scenariusz 2
Transkrypt
scenariusz 2
„Przeciw stereotypom, czyli o naszym postrzeganiu osób bezdomnych” Scenariusz zajęć z zakresu przełamywania stereotypów dotyczących osoby bezdomnej. Autor: Agnieszka Szyk Scenariusz przygotowany w ramach projektu Agenda Bezdomności – Standard Aktywnego powrotu na Rynek Pracy. 1. Główne zagadnienia zajęć (2 jednostki lekcyjne): − uświadomienie istnienia problemu bezdomności − dostrzeżenie stereotypów w postrzeganiu osób bezdomnych − zauważenie potrzeby walki ze stereotypowym myśleniem 2. Cele zajęć: a) operacyjne: − określanie stereotypu osoby bezdomnej − próba określenia przyczyn bezdomności − poznanie metod działania stereotypu − kształcenie umiejętności prowadzenia dyskusji b) wychowawcze: − promowanie humanistycznego systemu wartości − upowszechnianie wśród uczniów problematyki osób bezdomnych − przełamywanie stereotypów dotyczących osób bezdomnych − wychowanie młodzieży w poszanowaniu godności każdej osoby ludzkiej 3. Metody pracy: − „burza mózgów”, − emocjonalna, − problemowa, − dyskusja. 4. Formy pracy: − indywidualna, − grupowa, − zbiorowa 5. Środki dydaktyczne: − załącznik nr 1 - hasła istotne dla scharakteryzowania XX wieku − załącznik nr 2 - definicja pojęcia : stereotyp − załącznik nr 3 - instrukcja scenek dramowych − załącznik nr 4 - karta uwag widzów − załącznik nr 5 - instrukcja dla projektujących dom dla bezdomnych dzieci − film H.Polak i A.Celińskiego „Dzieci z Leningradzkiego” − Słownik Wyrazów Obcych PWN W-wa 1995 6. Literatura: − Materiały edukacyjne Agendy Bezdomności- Standard Aktywnego Powrotu na Rynek Pracy Gdańsk − M. Kowalski, U. Krasnowaska, ”Dom bezdomnych”(w) „Wprost” nr 49 2001, s.38-40 − W. Markiewicz, „Ciepłe, ciepłe”(w) „Polityka” nr6 2001, s.101105 − K. Pławiec, „Pomoc bezdomnej młodzieży w Wielkiej Brytanii” (w) „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” nr 3 2004,s.42-48 − Materiały edukacyjne Polskiej Akcji Humanitarnej − Kopia filmu „Dzieci z Leningradzkiego” w reż. Hanny Polak i Andrzeja Celińskiego 7. Plan zajęć: a) część wstępna: − uświadomienie uczniom istnienia problemu bezdomności w Polsce i na świecie − sklasyfikowanie bezdomności jako zjawiska negatywnego − próba określenia własnego stosunku do osób bezdomnych i problemu bezdomności b) część właściwa: − omówienie funkcjonującego w społeczeństwie stereotypu osoby bezdomnej − dostrzeżenie uprzedzeń i stereotypowych zachowań wobec osób potrzebujących naszej pomocy − zaprezentowanie fragmentu filmu, pokazującego bezdomnych dzieci-rówieśników uczniów − zapisanie listy uczuć dzieci bezdomnych − stworzenie katalogu praw osób bezdomnych c) część końcowa: − zauważenie konieczności niesienia pomocy osobom bezdomnym − zadanie pracy domowej − przeprowadzenie ewaluacji zajęć los 8. Schemat lekcji Część wstępna Część lekcji Czas Przewidywane czynności prowadzącego oraz młodzieży 1 min. Rozdaj uczniom kartki z hasłami istotnymi dla scharakteryzowania XX wieku (załącznik nr 1) 3 min. Poproś, by uczniowie uporządkowali zapisane na kartce hasła wg. wzoru: zjawiska pozytywne/ zjawiska negatywne Uwagi 3 