Badania turystów UMWZ 2013 - 2BA - eRegion

Transkrypt

BADANIE STRUKTURY UCZESTNIKÓW
KRAJOWEGO I ZAGRANICZNEGO
RUCHU TURYSTYCZNEGO
W WOJEWÓDZTWIE
ZACHODNIOPOMORSKIM W ROKU 2013
RAPORT Z BADAŃ
Szczecin – Nysa – Wrocław 2013
©2013 2BA doradztwo strategiczne i Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o.
„Badanie struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie
Zachodniopomorskim w roku 2013 wraz z opracowaniem raportu z badań” opracowywał zespół ekspertów
konsorcjum 2BA doradztwo strategiczne i Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o. w składzie:









Artur Kotliński – kierownik projektu badawczego, dyrektor zarządzający Instytutu Badawczego IPC
Sp. z o.o.,
Agnieszka Nowak – zastępca kierownika projektu badawczego, dyrektor zarządzający 2BA doradztwo
strategiczne,
Jarosław Sawicki – specjalista ds. badań jakościowych i ilościowych, dyrektor ds. badań Instytutu
Badawczego IPC Sp. z o.o.,
Leszek Nowak – specjalista ds. badań jakościowych, dyrektor zarządzający 2BA doradztwo
strategiczne,
dr Marcin Zieliński – ekspert 2BA doradztwo strategiczne,
dr Marcin Haberla – ekspert Instytutu Badawczego IPC Sp. z o.o.,
Leszek Piechocki – specjalista ds. badań 2BA doradztwo strategiczne,
Anna Gabory – specjalista ds. badań Instytutu Badawczego IPC Sp. z o.o.,
Żaneta Rosiak – manager ds. badań Instytutu Badawczego IPC Sp. z o.o.
Redakcja merytoryczna Raportu : Agnieszka Nowak 2BA doradztwo strategiczne
2BA doradztwo strategiczne
Podzamcze B10/17
48–300 Nysa
Tel.: 77 551 17 14
Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o.
ul. A. Ostrowskiego 30
53–38 Wrocław
Tel.: 71 79 49 249
-2-
Spis treści
Spis treści ......................................................................................................................................................... 3
Wprowadzenie ................................................................................................................................................. 6
I.
Metodologiczne założenia badania .......................................................................................................... 8
1.
Metodologiczne założenia badania .................................................................................................. 8
2.
Przedmiot i cele badania ................................................................................................................. 9
3.
Zakres podmiotowy i przestrzenny badania .................................................................................. 11
4.
Metody i techniki badacze ............................................................................................................. 15
5.
Metoda doboru próby ................................................................................................................... 16
5.1
Metoda doboru próby w badaniu PAPI.......................................................................................... 17
5.2
Metoda doboru próby w badaniach IDI, TDI, EWS oraz panel ekspertów ...................................... 21
5.3
Metoda doboru próby w badaniu „Mystery Client” („Tajemniczy Klient”) .................................... 22
5.4
Metoda doboru próby w badaniu CATI .......................................................................................... 22
6.
Realizacja badania ......................................................................................................................... 23
II. Wielkość i rozkład ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim ................................... 26
1.
Wielkość i rozkład ruchu turystycznego ......................................................................................... 26
1.1.
Wielkość ruchu turystycznego ....................................................................................................... 26
1.2.
Rozkład sezonowy ruchu turystycznego ........................................................................................ 29
1.3.
Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego .................................................................................... 32
2.
Ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim na tle ruchu turystycznego w Polsce ... 36
3.
Baza noclegowa Województwa Zachodniopomorskiego ............................................................... 41
III.
Uczestnicy krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego (wyniki badania PAPI) ........................... 44
1.
Charakterystyka uczestnika ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim ........... 45
1.1.
Cechy demograficzne i społeczne uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego,
w tym sylwetka badanych w życiu prywatnym .............................................................................. 45
1.1.1. Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 45
1.1.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 49
1.2.
Cele przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego .......................................................... 53
2.
Preferencje uczestników ruchu turystycznego ............................................................................... 54
2.1.
Preferowany sposób organizacji przyjazdu .................................................................................... 54
2.2.
Preferowany sposób spędzania pobytu ......................................................................................... 56
2.3.
Preferowany środek transportu .................................................................................................... 57
2.4.
Preferowany typ noclegu............................................................................................................... 59
2.5.
Preferowana długość pobytu ......................................................................................................... 61
2.6.
Preferowana częstotliwość odwiedzin Województwa Zachodniopomorskiego ............................. 63
2.7.
Preferowany sposób wypoczynku i preferowane krainy geograficzne ........................................... 64
-3-
3.
Źródła informacji o Województwie Zachodniopomorskim i potrzeby informacyjne uczestnika
ruchu turystycznego ...................................................................................................................... 67
3.1.
Źródła informacji o Województwie Zachodniopomorskim ............................................................ 67
3.2.
Oczekiwania i potrzeby w zakresie informacji o Województwie Zachodniopomorskim ................. 68
4.
Wydatki uczestników ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorski ....................... 71
4.1.
Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 71
4.2.
Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 71
5.
Zapotrzebowanie na ofertę turystyczną i określenie potencjalnego popytu .................................. 72
5.1.
Najbardziej atrakcyjne miejsca Województwa Zachodniopomorskiego ......................................... 72
5.2.
Najpopularniejsze usługi ............................................................................................................... 76
5.3.
Ocena poszczególnych elementów oferty Województwa Zachodniopomorskiego ........................ 77
5.4.
Szacowanie możliwości powrotów ................................................................................................ 80
5.5.
Określenie popytu na nowe usługi i możliwości zwiększenia ruchu turystycznego poza sezonem . 80
6.
Ocena nowej identyfikacji wizualnej Województwa Zachodniopomorskiego ................................ 84
6.1.
Uczestnicy krajowego ruchu .......................................................................................................... 84
6.2.
Uczestnicy zagranicznego ruchu .................................................................................................... 85
7.
Wewnątrzregionalny ruch turystyczny
(mieszkańcy uczestnikami krajowego ruchu turystycznego) .......................................................... 86
7.1.
Charakterystyka uczestnika ruchu turystycznego .......................................................................... 86
7.2.
Cele przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego .......................................................... 89
7.3.
Preferencje uczestników ruchu turystycznego ............................................................................... 90
7.3.1. Preferowany sposób organizacji przyjazdu .................................................................................... 90
7.3.2. Preferowany sposób spędzania pobytu ......................................................................................... 91
7.3.3. Preferowany środek transportu .................................................................................................... 91
7.3.4. Preferowany typ noclegu............................................................................................................... 92
7.3.5. Preferowana długość pobytu ......................................................................................................... 93
7.3.6. Preferowany sposób wypoczynku ................................................................................................. 93
8.
Podsumowanie badań uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego .................... 95
8.1.
Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego ................................................................................... 95
8.2.
Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego.............................................................................. 96
8.3.
Porównanie badań krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego ............................................. 98
9.
Porównanie wyników badań prowadzonych w latach 2009–2013 ............................................... 104
9.1.
Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego ................................................................................. 104
9.2.
Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego............................................................................ 106
10.
Szacowanie wielkości wpływów z turystyki ................................................................................. 108
IV.
Ruch turystyczny w atrakcjach Województwa Zachodniopomorskiego oraz w centrach
i punktach informacji turystycznej (wnioski z badań IDI) ................................................................. 110
1.
Opis realizacji badania ................................................................................................................. 110
2.
Wielkość i rozkład przestrzenny ruchu turystycznego .................................................................. 111
3.
Charakterystyka uczestników ruchu turystycznego ..................................................................... 113
-4-
4.
5.
Preferencje uczestników ruchu turystycznego ............................................................................. 114
Zidentyfikowanie źródeł informacji o regionie oraz diagnoza potrzeb informacyjnych
uczestników ruchu turystycznego ................................................................................................ 115
6.
Określenie zapotrzebowania uczestników ruchu turystycznego na specyfikę oferty turystycznej 118
7.
Poziom zaangażowania i współpracy w obsługę ruchu turystycznego i promocję turystyczną ..... 119
V. Jakość obsługi uczestników ruchu turystycznego w centrach i punktach informacji turystycznej
Województwa Zachodniopomorskiego (wnioski z badania „Mystery Client” <”Tajemniczy Klient”>) .. 121
1.
2.
Wizyta w charakterze „Tajemniczego Klienta” w centrach i punktach informacji turystycznej .... 122
2.1.
Założenia wstępne przeprowadzenia wizyty ................................................................................ 122
2.2.
Ocena wyglądu zewnętrznego i wewnętrznego ........................................................................... 123
2.3.
Jakość obsługi uczestnika ruchu turystycznego w jednostkach informacji turystycznej ............... 127
2.4.
Sumaryczna ocena wizyty w jednostkach informacji turystycznej ............................................... 130
3.
Badanie metodą „Tajemniczego Klienta” za pomocą zapytania via e-mail................................... 130
4.
Podsumowanie badania .............................................................................................................. 132
VI.
Jakość obsługi uczestnika ruchu turystycznego w opinii branży hotelarsko-gastronomicznej
(raport z badania CATI) .................................................................................................................... 134
1.
2.
Wyniki badania............................................................................................................................ 136
3.
VII.
Wnioski i rekomendacje ekspertów (wnioski z badania TDI, panelu ekspertów
oraz eksperckich wywiadów swobodnych)....................................................................................... 143
1.
2.
Wnioski uczestników telefonicznych wywiadów pogłębionych (TDI) ........................................... 143
2.1.
Wielkość i rozkład przestrzenny ruchu turystycznego (kontekst regionalny i odniesienie do sytuacji
w kraju).................................................................................................................................................... 143
2.2.
Charakterystyka i preferencje uczestników ruchu turystycznego................................................. 144
2.3.
Promocja i informacja turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego
(kontekst regionalny i odniesienie do sytuacji w kraju) ............................................................... 146
2.4.
Oferta turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego (kontekst regionalny i odniesienie do
sytuacji w kraju) ....................................................................................................................................... 148
2.5.
Współpraca na rzecz rozwoju i promocji turystyki (kontekst regionalny i odniesienie
do sytuacji w kraju) ..................................................................................................................... 149
3.
Wnioski uczestników paneli turystycznych .................................................................................. 150
3.1.
Wielkość i rozkład przestrzenny ruchu turystycznego .................................................................. 150
3.2.
Charakterystyka i preferencje uczestników ruchu turystycznego................................................. 150
3.3.
Promocja i informacja turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego ................................. 151
3.4.
Oferta turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego ......................................................... 152
3.5.
Współpraca na rzecz rozwoju i promocji turystyki ....................................................................... 152
4.
Uzupełnienie wniosków lokalnych ekspertów ............................................................................. 153
5.
VIII.
Podsumowanie „Badania krajowego zagranicznego ruchu turystycznego
w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r.” ........................................................................ 156
IX.
Spis rysunków .................................................................................................................................. 159
X.
Spis tabel ......................................................................................................................................... 162
XI.
Literatura ........................................................................................................................................ 163
XII.
Załączniki ......................................................................................................................................... 163
-5-
Wprowadzenie
Województwo Zachodniopomorskie jest jednym z liderów turystycznych w Polsce. Zgodnie z raportem
„Badanie struktury uczestników krajowego i zagranicznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r.”,
w 2011 r. region zajmował czwarte miejsce pośród innych województw pod względem liczby wypoczywających
turystów. Jednocześnie w Województwie Zachodniopomorskim udzielono największej liczby noclegów.
Cechami charakterystycznymi ruchu turystycznego w regionie są sezonowość i nierównomierne
rozmieszczenie. Ponadto baza noclegowa jest bardzo zróżnicowana pod względem standardu i jakości
świadczonych usług.
Zlecane od 2010 r. „Badanie struktury uczestników ruchu turystycznego w Województwie
Zachodniopomorskim” pokazuje, że oferta turystyczna regionu jest pozytywnie oceniana przez jej odbiorców.
Jednocześnie większość turystów preferuje wypoczynek typu „3 x S” (słońce, morze, plaża). Niepewność
pogody i przyzwyczajenia wypoczywających powodują, że zjawisko sezonowości determinuje działalność
w zakresie obsługi ruchu turystycznego w regionie. Zarówno przedstawicielom administracji regionalnej
i lokalnej, jak również zarządcom atrakcji i przedstawicielom branży hotelarsko-gastronomicznej zależy na
zwiększeniu ruchu turystycznego poza sezonem. Tegoroczne badania mają na celu pogłębienie wiedzy
dotyczącej rozkładu przestrzennego i czasowego ruchu turystycznego. Informacje uzyskane bezpośrednio od
turystów i innych grup objętych badaniami powinny dać odpowiedź na pytanie, jak minimalizować zjawisko
sezonowości.
Prace badawcze dotyczyły głównie uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego (turystów,
jednodniowych odwiedzających oraz mieszkańców – uczestników wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego).
Badanie metodą PAPI objęło łącznie 2200 turystów i jednodniowych odwiedzających, przebywających
w sezonie letnim na terenie Województwa Zachodniopomorskiego. W ubiegłorocznym badaniu po raz pierwszy
uwzględniono zarządców atrakcji turystycznych oraz pracowników centrów/punktów informacji turystycznej.
Grupa ta wzięła również udział w badaniu w tym roku. Zwiększono jednak wielkość próby w indywidualnych
wywiadach pogłębionych (IDI), które przeprowadzono z grupie 18 respondentów.
Zakres poprzednich badań nie pozwolił jednak na zaspokojenie wszystkich potrzeb w zakresie pozyskania
informacji, wpływających na wielkość i strukturę ruchu turystycznego. Nie uzyskano m.in. odpowiedzi na
pytanie, jak ruch turystyczny ocenia grupa, która ma znaczący udział w obsłudze turystów, tj. branża
hotelarsko-gastronomiczna. Dlatego w tegorocznym badaniu zaproponowano włączenie dodatkowych grup
respondentów oraz zastosowanie nowych technik gromadzenia danych. Pełniejszego obrazu ruchu
turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim dostarczyły badania branży hotelarsko-gastronomicznej,
wywiady z osobami mającymi wpływ na rozwój turystyki w regionie i w kraju oraz badania funkcjonowania
centrów/punktów informacji turystycznej. Równolegle obok badania uczestników ruchu turystycznego
przeprowadzano badanie metodą „Mystery Client” („Tajemniczy Klient”) w centrach/punktach informacji
turystycznej. Wspomagane komputerowo wywiady telefoniczne (CATI) objęły podmioty istniejące w bazie
hotelarsko-gastronomicznej w Województwie Zachodniopomorskim. Telefoniczne wywiady pogłębione (TDI)
uzupełniały informacje uzyskane od zarządców atrakcji turystycznych oraz centrów/punktów informacji
turystycznej i zostały przeprowadzone z regionalnymi i krajowymi ekspertami turystycznymi. Na zakończenie
projektu badawczego zorganizowano dwa panele ekspertów, podczas których pogłębiano informacje zdobyte
za pomocą innych technik gromadzenia danych.
-6-
„Badanie struktury uczestników krajowego i zagranicznego w Województwie Zachodniopomorskim w roku
2013 wraz z opracowaniem raportu z badań” zostało zlecone konsorcjum firm: 2BA doradztwo strategiczne
i Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o. Firma 2BA doradztwo strategiczne współpracowała z Województwem
Zachodniopomorskim przy realizacji zamówień „Badań struktury krajowego i zagranicznego ruchu
turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2010 r.” oraz „Programu rozwoju turystyki wodnej na
obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego i w dorzeczu Parsęty i Regi”. Eksperci tej firmy
mają blisko 20-letnie doświadczenie w turystyce, są autorami i współautorami wielu programów dotyczących
rozwoju i promocji turystyki oraz badań ruchu turystycznego. Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o. posiada ponad
10-letnie doświadczenie na rynku badań społecznych i marketingowych. Eksperci Instytutu są członkami
gremiów w takich instytucjach, jak PTBRiO, PTS i PTE. Zespół Instytutu Badawczego IPC współpracował z 2BA
podczas realizacji „Badań struktury krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie
Zachodniopomorskim w 2010 r.” Konsorcjum 2BA doradztwo strategiczne i Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o.
działają zgodnie z procedurami ochrony danych osobowych, tajemnicy statystycznej, a także zgodnie
z międzynarodowym kodeksem firm badawczych ESOMAR, dotyczącym przestrzegania standardów etycznych
w badaniach społecznych.
Projekt został zrealizowany zgodnie ze szczegółową metodologią badawczą, zaproponowaną w ofercie na
przeprowadzenie „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego w Województwie
Zachodniopomorskim w roku 2013 wraz z opracowaniem raportu z badań”. Poniższy raport uwzględnia wyniki
wcześniej opisanych prac badawczych. Na wstępie zaprezentowano raport metodologiczny, zawierający
szczegółowe założenia procesu badawczego. Istotną częścią raportu jest omówienie wielkości i struktury ruchu
turystycznego, stanowiące wynik analiz danych zastanych (desk research). Kolejne rozdziały raportu odnoszą się
do celów i przedmiotu badania. Na zakończenie dokonano porównania wyników poszczególnych edycji
„Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie
Zachodniopomorskim” oraz opisano wnioski i rekomendacje.
-7-
I.
Metodologiczne założenia badania
1. Metodologiczne założenia badania
Istnieje sieć wzajemnych powiązań pomiędzy potrzebami wynikającymi z ewaluacji regionalnych
strategicznych i operacyjnych dokumentów turystycznych a badaniami wielkości i struktury ruchu
turystycznego. Z jednej strony, przeprowadzane badania i ich wyniki pokazują efekty realizacji programów
strategicznych i operacyjnych. Z drugiej strony, w zagadnieniach i pytaniach badawczych należy uwzględnić
problemy dotyczące rozwoju, promocji turystyki i obsługi ruchu turystycznego, które są istotne z punktu
widzenia programowania rozwoju turystycznego regionu. Zależność pomiędzy badaniami ruchu turystycznego
a planowaniem strategicznym w Województwie Zachodniopomorskim pokazuje poniższy schemat.
Rysunek 1. Badania ruchu turystycznego w kontekście polityki turystycznej Województwa
Zachodniopomorskiego.
Źródło: Opracowanie 2BA doradztwo strategiczne.
-8-
Na wielkość, strukturę i jakość obsługi ruchu turystycznego ma wpływ wiele grup podmiotów. Same
badania turystów nie dają pełnego obrazu zjawisk związanych z ruchem turystycznym. Dlatego badaniami
zostali objęci również ci uczestnicy obsługi ruchu turystycznego, od których zależy to, czy turyści przyjadą,
a także ich liczebność i zadowolenie. Ten ostatni czynnik ma sprzyjać decyzji o ponownym odwiedzeniu
Województwa Zachodniopomorskiego. Dlatego też podczas tegorocznych badań została zweryfikowana jakość
obsługi uczestników ruchu turystycznego w centrach/punktach informacji turystycznej. Istotne było również
pozyskanie jak najpełniejszej informacji, która powinna umożliwić podjęcie działań ukierunkowanych na zmianę
modelu zachowań turystów. Było to przedmiotem wywiadów przeprowadzonych z przedstawicielami branży
hotelarsko-gastronomicznej oraz regionalnymi i krajowymi ekspertami ds. turystyki. Wśród badanych znaleźli
się również organizatorzy turystyczni. Tak wielokierunkowe podejście do procesu badawczego powinno
przynieść w efekcie pełen obraz sytuacji na rynku turystycznym Województwa.
Rysunek 2. Podmioty objęte badaniem ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim.
2. Przedmiot i cele badania
Przedmiot badania obejmował przede wszystkim ruch turystyczny. Jest to „zjawisko społeczne polegające
1
na dobrowolnym i przestrzennym przemieszczaniu się ludzi na obszary i do miejscowości turystycznych” .
Badaniu podlegał zarówno przyjazdowy ruch turystyczny (obejmujący osoby przyjeżdżające do Województwa
Zachodniopomorskiego z zewnątrz), jak też wewnątrzregionalny ruch turystyczny (obejmujący mieszkańców
Województwa Zachodniopomorskiego podróżujących po regionie w celach turystycznych).
1
A. Kornak, Ekonomia turystyki, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1995, s. 5.
-9-
Przedmiotem badania było dokonanie możliwie pełnej charakterystyki krajowego i zagranicznego ruchu
turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r., scharakteryzowanie profilu uczestnika ruchu
turystycznego, analiza atrakcyjności oferty turystycznej, ocena efektowności promocji turystycznej oraz
określenie możliwości rozwoju sektora turystycznego. Cel ten jest zbieżny w założeniami badań realizowanych
w latach 2010–2012 i potrzebami Zamawiającego. Zgodnie z wytycznymi zawartymi w „Opisie Przedmiotu
Zamówienia”, głównym celem badania było „oszacowanie wielkości ruchu turystycznego w Województwie
Zachodniopomorskim, określenie jego struktury i dynamiki oraz wpływu na gospodarkę turystyczną
województwa, jak również poznanie opinii i uzyskanie informacji od respondentów objętych badaniem IDI,
2
w zakresie przedmiotu zamówienia oraz funkcjonowania gospodarki turystycznej w województwie” .
„Badanie struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie
Zachodniopomorskim w 2013 r.” było kontynuacją badań zlecanych przez Urząd Marszałkowski Województwa
Zachodniopomorskiego od 2010 r. Jest to czwarta edycja badania. Zarówno cel główny, jak również cele
szczegółowe pokrywają się w dużej mierze z celami zdefiniowanymi w latach ubiegłych. Daje to możliwość
przeprowadzenia badania w taki sposób, aby postawione pytania badawcze i odpowiedzi uzyskane w trakcie
wieloletnich badań mogły być ze sobą porównane. Szczegółowe cele badania określone w „Opisie Przedmiotu
3
Zamówienia” zawiera poniższa tabela .
Tabela 1. Szczegółowe cele „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego
w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r”.
Lp.
1.
Szczegółowe cele badania
2.
Przeprowadzenie analizy wielkości i rozkładu przestrzennego ruchu turystycznego w Województwie
Zachodniopomorskim.
Dokonanie charakterystyki uczestników ruchu turystycznego.
3.
Zdefiniowanie preferencji uczestników ruchu turystycznego w okresie ostatnich dwóch lat.
4.
Zidentyfikowanie źródeł informacji o regionie.
5.
Zdiagnozowanie potrzeb informacyjnych uczestników ruchu turystycznego.
6.
Określenie zapotrzebowania turystów na specyfikę oferty turystycznej.
7.
Oszacowanie wydatków poniesionych przez uczestników ruchu turystycznego w Województwie
Zachodniopomorskim.
Oszacowane wielkości wpływów z turystyki dla Województwa Zachodniopomorskiego, określenie potencjalnego
wpływu.
Określenie sylwetki uczestnika ruchu turystycznego w jego życiu prywatnym, codziennym, w tym jego zwyczajów
i zainteresowań, np. książka, film, teatr, podróże, hobby itp.
Poznanie opinii zarządców atrakcji turystycznych oraz pracowników centrów/punktów informacji turystycznej
w miejscowościach objętych badaniem nt. ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim.
8.
9.
10.
Źródło: Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia w postępowaniu na „Badania struktury krajowego
i zagranicznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r. wraz z opracowaniem raportu z badań”,
znak sprawy: WOiRZ:.II.272.21.2013.TK.
2
Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia w postępowaniu na „Badania struktury krajowego i zagranicznego ruchu
turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r. wraz z opracowaniem raportu z badań”, znak sprawy:
WOiRZ:.II.272.21.2013.TK.
3
Tamże.
- 10 -
W bazowych założeniach zostały wymienione trzy istotne problemy, o które należałoby rozszerzyć
problemy/szczegółowe cele badawcze. Takie działanie pozwoliło na pełniejszą realizację celu głównego badań.
Proponowane zagadnienia przedstawione są w poniższej tabeli.
Tabela 2. Dodatkowe problemy/szczegółowe cele badawcze.
Lp.
Sformułowanie
dodatkowego
zagadnienia
1.
Promocja i wizerunek
Województwa
Zachodniopomorskiego
(powiązanie z 4. i 5.
celem
szczegółowym).
2.
Ocena jakości obsługi
ruchu turystycznego
w centrach/punktach
„I” oraz atrakcjach
turystycznych
(powiązanie z 10.
celem
szczegółowym).
3.
Badanie poziomu
współpracy
i zaangażowania
w obsługę ruchu
turystycznego
(powiązanie z 10.
celem
szczegółowym).
Metoda/ technika badawcza
 PAPI – turyści,
 IDI – pracownicy
centrów/punktów „I”, zarządcy
atrakcji turystycznych,
 TDI – eksperci,
 CATI – branża hotelarskogastronomiczna,
 panel ekspertów.
 „Mystery Client” – pracownicy
atrakcji,
atrakcji turystycznych.
atrakcji turystycznych,
 CATI – branża hotelarskogastronomiczna,
 TDI – eksperci,
 panel ekspertów.
Uzasadnienie w kontekście realizacji celu głównego
badania
 ustalenie, jak turyści postrzegają i oceniają nowe
logo (zastosowanie technik preferencji, klasyfikacji
i skojarzeń),
 poznanie opinii pracowników centrów/punktów
IT, zarządców atrakcji turystycznych i przedstawicieli
branży hotelarsko-gastronomicznej nt. strategii
rebrandingowej w kontekście ewentualnego
zwiększenia ruchu turystycznego.
 obiektywna ocena poziomu obsługi turystów
w wymienionych miejscach,
 ocena wpływu jakości obsługi na poziom
zadowolenia turystów i podjęcie decyzji co do
ponownego odwiedzenia regionu/rezygnacji
z ponownego przyjazdu,
 porównanie oceny jakości obsługi, dokonanej
w trakcie badania, z opiniami turystów i
postrzeganiem jakości swojej pracy przez same
zainteresowane podmioty.
 poznanie i sformułowanie kluczowych problemów
w zakresie wsparcia obsługi ruchu turystycznego,
 poznanie oczekiwań branży turystycznej w
zakresie współpracy,
 identyfikacja barier we współpracy na rzecz
poprawy jakości obsługi turystów i zwiększenia ruchu
turystycznego,
 określenie gotowości do współpracy
i deklarowanego poziomu zaangażowania.
Źródło: Opracowanie 2BA doradztwo strategiczne i Instytut Badawczy IPC.
3. Zakres podmiotowy i przestrzenny badania
Zakres podmiotowy badań to:
 turyści i jednodniowi odwiedzający krajowi, przebywający w okresie badania w celach turystycznych
na terenie Województwa Zachodniopomorskiego,
 turyści i jednodniowi odwiedzający zagraniczni, przebywający w okresie badania w celach
turystycznych na terenie Województwa Zachodniopomorskiego,
 mieszkańcy Województwa Zachodniopomorskiego, przebywający w celach turystycznych na terenie
regionu, poza miejscem zamieszkania.
4
Przyjęto następujące definicje turysty i jednodniowego odwiedzającego :
4
Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia w postępowaniu na „Badania struktury krajowego i zagranicznego ruchu
turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r. wraz z opracowaniem raportu z badań”, znak sprawy:
WOiRZ:.II.272.21.2013.TK.
- 11 -
Turysta to osoba, która przyjechała do Województwa Zachodniopomorskiego lub konkretnej miejscowości
objętej badaniem w celach: wypoczynkowych, leczniczych, krajoznawczych, religijnych, sportowych,
służbowych, rodzinnych, społecznych, politycznych lub innych (z wyjątkiem motywów zarobkowych) i która
spędziła w miejscu czasowego pobytu w Województwie Zachodniopomorskim, w konkretnej miejscowości,
przynajmniej jedną noc w publicznych lub prywatnych obiektach noclegowych, tj. w miejscowej bazie
zbiorowego lub indywidualnego zakwaterowania, u rodziny lub znajomych lub we własnych drugich
mieszkaniach/domach.
Odwiedzający jednodniowy to osoba, która przyjechała do Województwa Zachodniopomorskiego lub
konkretnej miejscowości objętej badaniem w celach: wypoczynkowych, leczniczych, krajoznawczych,
religijnych, sportowych, służbowych, rodzinnych, społecznych, politycznych lub innych (z wyjątkiem motywów
zarobkowych) i która spędziła w miejscu czasowego pobytu w Województwie Zachodniopomorskim,
w konkretnej miejscowości, mniej niż 24 godziny i nie korzystała z bazy noclegowej zbiorowego
i indywidualnego zakwaterowania, z gościnności rodziny/znajomych lub własnych drugich mieszkań/domów.
Oprócz turystów i jednodniowych odwiedzających badaniami zostały objęte następujące grupy:
 zarządcy atrakcji turystycznych: przedstawiciele kierownictwa publicznych i prywatnych atrakcji
turystycznych, znajdujących się na obszarze objętym badaniem,
 pracownicy centrów/punktów informacji turystycznej: przedstawiciele kierownictwa centrów,
znajdujących się na obszarze objętym badaniem,
 przedstawiciele branży hotelarsko-gastronomicznej: reprezentanci obiektów należących do bazy
zbiorowego zakwaterowania Województwa Zachodniopomorskiego,
 regionalni i krajowi eksperci ds. turystyki: przedstawiciele podmiotów zarządzających rozwojem,
promocją i wsparciem turystyki na poziomie Województwa Zachodniopomorskiego i Polski (np.
Zachodniopomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej, Polskiej Organizacji Turystycznej itp).
Regionalnych i krajowych ekspertów należało objąć badaniem z następujących powodów:
 wielkość, struktura i jakość obsługi ruchu turystycznego są powiązane również z działaniami
podmiotów reprezentowanych przez ekspertów,
 z punktu widzenia charakterystyki ruchu turystycznego, bardzo istotne było również poznanie opinii
przedstawicieli wymienionych instytucji i organizacji,
 badanie pozwoliło na zidentyfikowanie poglądów przedstawicieli wymienionych instytucji i organizacji
i ich oczekiwań w zakresie poprawy jakości i intensyfikacji ruchu turystycznego, z uwzględnieniem
posiadanej przez nich infrastruktury turystycznej i okołoturystycznej oraz oferty turystycznej,
 badanie pozwoliło na porównanie informacji uzyskanych za pomocą innych technik gromadzenia
danych.
Przedstawicieli branży hotelarsko-gastronomicznej należało objąć badaniem z następujących powodów:
 wnioski z zeszłorocznych badań pokazują, że obraz przedstawicieli tej branży jest przedstawiony
z perspektywy turystów oraz pracowników centrów/punktów informacji turystycznej i zarządców
atrakcji turystycznych, brakuje natomiast opinii samych zainteresowanych nt. ruchu turystycznego
w regionie,
 objęcie badaniem tej grupy pozwoliło na poznanie jej oczekiwań w zakresie wsparcia obsługi ruchu
turystycznego, a także pomysłów na zwiększenie ruchu turystycznego,
 opinie dotyczące modelu zachowań turystów oraz działań na rzecz wsparcia ruchu turystycznego
stanowiły dopełnienie informacji pozyskanych podczas przeprowadzania badań metodami IDI i PAPI
nt. oceny infrastruktury turystycznej i oferty turystycznej.
- 12 -
Obszar przestrzenny badania to Województwo Zachodniopomorskie. Na podstawie analizy potrzeb
w zakresie informacji o ruchu turystycznym zostały wytypowane miejsca realizacji badania. Można wyodrębnić
cztery główne podobszary – części regionu, których udział jest kluczowy w strukturze ruchu turystycznego.
Tabela 3. Podobszary objęte badaniem.
Lp.
Podobszar – części regionu
Miejscowości znajdujące się w podobszarach – częściach regionu
1.
Miasta
Szczecin, Koszalin
2.
Pas nadmorski
Świnoujście, Międzyzdroje, Niechorze, Kołobrzeg, Mielno, Darłowo
3.
Środkowa część Województwa
Złocieniec, Szczecinek, Czaplinek
4.
Południowa część Województwa
Cedynia, Barlinek, Drawno, Wałcz
Źródło: Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia w postępowaniu na „Badania struktury krajowego
i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r. wraz z opracowaniem
raportu z badań”, znak sprawy: WOiRZ:.II.272.21.2013.TK.
Badania uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego były prowadzone w pobliżu atrakcji
turystycznych, w poszczególnych miejscowościach, charakteryzujących się największym natężeniem ruchu
turystycznego.
Tabela 4. Punkty badań ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim.
Lp.
Miejscowość
1.
Szczecin
2.
Koszalin
Punkty badań














3.
Świnoujście
4.
Międzyzdroje
5.
Niechorze











Wały Chrobrego,
Zamek Książąt Pomorskich (w tym Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej na Zamku),
okolice Bazyliki Katedralnej Św. Jakuba i Plac Orła Białego (bezpośrednie sąsiedztwo),
Centrum Informacji Turystycznej, ul. Jana z Kolna (Budynek Żeglugi Szczecińskiej),
Jasne Błonia i Park Kasprowicza (okolice bezpośrednio za Urzędem Miasta Szczecin),
okolice jez. Głębokie, w tym Park Linowy,
okolice jez. Dąbie,
punkt widokowy z 22. piętra, z kawiarni „Caffe 22” w centrum Szczecina (słynna kawiarnia,
licznie odwiedzana przez turystów krajowych i zagranicznych z uwagi na rozległy widok na całe
miasto).
Góra Chełmska w Koszalinie,
Park Linowy AVANA,
okolice Dworca PKP i przystanków dla busów, okolice Katedry i Rynku Staromiejskiego (Muzeum,
Domek Kata, Katedra, Ratusz, Kaplica Św. Gertrudy, Mury Miejskie),
Zespół Parków Miejskich,
przystań w Jamnie (miejscowość w granicach adm. miasta).
Wybrzeże Władysława IV na odcinku od przeprawy promowej do ul. Marynarzy (po drodze Plac
Rybaka, na którym jest Muzeum Rybołówstwa Morskiego),
promenada na odcinku od ul. Chrobrego do ul. E Gierczak,
plaża, wejścia na plażę (na wysokości ul. E. Gierczak i Trentowskiego),
przeprawa promowa na wyspie Wolin (promy Karsibór),
latarnia morska, Fort Wschodni (wyspa Wolin),
stacja końcowa Uznamskiej Kolejki Uzdrowiskowej.
molo,
Promenada Gwiazd,
obiekty Wolińskiego Parku Narodowego: Zagroda Pokazowa Żubrów oraz Muzeum Przyrodnicze
z żywymi bielikami w wolierach.
okolice Latarni Morskiej,
okolice punktu informacji turystycznej przy głównej ulicy,
dworzec Gryfickiej Kolei Wąskotorowej,
- 13 -


6.
Kołobrzeg
7.
Mielno
8.
Darłowo
9.
Złocieniec
10.
Szczecinek
11.
Czaplinek
12.
Cedynia
13.
Barlinek
14.
Drawno
15.
Wałcz














Muzeum Rybołówstwa Morskiego.
promenada przebiegająca wzdłuż części uzdrowiskowej miasta, licznie odwiedzanej przez
turystów krajowych i zagranicznych,
okolice latarni morskiej, port,
rynek,
park linowy,
fortyfikacje twierdzy w Kołobrzegu,
okolice Pałacu Brunszwickich,
Dźwirzyno.
nadmorska promenada,
plaża,
ul. B. Chrobrego,
Park Dworski.
okolice Zamku Książąt Pomorskich w Darłowie,
rynek w Darłowie, ul. Powstańców Wielkopolskich,
port,
plaża,
okolice latarni morskiej w Darłówku.
rynek,
okolice Pałacu Myśliwskiego,
stanica wodna,
okolice informacji turystycznej.
okolice wyciągu do nart wodnych,
Przystań Tramwaju Wodnego,
ratusz i okolice,
spichlerz i okolice,
Parsęcko (osada słowiańska).
w samym Czaplinku: starówka, deptak oraz ulica 5 pomostów, na której znajduje się parę
największych ośrodków wypoczynkowych (np. Drawtur i Kusy Dwór),
wieś Stare Drawsko, Muzeum „Zamek Drahim" w ruinach zamku w Starym Drawsku,
Drawski Park Krajobrazowy (np. wieża widokowa Spyczyna Góra, pola namiotowe leżące na
szlaku kajakowym rzeki Drawy, nieprzerwana „karawana” kajaków, w tym duża ilość gości
zagranicznych, głównie z Niemiec).
Grodzisko,
okolice Muzeum Regionalnego,
klasztor cysterski – hotel i klasztor Cedynia,
Góra Czcibora – symboliczne miejsce pamięci bitwy pod Cedynią z 972 r.,
wieża widokowa, ok. 150 m od rynku, przy ul. Kościuszki.
rynek,
okolice punktu IT,
ośrodek Janowo,
kąpielisko miejskie,
ul. Jeziorna.
siedziba Drawieńskiego Parku Narodowego,
przystań wodna Drawieńskiego Parku Narodowego,
„Spichlerz” – punkt informacji turystycznej,
stanica wodna.







COS,
Plac Wolności,
Aleja Aten Wałeckich,
MOSIR,
Most Wiszący,
park linowy w Rudnicy,
Muzeum Wału Pomorskiego przy ul. Wojska Polskiego.



























- 14 -
Badanie metodą IDI oraz „Mystery Client” („Tajemniczy Klient”) zostały przeprowadzone na terenie
ww. miejscowości. Wizyty w centrach i punktach informacji turystycznej objęły 16 jednostek.
Tabela 5. Centra i punkty informacji turystycznej objęte badaniem metodą „Mystery Client”.
Lp.
Miejscowość
1.
Szczecin
2.
Koszalin
3.
Świnoujście
Centrum Informacji Turystycznej (MOSIR Szczecin) w Szczecinie, ul. Jana z Kolna 7 (nabrzeże przy
Ładodze)
Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej (Zamek) w Szczecinie, ul. Korsarzy 34
Regionalne Centrum Informacji Turystycznej, Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Pomorza Środkowego
w Koszalinie, ul. Dworcowa 11–15
Centrum Informacji Turystycznej w Świnoujściu, Plac Słowiański 6/1
Centrum/punkt informacji turystycznej
4.
Międzyzdroje
Punkt Informacji Kulturalno-Turystycznej w Międzyzdrojach ul. Boh. Warszawy 20
5.
Niechorze
Punkt Informacji Turystycznej w Niechorzu Muzeum Rybołówstwa Morskiego, al. Bursztynowa 28
6.
Kołobrzeg
Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Kołobrzegu, Plac Ratuszowy 2/1
7.
Mielno
Biuro Promocji i Informacji Turystycznej Gminy Mielno, ul. Lechitów 2
8.
Darłowo
Centrum Informacji Turystycznej w Darłowie, ul. Rynkowa 5
9.
Złocieniec
Punkt Informacji Turystycznej w Złocieńcu, ul. Czaplinecka 3
10.
Szczecinek
11.
Czaplinek
Szczecineckie Centrum Informacji Turystycznej zarządzane przez Szczecinecką Lokalną Organizację
Turystyczną, ul. Boh. Warszawy 6 A
Centrum Turystyki Lokalna Organizacja Turystyczna Czaplinek, ul. Rynek 1
12.
Cedynia
Punkt Informacji Turystycznej przy Muzeum Regionalnym w Cedyni, Plac Wolności 4
13.
Barlinek
Centrum Informacji Turystycznej w Barlinku, ul. Paderewskiego 7
14.
Drawno
Centrum Informacji Turystycznej „Spichlerz" w Drawnie, ul. Jeziorna 2
15.
Wałcz
Centrum Informacji Turystycznej w Wałczu, Wałeckie Centrum Kultury, Plac Zesłańców Sybiru 3
Obszarem wywiadów CATI z przedstawicielami branży hotelarsko-gastronomicznej był obszar
Województwa Zachodniopomorskiego. Cześć wywiadów TDI również objęła ekspertów z regionu. Jedynie 3 z 7
wywiadów TDI zostały przeprowadzone z ekspertami krajowymi.
4. Metody i techniki badacze
Dobór metod i technik badawczych był zdeterminowany postawionymi celami i zakresem przedmiotowym
badania. Nie bez znaczenia był fakt, że miejscem przeprowadzenia badania był teren Województwa
Zachodniopomorskiego. Zgodnie z „Opisem Przedmiotu Zamówienia”, zakres podstawowych metod i technik
badawczych obejmował: analizę danych zastanych (desk research), bezpośrednie wywiady kwestionariuszowe
(PAPI) z uczestnikami krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego oraz indywidualne wywiady pogłębione
(IDI) z zarządcami atrakcji turystycznych, a także pracownikami centrów/punktów informacji turystycznej.
Tabela 6. Podstawowe metody i techniki badawcze.
Lp.
Metoda/technika badawcza
Uzasadnienie techniki w kontekście celów badania
1.
Desk research
Analiza danych zastanych pozwoli na oszacowanie ruchu turystycznego, zmian
przestrzennych w ruchu turystycznym Województwa Zachodniopomorskiego, jego
struktury na tle Polski oraz pozostałych województw. Dane wtórne stworzą tło i
podstawę do badań pierwotnych, a także będą bazą do prognozowania zmian co do
wielkości i struktury ruchu turystycznego w następnych latach.
2.
PAPI z uczestnikami
krajowego i zagranicznego
ruchu turystycznego
Bezpośrednie wywiady kwestionariuszowe PAPI z turystami pozwolą na dokładne
zdiagnozowanie modelu zachowań i preferencji uczestników ruchu turystycznego.
Dzięki temu badaniu będzie możliwe poznanie postaw, opinii i wiedzy turystów oraz
odwiedzających, a także stworzenie szczegółowych profili gości przebywających
w różnych rejonach Województwa Zachodniopomorskiego.
- 15 -
3.
IDI z zarządcami atrakcji
turystycznych oraz
pracownikami
centrów/punktów informacji
turystycznej
Wywiady pogłębione z zarządcami atrakcji turystycznych oraz pracownikami
centrów/punktów informacji turystycznej pozwolą przede wszystkim na określenie
zmian w zakresie ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim,
a także służyć będą wypracowaniu sposobów na zwiększenie atrakcyjności
turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego.
Aby jeszcze pełniej zrealizować cele badawcze, zastosowano dodatkowe metody i techniki badawcze:
wspomagane komputerowo wywiady telefoniczne (CATI) z przedstawicielami branży hotelarskogastronomicznej, badanie metodą „Mystery Client” („Tajemniczy Klient”) w centach/punktach informacji
turystycznej, telefoniczne wywiady pogłębione (TDI) z regionalnymi i krajowymi ekspertami ds. turystyki oraz
panel ekspertów. Dodatkowo przeprowadzono wywiady eksperckie i wywiady swobodne (EWS)
z przedstawicielami centrów/punktów informacji turystycznej, którzy nie zostali uwzględnieni w wywiadach IDI.
Tabela 7. Dodatkowe metody i techniki badawcze.
Lp.
Metoda/technika badawcza
Uzasadnienie w kontekście celów badania
1.
CATI z przedstawicielami
branży hotelarskogastronomicznej
Badanie z przedstawicielami branży hotelarsko-gastronomicznej pozwoli na
pogłębienie analizy ruchu turystycznego z punktu widzenia podmiotów, które
bezpośrednio obsługują turystów przyjeżdżających do Województwa
2.
„Mystery Client”
(„Tajemniczy Klient”)
Populację stanowią centra i punkty informacji turystycznej na terenie badanych
miejscowości Województwa Zachodniopomorskiego. Badanie „Mystery Client”
pozwoli na zbadanie w centrach i punktach informacyjnych jakości obsługi, która ma
niezwykle istotny wpływ na opinie turystów nt. regionu.
3.
TDI z regionalnymi i
krajowymi ekspertami ds.
turystyki
Proponowana optymalna wielkość próby: 7 wywiadów (4 na poziomie regionalnym
i 3 na poziomie ponadregionalnym).
4.
Panel ekspertów
Populację stanowią eksperci zajmujący się tematyką turystyki: przedstawiciele branży
hotelarsko-gastronomicznej, przedstawiciele pracowników centrów/punktów IT,
zarządców atrakcji turystycznych, regionalni i krajowi eksperci ds. turystyki. Panel
ekspercki pozwoli na zebranie opinii specjalistów, swoiste podsumowanie badania
oraz doprecyzowanie rekomendacji do dalszych działań Zarządu Województwa
Zachodniopomorskiego w zakresie wsparcia rozwoju i promocji turystyki w regionie.
5. Metoda doboru próby
Metoda doboru próby w „Badaniach struktury krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego
w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r.” różni się od tych, jakie zostały zastosowane w latach
poprzednich. Wynika to zarówno ze zmiany struktury badanej populacji turystów i odwiedzających, a także
z rezygnacji w badaniu z określonych technik gromadzenia informacji i uwzględnienia nowych metod i technik
badawczych. Poniżej znajduje się charakterystyka metody doboru próby, uwzględniająca podmiot badania oraz
zaproponowane metody i techniki badawcze.
- 16 -
5.1 Metoda doboru próby w badaniu PAPI
W „Badaniach struktury krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie
Zachodniopomorskim w 2013 r.” zostało zaplanowane przeprowadzenie bezpośrednich wywiadów
kwestionariuszowych PAPI z 2200 respondentami – osobami przebywającymi w celach wypoczynkowych,
leczniczych, krajoznawczych, religijnych, sportowych, służbowych, rodzinnych, społecznych i innych na terenie
Województwa Zachodniopomorskiego.
Minimalna wielkość próby badawczej zakładała udział w badaniach respondentów z obu grup, według
następującego podziału:
 minimum 1100 respondentów krajowych,
 minimum 1100 respondentów zagranicznych.
Badaniami zostali objęci uczestnicy krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego (turyści, jednodniowi
odwiedzający oraz mieszkańcy w ramach wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego), przebywający
w 15 miejscowościach Województwa Zachodniopomorskiego. W badaniu w 2010 r. zastosowano dobór próby
warstwowo-losowy (warstwy to miejscowości – destynacje objęte badaniem), w którym wielkość próby w
poszczególnych destynacjach była uzależniona od wielkości rejestrowanego ruchu turystycznego. Taki dobór
próby spowodował, że miejscowości o małym ruchu turystycznym miały niewielki udział w próbie badawczej
(dla przykładu, w Cedyni zostało wykonanych tylko 10 pomiarów). W latach następnych dobór próby został
zmodyfikowany w ten sposób, iż destynacje o najmniejszym rejestrowanym ruchu turystycznym miały większy
udział w próbie, niż wynikałoby to z przyjętego warstwowania losowego proporcjonalnego.
Metoda doboru próby powinna się odnosić do danych dotyczących ruchu turystycznego. Według danych
Głównego Urzędu Statystycznego (GUS-u) Województwo Zachodniopomorskie odwiedziło w 2012 r. 1 998 674
turystów, korzystających z bazy zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania, w tym 1 536 066 turystów
polskich i 462 608 turystów zagranicznych. Obszar objęty badaniem wybrała zdecydowana większość populacji
turystów: 74,6% turystów polskich i aż 92,6% turystów zagranicznych.
Statystyki GUS-u nie uwzględniają jednak jednodniowych odwiedzających ani nie pokazują
wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego, co było również przedmiotem tegorocznych badań. GUS
w gromadzonych danych uwzględnia również mieszkańców Województwa Zachodniopomorskiego, jednak nie
wyróżnia ich w liczbie osób korzystających z obiektów zakwaterowania. Prowadzone statystyki nie uwzględniają
również takich turystów, którzy nocują u rodziny, znajomych lub we własnych (drugich) domach.
Analizując dane statystyczne w kontekście doboru próby, należy wziąć pod uwagę również jednodniowych
odwiedzających. Są to zarówno mieszkańcy Województwa Zachodniopomorskiego, jak również odwiedzający
zewnętrzni. W 2010 r. jednodniowi odwiedzający stanowili 27,8% ogółu populacji objętej „Badaniem struktury
uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego”. Z powodu braku danych statystycznych, należy
przyjąć założenie, że jednodniowi odwiedzający stanowią średnio około ¼ regionalnego ruchu turystycznego
(ich udział w ruchu turystycznym może się wahać, w zależności od wielu czynników).
- 17 -
Odnosząc się do wymaganej liczby badanej populacji i rozkładu przestrzennego badania, należy podkreślić,
że w 2013 r. uległa zwiększeniu liczba punktów badań (z 9 do 15). Jeśli przyjąć dobór próby adekwatny do tego
z 2010 r., mogłoby się okazać, że w destynacjach o najmniejszym rejestrowanym ruchu turystycznym wielkość
próby byłaby tak mała, że nie można byłoby w żaden sposób odnieść wyników badań do ogółu odwiedzających
te miejsca (tabela 8).
Tabela 8. Metoda doboru próby oparta na warstwowaniu według udziału w ruchu turystycznym.
21,0%
30,7%
230
338
3,1%
3,8%
1,2%
41
13
Świnoujście
183 357
103 344
80 013
11,6%
9,0%
18,7%
99
205
Międzyzdroje
119 026
81 678
37 348
7,6%
7,1%
8,7%
78
96
Niechorze (Gmina Rewal)
134 420
117 876
16 544
8,5%
10,3%
3,9%
113
42
Kołobrzeg
422 791
293 532
129 259
26,9%
25,6%
30,2%
295
335
Mielno
132 071
122 929
9 142
8,4%
10,7%
2,1%
118
23
Darłowo
101 269
91 415
9 854
6,4%
8,0%
2,3%
88
25
Złocieniec
5 579
4 469
1 110
0,4%
0,4%
0,3%
4
3
Szczecinek
13 641
12 371
1 270
0,9%
1,1%
0,3%
12
3
Czaplinek
8 590
7 907
683
0,5%
0,7%
0,2%
8
2
Cedynia
3 986
1 215
2 771
0,3%
0,1%
0,6%
1
7
Barlinek
10 261
8 571
1 690
0,7%
0,7%
0,4%
8
4
Wałcz
1 274
1 142
132
0,1%
0,1%
0,0%
1
0
18 281
16 475
1 806
1,2%
1,4%
0,4%
16
5
100,0%
100,0%
100,0%
1 100
1 100
Razem w miejscowościach
objętych badaniem
1 574 465
1 146 166
428 299
Województwo
Zachodniopomorskie
1 998 674
1 536 066
462 608
78,8%
74,6%
92,6%
Udział korzystających z
noclegów na obszarze objętym
badaniem w skali regionu
Turyści
zagraniczni
23,6%
5 102
Drawno
Turyści polscy
131 575
43 105
Ogółem
240 137
48 207
Turyści
zagraniczni
371 712
Koszalin
5
Ogółem
Turyści
zagraniczni
Liczebność
warstwy
Turyści polscy
Udział korzystających z
noclegów w 2012 r. w %
Szczecin
Miejscowości
Turyści polscy
Liczba korzystających z noclegów
w 2012 r.
Źródło: Opracowanie 2BA doradztwo strategiczne na podstawie www.stat.gov.pl.
a. Metoda doboru próby uczestników krajowego ruchu turystycznego
Metoda doboru próby badania struktury uczestników krajowego ruchu turystycznego w badaniu PAPI
w 2013 r. zakładała dobór warstwowo-losowy nieproporcjonalny. Warstwy zostały nałożone na miejscowości
objęte badaniem, natomiast dobór respondentów nastąpi w sposób losowy. Poniżej przedstawiono rozkład
pomiarów w poszczególnych destynacjach. Należy podkreślić, że najważniejsze destynacje pod względem
wielkości ruchu turystycznego w danych obszarach regionu miały większy udział w próbie badawczej, jednak
różnice pomiędzy destynacjami o największym i najmniejszym ruchu turystycznym nie są tak duże, jak
w przypadku badania w 2010 r.
5
W przypadku Kołobrzegu, Darłowa, Szczecinka i Wałcza podawane dane odnoszą się do miast i gmin wiejskich.
- 18 -
Tabela 9. Metoda doboru próby uczestników krajowego ruchu turystycznego (dobór warstwowo-losowy
nieproporcjonalny), proponowana dla badania PAPI w 2013 r.
Lp.
Miejscowość
Liczba wywiadów PAPI
1.
Szczecin
100
2.
Koszalin
100
3.
Świnoujście
100
4.
Międzyzdroje
5.
Niechorze
50
6.
Kołobrzeg
100
7.
Mielno
50
8.
Darłowo
50
9.
Złocieniec
50
10.
Szczecinek
100
11.
Czaplinek
50
12.
Cedynia
50
13.
Barlinek
100
14.
Drawno
15.
Wałcz
50
50
100
Razem
1 100
Próba do badań struktury krajowego ruchu turystycznego została dobrana pod względem dwóch
następujących cech: płci i wieku respondentów. Szczegółowy podział struktury próby według wymienionych
cech odpowiadał strukturze populacji generalnej, tj. ludności Polski w wieku określonym dla próby badawczej,
w przedziale 18–65 lat. Osoby należące do wszystkich przedziałów wiekowych będą miały szanse znaleźć się
w próbie badawczej proporcjonalnie do ich udziału w populacji dorosłych Polaków.
Tabela 10. Założona struktura próby uczestników krajowego ruchu turystycznego.
Kobiety
Kobiety
Mężczyźni
60-65
Mężczyźni
50-59
Mężczyźni
Kobiety
Kobiety
Kobiety
40-49
Mężczyźni
30-39
Mężczyźni
25-29
Mężczyźni
Kobiety
Miejscowości
Lp.
Liczba
wywiadów
18-24
1.
Szczecin
100
7
7
6
6
12
12
9
9
11
11
5
5
2.
Koszalin
100
7
7
6
6
12
12
9
9
11
11
5
5
3.
Świnoujście
100
7
7
6
6
12
12
9
9
11
11
5
5
4.
Międzyzdroje
50
3
4
3
3
6
6
5
5
6
5
3
2
5.
Niechorze
50
3
4
3
3
6
6
5
4
6
5
3
2
6.
Kołobrzeg
100
7
7
6
6
12
12
9
9
11
11
5
5
7.
Mielno
50
3
4
3
3
6
6
5
4
6
5
3
2
8.
Darłowo
50
3
4
3
3
6
6
5
4
6
5
3
2
9.
Złocieniec
50
3
4
3
3
6
6
5
4
6
5
3
2
10.
Szczecinek
100
7
7
6
6
12
12
9
9
11
11
5
5
11.
Czaplinek
50
3
4
3
3
6
6
5
4
6
5
3
2
12.
Cedynia
50
3
4
3
3
6
6
5
4
6
5
3
2
13.
Barlinek
100
7
7
6
6
12
12
9
9
11
11
5
5
14.
Drawno
50
3
4
3
3
6
6
5
4
6
5
3
2
15.
Wałcz
100
7
7
6
6
12
12
9
9
11
11
5
5
1 100
73
81
66
66
131
132
103
96
125
117
59
51
Łącznie
- 19 -
Dobór próby badawczej pod względem cech demograficznych nie był stosowany w latach poprzednich, tym
razem jednak uwzględniono określenie profilu uczestnika ruchu turystycznego. Scharakteryzowanie próby pod
względem cech demograficznych może być przyczynkiem do dalszego pogłębiania informacji dotyczących
turystów i odwiedzających, przebywających w Województwie Zachodniopomorskim.
b. Metoda doboru próby uczestników zagranicznego ruchu turystycznego
Metoda doboru próby badania struktury uczestników zagranicznego ruchu turystycznego również zakłada
dobór warstwowo-losowy nieproporcjonalny. Warstwy zostały nałożone na miejscowości objęte badaniem,
natomiast dobór respondentów nastąpił w sposób losowy, nieproporcjonalny, by zwiększyć ilość respondentów
w mniejszych miejscowościach, kosztem większych ośrodków. Taka procedura pozwoliła uzyskać większe ilości
badanych w mniejszych miejscowościach i wyciągnąć trafniejsze wnioski. W trakcie analizy zostały zastosowane
procedury ważenia próby, by osiągnąć strukturę i wielkość ruchu odpowiadające strukturze i wielkości ruchu
w rzeczywistości. Miało to zapewnić ponowną reprezentatywność próby, pomimo nadreprezentatywności
destynacji o proporcjonalnie mniejszym ruchu turystycznym. Taką samą procedurę zastosowano w analizie
wyników badań krajowego ruchu turystycznego.
Struktura próby uwzględniała dobór pod względem jednej cechy, a mianowicie płci respondentów. Mając
na względzie analizę zagranicznego ruchu turystycznego w rejestrowanej bazie noclegowej, w przypadku
miejscowości znajdujących się w środkowej i południowej części Województwa Zachodniopomorskiego
dostosowano liczebność przypadającą na poszczególne miejscowości do realnych możliwości zrealizowania
próby. W tym przypadku proponowana liczba respondentów wynosi od 30 do 70. Poniższa tabela prezentuje
podział próby ze względu na destynacje i płeć respondentów.
Tabela 11. Metoda doboru próby uczestników krajowego ruchu turystycznego (dobór warstwowo-losowy
nieproporcjonalny), proponowana dla badania PAPI w 2013 r.
1.
Szczecin
Liczba
wywiadów
PAPI
140
2.
Koszalin
3.
Lp.
Miejscowości
Kobiety
Mężczyźni
73
67
110
57
53
Świnoujście
130
68
62
4.
Międzyzdroje
100
52
48
5.
Niechorze
70
36
34
6.
Kołobrzeg
110
57
53
7.
Mielno
90
47
43
8.
Darłowo
70
36
34
9.
Złocieniec
30
16
14
10.
Szczecinek
50
26
24
11.
Czaplinek
30
16
14
12.
Cedynia
30
16
14
13.
Barlinek
40
21
19
14.
Drawno
30
16
14
15.
Wałcz
70
36
34
1 100
572
528
Łącznie
Źródło: Opracowanie Instytut Badawczy IPC.
- 20 -
Zgodnie z przyjętymi założeniami struktura próby badawczej miała pozwolić na realizację większej liczby
wywiadów w środkowej i południowej części Województwa Zachodniopomorskiego. Środkowa część regionu to
pas pojezierzy, ciągnący się od Pojezierza Szczecineckiego (Szczecinek), poprzez Pojezierze Drawskie (Złocieniec,
Czaplinek), Pojezierze Wałeckie (Wałcz), Równinę Drawską i dorzecze Drawy (Drawno), Pojezierze
Choszczeńskie (Barlinek) i Pojezierze Myśliborskie (Cedynia). Przyjmując takie podejście, na obszarze pojezierzy
zrealizowano 800 wywiadów z uczestnikami krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego, czyli 36,3% próby
badawczej. W pasie nadmorskim przeprowadzono 970 wywiadów, co stanowi 44% próby badawczej.
Zwiększenie liczby wywiadów w środkowej i południowej części regionu nastąpiło przede wszystkim kosztem
miast oraz pasa nadmorskiego, pomimo zwiększenia liczby destynacji objętych badaniem w tej części regionu.
Tabela 12. Liczebność wywiadów przypadających na poszczególne obszary – części Województwa
Liczba wywiadów PAPI przypadająca na podobszar – część regionu
Lp.
Podobszar – części regionu
Uczestnicy krajowego
ruchu turystycznego
Uczestnicy zagranicznego
ruchu turystycznego
Uczestnicy ruchu
turystycznego łącznie
1.
Miasta
200
250
450
2.
Pas nadmorski
400
570
970
3.
Środkowa część
Województwa
200
110
330
4.
Południowa część
Województwa
300
170
470
5.2 Metoda doboru próby w badaniach IDI, TDI, EWS oraz panel ekspertów
Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) objęły 18 przedstawicieli zarządzających atrakcjami turystycznymi
oraz pracowników centrów/punktów informacji turystycznej na terenie Województwa Zachodniopomorskiego.
Metoda IDI była stosowana podczas dwóch ostatnich edycji „Badania struktury uczestników krajowego
i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim” (w latach 2011 i 2012). Adresat
wywiadów był również ten sam. Dbając o reprezentatywność wszystkich destynacji objętych badaniem
(15 miejscowości w 4 podobszarach – częściach regionu), wspólnie z Zamawiającym została ustalona lista
respondentów – uczestników badania IDI. Był to zatem dobór celowy, zakładający, że w wywiadach weźmie
udział 8 przedstawicieli centrów/punktów informacji turystycznej oraz 10 zarządców atrakcji turystycznych.
Ustalenia te miały na celu uniknięcie sytuacji, w której zaproszeni zostaliby respondenci, którzy uczestniczyli
w poprzednich edycjach badania.
Istotną okolicznością podczas realizacji tegorocznego badania była zmiana jego struktury przestrzennej,
tj. objęcie badaniem większej liczby destynacji. Telefoniczne wywiady pogłębione i eksperckie wywiady
swobodne uzupełniały indywidualne wywiady pogłębione o bardziej szczegółowe informacje. Zastosowanie
tych technik gromadzenia danych miało umożliwić pełniejszą realizację celów badawczych. Przeprowadzono
7 telefonicznych wywiadów pogłębionych z regionalnymi i krajowymi ekspertami ds. turystyki. Również tutaj
miał miejsce dobór celowy: eksperci zostali wskazani przez Zamawiającego. Panel ekspertów miał pozwolić na
zebranie opinii specjalistów, swoiste podsumowanie badania oraz doprecyzowanie rekomendacji do dalszych
działań Zamawiającego. Zaplanowana została organizacja dwóch paneli: w Szczecinie i w Koszalinie.
Zaproponowano w nim udział minimum 5 ekspertów.
- 21 -
Eksperckie wywiady swobodne zostały przeprowadzone dodatkowo, w ramach realizacji badań innymi
metodami. Włączenie tego rodzaju wywiadów do badań było motywowane dwojako: z uwagi na poszerzony
zakres terytorialny badania istniało ryzyko pominięcia w wywiadach lokalnych ekspertów, którzy mogli wnieść
do badań wiele cennych informacji. Ponadto duże zróżnicowanie obszaru objętego badaniem wymagało
pogłębienia informacji uzyskanych innymi metodami. Zgodnie z przyjętym założeniem eksperckie wywiady
swobodne zostały przeprowadzone z przedstawicielami kierownictwa centrów/punktów informacji turystycznej
w tych destynacjach, w których nie zaplanowano indywidualnych wywiadów pogłębionych. Łącznie
przeprowadzono 5 eksperckich wywiadów swobodnych. Wnioski z tych badań uzupełniły raport
z telefonicznych wywiadów pogłębionych.
5.3 Metoda doboru próby w badaniu „Mystery Client” („Tajemniczy Klient”)
Populację tego badania stanowią centra/punkty informacji turystycznej, znajdujące się na terenie
badanych miejscowości Województwa Zachodniopomorskiego. Badanie „Mystery Client” („Tajemniczy Klient”)
zostało wykonane na próbie obejmującej 16 centrów i punktów informacji turystycznej. Dobór próby był
następujący:
 w badaniu w Szczecinie uwzględniono dwa centra informacji turystycznej: Miejskie Centrum Informacji
Turystycznej prowadzone przez Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Szczecinie i Centrum Informacji
Turystycznej „Zamek” (Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, Instytucja Kultury Samorządu
Województwa Zachodniopomorskiego),
 w Kołobrzegu i Świnoujściu miejscem przeprowadzenia badania była główna siedziba Centrum
Informacji Turystycznej (w Świnoujściu dodatkowo jest prowadzony sezonowy punkt przy
promenadzie, podobnie w Kołobrzegu, gdzie funkcjonują dodatkowo 2 punkty),
 w Darłowie badanie przeprowadzano w siedzibie Darłowskiej Lokalnej Organizacji Turystycznej, która
prowadzi powiatowe Centrum Informacji Turystycznej, oraz w punkcie informacji turystycznej
w Darłówku,
 punkt informacji turystycznej w Cedyni znajduje się przy Muzeum Regionalnym i nie działa regularnie,
nie było więc możliwości przeprowadzenia w nim pełnego badania metodą „Mystery Client” (nie
odbyła się wizyta w charakterze „tajemniczego klienta”, zostało wysłane natomiast zapytanie e-mail).
Metoda badania zakładała osobistą wizytę w centrum/punkcie oraz wysłanie zapytania e-mail.
5.4 Metoda doboru próby w badaniu CATI
Jak podaje GUS w raporcie „Turystyka w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r.”, na koniec 2012 r.
w regionie funkcjonowało 870 turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania, w tym 222 obiektów
6
hotelowych :
 13,1% hoteli,
 1,3% pensjonatów,
 4,4% innych obiektów hotelowych,
 1,7% schronisk,
 41,8% ośrodków wczasowych,
 4,8% ośrodków kolonijnych,
 5,9% ośrodków szkoleniowo-wypoczynkowych,
6
Turystyka w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2010–2012, pod red. Renaty Wronkowskiej, Urząd Statystyczny
w Szczecinie, Informacje i opracowania statystyczne, Szczecin 2013, s. 3.
Oprócz obiektów zbiorowego zakwaterowania, w regionie funkcjonuje 349 obiektów indywidualnego zakwaterowania.
- 22 -






