Wystąpienie senator Alicji Zając w sprawie ustawy o zmianie ustawy

Wystąpienie senator Alicji Zając w sprawie ustawy o zmianie ustawy Kodeks Pracy
69. posiedzenie Senatu RP – 26 i 27 stycznia 2011 r.
–
Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!
Mam przyjemność przedstawić stanowisko w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy.
Ustawa, którą Sejm uchwalił 5 stycznia 2011 r., oparta została na dwóch projektach: senackim i
komisyjnym, zaś podstawowym celem wprowadzonych przez nią zmian było uproszczenie zasad
wydawania świadectw pracy pracownikom zatrudnionym na podstawie umów terminowych o pracę
oraz wykonywania wstępnych badań lekarskich. Te zmiany wprowadzono z korzyścią dla
pracodawców, jak i pracowników.
Art.97 §1 mówi o obowiązku wydania pracownikowi świadectwa pracy przez pracodawcę w
sytuacji, gdy stosunek uległ rozwiązaniu lub wygaśnięciu. §1 1 tego artykułu w dotychczasowym
brzmieniu wskazywał, że w przypadku wygaśnięcia lub rozwiązania umowy o pracę z
pracownikiem, z którym dotychczasowy pracodawca nawiązuje kolejną umowę o pracę
bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę, obowiązek pracodawcy
wydania świadectwa pracy pracownikowi powstaje tylko wtedy, gdy z takim żądaniem wystąpi sam
pracownik.
Ustawa wprowadza zupełnie nowe brzmienie §11, a ponadto dodaje nowe paragrafy: §12 i §13.
Stosownie do §11 w jego nowym brzmieniu, jeżeli pracownik pozostawać będzie w zatrudnieniu u
tego samego pracodawcy na podstawie umowy o pracę na okres próbny, umowy o pracę na czas
określony lub umowy o pracę na czas wykonania określonej pracy, pracodawca będzie obowiązany
wydać pracownikowi świadectwo pracy obejmujące zakończone okresy zatrudnienia na podstawie
takich umów zawartych w okresie dwudziestu czterech miesięcy, poczynając od zawarcia pierwszej
z tych umów. Generalnie pracodawca zostaje zwolniony z obowiązku wydawania każdorazowo
świadectwa pracy, jeżeli pracownik pozostaje dalej w zatrudnieniu u danego pracodawcy na
podstawie wskazanej umowy terminowej, natomiast obowiązek wydania takiego świadectwa
dotyczył będzie tylko zakończonych okresów zatrudnienia udokumentowanych terminowymi
umowami zawartymi w okresie dwudziestu czterech miesięcy, licząc od dnia pierwszej umowy o
pracę.
Zasadniczym celem tych rozwiązań było wprowadzenie ułatwień dla pracodawców w sytuacjach,
gdy zatrudniają pracowników na umowy terminowe w krótkich odstępach czasu, rozwiązania te
zwalniają ich z obowiązku wydawania każdorazowo świadectw pracy. Obowiązek taki firma będzie
miała po dwóch latach, co w znacznym stopniu ograniczy biurokrację w tym zakresie. Z drugiej
strony zapewniona jest też pełna ochrona pracowników, bo nowo wprowadzony §1 3 nie zamyka im
możliwości uzyskania świadectwa pracy, jeśli wyrażą taką chęć po ustaniu kolejnych umów
łączących ich z pracodawcą. Stosownie do tego artykułu pracownik może w każdym czasie żądać
wydania świadectwa pracy w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem każdej terminowej
umowy o pracę wymienionej w tym przepisie lub świadectwa pracy dotyczącego łącznego okresu
zatrudnienia na podstawie takich umów, przypadającego przed zgłoszeniem żądania wydania
świadectwa pracy, a pracodawca będzie obowiązany w takiej sytuacji wydać świadectwo pracy w
ciągu siedmiu dni od dnia złożenia pisemnego wniosku pracownika.
Dokonując analizy przepisów §12 i §13, należy zauważyć, że dookreślają one kwestię terminu
wydania świadectwa pracy oraz gwarantują pracownikowi możliwość wystąpienia z żądaniem
wydania świadectwa pracy w związku z wygaśnięciem każdej z terminowych umów o pracę lub
świadectwa łącznego okresu zatrudnienia na podstawie takich umów. W świetle nowych przepisów
świadectwo pracy wydawane będzie w dniu upływu terminu dwudziestu czterech miesięcy
liczonego od dnia zawarcia pierwszej z tych umów. Jeżeli jednak rozwiązanie lub wygaśnięcie
umowy o pracę nawiązanej przed upływem dwudziestu czterech miesięcy przypada po upływie tego
terminu, świadectwo pracy wydaje się w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia takiej umowy o pracę.
Kolejna zmiana dotyczy art. 229 §1, który reguluje kwestię wstępnych badań lekarskich. Stosownie
do tego artykułu badaniom takim podlegają osoby przyjmowane do pracy, a także pracownicy
młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska
pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. Nie podlegały
takim badaniom osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo
stanowisko, w takich samych warunkach pracy na podstawie kolejnej umowy zawartej
bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.
Wprowadzona obecnie zmiana polega na tym, że osoby ponownie zatrudniane przez tego samego
pracodawcę nie będą miały obowiązku przeprowadzania nowego badania, gdy przerwa
w zatrudnieniu nie przekroczy trzydziestu dni.
Jest to istotne dookreślenie, bowiem wprowadzone zostało kryterium "trzydzieści dni", zamiast
słowa "bezpośrednio", co bez wątpienia doprecyzowuje brzmienie tego przepisu, a ponadto w pełni
koreluje go z §2 tego artykułu, z którego wynika, że po chorobie dłuższej niż trzydzieści dni
pracownik podlega badaniom kontrolnym. Jest to istotne, pracodawca nie może bowiem dopuścić
do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do pracy na
określonym stanowisku.
Wprowadzenie wspomnianych zmian ocenia się pozytywnie, ich celem jest bowiem ułatwienie
prowadzenia działalności gospodarczej poprzez zminimalizowanie biurokracji, zmniejszenie
obciążenia finansowego firm oraz uproszczenie procedur, z drugiej zaś strony chronią one
pracowników, zabezpieczając w sposób należyty ich prawa.