min. Zapytaj, jakie wnioski wynikają z powstałego zapisu. ( Bezdomność, bez wątpienia, znajdzie się pośród zjawisk negatywnych) Przypuszczalny wniosek: W XX wieku nastąpił gwałtowny rozwój techniki, świat stał się mniejszy(globalizacja) i wygodniejszy, człowiek poradził sobie z wieloma dręczącymi ludzkość chorobami- to plusy. Jednakże świat nie radzi sobie ze sprawami zdawałoby się prostymi –takimi jak zapewnienie opieki nad osobami zagubionymi, takimi, które nie radzą sobie ze współczesną rzeczywistością. 3 min. A. Poproś uczniów o zapisanie na przygotowanych kartkach samoprzylepnych jednego skojarzenia, które przychodzi im na myśl, gdy słyszą określenie „osoba bezdomna”. Uczniowie przyklejają karteczki na tablicy. 2 min. B. Podziel określenia na dwie grupy: a) negatywne, czyli krzywdzące, b) zawierające element empatii, nazywające trudną sytuację bezdomnego. Stwórz wraz z uczniami „Portret człowieka bezdomnego” ( zapis na tablicy) 6 min. Zakładam, że pojawią się określenia, które będą pewnym uproszczeniem (pijak, żebrak, „żur” itp.) oraz takie, które oddają trudną sytuację osoby bezdomnej (osoba samotna, opuszczona, potrzebująca pomocy itp.) Prawdopodobny zapis: Człowiek bezdomny: Źle ubrany Nie umyty Podpity (pod wpływem alkoholu ) Szperający w koszu na śmieci Objuczony tłumoczkami Przesiadujący na dworcu Patrzący w dal (niewidzący wzrok) Zaczepiający podróżnych na dworcu 2 min. 3 min. Poproś uczniów, by sformułowali wniosek w oparciu o stworzony portret osoby bezdomnej. Zadaj pytanie: Dlaczego człowiek bezdomny przywodzi na myśl obraźliwe, negatywne określenia. 1 min. Poinformuj uczniów o tym, że w woj. pomorskim żyje ok. 2,8 tys. osób bezdomnych. Większość z nich to ludzie, którym pomagają różne organizacje. Ludzie ci wyglądają tak samo jak my i próbują poradzić sobie ze swoim problemem, przebywając w miejscach specjalnie dla nich przygotowanych – nie mieszkają na dworcach. Wniosek: Nasz „Portret człowieka bezdomnego” to wizerunek negatywny. Możliwe wypowiedzi uczniów: Osoby bezdomne widzimy na dworcach, są zazwyczaj pod wpływem alkoholu, brzydko pachną, co więc za tym idzie – mogą kojarzyć się z kimś gorszym od nas, niebezpiecznym, złym. Część właściwa 5 min. Wprowadź lub przypomnij pojęcie „stereotypu”. Omów je, biorąc za przykład funkcjonujący w społeczeństwie stereotyp osoby bezdomnej. (załącznik nr 2) Każdy uczeń otrzymuje kartkę z definicją i wkleja ją do zeszytu. 3 min. Zaproś uczniów do ćwiczenia pt „Alfabet zachowań” (skojarzenia wywołane hasłem.) Każda osoba bezdomna żyje na dworcu, jest brudny i szuka pożywienia w śmietniku – to stereotyp. Każda osoba bezdomna, która żyje na dworcu jest gorszym człowiekiem, nie należy na nią zwracać uwagi, nie należy jej pomagać, ponieważ może nam zrobić krzywdę – to również stereotyp. Zapytaj: Co przychodzi ci na myśl, gdy słyszysz słowo: Anglik, Chińczyk, Niemiec, człowiek bezdomny, alkohol, katolik…. Uczniowie mogą podawać słowa, zwroty, pokazywać to, co kojarzy się im z wymienionymi słowami. 