pobierz
Transkrypt
pobierz
Gazetka szkolna nr 7 /05/201 2 Głos Ósemki Drodzy Czytelnicy! Na pewno słyszeliście, że ten rok jest poświęcony Januszowi Korczakowi. W związku z tym napisaliśmy dla Was kilka artykułów, przybliżających postać tego niezwykłego człowieka. Postanowiliśmy także zaprezentować Wam jego ,,złote myśli", czyli ważne zdania, których znaczenie pozostaje aktualne do dziś… W tym numerze gazetki przeczytacie również wywiad z Panią Hanną Tuzińską. Zaprosimy Was na wycieczkę rowerową do Grecji i Szwecji. Lubicie śpiewać i słuchać muzyki? Jeśli tak, to zapraszamy Was do zapoznania się z recenzją popularnej japońskiej piosenki. Jak zawsze czeka na Was wspaniała rozrywka, najlepsze przepisy kulinarne, a w dziale ,,Zrób to sam" prezent na Dzień Matki. Wszystkim Mamom z okazji ich święta samych najweselszych chwil i najcieplejszych dni życzy cała redakcja „Głosu Ósemki”. Napisz do nas : [email protected] Sejm Rzeczypospolitej Polskiej jednogłośnie podjął 16 września 2011 roku uchwałę ustanawiającą rok 2012 Rokiem Janusza Korczaka. Inicjatywę w tej sprawie zgłosił Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak. Wniosek Rzecznika poparła sejmowa Komisja Kultury i Środków Przekazu, wielu ministrów i organizacje pozarządowe. W bieżącym roku będziemy obchodzić 70. rocznicę śmierci Janusza Korczaka i 100. rocznicę założenia przez niego Domu Sierot, który mieścił się przy ulicy Krochmalnej w Warszawie. W opinii Rzecznika Praw Dziecka to doskonała okazja, by o jednym z najwybitniejszym Polaków – i jego dziedzictwie – przypomnieć całemu światu. Powinniśmy pamiętać, że Stary Doktor, jak nazywano Korczaka, był jednym z pierwszych głosicieli prawdy o tym, że dziecko jest autonomiczną osobą, która posiada własną godność, zainteresowania, potrzeby i prawa – zauważa Marek Michalak. Nie byłoby Konwencji o Prawach Dziecka, gdyby nie jego działalność i myśli. Korczak zauważył w dziecku człowieka, walczył o podmiotowość dziecka. Zostawił wiele dobrych wskazówek, warto o nich przypominać. Zostawił jasny przekaz: dzieci należy traktować poważnie – wyjaśnia Rzecznik Praw Dziecka. Katarzyna Mikołajczyk 2 * nr 7 /05/2012 Biografia Głos Ósemki właściwie Henryk Goldszmit, znany też jako: Stary Doktor lub Pan Doktor (czasami pisane razem) urodził się 22 lipca 1878 lub 1879 w Warszawie, zmarł 5 sierpnia lub 6 sierpnia 1942 w komorze gazowej w Treblince – lekarz, pedagog, pisarz, publicysta, działacz społeczny pochodzenia żydowskiego. Kochał dzieci i uważał, że powinny one mieć własne prawa i być kochane. Jednoczył się z nimi tak bardzo, że dobrowolnie udał się z nimi na śmierć w komorze gazowej, chociaż władze niemieckie pozwoliły mu wyjechać. Pochodził ze spolonizowanej rodziny żydowskiej. Był synem adwokata Józefa Goldszmita i Cecylii Gębickiej. W 1898 rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Cesarskiego Uniwersytetu w Warszawie, Janusz Korczak, na którym studiował sześć lat. Posiadał dyplom lekarza i leczył dzieci w szpitalach. Od tego właśnie zaczęła się jego praca z dziećmi. W ciągu roku 1907 podnosił swe kwalifikacje w Berlinie. Słuchał wykładów (za które sam płacił) i odbywał praktykę w klinikach dziecięcych. Pisał wiele książekdla dzieci, dla rodziców oraz inne zupełnie niezwiązane z poprzednimi tematami. Współprowadził dwa domy dla sierot: Nasz Dom i Dom Sierot. Został wywieziony z getta warszawskiego w wagonie bydlęcym razem z wychowankami Istnieje wiele pomników, organizacji poświęconych dokumentacji życia i myśli pedagogicznej Janusza Korczaka oraz szkół jego imienia. Natalia Adamczewska Rok 2012 to Rok Janusza Korczaka człowieka, który był prekursorem walki o prawa dziecka. Domagał się uznania dziecka za pełnowartościowego człowieka od chwili narodzin i na każdym etapie swego istnienia. Wykluczał kary cielesne, potępiał praktyki zawstydzania dziecka. Proponował system zachęt i trzy zasady wychowawcze: współgospodarzenie, współzarządzanie oraz oddziaływanie opinii społecznej, które realizował poprzez organizowanie sklepików szkolnych, gazetek, kółek zainteresowań, dziecięcego samorządu oraz sądów koleżeńskich, rozstrzygających konflikty i zatargi, a zarazem uczących odpowiedzialności i empatii. Janusz Korczak włączył się do działalności Towarzystwa "Pomoc dla Sierot". Starał się o budowę domu przystosowanego do ich potrzeb. W 1912 roku dzieci przeniesiono do nowego budynku przy ulicy Krochmalnej 92. Korczak objął tam funkcję dyrektora Domu Sierot i stał się jego mieszkańcem, zajmując izbę na poddaszu nad dziecięcymi sypialniami. Swą samotność związał z najbardziej osamotnionymi dziećmi. Dom Sierot stał się warsztatem samodzielnej pracy i badań Korczaka. Tam wypracował swój system wychowawczy, a wieczorami i nocami pisał dzieła pedagogiczne i powieści. Kiedy 1940 roku Dom Sierot został przesiedlony do getta, Korczak został w nim razem ze swoimi podopiecznymi. Życie w getcie to prawie dwa lata rozpaczliwych wysiłków wycieńczonego i schorowanego Korczaka o zdobywanie dla 200 wychowanków żywności, opału, leków itp. Przyjaciele z "aryjskiej" strony