Archiwum WSCHODNIE 2

Transkrypt

Archiwum
WSCHODNIE
2
Archiwum
WSCHODNIE
Kolekcje osobiﬆe
Kolekcja wspomnień Komisji Hiﬆorycznej
Zarządu Głównego Związku Sybiraków
Ośrodek KARTA
Warszawa 2008
Redakcja:
Anna Dzienkiewicz, Joanna Michałowska, Ewa Rybarska
W pracach przygotowawczych uczestniczyli:
Agnieszka Gleb
Aneta Hoffmann
Katarzyna Janiak
Kalina Jaskólska
Katarzyna Kakiet
Jolanta Kaszkur
Ewa Kołodziejska
Tamara Kożuchowska
Halina Krajewska-Żmiejko
Ewa Leśniewska
Krystyna Liszyk
Waldemar Michałowski
Katarzyna Stachurska
Teresa Szwenger
Małgorzata Zielińska
Opracowanie graficzne serii:
Danuta Błahut-Biegańska
Skład komputerowy:
Piotr Janeczek, Piotr Suwiński
© Copyright by Ośrodek KARTA, 2008
Ośrodek KARTA
ul. Narbutta 29, 02-536 Warszawa
tel. (48-22) 848-07-12, (48-22) 646-36-89
faks (48-22) 646-65-11
e-mail: [email protected]
www.karta.org.pl
Zdjęcie na okładce: Żona i matka Juliusza Baczyńskiego na zesłaniu. 1954–55 Orłowka,
Krasnojarski Kraj. Fot. Juliusz Baczyński/Ośrodek KARTA
Zrealizowano w ramach Programu Operacyjnego Promocja Czytelnictwa,
ogłoszonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Warszawa 2008
Wydanie I
Druk: EFEKT Sp.j.
ISBN 978-83-61283-07-2
Przedmowa
Archiwum Wschodnie (AW) zostało zainicjowane w Warszawie w listopadzie 1987 przez środowisko podziemnego pisma „Karta” jako niezależny ruch społeczny, mający dokumentować przemilczaną i zafałszowaną „wschodnią” przeszłość Polski. Zaczęło od nagrywania i spisywania relacji
obywateli polskich represjonowanych w Rosji sowieckiej. Po roku, w 12 oddziałach regionalnych,
już blisko 200 osób gromadziło indywidualne świadectwa historii — relacje, wspomnienia, dokumenty, zdjęcia... W lutym 1990 zostało zalegalizowane jako Fundacja Archiwum Wschodniego,
z czasem stało się agendą Ośrodka KARTA, także jako organizacji pozarządowej.
Obecnie Archiwum Wschodnie działa w strukturze Fundacji Ośrodka KARTA jako wyodrębniona
kolekcja archiwalna o znaczącej wartości źródłowej, głównie dla badań dziejów ludności polskiej
w pierwszej połowie XX wieku (do 1956 roku). Zawiera ponad 9000 jednostek archiwalnych na
blisko 110 metrach bieżących półek. Najważniejsza część zbiorów AW dotyczy: Polski pod zaborami, walki o niepodległość, historii Kresów Wschodnich II RP, losów obywateli polskich podczas
II wojny światowej, w tym pod okupacją sowiecką i na terenie ZSRR oraz pod okupacją niemiecką, przesiedleń po II wojnie światowej, okresu stalinowskiego na ziemiach polskich. Specjalne
miejsce zajmują źródła zawierające informacje o obywatelach polskich prześladowanych przez
ZSRR w latach 1939–56 (rozstrzelanych, deportowanych, internowanych, więzionych w łagrach,
wcielonych do Armii Czerwonej).
Archiwum Wschodnie stale pozyskuje nowe źródła, nagrywając relacje świadków historii, prowadząc kwerendy tematyczne w archiwach na terenie Polski i krajów byłego ZSRR, organizując
i współorganizując konkursy na wspomnienia, pozyskując zapiski i dokumenty od osób prywatnych i organizacji społecznych. W ten sposób trafiła do nas kolekcja Komisji Historycznej Zarządu
Głównego Związku Sybiraków (tworzona głównie przez Janusza Przewłockiego), który zdecydował
się przekazać swoje zbiory w depozyt Archiwum Wschodniemu — w warszawskiej siedzibie Ośrodka KARTA przy Narbutta 29.
Celem niniejszej publikacji jest przedstawienie możliwie pełnej informacji o zasobie kolekcji
osobistych AW oraz kolekcji osobistych (wspomnień, dokumentów, zdjęć) Komisji Historycznej
ZG Związku Sybiraków. Znajdują się w niej najważniejsze informacje na temat zgromadzonego
zasobu, jego treści i przydatności na potrzeby badawcze. Zdajemy sobie sprawę z ogromnego
znaczenia sposobu prezentacji poszczególnych kolekcji. Ideałem byłaby charakterystyka wszechstronna i dokładna, przydatna w równym stopniu różnym użytkownikom. Mając świadomość zastosowanych uproszczeń, przedstawiamy katalog w obecnym kształcie z nadzieją, że ułatwi on prace
i poszukiwania źródłowe w bogatym zasobie Archiwum Wschodniego.
Katalog składa się z dwóch części:
• wykaz kolekcji osobistych wraz ze szczegółową prezentacją materiałów wchodzących
w skład każdego ze zbiorów i każdej ze spuścizn
• wykaz i szczegółowy opis kolekcji Komisji Historycznej ZG Związku Sybiraków.
Przedstawiono tu zbiory według kolejności sygnatur archiwalnych. Katalog został zaopatrzony
w indeks osobowy i geograficzny oraz wykaz skrótów zastosowanych w opisach dokumentów.
5
KOLEKCJE OSOBISTE
Zbiór ten to archiwalia pochodzące m.in. z darowizn od osób prywatnych. Na zasób poszczególnych kolekcji składają się materiały źródłowe dotyczące działalności publicznej i innych sfer
życia osoby, której nazwiskiem zostały opatrzone, m.in.: dokumenty urzędowe, teksty autorskie,
bruliony z notatkami, korespondencja prywatna, wycinki prasowe oraz często: odznaczenia, zdjęcia czy rysunki.
Kolekcje osobiste zostały przekazane osobiście przez właścicieli lub ich rodziny. Wśród nich
dominuje korespondencja prywatna z czasów wojny i z zesłania oraz dokumenty osobiste, w tym
sięgające schyłku XIX wieku.
W katalogu przedstawiono 53 kolekcje osobiste wraz z ich sygnaturami AW. Poniżej sygnatury
zamieszczono imię i nazwisko osoby, której w większości dotyczy dana kolekcja. Część zbiorów
dzieli się na teczki, w których zgromadzono dokumenty według szczegółowego podziału zagadnień. W przypadku kolekcji, na które składa się więcej niż jedna teczka, poszczególne teczki
zostały oznaczone sygnaturą przed tytułem, dalej przedstawiony jest ponumerowany inwentarz
dokumentów znajdujących się w teczce.
Przy każdym dokumencie podane jest miejsce i data jego powstania. Jeżeli dokument nie
zawiera tych informacji, ale wynikają one z jego treści, przytaczamy je w nawiasie kwadratowym.
W opisie dokumentu podajemy jego tytuł, liczbę egzemplarzy danego dokumentu w teczce, liczbę
stron oraz rodzaj dokumentu: maszynopis, rękopis, druk, fotokopia i kserokopia. Jeżeli dokumenty sporządzone zostały w języku innym niż polski, podajemy tę informację na końcu opisu.
Joanna Michałowska
8
Kolekcje osobiste
AW III/14
Franciszka i Halina Chylińskie
1. Legitymacja nauczyciela wystawiona Franciszce Chylińskiej, uprawniająca do przejazdów państwowymi środkami
komunikacyjnymi (Szczuczyn, 1936–39, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
2. Legitymacja członkowska Związku Pracowników Szkoły Podstawowej i Średniej Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (21.08.1940, 1 egz., s. 10, druk, rkps, jęz. rosyjski)
3. Upoważnienie do sprzedaży pozostawionego majątku (20.06.1941, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
4. Zabezpieczenie transportu dla Franciszki Chylińskiej (16.05.1942, 1 egz., s. 1, mps, jęz. rosyjski)
5. Legitymacja członkowska Związku Patriotów Polskich w ZSRR (30.09.1945, 1 egz., s. 6, druk, rkps)
6. Zaświadczenie Polsko-Radzieckiej Komisji Mieszanej do Spraw Ewakuacji o wyjeździe Franciszki i Haliny Chylińskich na pobyt stały do Polski (Krasnojarsk, 22.02.1946, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
7. Charakterystyka Haliny Chylińskiej — wychowanki sierocińca w Małej Minusie Krasnojarskiego Kraju (19.03.1946,
1 egz., s. 2, rkps, jęz. polski i rosyjski)
8. Zaświadczenie i wykaz ocen Haliny Chylińskiej za III kwartał roku szkolnego 1945/46 (Mała Minusa, 20.03.1946,
1 egz., s. 1, rkps)
9. Odpis świadectwa urodzenia Haliny Chylińskiej (21.03.1946, 1 egz., s. 1, rkps)
10. Odpis legitymacji nauczyciela wystawionej Franciszce Chylińskiej (Szczuczyn, 05.10.1946, 1 egz., s. 1, mps)
11. Zaświadczenie szkolne Haliny Chylińskiej za I–III kwartał roku szkolnego 1945/46 (Mała Minusa, [1946], 1 egz.,
s. 1, rkps)
12. Pismo skierowane do Franciszki Chylińskiej przez Okręgową Izbę Lekarską w Katowicach z prośbą o podanie opinii
pod względem narodowościowym i etycznym z okresu okupacji o dr Teofanii Sobolewskiej (Katowice, 05.07.1948,
1 egz., s. 1, mps)
13. Odpis skrócony aktu urodzenia Haliny Marii Chylińskiej (Łódź, 02.10.1951, 1 egz., s. 1, druk, rkps)AW III/29
Tadeusz Jaworski
1. Świadectwo szczepienia na ospę wystawione przez lekarza powiatu witkowskiego na nazwisko Tadeusza Jaworskiego (Witkowo, 04.05.1923, 1 egz., s. 1, druk)
2. Świadectwo Dojrzałości Tadeusza Jaworskiego wydane przez Państwowe Gimnazjum Klasyczne w Trzemesznie
(Trzemeszna (Poznań), 20.06.1934, 1 egz., s. 4, druk)
3. Dokument urodzenia Tadeusza Jaworskiego (Witkowo, 28.06.1934, 1 egz., s. 1, druk, mps, jęz. niemiecki)
4. Świadectwo moralności Tadeusza Jaworskiego wydane przez Miejski Urząd Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego (Witkowo, 28.06.1934, 1 egz., s. 1, mps)
5. Indeks Uniwersytetu Poznańskiego (książeczka legitymacyjna nr 20731) należący do Tadeusza Jaworskiego
(Poznań, 04.12.1934, 1 egz., s. 28, druk, rkps)
6. Pismo Dziekana Wydziału Prawno-Ekonomicznego do Tadeusza Jaworskiego — zgoda na urlop dziekański
(Poznań, 18.10.1935, 1 egz., s. 1, mps)
7. Legitymacja ukończenia przez Tadeusza Jaworskiego kursu podchorążych (Gniezno, 31.05.1936, 1 egz., s. 1, druk)
8. Zdjęcie Tadeusza Jaworskiego (1 egz.)AW III/32
Włodzimierz Suchodolski
1. Kartka pocztowa do A. Suchodolskiego (Lisko, 09.10.1899, 1 egz., s. 2, rkps)
2. Szkicownik z Syberii (1915, 1 egz., s. 178, rkps)
3. Kartka pocztowa Mari Pękalskiej do Włodzimierza Suchodolskiego z prośbą o informacje o mężu (Podgórze, 1818,
1 egz. — adres w jęz. rosyjskim, s. 2, rkps)
4. Koperta firmowa W. Duliba Wytwórnia Kilimów zaadresowana na nazwisko Karola Chmiela (1 egz., s. 1, rkps)
AW III/35
Władysława Suchodolska
1. Korespondencja:
Kartka pocztowa Marii [Seköse] do Władysławy Suchodolskiej (23.01.1900, 1 egz., s. 2, rkps)
Kartka Pocztowa Władysławy Suchodolskiej do Janiny Suchodolskiej (Drohowyże, [1908], 1 egz., s. 2, rkps)
Kartka pocztowa do Wandy Suchodolskiej (09.1914, 1 egz., s. 2, rkps)
Kartka pocztowa do Władysława Suchodolskiego — informacje o potyczkach pod Nowym Sączem i Toruniem
(12.02.1915, 1 egz., s. 2, rkps)
Kartka Pocztowa Władysławy Suchodolskiej do Janiny Suchodolskiej (Drohowyże, 07.07.1917, 1 egz., s. 2,
rkps)
Kartka Pocztowa Władysławy Suchodolskiej do Janiny Suchodolskiej (31.07.1920, 1 egz., s. 2, rkps)
Kartka pocztowa Zosi [...] do Janiny Suchodolskiej (Kraków, 23.06.1932, 1 egz., s. 2, rkps)
Kartka pocztowa Ideli [...] do Janiny Suchodolskiej (Kraków, 21.12.1935, 1 egz., s. 2, rkps)
Koperta zaadresowana do pań Suchodolskich (1 egz., s. 2, rkps)
List do pana Suchodolskiego (1 egz., s. 1, rkps)
2. Dokumenty Domu Bankowego Alex. Suchanek:
Dokument sprzedaży na nazwisko Władysławy Suchodolskiej (Berno, 06.09.1911, 1 egz., s. 2, druk)
Zeszyty z poświadczeniami złożenia (Berno, 1911–15, 3 egz., s. 78, druk)
Ubezpieczenie rzeczy przed stratą na nazwisko Władysławy Suchodolskiej (Berno, 05.01.1914, 1 egz., s. 1, druk)
9
3. Pisma urzędowe Towarzystwa im. Gizeli-Verein Wzajemnego Zakładu Ubezpieczeń na życie i posagi:
Pismo Towarzystwa im. Gizeli-Verein Wzajemnego Zakładu Ubezpieczeń na życie i posag do Władysławy Suchodolskiej ([Wiedeń/Kraków], 02.10.1915, 1 egz., s. 1, rkps)
Pismo Towarzystwa im. Gizeli-Verein Wzajemnego Zakładu Ubezpieczeń na życie i posag ([Wiedeń],
[po 22.12.1915], 1 egz., s. 1, druk)
Pismo Towarzystwa im. Gizeli-Verein Wzajemnego Zakładu Ubezpieczeń na życie i posag do Władysławy Suchodolskiej ([Wiedeń/Kraków], 07.03.1916, 1 egz., s. 1, mps)
Pismo Towarzystwa im. Gizeli-Verein Wzajemnego Zakładu Ubezpieczeń na życie i posag ([Wiedeń], 05.1916,
1 egz., s. 1, druk)
Pismo Towarzystwa im. Gizeli-Verein Wzajemnego Zakładu Ubezpieczeń na życie i posag do Władysławy Suchodolskiej ([Wiedeń/Kraków], 12.07.1917, 1 egz., s. 1, mps)
4. Artykuły prasowe z gazety „Brońmy Warszawy” o postawie polskich patriotów ([1920], 1 egz., s. 2, druk)
5. Obligacje Skarbu Państwa:
Obligacja 5% krótkoterminowej wewnętrznej pożyczki państwowej — 500 marek polskich (Warszawa,12.03.1920,
2 egz., s. 4, druk)
Obligacja serii III premiowej pożyczki dolarowej — 5 dolarów (Warszawa, 01.02.1931, 2 egz., s. 2, druk)
Fragment Obligacji II emisji 3% premiowanej pożyczki inwestycyjnej — w postaci kuponów (Warszawa, [przed
1937], 1 egz., s. 2, druk)
6. Losy Loterii Fantowej Stowarzyszenia Rezerwistów i b. Wojskowych RP (Warszawa, 07.02.1931, 2 egz., s. 4,
druk)
7. Kalendarzyk kieszonkowy Komunalnej Kasy Oszczędności z zapiskami przychodów i rozchodów (Kraków, 1936,
1 egz., s. 54, druk)
8. Potwierdzenia wpłat i złożenia przedmiotów:
Potwierdzenie Zarządu Miejskiego w Krakowie na nazwisko Władysławy Suchodolskiej o złożeniu przedmiotów
metalowych (Kraków, 19.06.1940, 1 egz., s. 1, druk)
Potwierdzenie Zarządu Miejskiego w Krakowie na nazwisko Władysławy Suchodolskiej o złożeniu przedmiotów
metalowych (Kraków, 21.06.1940, 1 egz., s. 1, druk)
Potwierdzenie wpłaty Polskiego Czerwonego Krzyża na nazwisko Władysławy Suchodolskiej (Kraków, 24.07.1940,
1 egz., s. 1, druk)
9. Potwierdzenie nadania przesyłki (Kraków, 09.04.1944, 1 egz., s. 2, druk)
10. Spis paczek od ks. Malca i Jana Matyska (25.01.1947–27.04.1948, 1 egz. — na odwrocie list do Opieki Społecznej, s. 2, rkps)
11. Lista zakupów (1 egz., s. 1, rkps)
12. Reklama Firmy Bolesław Nowakowski wraz z kuponami na nazwisko Władysławy Suchodolskiej (Warszawa, 1 egz.,
s. 4, druk)
13. Wiersze:
Rota Piłsudczyków (1 egz., s. 2, rkps)
Pieśń o Józefie Piłsudskim (1 egz., s. 2, rkps)
Obu brygadom (1 egz., s. 2, rkps)
[Fanfary 1 pułku piechoty legionów...] (1 egz., s. 4, rkps)
Adam Polewka, Bez dogmatu i z dogmatem (Zwierzenia pewnego towarzysza) (1 egz., s. 2, rkps)
AW III/46
Ludmiła Suchodolska
1. Spis dóbr przesłanych przez Ludmiłę Suchodolską do Heleny Piotrowskiej znajdującej się w Związku Radzieckim
(Kraków, 23.11.[1940], 1 egz., s. 1, jęz. niemiecki)
2. Zezwolenie na jednorazowy przejazd pociągiem z Krakowa do Sędziszowa wystawione Ludmile Suchodolskiej (Kraków, 03.07.1941, 1 egz., s. 1, jęz. niemiecki i polski)
3. Zarządzenie w sprawie nowego spisu mieszkań i lokali użytkowych oraz skontrolowania ich wykorzystania na
obszarze miasta Krakau, podpisane przez Stadthauptmanna Krakowa Kramera (Kraków, 01.06.1944, 1 egz., s. 1,
druk, na odwrocie odezwa: Do Nie-niemieckiej Ludności miasta Krakau!)
4. Odezwa Stadthauptmanna Krakowa Kramera: Do Nie-niemieckiej Ludności miasta Krakau! (Kraków, 03.06.1944,
1 egz., s. 1, druk, na odwrocie zarządzenie w sprawie nowego spisu mieszkań)
5. Zaświadczenie o stawieniu się u Gubernatora dystryktu Kraków w celu wysłania paczki do Związku Radzieckiego
(1 egz., s. 1, druk, rkps, jęz. niemiecki)
6. Karty pocztowe Polskiego Czerwonego Krzyża do korespondowania z jeńcami wojennymi (2 egz., s. 2, druk,
jęz. niemiecki, francuski i polski)
7. Kwit potwierdzający wpłatę jeńca wojennego Jana Piotrowskiego, męża Ludmiły Suchodolskiej w kwocie 299,50 zł
(1 egz., s. 2, druk, rkps, jęz. niemiecki i polski)
8. Druk firmowy Krajowego Stowarzyszenia Czerwonego Krzyża dla rannych i chorych żołnierzy (4 egz., s. 4, druk)
9. Koperta PCK zaadresowana do Siostry Pogotowia Sanitarnego PCK Ludmiły Suchodolskiej z pieczątką: Pilzno
07.10.1938 (1 egz., s. 2, rkps)
10. Koperta z pieczątką „Nie ma Polski bez morza” — Warszawa 09.11.1930, nadawca: M. Patorska (1 egz., s. 2, rkps)
10
Kolekcje osobiste
11. Program teatru w Oflagu w Murnau:
operetka Conchita (1 egz., s. 1, druk)
komedii Ptak (1 egz., s. 2, druk)
12. Pismo redakcji pamiętnika Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w sprawie dostarczenia życiorysu do słownika
artystów (Kraków, 30.03.1961, 1 egz., s. 4, druk)
13. Listy i kartki pocztowe do Ludmiły Suchodolskiej:
List od Stanisławy Kisielewskiej do Ludmiły Suchodolskiej zawiadamiający o śmierci najbliższej osoby (Rabka,
26.10.1942, 1 egz., s. 1, rkps, koperta)
List od Stanisławy Kisielewskiej do Ludmiły Suchodolskiej w sprawie przesyłek (Rabka, 25.05.1944, 1 egz.,
s. 2, rkps)
Kartka pocztowa od Tadeusza Suchodolskiego z podziękowaniami za otrzymane świadectwo (Warszawa,
08.10.1934, 1 egz., s. 2, rkps)
Kartka pocztowa od [Stanisławy Kisielewskiej] z życzeniami (08.10.1942, 1 egz., s. 2, rkps)
Kartka pocztowa od [Kazi] z życzeniami świątecznymi (1 egz., s. 1, rkps)
Kartka pocztowa od Izy z życzeniami noworocznymi (1 egz., s. 1, rkps)
Kartka pocztowa od Zbyszka i Zygmunta z rodzinami (1964, 1 egz., s. 2, rkps)
14. Wycinek gazety z nekrologiem Zygmunta Mysłakowskiego (1 egz., s. 2, druk)
15. Kalendarze Nauczycielskie PKO Ireny Suchodolskiej na rok szkolny 1932–33, 1936–37, 1937–38 z notatkami
osobistymi (3 egz., s. 208, druk, rkps)
16. Kieszonkowy Kalendarz Ludowy na rok 1947 (1 egz., s. 82, druk)
17. „Nasze życie” Miesięcznik ilustrowany dla młodzieży zakładów wychowawczych Towarzystwa „Powściągliwość
i Praca” pod redakcją ks. E. Tomzy (Kraków, 03.1936, 1 egz., s. 26, druk)
18. K. Ryziński, Człowiek charakteru i czynu, Warszawa 1939 — odczyt wygłoszony w kołach Towarzystwa Wiedzy
Wojskowej (1 egz., s. 25, druk)
19. „Twórzmy wielką siłę Polską”— dodatek do „Nowin” nr 15 (1938, 1 egz., s. 15, druk)
20. Hymn konfederatów barskich (1 egz., s. 2, mps)
21. Modlitwa za ojczyznę (2 egz., s. 2, mps)
AW III/47
Ludwika i Włodzimierz Żuk
1. Protokół rewizji (13.04.1940, 1 egz., s. 1, druk, rkps, jęz. rosyjski)
2. Opis mienia należącego do Ludwiki Żuk (13.04.1940, 1 egz., s. 2, druk, rkps, jęz. rosyjski)
3. Zaświadczenie o objęciu amnestią Ludwiki Żuk dające jej możliwość zamieszkiwania na terytorium ZSRR z wyjątkiem terenów przygranicznych i objętych działaniami wojennymi (27.08.1941, 1 egz., s. 1, druk, rkps,
jęz. rosyjski)
4. Upoważnienie wydane przez Polskie Siły Zbrojne w ZSRR Włodzimierzowi Żukowi do legitymowania i kontrolowania wszystkich osób wojskowych Armii Polskiej i osób cywilnych obywateli polskich na terytorium ZSRR (Tockoje,
15.11.1941, 1 egz., s. 2, rkps, jęz. polski i rosyjski)
5. Zaświadczenie Komendy Garnizonu Tockoje dla okaziciela Włodzimierza Żuka z przydziałem do O.Z.D.G. (Tockoje,
03.12.1941, 1 egz., s. 1, rkps)
6. Przepustka zezwalająca na wyjazd z Obozu Wojsk Polskich w Tockoje do Buzułuku i powrót do obozu (Tockoje,
01.01.1942, 1 egz., s. 1, rkps, jęz. polski i rosyjski)
7. Przepustka nr 99 informująca o opuszczeniu gabinetu/kancelarii przez Włodzimierza Żuka (02.01.1942, 1 egz.,
s. 1, druk, rkps)
8. Przepustka nr 1670 informująca o opuszczeniu gabinetu/kancelarii przez Włodzimierza Żuka ([31.03.1942],
1 egz., s. 1, druk, rkps)
9. Kwit materiałowy na materiały działu zaopatrzenia uzbrojenia otrzymane z Plutonu Parku Uzbrojenia
dla O.Z.M.W.P. (28.03.1942, 1 egz., s. 1, rkps)
10. Karta zaopatrzenia zawierająca informacje na temat pobieranego żołdu, wydana w związku z przeniesieniem
wymienionych na niej osób na nowe miejsce postoju (30.03.1942, 1 egz., s. 1, rkps)
11. Przepustka zezwalająca na pobyt Włodzimierza Żuka w Jerozolimie do 14.06.1942 roku (El-Khassa, 13.06.1942,
1 egz., s. 2, rkps, jęz. polski i angielski)
12. Przepustka pozwalająca na udanie się do miasta, wydana przez Komendę Obozu Ewakuacyjnego nr 4 (11.05.1942,
13. Dowód tożsamości ze stemplem British Security Intelligence (03.06.1942, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
14. Legitymacja wydana przez Polskie Siły Zbrojne w ZSRR (1 egz., s. 1, rkps)
15. Krótka notatka zawierająca informacje na temat przedwojennych losów Stanisława Żuka — służba w Polskiej Policji Państwowej oraz po wkroczeniu armii radzieckiej na wschodnie ziemie polskie (08.1990, 1 egz., s. 1, mps)
AW III/49
Eugenia, Marianna, Bolesław, Aleksander Mielniccy
1. Świadectwo urodzenia Marianny Mielnickiej (31.08.1940, 1 egz., s. 2, druk)
2. Zaświadczenie informujące, że Eugenia Mielnicka jest żoną Bolesława Mielnickiego, służącego w 10 Dywizji 27 pp
(Teheran, 29.08.1942, 1 egz., s. 2, rkps)
11
3. Książeczka wojskowa Bolesława Mielnickiego, s. Konstantego (Jedwabne, 09.01.1956, 1 egz., s. 40, druk)
4. Zawiadomienie o zwolnieniu Bolesława Mielnickiego z obowiązku służby wojskowej (Wołomin, 01.01.1961,
1 egz., s. 2, druk)
5. Zaświadczenie wydane Mariannie Mielnickiej na temat listy osób ewakuowanych ze Związku Radzieckiego
do Teheranu w 1942 roku (Warszawa, 23.06.1992, 1 egz., s. 1, mps)
6. Zaświadczenie wydane Eugenii Mielnickiej przez Instytut Polski i Muzeum im. Władysława Sikorskiego dotyczące
jej ewakuacji (Londyn, 10.08.1993, 1 egz., s. 1, druk/mps)
7. Zaświadczenie wydane Marii Sobolewskiej przez Instytut Polski i Muzeum im. Władysława Sikorskiego dotyczące
ewakuacji Marianny Mielnickiej (Londyn, 10.08.1993, 1 egz., s. 1, druk, mps)
AW III/54
Marian Chmielewski
1. Odpis wyciągu z ksiąg ludności stałej m. Makowa na rodzinę Chmielewskich (21.07.1923, 1 egz., s. 1, rkps)
2. Dowód osobisty M. Chmielewskiego (Lublin, 12.08.1923, 1 egz., s. 16, druk, rkps)
3. Zaświadczenie z odbycia przysposobienia wojskowego (16.08.1924, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
4. Świadectwo dojrzałości (22.04.1926, 1 egz., s. 4, druk, rkps)
5. Dyplom lekarza (Wilno, 29.05.1934, 1 egz., s. 4, druk, rkps)
6. Zaświadczenie rejestracyjne uprawniające do wykonywania praktyki lekarskiej w Państwie Polskim (Wilno,
11.02.1936, 1 egz., s. 1, druk, mps)
7. Zaświadczenie pracy w Klinice Chorób Dziecięcych (Wilno, 30.05.1938, 1 egz., s. 1, mps)
8. M. Chmielewski, Zespół trwałego podciśnienia u dzieci jako wyraz niedomogi korowo-nadnerczowej, „Pediatria Polska” (1938, 1 egz., s. 14, druk)
9. Kartka pocztowa Mariana Chmielewskiego do Ludmiły Chmielewskiej opisujący pracę lekarza w Górce (1938,
1 egz., s. 2, rkps)
10. Kartka pocztowa Mariana Chmielewskiego do Ludmiły Chmielewskiej informująca o jego wyjeździe do Wilna (1939,
1 egz., s. 2, rkps)
11. Kartka pocztowa Mariana Chmielewskiego do żony pisana w związku z wyjazdem na manewry (1939, 1 egz., s. 2,
rkps)
12. Liścik Mariana Chmielewskiego do matki w sprawie wysłanej paczki (1939, 1 egz., s. 1, rkps)
13. List Mariana Chmielewskiego do żony z informacjami o jego zajęciach w 70 Pułku Piechoty pisany w trakcie kampanii wrześniowej (Pleszew, 1939, 1 egz., s. 2, rkps)
14. Kartka pocztowa z prośbą o przesłanie najpotrzebniejszych rzeczy (Starobielsk, 12.1939, 1 egz., s. 2, rkps)
15. Kartka pocztowa z prośbą o przesłanie podręcznika do nauki jęz. niemieckiego i z informacjami na temat sytuacji
w obozie (Starobielsk, 07.03.1939, 1 egz., s. 2, rkps)
16. Telegram (Starobielsk, 12.04.1940, 1 egz., s. 1, rkps, jęz. niemiecki)
17. Zdjęcia portretowe Mariana Chmielewskiego z lat 1922–40 (5 egz.)
18. Album ze zdjęciami z ćwiczeń wojskowych i wojska z 1939 roku (dział Ikonografii Ośrodka KARTA)
AW III/111
Piotr Dewudzki
1. Zaświadczenie o odbyciu służby wojskowej przez Piotra Dewudzkiego (1906, 1 egz., s. 1, druk, rkps, jęz. rosyjski)
2. Paszport wydany w guberni piotrowskiej (1912, 1 egz., s. 24, druk, rkps, jęz. rosyjski)
3. Paszport Piotra Dewudzkiego (1918, 1 egz., s. 20, druk, rkps, jęz. rosyjski)
4. Kartki pocztowe do Piotra Dewudzkiego z okresu pobytu w Irkucku i Mikołajewie (1914–17, 18 egz., s. 36, rkps,
jęz. rosyjski i polski)
5. Kwity pocztowych przekazów pieniężnych w kwotach 3 i 10 rubli z Irkucka, jeden nadany przez Marię Świrską,
na odwrocie listy (14.10–26.12.1914, 2 egz., s. 4, druk, rkps, jęz. rosyjski)
6. Listy od siostry Marii do Piotra Dewudzkiego (1915, 3 egz., s. 11, jęz. rosyjski)
7. Dyplom nadania Złotego Krzyża Zasługi przez Prezesa Rady Ministrów Sławoja Składkowskiego (1 egz., s. 1,
druk)
8. Dyplom nadania Brązowego Medalu za Długoletnią Służbę (Warszawa, 30.07.1938, 1 egz., s. 1, druk)
9. Decyzja o przyznaniu Medalu Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (Warszawa, 27.02.1939, 1 egz., s. 1, mps)
10. Pismo z Ministerstwa Skarbu przyznające zaopatrzenie jako byłemu skazańcowi politycznemu (Warszawa,
08.09.1947, 1 egz., s. 1, mps)
11. Prośba wraz z życiorysem do Prezesa Rady Ministrów Józefa Cyrankiewicza o zakwalifikowanie do zaopatrzenia
przyznawanego uczestnikom walk rewolucyjnych (Warszawa, 27.03.1957, 1 egz., s. 4, mps)
12. Wycinek z gazety — lista odznaczonych Krzyżem zasługi, w tym Piotr Dewudzki (1 egz., s. 2, druk)
13. Zeszyt z notatkami (1 egz., s. 6, rkps, jęz. rosyjski i polski)
AW III/144
Jan Żaliński
1. Testimonium Baptismi — akt chrztu (Lwów, 10.06.1924, 1 egz., s. 1, druk, rkps, jęz. łaciński)
2. Testimonium Ortus et Baptismi — akt chrztu Marii Szczudrawianki (Ciężkowice, 20.04.1928, 1 egz., s. 1, druk,
rkps, jęz. łaciński)
12
Kolekcje osobiste
3. Dowód osobisty Marii Szczudrawianki (Ciężkowice, 26.10.1932, 1 egz., s. 2, druk, mps)
4. Ankieta osobowa Jana Żalińskiego (12.08.1941, 1 egz., s. 1, mps, jęz. ukraiński)
5. Powołanie Jana Żalińskiego na stanowisko nauczyciela w Żabokrikach (Dubno, 27.08.1941, 1 egz., s. 1, mps,
jęz. ukraiński)
6. Decyzja o przeniesieniu Jana Żalińskiego na stanowisko nauczyciela do Pticzi (18.11.1941, 1 egz., s. 1, mps,
jęz. ukraiński)
7. Przeniesienia Jana Żalińskiego do Kozini w związku z reorganizacją szkół w okręgu dubieńskim (Dubno,
14.04.1942, 1 egz., s. 1, mps, jęz. ukraiński)
8. Świadectwo pracy w szkole (24.06.1942, 1 egz., s. 2, druk, jęz. niemiecki i rosyjski)
9. Decyzja o przeniesieniu Jana Żalińskiego na stanowisko nauczyciela do Obgowi (Dubno, 28.08.1942, 1 egz., s. 1,
mps, jęz. ukraiński)
10. Tymczasowe świadectwo złożenia egzaminów uprawniających do nauczania w szkole początkowej (26.10.1942,
1 egz., s. 1, druk, rkps, jęz. ukraiński)
11. Zaświadczenie z miejskiego szpitala w Dubnie (Dubno, 17.04.1943, 1 egz., s. 1, rkps, jęz. ukraiński)
12. Dowód służbowy (06.05.1943, 1 egz., s. 4, druk, rkps, jęz, niemiecki i rosyjski)
13. Zaświadczenie wykonywania zawodu nauczyciela przez Jana Żalińskiego w okresie 01.09.1942–15.03.1943 (Dubno, 05.11.1943, 1 egz., s. 1, mps)
14. Podziękowanie dla Jana Żalińskiego za udział w walkach o wyzwolenie Warszawy (18.01.1945, 1 egz., s. 1, druk)
15. Podziękowanie dla Jana Żalińskiego za udział w walkach o zdobycie miast: Złotów, Jastrów, Rederitz, Frydland
Pomorski i innych miejscowości Pomorza Zachodniego (15.02.1945, 1 egz., s. 1, druk)
16. Dowód osobisty artylerzysty wydany przez 9-ty Pułk Haub. Artyleryjski (31.07.1945, 1 egz., s. 1, mps, rkps)
17. Tymczasowe zaświadczenie o demobilizacji wydane prze Rejonową Komendę Uzupełnień (Warszawa, 06.11.1945,
1 egz., s. 1, mps)
18. Wyciąg z rozkazu personalnego (26.11.1945, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
19. Podziękowanie dla Jana Żalińskiego za udział w walkach o zdobycie stolicy faszystowskich Niemiec Berlina
([1945], 1 egz., s. 2, druk, rkps)
20. Zwolnienie ze służby wojskowej ([1945], 1 egz., s. 1, druk, rkps)
21. Podziękowanie dla Jana Żylińskiego za udział w historycznym sforsowaniu Ogry przez jednostki 1-ej Armii Wojska
Polskiego ([1945], 1 egz., s. 1, druk)
22. Charakterystyka zdemobilizowanego ppor. Jana Żalińskiego wystawiona przez Szefa Oddziału Personalnego Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego Wojska Polskiego (31.01.1946, 1 egz., s. 1, mps)
23. Tymczasowe zaświadczenie odznaczenia medalem Za Odrę, Nysę, Bałtyk (26.04.1946, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
24. Tymczasowe zaświadczenie odznaczenia medalem Za Warszawę 1939–45 (27.04.1946, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
25. Dyplom przyznający Medal Zwycięstwa i Wolności, wydany przez Prezesa Rady Ministrów (Warszawa, 09.05.1946,
1 egz., s. 1, druk)
26. Zaproszenie do wzięcia udziału w uroczystości zwolnienia oficerów rezerwy od powszechnego obowiązku wojskowego (Otwock, [1946], 1 egz., s. 2, mps)
27. Opinia o Janie Żalińskim wystawiona przez Naczelnika Wydziału Ministerstwa Ziem Odzyskanych (Warszawa,
01.02.1947, 1 egz., s. 1, mps)
28. Zaświadczenie o spełnieniu obywatelskiego obowiązku przy odgruzowywaniu Warszawy, wydane przez Międzyzwiązkowy Komitet Odbudowy przy Radzie Związków Zawodowych Miasta Stołecznego Warszawy (Warszawa,
1 egz., s. 1, druk)
29. Zdjęcia rodzinne Jana Żalińskiego (84 egz.)
AW III/154
Zofia Kucharzów
1. Świadectwo ukończenia szkoły podchorążych przez Stanisława Kucharzowa (Rawa Ruska koło Lwowa, 30.06.1932,
1 egz., s. 1, druk)
2. Listy Stanisława Kucharzowa z obozu w Kozielsku:
List Stanisława Kucharzowa do Zofii — zapewnienie o dobrym zdrowiu, informacja o przesłaniu pieniędzy
(Kozielsk, 01.09.1939, 1 egz., s. 1, kserokopia)
List Stanisława Kucharzowa do Zofii — marzenie o spotkaniu, prośba o przesłanie informacji rodzicom i o obszerniejszy list (Kozielsk, 23.12.1939, 1 egz., s. 3, kserokopia)
List Stanisława Kucharzowa do Zofii — o wspólnych marzeniach, ostatnich miejscach pełnienia służby, o stracie rzeczy wartościowych, modlitwach o zdrowie najbliższych, o zajęciach uwięzionych: struganiu z drewna
drobnych przedmiotów, przygotowywaniu łamigłówek, prośba o paczkę (Kozielsk, 10.02.1940, 1 egz., s. 8,
kserokopia)
List Stanisława Kucharzowa do Zofii — informacje o zimie i wieściach z kraju, bombardowaniu Lublina, prośba
o zabezpieczenie rzeczy osobistych (Kozielsk, 05.03.1940, 1 egz., s. 4, kserokopia)
3. List z Dowództwa Polskich Sił zbrojnych w ZSRR do Zofii Kucharzów w sprawie miejsca pobytu męża Stanisława
(Jangi-Jul (ZSRR), 17.04.1942, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
4. Zaświadczenie o ewakuacji trzech kobiet z ZSRR do Iranu skierowane do Zofii Kucharzów (14.08.[1942], 1 egz.,
s. 1, rkps)
13
5. Poświadczenie Ambasady Polski w ZSRR o uznaniu Zofii Kucharzów za żonę przebywającego w niewoli w Kozielsku
Stanisława Kucharzowa (Ajaguz, 18.08.1942, 1 egz., s. 1, rkps)
6. Odpowiedź z Międzynarodowego Czerwonego Krzyża w sprawie zaginięcia Stanisława Kucharzowa (Genewa,
10.09.1946, 1 egz., s. 1, mps)
7. Odpis listu z Dowództwa Polskich Sił zbrojnych w ZSRR do Zofii Kucharzów w sprawie miejsca pobytu męża Stanisława z 1942 roku z Jangi-Jul (ZSRR) (Bytom, 13.03.1947, 1 egz., s. 1, mps)
8. Zaświadczenie o wniesieniu przez Zofię Kucharzów do Sądu Grodzkiego w Bytomiu sprawy o uznanie męża Stanisława za zmarłego ([Bytom], 24.06.1947, 1 egz., s. 1, mps)
9. Pismo Państwowego Zakładu Emerytalnego do Zofii Kucharzów w sprawie przyznania pensji wdowiej (Warszawa,
02.08.1947, 1 egz., s. 1, mps)
10. Odpis skrócony aktu zgonu Stanisława Kucharzowa (Warszawa, 02.05.1953, 1 egz., s. 1, druk)
11. Stronica albumu rodzinnego zawierająca 9 zdjęć zbiorowych, w tym z Zofią Kucharzów (1 egz.)
12. Zdjęcie Stanisława Kucharzowa (1 egz., kserokopia)
AW III/155
Konstanty Kośmiński
1. Kartka pocztowa Konstantego Kośmińskiego do Wandy Strojanowskiej (siostry) — pytanie o losy najbliższych,
zapewnienie o dobrym zdrowiu i nie odczuwaniu żadnych braków, bezpośrednie zwroty do Duśki, prośba o przesłanie ubrań (Starobielsk, 28.09.1939, 1 egz., s. 1, rkps)
2. List Konstantego Kośmińskiego do Duśki — żal z powodu braku listów z domu, zapewnienie o uczuciu, nadzieja
i wiara, że rozłąka w niedługim czasie się zakończy, pytania o losy najbliższych (Starobielsk, 09.12.1939, 1 egz.,
s. 2, rkps)
3. Kartka pocztowa Konstantego Kośmińskiego do państwa Chmielowskich — uskarżanie się na brak wieści z domu,
wielka troska o ukochaną Duśkę, prośba o jakieś informacje (Starobielsk, 10.01.1940, 1 egz., s. 2, rkps)
4. List Konstantego Kośmińskiego do Duśki i rodziny — informacja o pierwszym otrzymanym liście od Edków i Marychy,
troska o sytuację finansową Duśki, rady dla ukochanej, zapewnienie o uczuciu (09.02.1940, 1 egz., s. 2, rkps)
5. Kartka pocztowa Konstantego Kośmińskiego do Duśki — informacja o braku wieści od ukochanej (Starobielsk,
22.02.1940, 1 egz., s. 2, rkps)
6. Kartka pocztowa Konstantego Kośmińskiego do Duśki — informacja o pierwszym liście od ukochanej, jaki dotarł
do obozu, pochwała pomysłu wynajęcia części mieszkania (Starobielsk, 29.02.1940, 1 egz., s. 2, rkps)
7. List Konstantego Kośmińskiego do Duśki — informacja o otrzymaniu paczek (Starobielsk, 27.03.1940, 1 egz., s.
2, rkps)
8. List Duśki do Konstantego Kośmińskiego — brak wiadomości od Konstantego od 15 miesięcy, opis dnia codziennego i warunków w jakich Duśka przebywa, prac jakie podejmuje (Warszawa, [1941], 1 egz., s. 2, rkps)
9. Koperty stemplowane godłem III Rzeszy (2 egz. — jedna zaadresowana do K. Chmielowskiej, s. 4, rkps)
AW III/156
Juliusz Solarski
1. Świadectwo Leonarda Solarskiego wydane przez komisję egzaminacyjną dla umiejętności rachunkowości państwowej, stwierdzające o zdolności do państwowej służby rachunkowej i kasowej (Lwów, 28.02.1910, 1 egz., s.