3,4% zespołu domków turystycznych,
5,2% kempingów,
4,2% pól biwakowych,
8,3% zakładów uzdrowiskowych,
5% pozostałych turystycznych obiektów noclegowych,
0,9% innych obiektów.
Zaplanowane zostało przeprowadzenie co najmniej 200 wywiadów z przedstawicielami turystycznych
obiektów zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania. Struktura próby odzwierciedliła strukturę populacji
pod względem rodzaju obiektu oraz ich rozmieszczenia na terenie Województwa Zachodniopomorskiego.
Tabela przedstawia strukturę próby ze względu na liczbę przedsiębiorców w sekcji I w statystykach GUS-u.
Tabela 13. Założona struktura próby przedstawicieli branży hotelarsko-gastronomicznej.
Lp.
1.
Powiat białogardzki
Powiat
Ilość wywiadów
1
2.
Powiat drawski
3.
Powiat kołobrzeski
36
4.
Powiat koszaliński
27
5.
Powiat sławieński
20
6.
Powiat szczecinecki
3
7.
Powiat świdwiński
2
8.
Powiat wałecki
3
9.
Powiat m. Koszalin
2
10.
Powiat choszczeński
1
11.
Powiat gryficki
12.
Powiat myśliborski
2
13.
Powiat pyrzycki
1
14.
Powiat stargardzki
3
15.
Powiat łobeski
1
16.
Powiat m. Szczecin
8
17.
Powiat goleniowski
2
18.
Powiat gryfiński
3
19.
Powiat kamieński
20.
Powiat policki
21.
Powiat m. Świnoujście
6
30
30
2
17
Łącznie
200
Źródło: Instytut Badawczy IPC na podstawie www.stat.gov.pl.
6. Realizacja badania
Badanie zostało zrealizowane zgodnie z harmonogramem projektu „Badanie struktury uczestników
krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w roku 2013, wraz
z opracowaniem raportu z badania”. Krótki termin realizacji narzucał reżim czasowy. Badania były
przeprowadzone za pomocą poszczególnych technik gromadzenia informacji w następujących terminach:
- 23 -