wielokrotnie podejmowali próby wyprowadzenia Korczaka z getta, zapewniali bezpieczne schronienie. Nie można było jednak ocalić setek dzieci, więc Korczak heroicznie odmawiał skorzystania z szansy ucieczki, nie zgadzał się na opuszczenie swych podopiecznych. W hitlerowskiej straszliwej akcji likwidacji getta, rozpoczętej 22 lipca 1942 r. z placu przeładunkowego Umschlagplatz na Stawkach odchodziły wagonami bydlęcymi transporty Żydów kierowane do komór gazowych obozu zagłady w Treblince. Wśród nich Korczakowskie dzieci ze swym zielonym sztandarem nadziei lub flagą króla Maciusia Pierwszego oraz Janusz Korczak niosący najmłodsze dziecko na ręku. Wraz z dziećmi zginął straszliwą śmiercią w komorze gazowej. Janusz Korczak całkowicie poświęcił się dzieciom i starał się je wspierać. Pomagał przede wszystkim tym, którzy najbardziej go potrzebowali, tj. biednym dzieciom, najczęściej sierotom. Poświęcił im całe swoje życie, aż do okrutnej śmierci wraz z nimi w hitlerowskiej komorze gazowej. Źródło: strona internetowa Szkoły Podstawowej imienia Janusza Korczaka w Broniewicach Katarzyna Kozłowska nr 7 /05/2012 * 3 Głos Ósemki KORCZAK W SŁUZBIE DZIECIOM Janusz Korczak już jako dziecko interesował się teoriami pedagogicznymi opracowanymi przez Johanna Pestalozziego. Gdy miał 18 lat, zginął jego ojciec, więc wziął na siebie obowiązek utrzymywania rodziny. Zarabiał, udzielając korepetycji. Studiował medycynę, bardzo przejmował się warunkami życia biednych i osieroconych dzieci. Postanowił pomagać im, roznosząc prezenty, opowiadając bajki i pomagając w nauce. Jego kontakty z dziećmi cechowały przede wszystkim podmiotowość i partnerstwo. Korczak nie próbował stanowić o wszystkim, co działo się w towarzystwie Pomocy dla Sierot, gdzie pracował, a z czasem został dyrektorem placówki i kierował się wymyślonym przez siebie systemem wychowania. Dzieciom oddawał wiele inicjatyw polegających na działaniu w grupie. Starsi wychowankowie zajmowali się młodszymi. Wiele sporów rozstrzygał Sąd Koleżeński. Korczak sam kilkakrotnie się tam zgłaszał, twierdząc, że naruszył prawa dzieci. Korczak nigdy nie założył rodziny, całkowicie poświęcił się pracy z dziećmi. Źródła: www.bryk.pl; www.jarekzylinski.blox.pl; pl.wikipedia.org; Martyna Filipiak Złote myśli Janusza Korczaka Janusz Korczak był lekarzem, pedagogiem, pisarzem, publicystą, działaczem społecznym pochodzenia żydowskiego. Był prekursorem działań na rzecz praw dziecka i całkowitego równouprawnienia dziecka. Jak wszyscy dobrze wiemy rok 2012 jest Rokiem Korczakowskim. Z tej okazji chciałabyśmy przedstawić myśli Korczaka, które zostawił po sobie. Oto niektóre z nich: i bezpieczniej. • Są błędy, które popełniać będziesz zawsze, bo jesteś człowiekiem, a nie maszyną. • Zawarłem z życiem umowę: nie będziemy sobie przeszkadzać wzajemnie. • Nie takie ważne, żeby człowiek dużo wiedział, ale żeby dobrze wiedział, nie żeby umiał na pamięć, a żeby rozumiał, żeby go wszystko troszkę • Powiedz dziecku, że jest dobre, że nie obchodziło, a żeby go coś naprawdę umie, że potrafi. • Nie ma dzieci, są ludzie; ale o innej zajmowało. skali pojęć, innym zasobie doświadczenia, innych popędach, innej grze uczuć. Pamiętaj, że my ich nie znamy. • Nikomu nie życzę źle. Nie umiem. Nie wiem jak to się robi. • Kiedy śmieje się dziecko, śmieje się cały świat. • Jestem nie po to, aby mnie kochali i podziwiali, ale po to, abym ja działał i kochał. • Nie obowiązkiem otoczenia pomagać mnie, ale ja mam obowiązek troszczenia się o świat, o człowieka. • Wszyscy jesteśmy sobie potrzebni. Razem łatwiej, radośniej, mądrzej 4 * nr 7 /05/2012 Głos Ósemki całe ruchliwy, dziecko wiercipięta, dorosły smutny, a dziecko skrzywione, dorosły roztargniony, dziecko gawron, fujara. Nie jest ważne, w co się bawić, a jak Dorosły się zamyślił, dziecko zagapiło. Dorosły robi coś powoli, a dziecko się i co się przy tym myśli i czuje. guzdrze. Niby żartobliwy język, Wybrały a przecież niedelikatny. Pędrak, brzdąc, Natalia Januszewska, Aleksandra malec, rak nawet kiedy się nie Marascu, Katarzyna Kozłowska gniewają, kiedy chcą być dobrzy. Trudno, przyzwyczailiśmy się, ale czasem przykro i gniewa takie Janusz Korczak często mówił: lekceważenie. Dziecko jest pergaminem szczelnie ,,Dziecko małe, lekkie, mniej go jest. zapisanym drobnymi hieroglifami, Musimy pochylić, zniżyć ku niemu’’. których część tylko zdołasz odczytać, Najbardziej podoba mi się cytat, w którym zestawia a niektóre potrafisz wytrzeć lub tylko zakreślić i własną wypełnić treścią. zachowania dzieci z zachowaniami dorosłych. Bez szczęśliwego życie jest kalekie. dzieciństwa Bo dorosłemu nikt nie powie: 'Wynoś się', a dziecku często się tak mówi. Zawsze jak dorosły się krząta, to dziecko się plącze, dorosły żartuje, a dziecko błaznuje, dorosły płacze, a dziecko się maże i beczy, dorosły jest „Niech będzie mało smutku i łez, a dużo radości” Tymi słowami Janusz Korczak określił swoje postrzeganie świata. Obrońca, adwokat i rzecznik dzieci walczył przez całe swoje życie o to, by dziecko mogło zawsze być tym, kim jest: człowiekiem. Często