1, druk)
2. Świadectwo moralności Leonarda Solarskiego wydane przez Urząd Gminy i Urząd Parafialny w Tarnopolu (Tarnopol, 11.03.1922, 1 egz., s. 1, druk)
3. Paszport Leonarda Solarskiego (Tarnopol, 22.04.1931, 1 egz., s. 21, druk)
4. Zdjęcie i lista uczestników wycieczki do Zbaraża, wycieczka uczniów I i II klasy I Państwowego Gimnazjum
im. Wincentego Pola w Tarnopolu (Zbaraż, 1932, 1 egz., s. 2, kserokopia)
5. Certyfikat przynależności do gminy wydany Karolowi Rzykosikowi przez Zarząd Miejski w Tarnopolu (Tarnopol,
15.06.1937, 1 egz., s. 1, kserokopia)
6. Zaproszenie na Pontyfikalną — koncelebrowaną Mszę świętą, na której poświęcono tarnopolską figurę Matki Bożej Zwycięskiej Łamiącej Pioruny Gniewu Bożego wydane na nazwisko Juliusza Solarskiego (Warszawa, 04.1988,
1 egz., s. 4, druk)
7. Fragment Akt procesu o Tarnopol z roku 1690 wydanego przez Kazimierza Orzyckiego pochodzący z II Rocznika
Kółka Naukowego Tarnopola z 1895 roku (1 egz., s. 1, mps)
8. Plan Tarnopola w skali 1:7 500 opracowany przez Józefa Haliczera (1 egz., s. 1, kserokopia)
9. Rota ślubowania pracowników Banku Polskiego (1 egz.)
10. Zdjęcia (23 egz.)
11. „Czerwony sztandar” — na pierwszej stronie przemówienie towarzysza Wiaczesława Michajłowicza Mołotowa
wygłoszone 22.06.1941 roku (nr 147(536)/24.06.1941, 1 egz., s. 4, druk)
12. „Lwowskie wieści” (01.08.1941, 1 egz., s. 2, druk, jęz. rosyjski)
13. „Gazeta Lwowska” — informacje na temat toczonych walk na froncie (Lwów, nr 102/05.12.1941, 1 egz., s. 2,
druk)
14. „Gazeta Lwowska” — informacje na temat toczonych walk na froncie (Lwów, nr 299/20.12.1942, 1 egz., s. 6,
druk)
14
Kolekcje osobiste
15.
16.
17.
18.
Grzegorz Mazur, Z dziejów ZWZ-AK Tarnopol („Kierunki”, nr 10(1587), 08.03.1987, 1 egz., s. 1, druk)
Artur Leiwand, Ludobójstwo NKWD we Lwowie („Życie”, [po 1990], 1 egz., s. 2, druk)
prof. Jan Bauer, [Opis XVII wiecznego Tarnopola] („Głos Polski”, 02.05.1937, 1 egz., s. 2, mps)
Obchody dwudziestolecia odzyskania niepodległości w Tarnopolu („Głos Polski”, 20.11.1938, 1 egz., s. 2, mps)
AW III/157
Ludwika Kędzior
1. List od Genka i Luni opisujący warunki życia na zesłaniu (28.07.1940, 1 egz., s. 4, rkps)
2. List od Genka i Halki z informacjami na temat ich pracy i wyżywienia (19.10.1940, 1 egz., s. 2, rkps)
3. List do matki opisujący wycieńczenie i głód zesłańców (24.11.1940, 1 egz., s. 2, rkps)
4. List Genka do matki informujący o panującym mrozie, o pracy i chorobie Heli (02.01.1941, 1 egz., s. 1, rkps)
5. List wnuczki Luni do Ludwiki Kędzior opisujący jej szkolne przygody (08.01.1941, 1 egz., s. 6, rkps)
6. List wnuczki Helusi z informacjami o złym stanie zdrowia rodziców i ich fizycznym wycieńczeniu (08.01.1941,
1 egz., s. 2, rkps)
7. Kartka pocztowa pisana do Ludwiki Kędzior z podziękowaniami za paczkę i informacjami o życiu jej najbliższych
na zesłaniu (07.03.1941, 1 egz., s. 2, rkps)
8. Kartka pocztowa pisana do Ludwiki Kędzior opisująca codzienne zajęcia na zesłaniu (27.03.1941, 1 egz.,
s. 2, rkps)
9. List Halki i Gienia opisujący ciężką pracę i bardzo złe wyżywienie (1 egz., s. 2, rkps)
10. List Halki i Gienia z podziękowaniami za paczkę i opisem ich życia (1 egz., s. 2, rkps)
11. List Gienia opisujący sposób wynagradzania na zesłaniu (1 egz., s. 2, rkps)
12. List do matki i Emila (1 egz., s. 2, rkps)
13. List do matki informujący o szkolnym przedstawieniu dzieci (1 egz., s. 2, rkps)
14. List z prośbą o przesyłanie pieniędzy z powodu trudności w otrzymywaniu paczek (1 egz., s. 2, rkps)
15. Krótkie liściki z prośbą o przekazanie Ludwice Kędzior (2 egz., s. 4, rkps, koperta)
16. List Ludki do babci z informacjami o transporcie i wyjeździe do Polski (1 egz., s. 2, rkps)
17. Mapka narysowana na skrawku papieru przedstawiająca drogę wywózki (1 egz., s. 1, rkps)
AW III/162
Helena Wojtekun
Listy od Heleny Noworolnikówny z zesłania na Syberię:
1. List do kolegów i koleżanek ze szkoły w Nieświeżu: opis podróży, śmierci siostry i ciężkich warunków życia w kołchozie (11.04.1940, 1 egz., s. 4, rkps)
2. List opisujący codzienne życie w kołchozie i żal za utraconą ojczyzną (10.05.1940, 1 egz., s. 4, rkps)
3. List opisujący choroby przebyte na zesłaniu, brak żywności, epidemię malarii (07.1940, 1 egz., s. 4, rkps)
Listy od Janka z zesłania na Syberię:
4. List opisujący życie w kołchozie (Kriwoje, 06.07.1940, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
5. List opisujący pracę przy załadunku drewna (Kraski, 21.07.1940, 1 egz., s. 4, rkps)
6. Koperty (2 egz., jęz. rosyjski)
AW III/170
Stanisław Wróblewski
1. List Stanisława Wróblewskiego do żony Józefy i dzieci, poczta polowa 31.911 (09.08.1944, 1 egz., s. 2, rkps)
2. List Stanisława Wróblewskiego do żony Józefy i dzieci — podziękowania za listy i paczki, prośba o następne,
informacje na temat kolegów z wojska (10.09.1944, 1 egz., s. 1, rkps)
3. List Stanisława Wróblewskiego do żony Józefy i dzieci z informacją, że jest na froncie w okolicach Warszawy
(18.09.1944, 1 egz., s. 2, rkps)
4. List Stanisława Wróblewskiego do żony Józefy i dzieci (20.09.1944, 1 egz., s. 1, rkps)
7. List Stanisława Wróblewskiego do żony Józefy i dzieci — prośba o zdjęcia (21.10.1944, 1 egz., s. 2, rkps)
10. List Stanisława Wróblewskiego do żony Józefy i dzieci w związku z brakiem wiadomości od znajomych (01.12.1944,
1 egz., s. 4, rkps)
12. Fragment listu Stanisława Wróblewskiego do żony Józefy i dzieci ([12.1944], 1 egz., s. 2, rkps)
13. List Stanisława Wróblewskiego do żony Józefy i dzieci na temat planowanego spotkania (06.06.1945, 1 egz.,
s. 2, rkps)
14. List Stanisława Wróblewskiego do żony Józefy i dzieci (1 egz., s. 2, rkps)
15. List Stanisława Wróblewskiego do żony Józefy i dzieci (1 egz., s. 2, rkps)
16. Pismo Wojska Polskiego do Józefy Wróblewskiej — zawiadomienie o niestawieniu się Stanisława Wróblewskiego
po urlopie do jednostki wojskowej, poczta polowa 31.911 (21.08.1945, 1 egz., s. 1, mps)
15
AW III/183
Jerzy Myszkowski
1. List Jerzego Myszkowskiego do prof. J. Chmiel — informacje o podjętych studiach w Anglii (Derby, 23.01.1947,
1 egz., s. 2, rkps, koperta)
2. List Jerzego Myszkowskiego do prof. J. Chmiel — wiadomość o ślubie i trudnościach finansowych (Derby,
3. List Jerzego Myszkowskiego do prof. J. Chmiel — życzenia imieninowe, informacje o egzaminach i nowym zajęciu, hazardowej grze polegającej na obstawianiu wyników meczy piłkarskich (Derby, 16.05.1947, 1 egz., s. 2,
rkps, koperta)
4. List Jerzego Myszkowskiego do prof. J. Chmiel — informacja o trudnej sytuacji finansowej, nowym miejscu zamieszkania, studiach i wygranej (Nottingham, 11.01.1948, 1 egz., s. 2, rkps)
5. List Jerzego Myszkowskiego do prof. J. Chmiel — życzenia imieninowe, informacja o poszukiwaniu nowego
mieszkania (Nottingham, 08.05.1948, 1 egz., s. 1, rkps, koperta)
6. List Jerzego Myszkowskiego do prof. J. Chmiel — o wizycie księcia Filipa w Wolverhampton, życzenia noworoczne
(Wolverhampton, 14.12.1948, 1 egz., s. 2, rkps)
7. Kartka z życzeniami bożonarodzeniowymi (1 egz., s. 2, druk)
8. Portretowe zdjęcie Jerzego Myszkowskiego (1 egz.)
9. Zdjęcie Jerzego Myszkowskiego w mundurze wojskowym, stojącego przy tablicy RAF Newton (1 egz.)
AW III/215
Kazimierz Stankiewicz
1. Protokół rewizji Kazimierza Stankiewicza ([Wilno], [06.02.1945], 1 egz., s. 1, rkps, jęz. rosyjski)
2. Grypsy na skrawkach materiału i bibuły ([lata 40-te], 2 egz., s. 3, rkps)
3. Przepustka — zaświadczenie z Państwowego Urzędu Repatriacyjnego wystawione na nazwisko Kazimierza Stankiewicza (Biała Podlaska, 30.10.1948, 1 egz., s. 2, druk)
4. Informacje nadesłane przez rodzinę Kazimierza Stankiewicza dotyczące jego aresztowania i miejsc pobytu w obozach w latach 1945–48 (2 egz., s. 3, rkps)
AW III/247
Janina Zaranek
1. Zaświadczenie wystawione przez NKWD na nazwisko Janiny Zaranek (woj. omskie (ZSRR), 04.09.1941, 2 egz.,
s. 4, kserokopia, jęz. rosyjski)
2. List Marysi [Burzyńskiej] do cioci na temat wyjazdu na południe w celu pielęgnowania ciotki chorej na tyfus
(Barnauł (ZSRR), 10.06.1942, 2 egz., s. 4, rkps)
3. Pismo Ambasady RP do Janiny Zaranek o podjęciu ewentualnych starań o odnalezienie dzieci (Kujbyszewo (ZSRR),
20.02.1943, 2 egz., s. 2, mps)
4. List Janiny Zaranek do ks. proboszcza w Dziśnie z prośbą o odszukanie osób znających jej dzieci Halszkę i Piotra
Zaranek w celu poinformowania ich, że Janina Zaranek żyje i przebywa na Syberii (28.10.1943, 2 egz., s. 4, rkps)
5. Ręcznie wykonana karta wielkanocna dla Janiny Zaranek z podziękowaniami za opiekę nad dziećmi w polskiej
szkole (Bajunowa (ZSRR), 06.03.1944, 2 egz., s. 4, rkps)
6. Zaświadczenie Związku Polskich Patriotów o mianowaniu A. Zaranek przedstawicielem ZPP w Ałtajskim Kraju
(01.12.1944, 2 egz., s. 2, rkps, jęz. rosyjski)
7. Zaświadczenie o pracy Janiny Zaranek w polskiej szkole w latach 1942–44 ([1944], 2 egz., s. 2, rkps, jęz. rosyjski)
8. Zaświadczenie o pracy Janiny Zaranek w polskim domu dziecka ([24.12.1944], 2 egz., s. 2, rkps, jęz. rosyjski)
9. Zdjęcie Janiny Zaranek (1 egz., kserokopia)
AW III/265
Czesława Raczyńska z domu Toczko
1. „Polska. Tygodnik Polaków w ZSRR” (nr 7(9)/05.06.1942, 1 egz., s. 8, druk)
2. Zawiadomienie z Dowództwa Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR skierowane do Antoniego Toczko — odpowiedź na list
z prośbą o informacje dotyczące losu znajomych osób (Jangi-Jul (ZSRR), 17.06.1942, 1 egz., s. 2, mps, rkps)
3. Pocztówka do Czesławy Toczko, pełnomocnika w Piotrówce (ZSRR) — informacje na temat zaopatrzenia Polaków
w produkty żywnościowe (Presnowka (ZSRR), 21.05.1944, 1 egz. — adres w jęz. rosyjskim, s. 2, rkps)
4. Pocztówka od pani Chmielewskiej piszącej z polecenia ZPP do Czesławy Toczko — informacja na temat zaopatrzenia w 2 fotografie osób, które nie posiadają żadnych dowodów wydanych przez władze radzieckie (Presnowka
(ZSRR), 30.01.1946, 1 egz. — adres w jęz. rosyjskim, s. 2, rkps)
5. Zaświadczenie Polsko-Radzieckiej Komisji Mieszanej Do Spraw Ewakuacji nr 00715 wydane Czesławie Toczko, zezwalające na powrót do kraju — na odwrocie stemple z punktów etapowych w Terespolu i Gdyni (Pietropawłowsk,
03.03.1946, 1 egz., s. 2, kserokopia)
6. List Rejonowego Zarządu ZPP w Presnówce do Czesławy Toczko — informacja o mianowaniu na stanowisko komendanta wagonu nr 22 na czas repatriacji (Presnówka (ZSRR), 02.04.1946, 1 egz., s. 2, rkps)
7. Zaświadczenie z Państwowego Urzędu Repatriacyjnego potwierdzające, że Czesława Toczko jest repatriantem
z Syberii i przybyła na punkt etapowy w Szczecinku (Szczecinek, 06.07.1946, 1 egz., s. 1, druk)
16
Kolekcje osobiste
8. Pismo Czesławy Toczko do Państwowego Urzędu Repatriacyjnego w Szczecinku — oświadczenie dotyczące Polaków, którzy zostali w ZSRR na skutek tego, że nie mogą udowodnić swojej polskiej narodowości władzom radzieckim (Szczecinek, 08.07.1946, 1 egz., s. 1, mps)
9. Skierowanie na badania Czesławy Toczko w celu stwierdzenia zdolności do pracy (1 egz., s. 1, kserokopia,
jęz. rosyjski)
10. Telegram Zygmunta Nowakowskiego z Ambasady w Londynie — odpis z Tygodnika Polaków „Polska” (25.02.1942,
1 egz., s. 2, rkps)
AW III/266
Jerzy Wróblewski
1. Kartka pamiętnika Jerzego Wróblewskiego pisana na skrawku tapety — opis nastrojów panujących wśród ludności
Pińska bezpośrednio przed wybuchem II wojny światowej, agresja radziecka 17.09.1939 roku i wkroczenie Armii
Czerwonej, reakcja państw zachodnich, informacje o losach rodziny ([1939/40], 1 egz., s. 1, rkps)
2. Fragmenty pamiętnika Jerzego Wróblewskiego — opis zaczyna się od momentu deportowania ludności (w tym
autora) z Pohosta (Pińsk) i wywiezienia wagonami do tartaku Kisljanckogo (okolice Ałtajska, ZSRR), zawiera informacje o miejscowościach i miastach przez które wiodła trasa, opis warunków bytowych w Niskim Borze (rejon
bernaulski, ZSRR), przenosiny do wsi Pawlicza (rejon beranulski, ZSRR), opis ciężkiej pracy w lesie i w trakcie
sianokosów, szczegółowy opis zwykłego dnia informacje o Polakach wyjeżdżających do Taszkientu, Niski Bór,
Pawlicha, rejon bernaulski (ZSRR) (20.06.1941–09.10.1941, 1 egz. — na odwrocie druk z Księgi Protestów Wekslowych, s. 6, rkps)
3. Lista Polaków zesłanych do wsi Pawlicha w rejonie barnaulskim (ZSRR) w 1941 roku ([1941], 1 egz. — na odwrocie druk z Księgi Protestów Wekslowych, s. 2, rkps)
4. List Jerzego Wiesława Wróblewskiego do Polskiego Poselstwa z prośbą o udzielenie informacji o ojcu przebywającym w styczniu 1941 roku w Kujbyszewie oraz o losie rodziny (Pawlicha, rejon bernaulski (ZSRR), [1941], 1 egz.
— na odwrocie druk z Księgi Protestów Wekslowych, s. 1, rkps)
5. Lista sprzedanych lub zamienionych rzeczy w 12 baraku na pieniądze lub produkty żywnościowe (Niski Bór, rejon
bernaulski (ZSRR), [1941], 1 egz. — na odwrocie druk z Księgi Protestów Wekslowych, s. 1, rkps)
AW III/267
Barbara Czarnocka
1. Książeczka pracy Barbary Czarnockiej nr 4516 ZSRR (15.07.1940, 1 egz., s. 32, druk, jęz. rosyjski)
2. Zaświadczenia o wykonaniu przez Barbarę Czarnocką normy ćwiczeń fizycznych przez Barbarę Czarnocką (Ałtajski
Kraj (ZSRR), 1944, 1 egz., s. 1, druk, jęz. rosyjski)
3. Karta pocztowa Barbary Czarnockiej wysłana z zesłania (Barnauł (ZSRR), 02.07.1945, 1 egz. — adres w jęz. rosyjskim, s. 2, rkps)
4. Zeszyty szkolne Barbary Czarnockiej (1945–46, 2 egz., s. 39, rkps)
5. Program uroczystego wieczoru poświeconego przyjaźni polsko-radzieckiej (Barnauł (ZSRR), 24.02.1946, 1 egz.,
s. 5, rkps)
6. Życzenia imieninowe od Polaków na Syberii (Uść — Kałanka, 1 egz., s. 2, rkps)
7. Kartki z wypracowaniami i notatkami szkolnymi Barbary Czarnockiej (1 egz. — pisany na kartkach wyrwanych
z rosyjskiej książki, s. 8, rkps)
AW III/269
Jadwiga Laskowska
1. List do Ireny Stryczniewicz opisujący życie w kołchozie (19.08.1940, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
2. List do Ireny Stryczniewicz informujący o nadchodzącej zimie i nieprzygotowanych do niej Polakach (15.10.1940,
1 egz., s. 2, rkps)
3. List dotyczący nadchodzących świąt Bożego Narodzenia, opisujący głód panujący w kołchozie, drożyznę, brak
pracy i złe traktowanie Polaków (12.12.1940, 1 egz., s. 4, rkps, koperta)
4. List do Ireny Stryczniewicz opisujący głód, kołchoźników, upodlenie ludzi (Obrazie, 29.04.1940, 1 egz., s. 3, rkps,
koperta)
5. List pisany wspólnie przez Jadwigę Laskowską i jej matkę zawierający informacje o wielkim głodzie, braku pracy
i ogromnych mrozach (1 egz., s. 4, rkps)
6. List do Ireny Stryczniewicz opisujący przykładowy dzień z życia zesłańca (1 egz., s. 4, rkps)
7. List do Ireny Stryczniewicz dotyczący ciężkich warunków pracy zesłańców (1 egz., s. 3, rkps)
8. List do Ireny Stryczniewicz opisujący wyżywienie w kołchozie (1 egz., s. 4, rkps)
AW III/270
Jadwiga Ścigajowa
Listy Jadwigi Ścigajowej pisane z zesłania do Siewiersko-Kazachskiej Obłastii:
1. List do pani Broni o niedoszłej wyprawie do brata do Równego, o warunkach mieszkaniowych, pracy w lesie,
trudnościach z wyżywieniem (07.10.1940, 1 egz., s. 4, rkps)
2. List do pani Haneczki ze skargami na życie na zesłaniu (1 egz., s. 1, rkps)
17
3. List do pani Haneczki opowiadający o negatywnym nastawieniu ludności tubylczej (01.11.[1940], 1 egz., s. 4, rkps)
4. List do pani Haneczki opowiadający o nastrojach rezygnacji wśród społeczności polskiej (13.11.[1940], 1 egz.,
s. 4, rkps)
5. Kartka pocztowa do Marii Korzeniowskiej ze Zdołbunowa z prośbą o wiadomości o pani Haneczce (05.08.1941,
1 egz., s. 2, rkps)
6. Kartka pocztowa do pani Haneczki opisująca nastroje przedświąteczne (17.12.1940, 1 egz., s. 2, rkps)
7. List do pani Haneczki opisujący napaść dwóch Kirgizów w drodze do sklepu, brak drewna na opał, śmierć koleżanek (10.01.1941, 1 egz., s. 4, rkps)
8. List do pani Haneczki z podziękowaniami za książki (01.07.1941, 1 egz., s. 4, rkps)
9. List do pani Haneczki informujący o wiosennych robotach, o seansach spirytystycznych (21.02.1941, 1 egz.,
s. 2, rkps)
10. List do pani Haneczki opisujący starania skontaktowania się z mężem — jeńcem obozu w Starobielsku i Kozielsku
(27.02.1941, 1 egz., s. 2 , rkps)
11. List do pani Haneczki o braku oczekiwanej poprawy sytuacji na wiosnę, liście od Tadeusza [Romora], o problemach zdrowotnych (06.05.1941, 1 egz., s. 2, rkps)
12. List do pani Haneczki opowiadający o panującym głodzie, podatkach pobieranych od wszelkich form zarobku
(19.05.1941, 1 egz., s. 2, rkps)
List od nieznanego nadawcy:
13. Kartka pocztowa do Marii Tenkiewiczowej informująca o niedługim wyjeździe w nieznane miejsce (1 egz., s. 2, rkps)
AW III/277
Stefan Wendorff
Edukacja:
1. Karta legitymacyjna ucznia IV klasy oddziału Warszawskiej Szkoły Handlowej Siedmioklasowej Zgromadzenia
Kupców (1 egz., s. 2, druk, rkps, jęz. rosyjski i polski)
2. Wyciąg z wykazu postrzeżeń co do sprawowania i postępów ucznia klasy II Warszawskiej Szkoły Handlowej Siedmioklasowej Zgromadzenia Kupców — świadectwo szkolne za rok 1906/7 (1 egz., s. 1, druk, rkps)
3. Wyciąg z wykazu postępów i sprawowania ucznia klasy III Warszawskiej Szkoły Handlowej Siedmioklasowej Zgromadzenia Kupców — świadectwo szkolne za rok 1907/8 (1 egz., s. 1 , druk, rkps)
4. Wyciąg z wykazu postępów i sprawowania ucznia klasy IV Warszawskiej Szkoły Handlowej Siedmioklasowej Zgromadzenia Kupców — świadectwo szkolne za rok 1908/9 (1 egz., s. 1, druk, rkps)
5. Wyciąg z wykazu postępów i sprawowania ucznia klasy V Warszawskiej Szkoły Handlowej Siedmioklasowej Zgromadzenia Kupców — świadectwo szkolne za rok 1909/10 (1 egz., s. 1, druk, rkps)
6. Wyciąg z wykazu postępów i sprawowania ucznia klasy VI Warszawskiej Szkoły Handlowej Siedmioklasowej Zgromadzenia Kupców — świadectwo szkolne za rok 1910/11 (1 egz., s. 1, druk, rkps)
7. Wyciąg z wykazu postępów i sprawowania ucznia klasy VII Warszawskiej Szkoły Handlowej Siedmioklasowej Zgromadzenia Kupców — świadectwo szkolne za rok 1911/12 (1 egz., s. 1, druk, rkps)
8. Świadectwo ukończenia Warszawskiej Szkoły Handlowej Siedmioklasowej Zgromadzenia Kupców (Warszawa,
22.06.1922, 1 egz., s. 4, druk, rkps, jęz. polski, niemiecki, francuski i rosyjski)
9. Kollegienbuch fur die Studierenden Stadtische Handelshochschule St. Gallen — indeks za lata 1912–14 (1 egz.,
s. 32, druk, rkps, jęz. niemiecki)
10. Dyplom Miejskiej Szkoły Handlowej w St. Gallen (St. Gallen, 07.01.1913, 1 egz., s. 1, druk, jęz. niemiecki)
11. Matrykuła poświadczająca przyjęcie do grona obywateli akademickich Uniwersytetu Warszawskiego (Warszawa,
06.11.1918, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
12. Zaświadczenie, że Stefan Wendorff jest studentem wydziału prawnego wystawione w celu zwolnienia ze służby
wojskowej (Warszawa, 16.12.1918, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
13. Dowód osobisty akademicki (1 egz., s. 12, druk, rkps)
14. Wyciąg z protokołu posiedzenia Komisji Kwalifikacyjno-Egzaminacyjnej w sprawie konieczności zaliczenia poszczególnych przedmiotów przez Stefana Wendorffa jako studenta, który przyszedł z innego zakładu naukowego
(Warszawa, 24.10.1922, 1 egz., s. 1, mps)
15. Wykaz wykładów i ćwiczeń Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie za rok akademicki 1922/23 (1 egz., s. 16,
druk, rkps)
Służba państwowa:
1. Nominacja na urząd Sekretarza w Królewsko-Polskim Ministerstwie Skarbu (Warszawa, 12.07.1918, 1 egz., s. 1,
druk)
2. Przydzielenie urlopu bezterminowego przez Kierownika Ministerstwa Skarbu celem wstąpienia do służby wojskowej (Warszawa, 11.11.1918, 1 egz., s. 1, mps)
3. Nominacja na stanowisko prowizorycznego urzędnika administracyjnego I kategorii VIII stopnia służbowego
w Poleskim Urzędzie Wojewódzkim w Brześciu nad Bugiem (Warszawa, 14.08.1926, 1 egz., s. 1, druk)
4. List od Dyrektora Szkoły Morskiej w Tczewie z podziękowaniami za poparcie w sprawie przeniesienia szkoły
do Grudziądza (Tczew, 14.10.1926, 1 egz., s. 1, mps)
5. Zawiadomienie o przeniesieniu z Poleskiego Urzędu Wojewódzkiego do Starostwa w Łunińcu (Brześć nad Bugiem,
26.10.1926, 1 egz., s. 1, mps)
18
Kolekcje osobiste
6. Pismo wojewody z informacją o wydelegowaniu do Stolina celem pełnienia obowiązków starosty (Brześć nad
Bugiem, 11.11.1927, 1 egz., s. 1, mps)
7. Nominacja na stanowisko stałego pełnomocnika do rozstrzygania w Komisjach mieszanych (Łuniniec, 04.01.1927,
1 egz., s. 1, mps)
8. Nominacja na stanowisko zastępcy delegata Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Wojewódzkiej Radzie Naprawy
Ustroju Rolnego w Brześciu nad Bugiem (Warszawa, 19.02.1927, 1 egz., s. 1, mps)
9. Zawiadomienie o udzieleniu 7-dniowego urlopu (Brześć nad Bugiem, 05.03.1927, 1 egz., s. 1, mps)
10. Nominacja na stanowisko Kierownika Starostwa w Stolinie (Warszawa, 26.03.1927, 1 egz., s. 1, mps)
11. Decyzja Ministerstwa Spraw Wewnętrznych o odmownym rozpatrzeniu wniosku Wojewody w sprawie wyższego uposażenia Stefana Wendorffa jako Kierownika Starostwa w Stolinie (Warszawa, 05.01.1928, 1 egz., s. 2, mps, rkps)
12. Nominacja na honorowego członka Towarzystwa Ochotniczej Straży Pożarnej w Stolinie (Stolin, 03.04.1928,
1 egz., s. 1, mps)
13. Nominacja na stanowisko Starosty powiatowego w Stolinie (Warszawa, 11.04.1928, 1 egz., s. 1, mps)
14. Nominacja na stanowisko Starosty powiatowego w Stolinie (Warszawa, 11.07.1928, 1 egz., s. 1, mps)
15. Pismo do wojewody poleskiego w sprawie uregulowania stosunku do służby wojskowej Stefana Wendorffa (Warszawa, 22.09.1928, 1 egz., s. 2, mps)
16. Podziękowanie od wojewody poleskiego za przygotowanie pobytu słuchaczy Wyższej Szkoły Wojennej w województwie poleskim (Brześć nad Bugiem, 02.07.1929, 1 egz., s. 1, mps)
17. Dokument poświadczający pełnienie funkcji Starosty Powiatowego w Stolinie (Brześć nad Bugiem, 18.12.1929,
1 egz., s. 1, mps)
18. List od wojewody wyjaśniający powody zmian personalnych, w tym nominację Stefana Wendorffa na stanowisko
Naczelnika Wydziału VII (Brześć nad Bugiem, 18.03.1930, 1 egz., s. 2, rkps)
19. Podziękowanie za zorganizowanie pobytu Dowódcy Okręgu Korpusu nr IX w województwie poleskim (Brześć nad
Bugiem, 24.03.1930, 1 egz., s. 1, mps)
20. Nominacja na stanowisko Naczelnika Wydziału w VI stopniu służbowym w Poleskim Urzędzie Wojewódzkim (Warszawa, 28.03.1930, 1 egz., s. 1, mps)
21. Nominacja na stanowisko Naczelnika Wydziału w VI stopniu służbowym w Poleskim Urzędzie Wojewódzkim (Warszawa, 29.04.1930, 1 egz., s. 1, mps)
22. Nominacja na stanowisko starosty powiatowego brzeskiego w Brześciu nad Bugiem (Warszawa, 07.09.1931,
1 egz., s. 1, mps)
23. Nominacja na stanowisko starosty morskiego w Wejherowie (Warszawa, 06.10.1932, 1 egz., s. 1, mps)
24. Pismo od Ministra Spraw Wewnętrznych Bronisława Pierackiego zawiadamiające o zaszeregowaniu do VI grupy
uposażenia (Warszawa, 20.01.1934, 1 egz., s. 1, mps)
25. Nominacja na stanowisko Wicewojewody w Urzędzie Wojewódzkim Łódzkim (Warszawa, 30.03.1936, 1 egz., s. 1, mps)
26. Pismo informujące o sposobie odbioru odznaki Złotego Krzyża Zasługi (Warszawa, 29.11.1937, 1 egz., s. 1, mps)
27. Pismo do Ministra Przemysłu i Handlu omawiające gospodarkę przedsiębiorstw włókienniczych okręgu łódzkiego
w roku 1936 wraz z załączoną tabelą z danymi 49 firm (Łódź, 05.1938, 1 egz., s. 5, mps)
28. Prośba do Ministra Spraw Wewnętrznych o przeniesienie w stan spoczynku z powodów zdrowotnych (Łódź,
27.09.1938, 1 egz., s. 1, mps)
29. Informacja o zarządzeniu poddania się badaniu komisji lekarskiej (Łódź, 12.10.1958, 1 egz., s. 1, mps)
30. Orzeczenie Komisji Lekarskiej II-ej instancji przy Urzędzie Wojewódzkim Łódzkim stwierdzające niemożność pełnienia dalszej służby państwowej (Łódź, 15.10.1938, 1 egz., s. 2, mps)
31. Świadectwo lekarskie (Łódź, 17.10.1938, 1 egz., s. 2, rkps)
32. Decyzja o przeniesieniu w stan spoczynku wobec orzeczenia komisji lekarskiej (Warszawa, 21.10.1938, 1 egz.,
s. 1, mps)
33. Zwolnienie z obowiązków Przewodniczącego Komisji Regionalnego Planu Zabudowania Okręgu Łódzkiego (Warszawa, 18.11.1938, 1 egz., s. 1, mps)
34. Zaproszenie na raut 04.09.1937 roku z okazji otwarcia XVII Międzynarodowych Targów Wschodnich we Lwowie
(26.08.1937, 1 egz., s. 1, druk, koperta)
35. Dyplom nadania orderu Krzyża Oficerskiego i zaliczenia w poczet Kawalerów Orderu Odrodzenia Polski za zasługi
na polu administracji państwowej dekretem z dnia 08.11.1930 roku (1 egz., s. 1, druk)
36. Zaświadczenie od Głównego Urzędu Statystycznego otrzymania odznaki Za ofiarną pracę przy przeprowadzeniu
drugiego powszechnego spisu ludności (Warszawa, 10.04.1932, 1 egz., s. 1, druk)
37. Dyplom nadania zarządzeniem z dnia 11.11.1937 roku Złotego Krzyża Zasługi za zasługi w służbie państwowej
(1 egz., s. 1, druk, mps)
38. Odznaczenia (7 egz.)
AW III/289
Czesław Gryc
1. Kartka pocztowa Czesława Gryca do żony Eugenii z Ostaszkowa (ZSRR) (25.12.1939, 1 egz. — adres w jęz. rosyjskim, s. 2, rkps)
2. Pismo Urzędu Spraw Repatriacji do Eugenii Grycowej w sprawie zwolnienia i repatriacji męża (Warszawa,
24.05.1947, 1 egz., s. 1, druk)
3. Pismo Polskiego Czerwonego Krzyża do Eugenii Gryc w sprawie zaginionego męża Czesława (Warszawa, 27.05.1947,
1 egz., s. 1, mps)
19
4. Pismo Eugeni Gryc do Zarządu Głównego PCK w sprawie poszukiwań męża Czesława (Radomsko, 15.12.1956,
1 egz., s. 1, mps)
5. Pismo Zarządu Głównego PCK do Eugenii Gryc w sprawie podjętych poszukiwań (Warszawa, 09.02.1957, 1 egz.,
druk)
6. Pismo Zarządu Głównego PCK do Eugenii Gryc w sprawie uzyskanych informacji na temat Czesława Gryca (Warszawa, 14.09.1959, 1 egz., s. 1, druk)
7. Wspomnienia [Marii Szoki-Mrówczyńskiej] dotyczące Czesława Gryca (1 egz., s. 13, kserokopia)
8. Lista zaginionych jeńców z obozu w Ostaszkowie („Zorza”, 1989, 1 egz., s. 1, druk)
AW III/294
Jan Kalwasiński
1. Zaświadczenie Oddziału Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny w Sartanie nr 169, stwierdzające, że Jan
Kalwasiński wraz z rodziną są obywatelami Państwa Polskiego (Sartana (później Primorskoje), 12.08.1918, 1 egz.,
s. 2, druk, język polski, rosyjski i niemiecki)
2. Zaświadczenie o zatrudnieniu Jana Kalwasińskiego w fabryce jako maszynisty w latach 1899–1918 (Sartana (później Primorskoje), 16.08.1918, 1 egz., s. 1, druk, jęz. rosyjski)
AW III/296
Antoni Woźniak
1. Legitymacja Antoniego Woźniaka nr 310 wydana przez Polską Komendę Wojskową (Kraków, 12.11.1918, 1 egz.,
s. 1, druk)
2. Legitymacja Antoniego Woźniaka nr 103 wydana przez Dowództwo III-ej Kompanii Parkowej (Siedlce, 15.01.1921,
1 egz., s. 1, druk)
3. Akt nadania Antoniemu Woźniakowi Medalu Niepodległości (Warszawa, 20.12.1928, 1 egz., s. 1, druk)
AW III/299
Józef Mirkowski
1. Karta pocztowa Józefa Mirkowskiego do żony Weroniki i córek z prośbą o napisanie podania do Rządu Polskiego
o przyjęcie go do kraju jako repatrianta (18.04.1954, 1 egz. — adres w jęz. rosyjskim, s. 2, rkps)
2. Karta pocztowa Józefa Mirkowskiego do żony Weroniki i córek — prośba o napisanie podania do Rządu Polskiego
o przyjęcie go do kraju jako repatrianta ([1954], 1 egz., s. 2, rkps)
3. Karta pocztowa Józefa Mirkowskiego do córki Henryki [Wojdak] wysłana z okazji Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku (28.12.1954, 1 egz. — adres w jęz. rosyjskim, s. 2, rkps)
4. Karta pocztowa Józefa Mirkowskiego do żony Weroniki wraz z instrukcją dotyczącą ściągnięcia go do Polski (Poćma, 29.12.1954, 1 egz. — adres w jęz. rosyjskim, s. 2, rkps)
5. Koperta zaadresowana przez Józefa Mirkowskiego do żony Weroniki (Poćma, 08.01.1955, 1 egz., s. 2, rkps)
6. List Józefa Mirkowskiego do żony Weroniki z opisem życia na zesłaniu i choroby (Poćma, 10.01.1955, 1 egz.,
s. 4, rkps)
7. Koperta zaadresowana przez Józefa Mirkowskiego do żony Weroniki (Poćma, 10.01.1955, 1 egz., s. 2, rkps)
8. List Józefa Mirkowskiego do żony Weroniki z wiadomościami o stanie zdrowia i z prośbą o wysłanie podania
w sprawie powrotu do Polski (13.03.1955, 1 egz., s. 2, rkps)
9. List Józefa Mirkowskiego do żony Weroniki — oczekiwanie na przesłanie dokumentów potrzebnych do powrotu
do Polski, informacja o losach Węgrów i Czechów (Poćma 01.04.1955, 1 egz., s. 2, rkps)
10. List Józefa Mirkowskiego do żony Weroniki na temat możliwości powrotu do Polski (Poćma, 23.04.1955, 1 egz.,
s. 2, rkps)
11. List Józefa Mirkowskiego do dr Romeckiego z prośbą o pomoc w powrocie do kraju (26.03.1955, 1 egz., s. 2, rkps)
12. Wzór zaświadczenia do Prezydium Rady Narodowej miasta stołecznego Warszawy w sprawie sprowadzenia przez
Weronikę Mirkowską swojego męża do Polski wysłany przez Józefa Mirkowskiego do żony (1 egz., s. 2, rkps)
13. Zdjęcie przedstawiające prawdopodobnie Józefa Mirkowskiego na zesłaniu (1 egz. — na odwrocie dedykacja,
kserokopia)
14. List Henryki Wojdak do Ośrodka KARTA opisujący losy Józefa Mirkowskiego (Olsztyn, 16.01.1993, 1 egz., s. 2,
kserokopia)
AW III/302
Franciszek Kamiński
1. Sztambuch — zbiór pieśni śpiewanych w okolicach Augustowa w latach dwudziestych, autorstwa Franciszka Kamińskiego (Polkowo (Augustów), [1922], 1 egz., s. 109, rkps)
2. Kartka imieninowa dla cioci podpisana przez Zygfryda (1 egz., s. 2, rkps)
AW III/315
Zbigniew Suchodolski
AW III/315.1
Dokumenty osobiste:
1. Pamiątka I Komunii Świętej (Kraków, 05.06.1920, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
2. Świadectwo urodzenia i chrztu (Kraków, 27.06.1921, 1 egz., s. 1, druk, rkps, jęz. łaciński)
20
Kolekcje osobiste
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Świadectwo bierzmowania (Kraków, [27.02.] 1926, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
Legitymacja Hufca Szkolnego Przysposobienia Wojskowego (Kraków, 17.01.1928, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
Zaświadczenie przysposobienia wojskowego (Kraków, 24.06.1928, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
Legitymacja nr 124 Przysposobienia Wojskowego (1928/29, 1 egz., s. 4, druk, rkps)
Legitymacja Odznaki Strzeleckiej III klasy (11.1932, 1 egz., s. 4, druk, rkps)
Zaświadczenie odbycia przez Zbigniewa Suchodolskiego ćwiczeń rezerwy w czasie od 18.06 do 28.07.1934 roku
(Stanisławów,18.06.1934, 1 egz., s. 1, mps, rkps)
Świadectwo odznaki sportowej ([1934], 1 egz., s. 4, druk, rkps)
Karta rowerowa ważna na rok 1934 (1 egz., s. 2, druk, rkps)
Kwit Zarządu Miejskiego w stołecznym królewskim mieście Kraków rejestrujący rower na rok 1937 (26.06.1937,
Kwit Zarządu Miejskiego w stołecznym królewskim mieście Kraków rejestrujący rower na rok 1938/39 (16.03.1938,
Legitymacja uczestnika obozu Wychowania Fizycznego Młodzieży Artystycznej w Głodówce (Kraków, 15.03.1937,
1 egz., s. 1, mps, rkps)
Poświadczenie obywatelstwa (Kraków, 08.10.1937, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
Legitymacja Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty (1 egz., s. 1, druk, rkps)
Horoskop postawiony Zbigniewowi Suchodolskiemu (1 egz., s. 6, druk, rkps)
AW III/315.2
Nauka:
1. Notatka: „Zbigniew Suchodolski uczeń 6-tej klasy gimnazjalnej” (1 egz., s. 1, mps)
2. Książeczka Legitymacyjna studenta Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego (Kraków, 29.09.1930,
3. Zdjęcie absolwentów IX Gimnazjum (Kraków, 1930, 1 egz.)
4. Dokumenty z kwestury Uniwersytetu Jagiellońskiego potwierdzające wpłaty Zbigniewa Suchodolskiego za rok
akademicki 1930/31 (Kraków, 1930/31, 3 egz., s. 3, druk, rkps)
5. Legitymacja Szkoły Malarstwa i Rysunku A. Terleckiego (Kraków, 1931, 1 egz., s. 4, druk, rkps)
6. Karta legitymacyjna Towarzystwa Bratniej Pomocy Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (Kraków, 08.10.1934,
7. Świadectwo niezamożności studenta Zbigniewa Suchodolskiego (Kraków, 14.11.1935, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
8. Wyciąg not z indeksu za rok akademicki 1934/35 (Kraków, 28.11.1935, 1 egz., s. 1, rkps)
9. Żartobliwy list od tzw. Fundacji Św. Mikołaja przyznający Zbigniewowi Suchodolskiemu stypendium w wysokości
1 mln złotych do wykorzystania wyłącznie na osłodę ([Kraków], 06.12.1935, 1 egz., s. 1, mps, koperta)
10. Kwit wpłaty za pierwsze półroczne nauki w 1936/37 roku ([1936], 1 egz., s. 1, druk, rkps)
11. Świadectwo odbycia studiów na Akademii Sztuk Pięknych (Kraków, 29.05.1937, 1 egz., s. 1, druk)
12. Legitymacja Bratniej Pomocy Studentów Akademii Sztuk Pięknych (Kraków, 1935–38, 1 egz., s. 4, druk, rkps)
13. Legitymacja Bratniej Pomocy Studentów Akademii Sztuk Pięknych (Kraków, 1938/39, 1 egz., s. 4, druk, rkps)
14. Odpis świadectwa odbycia studiów i złożenia egzaminu na Akademii Sztuk Pięknych (Kraków, 30.03.1938, 1 egz.,
s. 1, mps)
15. Odpisy świadectwa ukończenia nauki malarstwa na Akademii Sztuk Pięknych (Kraków, 1939, 3 egz., s. 3, mps)
16. Wyciągi not z przebiegu studiów Zbigniewa Suchodolskiego na Akademii Sztuk Pięknych w latach akademickich
1934–38 (Kraków, 24.04.1966, 4 egz., s. 8, mps)
AW III/315.3
Korespondencja z oflagu z lat 1940–44:
1. Podziękowania Jana Piotrowskiego dla Ludmiły Suchodolskiej za okazaną pomoc (20.11.1940, 1 egz., s. 2, rkps)
2. Kartka pocztowa od Eugeniusza Ćwierza do Zbigniewa Suchodolskiego z informacją o losach jego rodziny
(30.03.1941, 1 egz., s. 2, rkps)
3. Potwierdzenie wysłania paczki do kpt. Jana Piotrowskiego (10.02.1941, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
4. Potwierdzenie wysłania paczki do kpt. Jana Piotrowskiego (31.03.1941, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
5. Potwierdzenie wysłania paczki dla kpt. Jana Piotrowskiego (06.06.1941, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
6. Kartka pocztowa z obozu od Zbigniewa Suchodolskiego do matki Władysławy Suchodolskiej (20.08.1941, 1 egz.,
s. 2, rkps)
7. List Jana Piotrowskiego do Ludmiły Suchodolskiej z informacjami na temat jego rodziny (27.10.1941, 1 egz.,
s. 2, rkps)
8. List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry Ludmiły Suchodolskiej z podziękowaniami za paczkę (31.01.1942,
1 egz., s. 2, rkps)
9. List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry Ludmiły Suchodolskiej z informacją na temat przesyłanych przez niego
pieniędzy (13.02.1942, 1 egz., s. 2, rkps)
10. List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry Ludmiły Suchodolskiej opisujący jego zajęcia w obozie (27.02.1942,
1 egz., s. 2, rkps)
11. List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry z informacją, że maluje grób Pański na Wielkanoc (17.03.1942, 1 egz.,
s. 2, rkps)
21
12. Kartka Ludmiły Suchodolskiej do brata (Kraków, 16.05.1942, 1 egz., s. 2, rkps)
13. Kartka Ludmiły Suchodolskiej do brata z podziękowaniami za przesłane pieniądze (Kraków, 01.07.1942, 1 egz.,
s. 2, rkps)
14. Kartka Ludmiły Suchodolskiej do brata (20.07.1942, 1 egz., s. 2, rkps)
15. List Zbigniewa Suchodolskiego do Janiny Suchodolskiej ze słowami wsparcia w związku z jej trudną sytuacją
(24.07.1942, 1 egz., s. 2, rkps)
16. Kartka Ludmiły Suchodolskiej do brata z informacjami na temat jego przyjaciela Karola F. (Kraków, 01.08.1942,
1 egz., s. 2, rkps)
17. Kartka Ludmiły Suchodolskiej do brata dotycząca Joanny Suchodolskiej (Kraków, 08.08.1942, 1 egz., s. 2, rkps)
18. List Zbigniewa Suchodolskiego do Ludmiły Suchodolskiej opisujący warunki życia w obozie (20.12.1942, 1 egz.,
s. 2, rkps)
19. List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry z podziękowaniami za paczki (09.01.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
20. Kartka Zbigniewa Suchodolskiego do siostry z informacjami na temat wyżywienia w obozie (24.01.1943, 1 egz.,
s. 2, rkps)
21. List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry dotyczący wyżywienia w obozie (13.02.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
22. List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry na temat paczek, które dostaje od wielu osób i pieniędzy, które jej
wysłał (14.03.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
23. List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry z informacjami o poprawie jego zdrowia i powolnym powrocie do
„przedwojennej formy” (27.03.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
24. Kartka Zbigniewa Suchodolskiego do siostry (05.04.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
25. Życzenia imieninowe Zbigniewa Suchodolskiego dla matki (05.05.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
26. List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry pisany w związku z długimi przerwami w ich korespondencji (08.05.1943,
1 egz., s. 2, rkps)
27. List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry (18.05.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
28. List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry opisujący jego zajęcia w obozie (20.06.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
29. Kartka Zbigniewa Suchodolskiego do matki i siostry (27.04.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
30. List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry z informacjami dotyczącymi właściwego zaopatrzenia obozu w żywność
(12.07.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
31. Kartka Zbigniewa Suchodolskiego do Ludmiły Suchodolskiej opisująca jego zajęcia malarskie w obozie (19.07.1943,
1 egz., s. 2, rkps)
35. Kartka Zbigniewa Suchodolskiego do siostry z informacjami na temat napływających paczek (15.08.1943, 1 egz.,
s. 2, rkps)
37. List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry z informacją o wysłanych pieniądzach (30.08.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
38. List Jana Piotrowskiego do Ludmiły Suchodolskiej z podziękowaniami za przesłaną paczkę i informacjami
na temat jego rodziny (31.08.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
39. Kartka Zbigniewa Suchodolskiego do siostry z pozdrowieniami (04.09.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
40. Kartka Zbigniewa Suchodolskiego do siostry (06.09.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
41. Kartka Zbigniewa Suchodolskiego do siostry z opisem jego sytuacji (06.09.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
42. List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry opisujący wystawę malarską zorganizowaną w obozie (15.09.1943,
1 egz., s. 2, rkps)
43. List Stanisława P. do Anieli Złamakówny na temat wystawy prac artystów-malarzy w obozie (09.1943, 1 egz.,
s. 2, rkps)
44. List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry informujący o wysłanych pieniądzach (04.10.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
45. Kartka Zbigniewa Suchodolskiego do siostry pełna nadziei na szybkie zakończenie wojny (14.10.1943, 1 egz.,
s. 2, rkps)
47. Kartka Zbigniewa Suchodolskiego do siostry informująca o paczkach napływających z Anglii i Ameryki (01.11.1943,
1 egz., s. 2, rkps)
48. Potwierdzenie wysłania paczki do Zbigniewa Suchodolskiego (16.11.1943, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
49. Życzenia świąteczne z okazji świąt Bożego Narodzenia (22.11.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
50. List napisany z okazji świąt Bożego Narodzenia (29.11.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
52. Kartka Zbigniewa Suchodolskiego do siostry dotycząca nadchodzących świąt i Wigilii obchodzonej w obozie
(13.12.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
53. List opisujący życie kulturalne w obozie (30.12.1943, 1 egz., s. 2, rkps)
54. List opisujący Wigilię i święta w obozie (03.01.1944, 1 egz., s. 2, rkps)
56. Kartka informująca o nadesłanej paczce z Kanady (20.03.1944, 1 egz., s. 2, rkps)
22
Kolekcje osobiste
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
Kartka zawierająca opis wiosennych prac polowych więźniów obozu (13.04.1944, 1 egz., s. 2, rkps)
Kartka informująca o zajęciach teatralnych w obozie (24.04.1944, 1 egz., s. 2, rkps)
Kartka Zbigniewa Suchodolskiego do siostry (06.05.1944, 1 egz., s. 2, rkps)
List opisujący dobrą sytuację zaopatrzeniową obozu (22.06.1944, 1 egz., s. 2, rkps)
Kartka Jana Piotrowskiego do Ludmiły Suchodolskiej (22.08.1944, 1 egz., s. 2, rkps)
List Zbigniewa Suchodolskiego do matki (01.09.1944, 1 egz., s. 2, rkps)
Kartka wyrażająca wiarę w szybki koniec wojny (03.09.1944, 1 egz., s. 2, rkps)
List zaadresowany do Bronisławy Brożek z prośbą o przekazanie go Władysławie Suchodolskiej (29.09.1944,
1 egz., s. 2, rkps)
List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry (24.09.1944, 1 egz., s. 2, rkps)
List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry z informacją o otrzymanym wyróżnieniu na międzynarodowym konkursie w Genewie (01.11.1944, 1 egz., s. 2, rkps)
Kartka Zbigniewa Suchodolskiego do siostry opisująca święta Bożego Narodzenia w obozie (27.12.1944, 1 egz.,
s. 2, rkps)
Linoryty z oflagu (5 egz.)
