Oddech „wiedenki”

Oddech „wiedenki”
Międzynarodowy
Dzień
Przewodnika
Turystycznego
obchodzony
uroczyście 21 lutego został ustanowiony w Nikozji na Cyprze podczas III
Konwencji Światowej Federacji Stowarzyszeń Przewodników Turystycznych w
1989 r. Zgodnie z ideą święta, w tym dniu przewodnicy miejscy, terenowi,
górscy oprowadzają bezpłatnie miejscową ludność po ich najbliższym terenie.
Lokalnym społecznościom i władzom pokazują, na czym polega działalność
przewodnika. Swoją pracą uświadamiają gospodarzom terenu, jaką rolę
odgrywają przewodnicy w obsłudze turystów oraz kreowaniu wizerunku miasta
czy regionu.
W tegorocznej ofercie Warszawskiego Koła Przewodników Miejskich
PTTK, Fundacji Varsaviana, Oddziału KORT TPW i Przewodników Warszawa
znalazło się 25 tras. Jedna z nich była poświęcona Drodze Żelaznej
Warszawsko-Wiedeńskiej.
Uczestnicy spaceru spotkali się w Alejach Jerozolimskich przy wyjściu
ze
środkowego
peronu
dworca
Warszawa
Śródmieście
od
strony
Marszałkowskiej. W tym miejscu 170 lat temu był wznoszony zaprojektowany
przez Henryka Marconiego (1792-1863) dworzec Wiedeński. Stąd 14 czerwca
1845 r. wyruszyły pociągi „otwarciowe” do Grodziska. Poświęcona temu tablica
znajduje się na wschodnim pawilonie dworca Warszawa Śródmieście. Została
odsłonięta 12 czerwca 1995 r. z okazji 150-lecia DZWW.
Kolejnym miejscem na trasie spaceru była kaplica św. Barbary i kościół
św. Apostołów Piotra i Pawła przy Nowogrodzkiej 51. W 1865 r. odnowiona
przez kolejarzy „wiedenki” kaplica stała się ich kościołem parafialnym. Wraz z
rozwojem gospodarczym tej części Warszawy i wzrostem liczby jej
mieszkańców stała się zbyt ciasna dla potrzeb wiernych. Dlatego w 1883 r.
rozpoczęto wznoszenie światyni, która mogła pomieścić trzy tysiące wiernych.
Wiele elementów jej wyposażenia świadczyło o związkach z koleją. Jednym z
nich była tablica poświęconą pamięci Piotra Antoniego Steinkellera (17991854). Wyryty napis głosił: „Zasłużonemu przodownikowi polskiego przemysłu
– wdzięczni rodacy – 1904”. Steinkeller był pionierem polskiego kolejnictwa i
jednym z dwu pierwszych dyrektorów kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Niestety,
w odbudowanym po II wojnie światowej kościele nie ma już elementów
kolejarskiego wyposażenia.
W
1873 r. Zarząd DŻWW, z inicjatywy znanego warszawskiego
bankiera i działacza społecznego Leopolda Kronenberga, utworzył Warsztat
Instruktorski, który kształcił 90 praktykantów w wieku 18-25 lat. Tak powstała
warszawska „Kolejówka”. Do 1953 r. mieściła się na Chmielnej 88. Z
inicjatywy absolwentów w 1998 r. ustawiono w pobliżu tego miejsca (Złota 59)
kamień pamiątkowy.
Kamień
węgielny
pod
budowę
Nowych
Warsztatów
DŻWW
wmurowano 15 grudnia 1852 r. W 1866 r. strawił je pożar. Warsztaty
rozbudowano w latach 1868-1871. Ich częścią był zburzony w sierpniu 2013 r.
budynek przy Chmielnej 73.
Więcej szczęścia miała kamienica przy Pańskiej 100. „17 pracowników
kolejowych, którym sprzykrzyło się płacenie bez końca coraz większego
haraczu
komorniczego,
zorganizowało
spółkę
mieszkaniową
celem
wybudowania własnego domu”. Materialny cel starań i zabiegów praktycznych
kolejarzy, w tym wielu z DŻWW, przetrwał dwie wojny światowe, zmieniające
się rządy i ustroje polityczne, odbudowę miasta i budowę metra… Wznoszenie
kamienicy rozpoczęto w 1900 r. Stoi do dziś.
Kolumna ze znakiem Polski Walczącej stojąca na pasie zieleni między
pasmami Towarowej to resztka bramy prowadzącej na dawną „Syberię”. Tak
nazywano ogromny teren bocznic kolejowych, ramp, magazynów, budynków
zaplecza powstałej w 1875 r. stacji towarowej DŻWW.
Od lat 80. XIX aż po lata 60. XX stulecia „Syberia” wytworzyła własną
społeczność. To ci, „którzy z tego miejsca żyją, którzy zajmują się zawodowo
przewożeniem lub przenoszeniem ciężarów, a także złodzieje. Ludzie dzielni,
zahartowani, silni, a także bandziory ostatniej kategorii” – uważał Olgierd
Budrewicz, a jego opinia rozciągnęła się także na czasy mu współczesne do
schyłku lat 50. XX wieku.
W dawnych, opuszczonych magazynach przy Kolejowej 8/10 mieszczą
się dziś tawerny szantowe, kluby nocne, centra samochodowe, różne hurtownie.
Może to dobrze, bo dzięki nowemu przeznaczeniu przetrwały stare mury
„wiedenki”, świadcząc, że w tym miejscu postindustrialnej Warszawy tętniło
niegdyś kolejowe życie.
W budynku dawnej noclegowni drużyn parowozowych stacji towarowej
DŻWW przy Tunelowej 2 mieści się obecnie Zakład Linii Kolejowych Sekcja
Eksploatacji Warszawa Zachodnia. Budynek wzniesiono prawdopodobnie w
1875 r.
Spacer prowadzili Andrzej Paszke, Zbigniew Tucholski i piszący te słowa
Marek Moczulski.