badanie PAPI uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w dniach 12–31 sierpnia
2013 r.,
badanie „Mystery Client” w dniach 12–31 sierpnia 2013 r.,
indywidualne wywiady pogłębione odbyły się pomiędzy 15 sierpnia a 6 września 2013 r. (w tym
samym czasie realizowane były również eksperckie wywiady swobodne),
badanie CATI było realizowane od 2 do 6 września 2013 r.,
telefoniczne wywiady pogłębione i panele ekspertów, jako dodatkowe i uzupełniające techniki
gromadzenia danych, zostały przeprowadzone do 30 września 2013 r.
Proces badawczy przebiegał zgodnie z założeniami metodologicznymi, w ścisłej współpracy
z Zamawiającym. Z uwagi na charakter, miejsce i czas przeprowadzenia badanie wymagało konsultowania na
bieżąco istotnych uwarunkowań jego realizacji. W raporcie metodologicznym zaproponowany został schemat
współpracy przy realizacji zamówienia.
Rysunek 3: Schemat realizacji badania.
Założenia realizacji włączały w proces badawczy przedstawicieli lokalnych struktur zarządzania rozwojem
i promocją turystyki oraz obsługą ruchu turystycznego na obszarze objętym „Badaniem struktury
uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim”. Znalazło
to m.in. wyraz w przeprowadzeniu dodatkowych eksperckich wywiadów swobodnych z przedstawicielami
kierownictwa centów i punktów informacji turystycznej, w rozmowach z przedstawicielami branży turystycznej
oraz wizji lokalnej na obszarze realizacji badania. Takie podejście miało na celu optymalne pogłębienie
informacji w zakresie natężania, struktury i charakteru ruchu turystycznego w regionie oraz sprzyjało określeniu
jego potencjału rozwojowego.
- 24 -
Podstawową metodą zbierania informacji od uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego
było badanie ankietowe, wykonane metodą PAPI. Badanie było realizowane w oparciu o zaproponowany
kwestionariusz, z przewagą pytań zamkniętych, z zastosowaniem skal i pytań macierzowych, co postawiło
respondenta w sytuacji wyboru. Sposób pozyskiwania informacji w przypadku badania PAPI zakładał
bezpośredni kontakt z respondentem za pośrednictwem ankieterów (face to face). Zaletą realizacji badania
metodą PAPI była możliwość scharakteryzowania modelu zachowań turysty, jego preferencji, lojalności,
oczekiwań wobec oferty turystycznej regionu i jej oceny w naturalnym środowisku – miejscu realizacji pobytu
turystycznego. Dla badania metodą PAPI przeprowadzono badanie pilotażowe, które określiło m.in.
zrozumiałość dla respondenta pytań zawartych w kwestionariuszu, skuteczną realizację celów badawczych,
wyczerpujący charakter wywiadu i jego spójność. Po dokonaniu pilotażu narzędzie zostało zmodyfikowane,
z zachowaniem jego struktury i celów badawczych.
Sposób realizacji badania był zgodny z założeniami metody doboru próby. Badany był co piąty respondent,
co zwiększyło wiarygodność badania oraz szansę na to, że każdy uczestnik spełniający kryteria określone
w „Opisie Przedmiotu Zamówienia” i w raporcie metodologicznym może znaleźć się w próbie badawczej.
Zrealizowano zaplanowaną wielkość próby badawczej (2240 wywiadów, w tym 1120 z uczestnikami krajowego
i 1120 z uczestnikami zagranicznego ruchu turystycznego). Taka wielkość próby w przypadku uczestników
krajowego ruchu turystycznego pozwoliła na otrzymanie wyników obarczonych maksymalnym błędem
statystycznym na poziomie 3% (przy poziomie ufności: 0,95, wielkość populacji ok. 1,4 mln osób, szacowana
wielkość frakcji: 0,5). W przypadku uczestników zagranicznego ruchu wielkość próby pozwoliła na otrzymanie
wyników obarczonych maksymalnym błędem statystycznym na poziomie 3% (przy poziomie ufności:
0,95, wielkość populacji ok. 450 tysięcy osób, szacowana wielkość frakcji: 0,5).
Badania ilościowe, tj. wywiady z uczestnikami krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego oraz
przedstawicielami branży hotelarsko-gastronomicznej były przeprowadzane przez zespół 25 ankieterów,
koordynatorów terenowych. Badania nadzorowali kierownik i zastępca kierownika projektu badawczego.
Badanie metodą indywidualnego wywiadu pogłębionego (IDI) zostało zrealizowane zgodnie z przyjętymi
założeniami. Zrealizowano łącznie 18 wywiadów, które przebiegały według ustalonego wcześniej scenariusza.
Czas przeprowadzenia wywiadu wynosił ok. 60 minut. Również telefoniczny wywiad pogłębiony (TDI) i panel
ekspertów przebiegały zgodnie z ustalonym scenariuszem, który w części pokrywał się z dyspozycjami do IDI.
Badanie TDI i panel ekspertów zostały poszerzone o zagadnienia, które pogłębiały i uzupełniały o ekspercką
wiedzę informacje uzyskane innymi technikami gromadzenia danych. Przeprowadzono łącznie 7 wywiadów.
Badanie metodą „Mystery Client” zostało zrealizowane w 16 centrach/punktach informacji turystycznej za
pomocą kwestionariusza oceny. Wymienione badania jakościowe realizował zespół 5 ankieterów – specjalistów
ds. badań jakościowych. Badania nadzorowali kierownik i zastępca kierownika projektu badawczego.
- 25 -
II.
Wielkość i rozkład ruchu turystycznego w Województwie
Zachodniopomorskim
Analizę wielkości i struktury ruchu turystycznego oparto przede wszystkim na danych Głównego Urzędu
Statystycznego (GUS-u). W momencie opracowywania raportu dostępne były tylko dane za pierwszy kwartał
2013 r., dlatego przedstawione poniżej informacje statystyczne odnoszą się do 2012 r. Mając na względzie
zapewnienie ciągłości analizy, dokonano wieloletnich porównań danych dotyczących wielkości i struktury ruchu
turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim. Również badania prowadzone przez Instytut Turystyki
odnoszą się do danych archiwalnych: aktualnie są dostępne komunikaty z badań za trzy kwartały 2012 r. Rok
2012 był rokiem szczególnym. Organizacja ME „Euro 2012” wpłynęła na wzrost zainteresowania Polską, co
znalazło odzwierciedlenie w statystykach obrazujących ruch turystyczny w ubiegłym roku. Dla Województwa
Zachodniopomorskiego rok 2013 również był wyjątkowy. „Zlot Wielkich Żaglowców” i związana
z rebrandingiem regionu kampania „Pomorze Zachodnie” zapewniły intensywną obecność w mediach.
Wymienione wydarzenia nie pozostają bez wpływu na charakter ruchu turystycznego w regionie.
1. Wielkość i rozkład ruchu turystycznego
1.1. Wielkość ruchu turystycznego
Porównując dane dotyczące wielkości i natężenia ruchu turystycznego, przeanalizowano dane statystyczne
z lat 2009–2012. Przyjęcie takiego okresu w analizie wynika z faktu, że Województwo Zachodniopomorskie
prowadzi „Badanie struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego” od 2010 r.
Prezentacja zmian zachodzących w ruchu turystycznym pozwoli lepiej zdiagnozować badane zjawiska. Na
przestrzeni czterech ostatnich lat wzrosła liczba osób korzystających z obiektów zbiorowego zakwaterowania.
Największy wzrost odnotowano w liczbie turystów zagranicznych. Stanowią oni 23,5% korzystających z bazy
noclegowej Województwa Zachodniopomorskiego. Wzrasta także liczba udzielonych noclegów. Należy
stwierdzić, że po spadku w 2010 r. ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim wykazuje
tendencję wzrostową. Największa dynamika jest widoczna w przypadku liczby noclegów udzielonych turystom
zagranicznym (wzrost o 23,7% w stosunku do 2009 r.) i odsetka obcokrajowców w bazie noclegowej
zbiorowego zakwaterowania (wzrost o 13,9% w stosunku do 2013 r.).
Tabela 14. Wielkość ruchu turystycznego w obiektach zbiorowego zakwaterowania w Województwie
Zachodniopomorskim w latach 2009–2012.
9 766 489
Noclegi
udzielone
turystom
zagranicznym
2 013 915
Noclegi
udzielone
turystom
polskim
7 752 574
9 445 058
2 008 067
7 436 991
1 461 905
9 928 007
2 234 941
7 693 066
1 486 284
10 656 514
2 491 317
8 165 197
108,3%
109,1%
123,7%
105,3%
Liczba
korzystających
z noclegów
Korzystający z
noclegów turyści
zagraniczni
Korzystający z
noclegów
turyści polscy
2009
1 772 654
400 717
1 371 937
2010
1 746 810
377 939
1 368 871
2011
1 863 559
401 654
2012
1 942 882
456 598
109,6%
113,9%
Lata
Zmiana
2012/2009
Udzielone
noclegi
Według analiz prowadzonych przez Urząd Statystyczny w Szczecinie wzrasta liczba korzystających
z noclegów w różnego rodzaju obiektach hotelowych. Spada natomiast liczba korzystających z noclegów
w motelach, a także pozostałych obiektach zbiorowego zakwaterowania. Prawie ¾ obcokrajowców korzystało
- 26 -
z noclegów w obiektach hotelowych, a większość wybierała hotele o średnim standardzie. Zmniejszyła się liczba
7
gości zagranicznych w zakładach uzdrowiskowych .
Średnia długość pobytu w bazie noclegowej zbiorowego zakwaterowania w 2012 r. wynosiła 5,5 doby.
Średnia długość pobytu obcokrajowców i turystów polskich sytuuje się na zbliżonym poziomie. Z tabeli
15 wynika, że długość pobytu turystów polskich nieco spadła, zaś zagranicznych dość znacznie wzrosła.
Tabela 15. Średnia długość pobytu w bazie noclegowej zbiorowego zakwaterowania w latach 2009–2012.
Średnia
długość
pobytu
Lata
Średnia długość pobytu
turystów zagranicznych
Średnia długość pobytu
turystów polskich
2009
5,5
5,1
5,7
2010
5,4
5,3
5,4
2011
5,3
5,6
5,3
2012
Zmiana 2012/2009
5,5
5,5
5,5
99,6%
108,6%
97,2%
„W 2012 r. sprawozdawczością objęto również turystyczne obiekty indywidualnego zakwaterowania, tj.
8
pokoje gościnne i kwatery agroturystyczne, które posiadały co najmniej 10 miejsc noclegowych” . Zmieniło to
statystyczny obraz ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim. W tabeli 16 została
przedstawiona wielkość ruchu w rejestrowanej bazie noclegowej w Województwie Zachodniopomorskim
z uwzględnieniem obiektów indywidualnego zakwaterowania. Oddzielnie zaprezentowano liczbę
korzystających i udzielonych noclegów w obiektach indywidualnego zakwaterowania (tabela 17).
Tabela 16. Wielkość ruchu turystycznego w obiektach zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania
w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2009–2012.
2009
Liczba
korzystających
z noclegów
1 772 654
Korzystający z
noclegów turyści
zagraniczni
400 717
Korzystający z
noclegów
turyści polscy
1 371 937
9 766 489
Noclegi udzielone
turystom
zagranicznym
2 013 915
2010
1 746 810
377 939
1 368 871
9 445 058
2 008 067
7 436 991
2011
1 863 559
401 654
1 461 905
9 928 007
2 234 941
7 693 066
2012
1 998 674
462 608
1 536 066
10 936 992
2 523 621
8 413 371
Lata
Udzielone
noclegi
Noclegi udzielone
turystom polskim
7 752 574
Tabela 17. Wielkość ruchu turystycznego w obiektach indywidualnego zakwaterowania w Województwie
Zachodniopomorskim w latach 2010–2012.
Lata
Kategoria
obiektu
2010
2011
2012
2010
2011
2012
Liczba
korzystających
z noclegów
Korzystający z
noclegów turyści
zagraniczni
Korzystający z
noclegów
turyści polscy
Udzielone
noclegi
Noclegi udzielone
turystom
zagranicznym
Noclegi
udzielone
turystom polskim
23 063
1 673
21 390
107 548
7 971
99 577
Pokoje
gościnne
43 930
4 992
38 938
229 783
23 706
206 077
51 243
5 762
45 481
261 280
30 865
230 415
Kwatery
agroturystyczne
1 075
74
1 001
5 971
160
5 811
3 147
217
2 930
14 220
1 283
12 937
4 549
248
4 301
19 198
1 439
17 759
7
„Turystyka w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2010-2012” pod red. Renaty Wronkowskiej, Urząd
Statystyczny w Szczecinie, Informacje i opracowania statystyczne, Szczecin 2013, ss. 16-18.
8
Tamże, s. 22.
- 27 -
W 2012 r. z noclegu w obiektach indywidualnego zakwaterowania korzystało łącznie 55 792 gości, z czego
49 782 turystów polskich. W obiektach tych udzielono 280 478 noclegów, w tym 248 174 Polakom. Należy mieć
świadomość, że nie jest to pełny obraz ruchu turystycznego w obiektach indywidualnego zakwaterowania.
Zdaniem GUS popularność tych obiektów będzie wzrastać. Według danych statystycznych w 2012 r. z obiektów
indywidualnego zakwaterowania skorzystało o 18,5% więcej gości, niż w 2011 r. Uwzględnienie tych danych jest
istotne, ponieważ nocujący w nich turyści stanowią podmiot badania. Na podstawie danych o rejestrowanym
ruchu turystycznym można stwierdzić, że w obiektach noclegowych indywidualnego zakwaterowania
zatrzymuje się 2,8% z ogółu korzystających i jednocześnie 3,2% turystów polskich.
Tabela 18: Obcokrajowcy w obiektach bazy noclegowej według narodowości w latach 2009–2012.
1.
Niemcy
296 058
280 159
293 419
352 584
Udział w ogóle
korzystających w 2012 r.
76,2%
2.
Dania
39 298
33 921
32 556
33 947
7,3%
3.
Szwecja
16 376
13 720
13 836
14 635
3,2%
4.
Norwegia
6 185
5 387
5 819
7 630
1,6%
5.
Rosja
2 820
3 089
4 516
5 792
1,3%
6.
Niderlandy (Holandia)
6 185
5 699
6 283
5 676
1,2%
7.
Wielka Brytania
4 414
4 357
4 321
4 436
1,0%
8.
Francja
2 649
3 196
3 232
3 850
0,8%
9.
Włochy
2 510
2 519
3 175
3 066
0,7%
10.
Ukraina
1 689
1 833
2 709
2 831
0,6%
11.
Czechy
1 696
2 201
2 394
2 830
0,6%
12.
Belgia
2 028
2 036
2 221
2 176
0,5%
13.
Finlandia
1 484
2 058
7 248
2 083
0,5%
14.
Stany Zjednoczone Ameryki
1 475
1 630
1 375
1 890
0,4%
15.
Hiszpania
1 244
1 964
2 130
1 790
0,4%
16.
Litwa
1 587
1 644
1 917
1 652
0,4%
17.
Szwajcaria
1 607
1 102
1 140
1 280
0,3%
18.
Irlandia
722
709
667
1 187
0,3%
19.
Austria
1 594
1 039
1 204
1 116
0,2%
20.
Kanada
316
455
440
1 003
0,2%
21.
Białoruś
616
672
994
709
0,2%
22.
Słowacja
433
530
544
513
0,1%
23.
Grecja
277
416
692
417
0,1%
24.
Japonia
278
374
468
397
0,1%
25.
Estonia
276
268
421
342
0,1%
26.
Węgry
427
348
559
329
0,1%
27.
Łotwa
168
248
378
299
0,1%
28.
Portugalia
158
151
487
228
0,0%
29.
Słowenia
102
89
215
207
0,0%
30.
Luksemburg
183
164
116
170
0,0%
31.
Cypr
18
134
43
78
0,0%
32.
Malta
33.
Pozostałe kraje
Lp.
Razem
Kraj/lata
2009
2010
2011
2012
19
13
24
6
0,0%
5 825
5 814
6 111
7 459
1,6%
401 654
9
100,0%
400 717
377 939
462 608
9
Wartość ta uwzględnia obcokrajowców korzystających z bazy noclegowej indywidualnego zakwaterowania.
- 28 -
Jak wspomniano wcześniej, turyści zagraniczni mają duży udział w ogóle odwiedzających Województwo
Zachodniopomorskie i korzystających z obiektów noclegowych zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania.
Tabela 18 przedstawia strukturę obcokrajowców w bazie noclegowej zbiorowego i indywidualnego
zakwaterowania, przy czym korzystający z pokoi gościnnych i kwater agroturystycznych są uwzględnieni tylko
w danych za 2012 r. Wśród turystów zagranicznych zdecydowanie dominowali Niemcy, którzy stanowili 76,2%
ogółu turystów (w 2011 r. udział tej nacji wynosił 74,13%). Można stwierdzić, że liczba Niemców
odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie systematycznie wzrasta (o 19,1% w porównaniu do
2009 r.). Drugą pod względem liczebności nacją są Duńczycy, a trzecią Szwedzi. Liczebność turystów tych
narodowości zmalała jednak w porównaniu do 2009 r. (o 13,6% w przypadku gości z Szwecji i 10,6% z Dani).
Turyści zagraniczni najchętniej odwiedzali powiat kołobrzeski (29,1% obcokrajowców odwiedzających
Województwo Zachodniopomorskie), Szczecin (28,8%) oraz Świnoujście (16,5%).
Na zakończenie należy odnieść się do szacunków Instytutu Turystyki. W raporcie z „Badania struktury
uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2012
10
r.” znajduje się informacja o wielkości krajowych i zagranicznych przyjazdów do regionu za trzy pierwsze
kwartały 2012 r. Zgodnie z danymi Instytutu Turystyki za pełny rok, w 2012 r. do Województwa
Zachodniopomorskiego przyjechało 3,1 mln turystów krajowych (z czego 1,6 mln stanowiły podróże
długookresowe i 1,5 mln podróże krótkookresowe). Dla porównania, w 2010 r. region odwiedziło łącznie 3,9
mln turystów polskich. Jako miejsce pobytu długookresowego Województwo wybrało 2,2 mln rodaków,
a krótkookresowego – 1,7 mln. Cytowane dane świadczą o spadku liczby turystów krajowych, odwiedzających
11
region . Wyniki badań ankietowych Instytutu Turystyki pokazują, że Województwo Zachodniopomorskie
należało do jednych z najczęściej odwiedzanych regionów w Polsce. W 2012 r. przyjechało tutaj 1,5 mln
12
obcokrajowców . Niestety, od 2013 r. Instytut nie prowadzi systematycznych badań i analiz, jak to miało
miejsce w latach poprzednich, stąd zakres dostępnych informacji jest ograniczony. Pracownia Badań
Społecznych porównała w raporcie z „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu
turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim” dane dotyczące liczby podróży długoi krótkookresowych w latach 2009 i 2012. Z analizy tych danych wynika, że rośnie liczba turystów krajowych
i zagranicznych, którzy odwiedzili region. Podróże są jednak coraz krótsze.
Statystyczny obraz ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim pokrywa się
z obserwacjami i opiniami ekspertów. Zarówno przedstawiciele centrów i punktów informacji turystycznej, jak
również zarządcy atrakcji turystycznej twierdzą zgodnie, że ruch turystyczny w regionie systematycznie rośnie.
Wzrost ten dotyczy w szczególności turystów zagranicznych.
1.2. Rozkład sezonowy ruchu turystycznego
Cechą charakterystyczną ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim jest jego
nierównomierny rozkład w skali roku. Tak zwana sezonowość widoczna jest zarówno w strukturze bazy
noclegowej, jak również w funkcjonowaniu destynacji turystycznych regionu. Zjawisko sezonowości w tym
przypadku oznacza, że ruch turystyczny osiąga swoje ekstremum w czasie letnich wakacji (lipiec i sierpień).
Dotyczy to zwłaszcza tych miejscowości w pasie nadmorskim, których oferta obejmuje wypoczynek typu
10
„Badanie struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim
w 2012 r.”, raport z badania, PBS na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, Sopot 2012,
s. 30.
11
Dane opublikowane na stronie Instytutu Turystyki, http://www.intur.com.pl/statystyka.htm.
12
W. Bartoszewicz, T. Skalska, Zagraniczna turystyka przyjazdowa do Polski w 2012 r., Instytut Turystyki na zlecenie
Ministerstwa Sportu i Turystyki, Warszawa 2013.
- 29 -
„słońce, morze, plaża”. Przyczynami nierównomiernego rozkładu ruchu turystycznego są zmienność pogody,
krótki sezon turystyczny, a także przyzwyczajenia uczestników ruchu turystycznego. W dalszym ciągu wielu
turystów i odwiedzających, w szczególności goście z Polski, decydują się na urlop w Województwie
Zachodniopomorskim w sezonie letnim, chociaż potencjalnie mogliby wybrać inny termin. Również część
usługodawców jest przyzwyczajona do takiego rozkładu ruchu turystycznego i w swojej aktywności koncentruje
się na miesiącach letnich, ograniczając (bądź nawet zawieszając) działalność w okresie od jesieni do wiosny.
Problem sezonowości ruchu turystycznego w mniejszym stopniu dotyczy miast (Szczecin, Koszalin) oraz
uzdrowisk (Kołobrzeg, Świnoujście). Władze nadmorskich miejscowości i zarządcy zlokalizowanych w nich
atrakcji turystycznych podejmują wiele działań, mających na celu zminimalizowanie sezonowego rozkładu
ruchu turystycznego. Za pomocą kampanii informacyjno-perswazyjnych podejmowane są próby wpływania na
zmianę modelu zachowań uczestników ruchu turystycznego. Działania te zaczynają przynosić rezultaty. Analiza
rozkładu ruchu turystycznego w obiektach zbiorowego zakwaterowania na przestrzeni ostatnich czterech lat
pokazuje, że w 2012 r. wskaźnik sezonowości uległ zmniejszeniu w stosunku do roku poprzedniego.
Tabela 19. Wskaźnik sezonowości ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim
w latach 2009 –2012.
Lata
2009
Wskaźnik sezonowości ruchu
turystycznego w Województwie
Zachodniopomorskim
2010
35,6%
2011
34,6%
35,0%
2012
33,7%
Pozytywne zmiany dostrzec można analizując rozkład ruchu turystycznego w Województwie
Zachodniopomorskim w ciągu roku. Dane odnoszące się do lat 2009–2012 wyraźnie pokazują dynamikę
wzrostu ruchu turystycznego w obiektach zbiorowego zakwaterowania w miesiącach poza sezonem letnim.
W styczniu 2013 r. do regionu przyjechało o 22,1% turystów więcej, niż w analogicznym okresie 2009 r.
Znaczący wzrost dotyczy również marca i września (odpowiednio o 20,3% i 18,4%). Prezentowane dane dotyczą
ruchu turystycznego w obiektach zbiorowego zakwaterowania.
Tabela 20. Rozkład ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w ciągu roku
w latach 2009 –2012.
Lp.
Miesiące/ liczba korzystających z
noclegów w latach
2009
2010
2011
2012
Zmiana
2012/2009
1.
Styczeń
69 920
68 646
70 836
85 379
122,1%
2.
Luty
78 406
73 109
83 478
85 310
108,8%
3.
Marzec
88 784
90 945
96 483
106 767
120,3%
4.
Kwiecień
108 006
108 697
117 239
125 390
116,1%
5.
Maj
156 573
150 021
151 428
161 598
103,2%
6.
Czerwiec
195 391
198 792
216 161
205 702
105,3%
7.
Lipiec
321 101
322 631
353 530
338 233
105,3%
8.
Sierpień
309 129
282 363
299 575
315 837
102,2%
9.
Wrzesień
158 922
157 027
169 058
188 098
118,4%
10.
Październik
121 724
121 487
125 155
139 404
114,5%
11.
Listopad
90 776
96 324
97 768
106 644
117,5%
12.
Grudzień
Razem
73 922
76 768
82 848
84 520
114,3%
1 772 654
1 746 810
1 863 559
1 942 882
109,6%
- 30 -
Niemniej problem sezonowości jest nadal istotny. W 2012 r. w miesiącach wakacyjnych Województwo
Zachodniopomorskie odwiedziło 33,7% ogółu turystów, którzy przyjechali do regionu w ciągu całego roku
(w tym 35,6% polskich i 27,5% zagranicznych). Dla porównania, w czerwcu Województwo Zachodniopomorskie
za cel podróży wybrało 10,6% turystów, zaś we wrześniu tylko 9,7%. Najmniej turystów odwiedza region
w miesiącach zimowych. Dotyczy to zwłaszcza turystów zagranicznych, którzy chętnie przyjeżdżają
w miesiącach wiosennych (marzec, kwiecień) oraz jesiennych (wrzesień, październik, listopad). Dla przykładu,
we wrześniu 2012 r. w Województwie Zachodniopomorskim przebywało 12,1% obcokrajowców i 8,9% turystów
krajowych. Prezentowane na poniższym wykresie dane odnoszą się do ruchu turystycznego w obiektach
zbiorowego zakwaterowania.
Rysunek 4. Rozkład ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w poszczególnych
miesiącach 2012 r.
Sezonowość ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim jest widoczna w strukturze bazy
noclegowej. W 2012 r. 52% obiektów bazy noclegowej zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania działało
sezonowo. W przypadku miejsc noclegowych ten odsetek jest jeszcze większy.
Tabela 21. Wskaźnik sezonowości bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania Województwa
Zachodniopomorskiego w latach 2009–2012.
2009
54,8%
Udział noclegowych miejsc
sezonowych
59,8%
2010
50,7%
56,1%
2011
52,5%
57,0%
Lata
Udział obiektów sezonowych
2012
52,8%
68,9%
Zmiana
96,2%
115,2%
- 31 -
Na zakończenie analizy rozkładu ruchu turystycznego należy odnieść się do danych za pierwsze półrocze
2013 r. Porównując liczbę turystów i udzielonych noclegów w okresie styczeń–czerwiec z analogicznym
okresem w 2012 r., można zauważyć, że ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim wykazuje
tendencję wzrostową. Zmalała liczba gości z Polski (o 2081 osób w stosunku do 2012 r.). Wzrosła natomiast
liczba turystów zagranicznych. Wzrost ten jest znaczący (o 24 226 osób wobec analogicznego okresu w 2012 r).
Krajowy i zagraniczny ruch turystyczny w pierwszej połowie 2013 r. w porównaniu do sytuacji z 2012 r.
przedstawia tabela 22. Tym razem porównanie dynamiki ruchu turystycznego dotyczy łącznie obiektów
zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania.
Tabela 22. Ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim w pierwszym półroczu 2013 r.
w porównaniu z analogicznym okresem w 2012 r.
Miesiące/
korzystający i
udzielone
noclegi
Liczba
korzystających z
noclegów
Korzystający
z noclegów
turyści
zagraniczni
Korzystający
z noclegów
turyści
polscy
Udzielone
noclegi
ogółem
Noclegi
udzielone
turystom
zagranicznym
Udzielone
noclegi
turystom
polskim
Pierwsze półrocze 2012 r.
1.
Styczeń
2.
Luty
3.
Marzec
4.
Kwiecień
127 240
5.
Maj
164 427
6.
Czerwiec
210 207
Razem
85 992
18 242
67 750
363 291
96 990
266 301
85 801
19 541
66 260
424 619
119 847
304 772
107 506
29 755
77 751
520 432
189 393
331 039
32 408
94 832
613 041
183 147
429 894
39 957
124 470
853 257
213 921
639 336
43 655
166 552
1 246 066
247 413
998 653
183 558
597 615
4 020 706
1 050 711
2 969 995
781 173
Pierwsze półrocze 2013 r.
1.
Styczeń
90 406
20 574
69 832
398 845
114 336
284 509
2.
Luty
92 654
23 543
69 111
461 321
141 924
319 397
3.
Marzec
112 068
34 378
77 690
564 759
207 824
356 935
4.
Kwiecień
119 345
31 975
87 370
585 918
181 326
404 592
5.
Maj
171 357
46 360
124 997
888 726
245 144
643 582
6.
Czerwiec
217 488
50 954
166 534
1 246 087
276 276
969 811
Razem
803 318
207 784
595 534
4 145 656
1 166 830
2 978 826
Zmiana 2013/2012
102,8%
113,2%
99,7%
103,1%
111,1%
100,3%
1.3. Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego
Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim jest nierównomierny,
podobnie jak rozkład w skali roku. W 2012 r. największa liczba turystów odwiedziła powiat kołobrzeski (24,2%
ogółu gości korzystających z bazy noclegowej), Szczecin (19,1%), powiat kamieński (10,5%) i powiat gryficki
(8,5%). W tych powiatach udzielono również największej liczby noclegów.
- 32 -
Interesujących wniosków dostarcza analiza dynamiki turystów korzystających z bazy noclegowej
zbiorowego zakwaterowania w latach 2009–2012. Największy przyrost gości odnotowały następujące powiaty:
łobeski, policki, m. Świnoujście, stargardzki, m. Koszalin, kołobrzeski, sławieński i szczecinecki. Najwięcej
turystów ubyło w powiatach: pyrzyckim, choszczeńskim, myśliborskim, goleniowskim, białogardzkim,
gryfińskim i drawskim. Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim
w latach 2009–2012 przedstawia poniższa tabela.
Tabela 23: Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim
w latach 2009–2012 (liczba korzystających z noclegów).
Lp.
Powiaty/lata
Liczba korzystających z noclegów
2009
2010
1.
Białogardzki
8 997
2.
Choszczeński
11 075
8 008
3.
Drawski
18 927
18 164
4.
Goleniowski
40 621
40 366
5.
Gryficki
176 223
6.
Gryfiński
7.
Kamieński
8.
Kołobrzeski
9.
Koszalin
10.
Koszaliński
11.
Łobeski
12.
7 669
2012
Dynamika
2012/2009
7 420
82,5%
7 526
8 294
74,9%
13 713
15 668
82,8%
41 383
32 757
80,6%
175 762
170 739
164 516
93,4%
29 625
26 635
24 732
24 437
82,5%
208 475
175 038
217 554
203 584
97,7%
399 780
410 242
428 751
470 333
117,6%
38 943
40 865
42 477
48 195
123,8%
132 207
115 850
142 387
140 315
106,1%
724
590
2 233
3 273
452,1%
Myśliborski
22 319
21 660
21 596
17 924
80,3%
13.
Policki
24 372
39 977
41 075
56 340
231,2%
14.
Pyrzycki
377
422
320
236
62,6%
15.
Sławieński
108 136
104 128
112 483
124 276
114,9%
16.
Stargardzki
25 400
30 103
33 466
33 405
131,5%
17.
Szczecin
354 234
364 441
376 021
370 955
104,7%
18.
Szczecinecki
16 260
17 778
18 721
17 878
110,0%
19.
Świdwiński
13 280
12 616
13 961
12 503
94,1%
20.
Świnoujście
118 729
115 702
123 220
166 958
140,6%
21.
Wałecki
23 950
21 362
23 532
23 615
98,6%
1 772 654
1 746 810
1 863 559
1 942 882
109,6%
Razem
7 101
2011
Najwięcej turystów zagranicznych odwiedziło następujące powiaty: kołobrzeski (29,1% obcokrajowców
przyjeżdżających do Województwa Zachodniopomorskiego), w tym Kołobrzeg, Szczecin (28,8%), Świnoujście
(16,5%) i kamieński (9,8%). Najmniej obcokrajowców zdecydowało się na przyjazd do następujących powiatów:
łobeskiego, pyrzyckiego, choszczeńskiego i białogardzkiego. Z noclegów w obiektach indywidualnego
zakwaterowania turyści najchętniej korzystali w następujących powiatach: m. Świnoujściu, koszalińskim,
kołobrzeskim i kamieńskim. Goście zagraniczni najczęściej wybierali tego typu noclegi w Świnoujściu
i w powiecie drawskim. Najwięcej noclegów obcokrajowcom udzielono w powiecie kołobrzeskim,
m. Świnoujściu kamieńskim i gryfickim.
- 33 -
Porównanie liczby udzielonych noclegów z liczbą turystów korzystających z obiektów noclegowych
zbiorowego zakwaterowania pozwala oszacować średnią długość noclegów w poszczególnych powiatach.
Najwyższą średnią długość pobytu w 2012 r. odnotowano w powiecie sławieńskim (8,7 doby), następnie w
kołobrzeskim (7,8 doby) i Świnoujściu (7,2 doby). Najkrócej trwały pobyty w powiecie polickim (1,4 doby),
Koszalinie (1,4 doby), goleniowskim (1,4 doby) i Szczecinie (2,0 doby), przy średniej 5,5 doby dla Województwa
Tabela 24. Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim
w latach 2009–2012 (liczba udzielonych noclegów).
Lp.
Powiaty/lata
Liczba udzielonych noclegów
2009
2010
2011
2012
Dynamika
2012/2009
1.
Białogardzki
17 902
14 146
15 540
17 461
97,5%
2.
Choszczeński
22 009
21 747
21 998
21 515
97,8%
3.
Drawski
87 934
65 585
60 732
67 989
77,3%
4.
Goleniowski
50 800
50 588
46 190
47 194
92,9%
1 156 267
1 112 892
1 065 870
1 047 801
90,6%
77 293
68 260
60 580
51 781
67,0%
Kamieński
1 263 901
1 087 532
1 259 224
1 306 380
103,4%
8.
Kołobrzeski
3 211 567
3 188 614
3 450 566
3 647 384
113,6%
9.
Koszalin
5.
Gryficki
6.
Gryfiński
7.
66 991
61 019
61 681
69 022
103,0%
881 701
777 436
879 787
942 100
106,9%
3 547
2 124
3 909
7 797
219,8%
Myśliborski
53 111
49 088
48 171
37 236
70,1%
13.
Policki
42 942
68 358
62 868
80 457
187,4%
14.
Pyrzycki
10.
Koszaliński
11.
Łobeski
12.
731
595
749
552
75,5%
Sławieński
947 577
940 819
921 832
1 076 435
113,6%
Stargardzki
71 259
68 868
72 392
83 781
117,6%
618 362
722 996
703 460
724 904
117,2%
Szczecinecki
48 534
52 059
54 623
47 759
98,4%
19.
Świdwiński
77 881
80 242
80 701
81 115
104,2%
20.
Świnoujście
981 405
938 661
971 449
1 206 134
122,9%
84 775
73 429
85 685
91 717
108,2%
9 766 489
9 445 058
9 928 007
10 656 514
109,1%
15.
16.
17.
Szczecin
18.
21.
Razem
Wałecki
Nierównomierne jest również rozłożona baza noclegowa Województwa Zachodniopomorskiego. Różnice
w wielkościach obiektów znajdujących się w poszczególnych powiatach pokrywają się z rozkładem
przestrzennym ruchu turystycznego w regionie. Najwięcej obiektów zbiorowego zakwaterowania znajduje się
w pasie nadmorskim, w powiatach kołobrzeskim (141), gryfickim (131) i kamieńskim (127). W wymienionych
powiatach znajduje się 53,1% obiektów bazy noclegowej regionu (obiekty zbiorowego zakwaterowania).
Najmniej obiektów noclegowych znajduje się w powiatach pyrzyckim i białogardzkim. Największa średnia
gęstość bazy noclegowej dotyczy Świnoujścia, powiatu kołobrzeskiego i Szczecina. Najwyższy wskaźnik
13
wykorzystania miejsc noclegowych występuje w powiecie kołobrzeskim (61,1% ogółu miejsc noclegowych) .
13
Turystyka w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2010–2012, pod red. Renaty Wronkowskiej, Urząd Statystyczny
w Szczecinie, Informacje i opracowania statystyczne, Szczecin 2013, ss. 19–21.
- 34 -
W powiecie kołobrzeskim znajduje się również największa liczba miejsc noclegowych regionu (23 701), co
stanowi 28,4% ich ogółu. Najwięcej całorocznych obiektów posiada powiat kołobrzeski (8,2% obiektów
zbiorowego zakwaterowania Województwa Zachodniopomorskiego), następnie Świnoujście (6,8%), powiat
kamieński (5,1%) i gryficki (4,7%). W powiecie gryfickim znajduje się natomiast aż 10,2% obiektów sezonowych,
14
jakimi dysponuje region .
Jeśli chodzi o obiekty indywidualnego zakwaterowania, najwięcej miejsc noclegowych w tego typu
obiektach odnotowano w 2012 r. w powiatach położonych w pasie nadmorskim: kołobrzeskim, koszalińskim,
Świnoujściu, kamieńskim i gryfickim (81,8% ogółu miejsc noclegowych indywidualnego zakwaterowania).
Tabela 25 przedstawia rozkład ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim, w poszczególnych
powiatach, w podziale na obiekty zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania.
Tabela 25. Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r.,
w podziale na obiekty zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania.
Obiekty zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania
Obiekty zbiorowego zakwaterowania
Lp
Powiaty
Korzystający
Udzielone noclegi
1.
Białogardzki
7 420
Turyści
zagraniczni
919
2.
Choszczeński
8 294
3.
Ogółem
Obiekty indywidualnego zakwaterowania
Korzystający
Turystom
zagranicznym
Ogółem
Ogółem
Udzielone noclegi
Turyści
zagraniczni
Ogółem
Turystom
zagranicznym
17 461
2 014
–
–
–
–
440
21 515
1 429
75
4
606
22
Drawski
15 668
1 518
67 989
2 345
2 303
560
5 287
1 538
4.
Goleniowski
32 757
560
47 194
1 303
333
70
3 147
867
5.
Gryficki
164 516
18 484
1 047 801
152 789
5 730
231
33 536
1 247
6.
Gryfiński
24 437
3 759
51 781
9 843
233
40
3 036
797
7.
Kamieński
203 584
44 790
1 306 380
244 864
6 889
256
34 865
1 156
8.
Kołobrzeski
470 333
132 725
3 647 384
1 079 876
7 399
127
35 935
833
9.
Koszalin
48 195
5 102
69 022
9 266
12
–
34
–
140 315
12 920
942 100
90 760
9 174
75
40 999
578
3 273
47
7 797
164
–
–
–
–
Myśliborski
17 924
2 297
37 236
5 854
–
–
–
–
13.
Policki
56 340
6 734
80 457
10 063
110
5
493
60
14.
Pyrzycki
10.
Koszaliński
11.
Łobeski
12.
236
67
552
184
–
–
–
–
Sławieński
124 276
9 903
1 076 435
80 310
4 468
136
24 697
967
Stargardzki
33 405
4 168
83 781
19 288
964
1
4 472
1
370 955
131 575
724 904
226 856
757
–
4 509
–
17 878
1 690
47 759
4 149
286
–
1 422
–
15.
16.
17.
Szczecin
18.
Szczecinecki
19.
Świdwiński
12 503
1 211
81 115
6 833
247
18
650
42
20.
Świnoujście
166 958
75 547
1 206 134
538 942
16 399
4 466
86 152
24 165
21.
Wałecki
23 615
2 142
91 717
4 185
413
21
638
31
19 428 802
456 598
10 656 514
2 491 317
55 792
6 010
280 478
32 304
Razem
Źródło: Opracowanie 2BA doradztwo strategiczne na podstawie na podstawie danych Urzędu Statystycznego
w Szczecinie.
14
Na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Szczecinie.
- 35 -
2. Ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim na tle
ruchu turystycznego w Polsce
Województwo Zachodniopomorskie należy do najpopularniejszych turystycznych regionów w Polsce.
Świadczy o tym potencjał mierzony wielkością bazy noclegowej i ruchu turystycznego. Pod tym względem
region od lat należy do ścisłej czołówki. W 2012 r. odwiedziło go 8,8% ogółu osób korzystających z bazy
noclegowej w Polsce, co dawało czwartą pozycję w kraju (po województwie małopolskim, mazowieckim
i dolnośląskim). Blisko 10% turystów zagranicznych (9,2%) wybrało Województwo Zachodniopomorskie za cel
podróży. Średnia długość pobytu w ośrodkach z bazy noclegowej w skali kraju wynosi 2,7 doby, zaś
w Województwie Zachodniopomorskim – 5,5 doby. O silnym udziale regionu w ruchu turystycznym świadczy
wartość wskaźnika intensywności ruchu turystycznego (wskaźnik Schneidera), który jest najwyższy w Polsce (na
100 mieszkańców w 2012 r. przypadało 116 turystów). Dane o liczbie turystów korzystających z obiektów
turystycznych i liczbie udzielonych noclegów w poszczególnych województwach są zawarte w tabeli 26.
Tabela 26. Ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r. na tle ruchu turystycznego
15
w Polsce i w innych regionach .
Łódzkie
1 129 924
Korzystający
z noclegów
turyści
zagraniczni
155 397
Mazowieckie
3 375 976
1 076 866
2 299 110
5 898 844
1 963 925
3 934 919
Małopolskie
3 470 259
1 071 793
2 398 466
9 563 909
2 485 970
7 077 939
Śląskie
Województwo/ 2012 r.
Liczba
korzystających
z noclegów
Korzystający
z noclegów
turyści
polscy
974 527
2 137 220
Noclegi
udzielone
turystom
zagranicznym
323 135
Noclegi
udzielone
turystom
polskim
1 814 085
Udzielone
noclegi
1 852 825
286 849
1 565 976
4 631 977
564 598
4 067 379
Lubelskie
691 298
105 015
586 283
1 531 607
152 806
1 378 801
Podkarpackie
730 177
76 515
653 662
2 284 453
147 661
2 136 792
Podlaskie
534 734
135 898
398 836
984 939
186 111
798 828
Świętokrzyskie
440 403
29 128
411 275
1 347 481
64 036
1 283 445
Lubuskie
645 597
179 902
465 695
1 310 365
258 259
1 052 106
Wielkopolskie
1 616 540
269 669
1 346 871
2 954 451
516 434
2 438 017
Zachodniopomorskie
1 998 674
462 608
1 536 066
10 936 992
2 523 621
8 413 371
Dolnośląskie
2 186 248
483 946
1 702 302
5 718 092
1 128 799
4 589 293
Opolskie
260 469
35 222
225 247
613 049
81 787
531 262
Kujawsko-pomorskie
841 474
90 060
751 414
3 145 503
200 945
2 944 558
1 872 589
360 994
1 511 595
6 400 863
890 260
5 510 603
988 201
159 432
828 769
2 555 145
388 252
2 166 893
22 635 388
4 979 294
17 656 094
62 014 890
11 876 599
50 138 291
Pomorskie
Warmińsko-mazurskie
Polska
15
Prezentowane dane odnoszą się zarówno do ruchu turystycznego w obiektach zbiorowego, jak i indywidualnego
zakwaterowania. Zarówno Główny Urząd Statystyczny (GUS) w Banku Danych Lokalnych, jak również autorzy cytowanego
opracowania Turystyka w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2010–2012 nie dzielą danych za 2012 r. dot. ruchu
turystycznego w skali kraju podług dwóch kategorii obiektów noclegowych.
- 36 -
Region jest niekwestionowanym liderem pod względem liczby udzielonych noclegów (17,6% noclegów
udzielonych w Polsce, w tym 21,2% obcokrajowcom). Schemat na rysunku 5 obrazuje procentowy udział ruchu
turystycznego w regionie w krajowym ruchu turystycznym pod względem liczby udzielonych noclegów.
Rysunek 5. Udział Województwa Zachodniopomorskiego w krajowym ruchu turystycznym pod względem
liczby udzielonych noclegów w obiektach noclegowych zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania.
Interesujących spostrzeżeń dostarcza analiza dynamiki ruchu turystycznego w latach 2009–2012.
Największy wzrost liczby gości odnotowały następujące województwa: małopolskie (wzrost o 27,6% w 2012 r.
w odniesieniu do 2009 r.), łódzkie (22,3%), podlaskie (22,1%) i dolnośląskie (21,3%). Województwo
Zachodniopomorskie jest na dziewiątym miejscu w rankingu województw (wzrost o 12,8%, przy wzroście liczby
turystów w krajowej bazie noclegowej o 17%).
Jeszcze mniejsza jest dynamika zagranicznego ruchu turystycznego. Największy wzrost liczby
obcokrajowców zaobserwować można w województwach: podlaskim (97,3%), pomorskim (41,7%), kujawskopomorskim (37,9%), łódzkim (34,5%) i mazowieckim (34%). W Województwie Zachodniopomorskim stale rośnie
liczba gości zagranicznych, jednak w porównaniu z innymi regionami wzrost ten wynosi jedynie 15,4%.
- 37 -
Liczba udzielonych noclegów również bardziej dynamicznie rośnie w innych województwach. Największy
wzrost odnotowały: małopolskie (20,2%), dolnośląskie (20,1%), mazowieckie (19,5%) i świętokrzyskie (19,3%).
W Województwie Zachodniopomorskim liczba noclegów udzielonych turystom zagranicznym wzrosła na
przestrzeni ostatnich czterech lat o 25,3% (szósta pozycja w Polsce), podczas gdy największą dynamiką wzrostu
w tej kategorii mogą wykazać się następujące województwa: podlaskie (74,6%), pomorskie (43,5%),
mazowieckie (34,6%) i kujawsko-pomorskie (30,4%). Analiza przytaczanych danych pozwala zauważyć, że duży
wzrost odnotowały województwa, na terenie których organizowane były ME „Euro 2012” (dolnośląskie,
mazowieckie, pomorskie). Ruch turystyczny wyraźnie wzrósł jednak również w tych województwach,
które do tej pory zajmowały dalsze miejsca pod względem udziału w krajowym ruchu turystycznym (wykres na
rysunku 6).
Rysunek 6. Dynamika rozwoju ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim
w latach 2009–2012 w porównaniu z innymi województwami.
Województwo Zachodniopomorskie prezentuje się bardzo dobrze pod względem wskaźników natężania
(wskaźnik gęstości i rozwoju bazy noclegowej, funkcji turystycznej Bareteje’a). W regionie przypadały średnio
2
5,2 miejsca noclegowe na 1 km powierzchni (drugie miejsce w Polsce po województwie małopolskim, przy
2
średniej krajowej wynoszącej 2,2 miejsca noclegowego na 1 km ). Województwo Zachodniopomorskie ma
najniższą w kraju wartość wynikającą z przeliczenia liczby turystów korzystających z bazy noclegowej na jedno
miejsce noclegowe (16,7 wobec 34,5 w Polsce). Korzystna jest relacja liczby miejsc noclegowych regionu do
liczby mieszkańców (wskaźnik Bareteje’a), która wynosi 7,0 i jest najwyższa w Polsce (średnia krajowa to 1,8).
- 38 -
W 2012 r. Województwo Zachodniopomorskie posiadało 12,9% ogólnych zasobów bazy noclegowej kraju
(trzecia pozycja w Polsce) oraz 17,8% łącznie oferowanych turystom miejsc noclegowych (pierwsza pozycja).
Mniej korzystnie wypada porównanie pod względem całorocznych obiektów i miejsc noclegowych. W regionie
znajdowało się 7,1% obiektów i 11,2% miejsc noclegowych o charakterze całoroczny, co dawało piąta i trzecią
pozycję w Polsce. Województwo Zachodniopomorskie posiada 26,2% ogółu turystycznych obiektów
sezonowych w Polsce oraz 31,4% noclegowych miejsc sezonowych. Pod tym względem charakterystyka
potencjału noclegowego jest podobna jak w województwie pomorskim, w którym znajduje się 26,4% obiektów
sezonowych i 24,7% sezonowych miejsc noclegowych.
Średnie wykorzystanie bazy noclegowej w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r. wynosiło 44,0%,
co daje regionowi pierwszą lokatę w kraju (dla porównania, średnie wykorzystanie bazy noclegowej w Polsce to
33,6%). Pozostałe województwa (w tym małopolskie, mazowieckie i dolnośląskie) mają niższe wykorzystanie
bazy noclegowej, niż omawiany region.
Tabela 27 prezentuje potencjał noclegowy w Województwie Zachodniopomorskim w porównaniu do
pozostałych regionów w Polsce.
Tabela 27. Baza noclegowa Województwa Zachodniopomorskiego w 2012 r. w porównaniu z bazą noclegową
16
w Polsce .
Województwo/ 2012 r.
Łódzkie
Mazowieckie
Obiekty
łącznie
373
Obiekty
całoroczne
Obiekty
sezonowe
330
Miejsca
noclegowe
ogółem
Miejsca
noclegowe
całoroczne
43
23 237
19 432
Miejsca
noclegowe
sezonowe
3 805
466
423
43
45 764
41 749
4 015
1 400
1 163
237
84 713
73 783
10 930
Śląskie
617
566
51
44 155
40 651
3 504
Lubelskie
336
221
115
19 561
12 632
6 929
Podkarpackie
452
346
106
24 205
19 411
4 794
Podlaskie
243
177
66
12 409
8 722
3 687
Świętokrzyskie
206
175
31
13 157
10 843
2 314
Lubuskie
307
200
107
20 505
10 837
9 668
Wielkopolskie
703
528
175
42 278
29 575
12 703
Małopolskie
Zachodniopomorskie
1 219
470
749
119 967
51 229
68 738
Dolnośląskie
946
890
56
59 072
54 684
4 388
Opolskie
120
97
23
7 873
5 496
2 377
333
244
89
26 559
18 136
8 423
1 275
522
753
92 541
38 433
54 108
Kujawsko-pomorskie
Pomorskie
Warmińsko-mazurskie
Polska
487
277
210
39 437
20 694
18 743
9 483
6 629
2 854
675 433
456 307
219 126
16
Podane dane uwzględniają obiekty zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania.
- 39 -
Dynamika rozwoju bazy noclegowej Województwa Zachodniopomorskiego w latach 2009–2012 wypada
dobrze na tle innych regionów. W 2012 r. liczba obiektów turystycznych wzrosła o 45,3%, w porównaniu
z 2009 r. Większy wzrost odnotowały tylko trzy województwa: małopolskie (56,6%), łódzkie (54,2%) i pomorskie
(53,2%). Wolniej rosła względem innych regionów liczba całorocznych obiektów noclegowych. Największy
wzrost tego typu obiektów odnotowały następujące województwa: kujawsko-pomorskie (64,2%), opolskie
(53,9%), podkarpackie (45,8%) i lubuskie (44,8%). Dynamika wzrostu całorocznych obiektów noclegowych
w Województwie Zachodniopomorskim wynosi 29,9%. Największy przyrost miejsc noclegowych odnotowały
województwa: łódzkie (28,4%), małopolskie (23,1%), świętokrzyskie (20,3%) i dolnośląskie (15,5%).
W analizowanym regionie wzrost ten jest na poziomie 9,6%. Liczba całorocznych miejsc noclegowych
najdynamiczniej wzrastała w następujących województwach: kujawsko-pomorskim (o 39,0%), opolskim
(29,1%), podkarpackim (25,1%) i lubuskim (22,2%). Dynamika wzrostu całorocznych miejsc noclegowych
w Województwie Zachodniopomorskim wynosi 14,3%. Omawiane dane prezentuje wykres na rysunku 7.
Rysunek 7. Dynamika rozwoju bazy noclegowej Województwa Zachodniopomorskiego w latach 2009–2012
w porównaniu z innymi województwami.
- 40 -
3. Baza noclegowa Województwa Zachodniopomorskiego
W 2012 r. w Województwie Zachodniopomorskim znajdowało się 870 obiektów noclegowych, w tym 470
całorocznych. Obiekty całoroczne stanowiły 47,2% ogółu bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania regionu.
„Pomorze Zachodnie” oferowało swoim gościom 111 533 miejsc noclegowych, z czego 31,1% stanowiły
całoroczne miejsca noclegowe. Analizując dynamikę zmian w rozwoju bazy noclegowej Województwa
Zachodniopomorskiego w latach 2009–2013 można zauważyć wzrost liczby obiektów, szczególnie całorocznych
(o 8,7%).
Z danych przedstawionych w tabeli 27 wynika, że zmalała liczba obiektów sezonowych (o 1,2%), natomiast
liczba sezonowych miejsc noclegowych rośnie szybciej niż liczba miejsc ogółem (17,3% w stosunku do 1,9%).
Niepokojącym zjawiskiem jest spadek całorocznych miejsc noclegowych na przestrzeni ostatnich czterech lat
o 21,1%. Jest to potwierdzeniem mocnego wpływu zjawiska sezonowości i występowania popytu na wyjazdy do
Województwa Zachodniopomorskiego w sezonie letnim. Jeszcze bardziej dobitnie o sezonowości bazy
turystycznej regionu świadczy uwzględnienie w analizie obiektów noclegowych indywidualnego
zakwaterowania – na 1219 obiektów bazy noclegowej regionu aż 749 (61,4%) stanowią obiekty sezonowe.
Udział sezonowych miejsc noclegowych wynosi 57,3% (uwzględniając miejsca w obiektach indywidualnego
zakwaterowania).
Tabela 28. Baza noclegowa Województwa Zachodniopomorskiego w latach 2009–2012.
Lata
Obiekty
łącznie
Obiekty
całoroczne
Obiekty
sezonowe
Miejsca
noclegowe
ogółem
Miejsca
noclegowe
całoroczne
Miejsca
noclegowe
sezonowe
2009
839
379
460
109 506
43 993
65 513
2010
816
402
414
106 483
46 781
59 702
2011
845
401
444
106 676
45 863
60 813
2012
Zmiana
2012/2009
870
411
459
111 533
34 697
76 836
103,7%
108,4%
99,8%
101,9%
78,9%
117,3%
51 229
68 738
Łącznie w obiektami noclegowymi indywidualnego zakwaterowania
2012
1 219
470
749
119 967
- 41 -
W strukturze bazy noclegowej Województwa Zachodniopomorskiego przeważają ośrodki wczasowe (321
obiektów) i hotele (101). Ośrodki wczasowe oferują 46 772 miejsc noclegowych, co stanowi 41,9% miejsc
noclegowych regionu. Hotele Województwa Zachodniopomorskiego posiadają łącznie 14 562 miejsc
noclegowych, co stanowi 13,1% miejsc noclegowych regionu. Inne obiekty hotelowe stanowią 8,4% bazy
noclegowej regionu, a zakłady uzdrowiskowe dysponują zasobami 8,3% miejsc noclegowych (tabela 29).
Tabela 29. Obiekty bazy noclegowej Województwa Zachodniopomorskiego w 2012 r. według kategorii.
Kategoria obiektu
Hotele
Motele
Obiekty
łącznie
104
Obiekty
całoroczne
Obiekty
sezonowe
Miejsca
noclegowe
ogółem
Miejsca
noclegowe
całoroczne
Miejsca
noclegowe
sezonowe
103
1
14 562
14 308
254
3
3
0
166
166
0
Pensjonaty
32
20
12
1 463
1 046
417
Inne obiekty hotelowe
83
72
11
4 858
4 302
556
Domy wycieczkowe
1
1
0
116
116
0
Schroniska
1
0
1
31
0
31
Schroniska młodzieżowe
3
2
1
160
105
55
Szkolne schroniska młodzieżowe
21
11
10
1 748
728
1 020
Ośrodki wczasowe
321
85
236
46 772
12 925
33 847
Ośrodki kolonijne
22
2
20
5 364
230
5 134
Ośrodki szkoleniowowypoczynkowe
Hostele
49
30
19
6 531
3 867
2 664
5
4
1
623
614
9
Domy pracy twórczej
1
1
0
52
26
26
Zespoły domków turystycznych
61
4
57
3 846
308
3 538
Kempingi
27
1
26
5 771
150
5 621
Pola biwakowe
33
0
33
4 655
0
4 655
Zakłady uzdrowiskowe
40
40
0
9 266
8 539
727
Pozostałe obiekty
niesklasyfikowane
Razem obiektów noclegowych
zbiorowego zakwaterowania
63
32
31
5 549
1 575
3 974
870
411
459
111 533
49 005
62 528
Pokoje gościnne
314
36
278
7 777
1 858
5 919
35
23
12
657
366
291
1 219
470
749
119 967
51 229
68 738
Kwatery agroturystyczne
Razem obiektów noclegowych
zbiorowego i indywidualnego
zakwaterowania
Analizując bazę noclegową Województwa Zachodniopomorskiego należy prześledzić dynamikę jej rozwoju.
Podobnie jak we wcześniejszej części raportu, przyjęto w porównaniach okres 2009–2012. Tym razem, mając
na względzie duże zróżnicowanie potencjału poszczególnych kategorii obiektów noclegowych, dane są
prezentowane w wartościach bezwzględnych, nie procentowych. W porównaniu z 2009 r. najwięcej przybyło
zespołu domków turystycznych (25 obiektów), hoteli (17 obiektów) oraz ośrodków szkoleniowowypoczynkowych (14 obiektów). Najbardziej ubyło ośrodków wczasowych (25 obiektów) i ośrodków
kolonijnych (10 obiektów). W kategorii obiektów całorocznych najbardziej dynamicznie rozwija się segment
- 42 -
hoteli (od 2009 r. przybyło 18 tego typu obiektów). W połowie 2012 r. w Województwie Zachodniopomorskim
znajdowały się 3 hotele 5-gwiazdkowe, 21 hoteli 4-gwiazdkowych, 37 hoteli 3-gwiazdkowych, 22 hotele
2-gwiazdkowe, 14 hoteli 1-gwiazdkowych oraz 7 hoteli w trakcie kategoryzacji. W Szczecinie na 49 obiektów
noclegowych 19 stanowią hotele. W hotelach przybyło również najwięcej miejsc noclegowych (o 4173 miejsc
od 2009 r). Duży przyrost odnotowano w ośrodkach szkoleniowo-wypoczynkowych (o 1445 miejsc),
kempingach (o 1713 miejsc), zespołach domków turystycznych (o 1188 miejsc) i innych obiektach hotelowych
(o 1181 miejsc). Najbardziej ubyło miejsc noclegowych w ośrodkach wczasowych (5995 miejsc) oraz ośrodkach
kolonijnych (o 1450 miejsc). W bazie całorocznej najdynamiczniej przybywa miejsc w hotelach (o 4215 miejsc
od 2009 r.). Spada natomiast liczba miejsc całorocznych w zakładach uzdrowiskowych (o 1609 miejsc).
Takie zmiany pokazują, że systematycznie wzrasta zapotrzebowanie na obiekty hotelowe (co potwierdza
dynamiczny rozwój tego segmentu). Ubytek obiektów i miejsc noclegowych w kategorii ośrodków wczasowych i
kolonijnych świadczy o tym, że turyści poszukują obiektów noclegowych o wyższym standardzie. Jednocześnie
ruch turystyczny w ośrodkach wczasowych jest nadal duży i obiekty te cieczą się dużym zainteresowaniem.
Struktura bazy noclegowej w podziale na powiaty została omówiona w punkcie „Rozkład przestrzenny
ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim”. Wskaźnik rozwoju bazy noclegowej
w poszczególnych powiatach wskazuje, czy turystyka ma charakter całoroczny, czy sezonowy. Najwyższy
wskaźnik występował w 2012 r. w Koszalinie, Szczecinie, powiecie goleniowskim i polickim. Najniższe wartości
osiągnął on w następujących powiatach: drawskim, sławieńskim, gryfickim i pyrzyckim, co świadczy o dużym
stopniu sezonowości. Największa liczba miejsc noclegowych w przeliczeniu na liczbę mieszkańców znajduje się
w powiecie kamieńskim. Powiat kołobrzeski charakteryzuje się największym wykorzystaniem miejsc
noclegowych (61,1% w porównaniu do 44,0% dla Województwa Zachodniopomorskiego).
Podsumowując, ruch turystyczny w rejestrowanej bazie noclegowej Województwa Zachodniopomorskiego
wykazuje tendencję wzrostową. Rozwija się również sama baza noclegowa, w szczególności obiekty hotelowe,
których systematycznie przybywa. W porównaniu z innymi województwami dynamika wzrostu
w Województwie Zachodniopomorskim nie należy do najwyższych. Ruch turystyczny i baza noclegowa w innych
województwach rozwijają się mocniej. Region w dalszym ciągu utrzymuje jednak pozycję lidera pod względem
liczby udzielonych noclegów.
- 43 -
III.
Uczestnicy krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego
(wyniki badania PAPI)
Rozdział ten jest raportem z „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu
turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w roku 2013”. Badania metodą PAPI przeprowadzono na
próbie badawczej uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego, którzy przebywali w regionie
w okresie pomiędzy 12 i 31 sierpnia 2013 r. w 15 destynacjach. Raport jest przedstawiony w układzie
odpowiadającym postawionym celom badawczym. Zawiera wnioski zbiorcze z badań, prowadzonych oddzielnie
dla uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego (wyniki dotyczące realizacji poszczególnych
celów badawczych zostały przedstawione zgodnie z podziałem na gości polskich i obcokrajowców). Osobno
zaprezentowane zostały wybrane wnioski z badań prowadzonych w grupie mieszkańców, jako uczestników
krajowego ruchu turystycznego. Badanie to było realizowane na podstawie załączonego kwestionariusza.
Analizując wyniki badań, należy mieć na uwadze, że tegoroczne wywiady prowadzone były nieco inaczej,
niż w latach poprzednich. W latach 2010–2011 badania zostały zrealizowane w sezonie letnim i poza nim.
W 2012 r. czas przeprowadzenia wywiadów ograniczono do sezonu letniego, a w zasadzie do jego drugiej
połowy. Nie pozostało to bez wpływu na wyniki badań.
- 44 -
1. Charakterystyka uczestnika ruchu turystycznego w Województwie
Zachodniopomorskim
1.1. Cechy demograficzne i społeczne uczestników krajowego i zagranicznego
ruchu turystycznego, w tym sylwetka badanych w życiu prywatnym
1.1.1. Uczestnicy krajowego ruchu
Struktura uczestników krajowego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r.
jest bardzo zróżnicowana. Co piąty badany jest mieszkańcem regionu, na terenie którego było przeprowadzane
badanie. Uczestnikom wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego poświęcony zostanie osobny punkt.
Z Wielkopolski pochodziło 17,2% badanych, a 13,2% było mieszkańcami województwa lubuskiego. Dolnoślązacy
należą do grupy, która chętnie odwiedza Województwo Zachodniopomorskie. W badaniu mieszkańcy tego
regionu reprezentowali czwarte pod względem liczebności województwo. Z województwa mazowieckiego
przyjechało 7,1% respondentów, 5,8% badanych mieszka na terenie województwa kujawsko-pomorskiego,
5,0% w województwie pomorskim, a 4,9% w województwie śląskim. Odpowiedzi na pytanie odmówiło 3,7%
badanych. Pozostałe województwa reprezentowane były mniej licznie. Najmniej osób przyjechało do
Województwa Zachodniopomorskiego z podlaskiego.
Rysunek 8. Województwo zamieszkania uczestników krajowego ruchu turystycznego (n=1 120).
Źródło: Opracowanie 2BA doradztwo strategiczne na podstawie badań PAPI.
Miejsce zamieszkania uczestnika krajowego ruchu turystycznego w największym stopniu wpływało na
preferencje i zachowania osób zamieszkujących region i podróżujących po jego terenie w celach turystycznych.
Mieszkańcy ościennych regionów (województwa lubuskie i wielkopolskie) częściej decydują się na pobyt
weekendowy (w pasie nadmorskim, na pojezierzach), szczególnie w celach związanych z wypoczynkiem
i turystyką aktywną. Mieszkańcy wymienionych regionów oraz Dolnego Śląska potrafią spontanicznie
przyjechać na imprezę, nie mając zorganizowanego noclegu (np. próbując przenocować na plaży). Coraz
częściej na krótkie pobyty, nie tylko weekendowe, decydują się również mieszkańcy bardziej oddalonych
- 45 -
województw. Skracanie się pobytów jest widoczne w średniej, zadeklarowanej przez uczestników badania
długości pobytu.