AW III/315.4
Korespondencja z lat 1945–48:
Listy z 1945 roku:
1. List od sióstr do Zbigniewa Suchodolskiego (Kraków, 01.01.1945, 1 egz., s. 1, rkps)
2. List od rodziny do Zbigniewa Suchodolskiego z prośbą o informacje o jego stanie zdrowia (Kraków, 06.08.1945,
1 egz., s. 1, rkps)
3. List W. Terleckiego do Zbigniewa Suchodolskiego (Neuenheerse, 10.08.1945, 1 egz., s. 1, rkps)
4. Pismo przewodnie Komendanta Ośrodka Willebadessen z załączoną prośbą Zbigniewa Suchodolskiego o udzielenie
urlopu celem spotkania z bratem ciotecznym (Willebadessen, 16.08.1945, 1 egz., s. 2, rkps, mps, koperta)
5. List do Zbigniewa Suchodolskiego (22.08.1945, 1 egz., s. 2, rkps)
6. Kartka pocztowa od Ludwika de Laveaux do Zbigniewa Suchodolskiego (30.08.1945, 1 egz., s. 2, rkps)
7. List od Zbigniewa Suchodolskiego dotyczący jego aktualnego zajęcia (04.09.1945, 1 egz., s. 1, rkps, koperta)
8. List W. Tarkowskiego do Zbigniewa Suchodolskiego z propozycją wzięcia udziału w wystawie malarskiej w Warburgu (Warburg, 22.09.1945, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
9. Kartka pocztowa od Jana Kajanka do Zbigniewa Suchodolskiego (Willebadessen, 28.09.1945, 1 egz., s. 2, rkps)
10. Kartka pocztowa od Romana Mromlińskiego do Zbigniewa Suchodolskiego (Willebadessen, 28.09.1945, 1 egz.,
s. 2, rkps)
11. Pismo Kierownictwa IV Okręgu Szkolnego do Zbigniewa Suchodolskiego w sprawie zatrudnienia w Polskim Ośrodku Szkoleniowym (Lippstadt, 24.10.1945, 1 egz., s. 1, mps, koperta)
12. Krótkie liściki od Zbigniewa Suchodolskiego z informacjami, że czuje się dobrze (01.11.1945, 2 egz., s. 2, rkps,
koperta)
13. List do Zbigniewa Suchodolskiego w sprawie umówionej wizyty w Hagen (11.11.1945, 1 egz., s. 1, rkps, koperta)
14. Kartka pocztowa od Ludmiły Suchodolskiej do brata (Kraków, 16.11.1945, 1 egz., s. 2, rkps)
15. List od sióstr do Zbigniewa Suchodolskiego z informacjami o rodzinie (Kraków, 18.11.1945, 1 egz., s. 1, rkps)
16. Wiadomość od Ludmiły Suchodolskiej, że przeżyli wojnę i mieszkają w Krakowie (Kraków, 25.11.1945, 1 egz.,
s. 1, rkps)
17. List od sióstr do Zbigniewa Suchodolskiego z informacjami o rodzinie (Kraków, 26.11.1945, 1 egz., s. 1, rkps)
18. List Bolesława Mielnickiego do Zbigniewa Suchodolskiego (Niesen, 17.12.1945, 1 egz., s. 1, rkps)
Listy z 1946 roku:
19. List Jana Białostockiego do Zbigniewa Suchodolskiego z informacjami o jego siostrze i matce (Lannoy,
20. List Janki Suchodolskiej opisujący życie rodziny (22.01.1946, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
21. List Felka do Zbigniewa Suchodolskiego (25.01.1946, 1 egz., s. 1, rkps)
24. List Bolesława Mielnickiego do Zbigniewa Suchodolskiego (Niesen, 10.03.1946, 1 egz., s. 1, rkps, koperta)
25. List Janiny Suchodolskiej do przyjaciela Zbigniewa Suchodolskiego z prośbą o przekazanie bratu informacji (Kraków, 12.03.1946, 1 egz., s. 1, rkps)
26. List Zbigniewa Suchodolskiego do matki na temat jego pracy jako nauczyciela chemii wraz z załączonym aktualnym zdjęciem (13.03.1946, 1 egz., s. 1, rkps, koperta)
27. List od Ludmiły i matki do Zbigniewa Suchodolskiego z informacjami o rodzinie (Kraków, 15.03.1945, 1 egz.,
s. 1, rkps)
23
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
List Zbigniewa Suchodolskiego do rodziny (25.03.1946, 1 egz., s. 1, rkps, koperta)
List Henryka Kachalickiego do Zbigniewa Suchodolskiego (Dortmund, 28.03.1946, 1 egz., s. 1, rkps, koperta)
Kartka pocztowa od Stacha Kotala do Zbigniewa Suchodolskiego (Menne, 31.03.1946, 1 egz., s. 2, rkps)
Kartka pocztowa od Józefa Jareckiego do Zbigniewa Suchodolskiego (01.04.1946, 1 egz., s. 2, rkps)
List Andrzeja Gałąski do Zbigniewa Suchodolskiego (02.04.1946, 1 egz., s. 1, rkps)
List Józefa Jareckiego do Zbigniewa Suchodolskiego z informacją, że może dla niego wymienić papierosy na filmy
do aparatu (Lippstadt, 05.04.1946, 1 egz., s. 1, rkps, koperta)
List od matki i siostry pełen nadziei na szybkie spotkanie (Kraków, 10.04.1946, 1 egz., s. 1, rkps)
List od Władysława Tarkowskiego do rodziny Suchodolskich z prośbą o informacje o Zbigniewie (Warszawa,
16.04.1946, 1 egz., s. 1, mps, koperta)
List do Zbigniewa Suchodolskiego (12.05.1946, 1 egz., s. 1, rkps)
List Zbigniewa Suchodolskiego do matki z informacjami o jego pracy nauczyciela i dekoratora w teatrze
(13.05.1946, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
Kartka pocztowa od Ludmiły Suchodolskiej do Zbigniewa Suchodolskiego (Kraków, 30.05.1946, 1 egz., s. 2, rkps)
List Zbigniewa Suchodolskiego do Janiny Suchodolskiej (01.06.1946, 1 egz., s. 3, rkps, koperta)
List Zbigniewa Suchodolskiego do matki (01.06.1946, 1 egz., s. 3, rkps, koperta)
List Zbigniewa Suchodolskiego do matki i siostry (Kabel, 16.06.1946, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
Kartka pocztowa od Alexa Boguńskiego do Zbigniewa Suchodolskiego ([17.06.] 1946, 1 egz., s. 2, rkps)
List od Piotra Podkowy do Zbigniewa Suchodolskiego (Gliwice, 29.07.1946, 1 egz., s. 1, rkps, koperta)
List Zbigniewa Suchodolskiego do matki informujący ją o tym, że należy on do College of Art (02.08.1946, 1 egz.,
s. 2, rkps, koperta)
List Zbigniewa Suchodolskiego do matki opisujący pracę w szkole i jego zajęcia malarskie wraz z załączonym
zdjęciem (08.08.1946, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
Kartka pocztowa od Aleksandra K. do Zbigniewa Suchodolskiego (13.08.1946, 1 egz., s. 2, rkps)
List Zbigniewa Suchodolskiego z informacją o wysłaniu paczki z lekarstwami dla rodziny (06.09.1946, 1 egz.,
s. 2, rkps)
List Zbigniewa Suchodolskiego do rodziny na temat wystawy obrazów w College of Art (10.09.1946, 1 egz., s. 3,
rkps, koperta)
List Zbigniewa Suchodolskiego do rodziny dotyczący wysłanych paczek z żywnością i lekarstwami (17.09.1946,
List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry (20.09.1946, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
List Jadwigi Rajkowskiej do Władysławy Suchodolskiej w sprawie paczki podanej przez jej syna (Warszawa,
List Zbigniewa Suchodolskiego do matki (09.10.1946, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
List Zbigniewa Suchodolskiego do matki opisujący jego pracę jako nauczyciela wraz z załączonym zdjęciem z wycieczki szkolnej (20.10.1946, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
List od Zbigniewa Suchodolskiego z osiedla polskiego Hagen-Kabel opisujący jego sytuację wraz z załączonymi
trzema zdjęciami (30.10.1946, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
List Jadwigi Rajkowskiej do Ludmiły Suchodolskiej (Warszawa, 30.10.1946, 1 egz., s. 1, rkps, koperta)
Prośba Władysława Tarkowskiego o doręczenie jego obrazu Róży Kulesza (03.11.1946, 1 egz., s. 2, rkps)
List Jadwigi Rajkowskiej do Zbigniewa Suchodolskiego (Warszawa, 05.11.1946, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry (27.11.1946, 1 egz., s. 4, rkps, koperta)
List Jadwigi Rajkowskiej do Ludmiły Suchodolskiej w sprawie paczki przesłanej przez jej brata (Warszawa,
List Zbigniewa Suchodolskiego do matki z informacją o wysłanej dla niej paczce (30.11.1946, 1 egz., s. 4, rkps,
koperta)
List do Ludmiły Suchodolskiej w sprawie paczki przesłanej przez jej brata (Warszawa, 09.12.1946, 1 egz., s. 2, rkps)
Kartka pocztowa od Ludmiły Suchodolskiej (Kraków, 10.12.1946, 1 egz., s. 2, rkps)
Listy z 1947 roku:
65. List Zbigniewa Suchodolskiego do matki (01.01.1947, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
66. List Zbigniewa Suchodolskiego (09.01.1947, 1 egz., s. 4, rkps)
67. List Zbigniewa Suchodolskiego do Ludmiły Suchodolskiej (20.01.1947, 1 egz., s. 3, rkps, koperta)
70. List Zbigniewa Suchodolskiego do matki opisujący życie w [Hagen] (01.03.1947, 1 egz., s. 2, rkps)
71. List Zbigniewa Suchodolskiego do matki z informacjami o brakach w zaopatrzeniu sklepów w Hagen ([13.03.]1947,
72. List Zbigniewa Suchodolskiego do matki opisujący jego nową pasję — fotografię (14.03.1947, 1 egz., s. 2, rkps,
koperta)
24
Kolekcje osobiste
74. List Zbigniewa Suchodolskiego do matki na temat przesyłanych paczek (20.03.1947, 1 egz., s. 4, rkps, koperta)
75. Kartka Romana Mromlińskiego do Ludmiły Suchodolskiej z pytaniami o wiadomości o Zbigniewie (Wrocław,
09.04.1947, 1 egz., s. 2, mps)
76. List Zbigniewa Suchodolskiego do matki opisujący nowy obóz, w którym przebywa i jego aktualne zajęcia
(24.04.1947, 1 egz., s. 2, rkps)
77. List Zbigniewa Suchodolskiego do matki (26.04.1947, 1 egz., s. 2, rkps)
78. List Zbigniewa Suchodolskiego do rodziny informujący o wysłaniu paczki (29.05.1947, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
79. List Mieczysława Sgwały do Władysławy Suchodolskiej w sprawie paczki podanej przez jej syna (Bory, 01.07.1947,
80. List matki do Zbigniewa Suchodolskiego w sprawie nieuczciwych osób, przez które podał paczkę dla rodziny
(Kraków, 05.07.1947, 1 egz., s. 1, rkps)
81. List do Zbigniewa Suchodolskiego w związku z wyjazdem jego chrześniaka do Belgii (Kraków, 12.07.1947, 1 egz.,
s. 2, rkps)
82. List Zbigniewa Suchodolskiego do matki informujący o nowym miejscu jego pobytu (19.09.1947, 1 egz., s. 2, rkps)
83. List Zbigniewa Suchodolskiego do matki (09.1947, 1 egz., s. 2, rkps)
86. List Zbigniewa Suchodolskiego (21.11.1947, 1 egz., s. 1, rkps, jęz. niemiecki)
Listy z 1948 roku:
91. List Zbigniewa Suchodolskiego do matki i siostry opisujący młodzież, z którą pracuje (15.03.1948, 2 egz., s. 4,
rkps, koperta)
92. List Zbigniewa Suchodolskiego do matki i siostry (07.06.1948, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
93. List Jana Małyska do Władysławy Suchodolskiej w sprawie paczki podanej przez jej syna (Zgorzelec, 15.04.1948,
94. List Zbigniewa Suchodolskiego do matki informujący o zamiarze wyjazdu do Anglii (12.06.1948, 1 egz., s. 2, rkps,
koperta)
95. List Zbigniewa Suchodolskiego do matki opisujący jego podróże (18.06.1948, 1 egz., s. 1, rkps, koperta)
96. Listy Zbigniewa Suchodolskiego opisujące jego codzienne zajęcia, podróże i informujące o przesyłanych przez
niego paczkach (1948–49, 3 egz., s. 6, rkps, koperta)
97. Kartka pocztowa od Tadeusza z podziękowaniami za przesłaną książkę (Bradford, 29.06.1954, 1 egz., s. 1, rkps)
Listy niedatowane:
98. Kartka pocztowa z życzeniami urodzinowymi dla Zbigniewa Suchodolskiego (1 egz., s. 1, rkps)
99. List Zbigniewa Suchodolskiego do rodziny opisujący jego pracę nauczycielską oraz zajęcia malarskie (1 egz.,
s. 3, rkps)
100. Krótki liścik na temat obiecanych pieniędzy (1 egz., s. 2, rkps)
101. Krótki liścik do rodziny wspominający o zdjęciach klasy Zbigniewa Suchodolskiego (1 egz., s. 1, rkps)
102. List Zbigniewa Suchodolskiego do siostry Ludmiły informujący o przyznanych mu nagrodach i zaproszeniu
na wystawę do Anglii (1 egz., s. 2, rkps)
103. List Stacha do Zbigniewa Suchodolskiego (1 egz., s. 1, rkps)
104. List Mary Bingham do Marty Korwin (1 egz., s. 1, mps, jęz. angielski)
105. Zaproszenia na bal (1 egz., s. 2, druk, rkps)
106. Życzenia imieninowe od Jadwigi Rajkowskiej z rodziną (1 egz., s. 2, druk, rkps)
107. Krótka informacja o kolacji od Marii Bartoszewicz-Stachowskiej (1 egz., s. 2, druk, rkps)
108. Zaadresowane koperty (16 egz.)
AW III/315.5
Zdjęcia:
1. Zdjęcia prywatne rodziny Suchodolskich (13 egz.)
2. Album ze zdjęciami z Wystawy Rękodzieła w Hagen-Kabel ofiarowany Zbigniewowi Suchodolskiemu (1946,
1 egz., s. 33)
3. Zdjęcia z wystawy malarskiej w Montrealu (1969, 11 egz.)
AW III/315.6
Sztuka:
1. Kartka świąteczna wykorzystująca drzeworyt Zbigniewa Suchodolskiego (1 egz., s. 4, druk)
2. Artykuł pt. Zarys historii Związku Artystów Plastyków w Krakowie od początku istnienia do dnia dzisiejszego
(Kraków, 28.02.1930, 1 egz., s. 4, druk)
3. Katalog z wystawy malarskiej zbiorów artystów polskich i estońskich w Hagen-Kabel (09.1946, 2 egz., s. 44, druk,
jęz. polski i angielski)
4. Artykuł z pisma „L’illustration” pt. Sur la terre mystique de Pologne, traktujący o roli Częstochowy w polskiej
25
świadomości społecznej (1 egz., s. 4, druk, jęz. francuski)
5. Informator Poradni Artystycznej o sposobie zamówień z zakresu sztuki (Kraków, 1930, 1 egz., s. 12, druk)
6. Praca Zbigniewa Suchodolskiego napisana na Uniwersytecie w Montrealu pt. Ludowa sztuka Podhala (Montreal,
20.07.1963, 1 egz., s. 112, mps, jęz. polski i francuski)
AW III/329
Kazimierz Wolfram
1. Strona z paszportu ze zdjęciem Kazimierza Wolframa (Warszawa, [14.06.1938], 1 egz., s. 2, druk)
2. Strona z prawa jazdy ze zdjęciem Kazimierza Wolframa (Warszawa, 1 egz., s. 2, druk)
3. List Kazimierza Wolframa do żony Ady — informacja na temat podróży (Lublin, 04.09.1939, 1 egz., s. 1, rkps)
4. Gryps Kazimierza Wolframa z obozu w Starobielsku do żony Ady (Starobielsk, 19.11.1939, 1 egz., s. 2, rkps)
5. Karta pocztowa Kazimierza Wolframa do żony Ady — pytania o losy najbliższych (Starobielsk, 29.11.1939, 1 egz.
— adres w jęz. rosyjskim, s. 2, rkps)
6. Telegram nr 71 Kazimierza Wolframa do żony Ady (Starobielsk, 02.03.1940, 1 egz., s. 2, druk, rkps, jęz. niemiecki)
7. Telegram nr 33 Kazimierza Wolframa do żony Ady (Starobielsk, 12.03.1940, 1 egz., s. 1, druk, rkps, jęz. niemiecki)
AW III/348
Stefan Mydlarz
1. Wyciąg z protokołu posiedzenia Rady Miejskiej miasta Podbrodzia zawierający podziękowania dla starosty powiatu Stefana Mydlarza za poparcie budowy 7-mio klasowej publicznej szkoły powszechnej (Podgrodzie, 16.01.1929,
1 egz., s. 1, mps)
2. Sprawozdanie oddziału powiatowego Związku Młodzieży Wiejskiej pt. Rozwój i działalność Związku Młodzieży Wiejskiej na terenie pow. święciańskiego za ostatnie siedmiolecie 1927–34 (Święciany, 20.06.1934, 1 egz., s. 1, mps)
3. Pożegnanie Starosty Stefana Mydlarza z podpisami przedstawicieli Urzędów Państwowych, samorządowych oraz
innych instytucji i organizacji Podgrodzia (Podgrodzie, 23.06.1934, 1 egz., s. 1, mps)
4. Wyciąg z protokołu posiedzenia Rady Gminnej Hoduciskiej (23.06.1934, 1 egz., s. 1, mps)
5. Sprawozdanie z działalności oddziału powiatowego Związku Młodzieży Wiejskiej w latach 1927–34 (1934, 1 egz.,
s. 2, mps)
6. Sprawozdanie z działalności gminy Twercz w latach 1927–34 (1934, 1 egz., s. 4, mps)
7. Sprawozdanie z działalności Oddziału Powiatowego Związku Straży Pożarnych w Święcianach z lat 1928–34 (1934,
1 egz., s. 2, mps)
8. Sprawozdanie Zarządu gminy mielegiańskiej z działalności w latach 1927–34 (1934, 1 egz., s. 2, mps)
9. Informacje na temat gminy Kołtyniany za okres 1927–34 (1934, 1 egz., s. 1, mps)
10. Sprawozdanie z działalności gminy Hoduciszki w latach 1927–34 (1934, 1 egz., s. 3, mps)
11. Informacje na temat działalności Powiatowego Zarządu Związku Strzeleckiego w Święcianach w 1925–33 (1 egz.,
s. 3, mps)
12. Sprawozdanie z działalności gminy Żukojnie w latach 1927–34 (1934, 1 egz., s. 2, mps)
13. Sprawozdanie z działalności Zarządu Miejskiego zatytułowane: Osiągnięty dorobek w gospodarce miejskiej
w m. Podbrodziu w okresie 1928–34 (1934, 1 egz., s. 2, mps)
14. Dyplom obywatelstwa honorowego przyznanego Stefanowi Mydlarzowi (1 egz., s. 1, rkps, rysunek)
15. Dyplom nadania Stefanowi Mydlarzowi i jego małżonce tytułu członków honorowych Związku B.W. Szkół Rolniczych (Święciany, 15.08.1932, 1 egz., s. 1, rkps, rysunek)
16. Podziękowanie Konnego Plutonu Związku Rezerwistów dla starosty Stefana Mydlarza za pracę nad rozwojem Przysposobienia Wojskowego (1934, 1 egz., s. 1, rkps, rysunek)
17. Podziękowanie Krakusów z I i II plutonu Przysposobienia Wojskowego w Kiemieliszkach dla starosty Stefana
Mydlarza za opiekę nad Przysposobieniem Wojskowym (1934, 1 egz., s. 3, rkps, mps, rysunek)
18. Podziękowanie dla starosty od Oddziału Związku Strzelców w Łyntupach (1934, 1 egz., s. 2, rkps)
19. Podziękowanie dla starosty Stefana Mydlarza od Oddziału Związku Strzeleckiego w Duksztach (1934, 1 egz., s. 2,
rkps, rysunek)
20. Podziękowanie od mieszkańców Nowych Święcian dla starosty Stefan Mydlarza za siedem lat pracy na stanowisku
starosty święciańskiego (Nowe Święciany, 1934, 1 egz., s. 7, rkps)
21. Pismo Oddziału Związku Strzeleckiego w Hoduciszkach z podziękowaniem za siedmioletnią pracę na terenie powiatu święciańskiego (Hoduciszki, 23.06.1934, 1 egz., s. 2, rkps)
22. Podziękowanie od plutonu Krakusów dla pana starosty święciańskiego (1934, 1 egz., s. 2, rkps, rysunek)
23. Podziękowanie dla starosty Stefana Mydlarza od plutonu Krakusów w Cejkiniach (Cejkinie, 23.06.1934, 1 egz.,
s. 3, rkps)
24. Pismo z podziękowaniami dla starosty od strzelców z oddziału „Świr” (1934, 1 egz., s. 2, rkps, rysunek)
25. Podpisy osób biorących udział w pożegnaniu starosty święciańskiego Stefana Mydlarza (06.1934, 1 egz.,
s. 4, rkps)
26. Pismo Oddziału Związku Strzeleckiego w Święcianach z podziękowaniami dla starosty Stefana Mydlarza (Święciany, 1934, 1 egz., s. 1, rkps, rysunek)
26
Kolekcje osobiste
27. Pismo Oddziału Związku Strzeleckiego w Podbrodziu z podziękowaniami dla starosty święciańskiego Stefan Mydlarza (1934, 1 egz., s. 3, rkps, rysunek)
28. Zdjęcia grupowe z okazji jubileuszu, na zdjęciu starosta powiatu święciańskiego Stefan Mydlarz (Przedbórz, 1934,
1 egz.)
29. Zdjęcie grupowe z podpisami fotografowanych osób (1 egz.)
AW III/363
Zdzisław Garbusiński
1. Świadectwo dojrzałości Zdzisława Garbusińskiego wydane przez Gimnazjum w Podgórzu (Podgórze, 22.06.1906,
2. Dyplom zaświadczający wpisanie Zdzisława Garbusińskiego na listę studentów na Uniwersytecie Jagiellońskim,
gdzie studiował w latach 1906–10 (Kraków, 07.12.1906, 1 egz., s. 1, druk)
3. Indeks Uniwersytetu Jagiellońskiego Zdzisława Garbusińskiego (Index Lectionum) (Kraków, 01.10.1906–
–31.07.1910, 1 egz., s. 22, druk, rkps)
4. Absolutorium uzyskane przez Zdzisława Garbusińskiego na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu
Jagiellońskiego (Kraków, 31.07.1910, 1 egz., s. 4, druk)
5. Świadectwo chrztu Zdzisława Garbusińskiego (Oświęcim, 27.07.1908, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
6. Wykaz czynności dla kandydata sędziowskiego (Wieliczka, 09.11.1911–06.11.1919, 1 egz., s. 4, druk, rkps)
7. Dyplom nadania tytułu doktora praw Zdzisławowi Garbusińskiemu (Kraków, 24.01.1912, 1 egz. s. 1, druk)
8. Pismo Prezesa Sądu Apelacyjnego mianujące Zdzisława Garbusińskiego sędzią powiatowym w Białej (Kraków,
02.01.1921, 1 egz., s. 1, mps)
9. Książeczka wojskowa Zdzisława Garbusińskiego (Bielsko, 12.02.1927, 1 egz., s. 24, druk, rkps)
10. Pismo Ministerstwa Sprawiedliwości powołujące Zdzisława Garbusińskiego na stanowisko Przewodniczącego Sądu
w Białej Krakowskiej (Warszawa, 07.01.1929, 1 egz., s. 1, mps)
11. Pismo Ministra Sprawiedliwości wzywające do objęcia stanowiska Prezesa Sądu Okręgowego w Nowym Sączu
(Warszawa, 14.10.1932, 1 egz. s. 1, mps)
AW III/393
Urszula Standt
1. Świadectwo chrztu (Lwów, 22.02.1926, 1 egz., s. 2, druk, rkps, jęz. łaciński)
2. Świadectwo dojrzałości uzyskane w Państwowym Gimnazjum Żeńskim im. Królowej Jadwigi we Lwowie (Lwów,
27.09.1926, 1 egz., s. 4, druk, rkps)
3. Książeczka legitymacyjna Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie (indeks) (Lwów, 07.12.1926, 1 egz., s. 64,
druk, rkps)
4. Dyplom magistra filozofii — oryginał i odpis (Lwów, 12.02.1936, 2 egz., s. 3, druk, mps, rkps)
5. Poświadczenie od Komisji Egzaminów Państwowych we Lwowie o zdaniu egzaminu na nauczyciela szkół średnich
i uzyskaniu kwalifikacji zawodowych do nauczania historii (Lwów, 10.11.1938, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
6. Kartki pocztowe do rodziny od Tadeusza (Starobielsk, 27.11.1939–07.03.1940, 4 egz., s. 8, rkps)
7. Zaświadczenie o śmierci (1944, 1 egz., s. 1, druk, rkps, jęz. rosyjski)
AW III/395
Lucyna i Bazyli Artiemjew
1. Poświadczenie ślubu Bazylego i Lucyny Artiemjewów (Warszawa, [26].11.1933, 1 egz., s. 1, rkps)
Dokumenty Lucyny :
2. Zaświadczenie wydane przez Milicję m. Odessy uprawniające do zamieszkania w dowolnym miejscu Imperium
Rosyjskiego; na odwrocie pieczęć Biura ds. repatriacji cudzoziemców (Odessa, 1917, 1 egz., s. 1, druk, rkps,
jęz. rosyjski)
3. Legitymacja służbowa wydana przez Gubernialny Komitet Pracy w Odessie (1920, 1 egz., s. 2, druk, jęz. rosyjski)
4. Zaświadczenie o przekroczeniu granicy polsko-rosyjskiej (Suwałki, 12.05.1922, 1 egz., s. 1, mps, rkps)
5. Dowód osobisty (Wilno, 15.01.1926, 1 egz., s. 18, druk, rkps)
6. Wynik badania roentgenologicznego aorty (22.12.1931, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
7. List od matki z podziękowaniami za przesłane pieniądze oraz skargami na zły stan zdrowia (Warszawa, 10.06.1937,
1 egz., s. 3, rkps)
8. Prośba o zatrudnienie wraz z życiorysem, skierowana do Warszawskich Zakładów Odzieżowych (Falenica,
30.09.1949, 1 egz., s. 2, rkps)
9. List od Natalii wyrażający współczucie z powodu zaistniałej sytuacji (Warszawa, 02.02.1970, 1 egz., s. 2, rkps,
koperta)