powtarzał: „Mów dziecku, że jest dobre, że może, że potrafi…”. Napisał esej „Jak kochać dziecko. Dziecko w rodzinie”, który został uznany za credo pedagogiczne. Bolesław Hadaczek, historyk literatury, określił Janusza Korczaka „dwudziestowiecznym świętym”. Chyba nie bez powodu. Swoim życiem bowiem Korczak udowodnił, że w obronie godności człowieka można nawet umrzeć, ale nie wolno się cofnąć. Dlatego też w kulturze Polski i świata , postać tego człowieka wciąż uznawana jest za jedną z najwyższych wartości, a jego nowatorskie idee i rozwiązania wychowawcze stanowią podstawę traktowania dzieci i szacunku dla ich praw. Bogactwo myśli Janusza Korczaka przypominane jest w trwającym obecnie Roku Korczaka. Dzięki Nie bez powodu w 1926 roku zainicjował pierwsze pismo redagowane w większości przez dzieci "Mały Przegląd". Był z nimi tak związany, że choć wiele osób ofiarowało mu pomoc, on za każdym razem odmawiał. Hanna Wis temu coraz to nowe pokolenia mają szansę inspirować się jego systemem wartości i postępować w myśl szacunku dla innych. „Prawidła życia” stworzone przez Korczaka pozwalają wcielać takie zasady jak: „Trzeba się pogodzić, że nie zawsze jest najlepiej. Raz słońce świeci, raz deszcz pada” „Niepowodzenia i trudności budzą myśl” „Nie takie ważne, żeby człowiek dużo wiedział, ale żeby dobrze wiedział, nie żeby umiał na pamięć, a żeby rozumiał, nie żeby go wszystko troszkę obchodziło, a żeby go coś naprawdę zajmowało. Żeby miał zamiłowanie.” A tak naprawdę to chodzi o jedno: żaden człowiek nie jest rzeczą, więc nie może być traktowany jak przedmiot. Natalia Iwanczyszyn Głos Ósemki nr 7 /05/2012 * 5 Najważniejsze książki Janusza Korczaka ,,Jestem nie po to, aby mnie kochali i podziwiali, ale po to, abym ja działał i kochał. Nie obowiązkiem otoczenia pomagać mnie, ale ja mam obowiązek troszczenia się o świat, o człowieka” (Aleksander Lewin ,,Korczak znany i nieznany”). W 2012 roku obchodzona jest 70. rocznica śmierci Janusza Korczaka i setna rocznica założenia przez niego Domu Sierot przy ulicy Krochmalnej w Warszawie. Dlatego bieżący rok ustanowiono decyzją Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Rokiem Janusza Korczaka. Janusz Korczak (1879 1942) – lekarz, pedagog, publicysta. Był pierwszym człowiekiem, który działał na rzecz praw dziecka i jego całkowitego równouprawnienia. Ten znamienity pedagog opublikował wiele książek dla dzieci; między innymi : ,,Król Maciuś Pierwszy”, ,, Król Maciuś na wyspie bezludnej”, ,,Bankructwo małego Dżeka”, ,,Kajtuś Czarodziej”. Najbardziej znaną powieścią jest ,,Król Maciuś Pierwszy”. Autor opowiada w niej o małym chłopcu, synu króla, który po śmierci ojca sam zostaje królem. Maciuś Pierwszy staje się Reformatorem i pragnie, aby nie było dzieci głodnych, chorych i opuszczonych, żeby dzieci miały prawa i rosły swobodnie. Chłopiec przeżywa wiele przygód. Wraz ze swoim przyjacielem Felkiem podczas wybuchu wojny przebiera się za zwykłego żołnierza i wyrusza na front. Tam uczy się pokory, szacunku a jednocześnie nabywa umiejętności bycia wytrwałym i opanowanym. Zaprzyjaźnia się z ludożerczym królem Bum Drumem i tworzy dziecięcy sejm. Niestety, poprzez zrównanie dzieci z dorosłymi w państwie Maciusia dochodzi do ogromnego chaosu. Jego kraj ponownie najeżdżają sąsiedzi. Tym razem, pomimo dzielnej obrony , poprzez tchórzostwo poddanych , król Maciuś zostaje pokonany i osądzony, a następnie zesłany na bezludną wyspę. O jego dalszych dziejach możecie przeczytać w książce pt: ,,Król Maciuś na wyspie bezludnej”. Źródło : Internet ,Janusz Korczak ,, Król Maciuś Pierwszy” "Król Maciuś I" RECENZJA FILMU Czy zastanawiałeś się kiedyś, co byś zrobił, gdyby okrzyknięto Cię władcą w swoim kraju? Film "Król Maciuś I" świetnie ukazuje sytuację, która zdarzyła się Twojemu rówieśnikowi. Jest to adaptacja książki Janusza Korczaka. Film został wyreżyserowany przez Wandę Jakubowską. Powstał w 1958 r. w Polsce. Opowiada o małym księciu, któremu zmarł ojciec. W wyniku tego wydarzenia, w myśl zasady: "Umarł król! Niech żyje król!", tytułowy bohater musi sam zająć się obowiązkami króla. Stara się pomagać Malwina Milak swoim poddanym, jak tylko może, lecz nie zawsze mu się to udaje. Maciuś musi nie tylko wydawać polecania poddanym, ale również się o nich troszczyć. Powinien zawierać pokój z władcami innych krajów. Nie jest to proste zadanie dla dziecka. Jego poddani nie zawsze są życzliwi i pomocni. Warto obejrzeć ten film, głównie z tego względu, że jest on zupełnie inny niż filmy produkowane w naszych czasach. Polecam go wszystkim moim rówieśnikom. Martyna Filipiak 6 * nr 7 /05/2012 FILMY O JANUSZU KORCZAKU Janusz Korczak był wielkim człowiekiem. Swoją niesamowitą postawą zachwycił niejednego człowieka. W tym artykule chcę przedstawić dwa filmy biograficzne inspirowane działalnością Janusza Korczaka. Pierwszy z nich to ,,Jest pan wolny, doktorze Korczak". Jest to biograficzny film niemieckiego reżysera Aleksandra Forda z 1974 roku. To film o ostatnich dniach życia Janusza Korczaka, polskiego lekarza, pisarza i pedagoga pochodzenia