Struktura doboru próby uczestników krajowego ruchu turystycznego zakładała dobór proporcjonalny pod
względem dwóch cech demograficznych: wieku i płci. Badanie zostało zrealizowane zgodnie z przyjętymi
założeniami: kobiety stanowiły 51,5%, a mężczyźni 48,5% respondentów. Struktura wiekowa badanych
prezentowała się następująco: 24,4% osób w wieku 30–39 lat, 22,0% w wieku 50–59 lat, 18,5% w wieku 40–49
lat, 14,5% w wieku 20–24 lat, 12,5% w wieku 25–59 lat i 10,0% w najstarszej grupie wiekowej, w przedziale od
60 do 65 roku życia. Różnice w odpowiedziach udzielanych przez przedstawicieli obu płci, należących do
różnych kategorii wiekowych, nie były istotne statystycznie (są na granicy błędu statystycznego). Nie można
stwierdzić zależności pomiędzy płcią i wiekiem respondenta a jego zachowaniami, preferencjami czy
potrzebami.
Rysunek 9. Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego – wiek
(n=1 120).
W związku małżeńskim lub partnerskim pozostawało 50,9% uczestników krajowego ruchu turystycznego.
Nieco ponad ⅓ (33,9%) deklarowała stan wolny, 7,7% stanowili rozwodnicy lub osoby w separacji, zaś 7,5%
wdowy lub wdowcy. Stan cywilny badanych nie wpływał w istotny sposób na udzielane odpowiedzi.
Rysunek 10. Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego – stan cywilny
(n=1 120).
- 46 -
Prawie połowa (45,0%) uczestników badania zadeklarowała posiadanie wyższego wykształcenia. Nieco
mniej (37,8%) legitymowała się średnim wykształceniem. Wykształcenie zawodowe posiadało 12,9%
respondentów, zaś zawodowe 4,4%. Wykształcenie badanych osób nie wpływało w istotny sposób na ich
zachowania i preferencje. Aktywność zawodową zadeklarowało 71,2% uczestników krajowego ruchu
turystycznego, zaś 28,8% zgłosiło pozostawanie bez zatrudnienia. Osoby pracujące podawały następujące
zawody: nauczyciel (7,7%), pracownik biurowy (5,0%), własna działalność (4,8%), konsultant i przedstawiciel
handlowy (po 4,0%), urzędnik i student (po 3,1%), leśnik (2,9%), elektryk, ekonomista i programista (po 2,5%)
oraz rzadziej inne zawody w łącznej liczbie 63.
Rysunek 11: Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego – wykształcenie
(n=1 120).
Największa liczba osób badanych to mieszkańcy dużych miast (22,0% z miast w przedziale 101–500 tys.
mieszkańców oraz 20,5% z miast powyżej 500 tys. mieszkańców). Z małych miast do 20 tys. mieszkańców
pochodzi 17,1% osób, ze średniej wielkości miast (w przedziale od 21 do 50 tys. mieszkańców) 14,9% osób, zaś
z miast liczących od 51 do 100 tys. mieszkańców – 14,0% uczestników badania. Na wsi mieszka z kolei 11,4%
respondentów. Nie można stwierdzić również istotnych zależności pomiędzy miejscem zamieszkania
respondenta a jego zachowaniami, preferencjami czy potrzebami.
Rysunek 12. Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego – miejsce
zamieszkania (n=1 120).
- 47 -
Charakterystykę uczestnika ruchu turystycznego uzupełnia opis jego sylwetki w życiu codziennym.
Badanych pytano o to, jak spędzają czas wolny. Największa liczba osób zadeklarowała spędzanie czasu z rodziną
(48,1%) oraz z przyjaciółmi (43,8%). Telewizję w wolnym czasie ogląda 24,6% respondentów, 24,5% uprawia
sport, 24,1% czyta książki. Hobby posiada 16,9% badanych. Najważniejsze zainteresowania Polaków
wypoczywających w Województwie Zachodniopomorskim są następujące: robótki ręczne, majsterkowanie,
rozwiązywanie krzyżówek, nauka języków, clubbing, Internet, spacery, gotowanie i pieczenie, robienie
przetworów, spędzanie czasu z dziećmi lub wnukami, kynologia, astrologia. Na wycieczki w wolnym czasie
jeździ 16,3% badanych, 14,5% oddaje się drobnym pracom domowym, 13,6% pielęgnacji ogródka, 10,5% chodzi
do kina lub teatru, a 7,4% na zakupy. Osoby wybierające odpowiedź „inne” podawały następujące formy
spędzania wolnego czasu: nauka, praca, brak wolnego czasu, nadrabianie zaległości w spaniu. Na to pytanie
można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%). Charakterystyka uczestnika
krajowego ruchu turystycznego pokazuje, że jest to najczęściej mieszkaniec dużego miasta, z wyższym lub
średnim wykształceniem, pracujący w sektorze publicznym lub posiadający własną działalność gospodarczą.
Osoba ta spędza aktywnie czas, ma przy tym wiele zainteresowań. Może być świadomym uczestnikiem ruchu
turystycznego, bardziej wymagającym i posiadającym większe oczekiwania, jeśli chodzi o ofertę turystyczną.
Rysunek 13. Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego – sylwetka
badanego w jego życiu prywatnym (n=1 120).
- 48 -
1.1.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu
W próbie uczestników zagranicznego ruchu turystycznego przeważają Niemcy (61,0% badanych). Nie jest
to zaskoczeniem, ponieważ goście niemieccy od lat są najliczniejszą grupą wśród obcokrajowców
odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie. Potwierdzają to również dane gromadzone przez GUS
(udział turystów z Niemiec w bazie noclegowej w 2012 r. wyniósł ponad ¾ wszystkich gości zagranicznych).
Drugą najliczniejszą grupą obcokrajowców byli Brytyjczycy. Udział tej nacji w próbie badawczej wyniósł w tym
roku 19,0% (w badaniach w 2012 r. przedstawiciele tego kraju stanowili drugą najliczniejszą grupę). Wśród
uczestników zagranicznego ruchu turystycznego stosunkowo licznie reprezentowani byli Holendrzy (2,2%)
i Francuzi (2,2%). Nacje te wyprzedziły Skandynawów, którzy licznie odwiedzają Województwo
Zachodniopomorskie (1,8% badanych pochodziło z Szwecji, 1,7% z Danii, a 1,4% z Norwegii). Dość licznie byli
reprezentowani Czesi (1,5%). Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego pochodzili głównie z Europy,
jednak wśród badanych znaleźli się również przedstawiciele innych kontynentów: Amerykanie, Izraelczycy,
Japończycy, Egipcjanie oraz Australijczycy.
Rysunek 14. Kraj pochodzenia uczestników zagranicznego ruchu turystycznego (n=1 120).
Źródło: Opracowanie Instytut Badawczy IPC na podstawie badań PAPI.
Zgodnie z założeniami doboru próby, w badaniu zagranicznego ruchu turystycznego wzięło udział 52,0%
kobiet i 48,0% mężczyzn. Różnice w odpowiedziach udzielanych przez przedstawicieli obu płci nie były istotne
statystycznie (są na granicy błędu statystycznego). Nie można stwierdzić zależności pomiędzy płcią respondenta
a jego zachowaniami, preferencjami czy potrzebami.
- 49 -
W strukturze wiekowej uczestników zagranicznego ruchu turystycznego najliczniej reprezentowani są
respondenci w przedziale wiekowym 40–49 lat (29,6% badanych). Liczna była grupa nieco starszych osób,
w wieku 50–59 lat (21,7%) i 60–65 lat (15,2%). Goście zagraniczni w wieku do 40 lat stanowili łącznie ⅓
badanych (33,5%). Najmniej osób znajdowało się w przedziale wiekowym 18–24 lata. Wpływ na taką strukturę
wiekową badanych miał moment przeprowadzenia badania. Na podstawie wypowiedzi zarządców atrakcji
turystycznych oraz pracowników centrów/punktów informacji turystycznych można sądzić, że koniec wakacji to
czas zwiększonej aktywności turystów zagranicznych w wieku średnim i starszym, w szczególności Niemców.
Z pewnością znalazło to odzwierciedlenie w próbie badawczej. Wiek uczestników zagranicznego ruchu
turystycznego wpływa na zachowania i preferencje podczas pobytu w Województwie Zachodniopomorskim.
Osoby w najliczniej reprezentowanych kategoriach wiekowych częściej decydują się na nocleg w hotelu
i motelu. Najbardziej preferowaną formą wypoczynku jest zwiedzanie miejsc związanych z historią i kulturą.
Rysunek 15. Struktura demograficzno-społeczna uczestników zagranicznego ruchu turystycznego – wiek
(n=1 120).
Blisko połowa (47,4%) uczestników zagranicznego ruchu turystycznego pozostawała w związku małżeńskim
lub partnerskim. Pozostawanie w stanie wolnym zadeklarowało 39,7% badanych. Najmniej liczne były osoby
o statusie wdowy, wdowca i osoby rozwiedzione, w separacji. Stan cywilny badanych nie wpływał w istotny
sposób na udzielane odpowiedzi.
Rysunek 16. Struktura demograficzno-społeczna uczestników zagranicznego ruchu turystycznego – stan
cywilny (n=1 120).
- 50 -
Największa liczba uczestników badania (47,8%) deklarowała posiadanie wyższego wykształcenia. Nieco
mniej (44,3%) legitymowała się średnim wykształceniem. Osoby z wykształceniem zawodowym stanowiły tylko
6,1% próby, a z wykształceniem podstawowym – 1,8%. Poziom wykształcenia respondentów znalazł
odzwierciedlenie w wynikach badań, w szczególności w modelu zachowań i preferencjach. Im wyższe
wykształcenie, tym bardziej badani byli zainteresowani poznawaniem historii i kultury Województwa
Zachodniopomorskiego, interesowali się ofertą związaną z kulturą i rozrywką, a w wydatkach uwzględniali
bilety wstępu do muzeów i innych atrakcji.
Rysunek 17. Struktura demograficzno-społeczna uczestników zagranicznego ruchu turystycznego –
wykształcenie (n=1 120).
Obcokrajowcy odwiedzający Województwo Zachodniopomorskie to głównie mieszkańcy miast powyżej
500 tys. mieszkańców (53,0%). Licznie były osoby z miast posiadających od 101 do 500 tys. mieszkańców
(22,0%) oraz od 51 do 100 tys. mieszkańców (9,5%). Ze średniej wielkości małych miast oraz wsi pochodziła
najmniejsza liczba badanych osób (odpowiednio: 5,9%, 5,4% i 4,2%). Nie można stwierdzić również istotnych
zależności pomiędzy miejscem zamieszkania respondenta a jego zachowaniami, preferencjami czy potrzebami.
Rysunek 18. Struktura demograficzno-społeczna uczestników zagranicznego ruchu turystycznego – miejsce
zamieszkania (n=1 120).
- 51 -
Zdecydowana większość uczestników zagranicznego ruchu turystycznego jest aktywna zawodowo.
Odpowiedź „nie pracuję” wybrało 36,1% respondentów. Aktywność zawodowa nie wpływała istotnie na
udzielane odpowiedzi. Nie można stwierdzić zależności pomiędzy zawodem respondenta a jego zachowaniami,
preferencjami czy potrzebami.
Osoby pracujące podawały najczęściej następujące zawody: pracownik biurowy: 13,1%, robotnik
i nauczyciel (po 10,7%), sprzedawca (8,4%), barman/kelner (5,8%), inżynier (5,6%), informatyk (4,9%),
pielęgniarka (4,7%), właściciel firmy i urzędnik (po 4,4%), prawnik i księgowa (po 3,5%), kierowca (3,3%), lekarz
(3,0%), menadżer i bankowiec (2,6%), kucharz i piekarz (po 1,4%), elektryk (0,9%), policjant, dentysta i adwokat
(po 0,7%), woźny i listonosz (po 0,5%) oraz weterynarz, windykator i finansista (po 0,2%).
Ponad połowa osób odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie (52,1%) najchętniej spędza czas
z rodziną, a nieco mniej z przyjaciółmi (46,4%). Sport uprawia 22,9% respondentów, 19,7% zajmuje się
pielęgnacją ogródka lub działki, 16,7% czyta książki, 15,3% ogląda telewizję, a 15,3% spędza wolny czas na
wycieczkach. Hobby posiada 14,2% badanych. Badani podawali następujące pasje: wędkowanie, jazda na
rowerze/kolarstwo, zainteresowanie historią, taniec, żeglarstwo, zainteresowanie muzyką, fotografia,
wyszywanie, gra w szachy. Co dziesiąty badany w wolnym czasie robi zakupy, 8,7% chodzi do kina lub teatru,
a 8,2% zajmuje się pracami domowymi. W kategorii „inne” pojawiały się następujące odpowiedzi: Internet, gry
komputerowe, spacery, imprezy, praca, szkoła. Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego preferują
aktywny wypoczynek, a także wykazują zainteresowanie kulturą i historią. Swoje zainteresowania realizują
również podczas wyjazdów turystycznych. Struktura demograficzno-społeczna respondentów wskazuje, że są to
osoby o ustabilizowanej sytuacji życiowej, mieszkańcy dużych miast, świadomi uczestnicy ruchu turystycznego.
Posiadają wiele różnych zainteresowań. Chcą poznawać historię i kulturę odwiedzanego regionu. Na to pytanie
można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).
Rysunek 19. Struktura demograficzno-społeczna uczestników zagranicznego ruchu turystycznego – sylwetka
badanego w jego życiu prywatnym (n=1 120).
- 52 -
1.2. Cele przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego
Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego przyjeżdżali w sezonie letnim 2013 r. do Województwa
Zachodniopomorskiego głównie na wypoczynek (tak odpowiedziało 32,0% osób). Był to przede wszystkim
wypoczynek nad morzem (172 odpowiedzi), na plaży (49), nad jeziorem (62), w lesie (43), nad rzeką (32). Co
piąty respondent przyjechał zwiedzać, czyli poznawać architekturę, kulturę i przyrodę regionu. Były to cele
związane z typową turystyką. Głównym celem przyjazdu licznej grupy (11,9%) były odwiedziny rodziny lub
znajomych. Uprawiać turystykę aktywną przyjechało 10,1% osób, w tym 29 osób turystykę wodną, 25 osób
turystykę rowerową, 20 osób turystykę pieszą, 17 osób nordic walking, 5 osób turystykę konną, 3 osoby jogging
i 3 osoby jogę na plaży.
W związku z okolicznościową imprezą odwiedziło Województwo Zachodniopomorskie 7,1% badanych.
Uczestnicy badania wymieniali następujące imprezy: imprezy na plaży, imprezy klubowe oraz „Interfolk”,
Festiwal Piosenki Morskiej, „Darłovia”, Koronacja Królowej Puszczy Barlineckiej, Plażowe Miasteczko, „Fama”,
„Regaeenwalde Festival”, Mistrzostwa Europy w Narciarstwie Wodnym, Spotkania z Kulturą Ukraińską. Co
szósty badany odwiedził miejsce pobytu w związku z pracą. Przyjazd w celu zdrowotnym zadeklarowało 5,0%
respondentów. Tranzytem na terenie regionu przebywało 2,2%, a na zakupy przyjechało 2,2% osób. Jako inny
cel respondenci podawali: „spontaniczny wyjazd nad morze”, „kolega mnie namówił”, „jest kilka celów, trudno
wybrać jeden”. Na to pytanie respondent mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi.
Rysunek 20. Główny cel przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).
- 53 -
Głównym celem przyjazdu obcokrajowców do Województwa Zachodniopomorskiego w 2013 r. było
zwiedzanie (poznawanie architektury, historii i kultury regionu). Takiej odpowiedzi udzieliło 36,6% badanych.
Kolejnym istotnym powodem był wypoczynek (19,7%). Najczęściej był to wypoczynek nad morzem
(22 odpowiedzi), na plaży (22), nad wodą (14), nad rzeką, jeziorem (3) i w lesie (również 3). Turystykę aktywną
zamierzało uprawiać 13,0% respondentów, w tym 23 osoby zadeklarowały uprawianie turystyki rowerowej,
6 osób wybrało nordic walking i tyle samo spacery lub jogging. Stosunkowo najmniej osób przyjechało uprawiać
sporty wodne (taką odpowiedź wybrały jedynie 3 osoby). Tylko 8,2% obcokrajowców odwiedzających
Województwo Zachodniopomorskie wskazało na cel związany z poprawą zdrowia i rehabilitacją. Część
respondentów (6,1%) zamierzało odwiedzić rodzinę lub znajomych. Udział w imprezie zadeklarowało 4,3%
osób. Były to takie imprezy, jak zlot motocyklowy i Festiwal Reggae, ale też clubbing i nocne imprezy. Zaledwie
1,1% osób wybrało odpowiedź „inne”. Respondenci ci podawali specyficzne cele przyjazdu, jak: „okrążyć
Bałtyk”, „wziąć udział w polowaniu”, „aby odkupić dawny dom rodziców”. Inne cele (udział w szkoleniu, praca,
zakupy i tranzyt) miały mniejsze znaczenie. Jak widać, obcokrajowcy przyjeżdżają do Województwa
Zachodniopomorskiego głównie w celach związanych z typową turystyką. Na to pytanie respondent mógł
udzielić tylko jednej odpowiedzi.
Rysunek 21. Główny cel przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).
2. Preferencje uczestników ruchu turystycznego
2.1. Preferowany sposób organizacji przyjazdu
- 54 -
Co ósmy badany organizował indywidualnie swój przyjazd do Województwa Zachodniopomorskiego. Inna
instytucja organizowała wyjazd w przypadku 9,4% osób, za pośrednictwem zakładu pracy, szkoły lub uczelni
przyjechało 8,6% osób, a tylko 1,2% za pośrednictwem innego organizatora (najczęściej w charakterze
„organizatora” wymieniono rodzinę – 5 osób, znajomych – 5 osób, partnera – 3 osoby). Z usług biura podróży
skorzystało zaledwie 0,9% osób (zostały wymienione biura „Natura” i „Bis-Travel”). Na to pytanie respondent
mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi.
Rysunek 22. Sposób organizacji przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).
Prawie ⅔ osób odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie (65%) organizowało swój przyjazd
indywidualne. Za pośrednictwem innej instytucji przyjechało 12,9% badanych. Liczna grupa (11,9%) skorzystała
z oferty biura podróży (15 osób z tej grupy wskazała na biuro „Oeger Tours”, 3 osoby na „ATT Turistik”, 2 na BG,
1 na „Air Berlin”). Poprzez zakład pracy lub uczelnię wyjazd organizowało 7,2% respondentów. Odpowiedź
„inny organizator” wybrało 3,0% badanych. Dwie osoby skorzystały z usług armatora, tyle samo miało
zorganizowany wyjazd przez rodziców, pracodawcę lub znajomych. Na to pytanie respondent mógł udzielić
tylko jednej odpowiedzi.
Rysunek 23. Sposób organizacji przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).
- 55 -
2.2. Preferowany sposób spędzania pobytu
Pobyt w Województwie Zachodniopomorskim w towarzystwie rodziny wybrało 39,9% uczestników
krajowego ruchu turystycznego. Z przyjaciółmi przyjechało 27,2% badanych. Nieco ponad 20,0% udało się
w podróż samotnie, zaś 14,4% w grupie zorganizowanej. Średnia liczba osób podróżujących rodzinnie wynosi
2,5 osoby. Respondentowi spędzającemu czas z przyjaciółmi towarzyszyły średnio 3,0 osoby. Natomiast
liczebność zorganizowanej grupy to 31,1 osoby. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 2 odpowiedzi
(wyniki nie sumują się do 100%).
Rysunek 24. Sposób spędzania pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120).
Wakacje w Województwie Zachodniopomorskim obcokrajowcy spędzali przede wszystkim z rodziną
(40,0%) lub z przyjaciółmi (36,1%). Pobyt w zorganizowanej grupie zadeklarowało 17,0% respondentów.
Jedynie 16,5% uczestników zagranicznego ruchu turystycznego przyjechało do regionu samotnie. Średnia liczba
osób podróżujących rodzinnie wynosi 2,8 osoby. Respondentowi spędzającemu czas z przyjaciółmi towarzyszyły
średnio 3,3 osoby, natomiast liczebność zorganizowanej grupy wynosiła 27,9 osób. Na to pytanie można było
udzielić maksymalnie 2 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).
Rysunek 25. Sposób spędzania pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120).
- 56 -
2.3. Preferowany środek transportu
Zdecydowana większość uczestników krajowego ruchu turystycznego (63,8%) podróżowała do
Województwa Zachodniopomorskiego samochodem osobowym (własnym, rodziny, przyjaciół, partnera,
służbowym). Pociągiem dostało się na miejsce pobytu turystycznego 15,1% badanych, 10,9% poruszało się
autokarem wycieczkowym, zaś 7,1% autobusem kursowym. Innym środkiem transportu był najczęściej
motocykl (6 osób), bus i rower (po 5 osób) i stop (4 osoby). Samolotem podróżowało zaledwie 1,2%
respondentów. Na to pytanie respondent mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi.
Rysunek 26. Środek transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).
Respondentów pytano również o najbardziej preferowany środek transportu, jakim chcieliby się poruszać
pomiędzy atrakcjami turystycznymi Województwa Zachodniopomorskiego. Prawie połowa zadeklarowała chęć
zwiedzania regionu samochodem. Co czwarty chciałby przemieszczać się samochodem, 16,9% osób
skorzystałaby z roweru, zaś 11,5% z pociągu. Inne preferowane środki transportu były następujące: bus (14
osób), motocykl (9 osób), pieszo (6 osób), inny zorganizowany transport (5 osób). Na to pytanie respondent
Rysunek 27. Preferowany środek transportu do zwiedzania atrakcji regionu (n=1 120).
- 57 -
Przeważająca część obcokrajowców odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie (44,3%)
przyjechała tutaj samochodem osobowym (własnym, rodziny lub znajomych/przyjaciół). Prawie ¼
respondentów (24,8%) podróżowała autokarem wycieczkowym, zaś 11,8% odwiedziło region korzystając
z autobusu kursowego. Pozostałe środki transportu cieszyły się zdecydowanie mniejszym zainteresowaniem:
pociągiem przyjechało 6,4%, samolotem przyleciało 5,2%, promem lub statkiem przypłynęło 5,2% badanych.
W kategorii „inne” badani podawali: rower (14 osób), motocykl (3 osoby), autostop (2 osoby), camper i „na
nogach” – po 1 osobie. Na to pytanie respondent mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi.
Rysunek 28. Środek transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).
Goście zagraniczni najchętniej poruszaliby się pomiędzy atrakcjami regionu autobusem lub autokarem
wycieczkowym (takiej odpowiedzi udzieliło 40,4% osób). Samochodem zwiedzałoby okolicę 38,0%
respondentów, 11,6% z nich preferowałoby zwiedzanie na rowerze. Pociągiem po Województwie
Zachodniopomorskim poruszałoby się 7,8%. Pozostałe 2,2% skorzystałoby z innych środków transportu:
z roweru (16 osób), z motocykla (4 osoby), z łączonych form transportu, w zależności od miejsca i rodzaju
atrakcji (4 osoby). Na to pytanie respondent mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi.
Rysunek 29. Preferowany środek transportu do zwiedzania atrakcji regionu (n=1 120).
- 58 -
2.4. Preferowany typ noclegu
Polacy podczas pobytu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim najczęściej wybierali nocleg
w ośrodku wczasowym i wypoczynkowym (22,1%) lub kwaterach prywatnych i pokojach gościnnych (20,3%).
Duża grupa uczestników krajowego ruchu turystycznego skorzystała z noclegu u rodziny lub znajomych (18,2%).
W obiektach hotelowych nocowało łącznie 31,7% badanych, w tym 13,5% w pensjonacie i 7,8% w hotelu. Pole
namiotowe lub kemping wybrało 6,2% osób, schronisko lub schronisko młodzieżowe 4,1% osób. Pobyt
w sanatorium lub ośrodku rehabilitacyjnym zadeklarowało 2,5% respondentów. Inny rodzaj noclegu wybrało
0,6% badanych. Był to nocleg na plaży (3 osoby), w internacie (2 osoby), własne mieszkanie (2 osoby).
W miejscu pobytu nie nocowało 4,7% badanych. Na to pytanie respondent mógł udzielić tylko jednej
odpowiedzi.
Rysunek 30. Preferowany rodzaj obiektu noclegowego, w którym zatrzymał się respondent (n=1 120).
Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego wybierają najczęściej ekonomiczne obiekty turystyczne lub,
chcąc obniżyć koszty, korzystają z gościny rodziny i znajomych. Jeśli decydują się na pobyt w obiekcie
hotelowym, preferują standard ekonomiczny (średnia kategoria w badaniu wyniosła 2,6 gwiazdki). Goście
z Polski korzystający z bazy zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania oraz innych typów noclegów zostali
zapytani też o preferencje dotyczące wyposażenia obiektu noclegowego. Dla ponad połowy (53,8%)
najistotniejsza jest osobna łazienka. Duża grupa badanych (20,1%) wybrała odpowiedź „inne elementy”.
Najczęściej wskazywanym „innym czynnikiem” była cena (125 osób). Istotna jest również bliskość morza (30
osób), położenie blisko sklepu spożywczego (23 osoby), możliwość palenia papierosów, miejsce na wózek dla
dzieci, możliwość grillowania. Bezpłatny parking był ważny dla 20,1% badanych. Restaurację i bar w miejscu
pobytu preferuje 17,2% respondentów, a 14,0% kuchnię lub aneks kuchenny. Telewizja kablowa ma istotne
znaczenie dla 11,2% osób, a 9,8% wybiera obiekty z basenem. Dla 7,1% miejsce pobytu musi posiadać
klimatyzację. Plac zabaw jest istotny dla 7,0% gości z Polski. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie
3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).
- 59 -
Rysunek 31. Preferowane elementy wyposażenia obiektu wybieranego na nocleg (n= 1 067).
Osoby odwiedzające Województwo Zachodniopomorskie najczęściej wybierały nocleg w hotelu lub motelu
(28,7%). Nocleg w pensjonacie preferowało 22,6% badanych. W ośrodku wczasowym lub wypoczynkowym
zatrzymało się 9,5%. Nieco mniej turystów zagranicznych nocowało u rodziny lub znajomych (9,3%), schronisku
lub schronisku młodzieżowym (8,3%), pokojach gościnnych (7,7%). Zaskakująco mała liczba respondentów
wskazała na sanatorium lub ośrodek rehabilitacyjny (6,3%). Jeszcze mniej osób wybrało nocleg na polu
namiotowym lub kempingu (4,7%). Jako inne rodzaje noclegu były podawane: apartament, jacht, plaża, „na
dziko”, statek, własne mieszkanie. Na terenie Województwa Zachodniopomorskiego nie nocowało zaledwie
0,5% badanych (6 osób). Respondenci wybierający nocleg w hotelu lub motelu najczęściej wybierali obiekty
średniej klasy (średnia kategoria to 3 gwiazdki). Na to pytanie respondent mógł udzielić tylko jednej
odpowiedzi. Preferencje uczestników zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie
Zachodniopomorskim są przedstawione na wykresie poniżej.
Rysunek 32. Preferowany rodzaj obiektu noclegowego, w którym zatrzymał się respondent (n=1 120).
- 60 -
Respondent korzystający z usług noclegowych został poproszony o wskazanie elementów wyposażenia,
branych pod uwagę przy wyborze miejsca zakwaterowania. Dla 58,4% respondentów najważniejsza była
osobna łazienka, dla 29,7% telewizja kablowa, satelitarna, dla 26,2% bezpłatny parking, dla 24,9% gastronomia
(restauracja, bar), dla 16,7% aneks kuchenny, dla 14,5% klimatyzacja, zaś dla 13,6% basen. Tylko 9,1% osób
wskazało na plac zabaw dla dzieci. Najczęściej wymienianym „innym czynnikiem” była atrakcyjna cena.
Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego wskazywali również następujące determinanty wyboru miejsca
noclegu: cenę (27 osób) swobodę/wolność (4 osoby), bliskość morza (3 osoby), możliwość przebywania z psem
(2 osoby) oraz miłą atmosferę, możliwość leczenia, posiadanie przez obiekt własnego spa, sali gimnastycznej,
sprzętu sportowego, rekomendacje. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie
sumują się do 100%).
Rysunek 33. Preferowane elementy wyposażenia obiektu wybieranego na nocleg (n=1 114).
2.5. Preferowana długość pobytu
Goście z Polski w sezonie wakacyjnym przejeżdżają do Województwa Zachodniopomorskiego głównie na
okres 5–8 dni (taką odpowiedź wybrało 26,6% osób). Duża część badanych osób zdecydowała się na pobyt 2–4dniowy w tygodniu (23,0%). Na weekend do regionu przyjechało 20,9% osób. Pobyt weekendowy trwał średnio
2,2 doby. Dłuższy wyjazd (9 dni i więcej) zaplanowało 13,5% respondentów. Przez jeden dzień z noclegiem
w regionie przebywało 8,6% osób. Jednodniowi odwiedzający stanowili 7,4% badanej grupy. Na uwagę
zasługuje rozbieżność pomiędzy tą wartością a odpowiedzą na pytanie dotyczące wyboru miejsca pobytu (4,7%
wybrało odpowiedź „nie nocuję”). Te osoby, które spędziły jeden dzień bez noclegu i nie skorzystały z obiektu
noclegowego, zatrzymywały się przede wszystkim u rodziny lub znajomych lub spędzały czas na imprezie
(w klubie, na plaży itp). Średnia łączna długość pobytu uczestników badania wynosiła 4,3 doby (średnia dla
Województwa Zachodniopomorskiego według GUS-u to 5,5 doby). Na to pytanie respondent mógł udzielić
tylko jednej odpowiedzi.
- 61 -
Rysunek 34. Długość pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n= 1 120).
Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego spędzili w Województwie Zachodniopomorskim najczęściej
5–8 dni (29,8% badanych). Nieco ponad ¼ (26,0%) preferowała pobyty 2–4 dniowe w środku tygodnia. Na
dłużej (9 dni i więcej) przyjechało 17,1% badanych. Weekend w regionie zdecydowało się spędzić 11,2%
turystów. Tylko 5,7% przyjechało na 1 dzień z noclegiem. Jednodniowi odwiedzający stanowili 10,2% ogółu
badanych osób. Na uwagę zasługuje rozbieżność pomiędzy tą wartością a odpowiedzią dotyczącą wyboru
miejsca pobytu (0,25% nienocujących w Województwie Zachodniopomorskim). Osoby deklarujące pobyt
krótszy niż 1 dzień z noclegiem zatrzymywały się przede wszystkim na jachcie, statku lub u rodziny/znajomych.
Średnia długość pobytu uczestników badania wynosiła 2,2 doby (dla porównania, średnia długość pobytu
w bazie noclegowej w statystykach GUS-u wynosi 5,5 doby). Na to pytanie respondent mógł udzielić tylko
jednej odpowiedzi.
Rysunek 35. Długość pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n= 1 120).
- 62 -
2.6. Preferowana częstotliwość odwiedzin Województwa
Po raz pierwszy Województwo Zachodniopomorskie odwiedziło 24,1% badanych gości z Polski. Po raz drugi
przyjechało 23,4% badanych, a 19,8% w regionie było więcej niż pięć razy. Trzeci raz gościło tutaj 17,8% osób,
zaś czwarty i piąty raz odpowiednio: 8,2% i 6,7% osób. Na to pytanie respondent mógł udzielić tylko jednej
odpowiedzi. Z danych wynika, że Polacy często odwiedzają Województwo Zachodniopomorskie (52,5% było
tutaj więcej niż po raz drugi). Z analizy zostali wyłączeni mieszkańcy regionu.
Rysunek 36. Częstotliwość przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego (n=917).
Prawie ⅔ uczestników zagranicznego ruchu turystycznego (61,8%) przyjechało do Województwa
Zachodniopomorskiego po raz pierwszy. Drugi raz w regionie było 22,2% respondentów. Częstymi gośćmi
(ponad pięć wizyt) było 6,7% uczestników badania. Po raz trzeci w Województwie Zachodniopomorskim gościło
6,6% badanych osób, po raz czwarty 1,8%, zaś po raz piąty jedynie 0,9%. Na to pytanie respondent mógł
udzielić tylko jednej odpowiedzi.
Rysunek 37. Częstotliwość przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).
- 63 -
2.7. Preferowany sposób wypoczynku i preferowane krainy geograficzne
Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego najbardziej preferują wypoczynek wakacyjny typu „słońce,
morze, plaża” w pasie nadmorskim (takiej odpowiedzi udzieliło 24,9% osób odwiedzających Województwo
Zachodniopomorskie w sezonie letnim w 2013 r). Coraz więcej naszych rodaków wypoczywa aktywnie (nad
morzem, mad jeziorami i rzekami), jak wynika z deklaracji uczestników badania (40,7% odpowiedzi). Prawie ⅓
respondentów wybiera zwiedzanie miejsc związanych z historią i kulturą (co dziesiąty badany jest
zainteresowany odwiedzeniem Szczecina). Na uwagę zasługuje duży odsetek badanych, którzy preferują
wypoczynek nad jeziorem (26,8%). Poznawaniem atrakcji przyrodniczych jest zainteresowane 24,5% osób.
Udział w imprezach i rozrywka są atrakcyjne dla 13,5% osób. Uczestnicy badania wymieniali następujące
imprezy: imprezy na plaży, imprezy klubowe oraz „Intefolk”, Festiwal Piosenki Morskiej, „Darłovia”, Plażowe
Miasteczko, „Fama”, „Regaeenwalde Festival”, Mistrzostwa Europy w Narciarstwie Wodnym. Kurację typu spa
& wellness preferuje 9,5% osób, zaś pobyt leczniczo-uzdrowiskowy 6,2% osób. Badani wskazywali ponadto na
integrację firmową (8 odpowiedzi) i grzybobranie (3). Z analizy wyłączono osoby podróżujące tranzytem. Na to
pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).
Rysunek 38. Preferowany sposób wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 081).
Wypoczynek aktywny i sport preferuje 40,7% osób. Poniżej są wymienione rodzaje aktywności.
Rysunek 39. Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu (n=440).
- 64 -
Najbardziej preferowaną przez uczestników badania formą turystyki aktywnej i sportu była turystyka
wodna (tak odpowiedziało 45,2% osób, które wskazały odpowiedź „turystyka aktywna i sport”). Goście z Polski
najchętniej uprawiają turystykę kajakową (44,7% odpowiedzi w kategorii turystyka wodna), chętnie pływają (co
czwarta odpowiedź). Tyle samo uprawia żeglarstwo, zaś 7,5% respondentów preferuje surfing. Wielu
zwolenników znajduje turystyka rowerowa (40,7% osób spośród tych, które wskazały odpowiedź „turystyka
aktywna i sport”). Blisko ⅓ osób uprawiających turystykę aktywną preferuje z kolei spacery lub nordic walking
(odpowiednio: 30,7% i 28,4% odpowiedzi). Sporty ekstremalne wybiera 6,6% badanych, 5,9% turystykę wodną,
zaś 2,7% osób uprawia golf.
Rysunek 40. Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu – turystyka wodna (n=199).
Najchętniej wybieraną formą wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim jest wypoczynek typu
„słońce, morze, plaża” (taką odpowiedź wybrało 57,4% respondentów). Popularne jest zwiedzanie miejsc
związanych z historią i kulturą (44,9% odpowiedzi), poznawanie atrakcji przyrodniczych (22,2% odpowiedzi).
Obcokrajowcy są zainteresowani miastami, zarówno dużymi (Szczecinem, Koszalinem), jak również mniejszymi,
o bogatej historii i zasobnymi w zabytki. Wypoczynek aktywny i sport wybrało również 22,2% osób. Nad
jeziorem planowało wypoczywać 15,4% osób. Na pobyt leczniczo-uzdrowiskowy zdecydowało się 13,4%
badanych, a nieco mniej (11,5%) na kurację spa & wellness. Udział w imprezach i rozrywka są preferowane
przez 7,0% biorących w badaniu. Najczęściej był to wieczór spędzony w dyskotekach i na imprezach klubowych.
Cztery osoby wskazały konkretną imprezę: „Festival Reggae”, „UK Legends”, zlot motocykli. W kategorii „inny
rodzaj” uczestnicy badania podawali następujące formy: zakupy (10 osób – najczęściej pojawiająca się
odpowiedź), spędzanie czasu z rodziną (7 osób), sprawy biznesowe (4 osoby), szkolenie i przebywanie
w restauracjach (po 3 osoby). Pojawiały się również oryginalne odpowiedzi: „przejazd do Rosji”, „objechanie
Bałtyku”, „ślub w rodzinie”. Z analizy wyłączono osoby podróżujące tranzytem. Na to pytanie można było
- 65 -
Rysunek 41. Preferowany sposób wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 114).
Osoby preferujące wypoczynek aktywny i sport najczęściej uprawiały w Województwie
Zachodniopomorskim turystykę rowerową (38,0% z tej grupy) oraz turystykę wodną (23,3%). Wypoczynek
aktywny w formie spaceru nordic walking wybrało 19,4%, zaś w formie turystyki pieszej 10,9% badanych.
Sporty ekstremalne, golf i turystyka konna cieszyły się najmniejszym zainteresowaniem. Inną formę turystyki
aktywnej i sportu wybrało 3,1% respondentów. Były to następujące formy aktywności: jogging, kitesurfing,
jachting, riding, rolki, siatkówka, diabolo, zwiedzanie na motorze.
- 66 -
3. Źródła informacji o Województwie Zachodniopomorskim i potrzeby
informacyjne uczestnika ruchu turystycznego
3.1. Źródła informacji o Województwie Zachodniopomorskim
Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego przed przyjazdem do Województwa Zachodniopomorskiego
najczęściej kierują się opinią rodziny lub znajomych (na podstawie informacji z tego źródła decyzję o przyjeździe
do regionu podejmuje 43,0% badanych). Drugim najistotniejszym źródłem wiedzy jest doświadczenie
pozyskiwane podczas poprzednich pobytów (33,5% osób). Były to pobyty w ciągu ostatnich dwóch lat
(i wcześniej) w następujących miejscach: Świnoujście (115 osób), Kołobrzeg (93 osoby), Międzyzdroje (36 osób),
Darłowo (27 osób), Rewal–Niechorze–Pogorzelica (23 osoby), Drawno (16 osób), Barlinek (15 osób), Czaplinek
(12 osób), Mielno i Szczecinek (po 10 osób), Połczyn-Zdrój (5 osób), Dziwnów (3 osoby). Trzecim istotnym
źródłem informacji jest strona internetowa (25,0% wskazań). Podawane były strony internetowe destynacji, do
których udawali się badani, strony obiektów noclegowych, atrakcji, organizatorów turystyki (w tym spływów
kajakowych), centrów lub punktów informacji turystycznej. Najczęściej pojawiały się następujące strony:
Google (99 osób), Wikipedia (65 osób), Nocuj.pl (41 osób), Tanienoclegi.pl (35 osób), Noclegi.interia.pl
i Swinoujscie.pl (po 31 osób), E-nocleg.pl i Szczecin.eu (po 22 osoby), Klimatycznykolobrzeg.pl (17 osób),
Morzeprzygody.eu (16 osób), Stolicanordicwalking.pl (12 osób), Koszalin.pl (8 osób), Forum.gazeta.pl (6 osób).
Wiedzę z ulotek, folderów i publikacji promocyjnych czerpało 12,6% uczestników krajowego ruchu
turystycznego. Biuro turystyczne w poszukiwaniu informacji odwiedziło 8,2% osób. Z innego źródła informacji
skorzystało 7,1% respondentów. Wśród wymienianych pojawiały się następujące źródła: pracodawca (15 osób),
zaprzyjaźniony hotelarz (13 osób) oraz autorytet medyczny (10 osób). Dla 4,9% osób istotna była wiedza
przekazana przez informatorów turystycznych (osoby uczestniczące w badaniu kontaktowały się z centrami lub
punktami informacji turystycznej w regionie telefonicznie lub poprzez wysłanie zapytania via e-mail).
Uczestnicy badania czerpali również informację ze środków masowego przekazu (4,5% osób) oraz targów
turystycznych (2,9%). Były to targi turystyczne organizowane w Poznaniu, Warszawie i Berlinie.
Rysunek 43. Źródła informacji wpływające na decyzję o przyjeździe do Województwa Zachodniopomorskiego
(n=1 120).
- 67 -
Podejmując decyzję o przyjeździe do Województwa Zachodniopomorskiego obcokrajowcy najczęściej
kierują się opiniami rodziny lub znajomych (38,2% odpowiedzi) i doświadczeniami związanymi z wcześniejszej
wizyty w regionie (25,2% odpowiedzi). Uczestnicy badania odwiedzali w ciągu ostatnich dwóch lat następujące
miejsca w Województwie Zachodniopomorskim: Szczecin (83 osoby), Kołobrzeg (32 osoby), Świnoujście
(30 osób), Międzyzdroje (20 osób), Rewal (10 osób), Darłowo (8 osób), Mielno (6 osób), Koszalin i Szczecinek
(po 5 osób) oraz inne destynacje w regionie, szczególnie te zlokalizowane w pasie nadmorskim. Część
respondentów dobrze zna również inne regiony Polski: deklarowało pobyty w Warszawie, Krakowie, Gdańsku,
Poznaniu, Sopocie, Łebie i Ustce. Bardzo istotnym źródłem informacji są strony internetowe (taką odpowiedź
wybrało 23,8% badanych). Najczęściej były to następujące źródła internetowe: Google i Google Maps
(84 osoby), Hrs.com, Wzp.pl, Szczecin.eu, Facebook, Morzeprzygody.eu, Booking.com (po 2 osoby). Biuro
turystyczne w charakterze źródła informacji było istotne dla 15,4%, ulotki, foldery i publikacje dla 13,7%,
natomiast informacja turystyczna lub ambasada dla 5,1% obcokrajowców. Z informacji w mediach (radio, prasa,
telewizja) korzystało 3,9% respondentów. Zaledwie 1,2% badanych udała się po informację o regionie na targi
turystyczne. Były to targi „Tour Salon” oraz „ITB” Berlin. Co ósmy badany wybrał odpowiedź „inne źródło”, czyli
np.: praca (17 osób), lekarz (10 osób), szkoła (7 osób), uniwersytet/uczelnia (6 osób). Na to pytanie można było
Rysunek 44. Źródła informacji wpływające na decyzję o przyjeździe do Województwa Zachodniopomorskiego
(n=1 120).
3.2. Oczekiwania i potrzeby w zakresie informacji o Województwie
Zachodniopomorskim
Istotnym elementem badania było określenie zapotrzebowania turystów i odwiedzających na informację
o Województwie Zachodniopomorskim. Poznanie oczekiwań klientów oferty turystycznej regionu pozwoli
skuteczniej planować działania promocyjne. Dla uczestników krajowego ruchu turystycznego najistotniejsze
znaczenie ma wiarygodność informacji (takiej odpowiedzi udzieliło 21,3% badanych). Część osób (17,6%
- 68 -
badanych) nie potrafiła stwierdzić, dlaczego podane źródło ma dla nich znaczenie. Duża dostępność jest ważna
dla 10,1% respondentów. Duża część osób polega na własnym doświadczeniu (9,8%), zaś 4,9% na
doświadczeniu rodziny lub znajomych. Potrzebę zaufania do źródła informacji deklarowało 4,7% osób,
natomiast dla 3,5% jest istotna atrakcyjność przekazu. Polecenie przez innych (również użytkowników sieci
internetowej) jest istotne dla 3,2%. Część badanych (3,1%) korzysta z danego źródła, ponieważ jest wygodne,
inna część (2,9%) kieruje się jego popularnością. Dla 2,7% ważny okazuje się element zachęty, a dla 2,1%
szybkość sprawdzenia. Tyle samo osób polega na reklamie lub zostały zaproszone do odwiedzenia
Województwa Zachodniopomorskiego. Podawane były również następujące odpowiedzi dotyczące
preferowanych źródeł informacji: pewność źródła (1,7%), rzetelność informacji (1,7%), własne doświadczenie
(1,5%), „rodzina zaproponowała” i „oglądam TVN 24” (po 1,3%), „są aktualne”, „przekonałem się do nich
wcześniej” i „spodobało mi się” (po 1,1%), oficjalna strona internetowa (0,9%), „miejsce, do którego chętnie
wracam” (0,7%), „byłam wcześniej przejazdem”, „dużo informacji”, „rodzinne strony”, „ulotki ciekawe
i zachęcające”, „urzekł mnie krajobraz”, „wierzę w nie” (po 0,6%), „byłem wcześniej”, „mieszkałam wcześniej”,
„zadowolony klient”, „bo tak” (po 0,5%).
Dla uczestników krajowego ruchu turystycznego najważniejsze jest wiarygodne źródło, sprawdzone
informacje, bazujące głównie na własnym doświadczeniu lub poleceniu. Cenią sobie jednak również atrakcyjną
i zachęcającą formę przekazu. Popularność i dostępność informacji oraz szybkość sprawdzenia są istotne dla
osób korzystających z Internetu. Respondenci najczęściej poszukują informacji dotyczących zakwaterowania
(47,1% osób), dojazdu (31,4% osób), atrakcyjnych obiektów i miejsc (27,6% osób) oraz wyżywienia (21,3%
osób). Potrzebę uzyskiwania informacji o atrakcyjnych wydarzeniach zadeklarowało 18,3% badanych. Dla 15,9%
istotne są z kolei informacje o możliwościach wynajęcia sprzętu turystycznego, zaś 12,5% oczekuje informacji
dotyczących godzin otwarcia atrakcji i cen biletów. Pozostałe najbardziej oczekiwane informacje wiążą się
z innymi elementami oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego, takimi jak: trasy turystyczne,
oferta muzeów i galerii, prognoza pogody, transport publiczny, porównanie cen noclegów, atrakcje dla dzieci,
sklepy spożywcze, opiekunki dla dzieci. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki
nie sumują się do 100%).
Rysunek 45. Potrzeby informacyjne uczestnika ruchu turystycznego.
- 69 -
Przeważająca część uczestników zagranicznego ruchu turystycznego (⅔ badanych osób) nie potrafi
powiedzieć, dlaczego określone źródła informacji są dla nich istotne, i szczegółowo określić swoich potrzeb
informacyjnych (10,0%). Kolejne 10,0% korzysta z źródeł, które są łatwo dostępne, nie poświęca zbyt dużo
czasu na wyszukiwanie i selekcjonowanie informacji. Województwo Zachodniopomorskie odwiedza jednak
również grupa świadomych i dobrze przygotowanych obcokrajowców, którzy starannie dobierają i weryfikują
informacje o miejscu docelowym wyjazdu turystycznego. Badani podkreślili znaczenie wiarygodności źródła
informacji (9,0%), preferowali sprawdzone źródła (8,5%), jak i brali pod uwagę doświadczenie z wcześniejszych
pobytów w regionie (7,0%), np. strona internetowa obiektu, miasta, osobisty kontakt z właścicielami miejsca
zakwaterowania. Osoby odwiedzające Województwo Zachodniopomorskie cenią rzetelność informacji, jej
szczegółowość, interesujący charakter przekazu, intensywność zachęty do odwiedzenia danego miejsca (6,0%).
Dla wielu respondentów ważne jest, aby internetowe źródła informacji były wyczerpujące i dostępne,
szczególnie w ich języku. Uważają, że Internet jest najlepszym ze wszystkich źródeł informacji (najszybszym,
łatwo dostępnym, wygodnym). Użytkownicy Internetu śledzą fora internetowe, kierują się opiniami innych
osób, sami chętnie komentują i opisują własne doświadczenia. Oczekują większej dostępności informacji
w mediach społecznościowych. Dla obcokrajowców odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie
najbardziej oczekiwana jest informacja dostarczana za pomocą nowoczesnych kanałów komunikacyjnych
(dotyczy to również uszczegółowienia wiedzy zgromadzonej na bazie wcześniejszych wizyt oraz rekomendacji
rodziny/znajomych).
Co szósty uczestnik badania poszukuje informacji dotyczących zakwaterowania, 47,5% sprawdza
możliwości dojazdu, zaś dla 29,9% ważne są informacje dotyczące wyżywienia w miejscu pobytu turystycznego.
Obcokrajowców interesuje to, co można zobaczyć, zwiedzić (23,1% odpowiedzi dotyczyło atrakcyjnych
obiektów i miejsc, 19,6% – szczegółów zwiedzania, w tym godzin otwarcia i cen biletów, zaś 12,2% –
atrakcyjnych wydarzeń). Co dziesiąty badany wyrażał zainteresowanie wynajęciem sprzętu sportowoturystycznego, a dla 5,2% istotne były inne informacje (np. dotyczące: usług zdrowotnych, rozrywki, połączeń
promowych, atrakcji dla dzieci, tras rowerowych, usług spa, punktów widokowych, historii). Na to pytanie
Rysunek 46. Potrzeby informacyjne uczestnika ruchu turystycznego.
- 70 -
4. Wydatki uczestników ruchu turystycznego w Województwie
Zachodniopomorski
4.1. Uczestnicy krajowego ruchu
Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego zamierzali przeznaczyć na pobyt turystyczny w Województwie
Zachodniopomorskim średnio 385,70 zł. Ponieważ pobyt trwał średnio 4,3 doby, wydatki na jeden dzień pobytu
wynosiły 89,69 zł. Respondenci wydają pieniądze przede wszystkim na wyżywienie (69,9% osób)
i zakwaterowanie (62,8% osób). Jak się okazuje, ⅓ uczestników badania wydaje swój budżet na zabawę
i rozrywkę, 26,3% na bilety wstępu, zaś 24,5% na wydatki związane z transportem (dojazd do miejsca pobytu,
poruszanie się po terenie regionu). Inne wydatki ponosi 7,8% osób. Były to następujące kategorie: zakupy,
żywność, lekarstwa, pamiątki, odzież, alkohol, „przyjemności” oraz „nieprzewidziane wydatki”. Na to pytanie
Rysunek 47. Struktura wydatków uczestników ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim
(n=1 120).
4.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu
Średnie wydatki obcokrajowca podczas pobytu w Województwie Zachodniopomorskim wynosiły 933,50 zł.
Uczestnicy badania spędzali w regionie średnio 2,2 doby, a więc kwota przeznaczana na jeden dzień pobytu to
średnio 424,32 zł. Przy przeliczeniu na PLN uwzględniono średnie kursy walut w trzecim kwartale 2013 r.
- 71 -
Dla blisko ⅔ respondentów najważniejsze były wydatki związane z wyżywieniem, nieco ponad połowa
wydaje pieniądze głównie na zakwaterowanie. Istotnymi wydatkami są: zabawa (32,4% odpowiedzi), transport
(28,8%) i bilety wstępu (23,4%). Oprócz wymienionych kategorii obcokrajowcy ponoszą również inne wydatki
(5,0% odpowiedzi), głównie na zakupy, odnowę biologiczną, zabiegi zdrowotne, leczenie, pamiątki i odzież.
Pojawiła się również odpowiedź „wszystko dużo kosztuje”. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie
3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).
Rysunek 48. Struktura wydatków uczestników ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim
(n=1 120).
5. Zapotrzebowanie na ofertę turystyczną i określenie potencjalnego
popytu
5.1. Najbardziej atrakcyjne miejsca Województwa Zachodniopomorskiego
Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego byli zainteresowani odwiedzeniem wielu atrakcji Województwa
Zachodniopomorskiego, również poza swoim miejscem pobytu. Przeważająca część badanych wykazała
zainteresowanie atrakcjami krajoznawczymi: antropogenicznymi i naturalnymi. Lasy i jeziora zamierzało
odwiedzić 11,2% osób, inne chciały zobaczyć różne zabytki regionu (m.in. kościoły, spichlerze, mury miejskie) –
6,9%, muzea, świadectwa sztuki regionalnej – 5,3%, latarnie morskie – 5,0%. Popularne były też miasta,
fortyfikacje, bunkry, schrony, grupy warowne, pałace, zamki i zabytkowe układy miejskie. Niektórzy
respondenci deklarowali chęć podróżowania po regionie, np. szklakiem fortyfikacji średniowiecznych, szlakiem
latarni morskich czy szlakiem Wału Pomorskiego.
Osoby odwiedzające region były zainteresowane atrakcjami i imprezami sportowymi, o czym świadczy
liczba osób wymieniających szlaki kajakowe i rowerowe jako atrakcje Województwa Zachodniopomorskiego (po
4,1% badanych). Odwiedzający planowali także zwiedzenie regionu na rowerze. Wreszcie pewna grupa osób
zamierzała odwiedzać centra rozrywki, centra handlowe, ośrodki spa, bądź brać udział w imprezach
kulturalnych, rozrywkowych lub sportowych. Badani wymieniali konkretne obiekty i imprezy, dlatego lista
najbardziej atrakcyjnych miejsc jest długa. Można zaobserwować zbieżność pomiędzy podawanymi przez
uczestników krajowego ruchu turystycznego atrakcjami turystycznymi regionu a celami i preferencjami
dotyczącymi form wypoczynku na terenie Województwa Zachodniopomorskiego.
- 72 -
Tabela 30: Najpopularniejsze atrakcje Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120)
Lp.
Atrakcje
Liczba
wskazań
125
Udział
w%
28.
Mielno
19
1,7%
29.
Promenada Gwiazd
w Międzyzdrojach
19
1,7%
30.
Źródła solanki, studnie
artezyjskie
19
1,7%
1.
Jeziora i lasy
2.
Zabytki różne (kościoły,
spichlerze, mury
miejskie)
11,2%
77
6,9%
31.
Borne Sulinowo
17
1,5%
3.
Muzea, sztuka regionalna
59
5,3%
32.
Kolejki i koleje
wąskotorowe
17
1,5%
4.
Latarnie morskie
56
5,0%
33.
Wioska Wikingów
17
1,5%
5.
Międzyzdroje i molo
49
4,4%
34.
Berlin
16
1,4%
6.
Spływy kajakowe
46
4,1%
35.
Rejs po Jeziorze Jamno
16
1,4%
7.
Szlaki rowerowe
46
4,1%
36.
Wały Chrobrego
16
1,4%
8.
Rejs statkiem,
tramwajem wodnym,
wodolotem
45
4,0%
37.
Ośrodek sportu
Bukowina COS
15
1,3%
9.
Latarnia w Gąskach
42
3,8%
38.
Fort Gerharda, Fort
Anioła
14
1,3%
10.
Latarnia morska
w Świnoujściu
37
3,3%
39.
Połczyn Zdrój
14
1,3%
40.
Starówki miast
14
1,3%
11.
Plaża, w Świnoujściu,
Międzyzdrojach
37
3,3%
41.
Pałace i zamki
14
1,3%
Fortyfikacje, grupy
warowne
42.
Kołobrzeg
13
1,2%
12.
36
3,2%
43.
Pałac w Siemczynie
13
1,2%
44.
Jezioro Turkusowe
12
1,1%
45.
Muzeum Figur
Woskowych
11
1,0%
46.
Wyciąg do nart wodnych
11
1,0%
47.
Spa
11
1,0%
48.
Mistrzostwa
w Narciarstwie Wodnym
10
0,9%
49.
Oceanarium
10
0,9%
50.
Bunkry, schrony
9
0,8%
51.
Rynek
9
0,8%
52.
Crossy
8
0,7%
53.
Parki zdrojowe
i krajobrazowe
8
0,7%
13.
Woliński Park Narodowy,
zagroda żubrów
36
14.
Baseny - aqua parki
(m.in. Gryfino)
35
3,1%
15.
Przyroda, lasy
34
3,0%
16.
Port
31
2,8%
17.
Zamek Drahim, Stare
Drawsko
31
2,8%
18.
Wieże i tarasy widok.
(m.in. Bismarcka,
G. Chełmska)
28
2,5%
19.
Zamek Książąt
Pomorskich w Szczecinie
26
2,3%
20.
Park Miniatur Latarni
23
2,1%
21.
Trzęsacz
23
2,1%
54.
8
0,7%
22.
Wyspa Karsibór, Mysia,
Wolin
Parki rozrywki,
tor gokartowy
23
2,1%
55.
Katedra św. Jakuba
7
0,6%
23.
Morze Bałtyckie, Zalew
Szczeciński
22
2,0%
56.
Loty widokowe
samolotem
7
0,6%
24.
Papiernia w Barlinku
20
1,8%
57.
7
0,6%
25.
Papiernia w Koszalinie
20
1,8%
Rezerwat (m.in.
Wrzosowiska Cedyńskie)
Świnoujście
7
0,6%
Jezioro Jamno, kanał
19
1,7%
58.
26.
Koszalin - amfiteatr,
katedra
59.
Wał Pomorski
7
0,6%
27.
19
1,7%
60.
Wycieczka na Bornholm
7
0,6%
3,2%
- 73 -
62.
Domy w kratę
6
0,5%
94.
Chojna
3
0,3%
63.
Góra Czcibora
6
0,5%
95.
Falochron
3
0,3%
64.
Krzywy las
6
0,5%
96.
Jasne Błonia
3
0,3%
65.
Muzeum Rybołówstwa
6
0,5%
97.
Kościół NMP w Mielnie
3
0,3%
66.
Park Rudnica
6
0,5%
98.
Park Wieloryba
3
0,3%
67.
Szlak fortyfikacji
6
0,5%
99.
Pomnik Ziemniaka
3
0,3%
68.
Układ urbanistyczny
Szczecina
6
0,5%
100.
Promenady
3
0,3%
69.
Bazylika
5
0,4%
101.
Skansen Kultury
Jameńskiej
3
0,3%
70.
Galeria Kaskada
5
0,4%
102.
Strzelnica
3
0,3%
71.
Kościół Chrystusa Króla
w Świnoujściu
5
0,4%
103.
Jezioro Dąbie
2
0,2%
104.
Kawcza Góra
2
0,2%
72.
Muzeum Oręża Polskiego
5
105.
0,2%
5
0,4%
Kolejowy most zwodzony
w Szczecinie
2
73.
Przeprawa promowa
w Świnoujściu
74.
Ratusz w Kołobrzegu
5
0,4%
106.
Latarnia morska
w Kołobrzegu
2
0,2%
75.
Rejs promem do Szwecji
5
0,4%
107.
Puszcza Barlinecka
2
0,2%
76.
Zamek w Darłowie
5
0,4%
108.
Teatr
2
0,2%
77.
Zawody strzeleckie,
wędkarskie
5
0,4%
109.
Uzdrowiska
2
0,2%
110.
Barlinek
1
0,1%
78.
Bunkier pod dworcem
głównym w Szczecinie
4
111.
Cegielnia w Wałczu
1
0,1%
79.
Caffe 22
4
0,4%
112.
Drawieński Park
Narodowy
1
0,1%
80.
Centrum Rozrywki
Rodzinnej
4
0,4%
113.
Indiański Świat
1
0,1%
81.
Dolina Miłości
4
0,4%
114.
Jezioro Morzycko
1
0,1%
82.
Domek Kata
4
0,4%
115.
Jezioro Szmaragdowe
1
0,1%
83.
Festyny i odpusty
4
0,4%
116.
Karsiborska Kępa
1
0,1%
84.
Klasztor w Cedyni
4
0,4%
117.
Muzeum Broni
1
0,1%
85.
Klify w Międzyzdrojach
4
0,4%
118.
Muzeum Energetyki
1
0,1%
86.
Koronacja Królowej
Puszczy Barlineckiej
4
0,4%
119.
Muzeum Włodzimierza
Wysockiego
1
0,1%
Muzeum Techniki
i Komunikacji
120.
Park Kasprowicza
1
0,1%
87.
4
0,4%
121.
Pokazy fajerwerków
1
0,1%
88.
Pałac w Gąskach
4
0,4%
122.
Pole golfowe
1
0,1%
Sarbinowo
1
0,1%
1653
147,6%
0,4%
0,4%
89.
Park Dinozaurów
4
0,4%
123.
90.
Park linowy w Koszalinie
4
0,4%
Razem
91.
Planetarium
4
0,4%
9.
Pomniki przyrody
4
0,4%
93.
Wyspa Bielawa
4
0,4%
- 74 -
Obcokrajowcy wskazywali najczęściej atrakcje turystyczne, znajdujące się w ich miejscu pobytu. Można to
wytłumaczyć tym, że ⅔ uczestników zagranicznego ruchu turystycznego odwiedziło Województwo
Zachodniopomorskie po raz pierwszy. Badani najczęściej wymieniali (10 najważniejszych wskazań): latarnie
morskie (10,1%), plażę (9,4%), Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie (7,3%), zabytki historyczne i Morze
Bałtyckie (po 6,8%), muzea (6,4%), molo w Kołobrzegu (5,9%), kościoły/zabytkowe kościoły (5,3%),
miasta/zabytkowe układy miejskie/stare miasta (4,8%), Promenadę Gwiazd w Międzyzdrojach (3,5%).
Tabela 31. Najpopularniejsze atrakcje Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).
Lp.
Atrakcje
Liczba
wskazań
Udział
w%
1.
Latarnie morskie
113
10,1%
2.
Plaża
105
9,4%
3.
Zamek Książąt
Pomorskich
82
7,3%
4.
Zabytki historyczne
76
6,8%
5.
Morze Bałtyckie
76
6,8%
6.
Muzea
72
6,4%
7.
Molo w Kołobrzegu
66
5,9%
59
5,3%
8.
9.
Kościoły/zabytkowe
kościoły
Miasta/zabytkowe
układy miejskie/stare
miasta
27.
Muzeum Oręża Polskiego
14
1,3%
28.
Lasy
14
1,3%
29.
Klify
14
1,3%
30.
Wyspa Karsibór
13
1,2%
31.
Szlaki
rowerowe/turystyczne
13
1,2%
32.
Kołobrzeg
13
1,2%
33.
Latarnia w Niechorzu
12
1,1%
34.
Zamek w Darłowie
11
1,0%
35.
Góra Czcibora
11
1,0%
36.
Fort Gerharda
11
1,0%
37.
Szczecin
10
0,9%
10
0,9%
54
4,8%
38.
Sanktuarium i wieża
widokowa na Górze
Chełmskiej
10.
Promenada Gwiazd
39
3,5%
39.
Rejs statkiem pirackim
10
0,9%
11.
Port (morski, rybacki)
38
3,4%
40.
Stare budowle/domy
9
0,8%
12.
Wały Chrobrego
31
2,8%
41.
Spa
9
0,8%
13.
Park zdrojowy
31
2,8%
42.
Planetarium
9
0,8%
14.
Mury miejskie, średniowieczne fortyfikacje
30
2,7%
43.
Fort Zachodni
9
0,8%
44.
Nic
8
0,7%
15.
Nie wiem
29
2,6%
45.
Domek Kata
8
0,7%
16.
Woliński Park Narodowy
24
2,1%
46.
Ruiny w Trzęsaczu
7
0,6%
17.
Fort Wschodni
23
2,1%
47.
Oceanarium
7
0,6%
18.
Wieże widokowe
22
2,0%
48.
Rynek kołobrzeski
6
0,5%
19.
Ratusz
22
2,0%
20.
Fortyfikacje
21
1,9%
49.
Plac Wolności
w Szczecinie
6
0,5%
21.
Wydmy
19
1,7%
50.
Parki rozrywki
6
0,5%
22.
Bunkry
19
1,7%
51.
6
0,5%
23.
Fort Anioła
17
1,5%
Krajobrazy/piękne
widoki/natura
52.
Port w Świnoujściu
5
0,4%
16
1,4%
53.
Port jachtowy
5
0,4%
15
1,3%
54.
Podziemia Szczecina
5
0,4%
15
1,3%
55.
Osada Wikingów
w Wolinie
5
0,4%
24.
25.
26.
Muzeum Figur
Woskowych
Muzeum Rybołówstwa
Morskiego
Deptak
- 75 -
56.
Budynek Straży
5
0,4%
66.
Opactwo cystersów
1
0,1%
57.
Aquapark
5
0,4%
67.
Muzeum Żeglugi
1
0,1%
58.
Zabytki militarne
4
0,4%
68.
Lapidarium
1
0,1%
59.
Turkusowe jezioro
4
0,4%
69.
Kościół Chrystusa Króla
1
0,1%
60.
Port w Szczecinie
4
0,4%