10. List od Natalii z zachętą do odwiedzin (Warszawa, 1 egz., s. 2, rkps)
11. Fotografia portretowa z fragmentem odciśniętej pieczątki (1 egz.)
Dokumenty Bazylego:
12. Świadectwo ukończenia Astrachańskiego Seminarium Duchownego (17.06.1899, 1 egz., s. 4, druk, rkps,
jęz. rosyjski)
27
13. Świadectwo urodzenia i chrztu wydane przez Konsystorza Astrachańskiego (13.07.1899, 1 egz., s. 1, druk, rkps,
jęz. rosyjski)
14. Zaświadczenie o skierowaniu do pierwszego punktu poborowego w Astrachaniu w związku z obowiązkiem odbycia
służby wojskowej (1899, 1 egz., s. 2, druk, rkps, jęz. rosyjski)
15. Świadectwo ukończenia Petersburskiej Akademii Duchownej (18.10.1904, 1 egz., s. 1, druk, rkps, jęz. rosyjski)
16. Paszport (1905, 1 egz., s. 26, druk, rkps, jęz. rosyjski)
17. Informacja PCK dotycząca Bazylego, ostatnio widzianego w 1918 roku w Odessie, poszukiwanego przez Anastazję
Boczarelli z Warszawy (Moskwa, 05.1921, 1 egz., s. 2, druk)
18. Legitymacja uchodźcy wydana w Odessie (07.12.1921, 1 egz., s. 4, druk, rkps, jęz. rosyjski)
19. Odpis zaświadczenia repatriacyjnego Posterunku Policji Państwowej (Równe, 23.04.1922, 1 egz., s. 2, rkps)
20. Zaświadczenie o przekroczeniu granicy polsko-rosyjskiej (Suwałki, 12.05.1922, 1 egz., s. 2, mps, rkps)
21. Dowód osobisty (Wilno, 25.01.1926, 1 egz., s. 22, druk, rkps)
22. List od Ministerstwa Spraw Zagranicznych (Warszawa, 30.12.1927, 1 egz., s. 1, mps, jęz. rosyjski)
23. Legitymacja kasowa Kasy Chorych (27.06.1930, 1 egz., s. 64, druk, rkps)
24. Karta ubezpieczeniowa (Warszawa, 08.07.1936, 1 egz., s. 16, druk, rkps)
25. Wezwanie do pojawienia się w Biurze Ewidencji i Kontroli Ruchu Ludności celem ustalenia miejsca stałego pobytu
(Łuck, 04.04.1939, 1 egz., s. 1, druk)
26. Pokwitowanie przyjęcia wpłaty na cele obrony przeciwlotniczej (Łuck, 03.05–04.07.1939, 2 egz., s. 2, druk, rkps)
27. Pismo od Komunalnej Kasy Oszczędności Powiatu Łuckiego — prośba o spłacenie pożyczki (Łuck, 26.10.1939,
28. Zobowiązania dłużnicze (1939, 2 egz., s. 2, druk, rkps)
29. Życiorys (1 egz., s. 2, rkps, jęz. łaciński)
30. Podanie do Departamentu Konsularnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych o pomoc w otrzymaniu dokumentów
z danymi o służbie państwowej czynnej w Odessie w celu otrzymania emerytury (1 egz., s. 4, mps)
31. Formularz deklaracji ubiegającego się o przyznanie praw emerytalnych (2 egz., s. 2, druk)
32. List do Departamentu Konsularnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych — brudnopis (1 egz., s. 4, rkps,
jęz. rosyjski)
33. Listy od rodziny z czasu pobytu Bazylego w Astrachaniu (10 egz., s. 20, rkps, jęz. rosyjski)
34. Koperta zaadresowana do Bazylego Artiemjewa (1 egz., s. 1, druk)
Dokumenty poświadczające pracę Bazylego jako nauczyciela:
35. Świadectwo pracy Bazylego — byłego nauczyciela języka rosyjskiego w starszych klasach [...] Uczelni Duchownej
(20.12.1908, 1 egz., s. 4, druk, rkps, jęz. rosyjski)
36. Pismo od Dyrektora Gimnazjum Polskiego Tow. „Uczelnia” z propozycją objęcia posady nauczyciela (Zgierz,
09.06.1912, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
37. Zaświadczenie od Kierownika Łódzkiej Dyrekcji Nauk (25.10.1913, 1 egz., s. 3, rkps, jęz. rosyjski)
38. Zaświadczenie o ukończeniu kursów przygotowawczych do zawodu nauczyciela w warszawskim okręgu (03.06.1915,
1 egz., s. 2, mps, rkps, jęz. rosyjski)
39. Wyciąg z uchwały z 03.06.1914 roku o nadaniu praw nauczyciela szkół średnich (1915, 1 egz., s. 1, druk,
jęz. rosyjski)
40. Świadectwo ukończenia kursów na nauczyciela szkoły średniej (1915, 1 egz., s. 2, druk, rkps, jęz. rosyjski)
41. Życiorys zawodowy — uzyskane wykształcenie, wykonywana praca (11.1916, 1 egz., s. 2, rkps, jęz. rosyjski)
42. Świadectwo pracy z Żeńskiego Gimnazjum w Odessie (1916, 1 egz., s. 1, mps, jęz. rosyjski)
43. Kodeks prawa pracy (1916, 1 egz., s. 34, druk, jęz. rosyjski)
44. Zaświadczenie o pracy od Przewodniczącego Rady Pedagogicznej Żeńskiego Gimnazjum w Odessie (17.06.1917,
1 egz., s. 2, rkps, jęz. rosyjski)
45. Zgoda na wykonywanie zawodu nauczyciela (1918–19, 4 egz., s. 8, druk, rkps, jęz. rosyjski)
46. Zgoda na nauczanie w Żeńskim Gimnazjum w Odessie (1918–20, 3 egz., s. 1, rkps, jęz, rosyjski)
47. Zaświadczenie prowadzenia lekcji w Polskim Gimnazjum Tow. „Uczelnia” w Łodzi oraz dobra opinia od Naczelnika
Wydziału Okręgowej Izby Kontroli Państwa, Poznań (01.07.1922, 1 egz., s. 1, mps)
48. Nominacja na stanowisko nauczyciela etatowego Gimnazjum Państwowego im. Juliusza Słowackiego w Wilnie
(Wilno, 09.12.1924, 1 egz., s. 1, mps)
49. Pismo Kuratora Okręgu szkolnego Wileńskiego na temat ustawy emerytalnej (Wilno, 23.01.1925, 1 egz., s. 1, mps)
50. Powiadomienie o nominacji na stanowisko nauczyciela etatowego oraz udzieleniu urlopu celem pełnienia obowiązków w Seminarium Duchownym w Wilnie (Wilno, 14.03.1925, 1 egz., s. 1, mps)
51. Zaświadczenie od Kuratora Okręgu Wileńskiego o prowadzeniu lekcji w Polskiej Szkole Średniej w Suwałkach oraz
dobra opinia byłego dyrektora (Wilno, 02.06.1925, 1 egz., s. 1, rkps)
52. Zaświadczenie o prowadzeniu lekcji w Polskiej Szkole Średniej w Suwałkach oraz dobra opinia od Kuratora Wileńskiego (Wilno, 21.06.1925, 1 egz., s. 1, mps)
53. Powiadomienie o nominacji na nauczyciela w Prawosławnym Seminarium Duchownym Metropolitarnym w Wilnie
(Wilno, 09.09.1925, 1 egz., s. 1, mps)
54. Pismo od Kuratorium Okręgu Wileńskiego informujące o udzieleniu urlopu celem poratowania zdrowia (Wilno,
30.01.1926, 1 egz., s. 1, mps)
28
Kolekcje osobiste
55. Powiadomienie od Kuratorium Okręgu Wileńskiego o nominacji na stanowisko nauczyciela etatowego (Wilno,
27.01.1927, 1 egz., s. 1, mps)
56. Informacja od Kuratorium Okręgu Wileńskiego o zwolnieniu ze stanowiska nauczyciela Prawosławnego Seminarium Duchownego Metropolitarnego w Wilnie z powodu obsadzeniu wszystkich stanowisk nauczycielskich (Wilno,
17.02.1927, 1 egz., s. 1, rkps)
57. Zaświadczenie o prowadzeniu lekcji w Prawosławnym Seminarium Duchownym Metropolitarnym w Wilnie wystawione celem przedłożenia do Urzędu Pośrednictwa Pracy (Wilno, 16.08.1927, 1 egz., s. 1, rkps)
58. Powiadomienie od Dyrektora Duchownego Seminarium Prawosławnego w Wilnie o zwolnieniu ze stanowiska wobec odmowy Metropolity Kościoła Prawosławnego (Wilno, 16.08.1927, 1 egz., s. 1, rkps)
59. Pismo od Ministerstwa Spraw Zagranicznych z informacją o przesłaniu dokumentów nadesłanych z Rosji (Warszawa, 30.[07].1928, 1 egz., s. 1, mps, rkps)
60. Zaświadczenie od Wileńskiego Starostwa Grodzkiego o otrzymywaniu zasiłków z Urzędu Pracy (05.10.1928, 1
egz., s. 1, mps)
61. Podanie do Kuratora Okręgu Wileńskiego o przyznanie zaopatrzenia emerytalnego wraz z tabelą osobistą praktyk
nauczycielskich (Warszawa, 13.12.1928, 1 egz., s. 9, mps)
62. List od Kuratora Okręgu Wileńskiego z odmową przyznania zaopatrzenia emerytalnego z powodu niedostatecznej
liczby przepracowanych lat (Wilno, 21.12.1928, 1 egz., s. 1, mps)
63. Zaświadczenie o prowadzeniu lekcji w Gimnazjum Państwowym im. Hetmana Żółkiewskiego w Siedlcach
(14.01.1929, 1 egz., s. 1, mps)
64. Zaświadczenie o prowadzeniu lekcji w Gimnazjum męskim Towarzystwa „Szkoła Średnia” w Zawierciu (Zawiercie,
17.01.1929, 1 egz., s. 1, rkps)
65. List od dawnego kolegi wyrażający współczucie z powodu trudów Bazylego oraz zaświadczenie o prowadzeniu
lekcji w czteroklasowej średniej szkole Józefa Mejera w Zawierciu (Kielce, 25.02.1929, 1 egz., s. 2, rkps)
66. Zaświadczenie o pracy na stanowisku nauczyciela Gimnazjum Wileńskiego Towarzystwa Rosyjskiego (27.05.1929,
1 egz., s. 1, rkps)
67. Zaświadczenie o prowadzeniu lekcji w gimnazjum Towarzystwa „Uczelnia” (Łódź, 06.06.1929, 1 egz., s. 1, mps)
68. Pismo od Kuratorium Okręgu Wileńskiego informujące o zwrocie podania z powodu niewystarczających danych
(Wilno, 20.08.1929, 1 egz., s. 1, mps)
69. Zaświadczenie o prowadzeniu lekcji w Gimnazjum Jenerała Chrzanowskiego (Warszawa, 1929, 1 egz., s. 1, mps)
70. Pismo od Gimnazjum Państwowego im. Karola Brzostowskiego w Suwałkach informujące o niemożności wystawienia zaświadczenia o pracy na stanowisku nauczyciela z powodu braku archiwum (07.01.1930, 1 egz., s. 1, rkps)
71. Podanie do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego o przyznanie kwalifikacji nauczyciela religii (31.01.[1930], 1 egz., s. 1, rkps)
72. Pismo od Archiwum Oświecenia Publicznego w Warszawie z informacją o braku w aktach ministerstwa archiwum
prywatnej Szkoły Handlowej w Suwałkach (Warszawa, 11.03.1931, 1 egz., s. 1, mps)
73. Podanie do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego o przyznanie kwalifikacji do nauczania
przedmiotów świeckich wraz z dołączoną tabelą osobistą praktyk nauczycielskich (04.07.1931, 1 egz., s. 6, rkps)
74. Zaświadczenie o prowadzeniu lekcji w Gimnazjum Humanistycznym Koedukacyjnym Tow. Rosyjskiego (Wilno,
16.07.1931, 1 egz., s. 1, rkps)
75. Zaświadczenie o zwolnieniu z pracy sekretarza Gimnazjum Towarzystwa Rosyjskiego w Wilnie (17.07.[1931],
76. Zaświadczenie o zwolnieniu ze stanowiska nauczyciela w Gimnazjum Towarzystwa Rosyjskiego w Wilnie
(10.08.1931, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
77. Pismo zawiadamiające o wypowiedzeniu pracy w szkole (08.04.1932, 1 egz., s. 1, mps, rkps)
78. Pismo od Kuratora Okręgu Wileńskiego informujące o odmowie zmiany decyzji o przyznaniu kwalifikacji zawodowych (Wilno, 14.04.1932, 1 egz., s. 1, mps)
79. Zaświadczenie prowadzenia lekcji w prywatnym gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego w Warszawie oraz dobra
opinia od Kazimierza Króla (Warszawa, 07.06.1932, 1 egz., s. 1, rkps)
80. Zaświadczenie o zwolnieniu z pracy w Szkole Handlowej im. Stanisława Staszica w Wilnie (27.06.1932, 1 egz.,
s. 1, druk, rkps)
81. Legitymacja Państwowego Urzędu Pośrednictwa Pracy (02.07.1932, 1 egz., s. 4, druk, rkps)
82. Zaświadczenie o stanie majątkowym wydane przez Wydział Opieki Społecznej Magistratu Wilna (17.10.1932,
1 egz., s. 1, mps)
83. Tabela osobista Apoloniusza Smarzewskiego, nauczyciela Państwowego Prawosławnego Duchownego Seminarjum
w Wilnie (1 egz., s. 2, mps)
84. Zaświadczenie od Rektora Wileńskiego Prawosławnego Seminarium Duchownego, że praca Bazylego jako nauczyciela jest owocna (1 egz., s. 1, rkps)
85. Zaświadczenie od Kierownika Łódzkiej Dyrekcji Naukowej o prowadzeniu lekcji od 03.1909 do 1913/14 roku
(Zawiercie, 1 egz., s. 2, rkps, jęz. rosyjski)
86. Listy do Stowarzyszenia „Uczelnia” (4 egz., s. 7, rkps, jęz. rosyjski)
87. Zaświadczenia o pracy z różnych szkół (1908–28, 13 egz., s. 18, mps, rkps, jęz. rosyjski)
Starania o przyjęcie ślubów kapłańskich przez Bazylego i unieważnienie małżeństwa:
88. Prośba do metropolity o pozwolenie na przyjęcie ślubów kapłańskich (Wilno, 1932, 1 egz., s. 2, rkps)
29
89. List o. Dąbrowskiego dotyczący przebiegu sprawy o unieważnienie małżeństwa (Dubno, 22.11.1933, 1 egz., s. 2,
rkps, jęz. rosyjski)
90. Odmowne rozpatrzenie prośby o przyjęcie święceń (Wilno, 07.12.1933, 1 egz., s. 1, mps)
91. Akt erekcyjny parafii łuckiej wschodniego obrządku powierzonej księdzu Bazylemu (Łuck, 16.03.1934, 1 egz.,
s. 1, mps)
92. List do matki z informacją o obecnym miejscu zamieszkania w Łucku (28.08.1934, 1 egz., s. 8, rkps, jęz. rosyjski)
93. Świadectwo tymczasowe 3% premiowej pożyczki inwestycyjnej (Łuck, 09.08.1935, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
94. Polecenie odprawienia rekolekcji kapłańskich w Papieskim Seminarium Duchownym w Dubnie (Łuck, 14.08.1937,
1 egz., s. 1, mps)
95. Pismo z Kurii Biskupiej Łuckiej polecającej zabrać pościel na rekolekcje w Dubnie (27.08.1937, 1 egz., s. 1, mps)
96. List do Metropolity w związku z cofnięciem święceń kapłańskich — prośba o wznowienie pozwolenia na udzielenie święceń (1 egz., s. 4, rkps)
97. Koperta zaadresowana do Proboszcza Parafii Katolickiej Obrządku Wschodniego w Łucku (1 egz., s. 1, rkps)
98. Brudnopis listu w sprawie przyjęcia do stanu kapłańskiego kościoła rzymsko-katolickiego (1 egz., s. 15, rkps,
jęz. rosyjski)
99. Formularz oświadczenia przejścia z religii prawosławnej na katolicką (1 egz., s. 1, druk, jęz. ukraiński)
Inne:
100. List od Heli do Janków opisujący problemy życiowe i zdrowotne (12.05.1954, 1egz., s. 2, rkps)
101. Broszurka Krucjaty Modlitw o Błogosławieństwo dla 31-ego Wszechświatowego Kongresu Eucharystycznego
w Dublinie 1932 (1 egz., s. 6, druk)
102. Rysunek (1 egz., s. 1)
103. Notatka (1 egz., s. 1, rkps, jęz. rosyjski)
104. Wycinek prasowy (1 egz., s. 2, druk, jęz. rosyjski)
105. Fragment książki (1 egz., s. 12, druk)
AW III/399
Zbigniew Naramowski
1. Legitymacja skautowska Zbigniewa Naramowskiego, członka I Kadjewskiej Drużyny Harcerskiej (23.08.1918,
AW III/406
Stefan Mielnik
1. Legitymacja członka klubu sportowego „Strzelec–Świt” w Monasterzyskach (Monasterzyska, 01.05.1935, 1 egz.,
s. 4, druk, rkps)
2. Umowa o naukę w Fabryce Maszyn i Odlewni (Kołomyja, 09.10.1935, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
3. Świadectwo odbycia kursu przysposobienia wojskowego II stopnia (Pasieczna, 28.07.1937, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
4. Zaświadczenie o zgłoszeniu się do wojska i wpisaniu do rejestru (Monasterzyska, 23.08.1937, 1 egz., s. 2,
druk, rkps)
5. Świadectwo Państwowej Odznaki Sportowej (Stanisławów, 1937, 1 egz., s. 2, druk, mps)
6. Zaświadczenie o przeszkoleniu w obronie przeciwlotniczo-gazowej na ośmiomiesięcznym Kursie Informacyjnym
(Kołomyja, 10.06.1938, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
7. Świadectwo ukończenia trzyletniego kursu nauki w grupie metalowej (Kołomyja, 21.06.1938, 1 egz., s. 2,
druk, rkps)
8. Świadectwo egzaminu czeladniczego (Kołomyja, 11.03.1939, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
9. Świadectwo moralności wystawione przez gminę Monasterzyska w celu przyjęcia do Wojska Polskiego (Monasterzyska, 29.03.1939, 1 egz., s. 1, druk, mps)
10. Świadectwo nauki rzemiosła stolarskiego (Kołomyja, 1939, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
11. Książeczka czeladnicza (Stanisławów, 1939, 1 egz., s. 24, druk, rkps)
12. Zaświadczenie o ukończeniu kursu kierowców samochodowych (Monasterzyska, 20.06.1939, 1 egz., s. 1, mps)
13. Zawiadomienie Małopolskiego Klubu Automobilowego o przesłaniu pozwolenia na prowadzenia pojazdów (Tarnopol, 26.06.1939, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
14. Zaświadczenie o powołaniu do Armii Czerwonej w 1940 r. (Monasterzyska, 27.07.1945, 1 egz., s. 1, rkps)
15. Kartki pocztowe do rodziców opisujące podróż:
Czorków (15.04.1941, 1 egz., s. 2, rkps)
Tarnopol (16.04.1941, 1 egz., s. 2, rkps)
Kijów (18.04.1941, 1 egz., s. 2, rkps)
Charków (19.04.1941, 1 egz., s. 2, rkps)
16. List do rodziców opisujący Syberię i podróż (Szadrinsk, 26.04.1941, 1 egz., s. 2, rkps)
17. List do rodziców opisujący życie w koszarach (Szadrinsk, 16.05.1941, 1 egz., s. 2 , rkps)
18. Kartka pocztowa do rodziców informująca o wyjeździe w nieznane miejsce (Kirowsk, 21.05.1941, 1 egz., s. 2, rkps)
19. Fragmenty kopert zaadresowane do Mary Mielnik (04–06.1941, 4 egz., s. 4, rkps, jęz. rosyjski)
30
Kolekcje osobiste
20. Prośba o uzyskanie informacji o synu — brudnopis (1 egz., s. 4, rkps)
21. Kartka pocztowa do Józefa Mielnika od Centrali Poszukiwań Osób informująca o braku danych na temat poszukiwanego syna (Łódź, 15.07.1946, 1 egz., s. 2, druk)
22. Pismo Józefa Mielnika do Komisji Mieszanej do spraw repatriacji przy Ambasadzie RP w sprawie informacji o synu
(Wrocław, 25.01.1947, 1 egz., s. 1, mps)
23. Informacja o przesłaniu do Ambasady RP w Moskwie podania w sprawie zwolnienia i repatriacji Stefana Mielnika
24. Kartka pocztowa od Polskiego Czerwonego Krzyża do Marii Mielnik z informacją, że syn nie figuruje na żadnej
z list (Warszawa, 18.06.1949, 1 egz., s. 2, mps)
25. Informacja od Polskiego Czerwonego Krzyża o przebywaniu Stefana Mielnika w Przemyślu w 1946 roku (Warszawa,
22.11.1949, 1 egz., s. 2, mps)
26. Kartka pocztowa od Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża informująca o braku rezultatów poszukiwań
(Genewa, 31.05.1950, 1 egz., s. 2, mps)
27. Zawiadomienie od Polskiego Czerwonego Krzyża o braku informacji na temat Stefana Mielnika (Warszawa,
14.02.1951, 1 egz., s. 1, mps)
28. Pismo od Biura Pełnomocnika Rządu ds. Repatriacji (Warszawa, 07.02.1956, 1 egz., s. 1, mps, rkps)
29. Informacja od Ministerstwa Spraw Zagranicznych o przesłaniu podania do PCK (Warszawa, 13.02.1956, 1 egz.,
s. 1, mps)
30. Informacje od Polskiego Czerwonego Krzyża o tym, że poszukiwania są w toku (Warszawa, 24.04.1956, 1 egz.,
s. 1, druk, mps)
31. Pismo od Polskiego Czerwonego Krzyża zawiadamiające o śmierci syna 20.07.1943 roku na terenie ZSRR (Warszawa, 01.06.1956, 1 egz., s. 1, mps)
32. Kartka pocztowa od PCK z potwierdzeniem odbioru pisma (Genewa, 27.02.1957, 1 egz., s. 2, mps)
33. Informacja od Polskiego Czerwonego Krzyża o braku informacji o poszukiwanym synu (Warszawa, 12.03.1957,
1 egz., s. 1, druk, mps)
34. Pismo od Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża powiadamiające o śmierci syna w dniu 20.07.1943
roku (Genewa, 09.04.1958, 1 egz., s. 1, mps)
35. Pismo od Danuty Koniecznej z Radzieckiego Czerwonego Krzyża informujące o braku danych na temat miejsca pochowania brata (przesłane przez Konsulat Generalny PRL w Kijowie) (Kijów, 26.04.1989, 2 egz., s. 3, kserokopia)
36. Pismo od PCK informujące o śmierci Stefana Mielnika z powodu gruźlicy i miejscu pochowania w Świerdłowskiej
Obłastii (Warszawa, 07.12.1990, 1 egz., s. 1, mps)
37. Pismo od Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w ZSRR informujące o przesłaniu wniosku o wydobycie dokumentu
do instytucji radzieckich (Moskwa, 02.10.1991, 1 egz., s. 1, mps)
38. Pismo od Ambasady RP w Moskwie z informacją o skazaniu Stefana Mielnika na 10 lat pozbawienia wolności za
działalność antyradziecką, śmierci w miejscu odosobnienia w wyniku zapalenia płuc oraz niezachowaniu miejsca
pochówku (przesłane przez Ambasadę RP w Moskwie) (Moskwa, 24.01.1992, 1 egz., s. 2, mps)
39. Winieta książki Leona Odyńca Chorągiew buczacka drużyn bartoszowych (Warszawa, 1939, 1 egz., s. 1, kserokopia)
AW III/418
Tatiana i Jerzy Zann
Dokumenty Tatiany Zann:
1. Legitymacja Tatiany Matusiewicz z Liceum Francuskiego Cecylii Szydłowskiej (Wilno, 09.09.1926, 1 egz., s. 4,
druk)
2. Karta identyfikacyjna Tatiany Matusiewicz (Bordeaux (Francja), 27.05.1927, 1 egz., s. 2, druk, jęz. francuski)
3. Zaświadczenia o nauce w szkole muzycznej (Conservatoire Municipal de Musique et de Declamation) (Bordeaux
(Francja), 17.11.1929, 2 egz., s. 3, rkps, jęz. francuski)
4. Potwierdzenie odbioru podpisane przez Tatianę Zann (Gliwice, 16.04.1947, 1 egz. s. 2, druk)
5. Potwierdzenie odbioru podpisane przez Tatianę Zann (Gliwice, 23.04.1947, 1 egz., s. 2, druk)
6. Zaświadczenie wydane przez Niższą i Średnią Szkołę Muzyczną im. Ignacego Paderewskiego o tym, że Tatiana
Zann jest uczennicą klasy śpiewu solowego (Gliwice, 08.03.1948, 1 egz., s. 1, mps)
7. Zaświadczenie Związku Zawodowego Muzyków o nadaniu pełnych praw członka Związku Tatianie Zann (Katowice,
10.03.1949, 1 egz., s. 1, druk)
8. Zaświadczenie wydane przez Niższą i Średnią Szkołę Muzyczną im. Ignacego Paderewskiego o tym, że Tatiana
Zann jest uczennicą klasy śpiewu solowego (Gliwice, 06.02.1950, 1 egz., s. 1, mps)
9. Podziękowania Ligi Kobiet dla Tatiany Zann za wzięcie udziału w części artystycznej Akademii Centralnej z okazji
Międzynarodowego Dnia Kobiet (Gliwice, 15.03.1950, 1 egz., s. 1, mps)
10. Odpis aktu ślubu Tatiany z Matusiewiczów i Jerzego Zanna (Gliwice, 27.12.1950, 1 egz., mps, jęz. litewski)
11. Dyplom Średniej Szkoły Muzycznej wystawiony na nazwisko Tatiany Zann (Gliwice, 20.06.1952, 1 egz., s. 2, druk)
12. Odpis Dyplomu Średniej Szkoły Muzycznej wystawionego na nazwisko Tatiany Zann (Gliwice, 20.06.1952, 1 egz.,
s. 1, mps)
13. Zaświadczenie Ośrodka Kształcenia Muzycznego o tym, że Tatiana Zann jest nauczycielką śpiewu solowego (Gliwice, 16.01.1953, 1 egz., s. 1, mps)
14. Zaświadczenie Państwowej Średniej Szkoły Muzycznej i Ośrodka Kształcenia Muzycznego o tym, że Tatiana Zann
jest nauczycielką śpiewu solowego (Gliwice, 27.03.1953, 1 egz., s. 1, mps)
31
15. Zaświadczenie Ośrodka Kształcenia Muzycznego o tym, że Tatiana Zann jest nauczycielką śpiewu solowego (Gliwice, 20.08.1953, 1 egz., s. 1, mps)
16. Zaświadczenie Państwowej Średniej Szkoły Muzycznej o tym, że Tatiana Zann jest nauczycielką śpiewu solowego
i fortepianu (Gliwice, 10.04.1954, 1 egz., s. 1, mps)
17. Ankieta personalna wypełniona przez Tatianę Zann (Zalesie Górne, 28.08.1954, 1 egz., s. 7, druk)
18. Umowa o pracę między Warszawskim Towarzystwem Muzycznym im. Stanisława Moniuszki a Tatianą Zann ([Warszawa], 01.09.1954, 1 egz., s. 2, druk)
19. Częściowa zmiana umowy między Dyrekcją Społecznych Ognisk Muzycznych Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego im. Stanisława Moniuszki a Tatianą Zann ([Warszawa], [01.11.1958], 1 egz., s. 1, mps)
20. Zawiadomienie Zarządu Głównego SPAM o wpisaniu Tatiany Zann na listę członków Stowarzyszenia (Warszawa,
08.03.1967, 1 egz., s. 1, druk)
21. Koperta zaadresowana przez Stowarzyszenie Polskich Artystów Muzyków na nazwisko Tatiany Zann (15.03.1967,
1 egz., s. 1, rkps)
22. Życiorys Tatiany Zann (1 egz., s. 1, mps)
Dokumenty Jerzego Zanna:
23. Zaświadczenie o przydzieleniu Jerzemu Zannowi mieszkania w Gliwicach po Niemcu [Waldemarze Rik] (Gliwice,
15.06.1945, 1 egz., s. 1, druk)
24. Arkusz kontrolny ujęcia mienia ruchomego porzuconego i opuszczonego, wydany przez Tymczasowy Zarząd Państwowy na Województwo Śląsko-Dąbrowskie dotyczący mieszkania przydzielonego Jerzemu Zannowi (Katowice,
28.06.1945, 1 egz., s. 2, druk)
25. Arkusz ewidencyjny ujęcia mienia ruchomego porzuconego i opuszczonego (poniemieckiego) wydany przez Tymczasowy Zarząd Państwowy Wydział na miasto Gliwice, dotyczący mieszkania przydzielonego Jerzemu Zannowi
(Gliwice, 26.09.1945, 1 egz., s. 4, druk)
26. Zaświadczenie Zarządu Miejskiego Miasta Gliwic Oddziału Mieszkaniowego potwierdzające decyzję o przydzieleniu
mieszkania Jerzemu Zannowi ([Gliwice], 05.11.1945, 1 egz., s. 2, druk)
27. Przydział mieszkania wydany Jerzemu Zannowi przez Zarząd Miejski Urzędu Mieszkaniowego (Gliwice, 05.11.1945,
1 egz., s. 2, druk)
28. Arkusz ewidencyjny ujęcia mienia ruchomego porzuconego i opuszczonego (poniemieckiego) wydany przez Tymczasowy Zarząd Państwowy Oddział Wojewódzki w Katowicach Wydział w Gliwicach, dotyczący mieszkania przydzielonego Jerzemu Zannowi (Gliwice, 10.02.1946, 1 egz., s. 4, druk)
29. Zezwolenie Tymczasowego Zarządu Państwowego Wydziału Miejskiego w Gliwicach wydane Jerzemu Zannowi
w celu przeniesienia ruchomości (Gliwice, 14.07.1946, 1 egz., s. 1, druk)
30. Rachunek Edmunda Stinzinga dla Jerzego Zanna za wykonanie dwóch foteli (Gliwice, 20.09.1946, 1 egz., s. 1, rkps)
31. Zaświadczenie Państwowego Urzędu Repatriacyjnego Powiatowego Oddziału w Toruniu o przywiezieniu przez Jerzego Zanna transportem nr 31 z Wilna mienia ruchomego (Toruń, 21.09.1946, 1 egz., s. 1, mps)
32. Protokół Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego w Katowicach z oszacowania ruchomości znajdującej się pod zarządem Jerzego Zanna ([Gliwice], 22.02.1947, 1 egz., s. 4, druk)
33. Zawiadomienie Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego w Katowicach Biura Obwodowego w Gliwicach o wynikach
oszacowania mienia ruchomego Jerzego Zanna (Gliwice, 04.04.1947, 1 egz., s. 1, druk)
34. Rachunek za wieszak (Gliwice, 05.05.1947, 1 egz. s. 1, rkps)
35. Potwierdzenie odbioru podpisane przez Jerzego Zanna (Gliwice, 22.05.1947, 1 egz., s. 2, druk)
36. Zaświadczenie Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego w Katowicach Biura w Gliwicach o nabyciu przez Jerzego Zanna mienia ruchomego poniemieckiego (Gliwice, 03.07.1947, 1 egz., s. 1, druk)
37. Odpis Zaświadczenia Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego w Katowicach Biura w Gliwicach o nabyciu przez Jerzego Zanna mienia ruchomego poniemieckiego (Gliwice, 03.07.1947, 1 egz., s. 1, mps)
38. Asygnata przychodowa Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego w Katowicach dotycząca wpłaty Jerzego Zanna (Gliwice, [1947], 1 egz., s. 1, druk)
39. Poświadczenie obywatelstwa Jerzego Zanna i żony Tatiany wystawione przez Zarząd Miejski w Gliwicach (Gliwice,
07.04.1948, 1 egz., s. 1, druk)
40. Rachunek z Centro-Komis (Gliwice, 28.04.1948, 1 egz., s. 1, rkps)
41. Umowa o pracę między Politechniką Śląską a Jerzym Zanem ([Warszawa], 24.01.1949, 1 egz., s. 3, druk)
42. Tymczasowe Zaświadczenie Zarządu Sekcji Szkół Wyższych i Instytutów Naukowych Związku Nauczycielstwa
Polskiego w Gliwicach wystawione na nazwisko Jerzego Zanna, dotyczące członkostwa w Związku (Gliwice,
04.04.1949, 1 egz., s. 1, druk)
43. Powołanie do pracy Jerzego Zanna w Państwowych Zakładach Kształcenia Handlowego w Gliwicach wystawione
przez Dyrekcję Okręgową Szkolenia Zawodowego w Katowicach (Katowice, 26.09.1949, 1 egz., s. 1, mps)
44. Legitymacja służbowa Towarzystwa Przygotowawczych Kursów Uniwersyteckich należąca do Jerzego Zanna ([Gliwice], 02.12.1949, 1 egz., s. 4, druk)
45. Zaświadczenie Technikum Przemysłu Chemicznego w Gliwicach potwierdzające zatrudnienie Jerzego Zanna w charakterze wykładowcy języka rosyjskiego (Gliwice, 06.02.1950, 1 egz., s. 1, druk)
46. Zaświadczenie potwierdzające uczestnictwo Jerzego Zanna w Centralnym Kursie języka rosyjskiego dla nauczycieli
szkół zawodowych w Gdyni-Orłowie (Gdynia, 19.08.1950, 1 egz., s. 1, mps)
32
Kolekcje osobiste
47. Zaświadczenie Ministerstwa Oświaty o udziale Jerzego Zanna w Centralnym Kursie języka rosyjskiego (Warszawa,
19.07.1950, 1 egz., s. 1, druk)
48. Umowa o pracę między Studium Przygotowawczym do Szkół Wyższych a Jerzym Zanem (Gliwice, [01.09.]1950,
1 egz., s. 2, druk)
49. Powołanie do pracy Jerzego Zanna na stanowisko wykładowcy języka rosyjskiego na Wydziale Chemicznym Szkoły
Inżynierskiej Naczelnej Organizacji Technicznej w Katowicach (Katowice, 15.11.1950, 1 egz., s. 1, druk)
50. Zaświadczenie Zakładowej Organizacji Związkowej przy Politechnice Śląskiej dotyczące członkostwa Jerzego Zanna w Związku (Gliwice, 11.04.1951, 1 egz., s. 1, druk)
51. Zaświadczenie Państwowego Technikum Przemysłu Chemicznego w Gliwicach potwierdzające, że Jerzy Zann jest
etatowym wykładowcą języka rosyjskiego (Gliwice, 06.06.1951, 1 egz., s. 1, mps)
52. Wyrok Sądu Powiatowego w Gliwicach w sprawie z powództwa Ignacego Niwirskiego przeciwko Skarbowi Państwa
(Gliwice, 22.02.1952, 1 egz., s. 1, druk)
53. Powołanie do pracy Jerzego Zanna na stanowisko lektora języka rosyjskiego na Politechnice Śląskiej (Gliwice,
20.03.1952, 1 egz., s. 1, druk)
54. Legitymacja Członkowska Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej należąca do Jerzego Zanna (Gliwice,
03.04.1952, 1 egz., s. 6, druk)
55. Decyzja Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Gliwicach, nakazującej Jerzemu Zannowi odstąpienia dwóch pokoi
z zajmowanego mieszkania (Gliwice, 09.02.1953, 1 egz., s. 2, druk)
56. Odwołanie Jerzego Zanna do Wojewódzkiej Komisji Lokalowej przy Prezydium W.R.N. w Katowicach ([Gliwice],
19.02.1953, 1 egz., s. 2, mps)
57. Zawiadomienie Odwoławczej Komisji Lokalowej przy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej o posiedzeniu
w dniu 20.03.1953 roku w sprawie mieszkania Jerzego Zanna (Katowice, 07.03.1953, 1 egz., s. 1, druk)
58. Zawiadomienie Odwoławczej Komisji Lokalowej przy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej o posiedzeniu w dniu
16.04.1953 roku w sprawie mieszkania Jerzego Zanna (Stalinogród [Katowice], 05.04.1953, 1 egz., s. 1, druk)
59. Upoważnienie Jerzego Zanna do odbioru przyczepy samochodowej od Stalinogrodzkich Okręgowych Zakładów
Zbożowych PZZ w Zabrzu podpisane przez Ignacego Niwirskiego (Warszawa, 20.04.1953, 1 egz., s. 1, mps)
60. Rachunek na nazwisko Jerzego Zanna wystawiony przez Centralę Handlową Przemysłu Drzewnego (Gliwice,
12.05.1953, 1 egz., s. 1, druk)
61. Wezwanie Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Gliwicach Wydziału Kwaterunkowego do osobistego stawiennictwa Jerzego Zanna w celu przesłuchania w sprawie mieszkaniowej (Gliwice, 15.06.1953, 1 egz., s. 1, druk)
62. Zaświadczenie Państwowej Operetki w Gliwicach potwierdzające, że Krystyna Skotnik pracuje jako tancerka i zamieszkuje w mieszkaniu Jerzego Zanna (Gliwice, 22.06.1953, 1 egz., s. 1, druk)
63. Zaświadczenie Politechniki Warszawskiej potwierdzające zatrudnienie i miejsce zamieszkania Jerzego Zanna
(Warszawa, 01.08.1953, 1 egz., s. 1, druk)
64. Prośba Jerzego Zanna do Wojewódzkiej Rady Narodowej Wydziału Społeczno-Administracyjnego w Stalinogrodzie
o wydanie zezwolenia na wywóz ruchomości nabytych w Urzędzie Likwidacyjnym w Gliwicach w związku z przeniesieniem służbowym (Gliwice, 05.09.1953, 1 egz., s. 1, mps)
65. Odpis zawiadomienia z Ministerstwa Sprawiedliwości o przeniesieniu siedziby Jerzego Zanna — tłumacza przysięgłego, skierowane do Prezesa Sądu Wojewódzkiego w Stalinogrodzie (Warszawa, 28.09.1953, 1 egz. — wysłany
do Jerzego Zanna 12.10.1953 roku, s. 1, mps)
66. Zezwolenie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie na wywóz przez Jerzego Zanna ruchomości
poniemieckich z Gliwic do Warszawy (Stalinogród [Katowice], 26.10.1953, 1 egz., s. 2, druk)
67. Pismo Sądu Wojewódzkiego dla miasta stołecznego Warszawy do Jerzego Zanna z prośbą o nadesłanie odbitek
w tuszu pieczęci urzędowej i wzoru własnoręcznego podpisu, na odwrocie załączone pismo Ministerstwa Sprawiedliwości do Mennicy Państwowej z dnia 18.12.1953 roku z prośbą o wykonanie pieczęci tłumacza przysięgłego
68. Spis rzeczy Jerzego Zanna do przewozu koleją z Gliwic do Piaseczna sporządzony przez Państwową Komunikację
Samochodową Okręgu Stalinogrodzkiego (Gliwice, 26.03.1954, 1 egz., s. 1, mps)
69. List przewozowy — przesyłka zwyczajna wystawiony przez Kolejowe Przedsiębiorstwo Dowozowe przy PKS w Gliwicach (29–31.03.1954, 1 egz., s. 2, druk)
70. Rachunek Państwowej Komunikacji Samochodowej za przewóz ruchomości Jerzego Zanna (Gliwice, 31.03.1954,
1 egz., s. 1, druk)
71. Legitymacja Członkowska w Kole Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej (1954, 1 egz., s. 2, druk)
72. Odpis pisma wydanego przez Studium Języków Obcych przy Politechnice Warszawskiej, informującego Jerzego
Zanna o wakacie na stanowisku administratora (14.06.1956, 1 egz., s. 2, rkps)
73. List Konstantego Gałkauskasa, profesora Litewskiego Państwowego Konserwatorium do Jerzego Zanna — zaproszenie Jerzego Zanna i żony Tatiany Zann do przyjazdu do Mińska ([Mińsk], 22.06.1962, 1 egz., s. 1, rkps, jęz.
rosyjski)
74. Tłumaczenie listu Konstantego Gałkauskasa, profesora Litewskiego Państwowego Konserwatorium do Jerzego Zanna — zaproszenia Jerzego Zanna i żony Tatiany Zann do przyjazdu do Mińska (02.07.1962, 1 egz., s. 1, mps)
75. Podanie Jerzego Zanna do Biura Paszportów MSW Komendy Wojewódzkiej MO z prośbą o wydanie paszportu
na wyjazd za granicę do ZSRR w celu odwiedzenia rodziny (Warszawa, 30.06.1962, 2 egz., s. 8, druk)
76. Kwestionariusz paszportowy wypełniony przez Jerzego Zanna (Warszawa, 30.06.1962, 2 egz., s. 4, druk)
33
77. Kwestionariusz paszportowy do celów statystycznych wypełniony przez Jerzego Zanna ([30.06.1962], 2 egz.,
s. 4, druk)
78. Odpis skrócony aktu małżeństwa zawartego 05.07.1938 roku w Wilnie między Jerzym Zannem a Tatianą Matusiewicz (Łódź, 12.10.1964, 1 egz., s. 1, druk)
79. Życiorys Jerzego Zanna (1 egz., s. 1, mps)
Listy w języku rosyjskim:
80. Listy w języku rosyjskim ([1947], 4 egz., s. 16, rkps, koperta)
Varia:
81. Książeczka pracy T. Zann (03.05.1941, 1 egz., s. 40, druk)
82. Obrazek Świętej Rodziny (1 egz., s. 1, druk)
83. Fragmenty druków (2 egz., s. 4, druk)
Przedwojenne pocztówki:
84. Pocztówka przedstawiająca Hotel Bristol w Warszawie (1 egz. — na odwrocie list w jęz. rosyjskim, s. 2, rkps)
85. Pocztówka przedstawiająca Filharmonię w Warszawie (1 egz. — na odwrocie list w jęz. rosyjskim, s. 2, rkps)
86. Pocztówka przedstawiająca ulicę Foksal w Warszawie (1 egz. — na odwrocie list [w jęz. litewskim], s. 2, rkps)
87. Pocztówka przedstawiająca pomnik Bogdana Chmielnickiego w Kijowie (1 egz., s. 2, druk)
88. Pocztówka przedstawiająca Plac Mariacki we Lwowie (1 egz. — na odwrocie list w jęz. rosyjskim, s. 2, rkps)
89. Pocztówka przedstawiająca Szkołę mierniczą i przemysłowo-leśną w Łomży (1 egz. — na odwrocie list
w jęz. rosyjskim, s. 2, rkps)
90. Pocztówka przedstawiająca Kościół św. Katarzyny w Gdańsku (1 egz. — na odwrocie list w jęz. rosyjskim, s. 2, rkps)
91. Pocztówka przedstawiająca Magistrat i ulicę Kościuszki w Suwałkach (1 egz. — na odwrocie list w jęz. rosyjskim,
s. 2, rkps)
92. Pocztówka przedstawiająca Dworzec Kąpielowy z widokiem od strony pomostu (1 egz. — na odwrocie list
w jęz. rosyjskim, s. 2, rkps)
AW III/424
Stefan Foltyn
1. Notatnik z zapisami trasy wywózki i nazwiskami osób wywożonych ze Stefanem Foltynem (Sybir, 1915, 1 egz.,
s. 21, rkps)
2. Kartka pocztowa do Marii Foltyn z Guberni Jenisejskiej z informacjami o warunkach mieszkalnych i dobrym zaopatrzeniu w żywność (03.1916, 1 egz., s. 2, rkps)
3. Kartka pocztowa do Marii Foltyn z Guberni Jenisejskiej opisująca życie zesłańca (21.07.1916, 1 egz., s. 2, rkps)
4. Kartka pocztowa wysłana z Guberni Jenisejskiej do Przemyśla z pieczątkami austriackiej cenzury (18.03.1917,
1 egz., s. 2, rkps, jęz. niemiecki)
5. Zaświadczenie pozwalające Stefanowi Foltynowi swobodnie poruszać się i zamieszkiwać na terytorium Rosji z wyjątkiem terenów objętych działaniami wojennymi (Woroneż, 11.11.1917, 1 egz., s. 1, druk, mps)
6. Kalendarzyk kieszonkowy na 1939 r. z notatkami, podpisany Walenty Politowicz (Szamotuły, 1939, 1 egz., s. 92,
druk, rkps)
AW III/428
Wacław Hryniewiecki
Spisy ludności polskiej bułajewskiego regionu:
1. Wykaz rodzin polskich zamieszkałych w Bułajowie i jego regionie wraz z informacjami o wykształceniu, adresie,
okolicznościach aresztowania (3 egz., s. 74, rkps)
2. Spis rodzin wojskowych zamieszkałych w kołchozie Landman, bułajewskiego rejonu, siewiersko-kazachskiej obłastii (2 egz., s. 4, rkps)
3. Wykaz zmarłych bułajewskiego regionu (6 egz., s. 14, rkps)
4. Zestawienie sierot, półsierot i dzieci, rodzice których byliby skłonni rozstać się z nimi ze względu na wywiezienie
lub umieszczenie ich w specjalnych skupiskach dziecięcych (1 egz., s. 16, rkps)
Dokumentacja otrzymanych darów:
5. Specyfikacja towarów wysyłanych pod adresem W. Hryniewieckiego (23.11.1942, 1 egz., s. 1, rkps)
6. Specyfikacja nr 36 towarów wysłanych pod adresem W. Hryniewieckiego (Mamlutka, 18.02.1943, 1 egz., s. 1, mps)
7. Specyfikacja nr 74 towarów wysłanych pod adresem W. Hryniewieckiego (Mamlutka, 13.03.1943, 1 egz., s. 2, mps)
8. Protokoły przyjęcia towarów nadesłanych ze składów w Mamlutce wraz z listem do Ambasady RP w Mamlutce
i dwoma pokwitowaniami (22–23, 26.11.1942 i 22.02.1943, 5 egz., s. 11, rkps)
9. Listy pokwitowań odbioru rzeczy (38 egz.)
10. Pokwitowania otrzymania rzeczy przez różne osoby od W. Hryniewieckiego (1 egz., s. 313, rkps)
11. Pokwitowanie otrzymanych darów: lekarstwa, kawa dla chorych i herbata dla chorych (4 egz., s. 37, rkps)
12. Pokwitowania odbioru zapomóg pieniężnych (2 egz., s. 28, rkps)
13. Pokwitowania odbioru paszportów i innych zaświadczeń: zeszyt (1 egz., s. 3, rkps)
14. Pokwitowanie I partii pomocy odzieżowej (1 egz., s. 266, rkps)
34
Kolekcje osobiste
15.
16.
17.
18.
19.
Wykaz wypłaconych zasiłków (1 egz., s. 4, rkps)
Wykaz darów żywnościowych i ubraniowych (1 egz., s. 11, rkps)
Rozliczenie za styczeń 1943 roku, lista pokwitowań odbioru zapomóg: zeszyt (1 egz., s. 32, rkps)
Wykaz obywateli polskich i rzeczy nadanych na Bułajewo i rejon: zeszyt (1 egz., s. 23, rkps)
Wykaz darów rzeczowych gospodarzy (1 egz., s. 1, rkps)
Listy:
20. Prośba Teodora Borysiuka o wydanie zapomogi (20.02.1942, 1 egz., s. 2, rkps)
21. List od Delegatury Ambasady RP w Petropawłowsku do W. Hryniewieckiego zalecający zdobycie działki pod uprawę
kartofli (12.05.1942, 1 egz., s. 1, rkps)
22. Pismo od Delegata Ambasady RP Witolda Płoskiego — zatwierdzenie budżetu na czerwiec 1942 z prośbą o zmniejszenie ilości udzielanych zapomóg (08.06.1942, 1 egz., s. 1, rkps)
23. Prośba Glikerji Tańczuk, wdowy po hamulcowym ze Zdołbunowa, o przyznanie stałej zapomogi lub przywrócenia
należnej emerytury, załączony odcinek dla odbiorcy otrzymanej w czerwcu 1939 emerytury (10.06.1942, 1 egz.,
s. 2, rkps)
24. Prośba od Delegatury Ambasady RP w Petropawłowsku o nadesłanie wykazu zmarłych w rejonie (28.06.1942,
1 egz., s. 2, rkps, jęz. polski i rosyjski)
25. List od kierownika magazynów w Mamlutce do W. Hryniewieckiego z informacją o przesłaniu 2 paczek dla Karoliny Troniszczyńskiej (Mamlutka, 23.11.1942, 1 egz., s. 1, rkps)
26. List do W. Hryniewieckiego z podziękowaniami za otrzymane rzeczy i informacją o ich rozdysponowaniu ([Karagandiusk], 25.[01].1943, 2 egz., s. 6, rkps)
27. Podziękowanie od Polaków — wygnańców z ziemi wileńskiej za okazaną pomoc (Czystowski, 07.03.1943, 1 egz.,
s. 1, rkps)
28. List od W. Hryniewieckiego do naczelnika NKWD rejonu bułajewskiego z informacją o zabraniu majątku z ambasady i prośbą o zwrot rzeczy swoich i rodziny (06.04.1943, 1 egz., s. 2, rkps, jęz. rosyjski)
29. List do W. Hryniewieckiego na temat kwestii technicznych odbioru rzeczy (1 egz., s. 4, rkps)
30. Podziękowania od Marii Szemiotkowej dla W. Hryniewieckiego za szczególną pomoc okazaną rodzinie (1 egz.,
s. 2, rkps)
Sprawy pieniężne, rozliczenia:
31. Formularz do rozliczenia z zaliczki (1 egz., s. 2, mps)
32. Rozliczenia z zaliczki za październik 1942 roku, zestawienia wydatków (1 egz., s. 2, rkps)
33. Zestawienie wydatków (1 egz., s. 9, rkps)
34. Zeszyt kasowy (1 egz., s. 65, rkps)
35. Kajet kasowy rozpoczęty 06.03.1942 roku, zakończony 31.12.1942 roku (1 egz., s. 66, rkps)
36. Przekaz z polskiej ambasady w Kujbyszewie na 1050 rubli (1 egz., s. 2, druk, rkps, jęz. rosyjski)
Dokumenty z działalności:
37. Pisma potwierdzające tożsamość członków rodziny żołnierzy, na podstawie których wydano zaświadczenie
do Biura Kartkowego Aprowizacyjnego:
Helena Pionn, żona Józefa (1 egz., s. 1, rkps)
Maria Długosz, żona Bolesława, Bułajewo (31.05.1942, 1 egz., s. 1, rkps)
Janina Ejsmont, żona Kazimierza (20.09.1942, 1 egz., s. 2, rkps)
Dora Ryżowa (1 egz., s. 1, rkps)
Eleonora Maciejewska, żonaWacława Kazimierza (31.05.1942, 1 egz., s. 1, rkps)
Izabela Peczkis (1 egz., s. 1, rkps)
38. Okólnik nr 2 Delegatury Ambasady RP w Petropawłowsku regulujący przyznawanie zapomóg oraz dysponowanie
darami (21.04.1942, 1 egz., s. 2, rkps)
39. Okólnik nr 3 Delegatury Ambasady RP w Petropawłowsku nakazujący dostarczenie danych na temat dzieci potrzebujących opieki (18.06.1942, 1 egz., s. 2, rkps)
40. Wskazówki dla ubiegających się o pieniężne zasiłki wojskowe (30.06.1942, 1 egz., s. 2, rkps)
41. Kwestionariusze dla osób narodowości polskiej zamieszkujących określony region (2 egz., s. 4, rkps)
42. Wyciąg z urzędowego spisu lekarzy wydanego przez Ministerstwo Opieki Społecznej w Warszawie w 1939 roku
(1 egz., s. 2, rkps)
43. Rewizja wyroku sądu obwodowego — umorzenie sprawy Zofii Tomaszek (17.01.1942, 1 egz., s. 2, rkps, jęz. rosyjski)
Notatki:
44. Notatki (3 egz., s. 5, rkps, jęz. polski i rosyjski)
45. Zeszyt: notatki, list od Delegatury Ambasady RP w Petropawłowsku, okólnik nr 1 (1 egz., s. 11, rkps, jęz. polski
i rosyjski)
46. Notatki po rosyjsku
35
AW III/429
Bogdan Rostropowicz
1. Kopia świadectwa szkolnego Leszka Dalewicza z Jednoklasowej Publicznej Szkoły Powszechnej (Bostnica (Dubno), 28.06.1930, 1 egz., s. 2, kserokopia)
2. Zdjęcia:
zdjęcie małego chłopca [Bogdana Rostropowicza] z I Komunii świętej, podpis na odwrocie: pamiątka pierwszej
Komunii świętej, Wronki 1938 rok, dla kochanej cioci i chrzestnej matki zasyłam swoją fotografię pierwszej
Komunii świętej — Bobek (1 egz., kserokopia)
zdjęcie młodej kobiety [prawdopodobnie Róży Rostropowicz — matki Bogdana] (2 egz., kserokopia)
3. Zeszyt z zapiskami szesnastoletniego powstańca Bogdana Rostropowicza, znaleziony na cmentarzu powązkowskim po wojnie, pisany 26–29.08.1944 roku do rodziców. Zawiera opis walk (m.in. atak na Dworzec Gdański)
(Warszawa, 26–29.08.1944, 3 egz., s. 25, rkps, mps, druk)
AW III/434
Marceli Ślaski
1. Legitymacja poświadczająca przynależność do Koła Kolejowego wystawiona przez Ligę Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (1935, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
2. Zobowiązanie zwolnionego z niemieckiej niewoli do wykonywania pracy przydzielonej przez Urząd Pracy (1940,
1 egz., s. 1, mps)
3. Kartka opisująca zawartość paczki Amerykańskiego Czerwonego Krzyża (05.1941, 1 egz., s. 1, druk, jęz. angielski)
4. 25 listów M. Ślaskiego wysłanych z obozów jenieckich do żony, syna, brata oraz korespondencja przychodząca
(Frankfurt nad Menem, 29.06.1941–13.01.1945, 25 egz., s. 50, mps)
5. Obrazek Bóg się rodzi (12.1942, 1 egz., s. 1, druk)
6. Kalendarzyk kieszonkowy polskiej YMCA na rok 1944 (1 egz., s. 2, druk)
7. Zaświadczenie o rejestracji wydane przez MO (Warszawa, 13.12.1946, 1 egz., s. 1, mps, rkps)
8. Zaświadczenie potwierdzające miejsce zamieszkania przed powołaniem do wojska i po powrocie z obozów jenieckich (Warszawa, 27.08.1948, 1 egz., s. 1, rkps)
9. Życiorys; na odwrocie podanie do Starosty Grodzkiego w Warszawie o wydanie dowodu obywatelstwa (Warszawa,
27.11.1948, 1 egz., s. 2, rkps)
10. Pismo Kolejowych Zakładów Zabezpieczenia Ruchu i Łączności potwierdzające przyznanie nagrody za sumienne
wykonywanie obowiązków (Warszawa, 16.12.1957, 1 egz., s. 1, mps, druk)
11. Znaczek pocztowy z 09.10.1959 roku (1 egz., s. 1, druk)
12. Świadectwo Zarządu Warszawskiego Wojewódzkiego Związku Pszczelarzy potwierdzające uczestnictwo w kursie
dla hodowców pszczół w roku 1962 (1 egz., s. 1, druk, rkps)
13. Pismo do CAW z prośbą o wydanie zaświadczenia o przebiegu służby wojskowej z formularzem dotyczącym służby
wypełnionym przez Marcela Ślaskiego (Warszawa, 29.10.1974, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
14. Zaświadczenie o członkostwie w ZBoWiDzie potwierdzające okres uwięzienia w hitlerowskich obozach koncentracyjnych (Warszawa, 31.12.1976, 1 egz., s. 1, druk, mps)
15. Pismo ZBoWiD-u przyznające dyplom za udział w Kampanii Wrześniowej (Warszawa, 05.11.1979, 1 egz.,
s. 1, mps)
16. Legitymacja ZBoWiD (Warszawa, 26.06.1981, 1 egz., s. 2, druk)
17. Legitymacja byłego jeńca wojennego wystawiona przez Polskie Siły Zbrojne (1 egz., s. 6, druk, rkps)
18. Kartka Priere pour les prisonniers (1 egz., s. 2, druk, jęz. francuski)
19. Notatki dotyczące życiorysu (1 egz., s. 1, rkps)
AW III/455
Edward Erdman
1. Zaświadczenie o tym, że Józefa Zdzitowiecka została wdową i ma prawo do swobodnego osiedlenia się na terenie
całej Guberni Rosyjskiej (Warszawa, 1894, 2 egz., s. 2, rkps, jęz. rosyjski)
2. Paszport podróżny Edwarda Erdmana (Włodzimierz, 21.10.1919, 1 egz., s. 8, druk)
3. Świadectwo maturalne Zofii Erdman uzyskane w roku 1919 w Siedmioklasowej Polskiej Szkole Realnej w Charkowie (1919, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
4. List Edwarda Erdmana do matki Marii (Przyborow, 30.07.1923, 1 egz., s. 4, rkps)
5. Kartka pocztowa Edwarda Erdmana do matki Marii ([Staweczki], 31.07.1923, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
6. Pokwitowanie przesłania przez Edwarda Erdmana matce Marii kwoty 300 tysięcy (08.08.1923, 1 egz., s. 2, rkps,
koperta)
7. List Zdzitowieckiego do ciotki Marii Erdman (Łuck, 08.08.1923, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
8. Świadectwo metrykalne śmierci Edwarda Erdmana 03.03.1920 roku (Kowel, 03.10.1924, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
9. Wiadomość J. Kieraszewicza z oflagu VII U do Wiktora Wejubauma-Kota z Wilna (06.02.1940, 1 egz., s. 2,
druk, rkps)
36
Kolekcje osobiste
10. Odpis świadectwa ślubu Edwarda Erdmana z Marią Zdzitowiecką (Grodzisk Mazowiecki, 04.07.1930, 1 egz., s. 1,
druk, rkps)