żydowskiego. Korczak prowadzi sierociniec wewnątrz żydowskiego getta. Kiedy naziści rozpoczynają likwidację getta, Korczak uzyskuje możliwość jego opuszczenia, ale nie korzysta z niej. Razem z dziećmi, którymi się opiekował, zostaje zesłany do obozu koncentracyjnego. Film pt: ,, Korczak" jest to czarno biały polski film w reżyserii Andrzeja Wajdy z 1990 roku. Głos Ósemki Przedstawia losy Janusza Korczaka i fragmentarycznie zbrodnię nazistowską na dzieciach i ich opiekunach z Domu Sierot. Jest rok 1936. Doktor Korczak, który prowadzi popularne pogadanki radiowe, zostaje wezwany do szefa i dowiaduje się, że jego audycja została zdjęta z anteny. Rozczarowany tym przejawem antysemityzmu, poświęca się całkowicie pracy wychowawczej. Prowadzi sierociniec dla dzieci żydowskich, wykłada w Akademii Medycznej. Wybucha wojna. W czasie obrony Warszawy Korczak pełni funkcję lekarza wojskowego. Po kapitulacji wraca do swego sierocińca, który wkrótce zostaje przeniesiony do getta. Warto zobaczyć te filmy, ponieważ przedstawiają one losy człowieka, który potrafił poświęcić się dla innych oraz potrafił bezinteresownie pomagać. Zuzanna Wis INNE ADAPTACJE FILMOWE KSIĄŻEK JANUSZA KORCZAKA ,, Bankructwo małego Dżeka": Reżyser: Agnieszka Glińska Rok pojawienia się spektaklu telewizyjnego : 2000 Dżeka Fultona wszyscy poznają przy okazji zamknięcia pobliskiego sklepu. Dociekliwy chłopiec pragnie zrozumieć, co ono oznacza. Tymczasem w szkole nauczycielka prosi, by ktoś poprowadził uczniowską bibliotekę. Nikt się nie zgłasza, wreszcie Dżek ratuje honor klasy. Wypełnia swoją misję z wielką gorliwością. Dumny z wnuka dziadek przysyła mu dolara, żeby sobie kupił, co zechce. Pan Taft, właściciel sklepu, podejrzewa, że banknot nie jest własnością chłopca. Urażony w swej godności mały człowiek nie rozumie, dlaczego dzieci nie mają tych samych praw co dorośli… ,, Kajtuś czarodziej" Rok produkcji filmu: 1997 Reżyser: Julia Wernio To powieść o świecie dziecięcej wyobraźni i o trudzie ulepszania świata. O marzeniach oraz o tym, co się dzieje, kiedy marzenia się spełniają. Kajtuś jest zwyczajnym chłopcem: trochę psoci, trochę zmyśla i uwielbia słuchać historii opowiadanych przez babcię. Pewnego dnia odkrywa, że potrafi czarować. Początkowo wykorzystuje swoją nową umiejętność do zabawy: zamienia kredę w mydło, kanapkę klasowego łasucha w żabę, a przed odpowiedzią w szkole broni się, zsyłając na nauczyciela stado much. Jednak z czasem sprawy się komplikują: czary zaczynają wymykać się spod kontroli, a Kajtuś ucieka z domu, pozostawiając w nim wyczarowanego sobowtóra… Źródło: Internet Zuzanna Wis nr 7 /05/2012 * 7 Głos Ósemki CZY WARTO OBCHODZIĆ ROK KORCZAKOWSKI? Henryk Goldszmit był człowiekiem wyjątkowym, można powiedzieć że wyprzedzał swoją epokę, a jego dokonania były bardzo rewolucyjne jak na czasy, w których żył. Czy warto zatem pielęgnować pamięć o takim człowieku? Biografia tej postaci w całości potwierdza, że tak – warto. Szczególnie dzieci powinny o nim pamiętać, ponieważ świat, los, a przede wszystkim prawa dziecka stały się tematem przewodnim życia i twórczości Janusza Korczaka. Kolejnym dowodem tego, że warto obchodzić Rok Janusza Korczaka, jest fakt, że gdyby nie On, dzieci w dzisiejszych czasach zapewne nie mogłyby liczyć na takie zasady jak: odrzucenie przemocy, przekonanie, że dziecko jest istotą rozumną tak samo jak dorosły, prawo do posiadania własnego zdania, przyznanie dziecku prawa do szacunku, niewiedzy i niepowodzeń, prywatności, własności. Najbardziej znaną powieścią Korczaka jest ”Król Maciuś Pierwszy” pokazujący, jak dziecięca wrażliwość i pomysłowość może zmienić rzeczywistość, ale też jak skutecznie walczy z tym świat dorosłych. Książkę tę przetłumaczono na 20 różnych języków. Korczak był także autorem audycji radiowej. Pod pseudonimem „Stary Doktor” stworzył indywidualny styl zwracania się do najmłodszych słuchaczy. W prosty sposób mówił o rzeczach ważnych. Wyznawał zasadę: „Nie ma dziecisą ludzie”. Czesław Miłosz tak pisał o Korczaku: „skromny w swych sądach (...) ukazuje nam zagadkę rzeczywiście nadludzkiej siły". Olga Matłosz Czy wiesz, że . . . ? • DZIEŃ MATKI historia Dzień Matki obchodzony jest w ponad 40 krajach na świecie. W Polsce życzenia naszym Matkom składamy 26 maja i jest to bardzo ważne święto. Tradycja obchodzenia Dnia Matki wywodzi się prawdopodobnie jeszcze ze starożytnej Grecji. W samym środku wiosny przystępowano do celebrowania święta Matki Natury. Podczas uroczystości, których punktem kulminacyjnym było palenie ofiar przyniesionych przez uczestników, składano hołd bogini Rei, żonie Kronosa, będącej matką wszechświata oraz wszystkich bóstw. W starożytnym Rzymie istniał zwyczaj obchodzenia święta bogini Cybele, również uważanej za matkę bogów. Święto to nazywano Hilaria i trwało ono trzy dni, prawdopodobnie od 15 do 18 maja. Współczesny Dzień Matki nosi w sobie wiele pozostałości po rzymskich Hilariach. Tak jak w przypadku wielu innych pogańskich świąt, Hilaria zostały w części zapożyczone przez zwierzchników wczesnego kościoła katolickiego i