70.
Gdańsk
1
0,1%
61.
Park linowy
4
0,4%
71.
„Dom do góry nogami”
1
0,1%
62.
Pałac ślubów
4
0,4%
Razem
1311
117,1%
63.
Katedra w Szczecinie
4
0,4%
64.
Ruiny zamku
3
0,3%
65.
Port wojenny
1
0,1%
5.2. Najpopularniejsze usługi
Goście z Polski byli zainteresowani przede wszystkim usługami związanymi z rekreacją i aktywnym
wypoczynkiem (tak odpowiedziało 57,5% osób), co może dziwić w kontekście wyników badań z poprzednich lat.
Tegoroczne badania potwierdzałyby tezę o wzrastającej aktywności uczestników krajowego ruchu
turystycznego: co dziesiąty rodak przyjechał do Województwa Zachodniopomorskiego w celu związanym
z turystyką aktywną i sportem, ten rodzaj turystyki był na drugim miejscu na liście preferowanych form
wypoczynku w regionie, a wśród planowanych do odwiedzenia atrakcji znalazły się obiekty i urządzenia
rekreacyjno-sportowe, szlaki rowerowe i kajakowe oraz imprezy sportowe. Nieco ponad połowa uczestników
badania zamierzała skorzystać z usług gastronomicznych, 41,3% w usług kulturalnych i rozrywkowych, a 15,9%
z usług handlowych. Usługi zdrowotne i rehabilitacyjne interesowały odsetek 14,8%. Udział w wycieczkach
zorganizowanych zadeklarowało 14,3% osób, a 10,7% planowało poruszać się transportem miejskim. Prawie co
dziesiąty badany zamierzał wziąć udział w wyjeździe zagranicznym. Respondenci wymieniali również inne
usługi: fryzjer, kosmetyczka, udział w spotkaniu firmowym, zakup biletów wstępu, organizacja spływu
kajakowego. Tylko 0,4% osób nie zamierzało skorzystać podczas pobytu w Województwie Zachodniopomorskim
z żadnych usług. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).
Rysunek 49. Najpopularniejsze usługi Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).
- 76 -
Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego zamierzali przede wszystkim skorzystać z następujących
usług: gastronomia (65,8% osób), rekreacja i aktywny wypoczynek (51,0% osób) oraz kultura i rozrywka (47,9%
osób). Usługami zdrowotnymi było zainteresowanych 17,5% respondentów. Inne usługi cieszyły się mniejszą
popularnością: 11,9% osób zamierzało wziąć udział w wycieczkach zorganizowanych, 10,4% osób interesowało
się usługami handlowymi, a 6,7% osób planowało wyjazd zagraniczny. Z transportu miejskiego zamierzało
skorzystać 5,8% obcokrajowców. Niewielki odsetek uczestników badania (1,3%) nie zamierzało nabywać
żadnych usług. Część z nich było zainteresowanych innymi usługami, m.in. zwiedzaniem, spa dla zwierząt,
zabiegami fryzjersko-kosmetycznymi, usługami agencji towarzyskich, organizacją konferencji, usługami
związanymi z organizacją polowań. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie
sumują się do 100%).
Rysunek 50. Najpopularniejsze usługi Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120).
5.3. Ocena poszczególnych elementów oferty Województwa
Polacy oceniają ofertę turystyczną Województwa Zachodniopomorskiego dość dobrze (łączna średnia
ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej wynosi 0,38, w skali od -1 do 1). Najkorzystniej wypadła
ocena nastawienia mieszkańców (średnia ocena to 0,60). Goście z Polski uważają, że łatwo jest znaleźć
informację o regionie i konkretnych miejscach (średnia ocena – 0,50). Jakość usług noclegowych została
oceniona na 0,48 (podobnie jak dostępność atrakcji turystycznych i łączna ocena atrakcyjności turystycznej
regionu). Stopień zaspokojenia swoich oczekiwań badani ocenili na 0,46. Najsłabiej została oceniona możliwość
zakupu pakietów (0,07). Osoby nabywające pakiety usług turystycznych oczekują podobnego poziomu
organizacji, jak np. na Południu Europy (taką opinię wyraził jeden z badanych). Aż ⅓ respondentów nie miała
jednak zdania na temat pakietów usług, nie potrafiła ich ocenić (np. nie miała doświadczeń w zakupie tego typu
oferty). Nisko zostały ocenione ilość atrakcji turystycznych, atrakcyjność i konkurencyjność cenowa noclegów
(0,24) oraz oznakowanie turystyczne (0,25). Ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej dokonana
przez uczestników krajowego ruchu turystycznego jest zbieżna z zapotrzebowaniami (brakami), zgłaszanymi
w ramach odpowiedzi na inne pytania kwestionariusza.
- 77 -
Rysunek 51. Ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego
(n=1 120).
Rysunek 52. Ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego –
ocena średnia (n=1 120).
- 78 -
Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego bardzo dobrze ocenili ofertę turystyczną Województwa
Zachodniopomorskiego. Nota wysoka była najczęściej wybierana przy ocenie każdego z elementów oferty
turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego. Najlepiej osoby badane oceniały jakość usług noclegowych
(ocena średnia 0,71 w skali od -1 do 1), stopień zaspokojenia potrzeb (ocena średnia to 0,70) i ład estetyczny
(ocena średnia to 0,69). Stosunkowo najsłabiej została oceniona atrakcyjność i konkurencyjność cenowa
noclegów (ocena średnia to 0,49). Łączna ocena średnia elementów oferty turystycznej regionu wynosi 0,62.
Rysunek 53. Ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego
(n=1 120).
Rysunek 54. Ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego –
ocena średnia (n=1 120).
- 79 -
5.4. Szacowanie możliwości powrotów
Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego są ogólnie zadowoleni z oferty turystycznej regionu i zamierzają
tu powrócić (91,0%). Osoby niezamierzające ponownie odwiedzić Województwa Zachodniopomorskiego
poproszono o podanie przyczyn niezadowolenia. Powody rezygnacji z ponownych odwiedzin są następujące:
wysokie ceny, niepewność, duży tłok, jakość wyżywienia (niezadowalająca, niespełniająca oczekiwań), oferta
niewarta swojej ceny (często taki argument podawali respondenci przebywający w destynacjach
nadbałtyckich), mało miejsca na plaży, słabo oznakowane i niezagospodarowane szlaki rowerowe i wodne
(„opis na papierze nie pokrywa się z rzeczywistością”), „ciągle mało atrakcji dla dzieci”, „organizator spływu
kajakowego nie dotrzymał umowy”, „nie byłem zadowolony z jakości obsługi w tym ośrodku”, „lubię odwiedzać
nowe miejsca”, „nad Bałtykiem jest coraz drożej”. Generalnie należy stwierdzić, że uczestnikom krajowego
ruchu turystycznego odpowiada oferta turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego, mogą stać się
wiernymi klientami i często powracać (co też większość robi), generując tym samym dochody z turystyki dla
regionu. W przypadku uczestników wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego uwzględniane były deklaracje
dotyczące podróżowania w celach turystycznych po regionie.
Zdecydowana większość uczestników zagranicznego ruchu turystycznego (94,4%) zamierza powrócić na
tereny Województwa Zachodniopomorskiego. Pozostałe 5,6% osób, które nie zamierza ponownie odwiedzić
regionu, podaje następujące powody: za daleko, za drogo, za zimno, za mało atrakcji, za dużo ludzi, tłum, jest
wiele innych miejsc do odwiedzenia oraz „nie jeździmy dwa razy w to samo miejsce”, „nie podoba mi się”,
„odczuwam niechęć Polaków”, „Polacy to antysemici”, „zatrułem się starą rybą”. Pomimo grupy osób
niezadowolonych (były to przede wszystkim osoby odwiedzające region po raz pierwszy), prawie 95,0%
badanych może w przyszłości generować dochody z turystyki dla Województwa Zachodniopomorskiego.
5.5. Określenie popytu na nowe usługi i możliwości zwiększenia ruchu
turystycznego poza sezonem
W celu zwiększania dochodów z turystyki dla Województwa Zachodniopomorskiego należy rozpoznać
zapotrzebowanie uczestników ruchu turystycznego na ofertę turystyczną. Co siódmemu Polakowi
przebywającemu w celach turystycznych niczego nie brakuje w ofercie turystycznej regionu. Wśród najczęściej
zgłaszanych braków i zapotrzebowania znalazły się: aquaparki i baseny, bardziej atrakcyjne ceny wyżywienia
i noclegu, autostrada, baseny termalne, więcej spokoju w miejscowościach nadmorskich, centra rozrywkowe
i handlowe chodniki bez zaparkowanych samochodów, czystsza plaża, galeria sztuki, lepiej oświetlone ulice,
lepsza oferta cenowa, łatwiejsza komunikacja, lepszy dojazd pociągiem lub autobusem, lepsze oznakowanie
zabytków (tablice, kierunki), poprawa stanu chodników, późniejsza cisza nocna, więcej rozrywki dla młodych
ludzi, więcej atrakcji na „niepogodę”, dla dzieci, więcej miejsc do uprawiania sportów, więcej dobrze
oznakowanych i zadbanych szlaków rowerowych i wodnych, więcej wiarygodnych informacji o sprawdzonych
organizatorach turystyki, bardziej zorientowani i pomocni pracownicy informacji turystycznej.
- 80 -
Uczestników krajowego ruchu turystycznego zapytano, jakiego rodzaju nowych atrakcji oczekują
w Województwie Zachodniopomorskim. Najbardziej oczekiwane przez badanych są centra rekreacyjnosportowe (tak odpowiedziało 38,8% osób) i parki rozrywki (34,1% osób). Zapotrzebowanie na pakiety usług –
ofertę sieciową zgłosiło 26,1% respondentów. Duża część badanych (22,5% osób) oczekuje więcej atrakcji dla
dzieci, co świadczy o dużym udziale w populacji turystów Województwa Zachodniopomorskiego rodzin
z dziećmi. Innego rodzaju oferty poszukuje 16,2% uczestników badania. Udzielane przez te osoby odpowiedzi
dotyczyły następującego rodzaju oferty: atrakcyjne obiekty sportowe, więcej miejsc parkingowych,
zintegrowany transport w miejscowościach turystycznych, cyklobusy, więcej pośredników w sprzedaży miejsc
noclegowych, imprezy sportowe dla profesjonalistów, imprezy muzyczne i festiwale, lepszy serwis plażowy. Na
to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).
Rysunek 55. Oczekiwane nowe usługi turystyczne w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120).
Źródło: Opracowanie 2BA doradztwo strategiczne na podstawie badań PAPI
Elementem badania popytu na nowe usługi było poznanie opinii respondentów na temat oferty pakietu –
oferty sieciowej. Pytano o to zarówno w kontekście znajomości tego typu oferty, chęci zakupu, jak również
możliwości przyciągnięcia w ten sposób nowej grupy klientów poza sezonem letnim. W punkcie 5,3 („ocena
poszczególnych elementów oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego”) poproszono również
uczestników badania o ocenę możliwości zakupu pakietu usług turystycznych regionu. Prawie połowa (44,8%)
uczestników krajowego ruchu turystycznego zdecydowałaby się na zakup pakietu usług w sytuacji otrzymania
bardziej korzystnej oferty cenowej za pobyt. Co czwartego badanego do zakupu tego typu oferty skłoniłyby
dodatkowe atrakcje w cenie pakietu, nieco mniej osób (23,9%) interesowałaby oferta „all-inclusive”. Co
dziesiąta osoba byłaby zainteresowana opieką dla dzieci w cenie pakietu. Odpowiedź „coś innego” wybrało
3,8% respondentów. Podawali oni następujące okoliczności: bezpłatny parking w hotelu, spa w cenie pakietu,
„nie jestem zainteresowany”, „nie wiem, co to jest”, „jest w ogóle coś takiego?”. Na to pytanie można było
- 81 -
Rysunek 56. Okoliczności zakupu pakietu usług turystycznych przez osoby odwiedzające Województwo
Zachodniopomorskie (n=1 120).
Dla Województwa Zachodniopomorskiego bardzo istotny jest rozwój oferty turystycznej w takim kierunku,
aby zwiększyć ruch turystyczny poza wysokim sezonem letnim. Uczestników badania pytano, w jakich
okolicznościach zdecydowaliby się odwiedzić region w innych porach roku, niż lato. Prawie jedna piąta (19,6%
osób) nie ma zdania w tej kwestii, 11,3% osób odpowiedziało „nic”, 10,0% przyjechałoby do regionu poza
sezonem w przypadku, jeśli otrzymałoby niższą cenę za pobyt. Więcej atrakcji skłoniłoby do przyjazdu 12,3%
osób, a lepsza pogoda zainteresowałaby 8,8% osób. Atrakcji typowo zimowych oczekuje 4,2% badanych. Część
respondentów (3,7%) uzależnia swój przyjazd poza sezonem letnim od większej dostępności połączeń
kolejowych i autobusowych. Uczestnicy badania oczekują większej ilości imprez kulturalnych, muzycznych,
plenerowych, rokowych, sportowych) poza sezonem, lepszej dostępności usług, krótszego czasu przejazdu,
oferty rabatowej, oferty sportów zimowych (lodowiska, trasy do narciarstwa biegowego, stoku narciarskiego,
rynny do jazdy na sankach), festiwali jesienią i zimą, odśnieżonych ścieżek rowerowych („a próbował Pan
jeździć tu w zimie na rowerze?”), miast nadmorskich żyjących przez cały rok („jesienią tutaj wszystko zamiera”),
term i basenów termalnych. Pojawiały się również odpowiedzi: „lubię region poza sezonem”, „przyjeżdżam tu
poza sezonem”, „jestem mieszkańcem regionu”, „na szczęście poza sezonem nie ma tu takiego tłoku jak
latem”, „region ma potencjał, aby rozwijać całoroczną ofertę dla turystów aktywnych, ale moim zdaniem brak
chęci, wszyscy koncentrują się głównie na sezonie letnim”. Ostatnia wypowiedź może wskazywać kierunek,
w jakim powinna rozwijać się oferta pozasezonowa Województwa Zachodniopomorskiego.
Obcokrajowcom odwiedzającym Województwo Zachodniopomorskie najbardziej brakuje następujących
elementów oferty turystycznej: obiektów typu „sport & spa”, agencji towarzyskich, aktywnych form spędzania
czasu, bezpłatnego WC, czystszych plaży, dobrych dróg, dobrych restauracji, gór, informacji w języku
niemieckim, internetu bezprzewodowego w lokalach gastronomicznych, informacji o obiektach historycznych,
koszernych restauracji, więcej obiektów kultury, imprez kulturalnych, lokali gastronomicznych sieciowych,
lotniska w Kołobrzegu, nowoczesnych marin, oznakowania szlaków rowerowych, lepszego oznakowania
centrów/punktów informacji turystycznej, placów zabaw dla dzieci, produktów regionalnych, regionalnego
jedzenia, sklepów otwartych przez 24 godziny, szlaków turystycznych (istniejących nie tylko na papierze,
w folderach i na mapach), tanich pól namiotowych, większej liczby unikatowych atrakcji turystycznych,
wyróżniających się eventów, zorganizowanego wyżywienia, jak i zorganizowanych form sportu.
- 82 -
Uczestników badania również pytano, jakiego rodzaju nowych atrakcji oczekują w Województwie
Zachodniopomorskim. Goście zagraniczni są najbardziej zainteresowani centrami rekreacyjno-sportowymi
(52,6% odpowiedzi), parkami rozrywki (42,4% odpowiedzi). Około ⅓ respondentów oczekuje oferty w formie
pakietów usług (oferta sieciowa, łącząca kilka usług różnych usługodawców, która jest obecnie dostępna np. dla
gości odpoczywających w Świnoujściu pod nazwą „Traumwoche”). Placów zabaw oczekuje tylko 15,6%
badanych, co pokazuje na udział w strukturze próby badawczej rodzin z dziećmi. W kategorii „coś innego”
obcokrajowcy podawali: dobre kluby, imprezy, festiwale, koncerty, muzea tematyczne, park linowy, więcej
obiektów typu spa & wellness o wysokim standardzie, a także więcej miejsc do robienia interesów o wysokim
standardzie. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).
Rysunek 57. Oczekiwane nowe usługi turystyczne w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120).
Część uczestników badania deklarowała, że brakuje pakietów usług. Kolejne pytanie dotyczyło warunków
zakupu przez osoby odwiedzające Województwo Zachodniopomorskie tego typu oferty. Dla 51,8% uczestników
zagranicznego ruchu turystycznego motywacją do zakupu oferty sieciowej byłaby niższa cena usług w pakiecie.
Co trzecia osoba jest zainteresowana dodatkowymi usługami, 27,5% odpowiedzi wskazuje na pakiet „allinclusive (wszystko w cenie pakietu), dla 16,3% badanych istotne jest zapewnienie opieki nad dziećmi. Osoby
wybierające odpowiedź „coś innego” z reguły deklarowały brak zainteresowania tego typu ofertą, ponieważ
organizują swoje wyjazdy samodzielnie. Inni respondenci obawiają się, że taka oferta będzie zbyt droga i nie
będzie ich na to stać, inni wolą spontaniczne wyjazdy. Dla osób zainteresowanych pakietami usług ważne jest
również ubezpieczenie, a także dostępność w sprzedaży (obecnie trudno kupić pakiety w popularnych kanałach
dystrybucji). Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).
- 83 -
Zachodniopomorskie (n=1 120).
Źródło: Instytut Badawczy IPC na podstawie badań PAPI.
Obcokrajowców pytano również, w jakich okolicznościach zdecydowaliby się odwiedzić Województwo
Zachodniopomorskie poza sezonem letnim. Duża grupa badanych osób (12,6%) nie ma zdania w tej kwestii. Co
dziesiąty zdecydowałby się na urlop poza sezonem letnim, gdyby otrzymał atrakcyjną ofertę cenową, 8,0% nie
podróżuje poza sezonem letnim, 5,0% było w Województwie Zachodniopomorskim poza sezonem letnim
i uważa, że problemem jest niewielka dostępność atrakcji turystycznych, a 4,5% oczekuje organizacji imprez
kulturalnych i rozrywkowych również poza sezonem letnim. Pojawiają się również następujące odpowiedzi:
tańsze spa, auquapark, stok narciarski, cisza i spokój, gorące źródła, góry, jakieś atrakcje dla emerytów
i rencistów, lepsza organizacja imprez, imprezy na plaży, kosze i leżaki na plaży, więcej otwartych lokali
gastronomicznych, lepsza pogoda, molo (w Świnoujściu), więcej atrakcji sportowych (lodowiska, kryte baseny,
trasy do narciarstwa biegowego, bojery, zawody w sportach zimowych), obiekt typu „spa tropicana”, wody
termalne, atrakcyjna oferta pakietowa na czas zimowych wakacji.
6. Ocena nowej identyfikacji wizualnej Województwa
6.1. Uczestnicy krajowego ruchu
Prawie ⅓ uczestników krajowego ruchu turystycznego (29,6%) miała okazję zapoznać się przed udziałem
w badaniu z nowym logo Województwa Zachodniopomorskiego. Część badanych osób widziała spot reklamowy
w telewizji, inni zauważyli logo w publikacjach promocyjnych. Logo podoba się ponad połowie respondentów
(57,4%) spośród tych, którzy zadeklarowali jego znajomość. Przeciwnego zdania było 42,6% badanych. Co
trzecia osoba uczestnicząca w badaniu nie ma skojarzeń związanych z logo, pozostałe mają bardzo pozytywne
odczucia: dla 19,0% jest to znak „OK.” (pozytywna odpowiedź, „odhaczenie”, „tick”), 11,5% widzi w logo mewę
lub po prostu ptaka, zaś 9,7% kolorowe kwadraty. Co ósmemu badanemu logo kojarzy się z morzem, dla 5,4%
osób znak jest graficzną prezentacją regionu „Pomorze Zachodnie”, dla 5,1% osób kojarzy się z atrakcjami
wodnymi, 3,0% odczuwa przyjemne konotacje z przyrodą, wodą, słońcem, piaskiem, a 2,7% widzi w znaku linię
brzegową Województwa Zachodniopomorskiego. Respondenci mieli również następujące skojarzenia:
optymizm, dobry wybór, Windows 8, pozytywne wrażenie, piksele, pozytywnie „na tak”, „V” jak Victoria,
potłuczone szkło, tęcza, optymizm, znak graficzny firmy produkującej odzież sportową, bohomaz, wskazówki
- 84 -
zegara, latawiec, skrzydła, liść, postmodernizm, znak z korzyściami, logo programu integracyjnego w telewizji,
żagiel, Świnoujście, latarnia. Największa liczba badanych zapamiętała kolorowe kwadraty (26,0% znających
logo). Co ósmy badany nie zapamiętał nic szczególnego, 5,4% osób wskazało na kolory, 5,1% osób na ptaka, zaś
4,5% na literę „V”, ułożoną z kwadracików. Tylko 1,8% zapamiętało nazwę „Pomorze Zachodnie”.
6.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu
W okresie realizacji badania nowe logo Województwa Zachodniopomorskiego nie było znane większości
uczestników zagranicznego ruchu turystycznego. Tylko 22,0% respondentów potwierdziło znajomość tego
znaku. Przeważająca część gości zagranicznych nie ma skojarzeń z logo (tak odpowiedziało 72% osób z grupy
znających logo). Inni podawali następujące skojarzenia: znak „OK.”, „tak”, „odhaczanie” (11,8%), Morze
Bałtyckie (3,7%), kolorowe kwadraty (2,4%), kształt wybrzeża Województwa Zachodniopomorskiego oraz morze
i przyroda (po 1,2%), kolorowe znaki na białym tle, bardzo przyjazny, dobrze się kojarzy (0,8%). Pozostałe
skojarzenia to: zieleń, skrzydła, „power”, okna, mewa, logo Nike, krajobraz Pomorza, kolory przyrody, logo
Polski, ciekawa całość, bliskość morza. Zdaniem obcokrajowców logo jest trudne do zapamiętania (tak
stwierdziło 56,5% osób z grupy znających logo). Respondenci najczęściej zapamiętywali zielono-niebieskie
kwadraty i kolorowe logo (po 9,3%), kolory (5,7%), kwadraty z nazwą regionu, nazwę Pomorze Zachodnie (po
0,8%). Logo podoba się 36,8% uczestników badania. Przeciwnego zdania było 63,2%.
- 85 -
7. Wewnątrzregionalny ruch turystyczny (mieszkańcy uczestnikami
krajowego ruchu turystycznego)
Jednym z zadań „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego
w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r.” było zdiagnozowanie wewnątrzregionalnego ruchu
turystycznego. Podmiotem badania byli również mieszkańcy regionu, przebywający w celach turystycznych
w wyznaczonych 15 destynacjach. Byli to zarówno turyści korzystający z bazy noclegowej (zbiorowego
i indywidualnego zakwaterowania) lub korzystający z gościny rodziny i znajomych, jak również jednodniowi
odwiedzający. Osoby mieszkające na terenie Województwa Zachodniopomorskiego stanowiły 18,1% próby
badawczej. Uczestnicy wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego zostali scharakteryzowani pod względem
struktury demograficzno-społecznej, celu wyjazdu turystycznego oraz preferencji związanych z uprawianiem
turystyki na terenie regionu, w którym mieszkają.
7.1. Charakterystyka uczestnika ruchu turystycznego
Największa liczba mieszkańców Województwa Zachodniopomorskiego w okresie badania przebywała
turystycznie w Wałczu (20,2% tej grupy) i Barlinku (17,2%). Oba miasta miały duży udział w ogólnej próbie
badawczej (przebadano w nich 20,4% uczestników krajowego ruchu turystycznego w regionie w 2013 r.). Mniej
mieszkańców przebywało w celach turystycznych w destynacjach pasa nadmorskiego (najwięcej w Darłowie –
7,9% osób i Świnoujściu – 5,9% osób). Koszalin odwiedziło 5,4% mieszkańców, a Szczecin 4,9%. Najmniej
przedstawicieli tej grupy przebywało w Czaplinku, Międzyzdrojach, Niechorzu, Kołobrzegu i Mielnie (nie więcej,
niż 2,5% osób).
Rysunek 59. Miejsce turystycznego pobytu mieszkańców Województwa Zachodniopomorskiego (n=203).
- 86 -
W grupie mieszkańców przeważały kobiety (54,2% próby). Najliczniej reprezentowaną grupą wiekową były
osoby w wieku 40–49 lat (22,2%). Duży odsetek stanowili czterdziesto- i pięćdziesięciolatkowie (odpowiednio:
19,7% i 19,2%). Turystykę na terenie Województwa Zachodniopomorskiego uprawia 13,3% osób w wieku
60–65 lat. Najmniej liczną grupą są respondenci z dwóch najmłodszych grup wiekowych (po 12,3% osób w
wieku 18 –24 lat i 25–29 lat).
Rysunek 60. Struktura demograficzno-społeczna uczestników wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego –
wiek (n=203).
Co czwarty uczestnik wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego legitymował się wyższym
wykształceniem. Średnie wykształcenie posiadało 34,7% osób. Najmniejszą grupą byli respondenci
z wykształceniem zawodowym i podstawowym (odpowiednio 14,8% osób i 5,4% osób).
wykształcenie (n=203).
- 87 -
Blisko ¼ respondentów to mieszkańcy ośrodków miejskich w przedziale od 21 do 50 tys. ludności, nieco
ponad ⅕ to mieszkańcy wsi. Mieszkańcy dużych ośrodków miejskich (od 101 do 500 tys. ludności) stanowili
19,7% badanych. Są to osoby pochodzące z dwóch miast: Szczecina i Koszalina. Respondenci z miast do 20 tys.
ludności to 18,7% osób, zaś z miast do 100 tys. ludności stanowią 15,3% próby. Niewielki odsetek badanych
zadeklarował zamieszkiwanie w miastach powyżej 500 tys. ludności, jakich nie ma na terenie Województwa
Zachodniopomorskiego. Z pewnością osoby te miały na myśli Szczecin.
miejsce zamieszkania (n=203).
Prawie połowa badanych (47,8%) pozostaje w związkach formalnych lub nieformalnych, a 29,6% stanowią
osoby stanu wolnego. Respondenci posiadający status wdów lub wdowców oraz osób rozwiedzionych lub
w separacji byli reprezentowani mniej licznie (odpowiednio: 12,8% i 9,9%). Aktywność zawodową deklarowało
81,8% badanych. W tej grupie duży udział stanowili urzędnicy, nauczyciele, osoby prowadzące własną
działalność, menadżerowie, leśnicy, muzealnicy, a także studenci. Bez zatrudnienia pozostawało w momencie
przeprowadzenia badania 18,2% osób.
- 88 -
W życiu prywatnym uczestnicy wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego spędzają przede wszystkim czas
z rodziną (47,3% osób) lub z przyjaciółmi (43,3% osób). Telewizję ogląda 23,2% respondentów, 21,7% czyta
książki, 20,7% uprawia sport, a 18,2% oddaje się pielęgnacji ogródka lub działki. Hobby posiada 17,2%
badanych. Wymieniali oni następujące zainteresowania: nauka języków, internet, spacery, spędzenie czasu
z dziećmi lub wnukami, rozwiązywanie krzyżówek, fitness, uczestnictwo w zawodach sportowych, historia
II wojny światowej, sztuka. Nieco ponad 15,3% przedstawicieli wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego
uczestniczy w wycieczkach, 14,3% zajmuje się drobnymi pracami domowymi, do kina lub teatru chodzi 9,9%.
Robienie zakupów jest formą spędzania czasu w przypadku 5,4% badanych. Inne zajęcia dla 3,0% osób to:
wyjazd do SPA, nauka, praca, profesjonalny sport. Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi
(wyniki nie sumują się do 100%).
sylwetka badanego w jego życiu prywatnym (n=203).
Źródło: Opracowanie 2BA doradztwo strategiczne na podstawie badań PAPI
7.2. Cele podróży po Województwie Zachodniopomorskim
Cele turystycznych podróży uczestników wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego są bardzo
zróżnicowane, jednak głównym celem w przypadku 28,1% osób był wypoczynek (nad wodą, w lesie).
Respondenci wypoczywali głównie nad jeziorem (19 osób), w lesie (14 osób), nad morzem, na plaży (13 osób),
we własnym domku letniskowym (10 osób), u rodziny na działce (1 osoba). Odwiedziny rodziny lub znajomych
były celem wyjazdu dla 18,7% respondentów. Poznawanie architektury, kultury i przyrody regionu stanowiło
motywację dla 17,2% osób, a 8,4% osób podróżowało po Województwie Zachodniopomorskim w związku
z pracą, udziałem w konferencji lub szkoleniu, 7,9% przyjechało na zakupy (głównie do Szczecina, Koszalina
i Wałcza), przy okazji uczestnicząc w imprezie lub odwiedzając rodzinę lub znajomych. Turystykę aktywną
przyjechało uprawiać w miejscu przeprowadzania badania 7,4% osób. Była to turystyka rowerowa (7 osób),
wodna (6 osób) i piesza (2 osoby). Tylko 12 respondentów (5,9%) brało przede wszystkim udział w imprezach,
takich jak: „Darłovia”, Koronacja Królowej Puszczy Barlineckiej, „Regaeenwalde Festival”, Mistrzostwa Europy
w Narciarstwie Wodnym, „Spotkania z kulturą ukraińską”, imprezy klubowe, koncerty organowe, wernisaż
Włodzimierza Wysockiego. Tranzytem przez miejsce przeprowadzania badania podróżowało 4,4% badanych
(najczęściej po drodze do destynacji nadmorskich). Poprawa zdrowia była celem przyjazdu 1,5% osób. Inne cele
dotyczyły m.in. pobytu w spa lub przyjazdu do rodziny w celu opieki nad wnukami. Na to pytanie respondent
- 89 -
Rysunek 64. Główny cel podróży po Województwie Zachodniopomorskim (n=203).
7.3. Preferencje uczestników ruchu turystycznego
7.3.1. Preferowany sposób organizacji podróży
Co ósmy uczestnik wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego organizował swoją podróż indywidualnie,
w przypadku 10,3% osób organizatorem był głównie zakład pracy, zaś 6,9% skorzystało z usług innej instytucji.
Innym organizatorem (dla dwóch osób) była rodzina. Nikt nie podróżował z biurem podróży.
Rysunek 65. Sposób organizacji podróży po Województwie Zachodniopomorskim (n=203).
- 90 -
7.3.2. Preferowany sposób spędzania pobytu
Prawie połowa badanych (48,3% osób) spędzała czas w miejscu pobytu z rodziną. Nieco ponad
¼ podróżowała samotnie, zaś 20,7% organizowało swój wyjazd wspólnie z rodziną lub przyjaciółmi. Tylko 9,4%
podróżowało po Województwie Zachodniopomorskim w zorganizowanej grupie. Średnia liczba osób
w podróżującej wspólnie rodzinie wynosiła 2,4. Respondentowi spędzającemu czas z przyjaciółmi towarzyszyły
średnio 2,5 osoby, natomiast liczebność zorganizowanej grupy wynosiła średnio 18,8 osoby. Na to pytanie
Rysunek 66. Sposób spędzania pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n=203).
7.3.3. Preferowany środek transportu
Uczestnicy wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego poruszali się po Województwie
Zachodniopomorskim przede wszystkim samochodem (77,3% osób). Z usług komunikacji kolejowej skorzystało
10,3% badanych, 6,4% przyjechało autokarem wycieczkowym, zaś 3,4% respondentów dostało się na miejsce
pobytu autobusem kursowym. Innym środkiem transportu był rower (3 osoby) i motocykl (2 osoby). Również
samochodem pomiędzy atrakcjami Województwa Zachodniopomorskiego chciałaby się przemieszczać
większość badanych (44,8%). Prawie co trzeci (27,6%) zadeklarował chęć skorzystania z roweru. Autobusem lub
autokarem wolałoby jeździć 14,3% respondentów. Część osób (3,0%) poruszałaby się pieszo (4 osoby) lub
motocyklem (2 osoby). Na te pytania respondent mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi.
Rysunek 67. Środek transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego (n=203).
- 91 -
7.3.4. Preferowany typ noclegu
Mieszkańcy Województwa Zachodniopomorskiego zatrzymywali się przede wszystkim u rodziny lub
znajomych (27,6% osób) oraz w kwaterach prywatnych lub pokojach gościnnych (23,6% osób). W ośrodku
wczasowym bądź wypoczynkowym zatrzymało się 13,8% respondentów (głównie przebywających
w destynacjach nadmorskich). Z noclegu nie korzystało 12,3% badanych. Część osób nocowała na polu
namiotowym lub w domkach kempingowych (7,4%) oraz w schroniskach lub schroniskach młodzieżowych
(6,4%). Stosunkowo nieliczna grupa wybrała nocleg w obiektach hotelowych (5,9% w pensjonatach i 2,0%
w hotelach oraz motelach). Średnia kategoria obiektu hotelarskiego wynosiła trzy gwiazdki. Jedna osoba
nocowała we własnym domku letniskowym, a jedna w sanatorium lub ośrodku rehabilitacyjnym. Na to pytanie
respondent mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi.
Wybierając typ obiektu noclegowego większość osób kieruje się możliwością posiadania osobnej łazienki,
a dla 20,7% osób najważniejsza jest cena noclegu. Dostępność baru lub restauracji determinuje wybór
w przypadku 16,3% badanych, 14,3% oczekuje bezpłatnego parkingu, zaś dla 13,8% istotna jest kuchnia lub
aneks kuchenny. Na dostęp do telewizji kablowej i satelitarnej zwraca uwagę 6,4% osób, a 5,4% na
funkcjonowanie klimatyzacji. Placu zabaw dla dzieci oczekuje 4,4% badanych. Tylko 3,0% osób wybrało basen.
Na to pytanie można było udzielić maksymalnie 3 odpowiedzi (wyniki nie sumują się do 100%).
Rysunek 68. Preferowany rodzaj obiektu noclegowego, w którym zatrzymał się respondent (n=203).
- 92 -
7.3.5. Preferowana długość pobytu
Uczestnicy wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego spędzają w miejscu pobytu na terenie
Województwa Zachodniopomorskiego przede wszystkim weekend (tak odpowiedziało 28,1% tej grupy), przy
czym średnia długość pobytu weekendowego trwa 3,3 doby. Oznacza to, że jest to tzw. przedłużony weekend,
który zaczyna się pod koniec tygodnia lub kończy już na początku następnego. Krótkookresowe pobyty w ciągu
tygodnia preferuje 17,2% badanych. Na okres 5–8 dni przyjechało 16,7% respondentów, a 16,3% spędza
w miejscu pobytu jeden dzień z noclegiem. Jednodniowi odwiedzający stanowili 14,3% mieszkańców regionu.
Tylko 7,4% osób przebywa poza miejscem zamieszkania w celach turystycznych 9 dni i więcej. Średnia długość
pobytów w wewnątrzregionalnym ruchu turystycznym wynosi 3,5 doby. Część osób, które zadeklarowały
przebywanie krócej niż jeden dzień z noclegiem (2,0%), zatrzymywała się u rodziny lub znajomych. Na to
pytanie respondent mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi.
Rysunek 69. Długość pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n= 203).
7.3.6. Preferowany sposób wypoczynku
Preferencje uczestników ruchu turystycznego dotyczyły wypoczynku w ciągu ostatnich dwóch lat.
Mieszkańcy Województwa Zachodniopomorskiego preferują na terenie własnego regionu przede wszystkim
wypoczynek nad jeziorem (tak zadeklarowało 43,3% osób). Wypoczynek aktywny i sport wybrało 36,5%
badanych. 74 osoby preferujące wypoczynek aktywny i sport uprawiają przede wszystkim turystykę rowerową
(47 osób z nich), turystykę pieszą (34 osoby), turystykę wodną (33 osoby), nordic walking (21 osób), 6 osób
wybrało turystykę konną, 1 osoba sporty ekstremalne i podobnie 1 osoba golf. Jak się okazuje, ⅔ amatorów
turystyki wodnej (22 osoby) uprawia kajakarstwo: 39,4% pływa, zaś 30,3% żegluje.
Wypoczynek typu „słońce, morze, plaża” jest ulubioną formą spędzania czasu na terenie regionu dla 38,1%
osób. Miejsca związane z historią i kulturą odwiedza 30,0% osób, a 19,2% osób odkrywa atrakcje przyrodnicze
Województwa Zachodniopomorskiego, 13,3% zadeklarowało udział w imprezach i rozrywce. Oprócz
wymienionych wcześniej imprez, podawane były przez pojedyncze osoby imprezy odbywające się w różnych
miejscach regionu, również w innych miesiącach roku. Kurację spa & wellness na terenie Województwa
Zachodniopomorskiego preferuje 8,4% badanych, zaś pobyt leczniczo-uzdrowiskowy 2,5% osób. Jako inny
rodzaj wypoczynku było podawane spędzanie czasu z rodziną i opieka nad wnukami. Na te pytania respondent
- 93 -
Rysunek 70. Preferowany sposób wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim (n=203).
Rysunek 72: Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu – turystyka wodna (n=33).
- 94 -
8. Podsumowanie badań uczestników krajowego i zagranicznego
ruchu turystycznego
8.1. Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego
Uczestnikami krajowego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r. są przede
wszystkim mieszkańcy tego regionu (18,1% próby badawczej). Tradycyjnie licznie reprezentowane są również
województwa sąsiednie oraz Dolny Śląsk. Średni wiek uczestnika badania to 40,9 lat. Osoba ta pozostaje
przeważnie w związku (małżeńskim lub partnerskim), posiada wykształcenie wyższe (ewentualnie średnie),
mieszka w dużym mieście i jest aktywna zawodowo. Najczęściej wykonywanymi zawodami są: nauczyciel,
pracownik biurowy, własna działalność gospodarcza, konsultant, przedstawiciel handlowy, urzędnik, student,
leśnik, elektryk, ekonomista i programista. Charakterystyka uczestnika krajowego ruchu turystycznego wskazuje
na to, że posiada on ustabilizowaną sytuację życiową i zawodową, spędza aktywnie swój wolny czas, ma wiele
zainteresowań. Taka osoba może być świadomym uczestnikiem ruchu turystycznego, bardziej wymagającym
i posiadającym większe oczekiwania w stosunku do oferty turystycznej.
Respondenci przyjeżdżali w sezonie letnim 2013 r. do Województwa Zachodniopomorskiego głównie
z zamiarem wypoczynku. Był to przede wszystkim wypoczynek nad morzem, na plaży lub nad jeziorem.
Ważnym celem przyjazdu do regionu rodaków jest poznawanie architektury, kultury i historii. Były to cele
związane z typową turystyką. Istotnym powodem przyjazdu są odwiedziny rodziny lub znajomych. Wzrasta
liczba turystów polskich przebywających w Województwie Zachodniopomorskim w celu uprawiania turystyki
aktywnej (jest to czwarty najczęściej wymieniany cel).
Większość Polaków organizuje samodzielnie swój wyjazd do regionu. Niewielki odsetek osób ma pobyt
organizowany przez innych organizatorów (zakład pracy, szkołę, rodzinę lub znajomych). Respondenci
wypoczywają w Województwie Zachodniopomorskim przede wszystkim z rodziną lub przyjaciółmi. Średnia
liczba osób podróżujących rodzinnie wynosi 2,5 osoby. Respondentowi spędzającemu czas z przyjaciółmi
towarzyszyły średnio 3,0 osoby, natomiast liczebność zorganizowanej grupy to 31,1 osoby. Zdecydowana
większość uczestników krajowego ruchu turystycznego przyjechała do regionu samochodem osobowym. Część
badanych podróżowała pociągiem. Również samochodem chcieliby się poruszać respondenci pomiędzy
atrakcjami turystycznymi Województwa Zachodniopomorskiego.
Polacy podczas pobytu turystycznego w regionie najczęściej wybierali nocleg w ośrodku wczasowym
i wypoczynkowym lub w kwaterach prywatnych i pokojach gościnnych. Duża grupa uczestników krajowego
ruchu turystycznego skorzystała z noclegu u rodziny lub znajomych. Około ⅓ osób wybrała nocleg w obiektach
hotelarskich (pensjonacie, hotelu i motelu). Goście z Polski w sezonie wakacyjnym przejeżdżają do
Województwa Zachodniopomorskiego średnio na 5–8 dni. Duża część badanych osób zdecydowała się na pobyt
2–4 dniowy w tygodniu lub wyjazd weekendowy. Pobyt weekendowy trwał średnio 2,2 doby. Średnia łączna
długość pobytu uczestników badania wynosiła 4,3 doby. Jednodniowi odwiedzający stanowili 7,4% badanej
grupy, z czego ¼ respondentów przyjechała do Województwa Zachodniopomorskiego po raz pierwszy.
Z udzielonych odpowiedzi wynika, że Polacy wielokrotnie odwiedzają Województwo Zachodniopomorskie (co
druga osoba przyjechała tutaj więcej niż drugi raz).
Rodacy najbardziej preferują wypoczynek wakacyjny typu „słońce, morze, plaża” w pasie nadmorskim.
Coraz więcej naszych rodaków wypoczywa aktywnie (nad morzem, mad jeziorami i rzekami). Tak zadeklarował
co czwarty badany. Prawie ⅓ respondentów wybiera zwiedzanie miejsc związanych z historią i kulturą. Na
- 95 -
uwagę zasługuje duży odsetek badanych, którzy preferują wypoczynek nad jeziorem. Najbardziej preferowaną
przez uczestników badania formą turystyki aktywnej i sportu była turystyka wodna. Goście z Polski najchętniej
uprawiają turystykę kajakową.
Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego przed przyjazdem do Województwa Zachodniopomorskiego
najczęściej kierują się opinią rodziny lub znajomych. Drugim najistotniejszym źródłem wiedzy są doświadczenia
pozyskiwane podczas poprzednich pobytów. Istotnym źródłem informacji jest strona internetowa. Znaczna
część osób polega na własnym doświadczeniu lub na doświadczeniu rodziny i znajomych. Dla rodaków
najważniejsze jest wiarygodne źródło, sprawdzone informacje, bazujące głównie na własnym doświadczeniu
lub poleceniu. Cenią oni sobie jednak również atrakcyjną i zachęcającą formę przekazu. Respondenci najczęściej
poszukują informacji dotyczących zakwaterowania, dojazdu, atrakcyjnych obiektów i miejsc oraz wyżywienia.
Goście z Polski zamierzali przeznaczyć na pobyt turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim średnio
385,70 zł. Ponieważ pobyt trwał średnio 4,3 doby, wydatki na jeden dzień pobytu wynosiły 89,69 zł.
Respondenci wydają pieniądze przede wszystkim na wyżywienie i zakwaterowanie.
Zachodniopomorskiego, również poza swoim miejscem pobytu. Przeważająca część badanych wykazała
zainteresowanie atrakcjami krajoznawczymi: antropogenicznymi i naturalnymi. Można zaobserwować
zbieżność pomiędzy podawanymi przez uczestników krajowego ruchu turystycznego atrakcjami turystycznymi
regionu a celami i preferencjami dotyczącymi różnych form wypoczynku na terenie Województwa
Zachodniopomorskiego. Goście z Polski byli zainteresowani przede wszystkim usługami związanymi z rekreacją
i aktywnym wypoczynkiem, co może dziwić w kontekście wyników badań z poprzednich lat. Tegoroczne
badania potwierdzałyby tezę o wzrastającej aktywności uczestników krajowego ruchu turystycznego (co
dziesiąty rodak przyjechał do Województwa Zachodniopomorskiego w celu związanym z turystyką aktywną
i sportem, ten rodzaj turystyki był na drugim miejscu na liście preferowanych form wypoczynku w regionie).
Polacy oceniają ofertę turystyczną Województwa Zachodniopomorskiego dość dobrze (łączna średnia
ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej wynosi 0,38 w skali od -1 do 1). Najkorzystniej wypadła
ocena nastawienia mieszkańców. Generalnie należy stwierdzić, że uczestnikom krajowego ruchu turystycznego
odpowiada oferta turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego, mogą stać się wiernymi klientami i często
powracać (co też większość już robi), generując tym samym dochody z turystyki dla regionu. Co siódmemu
Polakowi przebywającemu w celach turystycznych niczego nie brakuje w ofercie turystycznej regionu.
Uczestników krajowego ruchu turystycznego zapytano, jakiego rodzaju nowych atrakcji oczekują
w Województwie Zachodniopomorskim. Najbardziej oczekiwane przez badanych są centra rekreacyjnosportowe i parki rozrywki. Prawie połowa uczestników krajowego ruchu turystycznego zdecydowałaby się na
zakup pakietu usług w sytuacji otrzymania bardziej korzystnej oferty cenowej za pobyt.
8.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego
W próbie uczestników zagranicznego ruchu turystycznego przeważają Niemcy (61,0% badanych). Nie jest
to zaskoczeniem, ponieważ goście niemieccy od lat są najliczniejszą grupą wśród obcokrajowców
odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie. Potwierdzają to również dane gromadzone przez GUS.
Drugą najliczniejszą grupą obcokrajowców byli Brytyjczycy (w badaniach w 2012 r. przedstawiciele tego kraju
stanowili również drugą najliczniejszą grupę). W strukturze wiekowej uczestników zagranicznego ruchu
turystycznego najliczniej reprezentowani są respondenci w przedziale wiekowym 40–49 lat, mieszkańcy miast
powyżej 500 tys. mieszkańców. Blisko połowa badanych pozostawała w związku (małżeńskim lub partnerskim).
- 96 -
Największa liczba respondentów deklarowała posiadanie wyższego wykształcenia. Nieco mniej osób
legitymowało się średnim wykształceniem. Zdecydowana większość obcokrajowców jest aktywna zawodowo.
Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego preferują aktywny wypoczynek, również w życiu
prywatnym, codziennym wykazują zainteresowanie kulturą i historią. Swoje pasje realizują także podczas
wyjazdów turystycznych. Struktura demograficzno-społeczna respondentów wskazuje, że są to osoby
o ustabilizowanej sytuacji życiowej, mieszkańcy dużych miast, świadomi uczestnicy ruchu turystycznego. Chcą
poznawać historię i kulturę odwiedzanego regionu.
Głównym celem przyjazdu obcokrajowców do Województwa Zachodniopomorskiego w 2013 r. było
zwiedzanie (poznawanie architektury, historii i kultury regionu). Respondenci przyjeżdżają do Województwa
Zachodniopomorskiego głównie w celach związanych z typową turystyką. Prawie ⅔ osób odwiedzających
Województwo Zachodniopomorskie organizowało swój przyjazd indywidualne. Część skorzystała
z pośrednictwa innej instytucji lub biura podróży. Wakacje w Województwie Zachodniopomorskim
obcokrajowcy spędzali przede wszystkim z rodziną lub z przyjaciółmi. Więcej gości zagranicznych niż Polaków
przyjechało w ramach grupy zorganizowanej. Średnia liczba osób podróżujących rodzinnie wynosi 2,8 osoby.
Respondentowi spędzającemu czas z przyjaciółmi towarzyszyły średnio 3,3 osoby, natomiast liczebność
zorganizowanej grupy to 27,9 osób. Przeważająca część obcokrajowców odwiedzających Województwo
Zachodniopomorskie przyjechała tutaj samochodem osobowym. Prawie ¼ respondentów podróżowała
autokarem wycieczkowym.
Osoby odwiedzające Województwo Zachodniopomorskie najczęściej wybierały nocleg w hotelu, motelu lub
pensjonacie. Respondenci wybierający nocleg w hotelu lub motelu najczęściej decydowali się na obiekty
średniej klasy (średnia kategoria to 3 gwiazdki). Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego spędzili
w Województwie Zachodniopomorskim najczęściej 5–8 dni. Nieco ponad ¼ preferowała pobyty 2–4 dniowe
w środku tygodnia. Jednodniowi odwiedzający stanowili 10,2% ogółu badanych osób. Średnia długość pobytu
uczestników badania w regionie wynosiła 2,2 doby. Prawie ⅔ uczestników zagranicznego ruchu turystycznego
przyjechało do Województwa Zachodniopomorskiego po raz pierwszy.
Najchętniej wybieraną przez obcokrajowców formą wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim
jest wypoczynek typu „słońce, morze, plaża”. Popularne jest zwiedzanie miejsc związanych z historią i kulturą.
Wypoczynek aktywny, sport preferowała ⅕ respondentów. Osoby preferujące wypoczynek aktywny i sport
najczęściej uprawiały w regionie turystykę rowerową oraz turystykę wodną.
Podejmując decyzję o przyjeździe do Województwa Zachodniopomorskiego, obcokrajowcy najczęściej
kierują się opiniami rodziny lub znajomych i doświadczeniami wyniesionymi z wcześniejszej wizyty w regionie.
Osoby odwiedzające Województwo Zachodniopomorskie cenią rzetelność informacji, jej szczegółowość,
interesujący charakter przekazu, jak i intensywność zachęty do odwiedzenia danego miejsca. Dla gości
zagranicznych najbardziej oczekiwana jest informacja dostarczana za pomocą nowoczesnych kanałów
komunikacyjnych. Co szósty uczestnik badania poszukuje informacji dotyczących zakwaterowania.
Średnie wydatki obcokrajowca odwiedzającego podczas pobytu w Województwie Zachodniopomorskim
wynosiły 933,50 zł. Uczestnicy badania spędzali w regionie średnio 2,2 doby, a więc kwota przeznaczana na
jeden dzień pobytu to średnio 424,32 zł. Dla blisko ⅔ respondentów najważniejsze były wydatki związane
z wyżywieniem, nieco ponad połowa wydaje pieniądze głównie na zakwaterowanie.
- 97 -
Obcokrajowcy byli zainteresowani odwiedzeniem atrakcji turystycznych znajdujących się w ich miejscu
pobytu. Można to wytłumaczyć tym, że ⅔ uczestników zagranicznego ruchu turystycznego odwiedziło
Województwo Zachodniopomorskie po raz pierwszy. Respondenci zamierzali przede wszystkim skorzystać
z usług gastronomicznych, usług dotyczących rekreacji i aktywnego wypoczynku oraz kultury i rozrywki.
Uczestnicy badania bardzo dobrze ocenili ofertę turystyczną Województwa Zachodniopomorskiego. Najlepiej
ocenili jakość usług noclegowych, stopień zaspokojenia potrzeb i ład estetyczny. Łączna ocena średnia
elementów oferty turystycznej regionu wynosi 0,62.
Zdecydowana większość uczestników zagranicznego ruchu turystycznego (94,4%) zamierza powrócić do
Województwa Zachodniopomorskiego. Obcokrajowcom najbardziej brakuje następujących elementów oferty
turystycznej: obiektów typu sport & spa, aktywnych form spędzania czasu, bezpłatnego WC, czystszych plaży,
dobrych dróg, dobrych restauracji, gór, informacji w języku niemieckim, internetu bezprzewodowego
w lokalach gastronomicznych, informacji o obiektach historycznych. Część uczestników badania uznała też, że
brakuje im pakietów usług.
8.3. Porównanie badań krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego
Największe różnice w wynikach badań uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego dotyczą
celów przyjazdu oraz preferencji. Dotyczy to przede wszystkim wyboru obiektu noclegowego, długości pobytu
oraz preferowanej formy wypoczynku, jak również częstotliwości przyjazdów do Województwa
Zachodniopomorskiego. Inna jest również ocena potencjału turystycznego regionu, w tym poszczególnych
elementów oferty turystycznej. Podobieństwa można dostrzec w charakterystyce przedstawicieli obu grup: są
to głównie osoby z dużych miast, pozostające w związkach i posiadające wyższe lub średnie wykształcenie.
Respondenci są aktywni zawodowo. Wolny czas spędzają głównie z rodziną i przyjaciółmi.
Głównym celem pobytu turystycznego obcokrajowców w Województwie Zachodniopomorskim jest
zwiedzanie (36,6%), podczas gdy uczestnicy krajowego ruchu turystycznego przyjeżdżają głównie na
wypoczynek (32,0%). Te dwa cele w przypadku obu grup zamieniły się jakby miejscami. Turystyka aktywna jest
bardziej istotna dla gości zagranicznych (13,0%), zaś dla Polaków ważniejszym celem są odwiedziny rodziny lub
znajomych (11,9%).
Rysunek 73. Główny cel przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego – porównanie badań krajowego
i zagranicznego ruchu turystycznego.
- 98 -
Obie grupy samodzielnie organizowały swój przyjazd do Województwa Zachodniopomorskiego. Zarówno
uczestnicy krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego spędzają w Województwie Zachodniopomorskim
czas z rodziną (odpowiednio: 39,9% i 40,0%). Więcej obcokrajowców spędza czas z przyjaciółmi (36,1%)
i w grupie zorganizowanej (17,0%). Polacy chętniej natomiast podróżują samotnie (21,3%). W grupie gości
zagranicznych większa jest średnia liczba członków rodziny i przyjaciół towarzyszących respondentowi (2,8 do
2,5 – w przypadku podróży rodzinnych i 3,3 do 3,0 – w przypadku grup przyjaciół). Większa liczba
obcokrajowców podróżuje w grupie zorganizowanej.
Rysunek 74. Sposób spędzania pobytu w Województwie Zachodniopomorskim – porównanie badań
krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego.
Obie grupy respondentów przyjechały do Województwa Zachodniopomorskiego samochodem osobowym
(w przypadku Polaków odsetek korzystających z tego środka transportu był o prawie 20% większy). Również
dwukrotnie większa liczba gości z Polski podróżowała pociągiem (15,1%). W przypadku obcokrajowców ponad
dwukrotnie większy był natomiast odsetek respondentów, którzy przyjechali do regionu autokarem
wycieczkowym.
Rysunek 75. Środek transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego – porównanie badań
- 99 -
Obcokrajowcy wybierają przede wszystkim nocleg w obiektach hotelowych (hotelach, motelach
i pensjonatach, odpowiednio: 28,7% i 22,6%). Polacy są zainteresowani przede wszystkim noclegiem
w ośrodkach wczasowych i wypoczynkowych (22,1%), kwaterach i pokojach gościnnych, w tym
w gospodarstwach agroturystycznych (20,3%) oraz u rodziny i znajomych (18,2%). Porównywalna liczba
uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego wybiera ośrodki wczasowe i wypoczynkowe. Obie
grupy miały podobne preferencje w zakresie wyposażenia wybranego obiektu noclegowego.
Rysunek 76. Preferowany rodzaj obiektu noclegowego, w którym zatrzymał się respondent – porównanie
badań krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego.
Zarówno goście z Polski, jak i z zagranicy najbardziej preferują pobyty trwające 5–8 dni oraz 2–4 dni
w ciągu tygodnia (odsetek obcokrajowców jest jednak większy niż Polaków). Uczestnicy krajowego ruchu
turystycznego chętniej spędzają na terenie regionu weekendy (20,9%). Udział jednodniowych odwiedzających
jest większy wśród obcokrajowców, niż wśród Polaków (10,2% do 7,4%). Średnia łączna długość pobytu
uczestników krajowego ruchu turystycznego wynosiła 4,3 doby, zaś w przypadku obcokrajowców pobyt trwał
średnio 2,2 doby. Był więc prawie o połowę krótszy.
Rysunek 77. Długość pobytu w Województwie Zachodniopomorskim – porównanie badań krajowego i
zagranicznego ruchu turystycznego.
- 100 -
Blisko ⅔ obcokrajowców przyjechało do Województwa Zachodniopomorskiego po raz pierwszy, podczas
gdy dla ¼ Polaków tegoroczny przyjazd był pierwszą wizytą w regionie. Rodacy częściej odwiedzali
Województwo Zachodniopomorskie po raz trzeci, czwarty, piąty i kolejny, niż goście zagraniczni.
Rysunek 78. Częstotliwość przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego – porównanie badań
Respondenci reprezentujący obie grupy najbardziej preferują wypoczynek typu „słońce, morze, plaża”
(w przypadku obcokrajowców znacząco wyższy jest odsetek osób zainteresowanych tą formą wypoczynku). Dla
gości kolejną istotną formą wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim jest zwiedzanie miejsc
związanych z historią i kulturą (44,9%), natomiast Polacy preferują wypoczynek aktywny i sport (w przypadku
tego rodzaju turystyki różnica w preferencjach pomiędzy obiema grupami jest bardzo duża, prawie
50-procentowa). Wypoczynek nad jeziorem wybiera więcej rodaków, niż obcokrajowców (26,8% do 15,4%).
Rysunek 79. Preferowany sposób wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim – porównanie badań
krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego
- 101 -
Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego zainteresowani byli bardziej turystyką aktywną i sportem
(40,7%), w szczególności turystyką wodną i rowerową. Wśród tej grupy bardziej popularna była turystyka konna
i sporty ekstremalne, natomiast uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego zamierzali uprawiać w pierwszej
kolejności turystykę rowerową, następnie wodną i nordic walking.
Rysunek 80. Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu – porównanie badań krajowego
i zagranicznego ruchu turystycznego.
Uczestnicy krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego podejmując decyzję o przyjeździe do
Województwa Zachodniopomorskiego czerpali informacje z podobnych źródeł: polegali na opinii rodziny lub
znajomych i opierali się na doświadczeniach z wcześniejszych pobytów w regionie (odsetek Polaków w obu
przypadkach jest nieco większy). Obcokrajowcy częściej polegają na informacji uzyskanej w biurze podróży.
Podobne są również motywy wyboru określonego źródła. Goście zagraniczni poszukują przede wszystkim
informacji dotyczących zakwaterowania, dojazdu, wyżywienia, a następnie atrakcyjnych obiektów i miejsc. Dla
rodaków są także istotne informacje w zakresie zakwaterowania, dojazdu, atrakcyjnych obiektów i miejsc,
a dopiero później wyżywienia.
Goście z Polski zamierzali przeznaczyć na pobyt turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim
średnio 385,70 zł, natomiast średnie wydatki obcokrajowca odwiedzającego region wynosiły 933,50 zł.
Zachodniopomorskiego, również poza swoim miejscem pobytu, natomiast goście zagraniczni koncentrują się na
atrakcjach w swoim miejscu pobytu. Polacy zamierzali skorzystać z następujących usług: rekreacja i aktywny
wypoczynek, gastronomia, kultura i rozrywka, usługi handlowe. W przypadku obcokrajowców kolejność
najbardziej popularnych usług jest nieco inna. Ta grupa była zainteresowana następującymi usługami:
gastronomia, rekreacja i aktywny wypoczynek, kultura i rozrywka, usługi zdrowotne i rehabilitacyjne. Goście
zagraniczni lepiej ocenili poszczególne elementy oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego, niż
goście Polscy (0,62 do 0,38). Rodacy niżej ocenili wszystkie elementy, tylko w przypadku nastawienia
mieszkańców regionu do turystów ocena ta jest zbieżna.
- 102 -
Rysunek 81. Ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego,
ocena średnia – porównanie badań krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego.
Przedstawiciele obu grup deklarują odwiedzenie regionu w przyszłości. Obie grupy oczekują podobnych
nowych usług w miejscu spędzania urlopu: centrów rekreacyjno-sportowych i parków rozrywki. Co