11. Zdjęcie Edwarda Erdmana (1 egz.)
12. Wizerunek Cudownego Obrazu N.P. Maryi u o. Dominikanów w Boru pod Krasnobrodem (1 egz., s. 1, druk)
AW III/462
Maria (Maryla) Budkiewicz
AW III/462.1
Korespondencja:
Listy do Maryli (Marii) Budkiewicz:
1. List do Maryli Budkiewicz (05.07.1945, 1 egz., s. 1, rkps)
2. Kartka pocztowa do Maryli Budkiewicz (Wilno, 24.01.1948, 1 egz., s. 2, rkps)
3. Kartka pocztowa Ireny [...] do Maryli Budkiewicz (Makowszczyzna, 17.04.1948, 1 egz., s. 2, rkps)
4. Kartka pocztowa Anny Mosirownej do Maryli Budkiewicz (21.04.1948, s. 2, rkps)
5. Kartka pocztowa do Maryli Budkiewicz (10.08.1948, 1 egz., s. 2, rkps)
6. List Weroniki Branickiej do Maryli Budkiewicz (01.09.1948, 1 egz., s. 2, rkps)
7. List Marysi Jankowskiej do Maryli Budkiewicz (20.09.1948, 1 egz., s. 2, rkps)
8. List Maryli Budkiewicz (Szułuta, 15.11.1948, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
9. List Ireny [...] do Maryli Budkiewicz (Makowszczyzna, 23.12.1948, 1 egz., s. 2, rkps)
10. Kartka pocztowa od Wiśki [...] do Maryli Budkiewicz (31.12.1948, 1 egz., s. 2, rkps)
11. List do Maryli Budkiewicz ([Wilno], 06.01.1949, 1 egz., s. 2, rkps)
12. List Kizi [...] i Marysi Jankowskiej do Maryli Budkiewicz (Wilno, 28.01.1949, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
14. List Kazi [...] do Maryli Budkiewicz (18.04.1949, 1 egz., s. 2, rkps)
16. List Kizi [...] do Maryli Budkiewicz ([31.10.1949], 1 egz., s. 2, rkps)
17. List Marysi [Jankowskiej] do Maryli Budkiewicz (Wilno, 23.07.1950, 1 egz., s. 2, rkps)
18. List Jadwigi Strukowskiej do Maryli Budkiewicz (Kraków, 08.02.1953, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
19. List Magdy [...] do Marysi Budkiewicz (28.06.1953, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
20. Koperta zaadresowana na Marysię Budkiewicz (16.07.1953, 1 egz., s. 1, rkps)
22. List Ireny [...] do Maryli Budkiewicz (Wilno, 08.10.1953, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
23. List [...] Strukowskiej (Kraków, 03.11.1953, 1 egz., s. 2, rkps)
25. List do Marysi Budkiewicz (10.01.1954, 1 egz., s. 1, rkps, koperta)
26. List Ireny [...] do Maryli Budkiewicz (04.04.1954, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
27. List Czesławy [...] do Maryli Budkiewicz (10.07.1954, 1 egz., s. 1, rkps)
28. List Marysi [K.] do Maryli Budkiewicz (22.07.1954, 1 egz., s. 1, rkps, koperta)
29. List Marysi [K.] do Maryli Budkiewicz (18.08.1954, 1 egz., s. 1, rkps, koperta)
30. List Marysi [...] i Kizi [...] do Maryli Budkiewicz ([Wilno], 19.11.1954, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
31. List Ludki [...] do Maryli Budkiewicz (Wilno, 19.12.1954, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
32. List do Marysi Budkiewicz (29.01.1955, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
33. List Ludki [...] do Maryli Budkiewicz (Wilno, 30.01.1955, 1 egz. — dodatkowo wycięte zdjęcie z gazety przedstawiające Wilno, s. 2, rkps, koperta)
35. List do Maryli Budkiewicz (Karaganda, 20.06.1955, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
36. List o. Kamila do Marysi Budkiewicz (29.09.1955, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
37. List o. Kamila do Marysi Budkiewicz (09.12.1955, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
38. List Wiśki do Maryli Budkiewicz (13.12.1955, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
39. List Bożeny [..] i Weroniki Branickiej do Maryli Budkiewicz (Wilno, 19.12.1955, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
40. Koperta zaadresowana do Marysi Budkiewicz (21.12.1955, 1 egz., s. 1, rkps)
42. List od o. Kamila do Maryli Budkiewicz (05.03.1956, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
43. List od Kazi [...] do Maryli Budkiewicz (14.03.1956, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
44. List do Maryli Budkiewicz (27.03.1956, 1 egz., s. 1, rkps)
45. List Marysi [M.] do Maryli Budkiewicz (Wilno, 25.04.1956, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
46. List Weroniki Branickiej do Maryli Budkiewicz (Wilno, 20.06.1956, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
47. List do Maryli Budkiewicz (16.07.1956, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
48. List Ludki [...] do Maryli Budkiewicz (20.08.1956, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
49. List Kazi [W.] do Maryli Budkiewicz ([1956], 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
50. List Kazi [...] do Maryli Budkiewicz (Wilno, 08.01.1957, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
37
51.
52.
53.
54.
55.
List do Maryli Budkiewicz (Wilno, 21.08.1959, 1 egz., s. 2, rkps)
List do Maryli Budkiewicz (1 egz., s. 2, rkps)
List do Marysi Budkiewicz (1 egz., s. 2, rkps)
List o. Kamila do Maryli Budkiewicz (1 egz., s. 2, rkps, koperta)
Koperta zaadresowana do Marysi Budkiewicz (1 egz., s. 1, rkps)
Korespondencja Kazimierza Budkiewicza z rodziną:
56. List Kazimierza Budkiewicza do rodziny o działaniach wojennych na froncie, o obecnej pracy na dalekiej północy
i marzeniu o powrocie (01.12.1946, 1 egz., s. 2, rkps)
57. List Kazimierza Budkiewicza do rodziny o losie na froncie i w łagrze (01.12.1946, 1 egz., s. 2, koperta)
58. List Kazimierza Budkiewicza do rodziny — radość z otrzymanej pierwszej po latach wiadomości, o losach podczas
wojny i obecnej pracy (02.11.1947, 1 egz., s. 2, rkps)
59. List Kazimierza Budkiewicza do rodziny — w podróży do [Nian-Mar] (26.01.1947, 1 egz., s. 1, rkps)
60. List Kazimierza Budkiewicza do rodziny (29.05.1947, 1 egz., s. 2, rkps)
61. List Kazimierza Budkiewicza do rodziny (14.06.1947, 1 egz., s. 1, rkps)
62. List Kazimierza Budkiewicza do rodziny (1 egz., s. 1, rkps)
Korespondencja Józefy Piekarskiej, Jana Ignacego Piekarskiego i Bronisławy Piekarskiej z Michałem Budkiewiczem:
63. List Józefy Piekarskiej i Jana Ignacego Piekarskiego do Michała Budkiewicza na temat starań o repatriację,
o podaniach do Chruszczowa, Bułganina, sprawy rodzinne (Czaplinek, 10.10.1955, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
64. List Bronisławy Piekarskiej do Michała Budkiewicza (Lubraniec, 08.12.1955, 1 egz., s. 2, rkps)
65. List Józefy Piekarskiej i Jana Ignacego Piekarskiego do Michała Budkiewicza — zasłyszane wieści o repatriacji,
sprawy rodzinne, choroby (17.12.1955, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
66. List Józefy Piekarskiej i Jana Ignacego Piekarskiego do Michała Budkiewicza — informacja o zgodzie na powrót
tu do kraju (Czaplinek, 13.01.1956, 1 egz., s. 1, rkps, koperta)
67. List Józefy Piekarskiej i Jana Ignacego Piekarskiego do Michała Budkiewicza — informacje o repatriacji, sprawy
rodzinne, ogólnie o sytuacji po wojnie (Czaplinek, 28.03.1956, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
68. List Józefy Piekarskiej i Jana Ignacego Piekarskiego do Michała Budkiewicza — informacje o repatriacji, opis
Czaplinka (Czaplinek, 18.06.1956, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
Korespondencja Leokadii Kulczyńskiej z Alojzym Budkiewiczem:
69. List Leokadii Kulczyńskiej do Alojzego Budkiewicza (20.10.1959, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
70. List rodziny Leokadii Kulczyńskiej do Alojzego Budkiewicza (1 egz., s. 2, rkps)
Listy do Anny Budkiewicz:
71. Kartka pocztowa do Anny Budkiewicz (Wilno, 05.04.1949, 1 egz., s. 2, rkps)
72. Kartka pocztowa do Anny Budkiewicz (Wilno, 21.07.1949, 1 egz., s. 2, rkps)
73. List Anny Smyrkowskiej do Anny Budkiewicz (Giszyszki, 11.03.1950, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
74. List Jadwigi Strukowskiej do Anny Budkiewicz (Kraków, 02.04.1953, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
75. List Jadwigi Strukowskiej do Anny Budkiewicz (Kraków, 18.09.1955, 1 egz., s. 2, rkps, koperta)
Varia:
76. Kartka pocztowa do Bożenki (Wilno, 10.01.1949, 1 egz., s. 2, rkps)
77. List Sławy, Bodzia, Edka, Joli, Peli [...] do mamy i Loli, na odwrocie list do Michała (Gdańsk, 10.01.1949, 1 egz.,
s. 2, rkps)
78. List do [Hanny, Michała i Maryli] (11.06.1950, 1 egz., s. 2, rkps)
79. List Loli [...] do Alutki [...] i Wici [...] (12.10.1952,1 egz., s. 2, rkps)
80. Koperta zaadresowana na nazwisko M. M. Bzałkiewicz (19.12.1960, 1 egz., s. 1, rkps)
81. List Anny [...] do państwa Budkiewiczów (1 egz., s. 2, rkps)
82. List do taty pisany ręką dziecka (1 egz., s. 2, rkps)
83. Korespondencja w języku rosyjskim (21 egz., s. 46, rkps, 15 kopert)
AW III/462.2
Dokumenty i przedmioty Marii (Maryli) Budkiewicz:
1. 5 guzików od polskiego, przedwojennego munduru ([przed 1939], 5 egz.)
2. 3 karty pocztowe wydane okolicznościowo z okazji zjazdu Sokolstwa (Wilno, 1939, 3 egz., druk)
3. Portfel Kazimierza Budkiewicza zawierający medalik (Archangielsk, [1941], 1 egz.)
4. Zeszyt 10-y miesięcznika „Nowa Polska” (Londyn, 10.1944, 1 egz., s. 79, druk)
5. Zaświadczenie lekarskie [pani Budkiewicz] (07.01.1945, 1 egz., s. 1, rkps)
6. Zeszyt zawierający zbiór wierszy młodzieży znajdującej się w obozach na terenie ZSRR ([1948–54], 1 egz.,
s. 26, rkps)
7. Pismo do pani Budkiewicz informujące, że z polecenia Wandy Wasilewskiej jej pismo skierowano do Ministerstwa
Spraw Socjalnych Republiki Ukraińskiej (23.11.1951, 1 egz., s. 1, mps)
8. Dodatek ilustrowany do „Życia Warszawy” poświęcony 73-ej rocznicy narodzin Stalina (21.12.1952, 1 egz.,
s. 4, druk)
9. Pismo dyrektora kombinatu przemysłowego do pani Budkiewicz informujące, że jej mąż u niego nie pracował
(1952, 1 egz., s. 1, rkps)
10. Odpowiedź nr 47/40 z Ministerstwa Spraw Socjalnych Republiki Białoruskiej skierowana do pani Budkiewicz,
odrzucająca jej prośbę o rentę po mężu (1952, 1 egz., s. 1, druk)
38
Kolekcje osobiste
11. Pokwitowanie z Ministerstwa Łączności ZSRR nr 122 o przekazaniu przesyłki do Republiki Komi (1 egz., s. 2, druk)
12. Reprodukcja obrazu Pochód na Sybir przedstawiającego drogę do Irkucka, którą podążała Maria Suchodolska
(1 egz., s. 1, druk)
AW III/512
Anna, Władysław, Ryszard, Marian Lewandowscy:
AW III/512.1
Władysław Lewandowski:
1. Książeczka podatkowa (Wilno, 1940, 1 egz., s. 8, druk, rkps, jęz. litewski)
2. Karta zawiadomienia o zgonie Władysława Lewandowskiego (Teheran, 28.09.1942, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
3. Potwierdzenie śmierci Władysława Lewandowskiego wydane przez Duszpasterstwo Polskie (Mansfield, 20.06.1969,
1 egz., s. 1, mps, jęz. angielski)
AW III/512.2
Anna Lewandowska:
1. Paszport Anny Lewandowskiej zezwalający na poruszanie się po ZSRR i wszystkich krajach zaprzyjaźnionych
i sprzymierzonych (Samarkanda, 10.04.1942, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
2. Tymczasowy paszport Anny Lewandowskiej wydany przez Poselstwo RP w Teheranie (Teheran, 23.02.1943, 1 egz.,
s. 1, druk, rkps)
3. Dokument pozwalający na jednorazowy przejazd Anny Lewandowskiej z Iranu do Brytyjskiej Afryki Wschodniej
(Teheran, 21.07.1943, 1 egz., s. 1, druk, rkps, jęz. polski i angielski)
4. Zawiadomienie o śmierci syna — Ryszarda Lewandowskiego, który poległ śmiercią marynarza na ORP „Dragon”
(Londyn, 17.08.1944, 1 egz., s. 1, mps)
5. Zawiadomienie z Czerwonego Krzyża o miejscu przebywania Ryszarda Lewandowskiego, Nairobi (14.11.1944,
1 egz., s. 1, mps)
6. Zawiadomienie z Czerwonego Krzyża o śmierci Ryszarda Lewandowskiego (Londyn, 16.12.1944, 1 egz., s. 1, fotokopia)
7. Informacja na temat spadku po synu w postaci depozytu gotówkowego (Londyn, 22.04.1948, 1 egz., s. 1, mps)
8. Formularz rejestracyjny (Southampton, 28.06.1948, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
9. Świadectwo rejestracji (Louth, 09.07.1948, 1 egz., s. 8, druk, rkps, jęz. angielski)
10. Karta identyfikacyjna (1948, 1 egz., s. 2, druk, rkps, jęz. angielski)
11. List do Anny Lewandowskiej w sprawie prywatnych rzeczy jej syna Ryszarda (Londyn, 12.1948, 1 egz., s. 1, mps,
jęz. angielski)
12. Legitymacja Światowego Związku Polskich Byłych Więźniów Politycznych w ZSRR (Nottingham, 01.09.1990,
13. Koperta zaadresowana do Anny Lewandowskiej (Grodno, 1 egz., s. 1, rkps, jęz. polski i rosyjski)
AW III/512.3
Ryszard Lewandowski:
1. Świadectwo szkolne (Wilno, 1940/41, 1 egz., s. 1, druk, rkps, jęz. litewski)
2. List Polskiego Czerwonego Krzyża w sprawie poszukiwania miejsca pobytu Anny i Mariana Lewandowskich (Londyn, 11.02.1943, 1 egz., s. 1, mps)
3. Metryka zgonu Ryszarda Lewandowskiego (Devonport, 27.03.1947, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
4. Poświadczony odpis metryki zgonu (Devonport, 27.03.1947, 1 egz., s. 1, mps, rkps, jęz. angielski)
5. Kwit depozytowy rzeczy Ryszarda Lewandowskiego (1 egz., s. 2, druk, rkps, jęz. angielski)
AW III/512.4
Marian Lewandowski:
1. Paszport Mariana Lewandowskiego zezwalający na poruszanie się po ZSRR i wszystkich krajach zaprzyjaźnionych
i sprzymierzonych (Samarkanda, 11.04.1942, 1 egz., s. 1, kserokopia)
2. Dokument potwierdzający możliwość wyjazdu Mariana Lewandowskiego do Iranu (Samarkanda, 29.08.1942,
3. Świadectwo tymczasowe ukończenia przez Mariana Lewandowskiego Szkoły Podoficerskiej 16 Pomorskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej (15.04.1945, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
4. Ocenzurowana koperta zaadresowana do Mariana Lewandowskiego (Londyn, 08.06.1945, 1 egz., s. 1, rkps)
5. Zawiadomienie o śmierci brata (Londyn, 06.06.1945, 1 egz., s. 1, mps)
6. Odpis umowy służby w wojsku stałym (12.1948, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
7. Legitymacja odznaki pamiątkowej 2 Korpusu (01.1947, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
8. Zaświadczenie uprawniające do noszenia odznaki 2 Warszawskiej Dywizji Pancernej (10.02.1947, 1 egz.,
s. 1, mps)
9. Stwierdzenie przeniesienia do rezerwy (26.06.1947, 1 egz., s. 2, druk, rkps, jęz. polski i angielski)
10. Dowód osobisty obcokrajowca (26.06.1947, 1 egz., s. 2, druk, rkps, jęz. polski i angielski)
11. Instrukcje dla zdemobilizowanych lub przeniesionych do rezerwy (30.06.1947, 1 egz., s. 4, druk, jęz. polski
i angielski)
39
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
Świadectwo rejestracji (Sheffield, 02.07.1947, 1 egz., s. 8, druk, rkps, jęz. angielski)
Zaświadczenie o zakończeniu służby (Londyn, 19.07.1948, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
Instrukcja postępowania przy zwolnieniu z PKPR (19.07.1948, 1 egz., s. 2, mps)
Zaświadczenie wydane Marianowi Lewandowskiemu w związku z jego pobytem w szpitalu z powodu zachorowania
na tyfus (1 egz., s. 1, rkps, jęz. rosyjski)
Zaświadczenie o ukończeniu kursu nowoczesnej wiedzy wojskowej (Londyn, 19.11.1955, 1 egz., s. 1, mps)
Dyplom mianowania Mariana Lewandowskiego podporucznikiem rezerwy (Londyn, 15.08.1956, 1 egz., s. 1,
druk, mps)
Zaświadczenie o ukończeniu kursu „Nottingham” Oficerskiej Szkoły Piechoty (Londyn, 09.03.1958, 1 egz.,
s. 1, mps)
Dyplom ukończeniu kursu dowódców Pododdziałowych Grup Bojowych B.K.M. Pogoń (Londyn, 01.01.1963, 1 egz.,
s. 1, druk)
Dyplom mianowania Mariana Lewandowskiego podporucznikiem w korpusie oficerów piechoty (Londyn,
15.08.1963, 1 egz., s. 1, druk, mps)
Wiersz Mariana Lewandowskiego o Józefie Piłsudskim (22.06.1969, 1 egz., s. 1, rkps)
Dyplom nadania Marianowi Lewandowskiemu stopnia kapitana w korpusie oficerów piechoty (Londyn, 03.06.1969,
Informacja o nadaniu rangi kapitana (Londyn, 04.06.1969, 1 egz., s. 1, mps, rkps)
Dyplom nadania Marianowi Lewandowskiemu brązowego medalu Skarbu Narodowego (Londyn, 10.04.1970,
Dyplom nadania Marianowi Lewandowskiemu Honorowego Członkostwa Polskiej Wspólnoty Katolickiej w Mansfield (10.11.1974, 1 egz., s. 1, druk)
Dyplom nadania Krzyża 5 Kresowej Dywizji Piechoty (Londyn, 15.08.1978, 1 egz., s. 1, druk)
Legitymacja Światowego Związku Polskich Byłych Więźniów Politycznych w ZSRR (Nottingham, 01.09.1990,
Dyplom nadania Marianowi Lewandowskiemu Krzyża Kołymiacy-Sybiracy (Nottingham, 10.02.1992, 1 egz., s. 1,
kopia)
Dyplom nadania Marianowi Lewandowskiemu Krzyża Zasługi PMK (Londyn, 23.03.1998, 1 egz., s. 1, druk)
Ustawa o ubezpieczeniu na wypadek bezrobocia (1 egz., s. 1, druk)
List Mariana Lewandowskiego do redakcji „Dziennika Polskiego” w sprawie paszportów konsularnych (1 egz.,
s. 2, rkps)
Wycinek prasowy dotyczący Mariana Lewandowskiego (1 egz., s. 1, druk)
AW III/512.5
Korespondencja:
1. List od Henryka Coscine opisujący jego przeżycia po przekroczeniu granicy Rumunii (Pitesti, 10.12.1939, 1 egz.,
s. 4, rkps)
2. List-trójkąt Mariana Lewandowskiego do matki opisujący jego próby wstąpienia do wojska (1 egz., s. 2, rkps)
3. List-trójkąt Mariana Lewandowskiego do matki z informacją, że został przydzielony do Kompanii Młodocianych
(24.07.1942, 1 egz., s. 2, rkps)
4. List Ryszarda Lewandowskiego do matki, w którym zawiadamia ją o śmierci Władysława Lewandowskiego
(16.03.1942, 1 egz., s. 4, rkps)
5. List Jana Gawędy do panny Mili, w związku ze śmiercią Ryszarda Lewandowskiego (Sth. Devon, 08.08.1944,
1 egz., s. 2, rkps)
6. Kartka pocztowa Heleny Kościuk do Anny Lewandowskiej podpisana „Lodz – Deutsches Reich” (1 egz., s. 2, rkps,
jęz. niemiecki)
7. Koperta zaadresowana do Władysława Lewandowskiego od Ryszarda Lewandowskiego (1 egz., s. 1, rkps,
jęz. rosyjski)
8. 16 listów-kartek pisanych przez Annę i Mariana Lewandowskich podczas jego pobytu w szpitalu (16 egz., s. 21, rkps)
9. Kartka napisana przez Annę Lewandowską do Ryszarda (1 egz., s. 2, rkps)
AW III/512.6
Broszury, artykuły, formularze i ikonografia:
1. Informacja na temat przeniesienia z Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia do rezerwy (1 egz.,
s. 2, druk)
2. Podanie o zwolnienie z Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia (2 egz., s. 2, jęz. polski i angielski)
3. Biuletyn „Psychologia Wojenna” (Londyn, 1958, 1 egz., s. 35, druk)
4. Statut Związku Artylerii Przeciwlotniczej (Londyn, 1973, 1 egz., s. 12, druk)
5. Informacja o polskich uchodźcach z Tanganiki (1 egz., s. 1, mps)
6. Obrazek Matki Boskiej Zwycięskiej z Kozielska — patronki II Korpusu Polskiego (1 egz., s. 2, druk)
7. Kartka pocztowa Marynarki Wojennej (1 egz., s. 1, druk)
8. Zarys historyczny pamiątkowego krzyża 5 Kresowej Dywizji Piechoty (1 egz., s. 1, druk)
9. Orzeł Marynarki Wojennej Rzeczypospolitej Polskiej (1 egz., metal, wstęga)
10. Przewodnik dotyczący sił powietrznych i samolotów wydany przez Departament Wojny (1943, 1 egz., s. 35, druk)
11. Książeczka dotycząca sił powietrznych Wielkiej Brytanii (1 egz., s. 29, druk)
40
Kolekcje osobiste
12. Karta świąteczna z logo ORP Dragon (1 egz., s. 1, druk)
13. Z. Wałaszewski, Alessano, czyli o przyjaźni polsko-włoskiej („Gazeta Niedzielna”, 02.07.1995, 2 egz., s. 4, kserokopia)
14. „Junak” — biuletyn związku junackich szkól mechanicznych (09.1997, 1 egz., s. 36, druk)
15. Wiersz Obok orła znak pogoni (1 egz., s. 2, rkps)
AW III/559
Franciszek Brzezowski
1. Akt oskarżenia 14 osób, w tym Franciszka Brzezowskiego, w związku z prowadzoną przez Władze Bezpieczeństwa akcją przeciwko nielegalnej organizacji konspiracyjnej „Konspiracyjne Wojsko Polskie” ([Łódź], 20.11.1946,
1 egz., s. 12, mps)
2. Prośba Koła Wiejskiego „Wici” o uwolnienie Franciszka Brzezowskiego z podaniem informacji na temat jego ofiarnej działalności nauczycielskiej (Huta Drewniana, 22.07.1946, 1 egz., s. 4, rkps)
3. Prośba mieszkańców gminy Kobiele o zwolnienie Franciszka Brzezowskiego w związku z jego dokonaniami w pracy oświatowej (Kobiele Wielkie, 22.07.1946, 1 egz., s. 3, rkps)
4. Prośba mieszkańców gminy Żytno o uwolnienie Franciszka Brzezowskiego umotywowana opisem jego zasług
dla szkolnictwa (Żytno, 10.08.1946, 1 egz., s. 4, rkps)
5. Prośba mieszkańców Gromady Wola-Kuźniewska o uwolnienie Franciszka Brzezowskiego, opisująca jego działalność na rzecz podnoszenia poziomu wykształcenia w ich wsi i stworzenia w Radomsku bursy dla dorosłych (1 egz.,
s. 3, rkps)
6. Prośba mieszkańców Gromady Wola-Kuźniewska o uwolnienie Franciszka Brzezowskiego (1 egz., s. 3, rkps)
7. Wezwanie adwokata Ryszarda Vogla do Sadu Wojewódzkiego w Łodzi w sprawie Franciszka Brzezowskiego
(07.07.1947, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
AW III/561
Franciszek Borowski
1. Umowa o pracę (Wrocław, 01.11.1947, 1 egz., s. 1, mps)
2. List dyrektora Jana Kowalskiego do red. Borowskiego w sprawie pozyskania ogłoszeń do numeru Kongresowego
PPS (Wrocław, 25.11.1947, 1 egz., s. 1, mps)
3. Odpis pisma Obwodowego Urzędu Pocztowego do Oddziału Wrocławskiego Kuriera Ilustrowanego w sprawie reklamowanego listu (Wałbrzych, 16.01.1948, 1 egz., s. 1, mps)
4. Pismo Franciszka Borowskiego do dyrektora Wrocławskiego Kuriera Ilustrowanego w sprawie przesunięcia terminu
wydania wałbrzyskiego WIK (Wałbrzych, 23.01.1948, 1 egz., s. 2, mps)
5. Pismo Franciszka Borowskiego do redaktora naczelnego Bronisława Winnickiego z prośbą o wyjaśnienie lekceważenia przygotowywanych przez niego materiałów (Wałbrzych, 29.01.1948, 1 egz., s. 1, mps)
6. Pismo Bronisława Winnickiego do redaktora Borowskiego wyjaśniające powody niezadowolenia z przesłanych
przez niego materiałów prasowych (Wrocław, 04.02.1948, 1 egz., s. 1, mps)
7. Odpis oświadczenia Brunona Damskiego w sprawie jego honorarium (Wałbrzych, 04.02.1948, 1 egz., s. 1, mps)
8. Postanowienie o zawieszeniu Franciszka Borowskiego w czynnościach związanych z prowadzeniem redakcji
w Wałbrzychu (Wrocław, 05.02.1948, 1 egz., s. 1, mps)
9. Pismo redaktora naczelnego WKI Bronisława Winnickiego do Wydziału Prasowego Spółdzielni Wydawniczej „Wiedza” wyjaśniające motywy zawieszenia Franciszka Borowskiego (Wrocław, 13.02.1948, 2 egz., s. 2, mps)
10. Pismo redaktora Jana Jastera do Wydziału Prasowego Spółdzielni Wydawniczej „Wiedza” w sprawie zawieszenia
redaktora Borowskiego (Wrocław, 14.02.1948, 1 egz., s. 4, mps)
11. Pismo Franciszka Borowskiego do Generalnego Rzecznika Kontroli Partii w Warszawie z prośbą o wszczęcie dochodzenia (Warszawa, 14.02.1948, 1 egz., s. 1, mps)
12. Pismo Franciszka Borowskiego do Wydziału Prasowego Spółdzielni Wydawniczej „Wiedza” w związku z listem
Bronisława Winnickiego z 13.02.1948 roku (Wałbrzych, 17.02.1948, 1 egz., s. 3, mps)
13. Pismo Generalnego Rzecznika Kontroli Partyjnej CKW-PPS do Rzecznika Kontroli Partyjnej przy Wojewódzkim Komitecie PPS we Wrocławiu z prośbą o przeprowadzenie dochodzenia w sprawie Franciszka Borowskiego (18.02.1948,
1 egz., s. 1, mps)
14. Pismo redaktora Borowskiego do Generalnego Rzecznika Kontroli Partii w Warszawie na temat stawianych
mu zarzutów (Wałbrzych, 21.02.1948, 1 egz., s. 1, mps)
15. Protokół przesłuchania redaktora Bronisława Winnickiego (23.02.1948, 1 egz., s. 1, mps)
16. Pismo Henryka Gackiego z prośbą o szybkie wyjaśnienie sprawy Franciszka Borowskiego (09.03.1948, 1 egz.,
s. 1, mps)
17. Pismo Bronisława Winnickiego do Rzecznika Kontroli Partyjnej przy Wojewódzkim Komitecie PPS w sprawie redaktora Borowskiego (Wrocław, 10.03.1948, 1 egz., s. 2, mps)
18. Opinia Alfreda Górnego na temat Franciszka Borowskiego (Warszawa, 11.03.1948, 1 egz., s. 1, rkps)
19. Protokół przesłuchania Stanisława Piaskowskiego (12.03.1948, 1 egz., s. 1, mps)
20. Pismo Wojewódzkiego Komitetu PPS we Wrocławiu do Generalnego Rzecznika Kontroli Partyjnej przy CKW PPS
(Wrocław, 12.03.1948, 1 egz., s. 1, mps)
21. Protokół przesłuchania Franciszka Borowskiego (18.03.1948, 1 egz., s. 2, rkps)
22. Pismo Wojewódzkiego Komitetu PPS we Wrocławiu do Generalnego Rzecznika Kontroli Partyjnej przy CKW PPS
(Wrocław, 24.03.1948, 1 egz., s. 1, mps)
41
23. Pismo Franciszka Borowskiego do Generalnego Rzecznika Kontroli Partii przy CKW PPS w Warszawie (09.04.1948,
1 egz., s. 3, rkps)
24. Wyjaśnienia dodatkowe Franciszka Borowskiego (13.04.1948, 1 egz., s. 4, rkps)
25. Postanowienie Generalnego Rzecznika Kontroli Partii CKW-PPS w sprawie redaktora Borowskiego (14.04.1948,
1 egz., s. 1, mps)
26. Protokół z posiedzenia Sądu Polubownego (Warszawa, 07.05.1948, 4 egz., s. 5, mps, rkps)
27. Orzeczenie Sądu Polubownego (Warszawa, 08.05.1948, 3 egz., s. 3, mps, rkps)
28. Postanowienie o czteromiesięcznym odszkodowaniu dla Franciszka Borowskiego w związku z rozwiązaniem umowy o pracę (Warszawa, 08.05.1948, 1 egz., s. 1, mps)
29. Pismo do Franciszka Borowskiego informujące o wypłaceniu należnego odszkodowania (Warszawa, 08.05.1948,
1 egz., s. 1, mps)
30. Pismo redaktora Borowskiego do Spółdzielni Wydawniczej „Wiedza” w Warszawie, w którym zrzeka się wszelkich
pretensji w stosunku do Spółdzielni (Warszawa, 10.05.1948, 3 egz., s. 3, mps)
31. Telegram do dyrektora Ordyńskiego w sprawie wynagrodzenia Franciszka Borowskiego za wierszówkę w grudniu
(18.05.1948, 1 egz., s. 1, mps)
32. Dalekopis z Wrocławia (18.05.1948, 1 egz., s. 1, rkps)
33. Pismo dyrektora W. Ordyńskiego do Biura Personalnego w sprawie wypłaty odszkodowania dla Franciszka Borowskiego (Warszawa, 19.05.1948, 1 egz., s. 1, mps)
34. Pismo Bronisława Winnickiego w sprawie wypłat wierszówek dla Franciszka Borowskiego (Wrocław, 24.05.1948,
1 egz., s. 1, mps)
35. Zlecenie wypłaty (Warszawa, 08.06.1948, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
36. Notatki (5 egz., s. 5, rkps)
AW III/564
Krystyna i Piotr Sasin
Dokumenty Piotra Sasina:
1. Świadectwo urodzenia Eugenii Szymańskiej wydane na podstawie ksiąg metrykalnych (Warszawa, 17.04.1906,
1 egz., s. 1, druk, rkps, jęz. rosyjski)
2. Pokwitowanie zapłaty 5 złotych komornego (Warszawa, 16.09.1941, 1 egz., s. 1, rkps)
3. Pokwitowanie zapłaty 5 złotych komornego (Warszawa, 17.11.1941, 1 egz., s. 1, rkps)
4. Karta rejestracyjna Ośrodka Zdrowia i Opieki (1941–43, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
5. Karta wizyt w poradni (05.1942–07.1944, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
6. Karta rejestracji w Komisariacie MO m.st. Warszawy (21.03.1945, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
7. Nakaz tymczasowy zajęcia lokalu przy ul. Żurawiej 25 m. 2 (Warszawa, 25.05.1945, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
8. Deklaracja członkowska Polskiej Partii Socjalistycznej (Warszawa, 14.01.1946, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
9. Ankieta personalna Piotra Sasina (Warszawa, 07.02.1954, 1 egz., s. 7, druk, rkps)
10. Życiorys Piotra Sasina (1 egz., s. 1, kopia)
11. Rysunki przedstawiające maszynistów rotacji, w tym Piotra Sasina (1 egz., s. 2, kserokopia)
Dokumenty Krystyny Sasin:
12. Zaświadczenie o zaszczepieniu przeciw durowi brzusznemu (Warszawa, 26.07.1943, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
13. Karta żywnościowa dla Niemców dorosłych i młodzieży mającej ponad 14 lat (08.1944, 1 egz., s. 1, druk,
jęz. polski i niemiecki)
14. Przepustka Krystyny Sasin na odbycie podróży na trasie Starogard–Warszawa (Starogard, 29.05.1945, 1 egz.,
s. 1, mps, rkps)
15. Zaświadczenie Miejskiego Komitetu Opieki Społecznej potwierdzające powrót Krystyny Sasin z prac przymusowych
(Poznań, 03.06.1946, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
16. Świadectwo ukończenia 3-miesięcznego Kursu Stenografii i Pisania na maszynach (Warszawa, 20.05.1946, 1 egz.,
s. 1, druk, mps)
17. Poświadczenie zamieszkania Krystyny Sasin przy ul. Wołoskiej (Warszawa, 07.12.1949, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
18. Świadectwo ukończenia kursu tworzyw sztucznych (Warszawa, 05.07.1958, 1 egz., s. 2, druk, mps)
19. Świadectwo czeladnicze (Warszawa, 18.05.1960, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
20. Oświadczenie świadka o przebywaniu Krystyny Sasin w obozie w Ravensbruck (Warszawa, 09.10.1976, 1 egz.,
s. 1, druk, rkps)
21. Zaświadczenie dla Krystyny Sasin z PCK potwierdzające jej pobyt w obozach koncentracyjnych (Warszawa,
10.11.1976, 1 egz., s. 1, mps)
22. Zaświadczenie ZBoWiD o pobycie Krystyny Sasin w więzieniu hitlerowskim i obozie koncentracyjnym (Warszawa,
01.12.1976, 1 egz., s. 1, druk, mps)
AW III/567
Stefania Broniewska
1. Listy i kartki z więzienia w Fordonie i Inowrocławiu (01.1948–02.1955, 28 egz., s. 92, rkps, koperty)
2. Pismo z Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego do Róży Janaszowej dotyczące jej podania w sprawie Stefanii
Broniewskiej (Warszawa, 24.02.1950, 1 egz., s. 1, mps)
42
Kolekcje osobiste
3. Podanie Róży Janaszowej do Prokuratora Wojskowej Prokuratury Rejonowej z prośbą o zwolnienie Stefanii Broniewskiej z więzienia (04.10.1953, 1 egz., s. 2, mps)
4. Pismo Wojskowej Prokuratury Rejonowej do Róży Janaszowej w sprawie odmowy warunkowego zwolnienia Stefanii Broniewskiej (Bydgoszcz, 19.10.1953, 1 egz., s. 1, mps)
5. Podanie Róży Janaszowej do Naczelnego Prokuratora Wojska Polskiego z prośbą o przedterminowe zwolnienie
Stefanii Broniewskiej ze względu na zły stan zdrowia ([14.11.1953], 1 egz., s. 2, mps)
6. Odpowiedź Wojskowej Prokuratury Rejonowej w sprawie złagodzenia kary Stefanii Broniewskiej z 10 lat więzienia
do 6 lat i 8 miesięcy (Bydgoszcz, 19.11.1953, 1 egz., s. 1, mps)
7. Pismo Naczelnej Prokuratury Wojskowej o nieuwzględnieniu prośby Róży Janaszowej z 14.11.1953 roku (Warszawa, 26.03.1954, 1 egz., s. 1, mps)
8. Podanie Róży Janaszowej do Naczelnego Prokuratora Wojska Polskiego z prośbą o przedterminowe zwolnienie
Stefanii Broniewskiej ([30.01.1955], 1 egz., s. 2, mps)
9. Poświadczenie warunkowego zwolnienia Stefanii Broniewskiej z więzienia w Inowrocławiu (Inowrocław,
18.03.1955, 1 egz., s. 4, druk, mps)
10. Świadectwo zwolnienia więźnia karnego (Inowrocław, 18.03.1955, 1 egz., s. 1, mps)
11. Zgłoszenie pobytu czasowego (Warszawa, 22.03.1955, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
12. Pismo Stefanii Broniewskiej do Ministra Spraw Wewnętrznych z prośbą o wyrażenie zgody na zameldowanie
na terenie m.st. Warszawy (Warszawa, 23.05.1955, 1 egz., s. 2, mps)
13. Podanie Stefanii Broniewskiej do Wydziału Ruchu Ludności Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy o przedłużenie terminu zameldowania i wyrażenie zgody na pobyt stały (Warszawa, 07.09.1955, 1 egz., s. 1, mps)