przemianowane na święto Matki Boga. Obecnie obchodzony Dzień Matki jest również ściśle związany z historią "matczynej niedzieli" obchodzonej od XVI wieku w Anglii i Szkocji. W każdą czwartą niedzielę Wielkiego Postu młode służące i młodzi parobkowie puszczani byli do swoich domów, by spędzić ten dzień ze swoimi matkami. Tradycją było przynoszenie matkom drobnych upominków lub specjalnego "matczynego ciasta", jeżeli w odwiedziny do domu jechała dziewczyna. Aleksandra Marascu • 3 Maja Święto Konstytucji Konstytucja 3 Maja została uchwalona przez Sejm Wielki w maju 1791 roku i była to pierwsza w Europie, a druga na świecie (po amerykańskiej) uchwalona konstytucja. Dzień ten został uznany za święo już 5 maja 1791 roku. Ponownie, po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, 3 maja został uznany za święto państwowe na mocy uchwały Sejmu z dnia 29 kwietnia 1919 roku. Od 1946 roku świętowanie tego dnia było zakazane przez władze aż do roku 1990 kiedy to 6 kwietnia Sejm ponownie przywrócił to święto. Katarzyna Mikołajczyk 8 * nr 7 /05/2012 Głos Ósemki „Matka najważniejsza osoba na świecie !” W związku ze zbliżającym się Dniem Matki, który obchodzimy 26 maja, chciałabym przypomnieć wszystkim, że to właśnie Mama jest najważniejszą istotą w naszym życiu, bo w końcu dzięki niej jesteśmy na tym świecie. Warto o niej pamiętać, bo nieważne, co zrobimy, ona i tak będzie nas bezgranicznie kochać! Z tej okazji chciałabym zaprezentować Wam kilka wzniosłych myśli o Mamie: Matka jest ciepłem, jest pokarmem, matka jest pełnym błogości stanem zadowolenia i bezpieczeństwa (…). Nic nie musisz zrobić, aby być kochanym – miłość matki nie jest obwarowana żadnym warunkiem (…). Nie trzeba jej zdobywać (…) autor: Erich Fromm autor: Anna Kamieńska Dom to wcale nie są ściany i sufity i podłogi ale ręce naszej mamy Każdą inną ludzką miłość trzeba zdobywać, trzeba na nią zasługiwać, pokonując stojące na jej drodze przeszkody, tylko miłość matki ma się bez zdobywania i bez zasług. autor: Herman Auerbach Mama to miękkie ręce. Mama to melodyjny głos, to chuchanie na uderzone miejsce. Mama to samo dobro i sama przyjemność. Coś, co dobrze jest mieć w każdej chwili życia koło siebie, dookoła siebie, gdzieś na horyzoncie. autor: Melchior Wańkowicz – „Ziele na kraterze” Matka jest dla nas najważniejszą osobą, dzięki niej jesteśmy na tym świecie. Dzięki niej możemy go lepiej poznawać, ona nas wszystkiego nauczyła! Nie możemy o niej zapominać! NIGDY! Natalia Januszewska POMYSŁ NA SPĘDZENIE DNIA MATKI W nadchodzący Dzień Matki planuję pokazać mojej mamie, jak bardzo ją kocham i szanuję. Rano wcześnie wstanę, cicho posprzątam i przygotuję śniadanie. Na pewno będą to ulubione przez mamę naleśniki. Kiedy wstanie, jedzenie będzie czekało na stole, razem z prezentem jej wymarzonymi perfumami. Po południu wybierzemy się na zakupy do miasta. Razem z moją siostrą poszukamy książek dla mamy, ponieważ uwielbia czytać. W naszą niespodziankę zaangażuje się również tata, ponieważ po powrocie do domu będzie czekać na nas pyszna pieczeń z indyka, którą mama bardzo lubi. Wieczorem wspólnie usiądziemy przed telewizorem. To będzie cudowny dzień. Aleksandra Marascu nr 7 /05/2012 * 9 Głos Ósemki POMYSŁ NA SPĘDZENIE DNIA MATKI To jeden taki dzień w roku, kiedy Mamy powinny świętować od rana do wieczora. Jako dzieci, możemy spróbować chociaż przez chwilę umilić im dzień. Najlepiej spełniając jakieś marzenie. Albo chociaż część marzenia… Moja mama uwielbia muzykę. I wiem, że każdy ciekawy koncert sprawia jej radość. Ma swoich ulubionych wykonawców, więc sprawa wydaje się prosta. Jednak zakup płyty lub biletu na koncert to łatwizna. Pomyślałam, że ciekawiej byłoby urządzić…minikoncert w domu. Wystarczy zmotywować resztę domowników i wyszperać najciekawsze, najlepiej rzadko przypominane w radio, utwory. Przygotować „scenę”, widownię i mikrofony. W Dzień Mamy do porannego śniadania dołączyć zaproszenie na popołudniowy Koncert Rodzinny, podczas którego ucharakteryzowani domownicy przypomną Mamie piosenki jej ulubionego wykonawcy lub zespołu. Po „pokazie” warto zaprosić Mamę do wspólnej zabawy, bowiem druga część niespodzianki to …karaoke. I tutaj może być naprawdę ciekawie: można najpierw urządzić dla Mamy casting i sprawdzić, czy pamięta teksty i melodie utworów (przyznam, że w przypadku mojej Mamy może to być dość trudne, bo jest recenzentem muzycznym i „w tej sprawie” jest na bieżąco), a potem urządzić konkurs śpiewania – najlepiej utworów, których ani Mama , ani reszta nie zna. Dobra zabawa gwarantowana, a przy tym mnóstwo śmiechu. W końcu nie rzeczy, a spędzony wspólnie czas, są najciekawszym i najmilszym prezentem. A że zwykle po koncertach artyści świętują, to własnoręcznie przygotowana przez dzieci kolacja z pewnością zostanie entuzjastycznie przyjęta. W mojej rodzinie przynajmniej tak jest. I nawet jabłka pieczone w mikrofalówce smakują jak kawior. Bo jak śpiewa Wojciech Młynarski: „Nie ma jak u mamy – ciepły piec, cichy kąt. Nie ma jak u mamy – kto nie wierzy, robi błąd”, A życzenia i uśmiech powinny w Dniu