dziewiątemu obcokrajowcowi niczego nie brakuje w ofercie turystycznej Województwa
Zachodniopomorskiego. W grupie Polaków odsetek ten jest większy: co trzeci rodak skarży się na braki
utrudniające wypoczynek. Lista tych niedostatków jest długa. Świadczy to o tym, że goszcząc częściej w regionie
turyści z Polski widzą więcej drobnych mankamentów.
Przedstawiciele obu grup skorzystaliby z oferty pakietów turystycznych, gdyby otrzymali niższą cenę za
pobyt oraz dodatkowe atrakcje w cenie pakietu. Goście polscy i zagraniczni zdecydowaliby się odwiedzić region
poza sezonem również w przypadku uzyskania korzystniejszej oferty cenowej, jak również atrakcyjnej oferty
usług dodatkowych. Dla obu grup istotne byłoby funkcjonowanie w Województwie Zachodniopomorskim
większej liczby całorocznych atrakcji, a także organizacja poza sezonem letnim interesujących imprez
kulturalnych, rozrywkowych i sportowych.
Z analizy porównawczej krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego wynika, że Polacy są bardziej
krytyczni i surowiej oceniają ofertę turystyczną Województwa Zachodniopomorskiego. Z wypowiedzi
uczestników tegorocznego badania wynika, że zmieniają się preferencje i styl wypoczynku rodaków. Są bardziej
aktywni, mobilni i oczekują większej liczby atrakcji. Natomiast obcokrajowcy chcieliby, aby oferta turystyczna
była bardziej korzystna cenowo (dla wielu respondentów w Województwie Zachodniopomorskim jest zbyt
drogo). Oczekiwaliby lepszego dopasowania do swoich przyzwyczajeń, kultury, stylu życia (np. więcej informacji
i lepsza obsługa w ich ojczystym języku). Ta grupa również byłaby bardziej usatysfakcjonowana większą ilością
atrakcji turystycznych, w tym aktywnych form spędzania czasu. Oferta turystyczna regionu powinna nadążać za
zmieniającym się modelem zachowań uczestników ruchu turystycznego i ich rosnącymi wymaganiami.
- 103 -
W interpretacji wyników badań należy uwzględnić moment ich przeprowadzenia. Był to praktycznie koniec
sezonu letniego, kiedy rodziny z dziećmi kończyły swoje wakacje. Do Województwa Zachodniopomorskiego
zaczynają wówczas przyjeżdżać osoby zainteresowane bardziej zwiedzaniem i aktywnym wypoczynkiem.
Dotyczy to również gości zagranicznych.
9. Porównanie wyników badań prowadzonych w latach 2009–2013
W raporcie z „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego
w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r.” została przedstawiona analiza porównawcza wyników badań
17
z lat 2010–2012 . Edycje badań z lat 2012–2013 były przeprowadzone wyłącznie w sezonie letnim.
W przeciwieństwie do roku poprzedniego, tegoroczne badania objęły ostatnie dwa tygodnie sierpnia. Nie
pozostało to bez wpływu na model zachowań i preferencje osób odwiedzających region. Ponadto w tym roku
badaniami zostały objęte dodatkowe destynacje, w tym dwie nad Bałtykiem (Międzyzdroje i Mielno) oraz cztery
w pasie pojezierzy (Barlinek, Wałcz, Drawno, Złocieniec). Respondenci odwiedzający tę ostatnią część regionu
mają odmienne preferencje i oczekiwania w zakresie wyjazdów turystycznych.
9.1. Uczestnicy krajowego ruchu turystycznego
Od 2010 r. głównym celem przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego jest wypoczynek (w tym
roku 32,0%). W latach poprzednich cel ten miał większe znaczenie dla respondentów, niż obecnie
(55,7% w 2010 r., 60,0% w 2011 r. i 60,7% w 2012 r.). Zdecydowanie wzrósł odsetek osób zainteresowanych
zwiedzaniem (do 20,0%), podczas gdy w 2012 r. w tym celu przyjechało zaledwie 1,9% badanych i cel ten
wykazywał tendencję spadkową. W 2013 r. na trzecim miejscu znalazły się odwiedziny rodziny lub znajomych
(11,9%), natomiast w latach poprzednich cel ten był na drugim miejscu (13,0% w 2010 r., 8,1% w 2011 r.
i 16,8% w 2012 r.). Wzrósł odsetek rodaków, którzy przejechali do regionu uprawiać turystykę aktywną (10,1%).
Dla porównania w 2012 r. zainteresowanych tą formą turystyki było jedynie 2,4% osób. W interpretacji celów
przyjazdu należy uwzględnić, że badania były przeprowadzane pod koniec sezonu letniego.
Na przestrzeni ostatnich czterech lat goście z Polski samodzielnie organizują przyjazdy do Województwa
Zachodniopomorskiego. W tegorocznych badaniach odsetek takich wyjazdów był mniejszy (80,0%), zaś od
2010 r. rósł (od 88,4% w 2010 r. do 93,0% w 2011 r.), aby minimalnie spaść w 2012 r. (92,4%). Wzrosło
znaczenie wyjazdów organizowanych przez inną instytucję oraz zakład pracy, szkołę lub uczelnię.
W poprzednich latach głównym środkiem transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego
był samochód osobowy (55,1% w 2010 r., 59,9% w 2011 r. i 70,06% w 2012 r.). W tym roku jest to również
najważniejszy środek transportu. Jego znaczenie jednak zmalało (do 63,8%). Systematycznie zmniejsza się liczba
osób korzystających z transportu kolejowego (z 35,0% w 2010 r., 26,3% w 2011 r., 24,4% w 2012 r. do 15,1%
w 2013 r.). Większy odsetek badanych przyjechał autokarem wycieczkowym (10,9%) i autobusem kursowym
(7,1%). W stosunku do lat ubiegłych zmieniła się waga przypisywana tym dwóm środkom transportu (w 2012 r.
3,8% przyjechało autobusem kursowym i zaledwie 0,7% autokarem wycieczkowym, ponadto z roku na rok
malała liczba osób podróżujących tym środkiem transportu).
17
„Badanie struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w
2012 r.”, raport z badania, PBS na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, Spot 2012, s.
169–184.
- 104 -
W 2013 r. zmieniła się znacząco kolejność na liście trzech najbardziej preferowanych miejsc noclegowych
przez uczestników krajowego ruchu turystycznego. Rodacy najchętniej korzystali z noclegów w ośrodkach
wczasowych i wypoczynkowych (22,1%), kwaterach i pokojach gościnnych (20,3%), u rodziny lub znajomych
(18,2%) i w pensjonatach (13,5%). W latach poprzednich przeważał nocleg u rodziny lub znajomych (31,4%
w 2010 r., 22,8% w 2011 r. i 21,1% w 2012 r). Na drugim miejscu znalazł się również nocleg w kwaterach
prywatnych i pokojach gościnnych (20,4% w 2010 r., 20,0% w 2011 r. i 15,1% w 2012 r). W ubiegłym roku
wzrosła liczba respondentów korzystających z pensjonatów (z 12,1% w 2010 r. do 21,0% w 2012 r.). Był to trzeci
najbardziej preferowany obiekt. Ośrodek wczasowy i wypoczynkowy był piątym chętnie wybieranym obiektem
(9,1% w 2010 r., 12,2% w 2011 r. i 9,0% w 2012 r.).
Zmieniły się również preferencje dotyczące długości pobytów. Podobnie jak w ubiegłym roku, uczestnicy
krajowego ruchu turystycznego przyjeżdżali średnio na 5–8 dni, jednak odsetek tych podróży zmalał (z 36,8%
w 2012 r. do 26,6% w 2013 r). Na przestrzeni ostatnich lat zmniejszyła się liczba osób przyjeżdżających na 9 dni
i więcej (z 34,6% w 2010 r., 23,2% w 2012 r. do 13,5% w 2012 r.). W latach ubiegłych pobyty długookresowe
(9 dni i więcej) znajdowały się na drugim miejscu. W 2013 r. wzrosło znaczenie pobytów 2–4 dniowych w ciągu
tygodnia, pomiędzy poniedziałkiem a piątkiem (z 14,9% w 2010 r., 11,8% w 2011 r., 13,0% w 2012 r. do 23,0%
w 2013 r.). W tym roku respondenci częściej przyjeżdżali również w weekend (20,9%), zaś w latach poprzednich
malał udział pobytów (z 8,3% w 2010 r., 7,9% w 2011 r. do 4,3% w 2012 r). Wyniki tegorocznych badań
pokazują, że długość pobytów rodaków skraca się. Mniej jest podróży długookresowych na korzyść 2–4
dniowych w ciągu tygodnia i w weekendy.
W 2013 r. liczba osób odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie po raz pierwszy jest na
podobnym poziomie, jak w 2012 r. (24,1% do 25,5%). W analizie wyników tegorocznych badań z szacowania
powrotów zostali wyłączeni uczestnicy wewnątrzregionalnego ruchu turystycznego, dlatego odsetek osób
odwiedzających region po raz drugi i kolejny był mniejszy niż w latach 2010–2011.
Tegoroczna edycja badania uzupełniła kafeterię preferowanych form wypoczynku w regionie
o wypoczynek nad jeziorem. Z tego względu możliwość porównania z wynikami badań z lat ubiegłych jest
ograniczona. Można jednak zaobserwować, że niezmiennie od lat rodacy najbardziej lubią wypoczynek bierny
typu „słońce, morze, plaża” (56,8% w 2010 r., 56,3% w 2011 r., 68,7% w 2012 r. i 44,9% w 2013 r). Przytoczone
dane wskazują jednoznacznie, że zdecydowanie mniej uczestników krajowego ruchu turystycznego chce
wypoczywać biernie. Jak wspomniano wcześniej, przy formułowaniu wniosków należy mieć na uwadze moment
przeprowadzenia badania. Na przestrzeni czterech ostatnich lat zmieniał się odsetek osób preferujących
wypoczynek aktywny i sport, który w tym roku znalazł się na drugim miejscu, po wypoczynku typu „słońce,
morze, plaża” (39,7% w 2010 r., 54,1% w 2011 r., 24,2% w 2012 r. i 40,7% w 2013 r). Po ubiegłorocznym spadku
zwiększyła się liczba osób zainteresowanych zwiedzaniem miejsc związanych z historią i kulturą (z 13,9%
w 2012 r. do 32,0% w 2013 r.). W latach 2010–2012 ten rodzaj turystyki wykazywał tendencję spadkową
(z 42,2% w 2010 r., 33,2% w 2011 r. do 13,9% w 2013 r.). Prawdopodobnie w tym roku na taki rozkład
odpowiedzi również wpłynął czas realizacji pomiarów. Nie można tego jednak jednoznacznie stwierdzić,
ponieważ pogoda sprzyjała wypoczynkowi na plaży. Pomimo tego Polacy chętnie zwiedzali region. W tym roku
na czwartym miejscu znalazł się wypoczynek nad jeziorem (26,8%), który nie występował w kafeteriach
w latach poprzednich. Wzrosła liczba respondentów odwiedzających atrakcje przyrodnicze (z 14,2% w 2012 r.
do 24,5% w 2013 r.), osiągając stan z 2010 r. (25,9%). Więcej Polaków preferuje pobyty spa & wellness (4,5%
w 2010 r., 3,2% w 2011 r., 4,2% w 2012 r., 9,5% w 2013 r.). W stosunku do roku ubiegłego zmalała natomiast
popularność imprez (z 24,7% do 13,5%).
- 105 -
Na przestrzeni ostatnich czterech lat Polacy niezmiennie polegają na opiniach rodziny lub znajomych.
W oparciu o to źródło podejmują decyzję o przyjeździe do Województwa Zachodniopomorskiego. W tym roku
dodano do kafeterii doświadczenia respondenta z jego wcześniejszych pobytów turystycznych na terenie
regionu. To źródło wiedzy o ofercie turystycznej regionu znalazło się na drugim miejscu (33,5%), przed stronami
internetowymi (25,0% w 2013 r. w porównaniu z 24,7% w 2010 r., 31,6% w 2011 r. i 41,9% w 2012 r).
W latach ubiegłych średnia ocena atrakcyjności oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego
była na podobnym poziomie (3,3 w 2010 r., 3,5 w 2011 r. i 3,4 w 2012 r.). Uwzględniając różnice w sposobie
obliczenia tegorocznych wyników, należy stwierdzić, że ocena jest porównywalna.
W 2013 r. zmieniła się struktura usług nabywanych przez uczestników krajowego ruchu turystycznego.
Wartości procentowe rozkładają się bardziej równomiernie. Zmieniła się również kolejność na liście najbardziej
popularnych usług. W latach poprzednich systematycznie rosła liczba osób korzystających z gastronomii
(z 67,9% w 2010 r., 74,4% w 2011 r. do 93,5% w 2012 r). W tym roku liczba korzystających z usług
gastronomicznych zmalała do 56,9%. Najczęściej były nabywane natomiast usługi związane z rekreacją
i aktywnym wypoczynkiem (57,7%), które w latach ubiegłych zajmowały drugie, trzecie lub czwarte miejsce
(29,9% w 2012 r.). Wzrosło znaczenie publikacji promocyjnych (z 5,7% w 2010 r. do 12,6% w 2013 r).
9.2. Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego
Na przestrzeni ostatnich czterech lat zmienił się główny cel przyjazdów obcokrajowców. W tym roku goście
zagraniczni byli zainteresowani głównie zwiedzaniem (36,2%). W 2012 r. liczba zwiedzających spadła do 7,3%
(z 27,9% w 2011 r). Nasuwał się wówczas wniosek o utrzymującej się tendencji spadkowej. W latach 2010–2012
dominującym celem odwiedzin gości zagranicznych był wypoczynek (51,2% w 2010 r., 35,5% w 2011 r. i 47,0%
w 2012 r). Odsetek odwiedzających w 2013 r. osiągnął 19,7%. Zmniejszyło się znaczenie pobytów związanych
z poprawą zdrowia i rehabilitacją (z 14,1% w 2011 r., 10,5% w 2012 r. do 8,2% w 2013 r), co oznaczało spadek
z drugiego lub trzeciego miejsca na piąte. Mniej obcokrajowców przyjechało odwiedzić rodzinę lub znajomych
(spadek z 16,4% w 2012 r. 6,1% w 2013 r). Zdecydowanie wzrósł natomiast odsetek korzystających z turystyki
aktywnej (do 13,0%), wykazującej tendencję spadkową (z 4,7% w 2010 r., 3,0% w 2011 r. do 1,1% w 2012 r). Ma
to swojej uzasadnienie w fakcie, że badanie było przeprowadzone pod koniec sezonu letniego. Opinie
zarządców atrakcji turystycznych i przedstawicieli informacji turystycznych potwierdzają, że przełom sierpnia
i września jest tradycyjnie czasem wzrostu aktywności obcokrajowców zainteresowanych zwiedzaniem
i turystyką aktywną.
Zmieniła się struktura preferowanego sposobu organizacji przyjazdu. W dalszym ciągu dominują przyjazdy
organizowane indywidualnie (65,0% w 2013 r). Poprzednie edycje badań wskazywały na większy i rosnący
odsetek podróżujących w ten sposób (65,4% w 2010 r., 71,8% w 2011 r. i 73,0% w 2012 r). Malał udział
korzystających z usług biur podróży, co potwierdzają również tegoroczne badania (23,5% w 2010 r., 22,9%
w 2011 r., 21,0% w 2012 r. i 11,9% w 2013 r). W przeciwieństwie do lat ubiegłych wzrosło znaczenie podróży
organizowanych przez inne instytucje (z 3,9% w 2012 r. do 12,9% w 2013 r.) oraz zakład pracy, szkołę lub
uczelnię (z 3,0% w 2012 r. do 7,2% w 2013 r).
Przeważająca część uczestników zagranicznego ruchu turystycznego przyjeżdża do regionu samochodem
osobowym, jednak w 2013 r. odsetek ten uległ zmniejszeniu (z 52,4% w 2010 r., 43,5% w 2011 r., aby po
wzroście do 57,0% w 2012 r. spaść do 44,3% w 2013 r). W 2013 r. więcej obcokrajowców poruszało się
autokarem wycieczkowym (wzrost z 19,3% w 2012 r. do 24,8% w 2013 r.), w latach poprzednich odsetek wahał
się od 19,4% w 2010 r. do 22,8% w 2011 r.). Poprzednie edycje badań wskazywały na dużą popularność pociągu
- 106 -
(10,9% w 2010 r., 11,9% w 2011 r). Już jednak w 2012 r. odnotowano spadek do 9,7%. W tym roku tylko 9,7%
osób przyjechało do Województwa Zachodniopomorskiego pociągiem. Wzrosła natomiast liczba korzystających
z autobusu kursowego (z 8,7% w 2010 r., 9,7% w 2012 r. do 11,8% w 2013 r.). Generalnie mniej gości
zagranicznych podróżuje pociągiem, a więcej autobusem kursowym.
Na przestrzeni ostatnich lat zmienia się struktura preferowanych obiektów noclegowych. Od 2010 r. spadał
odsetek osób nocujących w hotelach i motelach (z 40,8% w 2010 r., 36,6% w 2011 r. do 11,8% w 2012 r).
W 2013 r. obiekty te wybrało 28,7% respondentów. Malała równie popularność pensjonatów (z 17,2% w 2010
r., 8,3% w 2011 r., aby ulec zwiększeniu w 2012 r. do 12,4% i do 22,6% w 2013 r). Wahała się liczba osób
nocujących u rodziny lub znajomych (17,9% w 2010 r., 11,4% w 2011 r., 16,2% w 2012 r.), aby spaść w tym roku
do poziomu 9,3%. W 2012 r. zauważalne było zwiększenie liczby obcokrajowców nocujących w ośrodkach
wczasowych i wypoczynkowych (z 3,8% w latach 2010–2011 do 14,3% w 2012 r.). Obiekty te cieszą się rosnącą
popularnością: w tym roku nocowało w nich 9,5% badanych osób.
Skróceniu uległy pobyty gości zagranicznych. Na przestrzeni lat 2010–2012 wahała się liczba osób
referujących urlopy trwające 9 dni i dłużej (21,3% w 2010 r., 36,5% w 2011 r., 26,7% w 2012 r.). W 2012 r.
odnotowano spadek do poziomu 17,1%. Od 2010 r. rósł odsetek obcokrajowców przyjeżdżających na okres 5–8
dni (20,0% w 2010 r., 25,9% w 2011 r., 34,0% w 2012 r.). W 2013 r. liczba osób preferujących tę długość pobytu
stanowiła ⅓ próby badawczej, a więc spadła w stosunku do 2012 r. Wzrósł udział podróży 2–4 dniowych
w ciągu tygodnia (do 26,0%, w stosunku do 15,0% w 2012 r). Respondenci prawie dwukrotnie częściej niż
w 2012 r. wybierali pobyt weekendowy (11,2% do 6,8%). Zmieniała się liczba osób przyjeżdżających na jeden
dzień bez noclegu (6,2% w 2010 r., 16,1% w 2011 r., 13,7% w 2012 r.), by zmaleć do poziomu 10,2% w 2013 r.
Tegoroczne badania wskazują na wzrost obcokrajowców odwiedzających po raz pierwszy Województwo
Zachodniopomorskie (do 61,8% w stosunku do 55,7% w 2010 r., 46,9% w 2011 r. i 48,7% w 2012 r).
Nieznacznie wzrosła liczba uczestników zagranicznego ruchu turystycznego preferujących wypoczynek typu
„słońce, morze, plaża” (do 57,4% w opozycji z 54,3% w roku ubiegłym). Na przestrzeni ostatnich trzech lat malał
udział respondentów zainteresowanych zwiedzaniem miejsc związanych z historią i kulturą (51,7% 2010 r.,
45,9% w 2011 r., 24,9% w 2012 r.). Wszystko wskazywało na tendencję spadkową, jednak w 2013 r. 44,9%
badanych osób zadeklarowało chęć realizacji tej formy wypoczynku. W poprzednich edycjach badania trzecim
najczęściej pojawiającym się wyborem była turystyka aktywna i sport (33,5% w 2010 r., 47,9% w 2011 r., 22,9%
w 2012 r.). Po wzroście w 2011 r. widoczny był spadek tej formy turystyki. W 2013 r. udział turystyki aktywnej
i sportu wyniósł 22,9% (trzecia pozycja), tyle samo, co poznawanie atrakcji przyrodniczych. Te ostatnie miały w
poprzednich edycjach badania mniejszy udział (20,5% w 2010 r., 13,6% w 2011 r., 16,8% w 2012 r.). Kafeterię
preferencji w zakresie wypoczynku rozszerzono w tym roku o wypoczynek nad jeziorem, który pojawiła się jako
czwarta z najczęściej wybieranych form wypoczynku. Udział pobytów leczniczo-uzdrowiskowych nieznacznie
zmalał (13,4% w stosunku do 15,9% w roku ubiegłym).
Kolejność najbardziej popularnych usług również zmieniała się na przestrzeni ostatnich czterech lat. Rósł
odsetek osób korzystających z usług gastronomicznych (57,8% w 2010 r., 82,4% w 2011 r., 91,0% w 2012 r).
Malała liczba obcokrajowców korzystających w usług kulturalnych i rozrywkowych (38,4% w 2010 r., 35,1%
w 2011 r., 29,6% w 2012 r). Rósł za to udział usług handlowych (do poziomu 49,1% w 2012 r.). W 2013 r. spadła
popularność usług gastronomicznych (do poziomu 65,8%), wzrosło natomiast znaczenie usług związanych
z rekreacją i aktywnym wypoczynkiem (51,0% w porównaniu z 30,7% w 2012 r.), kulturą i rozrywką (do
poziomu 47,9%) oraz usług zdrowotnych i rehabilitacyjnych (17,5% w stosunku do 15,5% w 2012 r).
- 107 -
W 2013 r. można mówić o wzroście średniej oceny poszczególnych elementów oferty turystycznej
Województwa Zachodniopomorskiego. W latach 2010–2012 kształtowała się ona na poziomie 3,4–3,6
(niewielki spadek). Obecnie ocena ta nieco wzrosła.
Na przestrzeni ostatnich trzech lat można było zaobserwować wyraźne trendy dotyczące źródeł informacji
wykorzystywanych przez turystów przy podejmowaniu decyzji o przyjeździe do Województwa
Zachodniopomorskiego. Spadał odsetek osób polegających na opinii rodziny lub znajomych (36,7% w 2010 r.,
28,8% w 2011 r., 21,8% 2012 r). Malała liczba osób korzystających z informacji dystrybuowanych przez biura
podróży (24,2% w 2010 r., 20,3% w 2011 r., 14,3% w 2012 r). W 2012 r. znacząco zwiększyła się popularność
stron internetowych (38,7% w stosunku do 18,7% w 2010 r. i 25,3% w 2011 r). Wzrosło również znaczenie mass
mediów. Tegoroczne badania wskazują na zmianę preferowanych źródeł informacji. Na zdaniu rodziny lub
znajomych polega 38,2% uczestników badania (wzrost o 16,4% do poziomu 38,2%). Na drugim miejscu znalazła
się nowa propozycja w kafeterii, której nie było w latach poprzednich: doświadczenia z wcześniejszych pobytów
w Województwie Zachodniopomorskim (25,2%). Zmalało znaczenie stron internetowych (spadek o 14,9% do
poziomu 23,8%). Zwiększył się udział informacji pozyskiwanych za pośrednictwem biura turystycznego (15,4%
w stosunku 14,3% w roku ubiegłym) oraz publikacji promocyjnych (13,7% w opozycji do 10,3% w roku
ubiegłym).
10. Szacowanie wielkości wpływów z turystyki
Ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim systematycznie rośnie. Z tegorocznych badań
wynika, że zmieniają się również preferencje i oczekiwania uczestników ruchu turystycznego. Skraca się
natomiast długość pobytów w regionie. Respondenci chętnie jednak wydają pieniądze na rekreację i aktywny
wypoczynek, zwiedzanie oraz kulturę i rozrywkę. Potwierdzają to opinie zarządców atrakcji turystycznych oraz
przedstawicieli centrów i punktów informacji turystycznej. Uczestnicy indywidualnych wywiadów pogłębionych
wyraźne podkreślają, że ruch turystyczny rośnie i nie można mówić o kryzysie w branży turystycznej. Jest to
bardzo istotna informacja w kontekście szacowania wielkości wpływów z turystyki do Województwa
Wpływy z turystyki w regionie oszacować można na podstawie informacji GUS-u o wielkości
rejestrowanego ruchu turystycznego oraz pojemności bazy noclegowej zbiorowego i indywidualnego
zakwaterowania. W raporcie z „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego
w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r.” uwzględniono dodatkowo przychody z działalności
gastronomicznej oraz statystyki odwiedzających muzea. Sami autorzy raportu podkreślali, że do tych dwóch
ostatnich źródeł informacji o dochodach z turystyki należy podchodzić bardzo ostrożnie. Nie można stwierdzić,
jak duży odsetek korzystających z tych usług stanowią mieszkańcy lub inne grupy, których nie można
zakwalifikować jako turystów lub odwiedzających.
W 2012 r. w Województwie Zachodniopomorskim udzielono 1 942 880 noclegów, w tym 1 486 284
turystom polskim i 456 598 turystom zagranicznym. Na przestrzeni ostatnich czterech lat odnotowano wzrost
liczby udzielonych noclegów o 9,6% (udzielono o 13,9% więcej noclegów Polakom i 8,3% obcokrajowcom).
Średnia długość pobytu obu grup wynosiła według GUS-u 5,5 doby (w przypadku gości zagranicznych średnia
długość pobytu wzrosła o 0,4 doby, spadła natomiast średnia długość pobytu gości z Polski o 0,2 doby).
W regionie w czerwcu 2012 r. funkcjonowało 870 obiektów bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania,
oferujących 111 553 miejsc noclegowych. Średnie wykorzystanie bazy noclegowej kształtowało się na poziomie
44,0%. Są to oczywiście dane o rejestrowanym ruchu turystycznym i bazie noclegowej i nie uwzględniają one
rozmiaru tzw. szarej strefy oraz licznych małych obiektów noclegowych (GUS ewidencjonuje obiekty
- 108 -
indywidualnego zakwaterowania powyżej 10 miejsc noclegowych, które licznie występują w pasie
nadmorskim). Z informacji uzyskanych podczas rozmów z zarządcami atrakcji turystycznych i przedstawicieli
informacji turystycznych wynika, że np. w Kołobrzegu i najbliższych okolicach znajduje się ok. 15 000 miejsc
noclegowych i udzielanych jest ok. 1 000 000 noclegów. Daje to wyobrażenie o przypuszczalnej wielkości
rzeczywistego ruchu turystycznego.
Na przestrzeni ostatnich czterech lat wzrosła również łączna liczba turystów odwiedzających region
w miesiącu sierpniu (w okresie przeprowadzania „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego
ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r). W sierpniu 2012 r. odnotowano wzrost
korzystających z bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania o 2,2% w stosunku do analogicznego okresu w
roku poprzednim. Region odwiedziło wówczas 315 837 turystów korzystających z bazy noclegowej zbiorowego
zakwaterowania i 334 216 korzystających z bazy noclegowej indywidualnego i zbiorowego zakwaterowania
(w tym 271 367 Polaków i 62 849 obcokrajowców). Niestety, na moment opracowywania raportu nie były
dostępne dane o ruchu turystycznym w sierpniu 2013 r., dlatego użyte zostały dane za rok poprzedni.
Oprócz nocujących w rejestrowanej bazie noclegowej należy uwzględnić również korzystających z gościny u
rodziny lub znajomych (18,2% Polaków i 10,2% obcokrajowców) oraz jednodniowych odwiedzających
(odpowiednio: 7,4% i 10,2%). Według takich szacunków Województwo Zachodniopomorskie mogło odwiedzić
łącznie 415 942 uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego, w tym 340 837 gości z Polski
i 75 105 z zagranicy. Goście z Polski przeznaczyli na pobyt turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim
średnio 385,70 zł (wydatki na jeden dzień pobytu wynosiły średnio 89,69 zł.), natomiast średnie wydatki
obcokrajowca odwiedzającego podczas pobytu w regionie wynosiły 933,50 zł (wydatki na jeden dzień pobytu
wynosiły średnio 424,32 zł).
Wpływy z turystyki do Województwa Zachodniopomorskiego w sierpniu 2013 r. mogły wynieść
201 571 330 zł.
- 109 -
IV.
Ruch turystyczny w atrakcjach Województwa
Zachodniopomorskiego oraz w centrach i punktach informacji
turystycznej (wnioski z badań IDI)
1. Opis realizacji badania
Zarządcy atrakcji turystycznych oraz przedstawiciele centrów i punktów informacji turystycznej mają
bezpośredni kontakt z uczestnikami ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim. Osoby te
posiadają bogatą wiedzę w zakresie charakterystyki ruchu turystycznego (wielkość, sezonowość, rozkład
przestrzenny). Wiedzą, kto i w jakim celu odwiedza region, potrafią też dokonać charakterystyki uczestnika
ruchu turystycznego. Znają preferencje swoich gości, również w zakresie źródeł informacji. Planując działania
promocyjne (promujące konkretną atrakcję, miasto, gminę lub subregion) kierują się oczekiwaniami
i potrzebami turystów i odwiedzających. Zabiegają o wydłużenie sezonu turystycznego, jak i o podniesienie
atrakcyjności oferty turystycznej.
Tegoroczne badanie miało na celu poznanie opinii zarządców atrakcji turystycznych oraz przedstawicieli
informacji turystycznych w zakresie struktury krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego. W porozumieniu
z Zamawiającym wytypowano 18 ekspertów lokalnych, w tym 8 kierowników centrów lub punktów informacji
turystycznej i 10 zarządów atrakcji turystycznych Województwa Zachodniopomorskiego, z którymi
zrealizowano indywidualne wywiady pogłębione (IDI). Wywiady te trwały ok. godziny i poruszały zagadnienia
służące realizacji celów szczegółowych „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu
turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r.”. Do przeprowadzenia badania służył
wystandaryzowany scenariusz. Dużą zaletą wywiadów z przedstawicielami centrów lub punktów informacji
turystycznej jest to, że uczestniczyli w nich kierownicy tych jednostek. Dzięki temu uzyskano szersze spojrzenie
na funkcjonowanie informacji turystycznych w regionie.
Na wstępie należy zaznaczyć, że centra i punkty organizacji turystycznej są bardzo zróżnicowane pod
względem organizacyjnym, umiejscowienia w strukturze jednostek samorządu lokalnego, ich zakładów
budżetowych, spółek gminnych lub organizacji pozarządowych (w tym lokalnych organizacji turystycznych).
Z tego względu różnie rozwiązana jest kwestia prowadzenia działalności gospodarczej, w tym sprzedaży
wydawnictw turystycznych. Problem ten zostanie omówiony w kolejnym rozdziale (badanie jakości obsługi
ruchu turystycznego w jednostkach informacji turystycznej, przeprowadzone metodą „Tajemniczy Klient”).
Wywiady z przedstawicielami centrów i punktów informacji turystycznej nie tylko uzupełniają badanie
krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego (wykonanego metodą PAPI), ale również łączą się z niejawnym i
obiektywnym badaniem jakości obsługi przez informatorów turystycznych. Dzięki temu można dokonać
porównania pomiędzy deklarowanym poziomem jakości a stanem rzeczywistym (odczuciami turysty).
Zróżnicowanie dotyczy również atrakcji turystycznych, w których przeprowadzono badanie. Część z nich
jest własnością prywatną, natomiast inne podlegają jednostkom samorządu terytorialnego (są ich zakładami
budżetowymi) lub spółek gminnych. Działalność tych ostatnich podmiotów obejmuje nie tylko obsługę ruchu
turystycznego, ale również działalność kulturalną i edukacyjną na rzecz lokalnej społeczności. Zakres
zaangażowania w obsługę ruchu turystycznego sytuuje się na różnym poziomie.
- 110 -
Poniżej znajdują się syntetyczne wnioski z wywiadów przeprowadzonych z zarządcami atrakcji
turystycznych oraz przedstawicielami centrów i punktów informacji turystycznej Województwa
Zachodniopomorskiego. Obszarem realizacji wywiadów były destynacje turystyczne wskazane przez
Zamawiającego.
2. Wielkość i rozkład przestrzenny ruchu turystycznego
Przedstawiciele centrów i punktów informacji turystycznej oceniali ruch turystyczny na podstawie
odwiedzin swojej jednostki oraz opinii zasłyszanych od przedstawicieli branży turystycznej. Większość oceniła,
że na przestrzeni ostatnich trzech lat następuje stały wzrost ruchu turystycznego, średnio o około 10% rok co
roku. Niestety, centra i punkty informacji turystycznej w większości nie prowadzą statystyk odwiedzin turystów.
Na obszarze pojezierzy oceniano, że tegoroczny ruch turystyczny jest zbliżony wielkością do roku poprzedniego,
a jego wahania zależą od czynników pogodowych. Część przedstawicieli jednostek informacji turystycznej ma
ograniczoną wiedzę w zakresie ruchu turystycznego w reprezentowanej przez siebie destynacji, a swoje opinie
formułują w oparciu o ruch turystyczny w zarządzanych przez siebie placówkach. Niektórzy jednak mają
doskonałą wiedzę i dysponują danymi ilościowymi, potwierdzającymi formułowane wnioski.
Zarządcy atrakcji różnie oceniali ruch turystyczny, jednakże w ciągu ostatnich trzech lat większość
dostrzegła jego zdecydowany wzrost. Większe i dobrze zorganizowane firmy oceniają ruch turystyczny
pozytywnie, chociaż, gdy pogoda jest dobra, następuje okresowy spadek liczby gości. Opinie o systematycznym
wzroście ruchu turystycznego potwierdzają cytowane wcześniej statystyki GUS-u, w tym analizy prowadzone
przez Urząd Statystyczny w Szczecinie.
Z nielicznymi wyjątkami zarówno zarządcy atrakcji, jak również przedstawiciele centrów i punktów
informacji turystycznej, zgodnie uważają, że miniony sezon turystyczny był lepszy od poprzedniego.
Na badanym obszarze szczyt ruchu turystycznego przypada na okres letni. W przypadku obszaru pojezierzy
często ruch turystyczny ogranicza się tylko do okresu letniego (przed jesienią gwałtownie spada liczba
odwiedzających). Obszar nadmorski wykorzystuje swoją bazę noclegową i leczniczy charakter pobytów
posezonowych celem rozszerzenia oferty i przedłużenia sezonu. Dzięki temu sezon w tym miejscu nie kończy
się po wakacjach. Często obiekty noclegowe są w pełni wykorzystywane do końca października przez turystów
zagranicznych. Powstawanie obiektów kuracyjnych, rehabilitacyjnych oraz typu spa & wellness nie tylko
w miejscowościach uzdrowiskowych spowodowało, że są one popularne również po sezonie letnim, a ich
wykorzystanie w miesiącach wrzesień i październik jest porównywalne z majem i czerwcem. Zdaniem
przedstawicieli informacji turystycznych oraz zarządów atrakcji, listopad, grudzień i styczeń należą do miesięcy
charakteryzujących się najniższym ruchem turystycznym. W pasie pojezierzy turyści zazwyczaj przebywają
jedynie od kwietnia do października, a najczęściej ich pobyt ogranicza się do miesięcy wakacyjnych.
Coraz więcej atrakcji turystycznych jest również dostępnych przez cały rok, co dotyczy również tych
prywatnych. Muzea i jednostki kulturalne funkcjonują całorocznie, jednak ich działalność po sezonie jest
ograniczana. Liczba całorocznych atrakcji nie jest tak duża, jak oczekiwaliby tego turyści. W dużych ośrodkach
miejskich wpływ na ruch turystyczny mają organizowane duże imprezy, jednakże w większości są one tylko
uzupełnieniem oferty turystycznej. Szczyt natężenia imprez również przypada na sezon letni, co podkreślają
zarówno uczestnicy wywiadów, jak też uczestnicy ruchu turystycznego.
- 111 -
Prawie nikt z badanych nie zauważył znaczącego wpływu kryzysu na ruch turystyczny w ostatnich trzech
latach. Świadczy o tym choćby wypowiedź zarządzającego atrakcjami turystycznymi w pasie nadmorskim: „(…)
przychodzi sezon, szanowny panie, [i jest tu] „do zwariowania” ludzi. Po prostu nie ma miejsc. Pan by chciał
swoich znajomych gdzieś wcisnąć, nie ma szans”. W destynacjach nadmorskich kryzys w ogóle nie jest
dostrzegalny: wzrasta zarówno liczba gości, jak również wielkość wydawanych przez nich środków finansowych.
Niektórzy uczestnicy wywiadów dostrzegają rozwarstwianie się uczestników ruchu turystycznego: są osoby
wydające bardzo dużo, coraz więcej – jest jednak również wiele takich osób, które wybierają pobyty
ekonomiczne i starannie szacują budżet przeznaczany na wypoczynek. Przedstawiciele pasa pojezierzy
wypowiadają się ostrożniej na temat kryzysu. Ich zdaniem nie można mówić, że kryzysu nie widać. Jego wpływ
nie jest jednak znaczący.
Centra i punkty informacji turystycznej nie podejmują przeważnie żadnych działań poza obsługą bieżącego
ruchu turystycznego. Dotyczy to jednostek funkcjonujących w strukturach samorządowych i wynika często
z faktu, że działalnością promocyjną na rzecz zwiększenia ruchu turystycznego zajmują się inne komórki. Widać
brak powiązania pomiędzy promocją turystyki a obsługą ruchu turystycznego. Są jednak przypadki
przynależności centrów i punktów do wydziałów promocji i turystyki (np. Centrum Informacji Turystycznej
w Świnoujściu). Mówiąc o działaniach na rzecz zmniejszenia sezonowości i zwiększenia ruchu turystycznego,
pracownicy jednostek informacji turystycznej przedstawiali najczęściej różne kroki podejmowane na poziomie
samorządu lokalnego.
Rozmówcy dostrzegają zwiększoną liczbę osób poszukujących aktywnego wypoczynku i turystów
zagranicznych wypoczywających po sezonie letnim nad morzem. Deklarują podejmowanie działań
odpowiadających na to zapotrzebowanie, współuczestniczą w realizacji projektów takich, jak np. „wypoczynek
za 50%”, akcje w centrach handlowych dużych miast, akcje „klimatyczne plaże” w miastach w Polsce, reklamy
naklejkowe w pociągach IC i TLK, wystawiennictwo na imprezach targowych. Współdziałając z lokalnymi
organizacjami turystycznymi, podejmują się współorganizacji podróży studyjnych dziennikarzy, seminariów dla
touroperatorów bądź szkoleń dla branży turystycznej.
Przedsiębiorcy w większości pracują cały rok i muszą zapewnić sobie klientów również na okres tzw.
martwego sezonu. Podejmują szereg działań zmierzających do rozszerzenia sezonu i zwiększenia ruchu
turystycznego: zapewniają dowóz gości z bazy noclegowej do prowadzonej przez siebie atrakcji turystycznej,
prowadzą akwizycję usług poprzez internet, współdziałają z samorządami lokalnymi w akcjach rabatów (np.
miasto x za 50%), rozszerzają swoją ofertę o obiekty takie, jak kino, planetarium, fortyfikacje czy muzea
funkcjonujące cały rok, jak również przygotowują specjalną ofertę adresowaną do regionu.
W sezonie letnim centra i punkty informacji turystycznej wydłużają godziny pracy, rozszerzają czas pracy
o dni weekendowe oraz zatrudniają dodatkowe osoby. Niestety, często nie jest to wykwalifikowany personel:
są to na ogół stażyści. Uruchamiane są też dodatkowe punkty informacji turystycznej – bliżej miejsc
koncentracji ruchu turystycznego (np. sezonowe punkty przy plaży). Jednakże mobilność jednostek informacji
i gospodarczy aspekt ich funkcjonowania nie są mocną stroną analizowanych centrów i punktów. Bardzo często
o lokalizacji jednostek i ich działaniu decydują względy formalne – możliwość „wpasowania” informacji
turystycznej w określoną strukturę urzędu, dostępny lokal i zasoby kadrowe. W przypadku miejscowości
nadmorskich widoczna jest presja uczestników ruchu turystycznego, która powoduje, że jednostki informacji
turystycznej są rozbudowywane stosownie do potrzeb i oczekiwań turystów. Pas pojezierzy jednakże jest
bardziej konserwatywny, ponieważ nie można zaobserwować tu znaczącego zwiększenia ruchu turystycznego.
O funkcjonowaniu informacji turystycznej często decydują względy finansowe i ograniczony budżet na wsparcie
rozwoju turystyki w gminie.
- 112 -
Centra i punkty informacji turystycznej poprzestają na świadczeniu podstawowych usług (dostarczanie
uczestnikom ruchu turystycznego nieodpłatnej informacji turystycznej). W wielu wypadkach ich działalność nie
jest powiązana z badaniami ruchu turystycznego i wynikającymi z niego ekonomicznymi wynikami (nie można
mówić o prostej zależności pomiędzy nakładami na rozwój i promocję turystyki w celu zwiększenia ruchu
turystycznego a korzyściami finansowymi dla gminy). W wielu wypadkach zwiększenie ruchu turystycznego jest
dodatkowym obciążeniem i wiąże się z problemami lokalowo-personalnymi.
Przedsiębiorcy turystyczni oceniają natężenie ruchu poprzez zainwestowane pieniądze, czas i stopę zwrotu
kapitału. Zarządcy atrakcji oceniają pozytywnie ekonomiczne efekty, wynikające ze zwiększania się ruchu
turystycznego.
Większość centrów i punktów informacji turystycznej nie prowadzi działalności gospodarczej. Jeśli mogą
natomiast prowadzić taką działalność, sprzedają mapy, przewodniki, pamiątki lub bilety na imprezy kulturalne
bądź też do atrakcji turystycznych. Żadna z informacji nie zajmowała się pośrednictwem w sprzedaży noclegów,
chociaż niektóre w tym pomagały. Część centrów i punktów informacji samodzielnie wykonuje lub zleca
podmiotom zewnętrznym wykonanie map, przewodników, gadżetów, pamiątek. Są również takie podmioty,
których funkcjonowanie jest ukierunkowane na osiąganie przychodów i rozwój. Zyski z działalności
gospodarczej przeznaczają na rozwój. Inwestują w podniesienie jakości infrastruktury i obsługi ruchu
turystycznego. Jednostki informacji jeszcze nie wykonały bilansu swoich finansów i trudno im ocenić
tegoroczne wpływy z tej działalności.
Przedsiębiorcy są zadowoleni z natężenia ruchu i wpływów finansowych, które on za sobą niesie. Nie chcą
ujawniać wysokości dochodów. Podkreślają jednak, że osiągane wyniki są dla nich satysfakcjonujące
i systematycznie rosną.
3. Charakterystyka uczestników ruchu turystycznego
Zdaniem przedstawicieli centrów i punktów informacji turystycznej odwiedza je najczęściej „typowy
turysta”. Nie wyróżnia się niczym szczególnym. Uczestnicy wywiadów często nie potrafili krótko
scharakteryzować statystycznego turysty („nie można jednoznacznie stwierdzić, nas odwiedza każdy”).
Uczestnik ruchu turystycznego najczęściej pyta o to, co może zwiedzić, gdzie się warto zatrzymać, gdzie zjeść,
co ciekawego znajduje się w danym miejscu. Często jednostkę informacji odwiedzają mieszkańcy chcący
zakupić np. bilet na imprezy kulturalne. Jeśli centrum lub punkt są zlokalizowane w miejscu zagęszczenia ruchu
turystycznego, zadawane pytania dotyczą najróżniejszych dziedzin i często są bardzo prozaiczne (osoby pytają
najczęściej o toaletę, bankomat, pocztę, aptekę). Jednostki położone poza miejscami koncentracji ruchu
przyjmują więcej pytań od turystów przygotowanych do odwiedzin. Również zakres potrzeb informacyjnych
jest bardziej szeroki i szczegółowy zarazem, np. dotyczący możliwości aktywnego spędzania czasu.
Uczestnicy wywiadów (również zarządcy atrakcji) wskazują na duże zróżnicowanie w obrębie uczestników
ruchu turystycznego. Jest wiele segmentów rynku, m.in.: rodziny z dziećmi, pary, emeryci, single, grupy dzieci
i młodzieży, zorganizowane grupy turystów zagranicznych (głównie Niemców). Trudno powiedzieć, która grupa
jest najważniejsza i dominująca. Sytuacja zmienia się w ciągu roku i zależy od wielu czynników.
Grupy zorganizowane stanowią w sezonie letnim niewielki odsetek odwiedzających. Dotyczy to zarówno
jednostek informacji turystycznej, jak również atrakcji. Zmalała liczba grup dzieci i młodzieży szkolnej, co
potwierdzają np. zarządcy jednostek muzealnych. Po sezonie się to zmienia i liczba grup rośnie zarówno
w centrach i punktach informacji turystycznej, jak i atrakcjach. Niektóre atrakcje bazują prawie wyłącznie na
grupach zorganizowanych, szczególnie po sezonie wakacyjnym.
- 113 -
Stosunek liczby turystów krajowych do zagranicznych jest różny, w zależności od popularności destynacji
lub konkretnej atrakcji. Blisko granicy i dużych ośrodków często w sezonie letnim goście zagraniczni stanowią
nawet ponad połowę osób odwiedzających atrakcje turystyczne. Wiele centrów i punktów informacji deklaruje,
że w miesiącach wakacyjnych ponad jedna trzecia to obcokrajowcy. Z kolei po sezonie liczba turystów
zagranicznych rośnie i dochodzi w miejscowościach nadmorskich do 80%. Również zarządcy atrakcji podkreślają
istotne znaczenie gości zagranicznych w portfelu ich klientów i szacują udział tej grupy na poziomie od 8% do
40%. Uczestnicy zagranicznego ruchu turystycznego chętnie odwiedzają obszar pojezierzy Województwa
Zachodniopomorskiego. Zdaniem respondentów grupa ta coraz chętniej odwiedza ten obszar, również poza
sezonem letnim. Cenią piękny krajobraz, brak zurbanizowania, kontakt z naturą.
Uczestnicy ruchu turystycznego oczekują różnego rodzaju udogodnień związanych z pobytem
w miejscowościach turystycznych. Chcą otrzymać w centrach i punktach informacji podstawowe wydawnictwa
w wersji drukowanej: plan, mapę, przewodnik, tanie pamiątki. Obcokrajowcy oczekują obsługi w ich języku
i pomocy w znalezieniu noclegu. Liczą, że dzięki otrzymanym materiałom i infrastrukturze będą mogli
swobodnie i bezpiecznie poruszać się po regionie, zaparkować samochód oraz uprawiać turystykę aktywną.
Gestorzy atrakcji starają się dostosować do upodobań i potrzeb turystów. Oferują różnego rodzaju usługi
dodatkowe i rozszerzają zakres oferty. Turyści oczekują również poprawy estetyki obszaru, który odwiedzają,
oraz podstawowej infrastruktury (oznakowanie, toalety, pojemniki na śmieci). Chcieliby przed podróżą mieć
dostęp on-line do planowanych miejsc odwiedzin, np. poprzez kamery on-line oraz rozbudowane i aktualne
strony internetowe, zawierające informacje w językach obcych.
Zdaniem rozmówców rośnie liczba gości (zarówno krajowych, jak i zagranicznych), osób zainteresowanych
turystyką aktywną oraz poznawaniem atrakcji historycznych, kulturalnych i przyrodniczych. Wzrasta również
odsetek tzw. świadomych turystów i jednocześnie bardziej wymagających. Oczekują oni zaspokojenia swoich
potrzeb i oczekiwań. Opinie zarządów atrakcji i przedstawicieli punktów informacji potwierdzają tegoroczne
badania uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim.
4. Preferencje uczestników ruchu turystycznego
Odwiedzenie przez turystów jednostki informacji jest przeważnie wizytą „po drodze”, w celu pozyskania
aktualnych informacji w zakresie możliwości spędzenia wolnego czasu. Sam znak „i” przyciąga uwagę
uczestników ruchu turystycznego, będąc swojego rodzaju „obietnicą” otrzymania chociażby materiałów
drukowanych, będących „pamiątką” z odwiedzin. Wizyty następują częściej, gdy pogoda jest gorsza. Zarządcy
atrakcji turystycznych mają podobne odczucia: często pojawienie się gości jest dziełem przypadku (przejeżdżali
obok). Nie można zauważyć bezpośredniej zależności pomiędzy warunkami atmosferycznymi a częstotliwością
odwiedzin, jako że niektóre atrakcje przyciągają zwiedzających niezależnie od pogody. Część respondentów
uważa jednak, że gorsza pogoda zwiększa ruch turystyczny w atrakcjach. Przedstawiciele atrakcji turystycznych
podkreślają, że zmiana liczby odwiedzających nie jest przypadkowa, a stanowi rezultat działań marketingowych.
Coraz częściej atrakcje odwiedzają świadomi turyści, którzy starannie zaplanowali swój przyjazd. Niektórzy są
też zdania, że obecnie zwiedzanie stało się swoistą modą, „przerywnikiem” w spędzaniu czasu na plaży.
Jak podkreślano wcześniej, dla wielu turystów wizyta w centrum lub punkcie informacji wiąże się
z otrzymaniem podstawowej informacji o tym, gdzie znajduje się dany sklep, apteka, bankomat, restauracja,
baza noclegowa, transport bądź atrakcja. Część turystów szuka informacji na temat możliwości spędzenia
czasu, przychodzą po plan miasta, przewodnik rowerowy, mapę rowerową. Grupy zorganizowane traktują
jednostkę informacji jako punkt zbiorczy. Wielu turystów przychodzi po drukowane wersje konkretnych
wydawnictw bądź przewodników, z którymi np. mieli okazję zapoznać się wcześniej w wersji elektronicznej.
- 114 -
Przedstawiciele atrakcji i informacji turystycznych mają różne zdanie na temat przygotowania uczestników
ruchu turystycznego do odwiedzenia obszaru lub danego miejsca. Zdaniem respondentów większość turystów
jest „leniwa” i nie do końca wie, jak może spędzić wolny czas, nie przygotowuje się w szczególny sposób do
wyjazdu (dotyczy to zwłaszcza Polaków). Odwiedzając jednostkę informacji turystycznej oczekują
kompleksowej wiedzy, wręcz poprowadzenia. Wielu odwiedzających oczekuje informacji dotyczących nie tylko
możliwości spędzania czasu w miejscu pobytu, ale również dotyczących bardziej oddalonych miejsc i atrakcji.
Wiele informacji przekazywanych jest również poprzez rozmowy telefoniczne i droga e-mailową. Niektórzy
uczestnicy wywiadów podkreślali, że wzrasta liczba dobrze przygotowanych do zwiedzania miejsc i atrakcji.
Odwiedzający gromadzą informacje i podczas pobytu oczekują ich uzupełnienia bądź zweryfikowania.
Turyści są zainteresowani usługami dodatkowymi, jednakże większość punktów informacji nie może
prowadzić działalności gospodarczej. Dla pozostałych jest to działalność dodatkowa, która podczas sezonu
może stanowić problem podczas prowadzenia podstawowej działalności. Uczestnicy ruchu turystycznego pytają
o przewodników, oczekują pomocy w znalezieniu noclegu (pośrednictwa), chcą kupić wydawnictwa, tanie
pamiątki, a także bilety na imprezy kulturalne, na rejsy i do atrakcji turystycznych. W pasie pojezierzy, gdzie
brakuje sklepów ze sprzętem turystycznym, odwiedzający są również zainteresowani takimi usługami. Atrakcje
turystyczne oferują szereg dodatkowych usług, polecają zakup dodatkowego sprzętu, dbają o otoczenie,
wysoką estetykę toalet, np. udostępniają parasole podczas zwiedzania, transport do atrakcji, dbają
o wyedukowaną i kompetentną obsługę. Zdaniem wielu zarządców atrakcji tego właśnie oczekują turyści
i konieczny jest nieustanny rozwój i zwiększanie atrakcyjności oferty. Przekłada się to na wzrost odwiedzin, a
tym samym ruchu turystycznego. Poprawa ilości atrakcji i jakości obsługi ruchu turystycznego jest dostrzegana
i doceniana przez turystów. Nie jest to tylko opinia uczestników wywiadów, ale również samych
zainteresowanych (respondentów uczestniczących w badaniu PAPI).
5. Zidentyfikowanie źródeł informacji o regionie oraz diagnoza potrzeb
informacyjnych uczestników ruchu turystycznego
Centra i jednostki informacji turystycznej z reguły nie pytają o to, z jakich źródeł odwiedzający czerpali
wiedzę przed przyjazdem do Województwa Zachodniopomorskiego, ani co ich skłoniło do odwiedzenia regionu
i konkretnej atrakcji. Większość podmiotów nie pozyskuje informacji zwrotnych od turystów. Dlatego jednostki
te mają ograniczoną wiedzę w tym zakresie, jak również w tym dotyczącym charakterystyki turystów. Rzadko
odwiedziny w informacji turystycznej są związane z prowadzonymi przez nią działaniami promocyjnymi. Takie
sytuacje oczywiście zdarzają się, o czym wspominali rozmówcy. Czasem sami turyści informują, że powodem
przyjazdu była np. promocja na targach lub publikacje promocyjne (dotyczy to najczęściej odwiedzających
region po raz pierwszy, w szczególności obcokrajowców).
Zarządcy prywatnych atrakcji turystycznych podchodzą do omawianego zagadnienia bardziej
odpowiedzialnie i aktywnie. Wynika to głównie z faktu, że traktują działania marketingowe na zasadzie
inwestycji, która musi się zwrócić w postaci zwiększonego ruchu turystycznego. Prowadzą regularnie
monitoring skuteczności realizowanej polityki marketingowej. Systematycznie badają opinie uczestników ruchu
turystycznego, analizują motywy odwiedzenia atrakcji, źródła informacji, a także efektywność konkretnych
form przekazu. Rozmówcy odmówili jednak podawania szczegółów, zasłaniając się tajemnicą handlową
i ochroną przed konkurencją.
- 115 -
Zdaniem przedstawicieli informacji i zarządców atrakcji, turyści nie kwestionują wiarygodności źródeł
informacji, z których czerpią wiedzę przez odwiedzeniem Województwa Zachodniopomorskiego i konkretnej
destynacji. Zdarza się jednak, że uczestnicy ruchu turystycznego poddają pod wątpliwość wiarygodność
materiałów promocyjnych i „przekolorowywanie” prezentowanych informacji (np. w niektórych publikacjach
Park Kasprowicza przedstawiany jest jako ogród botaniczny, który to ogród w rzeczywistości funkcjonuje na
części jego terenu). Turyści mają również zastrzeżenie dotyczące prezentacji, dostępności i oznakowania
szlaków do uprawiania turystyki aktywnej. Respondenci sami kwestionują część danych zawartych
w komercyjnych informatorach turystycznych (np. dotyczących szlaków wodnych i rowerowych).
Według wielu informatorów turystycznych i zarządców atrakcji, turyści poszukują wiedzy o tematycznych
trasach krajoznawczych, jak i możliwościach uprawiania turystyki aktywnej. Oczekują gotowych pakietów, ofert,
prezentacji szczegółowych udogodnień i możliwości spędzenia wolnego czasu dla rodzin z dziećmi. Istotne
znaczenie ma wyczerpujący charakter oraz rzetelność informacji. Przedstawiciele atrakcji deklarują
podejmowanie działań zmierzających do zapewnienia turystom oczekiwanych przez nich informacji. Prowadzą
również w tym zakresie systematyczny monitoring, modyfikują zakres przekazywanych informacji i kanały
dotarcia do klientów. Dbają o rzetelność i kompletność źródeł informacji, koncentrując się intensywnie na
aspekcie perswazyjnym: komunikaty zawierają element zachęty do skorzystania z oferty atrakcji. Respondenci
mają świadomość, że dla turystów duże znaczenie mają nowoczesne kanały komunikacyjne. Dlatego inwestują
w atrakcyjną pod względem formy i treści stronę internetową. Wierzą również w słuszność zasady, że jeden
zadowolony klient jest w stanie przyciągnąć dziesięciu innych. Dlatego dbają, aby ich klienci byli zadowoleni
i przekazywali dalej pozytywny obraz atrakcji.
Zaobserwować można dużą zbieżność pomiędzy wiedzą respondentów na temat oczekiwań i potrzeb
informacyjnych uczestników ruchu turystycznego a opiniami samych zainteresowanych, wyrażanymi podczas
wywiadów bezpośrednich PAPI. Świadczy to o tym, że część rozmówców dobrze zna swoich klientów, ich
pragnienia, potrafi antycypować ich potrzeby czy wręcz pobudzać popyt na swoje usługi za pomocą polityki
marketingowej.
Pytanie o strategię promocyjną wywołało najczęściej zakłopotanie wśród przedstawicieli centrów
i punktów informacji turystycznej. Takie plany i strategie są nieznane bądź nie ma żadnych konkretnych
powiązań w działaniu jednostek informacji turystycznych z tymi dokumentami. Zdarzały się jednak wyjątki:
część respondentów reprezentujących te instytucje znała założenia planów promocyjnych miasta, gminy czy
powiatu. Miała orientację, jakie działania wynikają z tych planów i w jaki sposób jednostka informacji wpisuje
się w realizację założeń polityki marketingowej. Takie podejście dotyczyło zwłaszcza dużych ośrodków miejskich
i kluczowych destynacji turystycznych pasa nadmorskiego. Uczestnicy badania podawali konkretne przykłady
stosowanych narzędzi promocyjnych i kanałów dotarcia do turystów. Wymieniane były głównie publikacje
promocyjne, udział w targach turystycznych i innych imprezach wystawienniczych, reklama w mass mediach,
akcje outdoorowe, eventy (np. „projekt plaża”), akcje typu „miasto x za pół ceny”, promocja za pośrednictwem
nowoczesnych mediów, w tym mediów 2.0. Widoczna jest zmiana w postrzeganiu skuteczności poszczególnych
narzędzi promocyjnych. Wiele przedstawicieli centrów i punktów informacji turystycznej dostrzega też
ewaluowanie formuły tragów turystycznych.
Zarządcy prywatnych atrakcji turystycznych niewiele mówili o posiadanych strategiach i stosowanych
narzędziach promocyjnych. Również w tym przypadku zasłaniali się tajemnicą. Wyrażali opinię, że polityka
marketingowa musi być zbieżna z charakterem obiektu i grupy docelowej. Duża część atrakcji koncentruje się
na aktywności w sieci internetowej (strona internetowa, profil w mediach społecznościowych). Prywatne
atrakcje wydają środki finansowe na działania o szerszym zasięgu dotarcia: outdoor, reklamę w mass mediach.
W przypadku publicznych atrakcji (np. jednostki muzealne funkcjonujące w strukturach samorządowych) ich
pracownicy skarżą się na ograniczony zakres działań promocyjnych, spowodowany uszczuplaniem budżetu.
- 116 -
Wywiady z zarządcami atrakcji i przedstawicielami jednostek informacji turystycznej wykazały, że nie jest
im znana strategia promocji regionu (niedawno opracowania strategia repozycjonowania marki Województwa
Zachodniopomorskiego, jak również ta poprzednia). Niektórzy słyszeli o tym, że trwają prace nad strategią
promocji regionu, a część rozmówców uczestniczyła w spotkaniach z wykonawcą strategii. Respondenci wyrazili
opinię, że czują niedosyt informacyjny i nie czuli się włączeni w proces prac nad tym projektem (uczestnicy
wywiadów wypowiadali się z reguły z dużą rezerwą na ten temat). Nie wiedzieli, z czego wynika nazwa
„Pomorze Zachodnie”, jak ją należy rozumieć. Zarządcy atrakcji jeszcze w mniejszym stopniu posiadali wiedzę
na temat strategii promocji regionu i nie chcieli wypowiadać się na ten temat. Uważają, że sprawa ich nie
dotyczy i nie widzą związku z prowadzonym przez siebie biznesem. Reprezentanci pasa pojezierzy twierdzą
wręcz, że podejmowane działania są dla nich niekorzystne, bo wprowadzają w błąd ich klientów.
Zdania uczestników wywiadów na temat logo Województwa Zachodniopomorskiego są bardzo podzielone.
Wiele osób nie widziało i nie zna nowego znaku. Duża część z nich nie wie, co o nim sądzić (nie ma skojarzeń,
nie rozumie tego znaku). Opinie rozmówców są następujące:
 znak nowoczesny, adresowany do młodych ludzi,
 element pozytywnego „odhaczenia“, który jest dosyć trafiony, pomimo mieszanych odczuć związanych
ze zmianą znaku,
 jest to nowoczesny rodzaj wizualnego spojrzenia na region,
 nowoczesny znak z kolorami, które oddają cechy regionu, czyli zieleń i woda, jest odniesienie do
dawnego logo, jednak sam znak z niczym się nie kojarzy,
 kolory są kolorami znaków lokalnych, widoczne jest odniesienie – las, woda i słońce,
 zarys mapy Województwa Zachodniopomorskiego,
 położenie, dostęp do wody, lasy, piasek,
 energetyczny znak w postaci latawca, czyli pokazanie możliwości do uprawiania sportów, chociażby