1 min. Zapisz na tablicy wniosek podsumowujący ćwiczenie. Wniosek: Alfabet naszych zachowań jest alfabetem zachowań z poprzedniej epoki. Powtarzamy to, co zasłyszeliśmy. Nasza wyobraźnia jest przedłużeniem wyobrażeń naszych przodków. Myślimy stereotypami. 3 min. Wniosek: Ze stereotypami trzeba walczyć! Wystąpmy przeciw stereotypom! Spróbujmy przełamać stereotyp osoby bezdomnej ! Zapytaj, czy uczniowie rozumieją potrzebę walki ze stereotypami? 1 min. Zapisz temat lekcji: Przeciw stereotypom, czyli o naszym postrzeganiu osób bezdomnych. 6 Rozdaj wybranym uczniom min. karteczki z zadaniami (załącznik nr 3 a,b,c,d,) i poproś, żeby odegrali scenki dramowe. 3 min. 5 min. 7 min. 10 min. Zaproponuj, by pozostali uczniowie po obejrzeniu etiudy uzupełnili schemat dotyczący zachowania postaci ze scenki ( załącznik nr 4 ) Zapytaj uczniów, co wynika z ich rozważań po obejrzeniu scenki i uzupełnieniu schematu zachowań postaci. Zaproś uczniów na projekcję fragmentu filmu H.Polak i A.Celińskiego pt. „Dzieci z Leningradzkiego” (pierwszych siedem minut). Wniosek: Osoba bezdomna prosi o pomoc i ma do tego prawo. Jest kulturalna, uprzejma. Podróżni zajęci są tylko sobą i swoimi sprawami, nie zwracają uwagi na potrzeby innych. Są opryskliwi, niegrzeczni. Poinformuj uczniów o tym, że film, który obejrzą jest dokumentem, poruszającym bardzo trudny temat i niesie ze sobą silny ładunek emocjonalny. Zainicjuj dyskusję na temat Rozmowę można rozpocząć obejrzanego fragmentu od pytań: filmu. Kiedy i gdzie mają miejsca wydarzenia? Dlaczego dzieci, mieszkające na dworcu, zostały skazane na bezdomność? Jak spędzają czas? Jak wyglądają? Część końcowa 3 min. Stwórz wraz z uczniami listę uczuć, które towarzyszą bezdomnym dzieciom. 5 min. Stwórz z uczniami katalog praw człowieka bezdomnego. Propozycje uczniów zapisujemy na tablicy. Dzieci z Leningradzkiego czują się: samotne, odrzucone, niekochane, opuszczone, zagrożone, poniżone, niepotrzebne, zdesperowane. Np: Osoba bezdomna (dziecko i dorosły) ma prawo do: • dachu nad głową, • opieki, • życzliwości, • miłości, • naszego miłosierdzia 1 min. Podziel uczniów na grupy, Np. które będą odpowiednikiem • biznesmeni grup społecznych, • księża pełniących określone • lekarze funkcje. • nauczyciele • władze miasta 5 Określ zadanie dla grup: Uczniowie pracują w grupach min. W jaki sposób wasza grupa może pomóc osobom bezdomnym? 3 Grupy zawieszają arkusze Wniosek: min. papieru na tablicy. Tak mogłoby być, gdyby Prezentują swoje pomysły. wszystkim leżało na sercu dobro tych ludzi, którzy samodzielnie nie dają sobie rady. 3 min. Zadaj uczniom pracę domową. Zaproponuj im stworzenie hipotetycznego domu dla bezdomnych dzieci i młodzieży. Poproś uczniów, aby posłużyli się poleceniami zapisanymi w karcie pracy(załącznik nr 5). Załóż, że uczniowie mają na realizację zadania nieograniczone środki finansowe. 2 min. Przeprowadź ewaluację zajęć przy pomocy tarczy strzelniczej. Uczniowie zaznaczają na tarczy (w skali od 10 pkt. do 0) czy zajęcia podobały się, czy wniosły nowe treści w ich życie. 