14. Legitymacja ubezpieczeniowa Stefanii Broniewskiej (Warszawa, 09.10.1956, 1 egz., s. 24, druk, rkps)
15. Zawiadomienie z Ministerstwa Sprawiedliwości w sprawie wniesienia wniosku o umorzeniu postępowania na mocy
ustawy o amnestii (Warszawa, 10.06.1957, 3 egz., s. 3, mps)
16. Zawiadomienie o terminie rozprawy rewizyjnej (Warszawa, 06.1957, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
17. Wyrok Sądu Najwyższego w sprawie rewizji nadzwyczajnej założonej przez Ministra Sprawiedliwości do wyroku
Wojskowego Sądu Rejonowego w Bydgoszczy (Warszawa, 05.09.1957, 2 egz., s. 8, mps)
18. Pismo z Sądu Najwyższego do adwokat Zofii Rudziewicz w sprawie czasu przebywania Stefanii Broniewskiej w więzieniu (Warszawa, 03.10.1957, 2 egz., s. 2, mps)
19. Pismo Generalnej Prokuratury do Stefanii Broniewskiej w sprawie udzielenia pomocy materialnej przez Międzyresortową Komisję dla Spraw Pomocy Osobom Rehabilitowanym przy Urzędzie Rady Ministrów (Warszawa,
14.10.1957, 3 egz., s. 3, mps)
20. Pismo adwokat Zofii Rudziewicz do Stefanii Broniewskiej w sprawie odpisu wyroku i zaświadczenia stwierdzającego, jaki czas Stefania Broniewska spędziła w więzieniu (Warszawa, 26.11.1957, 1 egz., s. 1, mps)
21. Zaświadczenie Sądu Najwyższego o okresie, jaki Stefania Broniewska spędziła w więzieniu (Warszawa, 28.11.1957,
1 egz., s. 1, mps)
22. Powiadomienie i jego odpisy o przyznaniu zasiłku w wysokości 5 tysięcy oraz leczenia według potrzeb (Warszawa,
10.12.1957, 3 egz., s. 3, mps)
23. Pismo Stefanii Broniewskiej do mecenas Heleny Falewicz-Sztukowskiej z prośbą o reprezentowanie jej przed sądem (Milanówek, 18.01.1958, 1 egz., s. 1, mps)
24. Pozytywna odpowiedź mecenas Sztukowskiej (Toruń, 22.01.1958, 1 egz., s. 1, mps, koperta)
25. Życiorys Stefanii Broniewskiej (Milanówek, 23.05.1958, 4 egz., s. 4, mps)
26. Prośba do mecenas Sztukowskiej o zaświadczenie toczącego się procesu rehabilitacyjnego (Milanówek, 26.06.1958,
1 egz., s. 1, mps)
27. Zaświadczenie Zespołu Adwokackiego nr 1 w Toruniu, że adwokat Helena Falewicz-Sztukowska prowadzi sprawę
Stefanii Broniewskiej (Toruń, 01.07.1958, 1 egz., s. 1, mps)
28. Wezwanie na rozprawę (Bydgoszcz, 13.08.1958, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
29. Pismo adwokat Heleny Falewicz-Sztukowskiej w sprawie rozprawy wyznaczonej na 10.09.1958 roku (Toruń,
18.08.1958, 1 egz., s. 1, mps)
30. List adwokat Heleny Falewicz-Sztukowskiej do Stefanii Broniewskiej dotyczący wyroku umarzającego sprawę
na podstawie amnestii (Toruń, 06.10.1958, 1 egz., s. 1, mps)
31. Pismo Zarządu Koła Byłych Żołnierzy Armii Krajowej o przesłaniu Stefanii Broniewskiej kwoty 15 tysięcy dolarów
(Montreal, 04.12.1961, 1 egz., s. 1, mps, koperta)
32. Wspomnienia Stefanii Broniewskiej (1 egz., s. 3, mps)
33. Wiersz pt. Na gwiazdkę dedykowany Stefie Broniewskiej (1 egz., s. 1, kopia)
AW III/596
Julek i Janek Kamler
AW III/596.1
Kopie korespondencji między Janem Lechoniem (Leszkiem Józefem Serafinowiczem) a Julkiem Kamlerem (wraz
z przesyłanymi wierszami) — oryginały listów w Muzeum Literatury:
1. List Jana Lechonia do Julka Kamlera z życzeniami zwycięstwa i wierszem (12.04.1913, 1 egz., s. 1)
2. List Jana Lechonia do Julka Kamlera (Sieradz, 27.06.1913, 1 egz., s. 4)
3. List Jana Lechonia do Julka Kamlera o zdawanych egzaminach (Warszawa, 21.[08].1913, 1 egz., s. 4)
43
4. List Julka Kamlera do Jana Lechonia z zarzutami i żalem z powodu nie otrzymywania listów (1 egz., s. 4)
5. List Jana Lechonia do Julka Kamlera — odpowiedź na zarzuty niepisania listów, zwierzenia na temat problemów
z twórczością, ostatniej czytanej lektury, zajęciach w Warszawie, sztukach Mąż z loteryi, Anatolek, Lekarz mimo
woli (02.08.1913, 2 egz., s. 8)
6. Odpowiedź Julka Kamlera na list Jana Lechonia z 02.08.1913 roku — koleżeńskie rady, idea skautingu, o rozbudzeniu do walki prostego ludu (1 egz., s. 4)
7. List Jana Lechonia do Julka Kamlera o wznieceniu zapału do walki u chłopów (1 egz., s. 4)
8. List Jana Lechonia do Julka Kamlera — kłótnia koleżeńska na tle zarozumiałości (1 egz., s. 4)
9. List Jana Lechonia do Julka Kamlera zatytułowany „Julku Srogi” o ideałach ludzkości (1 egz., s. 1)
10. Krótka wiadomość Jana Lechonia dla Julka Kamlera — na temat próby w szkole i wspólnego spotkania (1 egz., s. 1)
11. List Jana Lechonia do całej rodziny Kamler z posłanym tomikiem wierszy (1 egz., s. 1)
12. Wiersze Jana Lechonia — z cyklu Mój Pogrzeb (1 egz., s. 3)
Przekleństwo
Pokuta
Na cmentarz
Mój duch
Nieśmiertelność
13. Kopia koperty z napisem „p. Kamler” (1 egz., s. 1)
AW III/596.2
Korespondencja Julka Kamlera z rodziną z ostatnich chwil dzieciństwa i czasu wojny (27.06.1913–08.01.1919):
1. List Julka Kamlera do rodziców Leopolda Juliusza i Amelii Kamler z opisem wyczynów podczas jazdy konnej
(27.06.1913, 1 egz., s. 2, rkps)
2. List Julka Kamlera do stryja z rozważaniami na temat konieczności obrony ojczyzny (Warszawa, 20.08.1914,
1 egz. — pisany na papierze firmowym Zakładu Stolarskiego Leopolda Kamlera, s. 2, kserokopia)
3. Krótkie pozdrowienia dla rodziców od Julka Kamlera znad Wisły ([1915], 1 egz., s. 1, rkps)
4. Krótka informacja dla rodziny od Julka Kamlera — wojsko znajduje się na 20 wiorście od Warszawy, wszyscy
dobrze się czują ([1915], 1 egz., s. 1, rkps)
5. Kartka Julka Kamlera do rodziców z informacją o pierwszych potyczkach oraz ze wspomnieniami domowego jedzenia ([1915], 1 egz., s. 2, rkps)
6. Kartka Julka Kamlera do rodziców z radosną informacją o „byciu nareszcie ułanem” i żalem wyrażonym z powodu
braku wieści z domu ([10.1915], 1 egz., s. 2, rkps)
7. Kartka Julka Kamlera do rodziców z informacją o otrzymaniu paczki i o zachwycie p. Skrzyneckiego nad domem
rodzinnym Julka ([1915], 1 egz., s. 2, rkps)
8. Podziękowania za „przewyborne kiełbaski” od całego III Szwadronu III Plutonu Ułanów dla państwa Kamlerów
([1915], 1 egz., s. 2, rkps)
9. List Julka Kamlera do rodziców z opisem walk, wyglądu okopów i pola bitwy oraz prośbą o podszycie spodni
([początek zimy 1915], 1 egz., s. 2, rkps)
10. List Julka do rodziców z prośbą o spodnie, wspomnieniem czasów spędzonych w okopach, z wyrażonym żalem
po zaginięciu paczki i informacją o własnym zdrowiu ([1915], 1 egz., s. 2, rkps)
11. List Julka do rodziców z informacją o otrzymaniu kartek od mamy i Janka, prośbą o ciepłe rękawiczki i wełniane
pantofelki oraz uwagami o urlopie ([1915], 1 egz., s. 2, rkps)
12. List Julka do rodziców z informacją o nowych zadaniach na froncie (wywiadach), uwagami o J. Piłsudskim i misji
Legionów oraz pomysłem prywatnej nauki po wojnie ([1915], 1 egz., s. 2, rkps)
13. List Julka Kamlera do rodziców z podziękowaniami za listy, informacją o wycofaniu się wojsk w walce z Rosjanami i zdaniem na temat zdolności bojowej Austriaków, także opis Świąt Bożego Narodzenia i chrztu ułańskiego
([1915/16], 1 egz. — z rysunkiem orzełka, s. 2, rkps)
14. List Julka Kamlera do rodziców — dotyczący choroby matki, wyrażający żal z powodu postoju w III rezerwie
i zniechęcenie obojętnością Warszawy na wydarzenia na froncie (Warchy, 16.01.1916, 1 egz., s. 4, rkps)
15. List Julka Kamlera do rodziców z prośbą o nieprzysyłanie żadnych niepotrzebnych paczek z powodu drożyzny
w Warszawie i informacją o planowanym wszczęciu walk na wiosnę (Warchy, 09.02.1916, 1 egz., s. 2, rkps)
16. Kartka Julka Kamlera do rodziców z informacją o przydzieleniu plutonu Julka do Prusaków, patrolowaniu okolicznych lasów i organizowanych polowaniach na dziki (28.02.1916, 1 egz., s. 2, rkps)
17. Kartka Julka Kamlera do rodziców dotycząca nieudanego polowania z powodu braku zwierzyny (29.02.1916,
1 egz., s. 2, rkps)
18. Kartka Julka Kamlera do rodziców dotycząca udanego polowania na głuszca, jarząbka i puchacza (03.03.1916,
1 egz., s. 2, rkps)
19. Kartka Julka Kamlera do rodziców dotycząca budowy brzozowej stajni na miejscu postoju i ograniczenia długości
wysyłanych pocztą listów (22.03.1916, 1 egz., s. 2, rkps)
20. Kartka Julka Kamlera do rodziców z informacją o szczepieniach na cholerę, ospę i tyfus ([31.03.1916 — data ze
stempla], 1 egz., s. 2, rkps)
21. List Julka Kamlera do rodziców z opisem pogody i wiosny, która nadeszła, informacją o comiesięcznych patrolach
i życzeniami imieninowymi dla ojca ([03/04.1916], 1 egz., s. 4, rkps)
44
Kolekcje osobiste
22. List Julka Kamlera do rodziców z opisem przygotowań do Świąt Wielkanocnych i informacją o planowanym rozpoczęciu walk w maju (16.04.1916, 1 egz., s. 2, rkps)
23. List Julka Kamlera do rodziców z opisem ostatnich przygotowań do Świąt Wielkanocnych i robionych fotografiach
z kolegami ([20.04.1916], 1 egz., s. 2, rkps)
24. Kartka Julka Kamlera do rodziców o wieściach dotyczących manifestacji 3 maja, marzeniach o wejściu Legionów
do Warszawy i nudzie z powodu braku walk (22.05.1916, 1 egz., s. 2, rkps)
25. List Julka Kamlera do rodziców — pozostają na linii frontu, niebawem rozpoczną walkę z Moskalami, na razie
względny spokój (22.06.[1916], 1 egz., s. 2, rkps)
26. Kartka Julka Kamlera do rodziców — na linii frontu nic się nie dzieje (01.07.[1916], 1 egz., s. 2, rkps)
27. Kartka Julka Kamlera do rodziców dotycząca chęci przyjazdu do Warszawy na urlop, przewidywań długich walk
z Moskalami dementująca negatywne plotki o Legionach (20.07.1916, 1 egz., s. 2, rkps)
28. List Julka Kamlera do rodziców z informacjami o pięciodniowych walkach, spodziewanych okropnych wieściach
w prasie o sytuacji na froncie oraz narzekaniami na Austriaków (Łomaczanka, 23.07.[1916], 1 egz., s. 2, rkps)
29. Fragmenty listu Julka Kamlera do rodziców dotyczące bitwy pod Optową [walki trwały w okresie: 30.04–
07.07.1916] ([07.1916], 1 egz., s. 4, rkps)
30. List Julka Kamlera do rodziców z informacją o uspokojeniu się wydarzeń na linii frontu, tęsknocie za domem
i pierścionku dla Lusi (10.08.1916, 1 egz., s. 4, rkps)
31. Kartka Julka Kamlera do rodziców — pozostają na placówce, wokół spalone wsie, zimno, za chwilę Julek ma
pełnić patrol (13.09.[1916], 1 egz., s. 2, rkps)
32. List Julka Kamlera do rodziców z wrażeniami po powrocie z urlopu, opisem warunków w których obecnie przebywa
Julek, informacją o otrzymaniu paczek (Ostrołęka, 03.01.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
33. Pocztówka od Julka Kamlera do rodziców ze zdjęciem spalonej Ostrołęki (Ostrołęka, [08.01.1917], 1 egz., s. 2, rkps)
34. Pocztówka od Julka Kamlera do rodziców ze zdjęciem spalonej Ostrołęki z wyrażonym żalem z powodu braku
listów z domu (Ostrołęka, [11.01.1917], 1 egz., s. 2, rkps)
35. List Julka Kamlera do rodziców z opisem powszedniego dnia żołnierza i radą dla Janka, by porzucił myśl o zostaniu kawalerzystą (Ostrołęka, 17.01.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
36. Kartka Julka Kamlera do rodziców z informacją na temat szczęśliwej podróży, pogody i mającej rozpocząć się
niedługo szkole oficerskiej ([Ostrołęka], 25.01.[1917], 1 egz., s. 1, rkps)
37. Kopia kartki Julka Kamlera do rodziców na temat ćwiczeń z lancami i ich konsekwencjach dla zdrowia oraz
z informacją o braku wieści na temat szkoły oficerskiej (Ostrołęka, 28.01.[1917], 2 egz., s. 4, rkps)
38. List Julka Kamlera do rodziców z dalszymi wrażeniami z ćwiczeń z lancami oraz informacją o wydzieleniu ze
szwadronu czterdziestoosobowej szkoły podoficerskiej (Ostrołęka, 05.02.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
39. Kartka Julka Kamlera do rodziców z wiadomościami na temat rozpoczętej szkoły oficerskiej, prośba o książkę
i kilka kajetów (Ostrołęka, 08.01.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
40. Kartka Julka Kamlera do rodziców dotycząca manewrów pod Ostrołęką (potyczek szkoły oficerskiej z podoficerską)
i egzaminu próbnego, prośba o przysłanie marek (Ostrołęka, 19.02.[1917], 1 egz., s. 2, rkps)
41. Fragment listu [Julka Kamlera do rodziców] dotycząca egzaminów oficerskich, wykładów i ćwiczeń w szkole oraz
marzeń o urlopie, wzmianka o wojnie polsko-rosyjskiej z 1831 roku ([Ostrołęka], [03.1917], 1 egz., s. 2, rkps)
42. List Julka Kamlera do matki Amelii Kamler z życzeniami imieninowymi i wytłumaczeniem niemożności przyjazdu
na przyjęcie (Ostrołęka, 02.03.[1917], 1 egz., s. 2, rkps)
43. Kartka Julka Kamlera do rodziców z informacją o przerwie w nauce i egzaminach, podziękowaniami za marki
w gazecie, fragment o gościnności chłopów (Ostrołęka, 16.03.[1917], 1 egz., s. 2, rkps)
44. Kartka Julka Kamlera do rodziców z wiadomością o zdanych egzaminach i oczekiwaniu dyplomu oraz o komplikacjach z wyjazdem na Święta Wielkanocne (Ostrołęka, 31.03.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
45. Kartka Julka Kamlera do rodziców z informacją o raporcie w sprawie matury i życzeniami imieninowymi dla ojca
(10.04.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
46. Kartka Julka Kamlera do rodziców z informacją o wynikach raportu w sprawie matury, obawa Julka czy uda mu się
przygotować i zdać egzaminy ([Ostrołęka], 20.04.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
47. Kartka Julka Kamlera do Heli [Kamewskiej] (Ostrołęka, 21.04.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
48. Kartka Julka Kamlera do rodziców o oddaniu się rybołówstwu nad Narwią oraz pozdrowienia imieninowe dla Zosi
(Ostrołęka, 13.05.[1917], 1 egz., s. 2, rkps)
49. Kartka Julka Kamlera do rodziców z opisem wiosny oraz prośbą o żyłki i haczyki (Ostrołęka, 16.05.[1917], 1 egz.,
s. 2, rkps)
50. Kartka Julka Kamlera do rodziców zawierająca narzekania na brak listów z domu, podziękowania za przesłane
paczki i zapowiedź urlopu na czerwiec ([Ostrołęka], 20.05.[1917], 1 egz., s. 2, rkps)
51. Pocztówka Julka Kamlera do rodziców ze zdjęciem mostu na Narwi z informacjami o zawodach legionowych na
Agrykoli (Ostrołęka, 03.06.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
52. Kartka Julka Kamlera do rodziców o wyjeździe w kaliskie i z prośbą o zaopiekowanie się ubraniem (Ostrołęka,
17.07.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
53. List Julka Kamlera do ojca z prośbą o udanie się do Komitetu Opieki nad Jeńcami i przesłanie paczki z jedzeniem
(Szczypiorno, 04.08.[1917], 1 egz., s. 2, rkps)
54. Kartka Julka Kamlera do rodziców z podziękowaniem za list i paczkę oraz z prośbą o przesłanie kolejnej partii
jedzenia ([Szczypiorno], 08.08.[1917], 1 egz., s. 2, rkps)
55. Kartka Julka Kamlera do rodziców o problemach z cenzurą i o podziwie dla Ligi Kobiet Polskich (Szczypiorno,
12.08.[1917], 1 egz., s. 2, rkps)
45
56. Kartka Julka Kamlera do rodziców — informacja o wyjściu niektórych jeńców z obozu po staraniach ich rodzin
w Warszawie, prośba o cywilne ubranie i suchary (Szczypiorno, 19.08.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
57. List Julka Kamlera do rodziców z prośbą o starania w sprawie uwolnienia (Szczypiorno, 09.09.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
58. List Julka Kamlera do rodziców z pomysłem ucieczki z obozu, prośbą o załatwienie paszportu i kryjówki oraz
o staraniach o urlop ([Szczypiorno], 10.03.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
59. List Julka Kamlera do rodziców — informacja o otrzymaniu pierwszego listu z domu, nadzieje na uwolnienie
([Szczypiorno], 16.09.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
60. List Julka Kamlera do rodziców o paczce i oczekiwaniu na uwolnienie ([Szczypiorno], 26.09.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
61. List Julka Kamlera do rodziców w sprawie starań o uwolnienie ([Szczypiorno], 30.09.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
62. List Julka Kamlera do rodziców z informacją o otrzymaniu dwóch listów z 10 zł oraz prośbą o załatwienie zdjęcia
i paszportu ([Szczypiorno], [09.1917], 1 egz., s. 2, rkps)
63. List Julka Kamlera do rodziców o braku pożywienia w obozie i postanowieniu „czekania uwolnienia” ([Szczypiorno], 06.10.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
64. List Julka Kamlera do rodziców o wyjeździe wielu jeńców do domów i żalu straconego czasu ([Szczypiorno],
09.10.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
65. List Julka Kamlera do rodziców o braku wiadomości z domu, konieczności sprzedawania mienia, by zdobyć kawałek chleba, zmniejszeniu pomocy ze strony Komitetu (Szczypiorno, 18.10.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
66. Kartka Julka Kamlera do matki z pytaniami o przebieg choroby i zdrowie (Szczypiorno, 27.10.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
67. Kartka Julka Kamlera do ojca dotycząca choroby matki, pracy Janka w owocarni ([Szczypiorno], 27.10.1917,
1 egz., s. 2, rkps)
68. Kartka Julka Kamlera do rodziców z informacją o otrzymaniu paczki z mydłem i tytoniem ([Szczypiorno],
04.11.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
69. Kartka Julka Kamlera do rodziców wyrażająca żal do Janka za niepotrzebnie zrobione nadzieje oraz prośba o tytoń
(Szczypiorno, 07.11.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
70. Kartka Julka Kamlera do rodziców — wzmianka o ciężkich chwilach przeżytych ostatnio w obozie, brak nadziei
na uwolnienie, informacja o plotkach w sprawie przeniesienia i podziękowania za paczki z jedzeniem ([Szczypiorno], 21.11.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
71. Koperta zaadresowana przez Julka Kamlera (Szczypiorno, [1917], 1 egz., s. 2, rkps)
72. Kartka Julka Kamlera do rodziców o znośnych warunkach w nowym obozie jenieckim, poprawie pogody i dobrym
zaopatrzeniu (Łomża, 19.12.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
73. Kartka Julka Kamlera do rodziców — opis warunków w obozie, prośba o orzechy (Łomża, 20.12.1917, 1 egz.,
s. 2, rkps)
74. Kartka Juliusza Kamlera do rodziców z życzeniami świątecznymi (Łomża, 24.12.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
75. List Julka Kamlera do rodziców — opis najsmutniejszych Świąt Bożego Narodzenia, wieczerzy i pasterki oraz warunków obozowych, żal z powodu niemożności podjęcia nauki na Politechnice (Łomża, 26.12.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
76. List Julka Kamlera do matki z opisem warunków w jakich przebywa, prośbą o przesłanie kilku potrzebnych rzeczy,
żal z powodu braku wieści od rodzeństwa, fragment o zawarciu pokoju ([Łomża], 08.01.1918, 1 egz., s. 2, rkps)
77. List Julka Kamlera do rodziców — ponowna prośba o mydło, o zaprzestanie starań o uwolnienie, zniechęcenie monotonnością życia obozowego, żal po zaginionym podaniu, pytanie o zdrowie dziadka ([09–16.01.1918],
1 egz., s. 2, rkps)
78. List Julka Kamlera do rodziców — prośba o zaprzestanie osobistych starań o uwolnienie, nadzieja w Radzie Regencyjnej ([Łomża], 17.01.1918, 1 egz., s. 2, rkps)
79. List Julka Kamlera do rodziców w sprawie śmierci dziadka na tyfus, kolejna prośba o zaprzestanie starań o uwolnienie (Łomża, 28.01.1918, 1 egz., s. 2, rkps)
80. Kartka Mariana Skarżyńskiego do Julka Kamlera dotycząca badań lekarskich i prośby o zdobycie informacji w ważnej sprawie (Łomża, 28.02.1918, 1 egz., s. 2, rkps)
81. List Julka Kamlera do rodziców zawierający informacje o nominacji na podporucznika 1 Pułku Ułanów, znośnych
warunkach życia, wspaniałych koniach i urlopie (Chełm, 16.07.1918, 1 egz., s. 2, rkps)
82. List Julka Kamlera do rodziców wyrażający żal z powodu braku odpowiedzi na listy, wiadomości z frontu, wspomnienia Warszawy, domysły na temat przyszłości legionów i Polski (10.11.1918, 1 egz., s. 2, rkps)
83. List Julka Kamlera do rodziców zawierający słowa uznania dla plutonu i pytania dotyczące Janka i Jurka
(21.12.1918, 1 egz., s. 2, rkps)
84. Korespondencja z frontu ukraińskiego — fragment bitwy pod D. (1 egz., s. 4, rkps)
85. Telegram Julka Kamlera do rodziców — „jestem zdrów i całuję was = julek” (Lublin, 08.01.1919, 1 egz., s. 1, druk)
AW III/596.3
Korespondencja braci Julka Kamlera (Jerzego i Jana), siostry (Zofii) oraz reszty rodziny:
1. Kartka Jurka Kamlera do rodziców o szczęśliwej podróży do Krakowa, uprzejmości państwa Kołodziejskich i planowanym objeździe majątku ([07.1917],1 egz., s. 2, rkps)
2. Kartka Jurka Kamlera do rodziców z zapytaniem o losy Julka, opisem polowania na lisy i wspomnieniem o chłopskim weselu ([14.08.1917], 1 egz., s. 2, rkps)
3. Kartka Janka Kamlera do ojca z opisem życia w Łomży ([Łomża], [04.11.1917], 1 egz., s. 2, rkps)
4. Kartka Janka Kamlera do matki z opisem życia w Łomży ([Łomża], [05.11.1917], 1 egz., s. 2, rkps)
5. List Janka Kamlera do rodziców oraz dziadka o przyjeździe do Sewastopola i zwiedzaniu Kijowa ([przed 01.1918],
1 egz., s. 2, rkps)
46
Kolekcje osobiste
6. Kartka Janka Kamlera do rodziców o spotkaniu z Mundkiem i stratach szwadronu w czasie walk ([1918], 1 egz.,
s. 2, rkps)
7. List Janka Kamlera do rodziców o spotkaniu Julka na froncie, opis żołnierskiego życia (06.01.[1919], 1 egz.,
s. 2, rkps)
8. List Stanisława [...] do Zofii Kamler — życzenia imieninowe, pozdrowienia dla rodziców i prośba o zajście na grób
Janka (Grodno, 14.05.1920, 1 egz., s. 2, rkps)
9. Telegram — „zostaję w Kielcach nie ma pociągu są zdrowi” (11.05.1930, 1 egz., s. 1, rkps)
AW III/596.4
Korespondencja po śmierci Julka Kamlera:
1. Telegram: „julek nie żyje. wiozę go do warszawy jutro rano” (10.01.1919, 2 egz., s. 2, druk)
2. Telegram Janka Kamlera do ojca Leopolda Kamlera: „Pierwszym pociągiem wyjeżdżam z ciałem Julka do Warszawy
[...]” ([10–11.01.1919], 2 egz., s. 2, rkps)
3. Kondolencje dla państwa Kamler (11.01.1919, 1 egz., s. 2, rkps)
4. List Stefana [...] do Zosi [...] i Bożeny [...] o rozterkach ducha po śmierci Julka Kamlera (22.01.1919, 1 egz.,
s. 2, rkps)
5. List do Stefana [...] pisany w związku ze śmiercią Julka Kamlera (1 egz., s. 2, rkps)
6. List M. Z. Piotrkowskiego do państwa Kamler z kondolencjami po śmierci Julka (Warszawa, 1 egz. — stempel
M. Z. Piotrkowski Fabryka Bilardów, s. 2, rkps)
7. Informacja o nabożeństwie w drugą rocznicę śmierci Julka i Janka Kamlerów ([01.1921], 1 egz., s. 1, rkps)
AW III/596.5
Dokumenty Julka Kamlera:
1. Karta Wojskowa Legionów Polskich nr 54988 należąca do Julka Kamlera (08.1915, 1 egz., s. 20, druk)
2. Książka żołdu Julka Kamlera (Wajczechowice, 01.05.1917, 1 egz. — wraz z kuponami książeczki żołdu, s. 20, druk)
3. Komunikat o Szczypiornie (Warszawa, 27.11.1917, 1 egz., s. 1, druk)
4. Zaświadczenie Komisji Wojskowej dotyczące służby Julka Kamlera w Legionach Polskich w szarży kaprala (Warszawa, 23.08.1918, 1 egz., s. 1, druk)
5. Zaświadczenie Dowództwa Pułku dotyczące służby ppor. Julka Kamlera w 1 Pułku Ułanów (23.12.1918, 2 egz.,
s. 2, mps)
6. Mowa o Julku Kamlerze (1 egz., s. 1, rkps)
7. Życiorys Julka Kamlera (1 egz., s. 1, rkps)
8. Życiorys Julka Kamlera (1 egz., s. 1, rkps)
9. Feliksa Lichodziejewska, „Pamiętnik” Władysława Broniewskiego — o napisanym przez niego cyklu poświęconym
Juliuszowi Kamlerowi (17.02.1980, 1 egz., s. 1, druk)
AW III/596.6
Dokumenty Janka Kamlera:
1. Janek Kamler, Wycieczka do Gurzufu (Sewastopol, 11.07.1913, 1 egz., s. 7, rkps)
2. Świadectwo szkolne Jana Kamlera ze Szkoły Przemysłowo-Technicznej J. Dal-Trozzo (Warszawa, 22.06.1917,
1 egz., s. 1, druk)
3. Zaświadczenie o odbyciu praktyk w Przedsiębiorstwie Budowlanym W. Malinowski wystawione na nazwisko Jana
Kamlera (Warszawa, 02.10.1917, 1 egz., s. 1, rkps)
4. Świadectwo Rady Głównej Opiekuńczej Wydziału Budowlanego z odbycia przez Jana Kamlera Kursu Jednorocznego
Odbudowy Wsi i Miasteczek Polskich (Warszawa, 28.06.1918, 1 egz., s. 4, druk)
5. Wizytówka „Jan Kamler — budowniczy” (1 egz.)
6. Telegram do państwa Kamlerów: „dnia 18.02.1919 został zabity ułan kamler z 3go szwadronu = falewicz rotmistrz” (28.02.1919, 2 egz., s. 2, druk)
7. Rozkaz dzienny N 59 (Warszawa (28.02.1919, 1 egz., s. 1, rkps)
8. Zawiadomienie o rozkazie dowódcy pułku, w którym służył Jan Kamler (Warszawa, 17.03.1919, 2 egz., s. 2, rkps)
9. Pismo z Dowództwa 3 Dywizji Legionów Kwatery Głównej do państwa Kamlerów zawiadamiające o odznaczeniu
pośmiertnym Jana Kamlera krzyżem Virtuti Militari za bohaterską obronę Bełza, Poczta polowa nr 20 (31.03.1921,
2 egz., mps)
10. Legitymacja nr 2067 potwierdzająca nadanie śp. Janowi Kamlerowi odznaki orderu Virtuti Militari klasy V
([03.1921], 2 egz., s. 1, druk)
11. Życiorys Jana Kamlera (1 egz., s. 2, rkps)
AW III/596.7
Nekrologi i wspomnienia:
1. Nekrolog Julka Kamlera — oficerowie i żołnierze I pułku szwoleżerów („Kurier Warszawski”, 14.01.1919, 1 egz.,
s. 1, druk)
2. Nekrolog Julka Kamlera i Zygmunta Korwin-Sokołowskiego — koledzy dawnego 3-go plutonu 3 szwadronu 1 pułku
ułanów Legionów Polskich („Kurier Warszawski”, 15.01.1919, 1 egz., s. 1, druk)
3. Pamięci Juljana Kamlera („Kurier Polski”, 19.01.1919, 1 egz., s. 1)
4. Nekrolog Julka Kamlera (2 egz., s. 2, druk)
47
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Nekrolog Julka Kamlera („Gazeta Warszawska”, 1 egz., s. 1, druk)
Nekrolog Julka Kamlera — rodzice (1 egz., s. 1, druk)
Nekrolog Julka Kamlera — matka, ojciec, siostry, bracia i rodzina („Gazeta Poranna”, 2 egz., s. 2, druk)
Nekrolog Julka Kamlera — matka, ojciec, siostry, bracia i rodzina (1 egz., s. 1, druk)
Nekrolog Jana Kamlera („Kurier Polski”, 1 egz., s. 1, druk)
Nekrolog Jana Kamlera (1 egz., s. 1, druk)
Ogłoszenie kina Polonia o programie: Pogrzeb bohaterów, poległych w walkach z rusinami: rotmistrza Kobylańskiego i podporucznika Kamlera (1 egz., s. 1, druk)
12. Nekrolog Jana Kamlera (1 egz., s. 1, druk)
13. Ogłoszenie o planowanym nabożeństwie ku czci poległych na froncie galicyjskim, poleskim, litewsko-białoruskim
i w I korpusie gen. Dowbor-Muśnickiego („Kurier Warszawski”, 03.11.1919, 1 egz., s. 1, druk)
AW III/596.8
Wiersze i wypracowania:
1. Zeszycik z wierszami Ireny [...] dla Julka Kamlera (Warszawa, 14.01.1915, 1 egz., s. 7, rkps)
2. Zeszyt z wierszami (1 egz., s. 24, rkps):
Nie zapomnę
Kolebka a grób
Przypomnienie
Do Ułana
Z cyklu „Mój pogrzeb”
Do śmierci
Na głowę moją spadł
[I poszli w bój...]
Białe róże
Wróć Jasieńku wróć...
Powiedz żołnierzu
[Matko najdroższa zostaw zgasłe pociechy Twoje...]
3. [Historia z frontu] (1 egz., s. 3, rkps)
4. Przypomnienie (1 egz., s. 2, rkps)
5. Nocny podjazd — pamięci Janka Kamlera (1 egz., s. 2, rkps)
6. Kolebka a grób (1 egz., s. 1, rkps)
7. [...] — wiersz (1 egz., s. 1, rkps)
8. Rok 1830 Noc 29 listopada (1 egz., s. 2, rkps)
9. Julek Kamler, Reforma szkolnictwa w Polsce (1 egz., s. 4, rkps)
10. Zapatrywania 3 [...] na upadek Polski (1 egz., s. 4, rkps)
AW III/596.9
Obrazki, szkice i modlitwy:
1. Obrazek Matki Boskiej (1 egz., s. 1, druk)
2. Obrazek Matki Boskiej górującej nad Częstochową (1 egz., s. 1, druk)
3. Obrazek Matki Boskiej z gorejącym sercem pod krzyżem (1 egz., s. 1, druk)
4. Obrazek Matki Boskiej Częstochowskiej w zielonej sukience (1 egz., s. 1, druk)
5. Obrazek Matki Boskiej Częstochowskiej — na odwrocie modlitwa (1 egz., s. 2, druk)
6. Obrazek Matki Boskiej Częstochowskiej w zielonej sukience na jednolitym brązowym tle (1 egz., s. 1, druk)
7. Obrazek Matki Boskiej Świętej Dziewicy — na odwrocie modlitwa w języku włoskim (1 egz., s. 2, druk)
8. Obrazek z papieżem Piusem IX (1 egz., s. 1, druk)
9. Obrazek Jezusa Chrystusa w czasie wieczerzy — napis w języku francuskim „Ceci est mon Sang. Esta es mi Sangre”
(1 egz., s. 1, druk)
10. Obrazek Jezusa Chrystusa — napis w języku francuskim „Sacre Ceaur de Jesus” (1 egz., s. 1, druk)
11. Obrazek Jezusa Chrystusa z krzyżem (1 egz., s. 1, druk)
12. Obrazek św. Tekli (1 egz., s. 1, druk)
13. Obrazek św. Andrzeja Boboli — na odwrocie życiorys świętego i modlitwa (1 egz., s. 2, druk)
14. Obrazek św. Honoraty (1 egz., s. 1, druk)
15. Nowa Pieśń do Matki Boskiej Częstochowskiej (16.05.1929, 1 egz., s. 8, druk)
16. Krótka Nowenna do Najsłodszego Serca Pana Jezusa (26.06.1928, 1 egz., s. 8, druk)
17. Hymn św. Tomasza z Akwinu (30.01.1887, 1 egz., s. 2, druk)
18. Litania do św. Józefa (04.05.1909, 1 egz., s. 4, druk)
19. Błogosławiony Andrzej Bobola (1 egz., s. 1, rkps)
20. Kto o nas będzie pamiętał po śmierci — druk Solidacji Klaweriańskiej (16.09.1933, 1 egz., s. 2, druk)
21. Pamiątka ofiary złożonej na Wigilię dla żołnierza polskiego 24.12.1918 roku (1 egz., s. 1, druk)
22. Rysunek pruskiego żołnierza (1 egz.)
23. Rysunek żołnierza na koniu — od Antka dla Julka (06.03.1915, 1 egz.)
24. Portret mężczyzny z profilu, wykonany tuszem (1 egz.)
48
Kolekcje osobiste
AW III/596.10
Pamiątki i dyplomy Julka Kamlera:
1. Dyplom nadania Julkowi Kamlerowi prawa do noszenia odznaki Brygady Za wierną Służbę, Kwatera Sztabu
(06.08.1916, 1 egz., s. 1, druk)
2. Dyplom nadania Julkowi Kamlerowi Odznaki Polowej 1 Pułku Ułanów na pamiątkę wspólnej pracy w polu
od 01.10.1915 do 05.11.1917 roku ([11.1917], 1 egz., s. 1, druk)
3. Potwierdzenie prawa noszenia przez Julka Kamlera pamiątkowej odznaki internowania w Szczypiornie — Łomży
od 21.07.1917 do 04.02.1918 roku (15.07.1918, 1 egz., s. 1, druk)
AW III/596.11
Varia dotyczące rodziny Kamlerów:
1. Lista osób należących do 3 patrolu I Plutonu (12.07.1918, 1 egz., s. 1, rkps)
2. Zaproszenie dla Leopolda Kamlera i Amelii Kamler od Stefana Starzyńskiego prezydenta m.st. Warszawy na wieczór wydany na cześć Korpusu Oficerskiego Pułków Garnizonu Warszawskiego ([Warszawa], [01.1938], 1 egz.,
s. 1, druk)
3. Zakładka materiałowa do książki z wyhaftowanym napisem „Dla Mamusi” (1 egz.)
4. Skrawek kartki z odręcznym zapiskiem adresu: ul. Chłodna 53 (1 egz., s. 1, rkps)
AW III/596.12
Pogrzeb Julka Kamlera:
1. Bordowa wstęga pogrzebowa bez napisu (14.01.1919, 1 egz.)
2. Czerwona wstęga z napisem „Pułk Szwoleżerów” (14.01.1919, 1 egz.)
3. Biała wstęga z napisem „Od Leszka” (14.01.1919, 1 egz.)
4. Biało-amarantowa wstęga z napisem „Oficerowie Naczelnego Dowództwa” (14.01.1919, 1 egz.)
5. Biało-amarantowa wstęga z napisem „Dzielnemu Koledze” (14.01.1919, 1 egz.)
6. Biała wstęga z napisem „Oficerowie i koledzy” (14.01.1919, 1 egz.)
7. Biała wstęga z napisem „Kochanemu Koledze” (14.01.1919, 1 egz.)
8. Biało-amarantowa wstęga „Dzielnemu Oficerowi Wódz Naczelny”(14.01.1919, 1 egz.)
AW III/596.13
Pogrzeb Janka Kamlera:
1. Biała wstęga z napisem „Jankowi Koledzy” (1 egz.)
2. Biało-złota wstęga z napisem „Przyjacielowi Stach, Jankowi 3 Pułk Ułanów” (1 egz.)
AW III/597
Józef Ekkert
AW III/597.1
Służba państwowa:
1. Upoważnienie do zastępowania Starosty Powiatowego (Poznań, 25.07.1928, 1 egz., s. 1, mps)
2. Dokument mianujący Józefa Ekkerta radcą wojewódzkim (Poznań, 07.09.1928, 1 egz., s. 1, mps)
3. Pismo wojewody do starosty Józefa Ekkerta w sprawie organizacji ziemian, która ma za zadanie zwalczanie wpływów „Piasta” (Poznań, 06.03.1929, 1 egz., s. 2, mps)
4. Informacja o przyznaniu Medalu Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (Poznań, 06.09.1929, 1 egz., s. 1, druk)
5. Podziękowania z Sekretariatu Osobistego Marszałka Józefa Piłsudskiego (Warszawa, 03.12.1930, 1 egz., s. 1,
druk, koperta)
6. Informacja o przyznaniu Złotego Krzyża Zasługi (Warszawa, 10.11.1932, 1 egz., s. 1, druk)
7. Dyplom nadający prawo noszenia odznaki pamiątkowej Straży Granicznej (Warszawa, 11.11.1932, 1 egz., s. 1, druk)
8. Informacja o kwocie z tytułu zwrotu kosztów w związku z przyznaniem Złotego Krzyża Zasługi (Warszawa,
12.11.1932, 1 egz., s. 1, druk)
9. Życzenia od Wojewody Poznańskiego z okazji przyznania wysokiego odznaczenia (Poznań, 15.11.1932, 1 egz.,
s. 1, druk)
10. Dokument mianujący Józefa Ekkerta na stanowisko Starosty Powiatowego Ostrowskiego (Warszawa, 30.12.1932,
1 egz., s. 1, mps)
11. Pismo Wojewody Poznańskiego w sprawie objęcia przez Józefa Ekkerta starostwa ostrowskiego (Poznań,
26.01.1933, 1 egz., s. 1, mps)
12. Przeprosiny Seweryna Ceglarka w związku z niesłusznym powiązaniem nazwiska Józefa Ekkerta z aferą przemytniczą na terenie Leszna i Rawicza (Kępno, 18.03.1933, 1 egz., s. 1, rkps)
13. Odpis przeprosin Seweryna Ceglarka (Ostrów, 11.04.1933, 1 egz., s. 1, mps)
14. Decyzja o zaszeregowaniu Józefa Ekkerta do szóstej grupy uposażenia (Warszawa, 20.01.1934, 1 egz., s. 1, mps)
15. Dyplom w uznaniu bezinteresownej pracy organizacyjnej poświęconej realizacji Pożyczki Narodowej (Warszawa,
27.02.1934, 1 egz., s. 1, druk)
16. Pismo w sprawie spotkania Związku Rezerwistów (Skalmierzyce Nowe, 11.04.1934, 1 egz., s. 1, rkps)
17. Notatnik (01.07–26.08.1934, 1 egz., s. 60, rkps)
18. Podziękowania Ogólnopolskiego Komitetu Pomocy Ofiarom Powodzi (Warszawa, 15.11.1935, 1 egz., s. 1, druk)
49
19. Podziękowania Wojewody Poznańskiego za udział w akcji pomocy na rzecz ofiar powodzi (Poznań, 31.12.1935,
1 egz., s. 1, mps)
20. Dyplom nadający Józefowi Ekkertowi Brązowy Medal za długoletnią służbę (Poznań, 14.05.1938, 1 egz., s. 1, druk)
21. Dyplom nadający Józefowi Ekkertowi Srebrny Medal za długoletnią służbę (Poznań, 11.11.1938, 1 egz., s. 1, druk)
22. Informacja o ponownym przyznaniu Złotego Krzyża Zasługi (23.11.1938, 1 egz., s. 1, druk, mps)
23. Pokwitowanie odbioru 5 złotych wpłaconych przez Józefa Ekkerta na kartę uczestnictwa w Zjeździe Legionów
w Krakowie (1 egz., s. 1, rkps)
24. Informacja o komplecie odznaczeniowym Złotego Krzyża Zasługi (1 egz., s. 1, mps)
AW III/597.2
Służba wojskowa:
1. Paszport wojskowy (30.01.1909, 1 egz., s. 38, druk, rkps, jęz. polski i niemiecki)
2. Dyplom strzelca (Lwów, 14.08.1909, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
3. Dedykacja za zasługi dla ludności w czasie działań wojennych (Lemberg, 16.01.1912, 1 egz., s. 4, druk,
jęz. niemiecki)
4. Formularz kwalifikacyjny za okres 1914–17 (1 egz., s. 6, druk, rkps)
5. Dyplom przyznania Brązowego Medalu (Wiedeń, 20.07.1916, 1 egz., s. 1, druk, jęz. niemiecki)
6. Dyplom przyznania Józefowi Ekkertowi Wojskowego Krzyża Zasługi III klasy (Wiedeń, 12.06.1917, 1 egz., s. 1,
druk, jęz. niemiecki)
7. Regulamin Krn-gruppenkommando (1917, 1 egz., s. 4, mps, rkps, jęz. niemiecki)
8. Odpis formularza kwalifikacyjnego za okres 28.07.1914–31.05.1916 (1 egz., s. 1, mps, jęz. niemiecki)
9. Formularz danych do listy kwalifikacyjnej (1915–16, 1 egz., s. 3, druk, rkps, jęz. niemiecki)
10. Odpis formularza kwalifikacyjnego za okres 01.01–30.07.1917 (1 egz., s. 1, mps, jęz. niemiecki)
11. Odpis formularza kwalifikacyjnego za okres 01.07.1917–09.02.1918 (1 egz., s. 1, mps, jęz. niemiecki)
12. Dyplom przyznania Srebrnego Medalu (Wiedeń, 11.01.1918, 1 egz., s. 1, druk, jęz. niemiecki)
13. Karta identyfikacyjna (02.1918, 1 egz., s. 4, druk, rkps, jęz. niemiecki)
14. Książka poborów (Zamość, 31.12.1918, 1 egz., s. 20, druk, rkps)
15. Rozkaz Generalnego Dowództwa Lubelskiego w sprawie likwidacji dowództw powiatowych (Lublin, 07.05.1919,
1 egz., s. 2, mps)
16. Pismo Dowództwa 1. baonu 35 pp w sprawie likwidacji pow. Zamojskiego (Chełm, 19.05.1919, 1 egz., s. 1, mps)
17. Zaświadczenie o okresie służby wojskowej Józefa Ekkerta, Poczta polowa 35 pp (21.06.1919, 1 egz., s. 1, rkps)
18. Decyzja odkomenderowania Józefa Ekkerta do Lidy w charakterze dowódcy obozu wyszkolenia przy 2 armii
(20.10.1920, 1 egz., s. 1, rkps)
19. Przemówienie ku czci pułkownika Ścibor-Rylskiego (16.06.1922, 1 egz., s. 1, mps)
20. Decyzja odkomenderowania Józefa Ekkerta na kurs Dowódców Piechoty w Rembertowie (Warszawa, 20.03.1923,
1 egz., s. 1, mps)
21. Rozkaz dzienny nr 101 (Września, 10.06.1925, 1 egz., s. 1, mps)
22. Prośba Józefa Ekkerta do Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych o oddanie go do dyspozycji Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych (Gniezno, 09.02.1928, 1 egz., s. 1, mps)
23. Zawiadomienie o przeniesieniu Józefa Ekkerta do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr VII w Poznaniu (Gniezno,
14.04.1933, 1 egz., s. 1, mps)
24. Potwierdzenie i odpisy wstąpienia Józefa Ekkerta do „Związku Walki Czynnej” we Lwowie w 1909 roku (Brześć,
05.04.1933, 4 egz., s. 4, mps)
25. Pismo Józefa Ekkerta do starosty powiatowego ostrowskiego (Ostrów, 24.11.1933, 1 egz., s. 1, rkps)
26. Zgłoszenie służby państwowej w byłej monarchii austro-węgierskiej i służby wojskowej do wysługi emerytalnej
(1 egz., s. 1, mps)
27. Odpowiedź Urzędu Wojewódzkiego Poznańskiego na prośbę Józefa Ekkerta o zaliczenie służby zaborczej do wysługi emerytalnej (Poznań, 25.05.1934, 1 egz., s. 1, mps)
28. Pismo Józefa Ekkerta do Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu (Ostrów, 19.06.1934, 1 egz., s. 1, mps)
29. Odpis z książeczki stanu służby oficerskiej (Ostrów, 06.1934, 1 egz., s. 1, mps)
30. Pismo Związku Legionistów Polskich w sprawie odznaczenia Józefa Ekkerta Krzyżem Niepodległości (Ostrów,
06.08.1934, 1 egz., s. 1, mps)
31. Odpowiedź Józefa Ekkerta na pismo Związku Legionistów Polskich (Ostrów, 08.08.1934, 1 egz., s. 1, mps)
32. Wzór pisma do Związku Legionistów Polskich (Ostrów, 08.08.1934, 1 egz., s. 1, rkps)
33. Karta członkowska Stowarzyszenia Polskich Kombatantów (01.02.1948, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
34. Zaświadczenie uczestnictwa Józefa Ekkerta w „Związku Walki Czynnej” i „Związku Strzeleckim” (1 egz., s. 1, rkps)
35. Wspomnienie Józefa Ekkerta z czasów działalności w „Związku Walki Czynnej” (1 egz., s. 3, rkps)
36. Notatki Józefa Ekkerta (1 egz., s. 3, rkps)
AW III/597.3
Praca w szkolnictwie:
1. Decyzja Komisji egzaminacyjnej o dopuszczeniu Józefa Ekkerta do egzaminu nauczycielskiego z geografii i historii (Lwów, 10.12.1907, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
2. Decyzja Komisji egzaminacyjnej o dopuszczeniu Józefa Ekkerta do dalszych stopni egzaminu kandydackiego
(Lwów, 24.06.1908, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
50
Kolekcje osobiste
3. Decyzja Rady Szkolnej Krajowej o mianowaniu Józefa Ekkerta zastępcą nauczyciela w gimnazjum w Jarosławiu
(Lwów, 31.08.1910, 1 egz., s. 1, mps, rkps)
4. Pismo w sprawie pensji nauczycielskiej (Jarosław, 21.10.1910, 1 egz., s. 1, rkps)
7. Decyzja w sprawie przeniesienia Józefa Ekkerta do II szkoły realnej we Lwowie (Lwów, 21.07.1912, 1 egz., s. 1,
mps, rkps)
8. Świadectwo pracy z gimnazjum w Jarosławiu (Jarosław, 02.09.1912, 1 egz., s. 1, rkps)
10. Pismo Rady Szkolnej Krajowej w sprawie zwrotu kosztów podróży w związku z przesiedleniem się Józefa Ekkerta
z Jarosławia do Lwowa (Lwów, 12.10.1912, 1 egz., s. 1, mps)
11. Pismo w sprawie pensji nauczycielskiej (Lwów, 15.10.1912, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
12. Szczegółowy wykaz zajęć nauczycielskich egzaminowanego zastępcy nauczyciela Józefa Ekkerta (1912/13, 1 egz.,
s. 1, rkps)
13. Informacja o dodatkach do pensji za rok budżetowy 1915/16 (Biała, 21.01.1916, 1 egz., s. 1, mps)
14. Odpis pisma Rady Szkolnej Krajowej do Urzędu Podatkowego dla miasta Lwowa w sprawie wypłacenia Józefowi
Ekkertowi przyznanej mu kwoty dodatków (Biała, 16.05.1917, 1 egz., s. 2, rkps)
15. Odpis pisma Rady Szkolnej Krajowej do Józefa Ekkerta w sprawie przyznanych mu dodatków do pensji (Biała,
16.05.1917, 1 egz., s. 1, rkps)
16. Pismo przewodnie Dyrekcji Drugiej Szkoły Realnej w sprawie dodatków do pensji (Lwów, 30.06.1917, 1 egz.,
s. 1, rkps)
17. Decyzja Rady Szkolnej Krajowej o mianowaniu Józefa Ekkerta nauczycielem rzeczywistym (Lwów, 25.06.1919,
1 egz., s. 1, mps)
18. Odpis decyzji z 21.07.1912 roku (Ostrów, 25.11.1933, 1 egz., s. 1, mps)
19. Odpis decyzji Rady Szkolnej Krajowej z 31.08.1910 roku (Ostrów, 25.11.1933, 2 egz., s. 2, mps)
AW III/597.4
Nauka:
1. Zawiadomienie szkolne ze szkoły pospolitej z Sanoka z wykazem ocen (Sanok, 1893/94, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
2. Zawiadomienie szkolne ze szkoły ludowej w Sanoku z wykazem ocen (Sanok, 13.07.1895, 1 egz., s. 2, druk,
rkps)
3. Świadectwo szkolne Gimanazyum Wyższego (Sanok, 30.01.1896, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
18. Index Lectionum wydziału filozoficznego (06.10.1903, 1 egz., s. 16, druk, rkps, jęz. łaciński)
19. Zdjęcie Józefa Ekkerta z czasów szkolnych (1 egz.)
20. Dokument stwierdzający wpisanie w poczet studentów Wydziału Filozofii Józefa Ekkerta (Lwów, 17.12.1903,
1 egz., s. 1, druk)
21. Świadectwo zaliczenia wykładu z geografii fizycznej (Lwów, 02.05.1904, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
22. Świadectwo zaliczenia wykładu z geografii fizycznej (Lwów, 14.10.1904, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
23. Świadectwo uczestnictwa w Seminaryum geograficznym (Lwów, 09.05.1905, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
24. Świadectwo zaliczenia zajęć z reformacji religijnej (Lwów, 12.05.1905, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
25. Świadectwo zaliczenia zajęć z utworzenia Królestwa Pruskiego (Lwów, 11.07.1905, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
26. Świadectwo zaliczenia zajęć z reformy i rewolucji religijnej w XV i XVI wieku (Lwów, 13.07.1905, 1 egz., s. 1,
druk, rkps)
27. Świadectwo uczestnictwa w Seminaryum geograficznym (Lwów, 16.03.1906, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
28. Świadectwo zaliczenia zajęć z rewolucji angielskiej w XVII wieku (Lwów, 13.07.1906, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
29. Świadectwo uczęszczania na wykład pt. Rewolucja Francuska cz. 1 (Lwów, 04.05.1907, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
30. Świadectwo uczęszczania na wykład pt. Przegląd źródeł historycznych XVIII wieku (Lwów, 07.05.1907, 1 egz.,
s. 1, druk, rkps)
31. Świadectwo uczęszczania na wykład pt. Rewolucja Francuska cz. 2 (Lwów, 02.10.1907, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
32. Świadectwo uczęszczania na wykład pt. Historiografia florencka w XIII–XIV wieku (Lwów, 02.10.1907, 1 egz., s. 1,
druk, rkps)
51
33. Świadectwo uczęszczania na wykład pt. Dzieje literatury historycznej w pierwszej poł. XIX wieku (Lwów, 02.10.1907,
34. Odpis rozporządzenia c.k. Namiestnictwa z dnia 23.05.1908 roku w sprawie wypłacenia seminarzystom historii
powszechnej stypendium za prace seminaryjne (Lwów, 26.05.1908, 1 egz., s. 1, mps)
35. Świadectwo egzaminu dojrzałości (Lwów, 27.05.1910, 1 egz., s. 3, rkps)
36. Odpis świadectwa egzaminu dojrzałości (Lwów, 05.07.1910, 1 egz., s. 2, rkps)
37. Dokument Kancelarii Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie stwierdzający nadanie tytułu doktora filozofii
Janowi Józefowi Ekkertowi (Lwów, 23.12.1932, 1 egz., s. 1, mps)
38. Dyplom nadania Janowi Ekkertowi tytułu doktora filozofii (Lwów, 23.12.1932, 2 egz. — jeden z podpisem rektora
i promotora, s. 2, druk)
AW III/598
Jan Gatkowski
1. Paszport rosyjski na nazwisko Julia Gatkowska (Warszawa, 1908, 1 egz., s. 24, druk, rkps, jęz. rosyjski)
2. Zaświadczenie meldunku Jana Gatkowskiego — wyciąg z książek ludności stałej domu nr 29 przy ulicy Siennej
Okręgu 8 (30.05.1916, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
3. Dowód osobisty Jana Gatkowskiego (Warszawa, 06.04.1925, 1 egz., s. 18, druk, rkps)
4. Nakaz egzekucyjny Komornika Sądowego skierowany do Jana Gatkowskiego — wezwanie do zapłaty 42 zł (Warszawa, 28.06.1927, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
5. Zaświadczenie hipoteczne dotyczące „Osady Szmulowizna nr 218” (Warszawa, 02.05.1934, 1 egz., s. 2, rkps)
6. Zaświadczenie hipoteczne „Osady Szmulowizna nr 218” (Warszawa, 01.04.1939, 1 egz., s. 1, rkps)
7. Potwierdzenie zgłoszenia zmiany adresu przez Jana Gatkowskiego (29.04.1939–09.01.1941, 3 egz., s. 3, druk,
rkps)
8. Kwity poświadczające zapłatę podatków, opłat administracyjnych, grzywien itp. przez Jana Gatkowskiego (Wawer, 25.04.1942–01.02.1943, 6 egz., s. 6, druk, rkps)
9. Zawiadomienie z Prokuratury Sądu Okręgowego w Lublinie o umorzeniu dochodzenia w sprawie przeciwko Feliksowi Kryszczukowi (Biała Podlaska, 16.06.1942, 1 egz., s. 2, druk, rkps)
10. Kennkarta Jana Gatkowskiego (Warszawa, 01.03.1943, 1 egz., s. 6, druk, rkps)
11. Kwit Jana Gatkowskiego za czynsz (Anin, 09.08.1951, 1 egz., s. 1, druk, rkps)
12. Pismo od Komendy Milicji Obywatelskiej do Jana Gatkowskiego z prośbą o przesłanie metryki urodzenia potrzebnej do uzyskania dowodu osobistego (Radość, 1 egz., s. 1, mps, rkps)
13. Kartka z napisem: Jan Gadkowski (tatuńcio) (1 egz., s. 1, rkps)
52
KOLEKCJA WSPOMNIEŃ KOMISJI HISTORYCZNEJ
ZARZĄDU GŁÓWNEGO ZWIĄZKU SYBIRAKÓW
Archiwum Komisji Historycznej ZG Związku Sybiraków w Warszawie działa od stycznia 1989,
czyli od momentu założenia Związku. Twórcą archiwum i przewodniczącym Komisji Historycznej
do lipca 2007 był Janusz Przewłocki, który ściśle współpracował z Ośrodkiem KARTA.
Do Archiwum Wschodniego zostały przekazane w depozyt kolekcje osobiste zebrane przez
Komisję Historyczną do końca 2007 roku. Zbiór ten liczy 1156 teczek (ok. 5,7 metrów bieżących).
Zebrana w nim dokumentacja ma bardzo różną wartość merytoryczną i formę (oryginały i kopie,
rękopisy i maszynopisy, quasi-książki z autorskimi ilustracjami, wycinki prasowe). Do Związku
Sybiraków nadal są przysyłane wspomnienia, relacje i inne dokumenty, które są opracowywane
i katalogowane przez Komisję Historyczną.
Wspomnienia napływające do archiwum Komisji Historycznej od początku lat 90. pisane były
głównie w odpowiedzi na liczne apele, komunikaty i konkursy pamiętnikarskie ogłaszane przez
instytucje i środowiska podejmujące badania nad wschodnimi losami Polaków. Część kolekcji
stanowią kopie wspomnień przekazane w ostatnich latach przez terenowe Oddziały Związku Sybiraków, które z czasem utworzyły własne archiwa i zaczęły prowadzić działalność wydawniczą.
Przekazywane Komisji Historycznej teksty były na bieżąco czytane, katalogowane i kwalifikowane do druku. W latach 1989–97 ukazało się dziewięć tomów Wspomnień Sybiraków, w których
opublikowano 112 wspomnień, opracowanych przez Janusza Przewłockiego. Dzięki jego korespondencji z autorami świadectw, udało się uzyskać dodatkowe informacje i wyjaśnienia o dużym
znaczeniu historycznym. Ponadto zasób kolekcji znacznie się zwiększył o cenne materiały źródłowe w postaci oryginałów lub kserokopii dokumentów, spisów zesłańców i więźniów, odręcznych
map, szkiców z miejsc pobytu, zdjęć i pamiątek. Cały zdeponowany zbiór stanowi zespół kolekcji
osobistych AW.
W niniejszym katalogu wspomnienia ułożone są według kolejności sygnatur nadanych przez
Komisję Historyczną. W pierwszej części opisu, poniżej sygnatury, zamieszczono: imię, nazwisko
i rok urodzenia autora, nazwisko panieńskie autorki, tytuł, miejsce i rok powstania, charakterystykę zewnętrzną tekstu (rękopis/maszynopis, oryginał/kopia, liczba stron) oraz informację
o załącznikach. Część drugą opisu stanowi streszczenie wspomnienia, zawierające podstawowe
informacje o losach autora i opisywanych przez niego zdarzeniach.
Nazwy geograficzne zostały podane na podstawie kart katalogowych sporządzonych i opracowanych w archiwum Związku Sybiraków. Przyjęto w nich podział administracyjny Polski z 1 września 1939 oraz podział administracyjny ZSRR z 1 kwietnia 1990. Do weryfikacji nazw geograficznych wykorzystano również publikacje: SSSR. Administratiwno-tierritorialnoje dielenije sojuznych
riespublik, Moskwa 1954 i Słowar` gieograficzeskich nazwanij SSSR, Moskwa 1968. W zamieszczonym na końcu katalogu indeksie geograficznym podano przede wszystkim miejsca zamieszkania
w momencie wywózki lub aresztowania oraz miejsca pobytu na zesłaniu, w więzieniu lub łagrze.
Pominięto nazwy wymienianych we wspomnieniach miejsc, w których autor przebywał przelotnie
(np. oczekiwał na transport).
Anna Dzienkiewicz
54
Kolekcja wspomnień Związku Sybiraków
ZS 1
Ita Jackowska
ur. 1930
Warszawa, 1989
rkps, oryg., 9 s.
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 rodziny zamieszkałej w Wysokiem Mazowieckiem (woj. białostockie). Aresztowanie ojca. Transport ze stacji w Czyżewie do Kotłasu (obw. archangielski), dalej drogą wodną do m. Ust’-Kułom
nad Wyczegdą (Komi ASRR). Pobyt na zesłaniu w „5-tym uczastku” na terenie byłego łagru. Kontakty z zesłanymi
Litwinami. W sierpniu 1943 wyprawa tratwą do Syktywkaru. Poprawa warunków życia po powstaniu ZPP. Nauka
w rosyjskiej i polskiej szkole. Od 1944 pobyt w sowchozie Udarnik (rej. Ertil, obw. woroneski). Powrót do Polski
w 1946.
ZS 2
Wanda Dzikowska
ur. 1926
Dzieje rodziny Dzikowskich
Lipiany, 1984–86
mps, kopia, 89 s.; mps, kopia, 71 s.
Lata 1939–46. Wojenne losy rodziny zamieszkałej w Pińsku — panika mieszkańców po wybuchu wojny, wejście wojsk
sowieckich, utworzenie nowej władzy. Represje sowieckie — aresztowania, wywózki w lutym 1940. Aresztowanie ojca
23.03.1940, deportacja matki z dziećmi 13.06.1940. Szczegółowy opis transportu, pobytu na zesłaniu w kołchozie
w Łobanowie (rej. Arykbałyk, Kazachska SRR). Warunki życia, praca, stosunki między Kazachami i zesłańcami. Nawiązanie kontaktu z ojcem. Losy rodziny po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej. Powrót ojca z łagru — krótka historia
jego uwięzienia. Repatriacja wiosną 1946.
ZS 3
Lilia Symonajć
Saga rodzinna
Kętrzyn, 1990
mps, kopia, 2 s.
Lata 1940–56. Losy rodziny Raksimowiczów z Wileńszczyzny. Alojzy Raksimowicz — aresztowany w 1940, przetrzymywany w Starej Wilejce (pow. Wilejka), wywieziony w czerwcu 1941 w głąb ZSRR. Ewakuowany z armią Andersa, walczył
pod Monte Cassino, wyemigrował do Argentyny. Jego żona Agrypina — aresztowana w kwietniu 1945, uwięziona
w Starej Wilejce. Skazana na 10 lat pozbawienia wolności, odesłana do Workuty (Komi ASRR), repatriowana w 1956.
Kilkuletnie dzieci (Olek i Sławek) — deportowane w czerwcu 1941 z babcią Heleną Kimbarową do Barnaułu (Ałtajski
Kraj), skąd wróciły do Polski.
ZS 4
Jadwiga Rutkowska
ur. 1936, z d. Krasowska
Kętrzyn, 1995
mps, oryg., 5 s.
Załączniki: kopia zdjęcia, list autorki pt. Mama Sybiraczka
Lata 1939–56. Losy tradycyjnej rodziny polskiej zamieszkałej w m. Buraki (pow. Postawy, woj. wileńskie). Powojenne represje sowieckie wobec „kułaków” — aresztowanie rodziców w końcu lat 40. Wywiezienie 12.04.1952 autorki
z siostrą (obie niepełnoletnie) do kołchozu im. Kalinina (rej. Iliczewskij, obw. czymkiencki, Kazachska SRR). Praca na
plantacji bawełny. Pomoc okazywana przez Kazachów. W maju 1953 przyjazd matki, a wkrótce również ojca. Przeniesienie do sąsiedniego kołchozu; budowa domu kultury. Przyjazd do Polski w październiku 1956.
ZS 5
Kazimierz Bartosewicz
ur. 1913
Wspominam pobyt i ucieczkę z łagru w Donieckim Basenie Węglowym „Donbas” – Dzierżyńsk
Warszawa, 1981
mps, kopia, 35 s.
Lata 1939–46. Opis sytuacji w Wilnie w czasie okupacji niemieckiej i po zajęciu miasta przez Sowietów. Aresztowanie
w nocy 16.01.1945. Pobyt w więzieniu na Łukiszkach. Wiosną 1945 transport do obozu w Dzierżyńsku (Donbas). Powitanie przez „orkiestrę” obozową. Kwarantanna, klasyfikacja przybyłych więźniów. Praca w brygadzie rosyjsko-ukraińskiej.
55
Wiadomość o zakończeniu wojny, przymusowy udział w wyborach, starania o repatriację. Udana ucieczka w lutym 1946
przy pomocy Rosjan z brygady. Dotarcie do Wilna. Wyjazd do Polski transportem repatriacyjnym w marcu 1946.
ZS 6
Józef Krzywiec
ur. 1920
„Pod Twoją obronę...”
Warszawa, 1990
mps, kopia, 30 s.
Załączniki: kopie dokumentów
Lata 1939–45. Opis rodzinnych stron i wojenne losy autora — okupacja niemiecka i sowiecka na Wileńszczyźnie.
Studia w Wilnie, w styczniu 1941 usunięcie Polaków z uczelni. Praca w fabryce zapałek w Kownie. Od czerwca 1941
nieprzychylne nastawienie Litwinów do Polaków; groźba wywiezienia na roboty do Niemiec przyspiesza decyzję o małżeństwie autora. Praca i życie codzienne w okupowanym Wilnie, działalność podziemna. Aresztowanie 12.01.1945.
Pobyt w więzieniu na Ofiarnej i na Łukiszkach. Po „generalnej kontroli” uformowanie transportu w połowie lutego
1945. Konwojowanie więźniów na stację towarową ulicami Wilna. Pobyt w obozie nr 240 k. Magdalenowki (obw.
staliński), praca w kopalni węgla „Woroszyłowka”. Od końca sierpnia 1945 autor pracuje w sowchozie. Po ciężkiej
chorobie zmiana kategorii i zwolnienie z obozu. 23.12.1945 powrót do Wilna.
ZS 7
Marian Nieświatowski
ur. 1918
Bytom, 1990
mps, oryg., 10 s.; mps, oryg., 2 s.
Załączniki: kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1939–42. Pierwsze dni okupacji sowieckiej w Stanisławowie — działania miejscowych komunistów, rewizje,
aresztowania, pokazowy proces kupców żydowskich. Nieudana próba przedostania się do Francji — zatrzymanie
k. Rafajłowej (pow. Nadwórna, woj. stanisławowskie). Pobyt w więzieniach w Stanisławowie, Chersoniu i Nikołajewie.
Wyrok w lipcu 1940 — 5 lat ITŁ. Odesłanie przez więzienie przesyłowe w Charkowie do Uchtiżemłagu (Komi ASRR).
Opis warunków życia w obozie. Praca przy wyrębie lasu. Pod koniec września 1941 przeniesienie do kołchozu „Krasnyj Majak” k. Syktywkaru. Ucieczka w celu dostania się do polskiego wojska. Zatrzymanie ochotników w Taszkiencie
przez NKWD i odesłanie do pracy przy zbieraniu bawełny. Wstąpienie do armii Andersa. W sierpniu 1942 ewakuacja
do Iranu.
ZS 8
Regina Wilczak
ur. 1920, z d. Włodarczyk
Łódź, 1992
mps, oryg., 2 s., (spisana relacja)
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Połownica (pow. Słonim, woj. nowogródzkie) do posiołka Szoksza
(obw. archangielski). Praca przy wyrębie lasu i spławianiu drewna, potem w bani. Po „amnestii” wyjazd na południe
z mężem i braćmi, którzy zaginęli w drodze. Pobyt w m. Termez w Uzbekistanie (obw. surchandaryjski). Repatriacja
w lipcu 1946.
ZS 9
Jadwiga Dąbrowska
ur. 1910
Sześć lat na dalekich kresach
Łomża, 1989
mps, oryg., 12 s.
Załączniki: korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Wrzesień 1939 — ewakuacja rodziny z Wysokiego Mazowieckiego do Łomży. Aresztowanie męża przez
NKWD. Wywiezienie 13.04.1940 autorki z małymi dziećmi i dobrowolnie jej towarzyszącą matką do Kazachstanu. Pobyt na zesłaniu we wsi Graczowka (obw. siewierokazachski). Kontakty z Kazachami, częste zmiany mieszkania, brak
pracy, zdobywanie żywności. Zmiana sytuacji zesłańców od wiosny 1941. Praca zarobkowa matki, paczki od rodziny
z Łomży. Złe stosunki z miejscowymi Rosjanami. Wybuch wojny niemiecko-sowieckiej. Autorka zostaje mężem zaufania w Graczowce. Praca w kołchozie. Repatriacja wiosną 1946.
Wydane w: Wspomnienia Sybiraków, t. 3, Warszawa 1990.
56
ZS 10
Krystyna Biskup
ur. 1931, z d. Banaszak
Bydgoszcz, 1989
rkps, oryg., 7 s.
Załączniki: kopie dokumentów szkolnych z lat 1944–46
Lata 1940–46. Wywiezienie 10.02.1940 rodziny gajowego z Kozłówki (pow. Szczuczyn, woj. białostockie) na stację
w Grajewie. Pomoc sąsiadów przy pakowaniu. Pobyt na zesłaniu w posiołkach Kwitok i Zołotaja Gorka (rej. Tajszet,
obw. irkucki). Po „amnestii” wyjazd do Abakanu. Od 1942 pobyt w m. Tujm (rej. Szira, Krasnojarski Kraj). Nauka dzieci
w szkole i przymusowa praca w kołchozie. Wstąpienie rodziców do ZPP. Repatriacja w 1946.
ZS 11
Leszek Henryk Grabowski
ur. 1927
Toruń, 1989
mps, oryg., 5 s.
Załączniki: kopie dokumentów, lista współwięźniów i ich losy, korespondencja z ZS
Lata 1945–56. Aresztowanie w Toruniu 2.02.1945 i odesłanie do Działdowa, gdzie formowano transporty. Wywiezienie z Iławy do obozu w m. Roza (obw. czelabiński). Powrót jesienią 1945. Represje komunistyczne wobec autora
w latach 1952–56.
ZS 12
Zygmunt Domański
ur. 1923
Wspomnienia wywiezionego (cz. 1), Praca Sybiraka w tajdze (cz. 2)
Myszyniec, 1989
rkps, oryg., 5 s.; rkps, oryg., 9 s.
Załączniki: fragmenty wspomnień autora opublikowane w „Tygodniku Ostrołęckim” pt. Epizody sybirackiego rozdziału
oraz w „Życiu Warszawy” pt. Wyrok na czternastu
Lata 1940–46. Wywiezienie 10.02.1940 transportem ze stacji w Łomży do obw. archangielskiego. Pobyt na zesłaniu
w posiołku Iksa (rej. Niandoma) do stycznia 1942. Praca przy wyrębie lasu, spławianiu drewna, budowie lodowej
drogi. Pogorszenie warunków po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej — zwiększenie norm pracy i zmniejszenie racji
żywnościowych. Po ogłoszeniu „amnestii” wyjazd rodziny do Melekes (obw. uljanowski). Aresztowanie ojca autora
w 1943 (do Polski wrócił w 1955). Repatriacja z matką i siostrami w 1946.
ZS 13
Jadwiga Zofia Kassubé
ur. 1924, z d. Siedlarz
Radomsko, 1998
rkps, oryg., 3 s.
Załączniki: kopie pamiątek dotyczących ojca autorki, kopie dokumentów
Lata 1940–46. Rodzina zamieszkała w Starym Siole (pow. Bóbrka, woj. lwowskie), gdzie ojciec był kierownikiem
szkoły. Aresztowanie ojca. Deportacja 13.04.1940 autorki z matką i siostrą do kołchozu Pachtar (rej. Dżurun,
obw. aktiubiński, Kazachska SRR). Od maja do października 1943 praca w brygadzie kolejowej tzw. trudarmii przy
naprawianiu torów, przy budowie tamy na jeziorze. Powrót do Polski z matką w kwietniu 1946.
ZS 14
Jadwiga Urbanowicz
ur. 1927, z d. Daszkiewicz
Góra Śląska, 1989
rkps, oryg., 6 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Wielkie Dubiejki (pow. Nieśwież, woj. nowogródzkie). Transport z Baranowicz do stacji Siniega w obw. archangielskim. Pobyt na zesłaniu w posiołku Kriwoje (obw. archangielski). Choroby
rodziców, praca w grupie „lesorobów”, zdobywanie żywności. Aresztowanie brata za próbę ucieczki. Po ogłoszeniu
„amnestii” przesiedlenie do sowchozu Tałowka (obw. saratowski). Powrót do Polski wiosną 1946.
57
ZS 15
Edward Polak
ur. 1907
Katorga 1945–1956
Komorów, 1974
mps (oprawiony), kopia, 45 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopie zdjęć, wspomnienia Józefa Bizonia opracowane przez autora w 1982, fragmenty
wspomnień autora opublikowane w „Wiadomościach Świdnickich” 1990, korespondencja z ZS
Lata 1945–56. Aresztowanie jesienią 1945 w Łukowcu (rej. Rohatyn, Ukraińska SRR). Pobyt w więzieniu i śledztwo
w Bukaczowcach, a następnie w Stanisławowie. Wyrok 15 lat ITŁ i odesłanie etapem ze Lwowa do Norylska (Krasnojarski Kraj). Praca w tundrze, choroba i pobyt w szpitalu. Kontakty ze współwięźniami różnych narodowości. Szczegółowy opis buntu w łagrach latem 1953. Represje wobec strajkujących. Praca szatniarza w kopalni. Zwolnienie
w listopadzie 1955. Oczekiwanie w Norylsku na transport do Polski. Powrót w sierpniu 1956.
ZS 16
Józef Kruk
ur. 1932
Sześć lat wyjętych z życiorysu
Wrocław, 1989
Załączniki: lista nazwisk zesłańców
Lata 1940–45. Deportacja 10.02.1940 polskich rodzin z kolonii Zofiówka (pow. Trembowla, woj. tarnopolskie). Pobyt
na zesłaniu w tajdze w uczastku Zawodskoje (rej. Troickoje, obw. barnaulski, Ałtajski Kraj) — praca przy wyrębie drzew, wypadki, walka z głodem i chorobami. Pogorszenie warunków po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej.
W końcu 1941 wyjazd do Średniej Azji. Pobyt w kołchozie k. portu Kungrad (Karakałpacka ASRR) — praca przy
zbiorze bawełny, epidemie. Przeniesienie rodziny autora do kołchozu Jangi-Kucz (rej. Szawat, obw. chorezmijski,
Uzbecka SRR). Po śmierci ojca pobyt w sierocińcu w Szawacie. Przesiedlenie zesłanych Polaków na Ukrainę. Powrót
do Polski w 1945.
ZS 17
Danuta Kwiatkowska, ur. 1939
Jan Kwiatkowski, ur. 1934
Wspomnienia z zsyłki na Sybir
Szczecin, 1989
mps, kopia, 8 s.
Lata 1940–45. Wywiezienie rodziny osadnika wojskowego w lutym 1940 z okolic Włodzimierza Wołyńskiego
(woj. wołyńskie) do m. Kostousowo (rej. Rież, obw. swierdłowski). Pobyt w zapluskwionych barakach, głód. Kilkudniowe wyprawy matki po żywność. Przymusowa paszportyzacja. Nauka dzieci w szkole rosyjskiej. Po mobilizacji mężczyzn do armii Berlinga pogorszenie warunków życia kobiet z małymi dziećmi. W sierpniu 1944 przyjazd Komisji ZPP.
Przesiedlenie do m. Nikołajewka (obw. chersoński). Epidemia szkarlatyny. Wiosną 1945 wyjazd do kraju. 17.05.1945
przekroczenie granicy na Bugu i dotarcie do Hrubieszowa.
ZS 18
Władysław Mróz
ur. 1920
Pamiętnik z okresu zsyłki na Sybir w 1941 roku
Komorów, 1989
rkps, oryg., 7 s.
Lata 1941–46. Aresztowanie autora razem z ojcem 13.03.1941 we wsi Leżachów (pow. Jarosław, woj. lwowskie).
Pobyt w więzieniu w Sieniawie. Ojca odesłano do Lwowa, gdzie został stracony, a autora zwolniono. W czerwcu
1941 wywiezienie rodziny do kołchozu w m. Malinowka (rej. Parbig, obw. tomski). Od początku września 1941 pobyt
w m. Parabiel. Jesienią zebranie z przedstawicielami rządu polskiego, wybór męża zaufania. W 1944 przesiedlenie
do obw. woroneskiego, praca w cukrowni. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 19
Władysław Purski
ur. 1929
Losy Polaków na Wschodzie
58
Nysa, 1989
mps, kopia, 3 s.
Lata 1940–47. Deportacja 10.02.1940 z m. Skwarzawa Nowa (pow. Żółkiew, woj. lwowskie) do m. Wangasz (rej. Jenisiejsk, Krasnojarski Kraj). W drodze na zesłanie noclegi w nieogrzewanych cerkwiach lub barakach. Praca przy wyrębie
lasu, głodowe racje żywnościowe, złe traktowanie Polaków. Powrót do kraju w 1947.
ZS 20
Roman Szczutkowski
ur. 1933
Wspomnienia
Lębork, 1989
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1940–46. Deportacja 29.06.1940 ze wsi Weroniaki (pow. Złoczów, woj. tarnopolskie) do m. Nieręża (rej. Ałdan,
Jakucka ASSR). W 1943 wstąpienie ojca autora do armii Berlinga. Przeniesienie rodziny do kołchozu w obw. saratowskim. Powrót do Polski w 1946 i połączenie z ojcem.
ZS 21
Kazimierz Smoleński
ur. 1896
Puszczykowo (woj. poznańskie), 1989
rkps, oryg., 12 s.
Załączniki: życiorys autora, spis pozostawionego mienia
Lata 1940–69. Autor — urzędnik państwowy (komisarz ochrony leśnej) deportowany z żoną 10.02.1940 ze Słonimia
(woj. nowogródzkie). Pobyt na zesłaniu w posiołku Ługoda (obw. wołogodzki). Praca przy wyrębie lasu. Choroby zesłańców i liczne zgony. Pokazowy proces kierowniczki „miedpunktu”. Zwolnienie 5.09.1941 i wyjazd z Ługody. Pobyt
rodziny w obw. wołogodzkim. Powrót do Polski 31.03.1946.
ZS 22
Józefa Krystyna Zaleska
ur. 1927
Wspomnienia z Syberii
Warszawa, 1989
mps, oryg., 7 s.
Załączniki: kopia dokumentu
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Kapice-Lipniki (woj. białostockie). Udana ucieczka dwóch wujków
z transportu. Pobyt w kołchozie Kulet (obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). Przeniesienie rodziny do m. Bałasnyj
Kalier. Praca w żwirowni, nielegalne zbieranie kłosów. Kontakty z tubylcami i zesłańcami różnych narodowości. Powrót do Polski z Kokczetawu w lutym 1946.
ZS 23
Eugenia Rutkowska-Wiśniewska
ur. 1926
„Archangielsk – piękne miasto”
Solec Kujawski, 1989
rkps, oryg., 10 s.; mps, oryg. i kopia, 8 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Czerwiszcze (pow. Kamień Koszyrski, woj. poleskie). Podróż koleją do
Archangielska, a stamtąd saniami do posiołka Siedierga nad rz. Jawzora (rej. Karpogory, obw. archangielski). Choroba
ojca i zamarznięcie brata. W czerwcu 1942 wyprawa na tratwie do m. Jawzora. Po śmierci ojca w drodze i zabraniu
matki do szpitala autorka zostaje sama z dwiema młodszymi siostrami. Pobyt w Karpogorach przy polskiej rodzinie.
Praca i zdobywanie pożywienia. Jesienią 1943 wyjazd do Archangielska i tułaczka osieroconych dzieci. Od wiosny
1944 pobyt w domu dziecka w Czkałowsku (obw. moskiewski). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 24
Edward Jaświłko
ur. 1914
Pobyt w obozach w Charkowie, Riazaniu, Czerepowcu
Warszawa, 1989
mps, kopia, 9 s.
59
Załączniki: kopie dokumentów, wierszy i artykułów prasowych autora, plan obozu Riazań–Diagilewo, kopia ogłoszenia
o turnieju szachowym w obozie
Lata 1944–47. Działania AK na Białostocczyźnie. Aresztowanie członków podziemia zbrojnego na początku sierpnia
1944. Pobyt autora w białostockich więzieniach. W październiku 1944 odesłanie do obozu w Charkowie (obw. charkowski, Ukraińska SRR). Od grudnia 1945 pobyt w obozie w Diagilewie k. Riazania. Działalność artystyczna więźniów
— w obozie powstał teatr, chór i orkiestra. Aresztowanie, krótki pobyt autora w więzieniu obozowym. W lipcu 1947 odesłanie do obozu w Czerepowcu (obw. wołogodzki). Powrót do Polski w listopadzie 1947 przez Brześć i Białą Podlaską.
ZS 25
Antoni Mosiądz
ur. 1926
Wałdowo (woj. bydgoskie), b.d.p.
rkps, oryg., 16 s.
Lata 1940–46. Deportacja w lutym 1940 z osady Krasusko (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie). Transport do Krasnojarska. Pobyt na zesłaniu w głębi tajgi — praca przy wyrębie drzew, wysokie normy do wykonania, niskie racje
żywnościowe, wielka śmiertelność wśród małych dzieci, opis pochówku. Po „amnestii” autor z grupą 20 Polaków
dociera do portu nad rz. Jenisej, skąd przewieziono ich na wyspę i zakwaterowano w byłym łagrze. Dotarcie statkiem do Krasnojarska. Pobyt w m. Adadym (rej. Nazarowo). Choroba autora, nieoczekiwana pomoc polskiej lekarki. Nielegalny wyjazd rodziny autora transportem z bydłem do obw. połtawskiego. Pobyt w sowchozie „Diekabrist”
do września 1946, wyjazd do Polski.
ZS 26
Kazimiera Brodowska
ur. 1933, z d. Tonkiel
Dziekanów Polski, 1989
rkps, kopia, 11 s.
Załączniki: wiersz autorki
Lata 1941–46. Rodzina zamieszkała we wsi Augustynka (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie). Wywiezienie
w czerwcu 1941 transportem ze stacji Wysokie Litewskie. Podróż statkiem rzeką Ob; napad rabunkowy w czasie
nocnego postoju w drodze do miejsca zesłania — Lwowka (rej. Parabiel, obw. tomski). Po „amnestii” w sierpniu
1941, zimą dwoje rodzeństwa wyruszyło w stronę Kujbyszewa, potem reszta rodziny opuściła miejsce zesłania. Śmierć
ojca i siostry. Pobyt w Kujbyszewie — zdobywanie pożywienia, nauka autorki w rosyjskiej szkole, lekcje polskiego
u nauczycielki Żydówki. Repatriacja w 1946.
ZS 27
Eugeniusz Domański
ur. 1923
Wspomnienia z czerwonego piekła
Warszawa, 1986
mps, kopia, 59 s.
Lata 1939–40. Wspomnienia autora z lat przeżytych w Warszawie do września 1939. Pierwsze dni wojny, opuszczenie
miasta. Tułaczka wojenna, przeprawa przez Narew, dotarcie do Baranowicz i majątku ziemskiego państwa Burkackich
w Nowojelni (woj. nowogródzkie). Wkroczenie Sowietów — plądrowanie majątku, aresztowania. Doprowadzenie kolumny więźniów do Nowogródka. Masowy mord i panika ocalałych. Pobyt w więzieniu do listopada 1939. Transport do
Kozielska. Warunki panujące w obozie, wywożenie oficerów. Zwolnienie autora w kwietniu 1940. Dotarcie do Nowogródka, praca i mieszkanie u życzliwego Tatara. Krótki pobyt w okupowanym przez Sowietów Białymstoku. Przeprawa
przez granicę i powrót do Warszawy.
ZS 28
Bronisława Rymarz
ur. 1934
Świdwin (woj. koszalińskie), 1990
rkps, oryg., 4 s.
Lata 1940–46. Aresztowanie ojca i wywiezienie rodziny 10.02.1940 z m. Kalinka (woj. tarnopolskie). Pobyt na zesłaniu w posiołku Noszul (Komi ASRR). W 1943 przeniesienie do wsi Kokterek w Kazachstanie, a potem do Uzbekistanu. Pogorszenie warunków — głód, walka z insektami, choroby, zbieranie bawełny. W maju 1946 wyjazd autorki
z rodzeństwem do Polski transportem z domem dziecka, zorganizowanym w Namanganie (Uzbecka SRR).
60
ZS 29
Stanisław Woś
ur. 1926
Deportacja na Sybir 10 luty 1940 r.
Szczecin, 1990 [?]
mps, kopia, 3 s. (2 egz.)
Lata 1940–45. Wywiezienie 10.02.1940 z Woronowa (pow. Rawa Ruska, woj. lwowskie) transportem kolejowym do
Tułunu (obw. irkucki), skąd samochodami dowieziono zesłańców do m. Krutoj Klucz. Praca w tajdze. Jesienią 1942
przeniesienie rodziny do kołchozu w m. Mugun (obw. irkucki), praca przy wypasie bydła na fermie Tiurynka k. Tułunu.
Powrót do Polski w 1945.
ZS 30
Witold Rycharski
ur. 1931
Warszawa, 1989
rkps, kopia, 6 s.
Lata 1940–46. Początek okupacji sowieckiej. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Polany (pow. Kowel, woj. wołyńskie).
Pobyt na zesłaniu w okolicach Irbitu (obw. swierdłowski). Budowa baraków, zdobywanie pożywienia, praca przy
wyrębie lasu. W 1943 czasowy pobyt autora w kołchozie. Wiosną 1944 przeniesienie rodziny do sowchozu między
Nikołajewskiem a Chersoniem (Ukraińska SRR). Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 31
H. Wróblewski
ur. 1918 [?]
Od Warszawy do Warszawy
b.m.p., 1988
mps, oryg., 4 s.
Lata 1939–46. Kampania wrześniowa 1939 — po rozbiciu oddziału autor dociera do Warszawy i zostaje ranny w czasie
nalotu. Powrót do rodziców zamieszkałych w Woropajewie (pow. Postawy, woj. wileńskie). Aresztowanie autora i jego
ojca 1.02.1940. Pobyt w więzieniu w Berezweczu. Wyrok 5 lat ITŁ i odesłanie do łagru Biezimienka (obw. kujbyszewski). Praca przy budowie drogi. Choroba autora, pobyt w kolejnych obozach.
ZS 33
Weronika Szpondrowska
b.m.p., 1989
mps, oryg., 19 s.
Lata 1940–45. Aresztowanie męża autorki 1.01.1940. Deportacja z dziećmi 13.04.1940 do kołchozu Erkindyk
(obw. celinogradzki, Kazachska SRR), przeniesienie do wsi Kapitanowka. We wrześniu 1942 śmierć młodszej córki,
choroba i walka o uratowanie życia starszej. Zdobywanie pożywienia — nielegalne zbieranie kłosów pszenicy. Desperacka walka o zabrane palto z przewodniczącym kołchozu. Przesłuchania i szykany ze strony miejscowej władzy.
W 1943 wyprawa z córką do lekarza i starania o odesłanie jej do Akmolińska. Opuszczenie kołchozu w lutym 1944
i połączenie z córką. Skrajne zachowania spotykanych ludzi. Warunki mieszkaniowe, pobyt autorki w szpitalu, praca
córki w przedszkolu. Kontakty z ZPP. Repatriacja w lipcu 1945.
ZS 34
Jerzy Cichocki
ur. 1922
Wołomin, 1989
mps, oryg., 2 s.
Lata 1942–55. Krótki opis działalności autora w AK w oddziale „Jerzyków”. Aresztowanie 10.12.1944 przez NKWD,
śledztwo, sąd „polowy” nad ośmioma żołnierzami AK. Wyrok 10 lat ITŁ i odesłanie etapem przez więzienia w Brześciu
i Orszy do obozu w m. Niżniaja Tunguska (obw. irkucki). Pobyt w kolejnych łagrach do czerwca 1954. Wyniszczająca praca, samookaleczanie się więźniów, choroby. Zwolnienie i odesłanie do punktu przesyłowego w Tajszecie
(obw. irkucki). Przymusowa praca w Krasnojarsku. Repatriacja w grudniu 1955.