kitesurfingu,
 „love”, chociaż można odnieść wrażenie, że słowo to jest często dopisywane i nadużywane,
 pierwsze skojarzenia to ptak, mewa,
 „Podoba się w tym logo, że zostały wykorzystane zdjęcia, bo jestem zdania, że wykorzystanie grafiki
z fotografią jest najtrafniejszym rodzajem oddziaływania na odbiorcę. Podoba mi się to, miejsce tego
znaku oznaczającego”,
 „Bardzo wszystko komputerowe, ale kojarzy się ze skrzydłem ptaka. Jednakże jest za dużo kwadratów,
jest bardzo takie nowoczesne”,
 „Może się kojarzyć z rozwidleniami rzeki Odry”,
 „Lepiej prezentuje się z perspektywy niż z bliska, na bilbordach bardzo dobrze się sprawdza, przed
sobą to jest wrażenie tych pikseli, kwadraty ostre”,
 „Kolory nawiązują do poprzedniego logo, kolory związane z atrybutami województwa”,
 „Z niczym mi się nie kojarzy i dobrze, że pisze Pomorze Zachodnie, poza tym, to się z niczym nie
kojarzy, ani z ptakiem, ani z przyrodą, ani z niczym”.
Kłopot sprawiał też logotyp „Pomorze Zachodnie”. Jedni mówili, że już nie są na obszarze Województwa
Zachodniopomorskiego. Inni wskazywali na zawłaszczenie sobie części województwa pomorskiego. Zdaniem
uczestników wywiadów emitowane spoty były zbyt dużą zbitką różnorodności, ponownie pokazujące region
poprzez pryzmat letniego wypoczynku, który później nie zostawia śladu w pamięci.
- 117 -
Można dostrzec zbieżność pomiędzy opiniami wyrażanymi przez respondentów a wypowiedziami
uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego. Powtarzają się najważniejsze skojarzenia:
„odhaczenie”, zarys mapy Województwa Zachodniopomorskiego, kwadraty, piksele, mewa, ptak, skrzydła
ptaka, latawiec, kolory nieba, wody, lasu, słońca i piasku. Najbardziej znamienna jest wypowiedź, że są to
kolory związane z atrybutami regionu. Większość skojarzeń dotyczyła w zasadzie obszaru turystyki. Istotne jest,
że niektórzy uczestnicy wywiadów podkreślają nowoczesny charakter logo, które zgodnie z zamierzeniami ma
być stosowane również w promocji gospodarczej Województwa Zachodniopomorskiego. Niepokojący może być
fakt, że wielu respondentów postrzega znak przez pryzmat sezonowości ruchu turystycznego, z czym walczą
zarówno władze samorządowe, jak również branża turystyczna.
6. Określenie zapotrzebowania uczestników ruchu turystycznego na
specyfikę oferty turystycznej
W opinii zarządców atrakcji i przedstawicieli jednostek informacji oferowane usługi zaspokajają potrzeby
uczestników ruchu turystycznego. Informatorzy wyrażają takie zdanie, chociaż większość centrów i punktów nie
monitoruje opinii turystów. Odwiedzający najbardziej zainteresowani są bezpłatnymi mapami, przewodnikami,
korzystaniem z infokiosków. Jest podkreślane, że często samorząd nie wykorzystuje w wystarczający sposób
jednostek jako miejsca przekazu informacji o usługach i produktach turystycznych regionu. Przedstawiciele
centrów i punktów informacji turystycznej podkreślali ograniczone możliwości w zakresie obecnych i przyszłych
działań na rzecz wzbogacenia oferty turystycznej. Większość respondentów działających w ramach struktur
samorządowych zaznacza, że to wykracza poza ich kompetencje. Niektórzy przedstawiali obecne i przyszłe
działania na rzecz wzbogacenia oferty turystycznej, podejmowane na poziomie polityki turystycznej
i promocyjnej urzędu miasta lub gminy.
Bardziej wyczerpująco wypowiadali się zarządcy atrakcji turystycznych. Koncentrowali się na bieżących
aspektach oferty turystycznej. Rozmówcy ci bardzo dbają o kompleksowość oferty. Jak wspomniano wcześniej,
starają się zapewnić dowóz, oferują usługi typu „all-inclusive”, łączą usługi w atrakcyjne pakiety, dodają bonusy,
organizują specjalne upusty. Dotyczy to zwłaszcza prywatnych atrakcji. Jednostki publiczne mają ograniczone
pole manewrowania ceną. Skupiają się przede wszystkim na aspektach merytorycznych. Dbają o wysoką jakość
usług i ich dostępność. W miarę możliwości uzupełniają ofertę podstawową o dodatkowe elementy (np.
organizują drobny poczęstunek przy okazji wernisażu, otwarcia wystawy, zapewniają atrakcyjne pakiety dla
grup, np. zwiedzanie, poczęstunek, prelekcja, pokazy artystyczne).
Istotnym problemem ruchu turystycznego Województwa Zachodniopomorskiego jest jego sezonowość.
Jednym z elementów wywiadu było poznanie opinii rozmówców na temat tego, w jakim ich zdaniem kierunku
musiałaby się zmieniać oferta turystyczna regionu, aby turyści byli bardziej skłonni przyjechać tutaj poza
sezonem letnim. Pytanie to było adresowane w większym stopniu do przedstawicieli centrów i punktów
informacji turystycznej, jako reprezentantów samorządu lokalnego. Niektóre jednostki chciałyby rozwinąć
swoją działalność o sprzedaż biletów, pamiątek oraz ich produkcję, pośrednictwo w rezerwacji usług
turystycznych, np. noclegów, oraz wymianę informacji z innymi podobnymi punktami.
Część respondentów odnosiło się do działań podejmowanych na poziomie miasta lub gminy. Niektóre
jednostki samorządu lokalnego współpracują z przedstawicielami branży hotelarsko-gastronomicznej
i zarządcami atrakcji, promując daną destynację jako atrakcyjne miejsce na przyjazd poza sezonem letnim.
Uczestnicy wywiadów wymieniali cytowane już wcześniej akcje, które mają spowodować zwiększenie
pozasezonowego ruchu turystycznego (np. listopadowa i marcowa edycja akcji „miasto x za pół ceny”).
Rozmówcy wyraźnie podkreślają, że turyści oczekują większej ilości całorocznych atrakcji, korzystnych cen,
- 118 -
pakietów usług, zapewnienia atrakcyjnych możliwości spędzania w Województwie Zachodniopomorskim
w mniej sprzyjających porach roku. Duża część respondentów wskazywała na infrastrukturę, która pozwoliłaby
wykorzystać dostępne miejsca noclegowe w okresie poza sezonem, np.: aquaparki, całoroczne centra rozrywki.
Padały również propozycje dotyczące stworzenia nowych produktów w formie pakietów oraz koordynacji lub
przesunięcia terminów ciekawych imprez kulturalnych, rozrywkowych i sportowych na okres przedi posezonowy. Również w tym zakresie opinie rozmówców są kompatybilne z deklaracjami wyrażanymi przez
uczestników ruchu turystycznego.
Bardziej konkretnych informacji udzielili reprezentanci prywatnych atrakcji turystycznych. Uważają oni, że
dzięki systematycznemu monitoringowi posiadają wiedzę na temat potrzeb i preferencji uczestników ruchu
turystycznego. Podawali przykłady ośrodków spa & wellness, które starają się zapewnić atrakcyjną, całoroczną
ofertę. Uczestnicy wywiadów często współpracują z takimi obiektami i oferują swoje usługi przebywającym
w nich gościom. Dostrzegają jednak istotny problem: zarządzający ośrodkami spa & wellness podejmują wysiłki
zmierzające do takiego rozszerzenia oferty dla swoich gości, aby praktycznie zamknąć ich na terenie obiektu.
Właściciele prywatnych atrakcji poszukują zatem narzędzi wpływania na wydłużenie sezonu w zarządzanym
przez siebie obiekcie. Często uważają jednak, że słaby ruch turystyczny poza sezonem wynika ze słabej
promocji. Mają jednak świadomość, że zmiana modelu zachowań turystów jest długotrwałym procesem.
Zarówno przedstawiciele centrów i punktów informacji turystycznej, jak również zarządcy atrakcji są
zainteresowani współpracą i wspólną sprzedażą oferty, jednakże zdaniem uczestników wywiadów brakuje
podmiotów, które chciałyby się tego zadania podjąć i skoordynować sprzedaż sieciową oferty turystycznej.
Częściej merytorycznie wypowiadali się tutaj przedstawiciele prywatnych atrakcji turystycznych. Część z nich
przygotowuje dla swoich klientów pakiety usług, a zatem wiedzą doskonale, na czym polega tego typu oferta.
Respondenci nieustannie uczą się, podpatrują dobre praktyki z innych regionów i krajów. Jednym z dobrych
przykładów, zdaniem uczestników, jest rozwijana Szczecińska Karta Turystyczna.
Przedstawiciele publicznych atrakcji turystycznych również wykazywali zainteresowanie udziałem
w łączonej sprzedaży pakietów usług. Niektórzy mają już własne doświadczenia z takiej współpracy,
np. sprzedaż biletów wstępu za pośrednictwem lokalnej organizacji turystycznej.
7. Poziom zaangażowania i współpracy w obsługę ruchu turystycznego
i promocję turystyczną
Uczestników wywiadów zapytano o poziom lokalnej współpracy na rzecz zwiększenia ruchu turystycznego
oraz rozwoju i promocji turystyki. Współpraca dotyczy kilku poziomów. Pierwszy jest związany z kontaktami
pomiędzy centrami i punktami informacji turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego. Nieformalna
współpraca istnieje, choć jest utrudniona z racji sporadyczności personalnych spotkań. Większość rozmówców
zna się osobiście, spotyka np. przy okazji wspólnego uczestnictwa w imprezach targowych. Nie ma jednak,
zdaniem respondentów, stałej platformy współpracy i wymiany doświadczeń. Rozmówcom brakuje takiej formy
współpracy i chętnie zaangażowaliby się w tego rodzaju aktywność.
Cześć jednostek informacji turystycznej współpracuje z innymi w regionie, posiada materiały innych
destynacji i obszarów Województwa Zachodniopomorskiego i wymienia się nimi. Niektórzy respondenci
uważają, że współpraca na tym poziomie funkcjonuje „bo wspomagamy się, ja reklamuję ich hotele“. Brak jest
koordynacji kalendarza imprez, również na poziomie regionalnym. W opinii uczestników wywiadów brakuje
również zadowalającej współpracy na poziomie regionalnym. Niektórym jednostkom brakuje nie tylko
informacji, ale również wydawnictw promujących region. Część rozmówców wypowiadało się bardzo ostrożnie,
zastrzegając, że wyrażają wyłącznie prywatne opinie.
- 119 -
Zarządcy prywatnych atrakcji w większości nie zauważają żadnej współpracy na poziomie lokalnym
i regionalnym. Nie widzą korzyści w takiej współpracy, nie czują potrzeby zaangażowania. Natomiast zarządcy
publicznych atrakcji twierdzili, że nie są zapraszani do współpracy. Brakuje im większego zaangażowania,
zarówno ze strony władz samorządowych, jak również podmiotów prywatnych.
Przedstawiciele centrów i punktów informacji turystycznej oczekiwaliby przekazywania i wymiany
informacji, systemów informatycznych z systemami rezerwacji miejsc. Część respondentów jest zadowolona
z obecnego poziomu współpracy i oczekiwałaby utrzymania go w przyszłości. Z kolei przedsiębiorcy
reprezentujący prywatne atrakcje od lat sami sobie dają radę i w większości nie oczekują pomocy. Nie czują się
wspierani przez samorządy lokalne.
- 120 -
V.
Jakość obsługi uczestników ruchu turystycznego w centrach
i punktach informacji turystycznej Województwa
Zachodniopomorskiego (wnioski z badania „Mystery Client”
<”Tajemniczy Klient”>)
Centra i punkty informacji turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego są istotnym elementem
obsługi ruchu turystycznego regionu. Często są pierwszym kontaktem turysty z ofertą Województwa
Zachodniopomorskiego. Zainteresowani odwiedzeniem regionu przed wizytą kontaktują się z jednostkami
informacji turystycznej (telefonicznie lub via e-mail). Badania uczestników krajowego i zagranicznego ruchu
turystycznego nie wykazały, że informacja turystyczna jest jednym z głównych źródeł informacji
determinujących podjęcie decyzji o przyjeździe na „Pomorze Zachodnie” (4,9% Polaków i 5,1% obcokrajowców
zadeklarowało poleganie na tym źródle). Nie umniejsza to roli centrów i punktów informacji turystycznej, które
mają duży wpływ na wizerunek regionu i na potencjalną chęć ponownego odwiedzenia regionu bądź rezygnację
z przyjazdu w przyszłości.
Głównym celem badania metodą „Tajemniczy Klient” jest analiza i ocena obsługi uczestników krajowego
i zagranicznego ruchu turystycznego w centrach i punktach informacji turystycznej Województwa
Zachodniopomorskiego. Przeprowadzenie badania miało na celu osobiste poznanie informatorów podczas ich
pracy: obsługi turystów i odwiedzających, zainteresowanych ofertą turystyczną poszczególnych destynacji
i regionu. Cele szczegółowe badania obejmowały ocenę:
 jakości obsługi w jednostkach informacji turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego
(stosowane formuły grzecznościowe, życzliwość i uprzejmość informatorów, umiejętność nawiązania
kontaktu z odwiedzającym, szybkość reakcji na zapytania oraz stopień dopasowania odpowiedzi do
oczekiwań klientów, prezentację – sposób przedstawienie się informatora i jednostki, kompletność,
rzeczowość, sprawność komunikacji werbalnej i niewerbalnej),
 wizerunku centrów i punktów informacji turystycznej oraz zatrudnionych informatorów (obszar
wizualny, zachowań i komunikacji),
 organizacji pracy centrów i punktów informacji turystycznej (dojazd do jednostki, oznakowanie, strefa
wejścia, stanowiska informatora, udogodnienia dla odwiedzających, w tym niepełnosprawnych,
prezentacja materiałów informacyjnych),
 reagowania w przypadku trudnych sytuacji i niestandardowych oraz „trudnych klientów”,
 wpływu jakości obsługi na poziom zadowolenia turystów i potencjalną chęć ponownego odwiedzenia
regionu, rezygnację z przyjazdu w przyszłości,
 znajomości oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego.
Osoby kierujące centrami i punktami informacji turystycznej były również podmiotem badania metodą IDI.
Wcześniejsze przeprowadzenie badania jakości w charakterze Tajemniczego Klienta umożliwiło porównanie
jakości obsługi dokonanej w trakcie badania z opiniami turystów i postrzeganiem jakości swojej pracy przez
same zainteresowane podmioty.
- 121 -
Ocena jakości obsługi uczestników ruchu turystycznego została przeprowadzona za pomocą następujących
technik badawczych:
 badane metodą „Tajemniczy Klient” w oparciu o obserwację bezpośrednią podczas wizyty centrach
i punktach informacji turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego,
 badanie metodą „Tajemniczy Klient” za pomocą zapytania e-mail o ofertę turystyczną regionu.
Badanie zostało zrealizowane w 16 jednostkach (centrach i punktach informacji turystycznej). Znajdują się
one w destynacjach objętych badaniem, czyli w: Szczecinie (2 centra), Koszalinie, Świnoujściu, Międzyzdrojach,
Niechorzu, Kołobrzegu, Milenie, Darłowie, Złocieńcu, Szczecinku, Czaplinku, Cedyni, Barlinku, Drawnie i Wałczu.
Warto zaznaczyć, że centra i punkty informacji turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego są
bardzo zróżnicowane. Niektóre jednostki znajdują się bezpośrednio w strukturach urzędów miejskich lub
gminnych (np. Centrum Informacji Turystycznej w Świnoujściu) i nie prowadzą sprzedaży usług. Inne są częścią
zakładów budżetowych lub gminnych spółek, niekoniecznie związanych bezpośrednio z obsługą ruchu
turystycznego (np. Punkt Informacji Kulturalno-Turystycznej w Międzyzdrojach). W badaniu wzięły udział
również centra prowadzone przez stowarzyszenia, w tym lokalne organizacje turystyczne (m.in. Regionalne
Centrum Informacji Turystycznej w Koszalinie, Centrum Informacji Turystycznej w Darłowie, Centrum Informacji
Turystycznej w Szczecinku). Jednostki podległe zakładom budżetowym lub gminnym spółkom oraz prowadzone
przez stowarzyszenia prowadzą działalność gospodarczą, sprzedając wydawnictwa turystyczne (przewodniki,
mapy), pamiątki, dodatkowe usługi (np. usługi przewodnickie). Opisane okoliczności powodują trudności przy
standaryzowaniu świadczonych usług.
Część centrów i punktów informacji turystycznej regionu poddało się kategoryzacji, zgodnie z polskim
systemem informacji turystycznej. Podmiotem certyfikującym w regionie jest Zachodniopomorska Regionalna
Organizacja Turystyczna. Ubieganie się o określoną kategorię obliguje m.in. do zapewnienia odpowiednich
warunków lokalowych, rozwiązań w zakresie obsługi klienta, kompetencji zatrudnionego personelu (jakość
techniczna i jakość funkcjonalna). Certyfikację przeszły m.in. następujące centra i punkty w destynacjach
objętych badaniem: Regionalne Centrum Informacji Turystycznej w Koszalinie (trzy gwiazdki), Centrum
Informacji Turystycznej w Świnoujściu (trzy gwiazdki), Centrum Informacji Turystycznej w Szczecinie – MOSiR
(trzy gwiazdki), Centrum Informacji Turystycznej „Spichlerz” w Drawnie (dwie gwiazdki), Centrum Informacji
Turystycznej w Barlinku (trzy gwiazdki). W Województwie Zachodniopomorskim nie funkcjonuje jednak
regionalny system informacji turystycznej (taki system został stworzony m.in. w województwie małopolskim:
Małopolski System Informacji Turystycznej MSIT).
2. Wizyta w charakterze „Tajemniczego Klienta” w centrach i punktach
informacji turystycznej
2.1. Założenia wstępne przeprowadzenia wizyty
Badanie metodą „Tajemniczy Klient” przeprowadzone zostało w oparciu o obserwację bezpośrednią
podczas wizyty w wymienionych centrach i punktach informacji turystycznej. Wizyty odbyły się pomiędzy
12 a 31 sierpnia 2013 r., w czasie trwania sezonu turystycznego.
- 122 -
Audytorzy realizujący badanie wcielili się w tzw. zwykłych turystów. Odwiedzający centrum lub punkt
informacji turystycznej to małżeństwo zainteresowane odkrywaniem uroków i atrakcji Województwa
Zachodniopomorskiego, innych niż nadmorskie plaże (interesuje ich przyroda, kultura, historia). Jest to wyjazd
spontaniczny. Po drodze planują odwiedzić znajomych. Przyjechali z miasta znajdującego się na Śląsku. Są
zainteresowani usługami odwiedzanej jednostki. Słyszeli od znajomych o danym miejscu, że jest ciekawe,
jednak o szczegóły nie wypytywali. Gdyby okazało się, że jest inaczej, pojadą dalej, w miejsce położone
niedaleko, ale ciekawsze. Turyści ci podróżują własnym samochodem, ale myślą o przyjeździe w następnym
roku na rowerową tematyczną wycieczkę krajoznawczą po Województwie Zachodniopomorskim. Odwiedzający
centrum lub punkt informacji turystycznej oczekują pomocy w znalezieniu noclegu, pytają o atrakcje
turystyczne, ich dostępność. Chcą uzyskać informacje o szlakach rowerowych i możliwościach zwiedzania
regionu na rowerze.
Realizacja badania składała się z czterech etapów. Pierwszy etap obejmował analizę strony internetowej
centrów i punktów informacji turystycznej (część jednostek posiada własne strony internetowe, inne jedynie
podstronę na stronie internetowej miasta lub gminy). Kolejne trzy etapy stanowiły wizytę w terenie. Oceniane
były trzy aspekty funkcjonowania centrum lub punktu informacji turystycznej: wygląd zewnętrzny i wewnętrzny
oraz obsługa klienta przez zatrudnionego tam informatora. Końcową ocenę stanowiło subiektywne wrażenie
audytora przeprowadzającego badanie.
Arkusz oceny składał się łącznie z 43 pytań, w tym 23 pytania odnosiły się bezpośrednio do obsługi turysty
przez informatora. Ocenianym aspektom zostały nadane odpowiednie wagi, adekwatne do znaczenia
w obsłudze ruchu turystycznego (podobne założenia przyjęto w badaniach prowadzonych na zlecenie Polskiej
Organizacji Turystycznej). Rozkład wag jest następujący:
 wygląd zewnętrzny i wewnętrzny: położenie i oznakowanie (15%),
 wygląd zewnętrzny i wewnętrzny: organizacja jednostki IT (20%),
 obsługa klienta – turysty w jednostce IT (55%),
 subiektywne wrażenie audytora (10%).
2.2. Ocena wyglądu zewnętrznego i wewnętrznego
Oceniając wygląd zewnętrzny i wewnętrzny centrów i punktów informacji turystycznej badano ich
położenie i oznakowanie. Kryteria oceny obejmowały m.in. oznakowanie dojścia i dojazdu do jednostki,
infrastrukturę otoczenia (parking samochodowy, stojaki na rowery, bliskość przystanku komunikacji publicznej),
oznakowanie samego lokalu, udogodnienia dla osób niepełnosprawnych w strefie wejścia oraz czystość
i estetykę. Wymienione elementy złożyły się na łączną ocenę położenia i oznakowania.
- 123 -
Na łączną ocenę położenia i oznakowania składają się zarówno czynniki zależne od kierownictwa jednostki,
jak również niezależne, ale istotne z punktu widzenia uczestnika ruchu turystycznego. Z tego względu skala
ocen jest dość zróżnicowana (w przedziale od 0,60 do 1,35, gdzie 1,35 jest oceną maksymalną).
18
Rysunek 82: Położenie i oznakowanie centrów i punktów informacji turystycznej (n=16) .
Źródło: Opracowanie 2BA doradztwo strategiczne na podstawie badania metodą „Mystery Client”.
Centra i punkty informacji turystycznej położone są w różnych lokalizacjach. Położenie wynika często
z charakteru jednostki. W dużych miastach centra informacji znajdują się w miejscach o największej
koncentracji ruchu turystycznego. Często oprócz głównej siedziby na terenie danej destynacji funkcjonuje kilka
dodatkowych punktów informacji. Jednostki w destynacjach nadmorskich zostały zlokalizowane w centrach
miast. Dodatkowo są uruchamiane sezonowe punkty w dzielnicach nadmorskich lub w miejscach koncentracji
ruchu turystycznego. W miastach, szczególnie małych, w obszarze pojezierzy, punkty informacji turystycznej
znajdują się najczęściej na rynku lub jego okolicach. Przeważnie jednostka posiada samodzielny lokal.
W niektórych przypadkach centrum lub punkt informacji mieści się w siedzibie urzędu miasta lub gminy. Dwa
punkty są połączone z muzeum lub izbą muzealną. Stolica regionu ma swoją specyfikę: miejskie Centrum
Informacji Turystycznej jest zlokalizowane w budynku Żeglugi Bałtyckiej, natomiast Centrum Informacji
Turystycznej „Zamek” (Instytucja Kultury Samorządu Województwa Zachodniopomorskiego) znajduje się
bezpośrednio przy Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie.
Lokalizacja jednostek informacji turystycznej często jest podyktowana uwarunkowaniami lokalowymi
i zdarza się, że są to miejsca, do których z trudem trafia turysta. Położenie jednostki wiąże się z jej
oznakowaniem, a turysta powinien bez trudu znaleźć drogę (zarówno z perspektywy kierującego pojazdem, jak
również pieszego). Nie wszystkie obiekty posiadają jednak czytelne oznakowanie w systemie informacji
miejskiej. Niektóre centra i punkty informacji turystycznej zmieniły niedawno swoją lokalizację. Oznakowanie
dojazdu jest w trakcie tworzenia. Inne posiadają zbyt mało znaków kierujących albo znaki te okazują się zbyt
małe i nieczytelne (szczególnie dla kierowców). Każda z jednostek jest położona w pobliżu parkingu
samochodowego (najczęściej miejskiego).
18
Oceny poszczególnych centrów i punktów informacji turystycznej nie są ujawniane w ogólnie dostępnym raporcie.
Ocenianym jednostkom zostały przyporządkowane kolejne litery alfabetu.
- 124 -
Prawie połowa z nich znajduje się blisko przystanków komunikacji publicznej. W przypadku destynacji
nadmorskich czynnik ten jest mniej istotny. Ważniejsze okazuje się udostępnienie stojaków do postawienia
i zabezpieczenia rowerów. Takie udogodnienia znajdują się tylko przy trzech centrach informacji turystycznej
(w Świnoujściu, Szczecinku i Barlinku). Dziewięć na szesnaście jednostek posiada udogodnienia dla osób
niepełnosprawnych w strefie wejścia (sześć posiada również rozwiązania lokalowe, ułatwiające obsługę
niepełnosprawnych, w tym poruszających się na wózkach inwalidzkich).
Oznakowanie zewnętrzne lokali jednostek informacji turystycznej regulują przepisy dotyczące kategoryzacji
tego typu obiektów. Większość ocenianych centrów i punktów poddało się kategoryzacji prowadzonej przez
Zachodniopomorską Regionalną Organizację Turystyczną i oznakowanie spełnia zalecenia dla otrzymanej
kategorii. Niemal wszystkie jednostki informacji turystycznej są dobrze oznakowane. Godziny otwarcia zostały
też wyeksponowane w widoczny sposób. Wyjątek stanowi Punkt Informacji Turystycznej w Cedyni, który
funkcjonuje przy Muzeum Regionalnym w Cedyni (obiekt w ogóle nie posiada oznakowania).
Rysunek 83. Oznakowanie centów i punktów informacji turystycznej (n=16).
Audytorzy zwrócili uwagę, że w niektórych przypadkach godziny otwarcia jednostki umieszczone na
witrynie nie pokrywają się z informacjami dostępnymi na stronie internetowej. Zdarzyło się również, że punkt
funkcjonujący przy muzeum był nieczynny, a informacja na stronie internetowej była inna.
Lokale centrów i punktów informacji turystycznej są położone w otoczeniu tkanki miejskiej. Z reguły jest to
otoczenie estetyczne i przyjazne turyście. Kierownictwo jednostki nie ma wpływu np. na czystość w najbliższym
sąsiedztwie. Zadbanie o wygląd strefy wejścia, w szczególności czystość witryny i estetykę umieszczonych
informacji, należy do pracowników obiektu. Pod względem czystości i estetyki wszystkie oceniane jednostki
wypadły bardzo dobrze.
- 125 -
Kolejnym elementem oceny była organizacja funkcjonowania centrów i punktów informacji turystycznej.
Ocenie podlegały funkcjonalność rozwiązań lokalowych, estetyka pomieszczenia oraz udogodnienia dla
odwiedzających. Ocena organizacji pracy centrów i punktów informacji turystycznej jest na bardziej
wyrównanym poziomie, niż ta dotycząca położenia jednostek i oznakowania. Sześć na szesnaście jednostek
otrzymało notę maksymalną (2,20).
Rysunek 84. Organizacja pracy jednostki informacji turystycznej (n=16).
Niemal wszystkie oceniane jednostki posiadają wyraźnie wyodrębnioną strefę obsługi turysty i strefę
informatora (wyjątek stanowi Punkt Informacji Turystycznej w Niechorzu, który funkcjonuje przy Muzeum
Rybołówstwa). Przyjęte rozwiązania organizacyjne są przyjazne dla odwiedzających. Niektóre obiekty posiadają
nowe, spójne ze sobą elementy wyposażenia. Inne mają sprzęt, jakim dysponował zarządzający lokalem. Prawie
nigdzie wyposażenie nie jest zunifikowane (wyjątek stanowi Centrum Informacji Turystycznej w Świnoujściu).
W strefie dla turysty znajdują się krzesła i stoliki. W niektórych przypadkach jest to duża przestrzeń: turysta
może usiąść, odpocząć, zapoznać się w otrzymanymi materiałami informacyjnymi (tak jest np. w Szczecinie,
Świnoujściu, Koszalinie, Darłowie, Szczecinku). W pomieszczeniu panuje ład i porządek. Gość przeważnie nie
dostrzega nieładu na zapleczu bądź w dokumentach informatorów.
W czternastu jednostkach w widocznym miejscu znajdują się najważniejsze materiały poglądowe danej
destynacji (np. plan miasta). Bezpłatne publikacje znajdują się w miejscach łatwo dostępnych dla turystów.
Informatorzy stale uzupełniają stojaki i regały z ulotkami i folderami. W żadnej jednostce nie można było
dostrzec pustych miejsc. Część centrów i punktów prowadzi działalność gospodarczą i sprzedaje publikacje
turystyczne (np. mapy, przewodniki, albumy). Płatne wydawnictwa nigdzie nie są wymieszane z bezpłatnymi
ulotkami i folderami. Coraz więcej jednostek drukuje na początku sezonu wakacyjnego bezpłatną mapę
turystyczną destynacji (poglądowa mapa w dużym nakładzie, drukowana w wyrywanych blokach). Jest to dobre
rozwiązanie, doceniane przez turystów.
W większości centrów i punktów skorzystać można z internetu (stanowisko komputerowe z dostępem do
sieci), w nielicznych przypadkach również z internetu bezprzewodowego. Obiekty udostępniają odwiedzającym
grzecznościowo toaletę, bo tylko nieliczne posiadają toaletę dostępną regularnie dla gości z zewnątrz.
Ostatnim elementem oceny była organizacja stanowisk pracy informatorów. Dla turysty jest istotna
możliwość bezpośredniego dostępu, poczucie, że informatorzy „nie odgradzają się” ladą. Kierownictwo
wszystkich jednostek dba o ten aspekt i należy ocenić bardzo dobrze organizację stanowisk informatorów,
- 126 -
z uwagi na ich przyjazność. Zdarza się, że w jednostce naprzeciwko stanowisk informatorów ustawione są
krzesła dla turystów. W większości przypadków informatorzy stoją za ladą i w tej pozycji obsługują turystów.
Zdarzyło się, że informator przyjmował stojącego turystę w pozycji siedzącej. Takie rozwiązania są dopuszczalne
tylko w przypadku obsługi osób niepełnosprawnych, poruszających się na wózkach inwalidzkich.
2.3. Jakość obsługi uczestnika ruchu turystycznego w jednostkach informacji
turystycznej
Jakość obsługi była oceniana na podstawie bezpośredniego kontaktu z informatorem turystycznym (od
momentu wejścia do centrum lub punktu i nawiązania kontaktu wzrokowego, poprzez cały proces obsługi
turysty, do momentu pożegnania się i opuszczenia obiektu). Ocena jakości obsługi jest bardzo zróżnicowana
(w przedziale od 4,95 do 9,90, maksymalna ocena wynosiła 12,00). Żadna z ocenianych jednostek nie uzyskała
noty maksymalnej. Stało się tak po części z powodu przyjętych rozwiązań w zakresie obsługi klienta. Przy
interpretacji ocen należy również uwzględnić moment przeprowadzenia badania. Wizyty w centrach i punktach
informacji turystycznej odbywały się w okresie sezonu letniego, kiedy natężenie ruchu turystycznego jest
największe. W przypadku oceny jakości obsługi przyjęto takie same kryteria, jak przy ocenie jakości technicznej
(ocena zero-jedynkowa: spełnia/nie spełnia).
Rysunek 85. Obsługa uczestnika ruchu turystycznego w jednostce informacji turystycznej (n=16).
Po wejściu do każdego centrum lub punktu informacji turystycznej informatorzy nawiązywali kontakt
wzrokowy, w prawie wszystkich przypadkach uśmiechali się i witali (często czekali jednak, aż turysta pierwszy
powie „dzień dobry”). W 50% jednostek w momencie wejścia audytora informatorzy zajmowali się pracą przy
komputerze, ⅓ obsługiwała turystów, a co czwarty rozmawiał z innymi pracownikami. Niektórzy pracownicy
rozmawiali przez telefon, porządkowali materiały lub czekali na turystów. Nikt nie zajmował się sprawami
prywatnymi. Zaledwie w jednej jednostce informacji turystycznej personel posiada imienne identyfikatory.
W niemal każdym z odwiedzanych obiektów informator przystąpił niezwłocznie do obsługi klienta i żaden
z nich nie okazał niezadowolenia (np. z powodu przerwanej rozmowy z innymi pracownikami). W kilku
punktach (tam, gdzie informatorzy byli zajęci porządkowaniem materiałów lub pracą przy komputerze) audytor
musiał czekać na pojawienie się personelu. Rozmowa zaczynała się przeważnie od pytania informatora,
„w czym mogę pomóc?”. Czasem były to jednak wyrażenia: „słucham”, „proszę”, „tak?”. Po przedstawieniu
przez audytora wcielającego się w turystę informacji dotyczącej potrzeb, informatorzy zadawali pytania otwarte
i zamknięte (ogólne i szczegółowe). W większości przypadków osoba zatrudniona w jednostce słuchała z uwagą,
- 127 -
angażowała się w rozmowę werbalnie i pozawerbalnie, starała się zadawać dodatkowe pytania i pytania
badawcze. Nie rozpraszała się rozmowami z innymi pracownikami ani odbieraniem telefonów. Można jednak
odnieść wrażenie, że informatorzy nie są szkoleni z technik obsługi klienta, ponieważ nadużywają pytań
zamkniętych już na wstępie rozmowy. Druga strona może mieć odczucie, że informator chce jak najszybciej
udzielić odpowiedzi i zakończyć rozmowę. W destynacjach nadmorskich w szczycie sezonu letniego
informatorzy obsługują bardzo wielu turystów i pracują pod dużą presją (nikt nie chce zbyt długo czekać na
udzielenie informacji). Pośpiech w obsłudze wytłumaczyć można względami obiektywnymi.
Większość informatorów dobrze orientowała się w ofercie ulotek informacyjnych i treści folderów.
Personel jednostki starał się rozwiązać problem i udzielić wyczerpującej wypowiedzi. Proponował produkt lub
usługę, której oczekiwał odwiedzający. Centra i punkty informacji turystycznej nie prowadzą sprzedaży ani
pośrednictwa w sprzedaży usług noclegowych. Niektóre współpracują z biurami zajmującymi się tego typu
działalnością (dotyczy to trzech destynacji nadmorskich). Część jednostek wypracowało kontakty
z przedstawicielami branży hotelarskiej. W nielicznych przypadkach polecają jakiś obiekt, jednak najczęściej
informatorzy unikają jednoznacznego sugerowania wyboru konkretnych ofert. Proponują turyście katalog
z bazą noclegową miasta i zalecają samodzielne telefonowanie do wybranych obiektów. Nie mają orientacji na
temat cen usług noclegowych. W odczuciu odwiedzającego wizyta w jednostce informacji turystycznej nie
rozwiązała jego problemu. W trzech przypadkach zdarzyło się, że personel jednostki zaproponował
zatelefonowanie w imieniu gościa i sprawdzenie dostępności wolnych pokoi. Okazało się wówczas, że
informatorzy przeważnie nie znają polecanych obiektów i nie mają wiedzy dotyczącej jakości świadczonych tam
usług. W kilku przypadkach informatorzy nie ukrywali zdziwienia, że osoby bez wcześniejszej rezerwacji szukają
w ostatniej chwili noclegu.
W piętnastu na szesnaście jednostek personel centrów i punktów informacji turystycznej zachęcał do
odwiedzenia atrakcji, o którą pytał audytor, a także podawał szczegółowe informacje dotyczące możliwości
zwiedzania (np. godzin otwarcia, cen biletów wstępu, oferty usług dodatkowych). Najczęściej robił to jednak na
życzenie odwiedzającego. Często informator zachęcał do odwiedzenia innych atrakcji. Tylko siedem na
szesnaście jednostek informowało o swojej dostępności i chęci udzielenia w razie potrzeby dodatkowej
informacji. W dziesięciu przypadkach personel proponował dodatkowe produkty i usługi (np. zakup mapy,
skorzystanie z usług agencji pośredniczącej w wynajmowaniu pokoi, zwiedzanie izby muzealnej). Informatorzy
uprzedzali o możliwości bądź konieczności skorzystania z usług przewodnickich.
Wszystkie centra i punkty informacji turystycznej posiadają materiały ogólne i szczegółowe na temat
reprezentowanej destynacji (nieodpłatne lub odpłatne). Część dysponuje specjalistycznymi i tematycznymi
przewodnikami oraz mapami. W każdej jednostce znajdują się materiały informacyjne o najbliższej okolicy. Aż ¾
obiektów oferuje również informacje o innych, wybranych, destynacjach w regionie (są to najczęściej
wydawnictwa promocyjne, które zostały uzyskane na zasadzie wymiany z przedstawicielami innych miejsc).
Publikacje dotyczące całego regionu znajdują się w wybranych jednostkach (co szósta dysponuje ogólnymi
informacjami o regionie, co czwarta posiada materiały informacyjne o charakterze specjalistycznym). Połowa
centrów i punktów dysponuje materiałami informacyjnymi i promocyjnymi o innych regionach lub krajach.
Dotyczy to przede wszystkim destynacji w obszarze nadgranicznym.
Żadna jednostka informacji turystycznej nie umieszcza w widocznym miejscu informacji na temat innych
centrów i punktów w Województwie Zachodniopomorskim. Tylko nieliczne posiadają takie informacje.
Większość odsyła do publikacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego lub
Zachodniopomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej. Niektóre centra wypracowały personalne kontakty
z innymi w regionie i potrafią pokierować turystę zainteresowanego odwiedzeniem innej destynacji. Jedynie
kilka jednostek umieściło w swoim lokalu dużą mapę turystyczną Województwa Zachodniopomorskiego.
- 128 -
W żadnym z centrów lub punktów informatorzy nie proponują zapakowania przekazywanych materiałów
drukowanych w torbę reklamową (bezpłatną lub dodatkowo płatną). W dziewięciu na szesnaście jednostek
personel obsługujący turystów podziękował za wizytę w obiekcie. Zaledwie dwóch informatorów życzyło
miłego pobytu w danym miejscu i udanego zwiedzania. Wszyscy informatorzy miło żegnali się z odwiedzającym.
Nie zapraszano jednak do ponownego odwiedzenia centrum lub punktu informacji turystycznej.
Na subiektywną ocenę jakości obsługi w centrach i punktach informacji turystycznej składa się pierwsze
wrażenie audytora po wejściu do obiektu oraz odczucie satysfakcji z powodu poziomu obsługi i zakresu
informacji udzielonej przez informatora. Dwa centra informacji turystycznej uzyskały maksymalną notę – 1,00.
Najsłabiej oceniona jednostka zyskała notę równą połowie wartości oceny maksymalnej.
Rysunek 86. Subiektywna ocena jakości obsługi w jednostkach informacji turystycznej Województwa
Zachodniopomorskiego (n=16).
Spostrzeżenia dokonane przez audytorów w relacji z informatorami zostały skonfrontowane z deklaracjami
uzyskanymi podczas indywidulanych wywiadów pogłębionych. W niektórych przypadkach deklarowany poziom
zaangażowania i obsługi nie pokrywa się ze stanem faktycznym. Dotyczy to w szczególności pomocy turyście,
wsparcia w rozwiązaniu jego problemu. Jak podkreślano wcześniej, często odwiedzający obsługiwany jest
bardzo szybko, bez zbytniego zaangażowania się. Można mieć również zastrzeżenia do uprzejmości i kultury
osobistej niektórych informatorów (obsługują na siedząco, nie używają zwrotów grzecznościowych, nie witają
się z wchodzącym).
- 129 -
2.4. Sumaryczna ocena wizyty w jednostkach informacji turystycznej
Łączna ocena badania przeprowadzonego metodą „Tajemniczego Klienta” w centrach i punktach informacji
turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego waha się w przedziale 7,75-14,15. Maksymalnie można było
uzyskać ocenę 14,45. Jedna z jednostek otrzymania notę niewiele poniżej oceny maksymalnej.
Rysunek 87: Ocena łączna centrów i punktów informacji turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego
na podstawie wizyty w charakterze „tajemniczego klienta” (n=16).
Na ocenę łączną składały się oceny cząstkowe położenia i oznakowania, organizacji pracy jednostki
informacji turystycznej, jakości obsługi przez informatorów oraz ocena subiektywna. Największy wpływ na
ocenę końcową miała ocena jakości obsługi, której nadano wagę na poziomie 55%. Na zakończenie należy
stwierdzić, że ocena jakości usług świadczonych przez centra i punkty informacji turystycznej w Województwie
Zachodniopomorskim jest na dobrym i bardzo dobrym poziomie.
Z wyjątkiem kilku jednostek zastrzeżenia dotyczące funkcjonowania jednostek i pracy informatorów nie są
duże. Jak wspomniano wcześniej, Punkt Informacji Turystycznej w Cedyni nie funkcjonuje w ramach Muzeum
Regionalnego w Cedyni. Nie jest to jednostka informacji turystycznej w właściwym rozumieniu tego słowa,
a usługi informacyjne są świadczone dla turystów niejako przy okazji. Punkt nie jest czynny w przypadku
zamknięcia Muzeum. Brakuje tu zarówno oznakowania, jak również właściwego wyposażenia. Jakość usług
trudno ocenić, ponieważ nie funkcjonuje on regularnie i na moment przeprowadzania audytu nie był czynny.
Należałoby zastanowić się nad zmianą formuły funkcjonowania tej jednostki.
3. Badanie metodą „Tajemniczego Klienta” za pomocą zapytania via
e-mail
Badanie metodą „Tajemniczego Klienta” obejmowało również wysłanie zapytania e-mail do szesnastu
centrów i punktów informacji turystycznej w Województwie Zachodniopomorskim (zapytanie wysłano również
do Cedyni, obie jednostki informacji turystycznej w Darłowie mają ten sam adres e-mail). Dnia 19 września
2013 r. zostało wysłane zapytanie dotyczące możliwości spędzania w poszczególnych miejscowościach
wrześniowego weekendu dla dwóch osób dorosłych i dziecka. Obejmowało ono pytania szczegółowe i prośbę
o pomoc (w tym przy rezerwacji obiektu). Potencjalny turysta prosił również o zaproponowanie możliwości
spędzania wolnego czasu w danym miejscu i w okolicach.
- 130 -
Ocena jakości obsługi w komunikacji elektronicznej uzupełniała wizytę w centrach i punktach informacji
turystycznej objętych badaniem. Analizowany był m.in. czas otrzymania odpowiedzi zwrotnej, forma
odpowiedzi, jakość merytoryczna przekazanych informacji oraz poziom kultury osobistej odpowiedzi.
Szczegółowe pytania były następujące:
 czy jednostka informacji turystycznej zareagowała na zapytanie?
 w jakim czasie nastąpiła reakcja?
 czy w odpowiedzi zastosowano formuły grzecznościowe?
 w jaki sposób podpisana jest odpowiedź (podpis odpowiadającego – imię, nazwisko, nazwa jednostki,
dane teleadresowe)?
 jaka jest forma wizualna i redakcyjna odpowiedzi?
 czy w treści odpowiedzi nawiązano do zapytania?
 czy odpowiedź jest wyczerpująca i odnosi się do wszystkich punktów zapytania?
 czy załączone zostały pomocne materiały, informacje?
 czy podane zostały pomocne linki?
 czy zaproponowana została pomoc w rezerwacji noclegu?
 czy zaproponowane została pomoc po przyjeździe na miejsce?
 czy podane informacje dotyczą tylko konkretnego miejsca, czy też innych miejsc w regionie?
Tylko sześć jednostek odpowiedziało na zapytanie. W dwóch przypadkach adres e-mail podany na stronie
internetowej okazał się błędny (e-mail wrócił z informacją, że nie ma takiego adresu). Dziewięć jednostek
w ogóle nie zareagowało na zapytanie. Cztery centra i punkty informacji turystycznej odpowiedziały drugiego
dnia po przesłaniu e-maila, jedno natomiast po trzech dniach.
W czterech przypadkach powitalne formuły grzecznościowe ograniczały się do „dzień dobry”. Dwie
jednostki rozpoczęły odpowiedź od sformułowania „witam, witamy”. Trzech informatorów podpisało się
imieniem i nazwiskiem, nie podali jednak danych teleadresowych. W dwóch przypadkach brakuje podpisu
osoby odpowiadającej na zapytanie. Tylko w przypadku jednego centrum informacji imiennemu podpisowi
towarzyszy zunifikowana stopka z danymi teleadresowymi obiektu. W większości przypadków forma wizualna
odpowiedzi jest przejrzysta i poprawna. Dotyczy to zachowania jednolitego kroju czcionki podawanych
informacji i linków, interlinii i wyodrębnienia punktów. Czytający nie ma wrażenia bezpośredniego kopiowania
z innych dokumentów, chociaż w wielu przypadkach część informacji pochodziła ze stron internetowych.
W jednym przypadku nie zachowano jednolitej czcionki ani spójnego charakteru informacji.
Tylko dwóch informatorów nawiązało w pierwszych zdaniach odpowiedzi do treści zapytania („cieszymy się
z wyboru… na spędzenie wrześniowego weekendu”, „odpowiadając na Pani maila informuję…”. W niemal
każdym przypadku odpowiedź można uznać za wyczerpującą i odnoszącą do większości punktów zapytania.
W pierwszej kolejności personel centrum lub punktu informacji turystycznej przekazywał informacje dotyczące
atrakcji oraz imprez odbywających się w tym czasie w danej destynacji (była to najbardziej wyczerpująca część
odpowiedzi uzyskanych z każdej jednostki) W przypadku pytania o nocleg większość jednostek podawało
propozycje obiektów w przedziale cenowym, jaki interesował potencjalnego turystę. Podane zostały linki do
obiektów, numery telefonów i orientacyjna cena. Jeden z informatorów zaproponował pomoc przy rezerwacji
i uzyskaniu rabatu, drugi polecił usługi biura pośredniczącego w rezerwacji noclegów. Inny jedynie odesłał na
stronę internetową. Część odpowiadających miała wiedzę na temat usług dodatkowych, które interesowały
potencjalnego turystę. Każda z jednostek informowała, że nie pośredniczy w rezerwacji noclegów i osoba
zainteresowana musi samodzielnie kontaktować się z poszczególnymi obiektami.
Każda z odpowiedzi zawierała linki, które mogły być pomocne przed przyjazdem i podczas pobytu na
miejscu. Tylko dwóch informatorów załączyło opis atrakcji turystycznych i imprez odbywających się w danej
- 131 -
destynacji. Trzy osoby podały takie informacje w treści wiadomości. Wszystkie jednostki proponowały
odwiedzenie atrakcji również poza miejscem, do którego zamierzał przyjechać potencjalny turysta. Zakres
informacji był różny: niektórzy tylko wymieniali obiekty, inni podawali orientacyjne odległości. W kilku
przypadkach podano link do strony internetowej z informacją, do kogo można zwrócić się po przybyciu do
danej miejscowości. Trzy jednostki informacji turystycznej zapraszały do dalszego kontaktu i odwiedzenia
jednostki po przyjeździe oraz informowały o swojej dostępności w przypadku dalszych pytań.
Należy stwierdzić, że zakres merytoryczny i forma uzyskanych odpowiedzi spełnia wysokie standardy
jakości. Ocena waha się w przedziale 4,40–6,05 (maksymalna wynosiła 6,60). Przy obliczaniu jakości obsługi za
pomocą mediów elektronicznych uwzględniono wagę na poziomie 55,0%. Niepokojące jest to, że duża część
jednostek nie odpowiedziała na zapytanie, niektóre natomiast mają błędny adres e-mail.
Rysunek 88. Ocena jakości pracy centrów i punktów informacji turystycznej Województwa
Zachodniopomorskiego na podstawie zapytania e-mail (n=16).
4. Podsumowanie badania
Uwzględnienie w wynikach badania rezultatów otrzymanych po wysłaniu zapytania e-mail zmieniło
końcową ocenę poszczególnych centrów i punktów informacji turystycznej. Ocena waha się w przedziale
9,35–19,10. Łączna, maksymalna ocena wynosi 21,02.
Rysunek 89. Łączna ocena badania metodą centrów i punktów informacji turystycznej Województwa
Zachodniopomorskiego (n=16).
- 132 -
Podsumowując ocenę jakości obsługi uczestników ruchu turystycznego w centrach i punktach informacji
turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego, należy stwierdzić, że jest ona na dobrym poziomie.
Większość jednostek posiada dobre warunki lokalowe, sprzyjające obsłudze turystów. Dobrze należy ocenić
również oznakowanie dojazdu oraz samego lokalu. Jakość obsługi podczas wizyty w jednostce jest
zróżnicowana. Najwięcej zastrzeżeń wywołały brak identyfikatorów, kultura osobista podczas obsługi oraz brak
dbałości o właściwe zakończenie kontaktu. Zaobserwowano nadużywanie pytań zamkniętych. Przeważająca
część jednostek nie zareagowała na zapytanie wysłane via e-mail. Uzyskane odpowiedzi prezentują jednak
z reguły treści o wysokiej jakości merytorycznej. Informatorzy deklarują podtrzymywanie kontaktu oraz
ewentualną pomoc na czas pobytu.
- 133 -
VI.
Jakość obsługi uczestnika ruchu turystycznego w opinii branży
hotelarsko-gastronomicznej (raport z badania CATI)
Badanie zostało przeprowadzone na próbie 204 ośrodków, które zlokalizowane są na terenie
Województwa Zachodniopomorskiego. Badanie objęło wszystkie powiaty wchodzące w skład regionu.
W badaniu wzięło udział 57,4% kobiet oraz 42,6% mężczyzn. Respondenci, którzy zostali zaproszeni do badania,
to właściciele oraz osoby zarządzające badanymi ośrodkami.
Rysunek 90. Struktura płci.
0.43%
Kobieta
Mężczyzna
0.57%
Źródło: Opracowanie Instytut Badawczy IPC na podstawie badań CATI.
Rysunek 91. Rodzaje badanych ośrodków.
Inne
0.54%
Pensjonat
0.16%
Dom wycieczkowy
0.11%
Kemping
0.08%
Hotel
0.06%
Sanatorium
0.02%
Pole biwakowe
0.01%
Schronisko młodzieżowe
0.01%
Motel
0.01%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Największa kategoria rodzaju ośrodka to kategoria „inne”. W jej skład wchodziły takie rodzaje ośrodków,
jak: pokoje gościnne (47,7%), domy wczasowe (23,9%) oraz agroturystyka (15,6%). Wśród kategorii
zaproponowanych w kafeterii odpowiedzi znalazły się takie rodzaje ośrodków, jak pensjonat (16,3%), dom
wycieczkowy (10,8%) oraz kemping (8,3%).
- 134 -
Tabela 32. Inne rodzaje ośrodków, N=109.
Rodzaj ośrodka
Odsetek
Pokoje gościnne
47,7%
Dom wczasowy
23,9%
Agroturystyka
15,6%
Domki letniskowe
11,9%
Ośrodek harcerski
0,9%
Najwięcej wywiadów zostało przeprowadzonych w powiecie kołobrzeskim (17,5%), a w dalszej
kolejności w powiatach kamieńskim, gryfickim (po 14,7%) oraz koszalińskim (13,7%).
Rysunek 92. Lokalizacja badanych ośrodków.
Zachodniopomorskie
9,8
1,5
13,7
17,5
14,7
8,3
0,5
14,7
1
0,5
1
1
1,5
3,4
3,9
1,5
2
0,5
1,5
0,5
1
- 135 -
035810
13
15
3
5
8
10
- 13
- 15
- 18
2. Wyniki badania
Porównując liczbę turystów korzystających z oferty badanych ośrodków można stwierdzić, że w około
⅓ przypadków utrzymuje się ona na dość zbliżonym poziomie, zarówno w porównaniu z poprzednim rokiem,
jak i okresem sprzed dwóch lat. Generalnie można odczytać tendencje wzrostową w ilości turystów
korzystających z oferty badanych ośrodków, szczególnie na tle ubiegłego roku. Badani poproszeni o podanie
szacunkowego wzrostu (lub spadku) ilości turystów korzystających z ich usług podali, że na tle ubiegłego roku
wzrost ten był o 12,62% większy, a w przypadku analogicznego okresu sprzed dwóch lat większy o 11,82%.
Rysunek 93. Zmiany w ilości turystów, którzy w tym roku odwiedzili badane ośrodki (na tle ostatniego roku i
ostatnich dwóch lat).
Zdecydowanie się zwiększyła
Raczej się zwiększyła
Raczej się zmniejszyła
Zdecydowanie się zmniejszyła
Nie wiem/ Trudno powiedzieć
Pozostała bez zmian
Na tle ostatnich dwóch lat
0.6%
Na tle ubiegłego roku
0.8%
0%
2.1%
10%
2.2%
20%
1.2%
1.5%
1.1%
30%
40%
1.3%
1.7%
50%
- 136 -
3.4%
0.8%
60%
3.4%
70%
80%
90%
100%
Badani zostali poproszeni o wskazanie tych miesięcy w roku, w których do ich ośrodków przyjeżdża
najwięcej i najmniej turystów. Nie dziwią odpowiedzi, że szczyt sezonu przypada na okres letni, szczególnie
lipiec i sierpień (odpowiednio: 94,1% i 79,9% wskazań). Wyniki wyraźnie świadczą o tym, że w zasadzie poza
sezonem letnim ośrodki prowadzą swoją działalność w sposób mocno ograniczony. Wskazuje to niewątpliwie
na konieczność działań wspierających wydłużenie sezonu, szczególnie w okresie zimowym i jesiennym, które są
w jakiś sposób dla branży turystycznej martwe.
Rysunek 94. Miesiące w roku, w których do Pana/i ośrodka przyjeżdża najwięcej i najmniej turystów.
Przyjeżdża najmniej turystów
Log. (Przyjeżdża najwięcej turystów)
Log. (Przyjeżdża najmniej turystów)
9.4%
Przyjeżdża najwięcej turystów
8.0%
100%
90%
80%
3.6%
3.7%
3.5%
3.8%
0%
- 137 -
0.2%
0.1%
0.2%
0.7%
0.4%
0.3%
0.2%
0.2%
0.2%
10%
0.2%
20%
0.5%
1.8%
30%
3.3%
3.1%
3.0%
40%
3.4%
50%
4.2%
60%
5.3%
70%
Okazuje się, że przedstawiciele badanych ośrodków bardzo często są pytani przez odwiedzających ich
turystów o atrakcje turystyczne znajdujące się w okolicy. Z taką sytuacją spotyka się aż 81,4% badanych.
Najczęściej goście pytają o zabytki, baseny i aquaparki, miejsca do zabawy dla dzieci, bliskość plaży oraz ścieżki
rowerowe i wypożyczalnie rowerów.
Rysunek 95. Pytania o atrakcje turystyczne.
1.9%
Tak
Nie
8.1%
Głównym środkiem transportu, który wskazywali badani przedstawiciele ośrodków turystycznych,
okazał się pociąg. Ten środek transportu został wskazany przez 43,1% respondentów. Kolejne środki
transportu, z których często korzystają turyści, to w opinii badanych autobusy kursowe (26%) oraz samochody
osobowe (20,1%).
Rysunek 96. Najczęstsze środki transportu turystów.
Pociąg
4.3%
Autobus kursowy
2.6%
Samochód osobowy
2.0%
Autokar wycieczkowy
0.6%
Inny, jaki?
0.4%
Prom/Statek
0.1%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
- 138 -
30%
35%
40%
45%
50%
Według badanych przedstawicieli ośrodków turystycznych ich klienci w znacznej części preferują
turystykę aktywną (45,1% wobec 33,8% respondentów, którzy wskazali, że preferowany sposób wypoczynku
ma charakter pasywny).
Rysunek 97. Rodzaj turystyki preferowanej przez turystów przebywających w badanych ośrodkach.
1.9%
2.1%
Zdecydowanie aktywną
Raczej aktywną
Raczej pasywną
0.9%
Zdecydowanie pasywną
2.7%
2.5%
Aż 85,3% badanych ośrodków zadeklarowało, że posiada stałych klientów, którzy odwiedzają ich
rokrocznie. Badani oszacowali odsetek takich klientów na poziomie 28,89% wszystkich klientów
odwiedzających ich ośrodek.
Rysunek 98. Posiadanie stałych klientów.
1.5%
Tak
Nie
8.5%
- 139 -
Głównym kanałem komunikacyjnym stosowanym do promowania własnej oferty są ogłoszenia
w internecie (81,4%) oraz własna strona WWW (65,2%). Pozostałe kanały wskazywane przez badanych (należy
dodać, że znacznie rzadziej) to ulotki i plakaty (12,7%), oferta dostępna w biurze podróży (6,9%) oraz ogłoszenia
w mediach tradycyjnych (6,4%).
Rysunek 99. Kanały komunikacyjne preferowane przez ośrodki.
Ogłoszenia w Internecie
8.1%
Własna strona WWW
6.5%
Ulotki, plakaty
1.3%
Inne
0.7%
Oferta dostępna w biurze podróży
0.7%
Ogłoszenia w mediach tradycyjnych (prasa)
0.6%
Mailing
0.3%
Ogłoszenia w mediach elektronicznych (radio,
telewizja)
0.3%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Kanały komunikacyjne preferowane przez klientów są zbieżne z kanałami komunikacyjnymi
stosowanymi przez respondentów, tj. na pierwszym miejscu według badanych ich klienci korzystają z ogłoszeń
w internecie (73,5%), natomiast na drugim miejscu ze stron internetowych ośrodków (55,9%).
Rysunek 100. Kanały komunikacyjne preferowane przez klientów badanych ośrodków.
Ogłoszenia w Internecie
7.4%
Własna strona WWW
5.6%
Inne
0.8%
Nie wiem/trudno powiedzieć
0.3%
Oferta dostępna w biurze podróży
0.3%
Ulotki, plakaty
0.2%
Mailing
0.2%
Ogłoszenia w mediach elektronicznych (radio,…
0.1%
Ogłoszenia w mediach tradycyjnych (prasa)
0.1%
0%
20%
- 140 -
40%
60%
80%
Kolejne pytanie związane było ze stroną finansową działalności badanych ośrodków. Badani zostali
poproszeni o szacunkową wartość wpływów z przyjazdów turystów. Pytanie to spotkało się z relatywnie dużym
odsetkiem odmów: takich przypadków było aż 55,9%. Pozostali respondenci najczęściej deklarowali, że wartość
tych wpływów zamyka się w kwocie 50 tysięcy złotych (30,9%). Badani zostali także poproszeni o wskazanie
średniej wysokości opłaty za pobyt jednej osoby w badanym ośrodku. Koszt noclegu dla jednej osoby wyniósł
średnio 68,74 zł.
Rysunek 101. Szacunkowa roczna wartość wpływów z przyjazdów turystów.
Do 50 000 zł
3.1%
do 200 000 zł
0.5%
Do 100 000 zł
0.6%
Do 1 mln zł
0.1%
Do 0,5 mln zł
0.1%
1 mln zł i więcej
0.1%
Odmowa odpowiedzi
5.6%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Dość duża grupa badanych (29,9%) nie jest w stanie odnieść się do stwierdzenia, czy wpływy
z przyjazdów turystów w okresie ostatnich pięciu lat uległy jakiejkolwiek zmianie. Nieco mniejsza grupa uważa,
że pozostały one bez zmian (21,6%). Z kolei 26% respondentów uważa, że wpływy z przyjazdów turystów
w okresie ostatnich pięciu lat zwiększyły się, natomiast 22,5% badanych jest przeciwnego zdania.
Rysunek 102. Zmiany wpływów z przyjazdów turystów w okresie ostatnich 5 lat.
0.9%
2.2%
1.7%
Zdecydowanie się zwiększyły
Raczej się zwiększyły
Raczej się zmniejszyły
Zdecydowanie się zmniejszyły
1.0%
3.0%
1.3%
- 141 -
Pozostały bez zmian
Duża część badanych nie jest w stanie stwierdzić, czy na przestrzeni najbliższych dwóch i pięciu lat
nastąpi zmiana w ilości turystów korzystających z ich oferty (odpowiednio: 44,1% i 48%). Nieco więcej osób
twierdzi, że ilość ta raczej zwiększy się, niż zmniejszy (w perspektywie dwóch lat zwiększy się według 23,1%
respondentów, natomiast zmniejszy się według 12,2%, natomiast w perspektywie 5-letniej zwiększy się według
22,5%, a zmniejszy się według 11,3%).
Rysunek 103. Szacunek zmian ilości turystów w perspektywie najbliższych dwóch i pięciu lat.
Zdecydowanie się zwiększy
Raczej się zwiększy
Raczej się zmniejszy
Zdecydowanie się zmniejszy
Pozostanie bez zmian
Perspektywa 5 lat
0.3% 1.9%
0.9%
0.3%
4.8%
Perspektywa 2 lat
0.2% 2.1%
0.8%
0.4%
4.4%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
1.8%
2.1%
70%
80%
90%
100%






