marketingu i tworzenia założeń techniczno-ekonomicznych,
− faza projektowania,
− faza produkcji,
− faza serwisu,
− faza eksploatacji.
W procesach eksploatacji, użytkownicy technicznych środków transportu oceniają, czy
spełniają one ich oczekiwania. Zbieranie danych o wystąpieniu niezgodności (wad) i ich
analizowanie, stanowi cenne źródło informacji zwrotnej dla producenta. Informacje te mogą
583 | S t r o n a
Gospodarka Materiałowa i Logistyka nr 5/2014
przyczynić się do doskonalenia procesów realizacji. Producenci muszą zatem pilnie
wysłuchiwać opinii klientów, na ile ich wyroby spełniają wymagania. Eksploatacja stanowi
bowiem etap rzeczywistej realizacji jakości środka transportu. Rzeczywista jakość ujawnia się
bowiem dopiero w eksploatacji i jest tą jakością, z którą spotyka się eksploatator podczas
użytkowania oraz obsługiwania i naprawy środków transportu. Eksploatacja weryfikuje więc
oferowaną przez producenta jakość, stawiając ją w konfrontacji z oczekiwaniami, potrzebami
i wymaganiami użytkownika. W związku z powyższym, główną pozycję w ocenie jakości
technicznych środków transportu zajmuje jakość eksploatacyjna.
Problem badawczy, rozpatrywany w artykule sformułowano następująco:
W jaki sposób można wykorzystać teoretyczne aspekty jakości oraz zarządzania
niezawodnością do eksploatacyjnej oceny technicznych środków transportu?
Do rozwiązania tak postawionego problemu badawczego wykorzystano następujące
metody:
− teoretyczne: dedukcji i indukcji, analizy i syntezy systemowej
− empiryczne: obserwacji i zbierania danych.
1. POJĘCIE JAKOŚCI EKSPLOATACYJNEJ
Według normy terminologicznej ISO 9000:2005, jakość jest określona jako stopień,
w jakim zbiór inherentnych właściwości (charakterystyk jakości środków transportu) spełnia
wymagania klienta (użytkownika, eksploatatora). Proces tworzenia i utrzymywania jakości
środków transportu przebiega przez wszystkie fazy ich istnienia. Jakość środków transportu
jest zatem funkcją jakości wytworzonej, utrzymywanej i doskonalonej w tych fazach:
J = f ( j z , j k , j p , j s , je )
(1)
gdzie:
j z - jakość założeń techniczno-ekonomicznych,
jk - jakość projektowo-konstrukcyjna,
j p - jakość procesu produkcji,
js - jakość serwisu,
je - jakość eksploatacji, w tym użytkowania i obsługiwania.
Oceny jakości technicznych środków transportu można dokonywać na zgodność
z określonymi właściwościami (charakterystykami). Ich dobór powinien być uzależniony od
celu przeprowadzanej oceny. Inny zbiór charakterystyk może być podstawą oceny
584 | S t r o n a