Matki być wyjątkowe. Proponuję podziękować słowami utworu jednej z ulubionych piosenkarek mojej Mamy, Anny German: „Dziękuję, mamo, Za wszystkie chwile Dziękuję, mamo, Jak umiem najczulej Dziękuję, mamo, Za troskę w oczach I uśmiech, co kryje Twój ból i rozpacz. Ale najbardziej Dziękuję za to, Że jesteś, mamo, Bo tym, że jesteś Zawsze pomagasz” Natalia Iwanczyszyn 10 * nr 7 /05/2012 WYWIAD Z PANIĄ HANNĄ TUZIŃSKĄ Dziennikarki: Witamy. Pani Sekretarka: Dzień dobry. Dziennikarki: Jesteśmy z redakcji gazety „Głos Ósemki” i chciałybyśmy przeprowadzić z Panią wywiad. Czy zgadza się Pani i czy oczywiście ma Pani czas, bo wiemy, że jest Pani bardzo zajęta. Pani Sekretarka: Oczywiście bardzo chętnie udzielę wam wywiadu. Dziennikarki: Od jak dawna pracuje Pani w naszej szkole? Pani Sekretarka: Pracuję w szkole już od 21 lat. Dziennikarki: Czy lubi Pani swoją pracę? Pani Sekretarka: Tak, bardzo lubię swoją pracę. Sprawia mi ona wiele radości i satysfakcji. Dziennikarki: Czy jako mała dziewczynka marzyła Pani o pracy w szkole? Pani Sekretarka: Oczywiście. Jak każda mała dziewczynka marzyłam o pracy w szkole, tylko że jako nauczycielka matematyki, a nie sekretarka. Dziennikarki: Czy trudna jest praca w sekretariacie? Pani Sekretarka: To zależy od tego, jaki jest dzień. Raz jest dużo pracy, a raz mało. Czasami także bywa nawet wesoło. Dziennikarki: Co można załatwić w sekretariacie? Pani Sekretarka: W sekretariacie można załatwić bardzo wiele różnych spraw. Na przykład na początku, kiedy dziecko po raz pierwszy przychodzi do szkoły, rodzice muszą najpierw dziecko zarejestrować. Wydajemy w sekretariacie także legitymacje szkolne, karty rowerowe, stypendia naukowe i sportowe. A kiedy nie ma pani pielęgniarki, udzielam dzieciom pierwszej pomocy i jak trzeba, to dzwonię po rodziców. Dziennikarki: Co lubi Pani w swojej pracy najbardziej? Pani Sekretarka: W swojej pracy lubię najbardziej to, że każdego dnia dzieje się coś innego, ciekawego i nigdy nie wiadomo, co się wydarzy. Dzięki temu praca nie jest nudna i monotonna. Dziennikarki: Kiedy chodziła Pani do szkoły, to który przedmiot lubiła Pani najbardziej? Pani Sekretarka: Kiedy chodziłam do szkoły moim ulubionym przedmiotem była matematyka, uwielbiałam rozwiązywać zadania i sprawiało mi to wiele przyjemności. Dziennikarki: Gdy była Pani w naszym wieku to jakie miała Pani zainteresowania, zwłaszcza że nie Głos Ósemki było komputerów i Internetu? Pani Sekretarka: W czasie wolnym bawiłam się z koleżankami na dworze, pomagałam innym w nauce. Może wydać wam się to trochę dziwne, ale kupowałam zbiory zadań z matematyki i kiedy miałam wolny czas, rozwiązywałam je. Dziennikarki: Czy lubi Pani zwierzęta i czy ma Pani jakieś w domu? Pani Sekretarka: Bardzo lubię zwierzęta. Zawsze, odkąd pamiętam, w moim domu było dużo zwierząt. Miałam na przykład rybki, koty. Obecnie mam ślicznego kotka. Dziennikarki: Jakie jest Pani największe marzenie? Pani Sekretarka: Moim największym marzeniem jest być zdrową i móc jak najdłużej pracować w szkole . Dziennikarki: Czy Pani, tak jak wszyscy uczniowie, czeka z utęsknieniem na wakacje? Pani Sekretarka: Ja niestety nie mam aż tak długich wakacji jak uczniowie. W letnie miesiące pracuję normalnie w szkole i mam tylko kilka dni wolnego. Dziennikarki: Jaka jest Pani ulubiona pora roku i czy cieszy się Pani, że za oknami mamy już wiosnę? Pani Sekretarka: Moją ulubioną porą roku jest wiosna. Wiosną na dworze jest kolorowo, wszystko zaczyna się zielenić, kwitną kwiaty i cała przyroda ożywa. Lubię także jesień. To pora roku, kiedy liście spadają z drzew, mają bardzo kolorową i różnorodną barwę . Dziennikarki: Wiosna to oczywiście wiosenne porządki, czy lubi Pani sprzątać i pracować w ogrodzie? Pani Sekretarka: Tak jak każda kobieta, wiosną mam wiele pracy w domu i robię gruntowne porządki. Dziennikarki: Dziękujemy bardzo za udzielenie nam wywiadu i życzymy miłej pracy. Pani Sekretarka: Ja także bardzo wam dziękuję i życzę wszystkiego dobrego. Rozmawiały: Wiktoria Siennica Emilia Łopacka Głos Ósemki ROWEREM PRZEZ ŚWIAT SZWECJA Planując wyprawę do Szwecji, musimy pamiętać, aby koniecznie odwiedzić Sztokholm nazywany inaczej ,,Wenecją Północy’’. To bardzo nowoczesne miasto, z rozwiązaniami ułatwiającymi życie współczesnemu człowiekowi. Do obowiązkowych atrakcji należy: stary Rynek, a przy nim zabytkowy gmach giełdy, w którym odbywają się obrady komisji przyznającej Nagrodę Nobla, a także ratusz miejski. Warto obejrzeć katedrę królewską, pałac królewski, muzeum ze zrekonstruowanymi scenami ze średniowiecznego życia. Należy również pospacerować po modnej dzielnicy artystów Södermalm. Jednym z moich marzeń jest udanie się do Laponii krainy pełnej legend, piękna i bajek oczywiście. Laponia to dla mnie pierwsze w Europie miejsce, do którego podróż jest obietnicą niezapomnianych przeżyć! Kiedy byłam mała, moim największym marzeniem było udanie się do Rovaniemi, gdzie mieszka św. Mikołaj. Kilka kilometrów za Rovaniemi znajdują się dwa punkty, które obowiązkowo musisz odwiedzić! Jednym z nich jest Wioska Świętego