ilość turystów odwiedzających badane ośrodki na przestrzeni ostatniego roku oraz ostatnich dwóch lat
zwiększa się lub pozostaje na tym samym poziomie,
miesiące, w których przyjeżdża największa ilość turystów, to lipiec i sierpień, natomiast najmniej
turystów odwiedza badane ośrodki w styczniu i lutym,
główne środki transportu turystów to, w opinii respondentów, pociągi, autobusy kursowe oraz
samochody osobowe,
badane ośrodki w dość mocny sposób opierają swoją działalność na stałych klientach. Aż 85,3% z nich
posiada takich klientów. Odsetek stałych klientów to stosunek około trzech turystów na dziesięciu,
główne kanały komunikacyjne wykorzystywane przez przedsiębiorców z branży turystycznej i ich
klientów to ogłoszenia w internecie (81,4%) oraz własna strona WWW (65,2%),
duża część badanych nie jest w stanie odnieść się do przyszłych zmian w ilości turystów
odwiedzających ich ośrodki, jednakże większy odsetek z nich uważa, że liczba ta zwiększy się raczej,
niż zmniejszy.
- 142 -
VII.
Wnioski i rekomendacje ekspertów (wnioski z badania TDI,
panelu ekspertów oraz eksperckich wywiadów swobodnych)
Badania metodą telefonicznych wywiadów pogłębionych (TDI) uzupełniały indywidualne wywiady
pogłębione (IDI). Zostały one przeprowadzone z regionalnymi i krajowymi ekspertami w dziedzinie turystyki.
W porozumieniu z Zamawiającym wytypowano siedmiu ekspertów (czterech regionalnych i trzech krajowych),
z którymi rozmawiano telefonicznie w okresie pomiędzy 15 a 30 września 2013 r. Wywiad został
przeprowadzony w oparciu o scenariusz uzgodniony z Zamawiającym. Zagadnienia poruszanie podczas
rozmowy wzbogacały i rozwijały odpowiedzi uzyskane od ekspertów lokalnych. Pozwalały spojrzeć na ruch
turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim i jego uczestników z szerszej perspektywy. Wiele
wypowiedzi zostało przytoczonych dosłownie, z uwagi na ich dużą wartość merytoryczną.
Panele ekspertów stanowiły podsumowanie „Badania struktury uczestników krajowego i zagranicznego
ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim 2013 r.” Zorganizowano dwa panele (25 września
2013 r. w Koszalinie i 26 września 2013 r. w Szczecinie). Wzięli w nich udział zaproszeni eksperci lokalni
i regionalni. Zgodnie z założeniami podczas spotkań, poruszane były tematy przewidziane w scenariuszu
indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI). Organizacja paneli miała również na celu uzupełnienie
informacji uzyskanych podczas wcześniejszych wywiadów oraz uszczegółowienie wybranych zagadnień.
W ramach uzupełnienia przeprowadzono również wywiady o charakterze eksperckich wywiadów
swobodnych z lokalnymi ekspertami, którzy nie zostali uwzględnieni w indywidualnych wywiadach
pogłębionych. W taki sposób uzyskano informacje o ruchu turystycznym i jego uczestnikach od przedstawicieli
niemal wszystkich destynacji objętych badaniem Część rozmów przeprowadzono podczas bezpośredniego
spotkania, inne w trakcie rozmowy telefonicznej (łącznie z pięcioma ekspertami). Wywiady nie miały z góry
określonej struktury. Dotyczyły one ruchu turystycznego i miały charakter swobodnych wypowiedzi. Odbyły się
pomiędzy 12 września a 6 września 2013 r.
2. Wnioski uczestników telefonicznych wywiadów pogłębionych (TDI)
2.1. Wielkość i rozkład przestrzenny ruchu turystycznego (kontekst regionalny
i odniesienie do sytuacji w kraju)
W zgodnej opinii ekspertów zarówno regionalnych jak i krajowych ruch turystyczny w woj.
zachodniopomorskim systematyczne wzrasta (wzrost średnio ok. 7,0% na przestrzeni ostatnich trzech lat).
Zdaniem badanych, w niektórych obiektach noclegowych obłożenie sięgało 100%, a często trudno było znaleźć
w nich miejsce noclegowe w ogóle. Można zaobserwować duży wzrost w obszarze turystyki żeglarskiej,
w związku z budową infrastruktury i promocją marin i portów jachtowych Zachodniopomorskiego Szlaku
Żeglarskiego.
Województwo Zachodniopolskie odwiedza coraz więcej turystów polskich, niemieckich, skandynawskich,
a nawet rosyjskich. Dotyczy to w szczególności najważniejszych nadmorskich uzdrowisk. Można mówić
o innej sytuacji: trudniejszej, ale korzystnej dla dynamiki zmian w ruchu turystycznym. Dla przykładu,
tegoroczny sezon turystyczny w Kołobrzegu należał do rekordowych. W tym uzdrowisku zdaniem ekspertów
udzielono w 2012 r. ponad 3 mln. noclegów. Zauważalny jest wzrost liczby obiektów noclegowych,
ale jednocześnie widoczna jest silniejsza konkurencja. Średnia długość pobytu wynosi ok. 10 dni, przy czym
rezerwacje turystów obejmują najczęściej okres tygodnia.
- 143 -
W ocenie innego eksperta wielkość infrastruktury przekracza zapotrzebowanie na noclegi. Rejestrowana
baza noclegowa ma pojemość ok. 170–180 tys. miejsc i jest wypełniona w 80–90% tylko między 10 lipca
a 15 sierpnia. Na obszarze pojezierzy sytuacja wygląda inaczej, ponieważ obiekty są rozproszone. Tym samym
ich obłożenie jest zdecydowanie mniejsze, niż w pasie nadmorskim. Wzrost ruchu turystycznego niewątpliwie
jest jednak zauważalny. Eksperci uważają, że głównymi czynnikami wpływającymi w tym roku na ruch
turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim były znakomita pogoda oraz działania reklamowe
zapraszające do odwiedzin tej części Polski. Według badanych Województwo Zachodniopomorskie – ze
względu na dużą podaż miejsc noclegowych – na tle Polski plasuje się w czołówce, zwłaszcza, jeśli chodzi o ruch
turystyczny w pasie nadmorskim.
Opinie ekspertów na temat wpływu kryzysu gospodarczego na ruch turystyczny są podzielone. Jeden
z rozmówców twierdzi, że nie zanotowano spadku w natężeniu ruchu turystycznego i ma on wciąż tendencję
wzrostową. Inny z kolei uważa, że to nie kryzys, a to nowa rzeczywistość gospodarcza: trudniejsza, inna,
z większymi wahaniami i ryzykiem. Jest to ocena dotycząca nadbałtyckich uzdrowisk. Najmniejszy ruch
turystyczny można zaobserwować w grudniu i styczniu, od maja następuje zdecydowany wzrost. Sytuacja
w listopadzie również nie jest zła. Kołobrzeg ma trochę wyższe ceny, niż Świnoujście. W przypadku tego
drugiego uzdrowiska można mówić o wschodzącym rynku, na którym brakuje obiektów na wysokim poziomie
i odpowiedniej kadry, dostępnych w Kołobrzegu. Zdaniem rozmówcy Kołobrzeg przyciąga innych, „lepszych”
klientów. Miasto dysponuje ok. 3–4 tys. miejsc w bazie noclegowej o standardzie trzech gwiazdek i więcej.
Część bazy o niższym standardzie lub wchodzącej na rynek sprzedaje swoją ofertę w serwisach kuponowych
(np. Groupon). Uważa on jednak, że ruch uzdrowiskowy w Świnoujściu również będzie wzrastał.
Eksperci dostrzegają jednak wpływ kryzysu na rynek turystyczny. Model rynku zmienia się od lat. Kiedyś
głównym klientem były instytucje oferujące wypoczynek dla dzieci i młodzieży. Obecnie można zauważyć
skracanie się pobytów i większe rozdrobnienie segmentów rynku. Wiąże się to z większą niepewnością na
rynku, sprzedażą miejsc do ostatniej chwili. Większa liczba turystów niemieckich w pasie nadmorskim może być
symptomem kryzysu europejskiego (oszczędni Niemcy rezygnują z podróży do innych destynacji, w tym
pozaeuropejskich). Uzyskują oni dzięki temu bardzo korzystne ceny (40–50% niższe niż cena regularna, a już na
pewno niższa, niż za podobne pobyty w Niemczech). Wg ekspertów krajowych kryzys gospodarczy w Europie
sprzyja ruchowi turystycznemu w Polsce, a w szczególności przysłużył się on zwiększeniu liczby klientów
w Województwie Zachodniopomorskim, o czym już wspomniano powyżej.
2.2. Charakterystyka i preferencje uczestników ruchu turystycznego
Część instytucji reprezentowanych przez rozmówców nie prowadzi szczegółowych badań profilu turysty
odwiedzającego Województwo Zachodniopomorskie. Eksperci krajowi operują przede wszystkim danymi
ilościowymi opartymi na informacjach dostarczonych przez MSiT oraz GUS, dostrzegają potrzebę realizacji
regularnych badań – takich jak to, czyli przeprowadzanych na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa
Zachodniopomorskiego. Jak już wspomniano, eksperci nie mają wiedzy dotyczącej charakterystyki uczestników
ruchu turystycznego. Jeden z ekspertów uważa, że struktura turystów jest bardzo zróżnicowana.
W uzdrowiskach nadmorskich przeważają osoby ukierunkowane na wypoczynek i regenerację sił (według
ekspertów dynamicznie rozwija się turystyka uzdrowiskowo-medyczna). Coraz bardziej różnicuje się poziom
zamożności turystów odwiedzających region. Przedstawiciele branży hotelarsko-gastronomicznej mówią
o małych obrotach z działalności gospodarczej, a eksperci krajowi są zdania, że turyści są coraz aktywniejsi.
- 144 -
W opinii jednego z rozmówców, ponad 90% turystów (w szczególności rodziny z dziećmi) odwiedzających
Województwo Zachodniopomorskie preferuje wypoczynek typu „morze – słońce - plaża”. Celem przyjazdu 99%
uczestników ruchu turystycznego jest wypoczynek. Ekspert ten sformułował następującą opinię: „Dzisiaj
wypoczynek jest okraszony modnymi zachowaniami rekreacyjnymi, np. kajak, skutery, gokarty, rowery, banan,
latanie”. Gminy turystyczne starają się promować inny typ wypoczynku, kreują popyt na nowe usługi, wpływają
na model zachowań turystów. Rozmówca uważa, że 70-80% przedstawicieli gmin nie ma świadomości, że w ich
sąsiedztwie znajdują się cenne atrakcje naturalne (takie jak Woliński Park Narodowy). Sądzi on, że gminy
promują nowy styl wypoczynku niejako na wyrost: „więcej się o tym mówi, niż dzieje w rzeczywistości”. Poziom
świadomości klienta jest bardzo niski i oprócz wypoczynku niewiele go interesuje (chyba, że jest brzydka
pogoda). Mówi się o realizacji idei 3xE (entertainment, excitement, education, czyli rozrywka, ekscytacja,
edukacja). Zdaniem eksperta regionalnego, jest to tylko obraz deklarowany, nie poparty stanem faktycznym.
„Na brzydką pogodę mamy np. Muzeum 15. Południka w Trzęsaczu, takie coś, nie trzeba się wysilać, a fajnie
można spędzić pół godziny”. Ludzie chcą przede wszystkim wypocząć, fizycznie oraz psychicznie. Taka opinia
odbiega nieco od deklaracji uczestników ruchu turystycznego, jak również uczestników indywidualnych
wywiadów pogłębionych.
Położenie transgraniczne Województwa Zachodniopomorskiego w dużym stopniu wpływa na strukturę
ruchu turystycznego. Znaczna ilość odwiedzających region pochodzi z Niemiec, którzy po sezonie letnim
gwarantują obłożenie obiektów noclegowych (szczególnie w pasie nadmorskim). Z tego względu chociażby
Kołobrzeg jest wyjątkowym miejscem na turystycznej mapie Polski: jest to trzecie miasto w kraju (po
Warszawie i Krakowie) pod względem udziału w wielkości ruchu turystycznego. Ekspert wyrażający tę opinię
wcześniej wspominał o 3 mln. noclegów udzielonych w Kołobrzegu w 2012 r. Miasto o statusie uzdrowiska
posiada „prawdziwie turystyczną” bazę noclegową, w której co trzeci nocleg jest udzielany niemieckiemu
turyście. Nacja ta wiedzie prym w przyjazdach grupowych. Z kolei Skandynawowie preferują przyjazdy bardziej
indywidualne, ewentualnie w zorganizowanych, niewielkich grupach. Jak zauważył inny rozmówca, nie wolno
zignorować coraz częściej odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie Rosjan. Turyści ze Wschodu to
osoby, które mogą stanowić coraz istotniejszą grupę turystów przybywających na Pomorze Zachodnie, nie tylko
w celach turystycznych, jeśli poda się im produkt na odpowiednim poziomie (niekoniecznie tani).
Eksperci twierdzą, że Województwo Zachodniopomorskie posiada liczne atrakcje turystyczne, zarówno
w pasie nadmorskim (przede wszystkim morze, lasy, możliwość popływania kajakiem, sporo ścieżek
rowerowych), jak i w obszarze pojezierzy. Turyści są zainteresowani głównie wypoczynkiem nad morzem,
wypoczynkiem aktywnym, zakupami i pobytami w uzdrowiskach. Nieliczni turyści odwiedzający Województwo
Zachodniopomorskie nastawiają się głównie na zwiedzanie okolicznych zabytków (nie ma jednego zabytku,
który byłby najczęściej odwiedzany przez uczestników ruchu turystycznego).
Szczególną popularnością wśród turystów zagranicznych cieszą się destynacje nadmorskie: Świnoujście,
Kołobrzeg czy Międzyzdroje. Powodem popularności Województwa Zachodniopomorskiego wśród uczestników
krajowego i zagranicznego jest baza noclegowa o wysokim standardzie oraz dużo atrakcji i np. pola golfowe. Nie
bez znaczenia na intensywność ruchu turystycznego i kierunki przyjazdów gości jest infrastruktura
komunikacyjna. Do województwa pomorskiego przyjeżdżają turyści z Warszawy, Łodzi i Krakowa.
Województwo Zachodniopomorskie jest odwiedzane również przez gości z Wielkopolski, Dolnego Śląska
i Śląska. Wynika to z faktu, że przedsiębiorstwa pochodzące z tych województw miały w regionie swoje ośrodki.
Pozostał sentyment. „Jest to dawny turysta tzw. returners (kiedyś jeździłem – jeżdżę nadal). Taki wyjazd wiąże
się z obniżeniem progu ryzyka, ponieważ turysta zna dobrze to miejsce”.
- 145 -
2.3. Promocja i informacja turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego
(kontekst regionalny i odniesienie do sytuacji w kraju)
Istotnym elementem wywiadów była ocena promocji turystycznej regionu. Zdaniem jednego z ekspertów,
działania na rzecz promocji regionu prowadzą głównie Samorząd Województwa Zachodniopomorskiego,
samorządy lokalne, Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna (ZROT) i lokalne organizacje
turystyczne. Koszty działań promocyjnych są dofinansowywane z funduszy unijnych. Ich skuteczność będzie
można ocenić za jakiś czas. „By można było nas zauważyć, należy zwiększyć nakłady na promocję”. Inny
rozmówca sądzi, że jest to „trudne zagadnienie, bo wszyscy są ekspertami”. Uczestnik wywiadu uważa, że
„coraz lepiej zaczynamy wykorzystywać narzędzia marketingowe i dzielić się nimi: Polska Organizacja
Turystyczna powinna promować Polskę, a hotele powinny promować się w ramach miejscowości”. Jego
zdaniem skuteczniejsza byłaby promocja produktowa, niż regionalna (np. zdrowie i uroda, spa, city break).
Województwo Zachodniopomorskie realizuje taką formę promocji, m.in. poprzez pokazywanie produktów
takich, jak golf i turystyka żeglarska. Sądzi, że być może inne regiony w Polsce promują się skuteczniej.
Eksperci krajowi dostrzegają bardzo dużą rolę w promocji regionu ZROT-u. Według jednego z badanych
ZROT może stanowić pewnego rodzaju wzór działań dla innych Regionalnych Organizacji Turystycznych. Jak
wskazywano, przedstawiciele ZROT-u aktywnie promują region („zawsze z pomysłem i ich działania są
przemyślane”) i zawsze chętnie uczestniczą w pracach koncepcyjnych nad ogólną promocją Polski.
Wspominano również, iż Województwo Zachodniopomorskie było jednym z pierwszych województw, którego
przedstawiciele przygotowali dla Polskiej Organizacji Turystycznej katalogi z produktami turystycznymi.
Zdaniem jednego z ekspertów nie funkcjonuje niestety system zależności pomiędzy Polską Organizacją
Turystyczną a regionalnymi i lokalnymi organizacjami turystycznymi. Kompetencje są rozproszone, również w
ramach promowania się jednostek samorządu lokalnego na różnych poziomach. Niestety, ciągle miejscowości
chcą się promować samodzielnie, nie zaś produktowo i regionalnie. Być może „health and beauty” będzie
pierwszą promocją produktową na poziomie regionu. Rozmówca twierdzi, że np. promocja Kołobrzegu za
granicą jest słaba. Ekspert krajowy natomiast uważa, że ZROT bardzo aktywnie współpracuje z POT-em
i aktywnie uczestniczy w różnych działaniach promujących Polskę na arenie międzynarodowej. Według
przedstawiciela POT-u, Województwo Zachodniopomorskie jest obecne na targach zagranicznych i zawsze ma
przygotowaną koncepcję promocji regionu.
Opinia innego eksperta wskazuje, że promocja na poziomie regionalnym jest zbyt słaba, szczególnie w
odniesieniu do kluczowych produktów (promocja wizerunkowa dominuje nad produktową). Również ten sam
rozmówca podkreśla rozproszenie działań promocyjnych. Wypowiadanie się na temat polityki promocyjnej jest
w jego przekonaniu drażliwym tematem. Trudno mówić o wymiernych efektach działań promocyjnych, gdyż
mogą się one nakładać na jakiś trend. Widoczny jest brak podziału kompetencji pomiędzy samorządem
wojewódzkim a regionalną organizacją turystyczną: „promocja jest nieskoordynowana, każdy [działa] sobie (…)
brak jest koordynacji między Urzędem Marszałkowskim a innymi (…), brak koordynacji poziomej na poziomie
województwa i pionowej oraz współdziałania do poziomu przedsiębiorstwa”. Przeszkodą jest również niski stan
świadomości wielu przedstawicieli branży turystycznej (sądzą, że oferowanie tylko i wyłącznie miejsc
noclegowych zadowoli turystę, są skoncentrowani jedynie na sezonie, nie chcą prowadzić działalności poza
sezonem, myślą starymi schematami).
- 146 -
Uczestnicy wywiadów podkreślają, że certyfikacja, współpraca i standaryzacja są ważne, nie tylko
w odniesieniu do systemu informacji turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego. Dla przykładu,
Związek Portów i Przystani Jachtowych LOT Zachodniopomorskiego Szlaku Żeglarskiego zaplanował w projekcie
Program Promocji Zachodniopomorskiego Szlaku Żeglarskiego środki na certyfikację zachodniopomorskich
marin.
Jeden z rozmówców bardzo słabo ocenia system informacji turystycznej w regionie. Uważa, że punktów
informacji jest dużo, często ich położenie jest przypadkowe, a ofertowane usługi na niskim poziomie („nie
wiadomo, po co do nich wstępować”). Świnoujście jest, zdaniem eksperta, dobrym przykładem, szczególnie
dzięki mobilnym punktom informacji turystycznej. Rozmówca sądzi, że warto uczyć się np. od Austrii, gdzie przy
parkingach funkcjonują punkty informacji turystycznej. „Nie wiem, czy jest jakiś system informacji, w dużych
miastach były. Systemy przenoszą się do elektroniki: smartfony, aplikacje, chociaż kody QR, ale nie przyjmują
się i turyści dalej wolą mapy. Drukowana forma jest nadal potrzebna”.
Inny ekspert sądzi, że regionalny system informacji turystycznej nie istnieje: „elementy systemu mamy, lecz
brak jest między nimi relacji, więc nie ma systemu, według teorii systemów Ludwiga von Bertalanffy”. Brak jest
chociażby systemu zinwentaryzowania zasobów turystycznych. Również ten rozmówca powołuje się na dobre
praktyki austriackie. Żaden z ekspertów nie wypowiadał się na temat systemów informacji turystycznej
w innych regionach.
Ekspert krajowy dostrzega fakt, że reprezentantka Koszalina została wyróżniona w konkursie
organizowanym przez POT na najlepiej działającą informację turystyczną. Badani chwalili również
przedstawicieli informacji turystycznej ze Szczecina. Uczestnicy wywiadów uznają, że większość informacji
turystycznych działających na terenie województwa posiada certyfikację i standaryzację. Ale, jak zaznaczają,
przyjęcie tych elementów nie jest wystarczające – ważniejsze jest to, aby informacje turystyczne znajdowały się
w jednym systemie regionalnym. Chodzi o to, aby reprezentanci poszczególnych punktów informacyjnych czuli
się częścią większej całości – chodzi, z jednej strony, o wspólną bazę danych, a z drugiej, o takie działania jak
choćby wspólny system szkoleń. Ważne jest, aby np. informacja turystyczna w Szczecinie czy w Koszalinie
wiedziała, co się dzieje w tych miastach. Jeśli turysta się zagubi się w Kołobrzegu, to powinien dostać informacje
także o pozostałych miejscach w regionie. Wtedy będzie można mówić o faktycznym, zintegrowanym systemie.
Eksperci krajowi uważają, że o ile ZROT działa bardzo sprawnie, o tyle Lokalne Organizacje Turystyczne
(LOTy) dopiero raczkują i współpraca z nimi czy też między nimi a ZROT-em nie układa się najlepiej. Pierwsze
symptomy poprawy są jednak widoczne. LOT-y mają problemy finansowo-techniczne z systemem informacji
turystycznej. Jeden z respondentów, przedstawiciel POT-u, powiadomił, iż trwają bardzo intensywne prace nad
jedną wspólną bazą w postaci repozytorium informacji turystycznej, w tym także ROT-ów i LOT-ów.
Eksperci są podzieleni w ocenie repozycjonowania wizerunku regionu poprzez nową strategię
brandingową, opartą na wizji „Pomorze Zachodnie”. Jedni uważają, ze jest to dobry pomysł, ale potrzeba czasu,
aby brand został zapamiętany i działał na podświadomość klientów. Inni natomiast jeszcze nie widzieli kampanii
(znają hasło „Morze przygody”, natomiast nowe hasło jest im nieznane lub do nich nie przemawia – muszą się
z nim osłuchać). Inny uważa, że brakuje mu hasła obecnej kampanii – jest sama nazwa regionu, a nie ma hasła.
Jeden z ekspertów krajowych zwraca uwagę na fakt, że trudno w tym momencie ocenić, czy rebranding regionu
był dobry i skuteczny, czy też nie. Po roku czy dwóch będzie można ocenić ten fakt – na razie widać pozytywny
odzew, ale jest za wcześnie na wyciąganie daleko idących wniosków.
- 147 -
Opinie dotyczące nowego logo Województwa Zachodniopomorskiego są raczej pozytywne:
 „Oczywiście, że znam. Wykorzystujemy je w prowadzonych działaniach promocyjnych. Podoba nam
się”.
 „Kolorystyka i znak jest logiczny, kojarzy się właściwie. Proste, co jest najwłaściwsze. Znak wybij się”.
 „Wihajster nie wydaje mi się ciekawy, nie zauważyłem tego wcześniej, odhaczenie punktu ptaszkiem.
Żadna różnica: Pomorze Zachodnie a Zachodniopomorskie”.
 „Przyzwyczaiłem się do starego. Rozproszone kwadraciki, może są to jakieś przekazy. Jako historyk
bym się czepiał, a ludzie z głębi lądu często dzielą na Wybrzeże i Pomorze. Lepsze byłoby Pomorze”.
 „Ja jestem zwolennikiem dość prostych form graficznych, jak najmniej folkloru. To logo, które znam,
jest według mnie nie najgorsze, znam gorsze. Wizerunkowo będzie działać wtedy, kiedy większość
ludzi będzie kojarzyło ten znak z tym produktem”.
 „Znam logo. O ile przy poprzednim logo mówiliśmy bardziej o falach, o tyle tutaj o czymś w rodzaju
żagli czy latawców. Tak że idziemy dalej”.
 „Znam nowe logo Województwa Zachodniopomorskiego. Nie mam z nim żadnych skojarzeń
specjalnych. Jeżeli chodzi o cechy, jakie odzwierciedla, to na pewno, że jest to region, w którym
turystyka ma duże znaczenie, przyjazny turystom. Podoba mi się to logo, jest jasne i czytelne”.
Jeden z respondentów (ekspert krajowy) nie do końca popierał pomysł wprowadzenia nowego logo, skoro
do starego jeszcze wszyscy nie zdążyli się przyzwyczaić. Uważa on, że stare nie było rozpoznawalne i dlatego
wprowadzono coś nowego. Na efekty związane ze zmianą trzeba poczekać, bo nie przychodzą one szybko.
2.4. Oferta turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego (kontekst
regionalny i odniesienie do sytuacji w kraju)
Ekspertów pytano o ocenę atrakcyjności i konkurencyjności oferty turystycznej regionu oraz elementy
przewagi konkurencyjnej w obszarze turystyki na tle innych regionów. Zdaniem rozmówców Województwo
Zachodniopomorskie to jeden z najbardziej atrakcyjnych regionów w Polsce i obszar o wyjątkowym potencjale
turystycznym. Jego przewaga polega na różnorodności, przygranicznej lokalizacji oraz powiązaniu z siecią
szlaków turystycznych Europy. Niezaprzeczalnym atutem jest natura, w tym czyste środowisko.
Zdaniem jednego z uczestników wywiadów, trudno jest porównać Województwo Zachodniopomorskie do
pomorskiego, który posiada silne atuty. Do tego ostatniego regionu przyjeżdżają turyści ze stolicy, natomiast
Zachodniopomorskie to region nie w pełni odkryty przez mieszkańców Warszawy. Według jednego z ekspertów
krajowych, Województwo Zachodniopomorskie ma mniej do zaoferowania, jeżeli chodzi o takie atuty, jak
turystyka w miastach czy kulturowa. Natomiast, jeżeli chodzi o turystykę wypoczynkową i aktywną, to po części
Województwo Zachodniopomorskie wygrywa, dysponując w paśmie wybrzeża zachodniopomorskiego
produktami, które już powstały, i obecną bazą noclegową. Natomiast, jeśli chodzi o ofertę z „głębi lądu”
(np. pojezierza czy obszary bardziej nizinne), Zachodniopomorskie konkuruje tutaj z województwami
sąsiednimi. Jak dodają pozostali badani: „Nie można stać w miejscu – trzeba cały czas się rozwijać i podwyższać
poziom oferty”. Jeden z ekspertów krajowych dodał, że w Województwie Zachodniopomorskim stanowczo za
mało jest ofert pakietowych na wyższym poziomie. Są tylko w większych kurortach – powinno być ich więcej
w mniejszych miejscowościach.
Kolejny rozmówca zna dobrze pas nadmorski Województwa Zachodniopomorskiego i sądzi, że został
wykonany duży skok (widać to szczególnie w Kołobrzegu, Świnoujściu i Rewalu). Dawniej widoczna była duża
dysproporcja względem województwa pomorskiego. Obecnie zagospodarowanie turystyczne jest na wysokim
poziomie. Region wyróżnia się nowoczesnością oraz estetyką przestrzeni publicznej. Należy obawiać się
- 148 -
„przeinwestowania” i umiejętnie planować zagospodarowanie terenów nadmorskich. Ekspert sądzi, że w ciągu
najbliższych 2–3 lat może wybuchnąć konflikt, spowodowany potrzebą ochrony krajobrazu w pasie nadmorskim
a żywiołowym rozwojem inwestycji turystycznych.
Uczestnicy wywiadów różnie oceniają działania samorządów i usługodawców branży turystycznej, mające
na celu dopasowanie oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego do oczekiwań turystów.
Niektórzy dostrzegają, że takie działania są podejmowane. Ich ocena leży w gestii turystów korzystających
z oferty. Jeden z rozmówców sądzi, że gminy inwestują w rozwój turystyki, jeśli widzą w niej źródło dochodów.
Często przeszkodą w rozwoju turystyki jest np. rolniczy charakter gminy (była mowa o gminie Wolin). Eksperci
krajowi uważają, że samorządy coraz częściej zacieśniają współpracę z przedsiębiorcami działającymi w branży
turystycznej, „ale do ideału jeszcze daleko”, jak zauważył jeden z respondentów. W opinii badanych brakuje
badań czy też informacji o turystach przyjeżdżających do danej gminy: „brakuje regularnych badań opinii
prowadzonych przez lokalne samorządy”. Według ekspertów, przedsiębiorcy niewiele wiedzą o turystach
przyjeżdżających do danej części regionu, a powinni przecież znać ich preferencje.
Eksperci dostrzegają brak uzasadnienia niektórych inwestycji realizowanych przez gminy (podawany był
m.in. przykład ścieżek rowerowych, z których nikt nie korzysta). Czasami projekty infrastrukturalne, np. trasy
rowerowe, nie są realizowane we współpracy z branżą turystyczną. Brakuje ich wykorzystania komercyjnego,
operatora produktu czy też informacji dedykowanych przedstawicielom bazy noclegowej. Część gminnych
inwestycji (np. przystań kajakowa) stanowi konkurencję dla ofert przedsiębiorców. Brakuje konsultacji wielu
projektów z przedsiębiorcami.
Zdaniem rozmówców, wzrost przyjazdów poza sezonem wymaga zwiększenia nakładów na infrastrukturę
turystyczną. Natomiast kierunki rozwoju turystyki na poziomie regionalnym zostały sformułowane i dotyczą
trzech głównych produktów: wellness & spa, mariny, golf oraz rozwoju turystyki medyczno-uzdrowiskowej.
Eksperci uważają, że wzrost przyjazdów pozasezonowych wymaga zmiany mentalności, gdyż Polacy są
przyzwyczajeni do wypoczynku w sezonie letnim. Z jednej strony, potrzeba jest edukacja turystyczna, z drugiej,
zapewnienie szerokiej oferty po sezonie letnim. Jeden z ekspertów jest zdania, że należy wykorzystywać
elementy związane z historią i kulturą Województwa Zachodniopomorskiego (np. Wikingowie, Hortulus – ogród
tematyczny). Ważne jest budowanie i tworzenie od podstaw atrakcji. Rozmówca podawał przykład turystyki
rybackiej, niezwiązanej z wędkarstwem. Brakuje etosu rybactwa, który stanowi nierozerwalny element tradycji
regionu. Wprawdzie sprzedaż świeżej ryby ograniczają różne przepisy, ale jest to dobry kierunek.
2.5. Współpraca na rzecz rozwoju i promocji turystyki (kontekst regionalny
i odniesienie do sytuacji w kraju)
Eksperci byli kolejną grupą poproszoną o ocenę współpracy turystycznej w Województwie
Zachodniopomorskim. Generalnie uczestnicy indywidualnych wywiadów pogłębionych raczej negatywnie
wypowiadali się w sprawie współpracy pomiędzy poszczególnymi przedsiębiorcami, którzy de facto między
sobą konkurują. Za przykład dobrych praktyk dotyczących współpracy podawano relacje: biuro podróży –
ośrodki wczasowe/hotele. Tu współpraca jest, i ciągle się rozwija. Inny badany podawał przykład Związku
Portów i Przystani Jachtowych LOT Zachodniopomorskiego Szlaku Żeglarskiego, który dobrze współpracuje
z samorządami i innymi organizacjami turystycznymi, w tym z Zachodniopomorską Regionalną Organizacją
Turystyczną.
- 149 -
Jeden z rozmówców po raz kolejny podkreślał znaczenie współpracy przy koordynowaniu działań
promocyjnych regionu na wszystkich poziomach. Wyraził opinię, że samorządy lepiej wykorzystują narzędzia
marketingowe, co powinno przełożyć się na współpracę w obszarze promocji. Kolejny ekspert ubolewa jednak,
że współpraca kończy się przeważnie wraz z czasem trwania projektów. Przykładem tego była kampania „Czas
na Bałtyk”, która miała wypromować Bałtyk – niestety, podejmowane działania skończyły się z czasem życia
projektu.
Rozmówca dostrzega brak współpracy tych dwóch nadmorskich regionów: „brak podejmowania sojuszy
celowych we współpracy i powielamy bezpieczne schematy”. W obszarze współpracy na rzecz rozwoju
i promocji turystyki ważne jest zapewnienie dobrej dostępności komunikacyjnej, w tym bezpośrednich połączeń
kolejowych (np. z Kołobrzegiem). Uczestnik wywiadu jest zdania, że współpraca na rzecz rozwoju turystyki
żeglarskiej w Województwie Zachodniopomorskim jest dobra, w porównaniu do innych regionów.
Podejmowane są liczne działania, jednak proces zmian jest zbyt powolny. Brakuje rozwiązań systemowych,
a wadą jest „akcyjność” działań.
Współpracę w zakresie rozwoju i promocji turystyki w Województwie Zachodniopomorskim z podmiotami
struktur krajowych regulują przepisy Ustawy o Polskiej Organizacji Turystycznej oraz wytyczne Urzędu
Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego. Współpraca ta wymaga edukacji, uświadomienia
sobie powiązań pomiędzy poszczególnymi szczeblami: przedsiębiorców, gminy, powiatu, regionu i kraju.
Eksperci krajowi chwalą sobie współpracę pomiędzy POT-em oraz ZROT-em czy też poszczególnymi LOTami. Dostrzeżona również została współpraca pomiędzy Ministerstwem Sportu i Turystyki a POT-em i/lub
poszczególnymi samorządami, co wynika z zapisów wspomnianej ustawy.
3. Wnioski uczestników paneli turystycznych
3.1. Wielkość i rozkład przestrzenny ruchu turystycznego
Zdaniem ekspertów, od połowy czerwca zaczyna się już pełny sezon. Szczyt sezonu turystycznego ma
miejsce w miesiącach wakacyjnych. Potem następuje zdecydowany spadek. Jesienią obiekty zapełniają turyści
niemieccy. Z roku na rok zwiększają się ruch turystyczny oraz wpływy z turystyki. Nie są prowadzone dokładne
statystyki liczby odwiedzających turystów. Prowadzone inwestycje potwierdzają jednak wzrost ruchu
turystycznego. Nie można mówić o kryzysie na rynku turystycznym, ponieważ w regionie go nie widać.
Przyjazdy do Województwa Zachodniopomorskiego stają się jednak coraz krótsze. Branża turystyczna
przyzwyczajona jest natomiast do długich pobytów. Obiekty mają problem z zachowaniem konkurencyjności
w zmieniających się realiach rynkowych. Potrzebne są praktyczne szkolenia.
Uczestnicy paneli są zdania, że w pasie nadmorskim dominuje turystyka pobytowa, wypoczynkowa. Obszar
pojezierzy jest traktowany tranzytowo. Ten teren charakteryzuje się większym udziałem turystyki aktywnej.
Pojezierza mają duży potencjał, ale są niedoinwestowane. Brakuje tutaj infrastruktury o wysokim standardzie.
Również ruch turystyczny jest mniejszy. Przedsiębiorstwa turystyczne zarabiają jednak i funkcjonują.
3.2. Charakterystyka i preferencje uczestników ruchu turystycznego
W opinii ekspertów uczestników ruchu turystycznego można podzielić na kilka kategorii. Niemcy
i Skandynawowie to turyści sentymentalni i aktywni. Szczególnie aktywni są goście niemieccy: mają plan
podróży, uwzględniający interesujące ich miejsca. Preferują „aktywne zwiedzanie”. Turystów krajowych można
natomiast podzielić na dwie grupy: aktywnych i „stacjonarnych – leniwych”. Turyści aktywni łączą plażowanie
z rekreacją i sportem.
- 150 -
Dla Województwa Zachodniopomorskiego istotne znaczenie ma turystyka uzdrowiskowa i produkty typu
„zdrowie i uroda”. Duży udział w ruchu turystycznym mają polscy i niemieccy kuracjusze (kierowani przez NFZ
i Krankenkasse). Skandynawowie preferują pobyty spa & wellness, turystykę zakupową oraz aktywną (m.in. golf
i nordic walking).
Transgraniczne położenie jest atutem z punktu widzenia oceny ruchu turystycznego. Dominuje turystyka
zakupowa, ale również zdrowotna i usługowa. Niemcy tradycyjnie są nastawieni na zwiedzanie i turystykę
aktywną. Wzrasta liczba gości z Wielkiej Brytanii (przyciąga ich mieszkająca na Wyspach Polonia). Brytyjczycy są
zainteresowani przede wszystkim ofertą typu city break i golfem (sport ten jest też coraz bardziej popularny
wśród Holendrów).
3.3. Promocja i informacja turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego
Jeden z uczestników panelu zauważa, że nie istnieje spójny system informacji turystycznej w Polsce,
chociaż w województwie pomorskim, małopolskim i śląskim są stworzone regionalne systemy. Natomiast
Polska Organizacja Turystyczna nie stworzyła takiego systemu i Województwo Zachodniopomorskie czeka na
jego pojawienie się, aby dopasować do niego regionalny system wewnętrzny.
Informacje turystyczne w regionie są tworzone na różnych zasadach, nie ma jednolitych wytycznych. Część
funkcjonuje w strukturach urzędów, inne mogą prowadzić działalność gospodarczą. Na terenie Województwa
Zachodniopomorskiego funkcjonuje dość dobra sieć informacji turystycznej (55 jednostek), lecz nie ma między
nimi współpracy i zmienia się często personel. Problemem jest brak funduszy na funkcjonowanie sieci
informacji i jej rozwój. Można mówić o systemie punktowym, nie sieciowym. Brak jest pieniędzy albo się one
kończą i system się rozpada. Od 2001 r. są podejmowane próby stworzenia regionalnego systemu. Certyfikację
jednostek informacji prowadzi Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna.
Rozmówcy są zdania, że promocja regionu jest bardziej wizerunkowa, niż produktowa, czego skutkiem
okazuje się często ubogość tematycznych wydawnictw, jakie można otrzymać w jednostkach informacji
turystycznej regionu. Nakład wydawnictw lokalnych jest ciągle zbyt mały: Świnoujście drukuje 200 tys. map,
Kołobrzeg – 50 tys. W innych miejscowościach nakład nie przekracza kilku tysięcy egzemplarzy.
W opinii jednego z ekspertów działania promocyjne w regionie są realizowane wtedy, kiedy są na to środki.
Brakuje skoordynowania z rozkładem ruchu turystycznego (np. tragi turystyczne powinny być organizowane
przed sezonem letnim, nie jesienią). Osoba ta dostrzega podkreślany wcześniej brak skoordynowania działań
promocyjnych na różnych poziomach. Z punktu widzenia oceny skuteczności polityki promocyjnej, powinna ona
być oceniana przez osoby z zewnątrz. Istotna jest informacja, jak działania te przekładają się na ruch
turystyczny, ale nikt nie potrafi tego zweryfikować. Brakuje bieżącego monitorowania skuteczności kampanii
promocyjnych. Brakuje spektakularnych działań, ale jest widoczna systematyczność.
Jeden z rozmówców jest zdania, że w działaniach promocyjnych należałoby się skupić na rynkach
wschodzących. Potencjalnym rynkiem będą Czechy, ale dopiero po ukończeniu drogi ekspresowej S3. Jej
uruchomienie przyniesie zwiększenie liczby czeskich turystów weekendowych. Oferta dla Włochów na
Pojezierzu to polska kuchnia. Na poziomie regionalnym ważne jest zatem rozpoznanie potrzeb turystów
z poszczególnych nacji (np. Włosi są zainteresowani kuchnią regionalną, a Brytyjczycy trasami rowerowymi).
- 151 -
Uczestnicy panelu mają różne zdania na temat nowej identyfikacji Województwa Zachodniopomorskiego.
Jedna z opinii jest następująca: „znak jest czysty, dużo kolorów, ale jeden motyw. Trudno się odnieść, mam
ambiwalentne uczucia, jest bardziej uniwersalny”.
3.4. Oferta turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego
Eksperci podkreślają, że w Województwie Zachodniopomorskim pojawia się coraz więcej całorocznych
ofert typu spa & wellness. Właściciele obiektów muszą zapewnić sobie gości również poza sezonem letnim.
Natomiast gminy ciągle koncentrują się na promocji dotyczącej pobytów w sezonie letnim (chociaż twierdzą, że
jest inaczej). Ciągle żywy jest stereotyp, że do regionu przyjeżdża się tylko latem. Brak np. jarmarków
przedświątecznych, które uwielbiają Niemcy. Miejscowości uzdrowiskowe mają dobrą ofertę całoroczną
i powinny bardziej ją rozbudowywać. Budowa apartamentów także rozszerza sezon punktowo
(np. w Międzyzdrojach, Świnoujściu, Kołobrzegu). Pojezierze Drawskie podejmuje wysiłki w kierunku
wypromowania sportów zimowych. Zielone szkoły nieznacznie rozszerzają sezon, ale korzystne byłoby przejście
na system niemiecki w planowaniu wakacji (lato–zima). Długość dni wolnych w ciągu roku wpływa na ruch
turystyczny, co widać podczas tzw. długich weekendów. Dobrym przykładem na wydłużenie sezonu jest
Barlinek, który postawił na nordic walking.
Jeden z uczestników panelu stwierdził, że atrakcyjność turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego
jest bardzo duża, zwłaszcza w stosunku do Pomorskiego. W jego opinii produkt turystyki żeglarskiej
Województwa Zachodniopomorskiego dzięki zróżnicowaniu staje się ciekawszy, niż na Mazurach.
Zachodniopomorski Szlak Żeglarski ma ogromny potencjał. Wpływa to na rozwój obszaru pojezierzy. Uczestnik
panelu jest zdania, że zróżnicowany teren regionu i atrakcje przyciągają turystów. Dostrzega niedostateczne
wykorzystanie kultury i historii regionu, m.in. Księstwa Pomorskiego, związków z krajami skandynawskimi,
postaci Eryka Szwedzkiego, carycy Katarzyny czy znanego kompozytora Carla Loewe. Nowym interesującym
produktem jest Filharmonia Szczecińska. Należałoby również bardziej wykorzystać powstający w Świnoujściu
Gazoport. Słabo promowane są również zabytki techniki.
Rozmówcy mają świadomość tego, że turystyka się rozwija, zmienia, staje się stylem życia. Województwo
Zachodniopomorskie ma bardzo dobre warunki do jej rozwoju, organizowane jest wiele imprez masowych.
Podczas spotkania podkreślano sukces Wielkiego Zlotu Żaglowców.
Eksperci dostrzegają bardzo zróżnicowaną jakość usług noclegowych. Brakuje ich zdaniem systemowej
weryfikacji jakości obiektów hotelarskich, jak i wykorzystywania promess. Regulacje prawne nie nadążają za
rozwijającym się i zmieniającym rynkiem turystycznym, na którym powstają różnego rodzaje nowe kategorie
obiektów, takie jak apartamentowce, condo-hotele i hotele garni. Wszystkie wymienione okoliczności wpływają
na atrakcyjność i konkurencyjność oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego.
3.5. Współpraca na rzecz rozwoju i promocji turystyki
Współpraca na rzecz rozwoju i promocji turystyki jest oceniana bardzo różnie. Wszystko zależy od ludzi,
którzy w pracują w strukturach informacji turystycznych i promocji turystycznej. Powinna ona tak przebiegać,
by informacja o imprezach nie była przekazywana z opóźnieniem. Współpraca ta dotyczy z reguły płaszczyzny
działań promocyjnych. Regionalny ekspert ponownie podkreślił, że brakuje regionalnego systemu informacji
turystycznej oraz współpracy i wymiany informacji pomiędzy jednostkami informacji turystycznej w regionie.
- 152 -
Współpraca w obrębie branży i samorządów jest podobna jak wszędzie, co uwidacznia się poprzez
organizację podróży studyjnej dziennikarzy. Niektórzy są zainteresowani wyłącznie własnymi
i krótkookresowymi korzyściami. Dobrym przykładem jest Projekt Odra, gdzie we współpracy z województwami
położonymi nad Odrą po obu stronach granicy opracowano ofertę turystyczną, która znalazła operatora
w postaci biura podróży Travelix. Biuro to zamierza wprowadzić tę ofertę do kanałów sprzedaży. Dostrzegane
są duże utrudnienia w porozumieniu i współpracy, jak również brak woli, rozbieżności interesów,
niezrozumienie celów i sensu współdziałania na rzecz rozwoju i promocji turystyki.
4. Uzupełnienie wniosków lokalnych ekspertów
Większość lokalnych ekspertów w destynacjach objętych „Badaniem struktury uczestników krajowego
i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r.” dostrzega wzrost ruchu
turystycznego. Jedna z przedstawicielek jednostek informacji turystycznej w obszarze pojezierzy podpierała się
statystykami odwiedzin, które jednoznacznie wskazywały na systematyczny wzrost na przestrzeni ostatnich
trzech lat (średnio nawet o ok. 10–15%). Kolejny ekspert reprezentujący pas pojezierzy mówi o zdecydowanym
progresie: działania promocyjne zaczynają przynosić rezultaty, widoczny jest wzrost zainteresowania destynacją
turystyczną (w szczególności turystów zagranicznych). Wzrostowi ruchu turystycznego towarzyszy intensywny
rozwój infrastruktury turystycznej i poprawa jej jakości. W gronie przedstawicieli omawianego obszaru znalazł
się również uczestnik, który stwierdził, że wzrostu ruchu turystycznego zbytnio nie widać, wzrasta natomiast
zainteresowanie pozasezonowym wypoczynkiem nad jeziorami.
Przedstawicielka branży turystycznej pasa nadmorskiego dostrzega zdecydowane skracanie się pobytów
i negatywnie ocenia to zjawisko. Zauważa, że turyści stają się coraz bardziej wymagający: z jednej strony chcą
płacić coraz mniej, z drugiej mają wysokie oczekiwania (nie zadowalają się już noclegiem i wyżywieniem).
Istnieje obawa, że zmiany zachowań uczestników ruchu turystycznego zagrożą funkcjonowaniu obiektów
noclegowych typu pokoje gościnne. Ruch turystyczny w mniejszych destynacjach nadmorskich (w Niechorzu,
Mielnie, Darłowie) zmniejsza się drastycznie pod koniec sezonu letniego. Zdaniem rozmówczyni, życie w tych
miejscowościach zamiera, a gminy robią zbyt mało, aby przyciągnąć turystów. Działania branży turystycznej nie
przynoszą zadowalających rezultatów. Część gestorów bazy noclegowej nie jest zainteresowana
funkcjonowaniem obiektów poza sezonem letnim. Twierdzą, że się to po prostu nie opłaca („proszę pani, oni
chcą dużo zarabiać w lecie, a w zimie odpoczywać”).
Rozmówcy dostrzegają zmiany w charakterystyce i modelu zachowań turystów. Pojawiają się
przedstawiciele nowych nacji (np. Włosi, Czesi, Brytyjczycy). Turysta jest bardziej mobilny, aktywny. Ma duże
oczekiwania, chce zwiedzać i poznawać region. Słabe zagospodarowanie turystyczne tego terenu jest z jego
punktu widzenia atutem. Ceni kontakt z naturą. Jest zainteresowany podpatrywaniem ptaków (bird watching),
wędkowaniem, zbieraniem grzybów. Dotyczy to w szczególności osób odwiedzających pas pojezierzy
i południową część Województwa Zachodniopomorskiego. Pas nadmorski ciągle przyciąga osoby przyjeżdżające
w celach wypoczynkowych. Są to osoby dość bierne, zainteresowane głównie plażowaniem oraz zakupami
w tanich sklepach spożywczych. Ich aktywność wzrasta w czasie niesprzyjających warunków atmosferycznych.
Odwiedzają wówczas jednostki informacji turystycznej, są zainteresowani zwiedzaniem, narzekając przy tym na
zbyt małą liczbę atrakcji turystycznych.
Przedstawiciele centrów i punktów informacji turystycznej reprezentowali najczęściej urzędy gmin
poszczególnych destynacji. Ich zdaniem podejmowanych jest wiele działań promocyjnych, również
promujących region poza sezonem letnim. Dotyczy to również rozwoju infrastruktury turystycznej i tworzenia
oferty turystycznej. Przedstawicielka pasa pojezierzy zwracała uwagę na brak rzetelności organizatorów
- 153 -
spływów kajakowych, którzy są głównie nastawieni na szybki zysk, jak również na sabotujące działania
mieszkańców (przykład zniszczenia znaku wodnego przy ujściu rzeki Drawy do Jeziora Lubie). Na Pojezierzu
Drawskim dzieje się wiele, jednak zmiany te być może nie są widoczne na zewnątrz. Przeszkodą, zdaniem
ekspertów, jest brak funduszów na rozwój infrastruktury turystycznej. Gminy podejmują działania w ramach
dość skromnych środków. Dzięki temu zmienia się oblicze Czaplinka i Złocieńca. Reprezentanci tego terenu
wiele nadziei pokładali we wspólnej inicjatywie, mającej na celu pozyskanie środków zewnętrznych na rozwój.
Znacznie lepiej wygląda sytuacja na Pojezierzu Szczecineckim. Widać dużą aktywność samorządów lokalnych
i branży turystycznej. Dobrym przykładem jest szczeciniecka sieć wypożyczalni rowerów. Eksperci z pojezierzy
mają świadomość swojej słabej konkurencyjności wobec ofert wypoczynku nad morzem, dlatego starają się
rozwijać produkty całoroczne i szukają nisz rynkowych (jak Barlinek i Szczecinek). Można odnieść wrażenie,
że samorządy i branża turystyczna są bardziej aktywne i zdeterminowane właśnie w pasie pojezierzy.
Analizując wypowiedzi formułowane przez uczestników telefonicznych wywiadów pogłębionych (TDI),
panelu ekspertów i eksperckich wywiadów swobodnych (EWS), można dostrzec wiele podobieństw w ocenie
ruchu turystycznego, jego uczestników, oferty turystycznej i promocji tej oferty. Różnice zdań wynikają ze stanu
świadomości, doświadczenia zawodowego i funkcji pełnionych przez poszczególnych ekspertów. Dotyczą one
zazwyczaj szczegółów związanych z charakterystyką uczestnika ruchu turystycznego i jego preferencji.
Niemal wszyscy eksperci podkreślają wzrost ruchu turystycznego (w przedziale od 7% nawet do 15% na
przestrzeni ostatnich trzech lat). Ruch turystyczny rośnie szybciej w pasie nadmorskim, niż na obszarze
pojezierzy. Przyjazdy turystów do Województwa Zachodniopomorskiego mają charakter sezonowy: wzrost
zauważyć można w połowie czerwca, a szczyt sezonu przypada na okres wakacji. Po sezonie następuje spadek.
Jesienią obiekty wypełniają goście z Niemiec, którzy otrzymują bardzo atrakcyjne ceny. Wpływ kryzysu na
wielkość ruchu turystycznego jest niezauważalny bądź niewielki. Przejawia się on skracaniem się pobytów,
a także tym, że rynek jest trudniejszy i bardziej rozdrobniony. Pomimo tego rosną wpływy z turystyki.
Uczestnicy wywiadów i paneli dostrzegają, że zmienia się struktura segmentów uczestników ruchu
turystycznego: region odwiedza nie tylko coraz więcej Polaków, Niemców i Skandynawów, ale pojawiają się
również nowe nacje (Brytyjczycy, Holendrzy, Włosi, Czesi). Ciągle dominującą grupą są osoby przyjeżdżające na
wypoczynek (nawet do 99%, z czego 90% preferuje wypoczynek typu „morze, słońce, plaża”). Nie bez znaczenia
jest transgraniczne położenie regionu. Mówienie o turystyce krajoznawczej i kulturowej w tym przypadku jest
trochę na wyrost: odwiedzający region w sezonie letnim są „leniwi” i kierują się dawnymi przyzwyczajeniami.
Rekreacja jest modna, ale tylko jako przerwa w biernym wypoczynku. Właśnie na te dwie grupy można
podzielić turystów krajowych: „aktywnych”, łączących turystykę aktywną z rekreacją i wypoczynkiem na plaży,
oraz „leniwych – stacjonarnych”. Turyści zagraniczni są bardziej aktywni, chociaż również oni przyjeżdżają do
Województwa Zachodniopomorskiego głównie na wypoczynek.
W opinii ekspertów promocja wizerunkowa regionu i gmin dominuje nad produktową. Można dostrzec
również dobre przykłady promocji produktowej, np. Zachodniopomorski Szlak Żeglarski, „health and beauty”,
golf, city break. Rozmówcy dostrzegają jednak duże rozdrobienie działań promocyjnych. Brak jest koordynacji i
podziału kompetencji („każdy sobie”). Promocja ma charakter akcyjny, kończy się wraz ze zrealizowaniem
projektu. Nie funkcjonuje pozioma i pionowa struktura współpracy w promocji regionu (POT – UMWZ – ZROT –
powiaty/gminy – LOT-y – branża turystyczna). Brakuje monitorowania efektów promocyjnych, jak również
współpracy z branżą turystyczną, której stan świadomości jest oceniany bardzo negatywnie.
- 154 -
Rozmówcy podkreślali brak funkcjonowania regionalnego systemu informacji turystycznej. Trudno
stworzyć taki system. Brakuje regulacji prawnych, narzędzi i woli współpracy. Sieć informacji turystycznej jest
dość dobra (55 jednostek), natomiast zasady jej funkcjonowania i jakość usług są na bardzo zróżnicowanym
poziomie. Część punktów została zlokalizowana w przypadkowych miejscach, szybko zmienia się personel.
Trudno w tych warunkach o komunikację i współpracę. Dobrym przykładem jest Świnoujście. Zarządzający
atrakcjami turystycznymi powinni czerpać pomysły ze wzorców zagranicznych, np. austriackich.
Różnie jest oceniana nowa identyfikacja wizualna i kampania promocyjna „Pomorze Zachodnie”. Część
ekspertów jeszcze nie widziało kampanii, a sam znak wywołuje różne odczucia. Jednym się podoba, innym nie.
Podawane skojarzenia dotyczą „odhaczenia”, ptaka, kwadratów. Dostrzegane są kolory: jasne i czyste.
Wypowiedzi dotyczące wpływu kampanii na promocję regionu są bardzo ostrożne.
Zdaniem rozmówców, Województwo Zachodniopomorskie to jeden z najbardziej atrakcyjnych regionów
w Polsce, obszar o wyjątkowym potencjale turystycznym. Poprawia się zagospodarowanie turystyczne i jakość
oferty. Region staje się coraz bardziej konkurencyjny, dogania sąsiednie województwo pomorskie. Wzrost
przyjazdów poza sezonem wymaga zwiększenia nakładów na infrastrukturę turystyczną, rozwoju oferty
całorocznej, jak i większego wykorzystania oferty posezonowej. Tak dzieje się w wielu obszarach Województwa
Zachodniopomorskiego. Pas nadmorski jest bardziej konserwatywny i ukierunkowany na sezon letni. Część
usługodawców nie jest zainteresowana funkcjonowaniem całorocznym. Przeszkodą jest zbyt mała liczba imprez
całorocznych. Obszar pojezierzy jest bardziej świadomy swoich ograniczeń i szuka nisz rynkowych,
a w szczególności skupia się na rozwoju oferty posezonowej. Kierunki rozwoju turystyki na poziomie
regionalnym zostały sformułowane i dotyczą trzech głównych produktów: spa, mariny, golf.
Współpraca na rzecz rozwoju i promocji turystyki jest oceniana bardzo różnie. Wielu ekspertów uważa, że
jest ona na dobrym poziomie, lepszym nawet, niż w innych regionach. Wszystko zależy od ludzi, którzy pracują
w strukturach informacji turystycznych i promocji turystycznej. Zauważalna jest rozbieżność oczekiwań wobec
współpracy pomiędzy różnymi grupami. Współpraca wymaga zaangażowania i edukacji, jak również szerszego
spojrzenia (wielu usługodawców skupia się na własnych, krótkookresowych celach).
- 155 -
VIII.
Podsumowanie „Badania struktury uczestników krajowego
zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie
Zachodniopomorskim w 2013 r.”
Wielkość ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim systematycznie rośnie. Dane
Głównego Urzędu Statystycznego (GUS-u) jednoznacznie wskazują na wzrost ruchu turystycznego. W latach
2009-2012 liczba osób korzystających z obiektów zbiorowego zakwaterowanie wzrosła o 9,6%. Liczba turystów
zagranicznych w tym okresie wzrosła o 13,9% (zagraniczny ruch turystyczny rośnie szybciej). Wzrost ruchu
turystycznego potwierdzają zarządcy atrakcji i jednostek informacji turystycznych, przedsiębiorcy turystyczni
oraz regionalni eksperci (od kilku nawet do ok. 10,0% w ciągu ostatnich 3 lat). Liczba turystów rośnie szybciej
w pasie nadmorskim, niż na pojezierzach. Można zaobserwować również wzrost w stosunku do ubiegłego roku.
Średnia długość pobytu w bazie noclegowej wynosi 5,5 doby i w statystykach GUS-u nie zmienia się od
2009 r. (dla porównania, średnia krajowa według GUS-u wynosi 2,7 doby). Najdłużej turyści przebywają
w powiecie sławieńskim (8,7 doby), kołobrzeskim (7,8 doby) oraz w Świnoujściu (7,2 doby). Według badań
PAPI, średnia łączna długość pobytu uczestników krajowego ruchu turystycznego wynosiła 4,3 doby, zaś
w przypadku obcokrajowców pobyt trwał średnio 2,2 doby. Porównanie edycji badania ruchu turystycznego
z lat 2010-2013 świadczy o skracaniu się długości pobytów. Taką opinię podzielają regionalni eksperci
w dziedzinie turystyki i przedstawiciele branży hotelarsko-gastronomicznej: zwiększa się liczba podróży, ale
pobyty stają się coraz krótsze. Wyjątkiem są dwa najważniejsze uzdrowiska nadmorskie, w których długość
pobytów jest dłuższa (np. w Kołobrzegu zdaniem eksperta wynosi ok. 10 dni).
Cechą charakterystyczną ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim jest jego
nierównomierny rozkład w skali roku. Szczyt sezonu przypada na okres letnich wakacji. Po sezonie letnim ruch
turystyczny gwałtownie spada. Świadczą o tym dane GUS-u. W lipcu i sierpniu 2012 r. region odwiedziło 33,7%
ogółu turystów, którzy przyjechali w ciągu całego roku.
Gościom odpowiada oferta turystyczna Województwa Zachodniopomorskiego (91,0% Polaków i 94,4%
obcokrajowców zamierza przyjechać tu ponownie). Obcokrajowcy ocenili lepiej poszczególne elementy oferty
turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego, niż goście Polscy.
Wpływy z turystyki dla Województwa Zachodniopomorskiego można oszacować na podstawie informacji
GUS-u o wielkości rejestrowanego ruchu turystycznego oraz pojemności bazy noclegowej zbiorowego
i indywidualnego zakwaterowania, uzupełniony o wyniki tegorocznych badań uczestników krajowego
i zagranicznego ruchu turystycznego. Goście z Polski przeznaczyli na pobyt turystyczny w Województwie
Zachodniopomorskim średnio 385,70 zł (wydatki na jeden dzień pobytu wynosiły średnio 89,69 zł.), natomiast
średnie wydatki obcokrajowca odwiedzającego podczas pobytu w regionie wynosiły 933,50 zł (wydatki na jeden
dzień pobytu wynosiły średnio 424,32 zł).
Zarządcy atrakcji turystycznych są zadowoleni z natężenia ruchu i wpływów finansowych, które on za sobą
niesie. Nie chcą ujawniać wysokości dochodów. Podkreślają jednak, że osiągane wyniki są dla nich
satysfakcjonujące i systematycznie rosną. Przedstawiciele branży hotelarsko-gastronomicznej również
odmówiła odpowiedzi na pytanie o wysokość wpływów z działalności. Duża część przedsiębiorców (30,9%)
zadeklarowała, że wartość tych wpływów zamyka się w kwocie 50 tys. zł. w ciągu roku. 6% osiągnęła przychód
w wysokości do 200 tys. zł, 5% do 100 tys. zł., zaś po 1% hotelarzy zadeklarowała roczny wpływ na poziomie do
½ mln. zł., do 1 mln. zł. I powyżej 1 mln. zł. Koszt noclegu dla jednej osoby w badanych obiektach noclegowych
wyniósł średnio 68,74 zł. 30% przedsiębiorców nie jest w stanie stwierdzić, czy nastąpił wzrost wpływów
- 156 -
z działalności turystycznej, 26% z nich dostrzega jednak wyraźny wzrost Niektórzy eksperci również są zdania,
że wpływy z turystyki dla regionu rosną. Świadczy o tym choćby intensywny rozwój obiektów hotelarskich,
w tym o wysokim standardzie.
Badania uczestników krajowego i zagranicznego przeprowadzono w tym roku w sierpniu. Na przestrzeni
ostatnich czterech lat wzrosła również łączna liczba turystów odwiedzających region w tym miesiącu.
W sierpniu 2012 r. odnotowano wzrost korzystających z bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania o 2,2%,
w stosunku do analogicznego okresu w roku poprzednim. Na moment opracowywania raportu nie były
dostępne dane o ruchu turystycznym w sierpniu 2013 r., dlatego w szacowaniu wielkości wpływów z turystyki
dla Województwa Zachodniopomorskiego zostały użyte dane za rok poprzedni.
Oprócz nocujących w rejestrowanej bazie noclegowej, w szacowaniu wielkości wpływów z turystyki należy
uwzględnić również korzystających z gościny u rodziny lub znajomych. W tym roku z takiej formy noclegu
skorzystało 18,2% Polaków i 10,2% obcokrajowców, uczestniczących w badaniu ruchu turystycznego. Ponadto
do regionu przyjeżdża w celach turystycznych duża grupa jednodniowych odwiedzających. W tym roku
stanowili oni 7,4% uczestników krajowego i 10,2% zagranicznego ruchu turystycznego. Po uwzględnieniu
w szacunkach nocujących u rodziny i znajomych oraz jednodniowych odwiedzających, można sądzić, że
Województwo Zachodniopomorskie mogło odwiedzić w sierpniu 2013 r. łącznie 415 942 uczestników
krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego, w tym 340 837 gości z Polski i 75 105 z zagranicy. Średnie
wydatki respondenta polskiego wyniosły 385,70 zł, zaś zagranicznego 933,50 zł. Wpływy z turystyki dla
Województwa Zachodniopomorskiego w sierpniu 2013 r. mogły wynieść 201 571 330 zł. (po skorygowaniu
o wartość wzrostu ruchu turystycznego na poziomie 2,2% w stosunku do roku poprzedniego, jego uczestnicy
mogli pozostawić w regionie ok. 207 005 899 zł.). Porównując tę wartość z rokiem poprzednim należy mieć na
względzie, że w 2013 r. badania zostały przeprowadzone pod koniec sezonu letniego. W szczycie wakacji
uczestnicy ruchu turystycznego są skłonni wydać więcej na pobyt. W tym okresie zmienia się również struktura
segmentów rynku turystycznego. Nie można stwierdzić, że wpływy z turystyki dla Województwa
Zachodniopomorskiego były mniejsze, niż w roku poprzednim.
Określając popyt na usługi turystyczne Województwa Zachodniopomorskiego należy odnieść się do
wielkości rejestrowanego ruchu turystycznego w ciągu roku, skorygowanej o liczbę osób korzystających
z noclegu u rodziny i znajomych oraz jednodniowych odwiedzających. Dokonując takiej symulacji liczbę podróży
do Województwa Zachodniopomorskiego można szacować na 4,8 mln. uczestników krajowego i zagranicznego
ruchu turystycznego (wyliczenie dokonane na podstawie danych GUS za 2012 r.). Obcokrajowcy już teraz
stanowią 23,5% ogółu uczestników ruchu turystycznego. Oznacza to, że liczbę gości zagranicznych można
szacować obecnie na 1 128 tys. Przyjmując taką metodę symulacji ruchu turystycznego, można oczekiwać, że
roczna wartość wpływów z turystyki dla Województwa Zachodniopomorskiego może wynosić blisko 2,5 mld. zł.
Liczba turystów zagranicznych wzrosła w latach 2011-2012 o 13,7%. Ruch turystyczny rośnie z roku na rok
o ok. 4%. Oznacza to, że każdego roku Województwo Zachodniopomorskie odwiedza średnio o ok. 200 tys.
więcej osób. Można prognozować również, że zagraniczny będzie rósł o ok. 10% szybciej, niż polski. Jeśli
skorygujemy symulację wielkości ruchu turystycznego na poziomie 4,8 mln. o wartość rocznego wzrostu, można
pokusić się o postawienie tezy, że w 2013 r. Województwo Zachodniopomorskie mogło odwiedzić blisko 5 mln.
uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego.
Oferta Województwa Zachodniopomorskiego musi być konkurencyjna dla uczestników ruchu
turystycznego. Już teraz władze regionu podejmują we współpracy z branżą turystyczną wiele działań
zmierzających do wzrostu atrakcyjności produktu turystycznego Województwa Zachodniopomorskiego.
- 157 -
W opinii ekspertów uczestniczących w badaniu trzy produkty regionu wyróżniają się w skali kraju. Są to:
Zachodniopomorski Szlak Żeglarski, „health & beauty” oraz golf. Odbiorcy tej oferty doceniają ofertę
turystyczną regionu. Ważne jest również, aby samorządy lokalne i branża turystyczna nadążały za zmianami na
rynku turystycznym. W pasie nadmorskim nadal wielu przedstawicieli bazy noclegowej jest ukierunkowanych
tylko na sezon. Brakuje wyróżniających atrakcji i imprez, w tym takich, które zainteresują turystę poza sezonem
letnim. Eksperci radzą, aby tworzyć całoroczne atrakcje, przesuwać terminy imprez na wiosnę i jesień oraz dbać
o wysoką jakość oferty pobytów. Potrzebne są szkolenia (zarówno usługodawców, jak również usługobiorców).
Badania jakości usług świadczonych przez jednostki informacji turystycznej pokazują, że jest wiele elementów
wymagających poprawy. Należałoby dążyć do stworzenia regionalnego systemu informacji turystycznej.
Na zakończenie należy podkreślić, że Województwo Zachodniopomorskie rozwija się dynamicznie. Nie
należy jednak zapominać, że o turystę rywalizuje z innymi regionami (choćby województwem pomorskim).
Analiza dynamiki rozwoju „Pomorza Zachodniego” na tle kraju pokazuje, że inne województwa rozwijają się
szybciej pod względem przyrostu bazy noclegowej o wysokim standardzie, jak również wzrostu ruchu
turystycznego. Szansą dla Województwa Zachodniopomorskiego będą działania, mające na celu dalsze
zmniejszenie zjawiska sezonowości.
- 158 -
IX.
Spis rysunków
Rysunek 1. Badania ruchu turystycznego w kontekście polityki turystycznej Województwa
Zachodniopomorskiego. .......................................................................................................................................... 8
Rysunek 2. Podmioty objęte badaniem ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim. ............... 9
Rysunek 3: Schemat realizacji badania. ................................................................................................................ 24
Rysunek 4. Rozkład ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w poszczególnych
miesiącach 2012 r. ................................................................................................................................................ 31
Rysunek 5. Udział Województwa Zachodniopomorskiego w krajowym ruchu turystycznym pod względem
liczby udzielonych noclegów w obiektach noclegowych zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania. .......... 37
Rysunek 6. Dynamika rozwoju ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2009–
2012 w porównaniu z innymi województwami. ................................................................................................... 38
Rysunek 7. Dynamika rozwoju bazy noclegowej Województwa Zachodniopomorskiego w latach 2009–2012
w porównaniu z innymi województwami. ............................................................................................................ 40
Rysunek 8. Województwo zamieszkania uczestników krajowego ruchu turystycznego (n=1 120). ..................... 45
Rysunek 9. Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego –
wiek (n=1 120)....................................................................................................................................................... 46
stan cywilny (n=1 120). ......................................................................................................................................... 46
Rysunek 11: Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego –
wykształcenie (n=1 120). ....................................................................................................................................... 47
miejsce zamieszkania (n=1 120). ........................................................................................................................... 47
Rysunek 13. Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego – sylwetka
badanego w jego życiu prywatnym (n=1 120). ..................................................................................................... 48
Rysunek 14. Kraj pochodzenia uczestników zagranicznego ruchu turystycznego (n=1 120). ............................... 49
wiek (n=1 120)....................................................................................................................................................... 50
stan cywilny (n=1 120). ......................................................................................................................................... 50
wykształcenie (n=1 120). ....................................................................................................................................... 51
miejsce zamieszkania (n=1 120). ........................................................................................................................... 51
sylwetka badanego w jego życiu prywatnym (n=1 120). ...................................................................................... 52
Rysunek 20. Główny cel przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ................................... 53
Rysunek 21. Główny cel przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ................................... 54
Rysunek 22. Sposób organizacji przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ....................... 55
Rysunek 23. Sposób organizacji przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ....................... 55
Rysunek 24. Sposób spędzania pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120). ............................... 56
Rysunek 25. Sposób spędzania pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120). ............................... 56
Rysunek 26. Środek transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ...................... 57
Rysunek 27. Preferowany środek transportu do zwiedzania atrakcji regionu (n=1 120). .................................... 57
Rysunek 28. Środek transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ...................... 58
Rysunek 29. Preferowany środek transportu do zwiedzania atrakcji regionu (n=1 120). .................................... 58
- 159 -
Rysunek 30. Preferowany rodzaj obiektu noclegowego, w którym zatrzymał się respondent (n=1 120). ........... 59
Rysunek 31. Preferowane elementy wyposażenia obiektu wybieranego na nocleg (n= 1 067). .......................... 60
Rysunek 32. Preferowany rodzaj obiektu noclegowego, w którym zatrzymał się respondent (n=1 120). ........... 60
Rysunek 33. Preferowane elementy wyposażenia obiektu wybieranego na nocleg (n=1 114). ........................... 61
Rysunek 34. Długość pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n= 1 120). .............................................. 62
Rysunek 35. Długość pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n= 1 120). .............................................. 62
Rysunek 36. Częstotliwość przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego (n=917). ............................... 63
Rysunek 37. Częstotliwość przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ............................ 63
Rysunek 38. Preferowany sposób wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 081). .................. 64
Rysunek 39. Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu (n=440). ........................................................ 64
Rysunek 40. Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu – turystyka wodna (n=199). ......................... 65
Rysunek 41. Preferowany sposób wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 114). .................. 66
Rysunek 42. Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu (n=249). ........................................................ 66
Rysunek 43. Źródła informacji wpływające na decyzję o przyjeździe
do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). .......................................................................................... 67
Rysunek 44. Źródła informacji wpływające na decyzję o przyjeździe
do Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). .......................................................................................... 68
Rysunek 45. Potrzeby informacyjne uczestnika ruchu turystycznego. ................................................................. 69
Rysunek 46. Potrzeby informacyjne uczestnika ruchu turystycznego. ................................................................. 70
Rysunek 47. Struktura wydatków uczestników ruchu turystycznego
w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120). ............................................................................................. 71
Rysunek 48. Struktura wydatków uczestników ruchu turystycznego
w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120). ............................................................................................. 72
Rysunek 49. Najpopularniejsze usługi Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ................................... 76
Rysunek 50. Najpopularniejsze usługi Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ................................... 77
Rysunek 51. Ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej
Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ............................................................................................... 78
Województwa Zachodniopomorskiego – ocena średnia (n=1 120). ..................................................................... 78
Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). ............................................................................................... 79
Województwa Zachodniopomorskiego – ocena średnia (n=1 120). ..................................................................... 79
Rysunek 55. Oczekiwane nowe usługi turystyczne w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120). ............. 81
Zachodniopomorskie (n=1 120). ........................................................................................................................... 82
Rysunek 57. Oczekiwane nowe usługi turystyczne w Województwie Zachodniopomorskim (n=1 120). ............. 83
Zachodniopomorskie (n=1 120). ........................................................................................................................... 84
Rysunek 59. Miejsce turystycznego pobytu mieszkańców Województwa Zachodniopomorskiego (n=203). ...... 86
Rysunek 60. Struktura demograficzno-społeczna uczestników krajowego ruchu turystycznego – wiek (n=203). 87
wykształcenie (n=203)........................................................................................................................................... 87
miejsce zamieszkania (n=203). .............................................................................................................................. 88
sylwetka badanego w jego życiu prywatnym (n=203). ......................................................................................... 89
- 160 -
Rysunek 64. Główny cel przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=203). ...................................... 90
Rysunek 65. Sposób organizacji przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego (n=203). .......................... 90
Rysunek 66. Sposób spędzania pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n=203). .................................. 91
Rysunek 67. Środek transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego (n=203). ......................... 91
Rysunek 68. Preferowany rodzaj obiektu noclegowego, w którym zatrzymał się respondent (n=203). .............. 92
Rysunek 69. Długość pobytu w Województwie Zachodniopomorskim (n= 203). ................................................. 93
Rysunek 70. Preferowany sposób wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim (n=203). ..................... 94
Rysunek 71. Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu (n=74). .......................................................... 94
Rysunek 72: Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu – turystyka wodna (n=33). ........................... 94
Rysunek 73. Główny cel przyjazdu do Województwa Zachodniopomorskiego –
porównanie badań krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego. .................................................................. 98
Rysunek 74. Sposób spędzania pobytu w Województwie Zachodniopomorskim –
Rysunek 75. Środek transportu w podróży do Województwa Zachodniopomorskiego –
Rysunek 76. Preferowany rodzaj obiektu noclegowego, w którym zatrzymał się respondent –
porównanie badań krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego. ................................................................ 100
Rysunek 77. Długość pobytu w Województwie Zachodniopomorskim –
Rysunek 78. Częstotliwość przyjazdów do Województwa Zachodniopomorskiego –
Rysunek 79. Preferowany sposób wypoczynku w Województwie Zachodniopomorskim –
porównanie badań krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego ................................................................. 101
Rysunek 80. Preferowany rodzaj wypoczynku aktywnego i sportu –
Rysunek 81. Ocena poszczególnych elementów oferty turystycznej Województwa Zachodniopomorskiego,
ocena średnia – porównanie badań krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego. ...................................... 103
Rysunek 82. Położenie i oznakowanie centrów i punktów informacji turystycznej (n=16). ............................... 124
Rysunek 83. Oznakowanie centów i punktów informacji turystycznej (n=16). .................................................. 125
Rysunek 84. Organizacja pracy jednostki informacji turystycznej (n=16). .......................................................... 126
Rysunek 85. Obsługa uczestnika ruchu turystycznego w jednostce informacji turystycznej (n=16). ................. 127
Rysunek 86. Subiektywna ocena jakości obsługi w jednostkach informacji turystycznej Województwa
Zachodniopomorskiego (n=16). .......................................................................................................................... 129
Rysunek 87: Ocena łączna centrów i punktów informacji turystycznej
Województwa Zachodniopomorskiego na podstawie wizyty w charakterze „tajemniczego klienta” (n=16). ... 130
Rysunek 88. Ocena jakości pracy centrów i punktów informacji turystycznej Województwa
Zachodniopomorskiego na podstawie zapytania e-mail (n=16). ........................................................................ 132
Rysunek 89. Łączna ocena badania metodą centrów i punktów informacji turystycznej Województwa
Zachodniopomorskiego (n=16). .......................................................................................................................... 132
Rysunek 82. Struktura płci. ................................................................................................................................. 134
Rysunek 83. Rodzaje badanych ośrodków. ......................................................................................................... 134
Rysunek 84. Lokalizacja badanych ośrodków. .................................................................................................... 135
Rysunek 85. Zmiany w ilości turystów, którzy w tym roku odwiedzili badane ośrodki
(na tle ostatniego roku i ostatnich dwóch lat). ................................................................................................... 136
Rysunek 86. Miesiące w roku, w których do Pana/i ośrodka przyjeżdża najwięcej i najmniej turystów. ........... 137
Rysunek 87. Pytania o atrakcje turystyczne. ....................................................................................................... 138
Rysunek 88. Najczęstsze środki transportu turystów. ........................................................................................ 138
- 161 -
Rysunek 89. Rodzaj turystyki preferowanej przez turystów przebywających w badanych ośrodkach............... 139
Rysunek 90. Posiadanie stałych klientów. ........................................................................................................... 139
Rysunek 91. Kanały komunikacyjne preferowane przez ośrodki. ....................................................................... 140
Rysunek 92. Kanały komunikacyjne preferowane przez klientów badanych ośrodków. .................................... 140
Rysunek 93. Szacunkowa roczna wartość wpływów z przyjazdów turystów. ..................................................... 141
Rysunek 94. Zmiany wpływów z przyjazdów turystów w okresie ostatnich 5 lat. .............................................. 141
Rysunek 95. Szacunek zmian ilości turystów w perspektywie najbliższych dwóch i pięciu lat. .......................... 142
X.
Spis tabel
Tabela 1. Szczegółowe cele „Badania struktury krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego
w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r”. ............................................................................................. 10
Tabela 2. Dodatkowe problemy/szczegółowe cele badawcze. ............................................................................. 11
Tabela 3: Podobszary objęte badaniem. ............................................................................................................... 13
Tabela 4. Punkty badań ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim. ..................................... 13
Tabela 5. Centra i punkty informacji turystycznej objęte badaniem metodą „Mystery Client”. .......................... 15
Tabela 6. Podstawowe metody i techniki badawcze. ........................................................................................... 15
Tabela 7. Dodatkowe metody i techniki badawcze............................................................................................... 16
Tabela 8. Metoda doboru próby oparta na warstwowaniu według udziału w ruchu turystycznym. ................... 18
Tabela 9. Metoda kwotowego doboru próby, proponowana dla badania PAPI w 2013 r. ................................... 19
Tabela 10: Założona struktura próby uczestników krajowego ruchu turystycznego. ........................................... 19
Tabela 11. Założona struktura próby uczestników zagranicznego ruchu turystycznego. ..................................... 20
Tabela 12. Liczebność wywiadów przypadających na poszczególne obszary – części Województwa
Zachodniopomorskiego. ........................................................................................................................................ 21
Tabela 13. Założona struktura próby przedstawicieli branży hotelarsko-gastronomicznej. ................................. 23
Tabela 14. Wielkość ruchu turystycznego w obiektach zbiorowego zakwaterowania w Województwie
Zachodniopomorskim w latach 2009–2012. ......................................................................................................... 26
Tabela 15. Średnia długość pobytu w bazie noclegowej zbiorowego zakwaterowania w latach 2009–2012. ..... 27
Tabela 16. Wielkość ruchu turystycznego w obiektach zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania
w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2009–2012. ............................................................................ 27
Tabela 17. Wielkość ruchu turystycznego w obiektach indywidualnego zakwaterowania w Województwie
Zachodniopomorskim w latach 2010–2012. ......................................................................................................... 27
Tabela 18: Obcokrajowcy w obiektach bazy noclegowej według narodowości w latach 2009–2012. ................. 28
Tabela 19. Wskaźnik sezonowości ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w latach
2009 –2012. .......................................................................................................................................................... 30
Tabela 20. Rozkład ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w ciągu roku w latach
2009 –2012. .......................................................................................................................................................... 30
Tabela 21. Wskaźnik sezonowości bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania Województwa
Zachodniopomorskiego w latach 2009–2012. ...................................................................................................... 31
Tabela 22. Ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim w pierwszym półroczu 2013 r.
w porównaniu z analogicznym okresem w 2012 r. ............................................................................................... 32
Tabela 23: Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w latach
2009–2012 (liczba korzystających z noclegów). .................................................................................................... 33
Tabela 24. Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w latach
2009–2012 (liczba udzielonych noclegów). .......................................................................................................... 34
- 162 -
Tabela 25. Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r.,
w podziale na obiekty zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania. ............................................................... 35
Tabela 26. Ruch turystyczny w Województwie Zachodniopomorskim w 2012 r. na tle ruchu turystycznego
w Polsce i w innych regionach. ............................................................................................................................. 36
Tabela 27. Baza noclegowa Województwa Zachodniopomorskiego w 2012 r. w porównaniu
z bazą noclegową w Polsce. .................................................................................................................................. 39
Tabela 28. Baza noclegowa Województwa Zachodniopomorskiego w latach 2009–2012. .................................. 41
Tabela 29. Obiekty bazy noclegowej Województwa Zachodniopomorskiego w 2012 r. według kategorii. ......... 42
Tabela 30: Najpopularniejsze atrakcje Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120) ................................... 73
Tabela 31. Najpopularniejsze atrakcje Województwa Zachodniopomorskiego (n=1 120). .................................. 75
Tabela 32. Inne rodzaje ośrodków, N=109. ........................................................................................................ 135
XI.
Literatura
1. „Badanie struktury uczestników krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie
Zachodniopomorskim w 2012 r.”, raport z badania, PBS na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego
Województwa Zachodniopomorskiego, Spot 2012,
2. W. Bartoszewicz, T. Skalska, Zagraniczna turystyka przyjazdowa do Polski w 2012 r., Instytut Turystyki na
zlecenie Ministerstwa Sportu i Turystyki, Warszawa 2013.
3. A. Kornak, Ekonomia turystyki, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1995, s. 5.
4. Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia w postępowaniu na „Badania struktury krajowego i
zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w 2013 r. wraz z opracowaniem
raportu z badań”, znak sprawy: WOiRZ:.II.272.21.2013.TK.
5. Turystyka w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2010–2012, pod red. Renaty Wronkowskiej,
Urząd Statystyczny w Szczecinie, Informacje i opracowania statystyczne, Szczecin 2013, s. 3.
6. www.intur.com.pl/statystyka.htm
7. www.stat.gov.pl.
XII.
Załączniki
- 163 -
- 164 -
- 165 -
- 166 -
- 167 -
- 168 -
- 169 -
- 170 -
- 171 -
- 172 -
- 173 -
- 174 -

Badania turystów UMWZ 2013 - 2BA - eRegion

Transkrypt

Podobne dokumenty

INWESTOR Państwowe Muzeum Auschwitz