9. Spis załączników: − załącznik nr 1 - hasła istotne dla scharakteryzowania XX wieku − załącznik nr 2 - definicja pojęcia : stereotyp − załącznik nr 3 - instrukcja scenek dramowych − załącznik nr 4 - karta uwag widzów − załącznik nr 5 - instrukcja dla projektujących dom dla bezdomnych dzieci Załącznik nr 1 • OLIMPIADY ( SPORT ZAWODOWY) • KINO • PENICYLINA ( ANTYBIOTYKI) • MAGNETOFON • UPADEK KOMUNIZMU W EUROPIE • SAMOCHÓD • KARTELE NARKOTYKOWE • KATASTROFA W • PORNOGRAFIA CZARNOBYLU • BEZDOMNOŚĆ • TELEWIZJA • INTERNET • TELEFON • ŁAGRY KOMÓRKOWY • BOMBA ATOMOWA • KLONOWANIE • KOMPUTER • GWIAZDY MUZYKI • ZANIECZYSZCZENIE POP ŚRODOWISKA • DZIURA OZONOWA • SILNIK ODRZUTOWY • LĄDOWANIE NA • AIDS KSIĘŻYCU • UNIA EUROPEJSKA Załącznik nr 2 Stereotyp : 1. uproszczony, banalny, utarty, powtarzający się schemat, szablon 2. funkcjonujący w świadomości społecznej skrótowy, uproszczony i zabarwiony wartościująco obraz rzeczywistości odnoszący się do rzeczy, osób, instytucji itp., często oparty na niepełnej lub fałszywej wiedzy o świecie. Stereotyp : 1. uproszczony, banalny, utarty, powtarzający się schemat, szablon 2. funkcjonujący w świadomości społecznej skrótowy, uproszczony i zabarwiony wartościująco obraz rzeczywistości odnoszący się do rzeczy, osób, instytucji itp., często oparty na niepełnej lub fałszywej wiedzy o świecie. Stereotyp : 1. uproszczony, banalny, utarty, powtarzający się schemat, szablon 2. funkcjonujący w świadomości społecznej skrótowy, uproszczony i zabarwiony wartościująco obraz rzeczywistości odnoszący się do rzeczy, osób, instytucji itp., często oparty na niepełnej lub fałszywej wiedzy o świecie. Stereotyp : 1. uproszczony, banalny, utarty, powtarzający się schemat, szablon 2. funkcjonujący w świadomości społecznej skrótowy, uproszczony i zabarwiony wartościująco obraz rzeczywistości odnoszący się do rzeczy, osób, instytucji itp., często oparty na niepełnej lub fałszywej wiedzy o świecie. Załącznik nr 3 a) Jesteś osobą bezdomną. Często przebywasz na dworcu. Chronisz się tam przed chłodem. Jesteś głodny, od dawna nie jadłeś do syta. Prosisz podróżnych o datek. b) Jesteś podróżnym. Za minutę odjeżdża twój pociąg. Spieszysz się. Osoba bezdomna prosi cię o pomoc. Odmawiasz pomocy, nie masz czasu. c) Jesteś podróżnym. W torbie masz dużą sumę pieniędzy. Boisz się o nie. Osoba bezdomna prosi cię o pomoc. Strach każe ci pospiesznie odejść. d) Jesteś podróżnym Wstałeś lewą nogą z łóżka. Pokłóciłeś się ze swoim szefem. Osoba bezdomna prosi cię o pomoc. Zły na cały świat odmawiasz jej. Załącznik nr 4 Kto? (osoba bezdomna) Jak wygląda? Co czuje, gdy mówi? Jak się zachowuje? Co robi? (prosi o pomoc) Kogo? Gdzie? W jaki sposób? Podróżni Jak wyglądają? Jak się zachowują? Co czują, gdy odmawiają pomocy? Załącznik nr 5 Karta pracy Dom dla bezdomnych dzieci i młodzieży 1. Wymyślcie nazwę oraz logo domu dla osób bezdomnych. 2. Ułóżcie regulamin, który będzie obowiązywał w ośrodku. 3. Projektując ośrodek, uwzględnijcie następujące zagadnienia: Mieszkanie Odżywianie Higienę osobistą Edukację Zainteresowania Pracę Sposób na spędzanie czasu wolnego 4. Zaproponujcie warsztaty, w których młodzież będzie brała udział. Uwzględnijcie potrzeby bezdomnych dzieci i młodzieży.