Mikołaja, a w niej lodowy zamek, z mnóstwem atrakcji dla dzieci i okropnie zimnymi drinkami w lodowatych szklankach dla dorosłych. W Wiosce Świętego Mikołaja znajdziemy mnóstwo sklepów z zabawkami i pamiątkami. Nie lada atrakcją jest jednak Poczta Świętego Mikołaja. Na poczcie wisi mapa świata z zaznaczonymi miejscami, skąd przychodzą listy. Nie można na niej znaleźć pustego punktu. Miejsce to jest niezwykłe, gdyż klienci obsługiwani są przez elfy. nr 7 /05/2012 * 11 GRECJA Stolicą Grecji są Ateny. Mieszka tam ok. 886 tys ludzi. Do największych miast w Grecji należą: Saloniki (406.000 mieszkańców), Pireus (197.000 mieszkańców), Patras (142.000 mieszkańców). Jedną z najbardziej znanych greckich wysp jest Kreta położona na Morzu Śródziemnym. Jej największym miastem jest Heraklion. Krajobrazy wyspy są stworzone ze skalistych wybrzeży oraz pięknych plaż. Lato jest tam bardzo suche i gorące, natomiast w zimie panuje większy chłód. Największymi atrakcjami turystycznymi są ruiny pałaców minojskich w Knossos, Fajstos, Malii i Kato Zakros, pozostałości po starożytnych budowlach w Gortynie oraz fortyfikacje wzniesione przez Wenecjan. Miasto Rodos jest głównym ośrodkiem greckiej wyspy o tej samej nazwie. Pełni ono również funkcję stolicy wyspy. Liczy około 55 tysięcy mieszkańców i jest ważnym ośrodkiem turystycznym i kulturalnym. Poza wypoczynkiem w fantastycznym greckim klimacie wysp Rodos oferuje też wiele ciekawych miejsc do zwiedzania oraz dziesiątki typowo turystycznych atrakcji. Stolica wyspy dzieli się na dwie części: zwarte, otoczone murami Stare Miasto i rozrastające się swobodnie Nowe Miasto. Miasto Rodos to liczne zabytki, kościoły, meczety i wąskie kamienne uliczki stwarzające idealny klimat do romantycznych spacerów. Mają wklęsły kształt, który miał za zadanie zmieniać kierunki kul armatnich. Ciekawostką jest, że do miasta prowadzi aż 10 bram. Hanna Wis 12 * nr 7 /05/2012 Głos Ósemki OPOWIADANIE Z życia dziesięciolatki Tosia z politowaniem patrzyła na młodszą siostrę próbującą jeść łyżką. Zresztą sama też na tym ucierpiała. Chwilę wcześniej owsiankowy pocisk uderzył w jej nową bluzkę, którą chciała pokazać w szkole przyjaciółce Weronice. Mówi się trudno. Zmieniła koszulkę tak szybko, jak włożyła poprzednią. Zbiegła po schodach do kuchni, gdzie czekał już na nią tost z dżemem morelowym. Poranek był ciepły ( jak na wiosnę przystało ), więc dziewczyna nie spieszyła się do szkoły. Chciała tylko, aby jak najszybciej skończył się rok szkolny. Za miesiąc okaże się, czy będzie miała na tyle dobre stopnie, żeby dostać upragniony nowy telefon. Przyspieszyła kroku. Za dziesięć minut dzwonek. Gdy dotarła do szkoły, musiała pomóc pani od przyrody zanieść mapę świata do sali, później pani sprzątaczka poprosiła ją o pomoc w niesieniu wiadra z wodą na czwarte piętro budynku, a następnie nauczycielka wychowywania fizycznego kazała jej zanieść koszulki dla reprezentacji szkoły w piłce nożnej do sali gimnastycznej. Tosia sama nie wierzyła, że zdążyła to wszystko zrobić przed dzwonkiem, ale zmachała się przy tym, jakby przebiegła kilometr. W dniu zakończenia roku szkolnego przyjdzie po świadectwo, później razem z Weroniką i Hanią pójdą na lody, z lodziarni nad rzekę, a znad rzeki rozejdą się do domów. Będzie cudownie ... A w ostatnim dniu roku szkolnego padał deszcz… Maja Stawicka TO I OWO NA SPORTOWO “EURO” Już niedługo, 8 czerwca, o godzinie 18:00 pierwszy mecz Euro 2012 na Stadionie Narodowym w Warszawie. Zmierzą się na nim Polska i Grecja . Liczymy oczywiście na wygraną reprezentacji Franciszka Smudy. W naszej drużynie pewnym punktem jest trójka z Dortmundu, czyli: Robert Lewandowski, Jakub Błaszczykowski oraz Łukasz Piszczek. Niezastąpiony w bramce będzie gracz Arsenalu Wojciech Szczęsny. O godzinie 20:45 we Wrocławiu zmierzą się Rosja i Czechy. 9 Czerwca Holandia – Dania Niemcy – Portugalia 11 Czerwca Francja – Anglia Ukraina – Szwecja 13 Czerwca Dania – Portugalia Holandia – Niemcy 15 Czerwca Szwecja – Anglia Ukraina – Francja 17 Czerwca Portugalia Holandia Dania – Niemcy 19 Czerwca Anglia – Ukraina Szwecja – Francja Charków Lwów Donieck Kijów Lwów Charków Kijów Donieck Charków Lwów Donieck Kijów 10 Czerwca Hiszpania – Włochy Irlandia – Chorwacja 12 Czerwca Grecja – Czechy POLSKA – Rosja 14 Czerwca WŁOCHY Chorwacja Hiszpania Irlandia 16 Czerwca Czechy – POLSKA Grecja – Rosja 18 Czerwca Chorwacja – Hiszpania Włochy – Irlandia Gdańsk Poznań Wrocław Warszawa Poznań Gdańsk Wrocław Warszawa Gdańsk Poznań Katarzyna Kozłowska Głos Ósemki nr 7 /05/2012 * 13 SPOSÓB NA NUDĘ W roku szkolnym, kiedy chodzimy do szkoły, odrabiamy lekcje, uczymy się na sprawdziany i mamy mnóstwo innych obowiązków, nuda nam nie grozi. No, może czasami. Na szczęście nadeszła długo oczekiwana wiosna i każdy kolejny dzień jest coraz dłuższy, a na dworze coraz cieplej. Kiedy jest ładna pogoda, świeci słońce i nie pada deszcz, możemy: • wybrać się na przejażdżkę rowerem, • pojeździć na rolkach i desce, • poskakać na skakance, • wybrać się do parku na spacer z pupilem, koleżanką lub kolegą. Natomiast kiedy nie chce nam się wychodzić z domu, gdy za oknem brzydka pogoda, możemy na przykład: • poczytać ciekawą książkę, niekoniecznie lekturę, • poczytać ulubioną gazetę, • obejrzeć ulubiony film, serial czy program popularnonaukowy, • pograć na komputerze, • zaprosić koleżankę, • poukładać puzzle, • pograć w gry planszowe ( Chińczyk, Scrabble, Monopoly ), • upiec ulubione ciasteczka ( pod czujnym okiem dorosłej osoby), • pograć w karty, • porysować, • porozwiązywać krzyżówki Ale możemy też spędzać czas kreatywnie, np. nauczyć się robić zabawne papierowe zwierzaki, ludziki metodą orgiami. Warto także odkryć nowe zainteresowania, pasje i nauczyć się czegoś nowego, np. fotografowania. Wiktoria Siennica 14 * nr 7 /05/2012 Głos Ósemki Warto obejrzeć ,,Gniew tytanów'' (Warth of the Titans) To wspaniały film przygodowy, związany z mitologią. Opowiada on o wielkim problemie bogów. Polega on na tym, że ludzie przestali się do nich modlić. Przez to stracili oni swoją moc i stali się śmiertelnikami. Wszystko, co dotąd stworzyli, zaczęło ulegać zniszczeniu. Hades, aby odzyskać moc i nieśmiertelność, postanawia wypuścić swego ojca Chronosa. Następnie Hades porywa Zeusa i zabiera mu resztki mocy, które otrzymuje Chronos. Na ratunek Zeusowi rusza Perseusz. Musi on przezwyciężyć swój strach. Jaką drogę Perseusz ma przebyć? Jak uratuje Zeusa? Dowiecie się, gdy obejrzycie ten wspaniały film. Polecam go wszystkim ludziom lubiącym filmy przygodowe. Jakub Zatoń Warto posłuchać Recenzja piosenki Miku Hatsune „Cactus and Mirange” Poszukując na YouTube piosenek japońskiej wokalistki Miku Hatsune z polskimi napisami, napotkałam utwór „Cactus and Mirange”. Nie wiem sama, czego się spodziewałam po tym teledysku, ale kiedy skończyłam oglądać, dogłębnie się wzruszyłam. Piosenka opowiada o pielęgniarce, która w pracy poznaje ciężko chorego chłopaka. On zapałał do niej sympatią i mimo ciężkiego stanu, codziennie dawał jej papierowe samolociki. Jednak ona nie chciała się do niego przywiązać i za każdym razem wyrzucała papierowe podarunki. Pielęgniarka nie chce się kierować uczuciami, żeby nie cierpieć. Nie zdradzę Wam, co się wydarzy z dwójką bohaterów, by nie zniszczyć niespodzianki. Teledysk przedstawia wyżej opisaną historię za pomocą niezdarnych, czarnobiałych, dziecięcych rysunków, które dodają piosence słodkości i uroku. Muzyka w utworze składa się z delikatnego dźwięku cymbałek oraz gitarowego podkładu muzycznego, a śpiew Miku jest może nieco piskliwy, przypominający głos dziecka, dlatego lepiej można się wczuć w uczucia bohaterów tej historii. Jeżeli lubisz delikatne, wzruszające piosenki, to serdecznie polecam Ci ten utwór. Aleksandra Klimkiewicz Zrób to sam Dzień Matki jest idealną okazją, aby powiedzieć naszym Mamom: DZIĘKUJĘ. Oto dziesięć pomysłów, jak w niezapomniany sposób świętować Dzień Matki: ~ Słoik wspomnień Przygotuj "słoik wspomnień". Wypełnij go karteczkami papieru, na których napiszesz swoje wspomnienia z dzieciństwa oraz za co jesteś wdzięczna/y swojej mamie. Im bardziej specyficzne będą to wspomnienia, tym lepiej. Usiądź z mamą i poczytajcie razem. ~ Laurki od dzieci Zbierzcie się razem z rodzeństwem i zróbcie wspólnie laurki dla mamy, napiszcie, za co jesteście mamie wdzięczni. ~ Transparent Poproś rodzeństwo, żeby podpisało się na wielkim transparencie dla mamy. Wpiszcie tam, co chcecie. Wywieście przy drzwiach wejściowych. Zaskoczcie mamę po powrocie z pracy. ~ Posiłek dla mamy Przyrządź mamie specjalne śniadanie. Koniecznie do łóżka! Nie pozwól jej nic w tym dniu robić. Zajmij się nią najlepiej, jak umiesz. Źródło: www.milion porad.pl Katarzyna Kozłowska Głos Ósemki nr 7 /05/2012 * 15 Przepis na WIOSENNĄ AWANTURKĘ Przepis na 6 porcji. Czas przygotowania ok. 30 minut. Przepis łatwy. PRZYGOTUJ: deskę do krojenia, nóż, łyżkę, widelec, tarkę, miskę. SKŁADNIKI:kostka białego sera, mały kubek śmietany, pół pęczka rzodkiewek, pół pęczka szczypiorku, pół świeżego ogórka, sól, pieprz. SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Umyj dokładnie warzywa. Obierz ogórek ze skórki, odkrój od rzodkiewek ogonki i liście. Przełóż do miski ser i dokładnie rozgnieć go widelcem. Zetrzyj na drobnej tarce ogórek i rzodkiewki. Posiekaj starannie szczypiorek. Przełóż do miski z serem warzywa, dodaj 2 łyżki śmietany, odrobinę soli i pieprzu do smaku, a następnie wymieszaj ze sobą składniki. ŻYCZĘ SMACZNEGO Maja Stawicka Rozrywka Pierwsza osoba, która poprawnie rozwiąże krzyżówkę o Januszu Korczaku i przyniesie ją do P. Galickiej lub P. Jezierskiej, otrzyma nagrodę. Krzyżówka Martyna Czuczwara 16 * nr 7 /05/2012 Głos Ósemki Krzyżówka Wiktoria Siennica Rebusy Malwina Milak Zespół redakcyjny: Martyna Czuczwara, Aleksandra Klimkiewicz, Katarzyna Kozłowska, Malwina Milak, Katarzyna Mikołajczyk, Wiktoria Siennica, Hanna Wis, Zuzanna Wis, Maja Stawicka, Karolina Warzecha, Katarzyna Kaptur, Martyna Filipiak, Oliwia Kuczek, Olga Matłosz, Aleksandra Marascu, Natalia Adamczewska Redakcja techniczna, korekta: Urszula Galicka, Natalia Jezierska Adres poczty elektronicznej: [email protected]