61
ZS 35
Halina Sterna
ur. 1926, z d. Wesołowska
Szczegółowa relacja o przeżyciach w okresie wojennym 1939–1946
Warszawa, 1989
mps, kopia, 10 s.
Lata 1939–46. Represje wobec osadników wojskowych w gminie Iwaczewicze (pow. Kosów Poleski, woj. poleskie)
po wkroczeniu Armii Czerwonej. 10.02.1940 deportacja rodziny autorki zamieszkałej w m. Barany (pow. Kosów Poleski). Transport koleją do Archangielska i dalej saniami rz. Dwiną do m. Chołmogory. Do jesieni 1941 pobyt na zesłaniu
w posiołku Głubokoje (obw. archangielski). Po „amnestii” rodzina dopływa na tratwie do m. Pinega. Przeniesienie
w połowie lipca 1944 do obw. kirowogradzkiego, praca w sowchozie im. K. Marksa. Repatriacja w lutym 1946.
ZS 36
Edward Bobel
ur. 1934
Miałem wtedy 7 lat
Warszawa, 1989
mps, oryg., 1 s.
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 z m. Rudka (pow. Bielsk Podlaski, woj. Białystok). Rodzinne doświadczenia zesłańcze babki autora (przodkowie autora byli zesłańcami syberyjskimi) przydatne w trudnych chwilach. Transport do
Bijska w Ałtajskim Kraju. Pobyt na zesłaniu w sowchozie Martynowo nad rz. Czumysz. Po „amnestii” ucieczki polskich
rodzin do Bijska. Kontakty z dobrymi Rosjanami, praca rodziców. Mobilizacja ojca i braci do armii Berlinga. Starania
matki o powrót do kraju. Repatriacja w 1946.
Wydane w piśmie „Mikroelektronik” 1990, nr 1.
ZS 37
Kazimierz Mróz
ur. 1926
Elbląg, 1990 [?]
rkps, oryg., 8 s., format A5
Lata 1940–43. Krótki opis losu osadników wojskowych po wybuchu wojny. Deportacja 10.02.1940 z osady Niweck
(pow. Sarny, woj. wołyńskie) do posiołka Tiesowaja (rej. Solwyczegodsk, obw. archangielski). Praca przy wyrębie
lasu. Po ciężkiej chorobie autor zostaje skierowany do szkoły. Budowa nowych posiołków w tajdze po wybuchu
wojny niemiecko-sowieckiej. Droga do polskiego wojska. Pogorszenie stosunków z Rosjanami po ewakuacji armii
Andersa i odesłanie rodziny autora do kołchozu im. Żdanowa w obw. dżambulskim (Kazachska SRR). Walka z głodem
i chorobami. W sierpniu 1943 mobilizacja do armii Berlinga.
ZS 38
Stefania Olejnik
ur. 1921
Moje wspomnienia z zesłania na Sybir w latach 1944–1956
Elbląg, 1990 [?]
rkps, kopia, 4 s.
Załączniki: kopia zdjęcia
Lata 1944–56. Aresztowanie 22.12.1944 członków AK w mieszkaniu autorki we Lwowie. Transport do obozu
w m. Niżnij Tagił (obw. swierdłowski), krótki pobyt w więzieniu w Swierdłowsku i w kolejnych obozach w obw. swierdłowskim. W 1946 zawiadomienie o wyroku, odesłanie do Tiumenia — praca na budowie, przy wyrębie lasu. W latach
1949–50 pobyt we wsi Siergiejewka (obw. celinogradzki). Po powrocie w okolice Tiumenia starania o wyjazd do kraju.
Repatriacja w 1956.
ZS 39
Witold Rapcewicz
ur. 1921
Wspomnienie z pobytu w łagrach sowieckich i deportacji [...]
Elbląg, 1990
rkps, oryg., 2 s.
62
Lata 1945–56. Aresztowanie autora razem z ojcem w czerwcu 1945 we wsi Padziuny (pow. Wilno) za działalność
w AK. Pobyt w więzieniu na Łukiszkach w Wilnie do sierpnia 1945. Transport w bydlęcych wagonach do łagru w Incie
k. Workuty (Komi ASRR). Praca na budowie, w tartaku, głód i choroby. Zwolnienie w końcu 1946 i nielegalny powrót
do domu. W maju 1948 aresztowanie i wywiezienie całej rodziny do posiołka Orieszno (rej. Manskij, Krasnojarski
Kraj). Repatriacja w listopadzie 1956.
ZS 40
Antoni Ptak
Elbląg, 1989
rkps, kopia, 6 s.
Lata 1941–45. Opis losów ojca autora — Ludwika Ptaka, wójta w Hermanowiczach (pow. Dzisna, woj. wileńskie),
aresztowanego w lutym 1941. Zbrodnicza ewakuacja więzienia w Berezweczu w czerwcu 1941. Szukanie z matką
zwłok ojca. W październiku 1945 wysiedlenie rodziny do wsi Sękowo (woj. poznańskie). Represje ze strony miejscowej władzy.
ZS 41
Regina Rost
ur. 1917
Pasłęk (woj. elbląskie), 1990
Lata 1941–46. Deportacja 22.06.1941 z m. Miszelmont (pow. Dzisna, woj. wileńskie). Wywiezienie ostatnim transportem kolejowym z Borkowicz do Barnaułu (Ałtajski Kraj), gdzie zesłańcy dotarli w październiku 1941. Praca w strojbatalionie — m.in. w kuchni, w pralni, na budowie. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 42
Janina Depta
ur. 1914
Zajączkowo (woj. elbląskie), 1989
rkps, kopia, 2 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Krugiel (pow. Kowel, woj. wołyńskie). Pobyt na zesłaniu w obw. archangielskim. W 1944 przeniesienie do pracy w kołchozie w obw. sumskim (Ukraińska SRR). Powrót do Polski w 1946.
ZS 43
Klaudiusz Jerzy Riegl
ur. 1917
Nantes (Francja), 1990
mps, oryg., 4 s.
Lata 1939–48. Aresztowanie autora ze starszym bratem 8.11.1939 w Karpatach niedaleko rz. Świca i odesłanie do
obozu w m. Skole (woj. stanisławowskie). Od 12.01.1940 pobyt w więzieniu w Nikołajewie (Ukraińska SRR). Wyrok
— 5 lat „przymusowych robót”, transport przez Charków, Archangielsk, Narjan-Mar do łagru k. Abiezi (rej. Workuta,
Komi ASRR). Po zwolnieniu we wrześniu 1941 nieudana próba wstąpienia do armii Andersa. Przymusowe odesłanie
ochotników z Farab nad rz. Amu-daria do pracy w kołchozie k. Koszkupyr (obw. chorezmijski, Uzbecka SRR). Powołanie do wojska 10.03.1942. Ewakuacja z Krasnowodska statkiem „Karl Marks” do Iranu. Pobyt na emigracji.
Krótki opis losów rodziny przyszłej żony autora — Heleny Lenartowicz deportowanej 20.06.1941 z Nowopola k. Oszmiany (woj. wileńskie) do Ałtajskiego Kraju.
ZS 44
Jan Madejski
ur. 1930
Stare Pole (woj. elbląskie), 1990
rkps, oryg., 6 s.
Lata 1940–42. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Kraski (pow. Grodno, woj. białostockie). Pobyt na zesłaniu w posiołku
Tuszyłowo (obw. archangielski). Zdobywanie pożywienia — handel wymienny z Kozakami Dońskimi, śmierć polskiego
zesłańca po zjedzeniu mydła w zamian za bochenek chleba. Zwolnienie w 1942 i wyjazd rodziny do Kazachstanu.
W drodze śmierć ojca, dwóch braci i siostry. W Kazachstanie 13-letni autor pracuje w kołchozie, opiekuje się matką
i młodszym bratem.
63
ZS 45
Tadeusz Ćwiora
ur. 1923
Białogard (woj. koszalińskie), 1990
rkps, oryg., 5 s.
Lata 1940–43. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Obręczówka (pow. Tarnopol, woj. tarnopolskie). Transport koleją,
samochodami i saniami do miejsca zesłania — „180 kwartał” niedaleko wsi Noszul (Komi ASRR). W marcu 1942 przeniesienie rodziny do Uzbekistanu. Praca w kołchozie Kasansaj przy zbiorze waty i budowie tamy wodnej. Po śmierci
rodziców autor oddaje dwóch braci do domu dziecka i wyrusza do Taszkientu. Od 1943 służba w armii Berlinga.
ZS 46
Paweł Bartosz
ur. 1925
„Wschodnie losy Polaków” — wspomnienia
Nowy Dwór Gdański (woj. elbląskie), 1989
rkps, oryg., 17 s.; rkps, kopia, 15 s.
Załączniki: odpis pamiątkowego dokumentu z Teheranu
Lata 1939–48. Wkroczenie wojsk sowieckich we wrześniu 1939 — grabież mienia osadników, aresztowania. Deportacja 10.02.1940 z osady Berezowiec (pow. Stołpce, woj. nowogródzkie). Pobyt na zesłaniu w „kwartale 44”
(rej. Żarowskij, obw. wołogodzki). Od lata 1940 ojciec autora pracuje przy produkcji cegieł. Jesienią 1941 wiadomość
o układzie Sikorski–Majski. Opuszczenie miejsca zesłania, droga do Uzbekistanu. Wstąpienie ojca do armii Andersa.
W Guzar autor ze starszym bratem zostaje junakiem. Ewakuacja do Iranu. Rozmundurowanie junaków po kwarantannie i przewiezienie do Achwazu. W 1943 transport do Afryki — pobyt w Oudtshoorn i w Masindi. Szczegółowe opisy
domów, w których mieszkały dzieci, dzienny rozkład zajęć w sierocińcu w Oudtshoorn. Odesłanie braci do Anglii
w grudniu 1947, skąd 10.06.1948 wrócili z ojcem do Polski.
ZS 47
Monika Oszmałek
ur. 1926, z d. Pierko
b.m.p., b.d.p.
rkps, oryg., 5 s.
Lata 1948–56. Losy rodziny zamieszkałej w Sklaryszkach na Wileńszczyźnie. Powojenne represje sowieckie wobec „kułaków”. Zabicie brata autorki w czasie ucieczki. Deportacja 22.05.1948 do Krasnojarskiego Kraju. Pobyt na zesłaniu
w m. Anastasino (rej. Manskij). Praca przy wyrębie lasu i spławianiu drewna. Od 1955 starania o wyjazd do Polski.
Repatriacja 4.12.1956.
ZS 48
Artur Gruber
ur. 1923
Szczytno, 1989
mps, kopia, 24 s.
Lata 1939–42. Autor, mieszkaniec Horodenki (woj. stanisławowskie), 2.01.1940 bierze udział w grupowej próbie
przedostania się do Rumunii. Aresztowanie 13.01.1940 i wyrok 5 lat pozbawienia wolności. Do czerwca 1940 pobyt
w Dniepropietrowsku, następnie w Iwdielłagu (rej. Iwdiel, obw. swierdłowski). Praca w obozowym tartaku, kontakty z innymi łagiernikami. Wiosną 1941 przeniesienie do podobozu Herconowka nad rz. Łoźwą. Prace ciesielskie
(m.in. budowa rynien do spławiania drewna), opis usuwania zatoru na rzece. Wiadomość o „amnestii” i oczekiwanie
na zwolnienie, choroba autora. Praca w kołchozach k. Turtkula nad Amu-darią i w okolicach Samarkandy. 13.01.1942
wstąpienie w Kermine do armii Andersa. Ewakuacja w sierpniu 1942 do Iranu.
ZS 49
Jadwiga Lachowska
ur. 1910
Relacja z deportacji na Sybir
Poznań, 1989
rkps, oryg., 8 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopia zdjęcia legitymacyjnego męża, kopia listów z Kozielska, kopia zdjęcia autorki,
korespondencja z ZS
64
Lata 1939–46. Początek okupacji sowieckiej w Hoszczy (pow. Równe, woj. wołyńskie) — wzięcie do niewoli polskich
żołnierzy. Starania autorki o uwolnienie męża. Opuszczenie domu i praca w szkole w m. Dulęby. Listy od męża z obozu w Kozielsku. Wizytacje w szkole, aresztowanie chorej autorki 13.04.1940 i dołączenie do transportu formowanego
w Równem. Pobyt na zesłaniu w m. Bułajewo (obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). Przymusowa paszportyzacja
wiosną 1943. Pokaz propagandowego filmu o Katyniu. Repatriacja w 1946.
ZS 50
Aniela Potocka
ur. 1908
Obrazki z Kazachstanu i inne wspomnienia
Maćkowice (pow. Przemyśl), 1944
Lata 1940–44. Deportacja autorki z małym synem w kwietniu 1940 z m. Biała (pow. Czortków, woj. tarnopolskie).
Pobyt na zesłaniu w Ubińskim swinosowchozie (obw. wostocznokazachski, Kazachska SRR). Po „amnestii” z sierpnia
1941 wielodniowa podróż z małym dzieckiem do ciotki do posiołka Oziero (Maryjska ASRR). Opisy życia codziennego,
pobytu w szpitalu, działalności ZPP.
ZS 51
Konstanty Frąckiewicz
Z Kaługi do Kętrzyna
Kętrzyn, b.d.p.
mps, oryg., 4 s.
Lata 1944–52. Losy wojenne działacza społecznego z Kętrzyna, żołnierza AK. Po wyzwoleniu Wilna, w lipcu 1944
internowanie w Miednikach Królewskich pod Wilnem i wywiezienie do Kaługi. Krótki opis życia w obozie. 27.08.1945
udana ucieczka do Wilna, skąd przedostaje się do Polski.
ZS 52
Mirosława Lasota
ur. 1926
Świerzno, 1990
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Puzieniewicze (pow. Stołpce, woj. nowogródzkie). Podróż do miejsca
zesłania w obw. wołogodzkim. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej przeniesienie do kołchozu Prieobrażenka
(obw. semipałatyński, Kazachska SRR). Przyjazd w czerwcu 1946 na Ziemie Zachodnie.
ZS 53
Michał Gortat
ur. 1921
Od Kłajpedy do Łaby
Warszawa, 1990
rkps, oryg., 16 s.
Lata 1939–40. Krótki opis życia przed wojną w okolicach Tomaszowa Mazowieckiego. Powołanie do Junackich Hufców
Pracy w Łomży w marcu 1939. Opis pobytu w koszarach w Łomży i w Augustowie, wybuchu wojny, wycofywania się
na wschód. Aresztowanie 21.09.1939 w szpitalu w Grodnie (woj. białostockie). Przewiezienie do obozu w Ostaszkowie
(obw. kaliniński) — opis życia w obozie. W grudniu 1939 autor jako obywatel Generalnego Gubernatorstwa zostaje
przekazany Niemcom w ramach wymiany jeńców. Ucieczka w końcu grudnia ze stalagu w Małaszewiczach.
ZS 54
Edward Falkowski
ur. 1918
Wspomnienia. Karelo-Fińska ASRR – Gorki
Krzywińskie, 1990–91
65
Lata 1939–46. Autor mieszkał wraz z rodzicami w kol. Gliniszcze (pow. Wołkowysk, woj. białostockie). Opis życia pod
okupacją sowiecką. Aresztowanie 23.05.1941 w Mostach i przewiezienie do wsi Pulczejło (20 km od granicy fińskiej).
Praca przymusowa przy spławie drewna. Chaos po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej, ucieczka przed frontem.
Pobyt w kolejnych sowchozach — Łodiejnoje Pole, Kikmur (obw. kirowski), Walawino (obw. gorkowski). Spotkanie z Polakami latem 1943, wstąpienie do ZPP. Starania o repatriację od jesieni 1945. Przyjazd do Polski w kwietniu 1946.
ZS 55
Szymon Ganecki
ur. 1914
Kalisz, 1983
rkps, oryg., 8 s.
Lata 1940–45. Mołodeczno (woj. wileńskie) — opis zamieszania po wybuchu wojny, powołanie do wojska i szybka
demobilizacja. Deportacja rodziny 13.04.1940 do Kazachskiej SRR. Pobyt na zesłaniu. Wyjazd braci do armii Andersa.
Aresztowanie autora w trakcie przymusowej paszportyzacji. Po zwolnieniu 1.12.1943 wstępuje do armii Berlinga
i przechodzi szlak bojowy do Berlina. Wyrywkowe opisy walk, pobyt w szpitalu polowym, życie zawodowe po powrocie
do Polski.
ZS 56
Jan Markut
ur. 1924
Jastkowie, 1990
rkps, oryg., 15 s.
Lata 1944–48. Aresztowanie przez NKWD 24.12.1944 w Jastkowicach (woj. tarnobrzeskie). Pobyt w kolejnych aresztach, sąd „trójki” NKWD i wyrok 7 lat ITŁ. Pobyt w więzieniu przesyłowym na Zamarstynowie (Lwów), praca w fabryce
amunicji w Charkowie (Ukraińska SRR). Odesłanie do łagru w Norylsku (Krasnojarski Kraj) — praca przy budowie
cegielni i elektrowni. Zwolnienie w październiku 1948 na skutek interwencji rodziny w Radzie Państwa. Opis drogi
powrotnej.
ZS 57
Jan Robak
ur. 1897
Moje wspomnienia z pobytu w Związku Radzieckim w latach 1940–1945
Gorzów Wlkp., 1990
mps, oryg., 7 s.
Lata 1939–45. Deportacja 10.02.1940 rodziny właściciela gospodarstwa rolnego w Stryjówce (pow. Zbaraż,
woj. tarnopolskie). Pobyt na zesłaniu w m. Oziorki (obw. swierdłowski). Działalność ZPP. W 1944 przeniesienie
do Czerniatyna (Ukraińska SRR). Repatriacja w 1945.
ZS 58
Kazimiera Blumicz
ur. 1933, z d. Ostrowska
Tam, gdzie najchętniej odpoczywa Bóg
Konin, 1989–90
mps, kopia, 3 s.; mps, oryg., 9 s.
Załączniki: wiersz autorki i opowiadanie o powojennych losach matki pt. Siłaczka, kopia zdjęcia, kopie dokumentów,
lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Marysin (pow. Wołkowysk, woj. białostockie). Pobyt na zesłaniu w posiołkach Małyje Izby i Malinowka (rej. Plesiecki, obw. archangielski) widziany oczami dziecka — praca dorosłych,
zabawy dzieci, zachwyt nad pięknem przyrody. Wyjazd rodziny do Kazachstanu w styczniu 1942. Pobyt w kołchozie
Dżanatałap (obw. czymkiencki). Walka z głodem, insektami i chorobami. Po zabraniu matki do szpitala i śmierci ojca
dzieci trafiają do sierocińca w Gieorgijewce k. Czymkientu. Połączenie z matką i siostrą. Opisy kazachskiego targowiska, pierwsza komunia, kradzież ryb. Od października 1942 pobyt w domu dziecka w m. Sajram. Powrót do Polski
w kwietniu 1946.
66
ZS 59
Grzegorz Pyliński
Historia z tej ziemi
Kętrzyn, b.d.p.
mps, kopia, 4 s.
Lata 1941–47. Aresztowanie 1.04.1941 w folwarku Bielany (pow. Święciany, woj. wileńskie). W czerwcu 1941 przewiezienie z aresztu w Święcianach do Wołogdy. Po „amnestii” praca w sowchozie pod Taszkientem (Uzbecka SRR),
epidemia tyfusu, formowanie armii Andersa, ewakuacja. Udział w walkach pod Monte Cassino. Powrót do Polski
w 1947 i odnalezienie rodziny.
ZS 60
Józef Rusakiewicz
Byłem w Ostaszkowie
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 4 s.
Lata 1939–40. Autor — zawodowy żołnierz — w dniu wybuchu wojny przebywa na urlopie. Powrót do Wilna, poszukiwanie pułku, dezorganizacja, aresztowanie pod Baranowiczami (woj. nowogródzkie). Transport do Ostaszkowa
(obw. kaliniński). Warunki życia w obozie, zwolnienie i powrót do Wołożyna (woj. nowogródzkie) wiosną 1940.
ZS 61
Maria Rutkowska-Kupron
Przeżycie mojej rodziny w Związku Radzieckim
Kętrzyn, b.d.p.
mps, kopia, 7 s.
Lata 1948–56. Losy rodziny zamieszkałej w Naroczy na Wileńszczyźnie. Represje sowieckie w 1948. Ukrywanie się
ojca, aresztowanie 6.08.1948 brata Tadeusza pod zarzutem produkcji antypaństwowych ulotek — przetrzymywany
w Starej Wilejce, po wyroku 7 lat ITŁ odesłany do obozu dla nieletnich Konwejer (obw. archangielski). Deportacja
pozostałej rodziny 14.04.1952 do m. Głodny Step (obw. czymkiencki, Kazachska SRR) — opis życia na zesłaniu.
Po amnestii przyjazd ojca i brata Tadeusza do Kazachstanu. Praca w kołchozie. Powrót do kraju w 1956 i osiedlenie
w Kętrzynie.
ZS 62
Helena Peszko
ur. 1928
Legnica, b.d.p.
mps, oryg., 4 s.
Lata 1939–46. Rodzina wojskowego zamieszkała w Trembowli (woj. tarnopolskie) — wybuch wojny, brak wiadomości
o ojcu. Wywiezienie matki z czwórką dzieci w marcu 1940. Transport do Kazachstanu. Pobyt na zesłaniu w kołchozie
„Nowaja Żizń”, przeniesienie do pobliskiej Emby (obw. aktiubiński) — opis warunków życia i pracy. W 1944 przejazd
do kołchozu Smita (obw. nikołajewski, Ukraińska SRR). Kłopoty z uzyskaniem dokumentów repatriacyjnych. Powrót
do Polski w marcu 1946 i osiedlenie w Legnicy.
ZS 63
Adolf Kołodziej
Przed 50 laty...
Wielka Brytania, 1990
mps, kopia, 5 s.
Załączniki: kopie artykułów prasowych autora, korespondencja z ZS
Lata 1940–42. Deportacja 10.02.1940 z m. Hnilice Wielkie (pow. Zbaraż, woj. tarnopolskie). Pobyt na zesłaniu
w obw. swierdłowskim. W 1942 ewakuacja z armią Andersa do Iranu.
ZS 64
Katarzyna Nicińska
ur. 1923
Sześć lat w kopalni
Wolin, b.d.p.
mps, kopia, 3 s.
Załączniki: życiorys autorki
67
Lata 1940–46.
Deportacja rodziny 10.02.1940 z m. Młynowce (pow. Zborów, woj. tarnopolskie). Transport i pobyt na zesłaniu
w posiołku Chimik k. Krasnouralska (obw. swierdłowski). Praca w kopalni. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 65
Maria Krzyszycka
ur. 1934
Lubycza, 1989
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1941–43. Deportacja 18.01.1941 do Besarabii, ucieczka wiosną 1943, obóz w Mohylowie, praca w kołchozach
po drodze do Rawy Ruskiej, pobyt w klasztorze w Rawie Ruskiej, przyjazd do Polski w kwietniu 1943 [!?].
ZS 66
Kazimiera Piątek
ur. 1935, z d. Marynowska
Kielce, b.d.p.
mps, kopia, 3 s.
Lata 1951–53. Deportacja rodziny w październiku 1951 z m. Oleandria k. Wilna (Litewska SRR). Pobyt na zesłaniu
we wsi Podgornoje (obw. tomski) — warunki życia, zdobywanie żywności, nauka w szkole rosyjskiej. Repatriacja
w sierpniu 1953.
ZS 67
Stanisława Wierciak
ur. 1928, z d. Miksza
Wspomnienia z zesłania na Syberii 1941–1946
Warszawa, 1989
mps, kopia, 2 s.
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 z m. Iwie (pow. Lida, woj. nowogródzkie). Pobyt na zesłaniu w sowchozie
k. Czernogorska (Krasnojarski Kraj). Po „amnestii” przeniesienie do lesozawodu w tej samej okolicy. Powrót do Polski
20.04.1946.
ZS 68
Jan Kamiński
ur. 1926
Losy Polaków po 17 września 1939 z powiatu Postawy woj. Wilno
Warszawa, 1989
mps, kopia, 6 s.
Załączniki: spis deportowanych członków rodziny i krótki opis ich losów
Lata 1939–44. Rodzina osadnika wojskowego zamieszkała w Kuropolu (pow. Postawy, woj. wileńskie). Wybuch wojny,
okupacja sowiecka. Deportacja 10.02.1940 do Ałtajskiego Kraju. Opis miejsca zesłania — osady górniczej Zmiejnogorsk. Budowa nowego posiołka w maju 1940. Od 1943 w armii Berlinga. Powrót do Polski z wojskiem.
ZS 69
Halina Kubala
ur. 1927
Białogard, 1989
rkps, oryg., 6 s.
Lata 1940–46. Rodzina zamieszkała w Uściługu (pow. Włodzimierz, woj. wołyńskie). Aresztowanie brata i uwięzienie
we Włodzimierzu, skazanie na pobyt w łagrze. Deportacja rodziny 10.02.1940. Pobyt na zesłaniu w obw. nowosybirskim — praca w lesie, warunki życia. Po „amnestii” 1941 przejazd do m. Gorodok (obw. frunzeński, Kirgiska SRR),
prace polowe, epidemia tyfusu i malarii. Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 70
Maria Kądziela
ur. 1924
Wspomnienia z Kazachstanu
68
b.m.p., b.d.p.
rkps, oryg., 10 s., format nietypowy
Lata 1940–46. Okupacja sowiecka na terenie woj. nowogródzkiego, opis deportacji 10.02.1940 (wywożono znajomych
autorki). Deportacja rodziny 13.04.1940. Pobyt na zesłaniu w kołchozie Kirowa (obw. aktiubiński, Kazachska SRR)
— warunki życia, praca w polu. Paszportyzacja w 1943, kłopoty autorki z powodu odmówienia pracy. W 1944 śmierć
brata w wypadku przy pracy. Starania o powrót do kraju. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 71
Regina Majdańska
ur. 1915
Wigilia na posiołku
Warszawa, 1989
mps, kopia, 4 s.
Załączniki: kopie dokumentów, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1940–41. Autorka deportowana z rodziną 10.02.1940 z m. Dywin (pow. Kobryń, woj. poleskie) opisuje Wigilię
1941 w posiołku Wodopad (obw. archangielski).
ZS 72
Katarzyna Zajączkowska-Sawicka
ur. 1913
Pobyt na Syberii w czasie II wojny
Wołów, 1980
Załączniki: lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Autorka — żona leśniczego — mieszkała z rodziną w Majdanie (pow. Drohobycz, woj. lwowskie). Wybuch wojny, zachowanie Ukraińców. Deportacja 10.02.1940 do wsi Tuligany nad Irtyszem (obw. omski). Zakwaterowanie, przydział pracy przy wyrębie drzew i obróbce drewna. Praca autorki w stołówce. Stosunki z miejscową ludnością. Warunki życia, choroby, niedożywienie. Powódź wiosną 1941. Ogłoszenie „amnestii” jesienią 1941 — nastroje
wśród zesłańców, formowanie armii Andersa, poźniej Berlinga. Działalność w ZPP — autorka zostaje przewodniczącą
w rejonie. Lipiec 1944 — przewiezienie rodzin wojskowych do osiedla Mariampol (obw. kirowogradzki, Ukraińska
SRR). Organizacja polskiego szkolnictwa, rozdzielanie żywności z paczek pomocowych. Koniec wojny, repatriacja
w marcu 1946.
Wydane pt. „Tiopłaja kompania” w: Wspomnienia Sybiraków, t. 9, Warszawa 1997.
ZS 73
Stefania Kogut
ur. 1914
Wspomnienia z pobytu w ZSRR 1939–1945
Racibórz, 1989
rkps, oryg., 23 s.
Załączniki: lista zesłańców
Lata 1940–45. Aresztowanie męża, deportacja rodziny 13.04.1940 z m. Rudki (woj. lwowskie). Pobyt na zesłaniu
w kołchozie „Kulturnyj Trud” (obw. aktiubiński, Kazachska SRR). Opis życia Kazachów. Prace polowe, wyrób cegieł
do budowy domów, organizacja opieki nad dziećmi. Funkcjonowanie poczty i oczekiwanie na wiadomości. Paszportyzacja w 1943 — aresztowanie autorki za odmowę przyjęcia obywatelstwa ZSRR. Zmiana stosunku do Polaków.
Wyprawa „interwencyjna” do Ambasady Polskiej w Kujbyszewie w sprawie zwolnienia męża z łagru i wiadomość o jego
wstąpieniu do armii Berlinga. Październik 1944 — przewiezienie do kołchozu Nowy Szpajer (Ukraińska SRR). Przygotowania do wyjazdu, w maju 1945 powrót do domu, a potem repatriacja do Polski.
ZS 74
Ryszard Wysokiński
ur. 1918
Fiukówka, b.d.p.
Załączniki: wiersz
Lata 1944–47. Aresztowanie w sierpniu 1944 w Fiukówce (woj. lubelskie) pod zarzutem przynależności do AK.
Po zwolnieniu ucieczka do Warszawy. Ponowne aresztowanie 28.12.1944 w Fiukówce, przesłuchania, transport
69
do Lublina i dalej do obozu w m. Nagornaja (obw. mołotowski). Praca w kopalni, nieudana próba ucieczki w maju
1945, karne przeniesienie do obozu w Połowince (obw. mołotowski). Od września 1945 pobyt w Nagornej, a od listopada w obozach w obw. swierdłowskim — Kostousowo, Rież, Ałtynaj. Praca w fabryce, w kopalni węgla. Zwolnienie
w październiku 1947 i powrót do Polski.
ZS 75
Janina Zieleniewska
ur. 1922
Studzieniec, 1987
mps, kopia, 2 s.
Załączniki: wykaz posiadanych dokumentów i pamiątek, opis epizodu z historii AK na Białostocczyźnie pt. Granaty
w cukrze, korespondencja z ZS
Lata 1941–43. Deportacja 21.06.1941 z Dziadkowic (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie). Pobyt na zesłaniu
w posiołkach nad rz. Ob. (obw. nowosybirski). Powołanie do armii Berlinga, wyprawa do punktu poborowego, odprawienie kobiet z poboru i powrót do posiołka.
ZS 76
Janina Duranc
Chicago (USA), 1989
rkps, kopia, 12 s.
Lata 1941–46. Deportacja rodziny 21.06.1941 ze wsi Hornostaje k. Moniek (woj. białostockie) widziana oczami dziecka. Transport pociągiem i pobyt na zesłaniu w m. Tara (obw. omski). Repatriacja w 1946.
ZS 77
Tadeusz Johan
ur. 1932
Moja syberyjska katorga
Wożuczyn-Cukrownia (woj. zamojskie), 1990
mps, kopia, 7 s.
Lata 1940–47. Krótki opis życia przed wojną we wsi Jarynówka (pow. Kostopol, woj. wołyńskie). Deportacja
10.02.1940. Pobyt na zesłaniu [miejsce nieznane], następnie życie w obozie uchodźców k. Taszkientu (Uzbecka
SRR). W 1942 ewakuacja do Iranu. Repatriacja w marcu 1947 i osiedlenie na Zamojszczyźnie.
ZS 78
Sylwester Kawa
ur. 1925
Złotów, 1989
rkps, oryg., 7 s.
Lata 1939–46. Początek okupacji sowieckiej, opis stosunków polsko-ukraińskich. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Urytwa (pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie). Transport do Krasnojarska. Pobyt na zesłaniu w m. Zimnaja Tieja (Krasnojarski Kraj). Po „amnestii” w 1941 wyjazd do m. Klukwino (Krasnojarski Kraj). Praca w cegielni. W 1943 przymusowa
paszportyzacja i aresztowanie ojca. Praca w kołchozie, starania o powrót do Polski. Repatriacja 13.05.1946 i osiedlenie na Ziemiach Odzyskanych.
ZS 79
Adolf Kosobucki
ur. 1916
Olecko, 1990
mps, kopia, 18 s.
Załączniki: wiersze
Lata 1939–54. Autor w 1939 rozpoczął służbę wojskową w Lidzie. Wzięty do niewoli w okolicach Grodna, w grudniu
zwolniony. Działalność w AK od 1943. Konspiracja w okolicach Lidy. Aresztowanie 24.07.1944, pobyt w więzieniach
w Żołudku, Lidzie, Mińsku, Orle. Od września 1945 — w łagrze Suchobiezwodnoje (obw. gorkowski), od 27.08.1949
w Karagandzie (Kazachska SRR). Warunki życia więźniów, pobyt i praca w szpitalu, praca w tartaku. Po zwolnieniu
w lipcu 1954 pobyt w kołchozie i przygotowania do repatriacji.
70
ZS 80
Helena Zalewska
ur. 1918
Rutki Nowe, 1989
mps, kopia, 2 s.
Lata 1939–46. Aresztowanie 29.12.1939 w woj. białostockim, przesłuchania w więzieniu w Grodnie. Przewiezienie 28.06.1940 do Witebska (Białoruska SRR), a potem do łagru Jawas (Mordwińska ASRR). Praca i życie codzienne w obozie. Po „amnestii” 1941 pobyt w kołchozie „Krasnaja Zwiezda” (obw. saratowski). W 1943 przeniesienie
do kołchozu w rej. Karatas (obw. tałdykurgański, Kazachska SRR). Repatriacja i powrót do domu pod Augustowem
20.04.1946.
ZS 81
Helena Sagun
ur. 1925
Kilka moich wspomnień z Syberii
Augustów, 1990
rkps, oryg., 8 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Augustowa (woj. białostockie). Transport, życie na zesłaniu we wsi Korniejewka (obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). Formowanie armii Andersa, okres przymusowej paszportyzacji.
Organizacja repatriacji i starania o polskie dokumenty. Powrót do Polski 21.06.1946.
ZS 82
Bronisław Olejnik
ur. 1922
Moje wspomnienia 1939–1951
Filadelfia (USA), 1990
mps, kopia, 6 s.
Załączniki: kopia dokumentu, korespondencja z ZS
Lata 1939–51. Okres pierwszej okupacji sowieckiej i stosunki z Ukraińcami. Deportacja 10.02.1940 ze Snowicz
(pow. Złoczów, woj. tarnopolskie). Pobyt na zesłaniu w posiołku Hirkul (Krasnojarski Kraj). Wiadomość o „amnestii”
i przygotowania do wyjazdu. Transport do Kenimech (obw. bucharski, Uzbecka SRR). Wstąpienie do armii Andersa.
Ewakuacja do Pahlewi, obóz „Barbara” w Palestynie. Szkolenie w Iraku. Walki we Włoszech (ranny pod Monte Cassino). Przejazd do Wielkiej Brytanii, demobilizacja, obóz dla „opornych” Skitten w północnej Szkocji, strajk głodowy.
9.01.1951 wyjazd do USA.
ZS 83
Zygmunt Słomski
ur. 1920
b.m.p., 1990
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1944–47. Aresztowanie 6.11.1944 w Kolnicy (pow. Augustów, woj. białostockie). Pobyt w obozach w Ostaszkowie (obw. kaliniński) i Riazaniu. Powrót do Polski w 1947.
ZS 84
Stefania Leźnicka
ur. 1937
Orneta, 1991
rkps, oryg., 3 s.
Załączniki: życiorys
Lata 1940–46. Wywiezienie rodziny z m. Nielepkowice (pow. Jarosław, woj. lwowskie) zimą 1940/1941 [?]. Przymusowe osiedlenie w m. Klaśnica (obw. odeski, Ukraińska SRR). Repatriacja latem 1946.
ZS 85
Ryszard Szczukiewicz
ur. 1928
Świnoujście, 1990
rkps, oryg., 2 s.
71
Lata 1939–40. Zwięzła informacja o losach ojca — Romana Szczukiewicza, więźnia Ostaszkowa zamordowanego
w 1940. Deportacja rodziny 13.04.1940 z Brześcia nad Bugiem (woj. poleskie) do obw. celinogradzkiego (Kazachska SRR).
ZS 86
Teresa Tokarz
ur. 1927
Wspomnienia z pobytu w Rosji. Lata 1940–1946
Mielec, 1990
mps, kopia, 26 s.
Lata 1939–46. Wojenne losy rodziny zamieszkałej w m. Brzuchowice (pow. Lwów, woj. lwowskie) — wkroczenie
Niemców, po 17 września okupacja sowiecka. Aresztowanie ojca, deportacja pozostałej rodziny 13.04.1940. Transport
do Kazachstanu. Pobyt na zesłaniu w m. Łochwyckij (obw. aktiubiński) — życie codzienne, praca w kołchozie, konieczność kradzieży. W 1943 śmierć matki, powołanie brata do armii Berlinga, walka z malarią, opieka nad młodszym
rodzeństwem. Wiosną 1944 — przygotowania do wyjazdu rodzin wojskowych, trudności z uzyskaniem dokumentów.
Transport na Ukrainę, pobyt w sowchozie w Nikołajewie. Koniec wojny, po liście do rodziny „ekspedycja ratunkowa”
sióstr felicjanek ze Lwowa. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 87
Józef Staszewski
Wspomnienia
Tomczyn (woj. radomskie), 1990
mps, kopia, 9 s.
Lata 1939–47. Autor zmobilizowany 28.08.1939 do jednostki w Chełmie Lubelskim. Wybuch wojny, dezorganizacja
armii. Próba walki z Rosjanami w koszarach w Krzyżowicach (pow. Włodzimierz, woj. wołyńskie). Pobyt w obozach
jenieckich w Nowogrodzie i na Zaporożu (obw. dniepropietrowski, Ukraińska SRR) — warunki życia, praca, Boże Narodzenie 1939. Od maja 1940 pobyt w obozie w Workucie (Komi ASRR). Po „amnestii” 1941 przewiezienie do punktu
zbornego w Miażnikach, formowanie Armii Polskiej, obóz w Tatiszczewie, wizyta gen Sikorskiego w listopadzie 1941.
W styczniu 1942 wyjazd do Uzbeckiej SRR. Ewakuacja do Iranu. Walki we Włoszech, bitwa pod Monte Cassino. Koniec
wojny, przejazd do Wielkiej Brytanii. Repatriacja w maju 1947.
ZS 88
Bronisław Szewczyk
ur. 1926
Wspomnienia z lat 1944–1946
Bydgoszcz, 1990
rkps, oryg., 10 s.
Lata 1944–46. Aresztowanie jesienią 1944 i uwięzienie w Zamościu. 22.01.1945 transport do stacji Nagornaja
(obw. mołotowski). Pobyt w obozie — warunki życia i praca w kopalni węgla. Repatriacja 21.01.1946 przez Białą
Podlaską.
ZS 89
Lucjan Derlatka
ur. 1927
Miłkowice, 1990
rkps, kopia, 48 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z woj. nowogródzkiego do posiołka Rossochi (obw. archangielski). Pobyt na
zesłaniu — warunki życia, praca przy wyrębie lasu, nauka w szkole rosyjskiej, „przygody” z niedźwiedziami. Epidemia
tyfusu w 1942. Praca w Szenkursku (obw. archangielski) w fabryce obuwia. Śmierć matki i brata, rozbicie rodziny
(starszy brat w armii Berlinga, młodsze rodzeństwo w domu dziecka), kolejne miejsca pracy autora. Powołanie do Armii Czerwonej, ucieczka, problemy z NKWD. W 1944 przeniesienie do sowchozu w Pieregonowce (obw. kirowogradzki,
Ukraińska SRR). Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 90
Alina Pakulska
ur. 1935
Moja podróż ze Lwowa przez Kazachstan i Afrykę do Kraju
72
Poznań, 1989
mps, kopia, 22 s.
Załączniki: kopie dokumentów i korespondencji z 1942, odpisy korespondencji i wypracowania szkolnego z 1947,
teksty piosenek i wierszy, kopie rysunków z zesłania, korespondencja z ZS
Lata 1940–47. Wojna widziana oczami dziecka. Lwów — aresztowanie ojca w grudniu 1939, deportacja rodziny
13.04.1940. Pobyt na zesłaniu w m. Bolszaja Bukoń (obw. semipałatyński, Kazachska SRR). Latem 1941 przejazd do
Semipałatyńska i starania o ewakuację. Kontakty z Kazachami. Wyjazd w 1942 przez Krasnowodsk do Pahlewi. Obóz
dla ewakuowanych w Teheranie, podróż statkiem do Mombasy. Pobyt w osiedlu Koja w Ugandzie — życie codzienne,
szkoła, teatr, chór, zwierzęta afrykańskie, stosunki z tubylcami. Od 9.08.1946 obóz Nyali k. Mombasy — podróż
koleją, kontakty z Hindusami i jeńcami włoskimi. Wyjazd 24.12.1946 do Neapolu, pobyt w obozie dla przesiedleńców
w Bari. Repatriacja w lutym 1947.
ZS 91
Lidia Łazarska
ur. 1927
Ocalę od zapomnienia...
Augustów, b.d.p.
mps, kopia, 38 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 rodziny gajowego z Jastrzębnej (pow. Augustów, woj. białostockie). Pobyt na
zesłaniu w obw. mołotowskim — warunki życia, zdobywanie żywności, przeniesienie do m. Czuroczna i połączenie
z ojcem, korespondencja z krewnymi w Polsce, praca w stołówce, nauka w szkole rosyjskiej, aresztowania „opornych”. Po „amnestii” 1941 przejazd do kołchozu Staraja Bierioza (obw. kurgański) — praca, epidemia tyfusu, pobyt
w szpitalu, odejście braci do armii Andersa. W 1943 przymusowa paszportyzacja, aresztowanie autorki i jej ojca,
więzienie w Kurganie i praca w fabryce amunicji. Śmierć ojca, powrót do rodziny, praca nauczycielki, działalność ZPP.
Powrót do Polski 26.04.1946.
ZS 92
Jerzy Makar
ur. 1908
Lesko–Iwonicz Zdrój, 1984–89
mps, kopia, 9 s., 18 s., 36 s., 25 s. (4 wersje)
Lata 1913–64. Losy rodziny zamieszkałej w m. Hulskie (pow. Lesko, woj. lwowskie) od 1913 roku. Wrzesień 1939
— autor zostaje ranny podczas bombardowania, po wkroczeniu Rosjan wywieziony ze szpitala w Turce (woj. lwowskie), przetrzymywany w więzieniach w Samborze, Lwowie i Woroszyłowgradzie. Pobyt w obozie jenieckim w Starobielsku (obw. ługański, Ukraińska SRR). Praca przymusowa przy rabowaniu grobów z cmentarza przyklasztornego. Wyrok 10 lat ITŁ i odesłanie do łagru nad Peczorą (Komi ASRR). Zwolnienie w 1941, przejazd do Buzułuku
(obw. czkałowski). Wizyta gen. Sikorskiego w armii Andersa. Choroba autora, praca w kołchozie w Buzułuku. Wstąpienie do armii Berlinga. Działalność w ZPP. Powrót do Polski w 1946. Krótki pobyt w rodzinnych stronach — informacja o zamordowaniu żony i syna przez nacjonalistów ukraińskich. Osiedlenie się na Ziemiach Odzyskanych. W 1964
decyzja o wyjeździe w Bieszczady.
ZS 93
Kazimiera Jaworska
ur. 1901
Wspomnienia „Hagi”
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 34 s.
Załączniki: życiorys
Lata 1939–51. Pierwsze dni września 1939 w Grodnie — wybuch wojny, bezładne przemieszczanie się cywilów i wojskowych. Okupacja sowiecka w Grodnie i we Lwowie. Aresztowanie 20.03.1940 w Grodnie (woj. białostockie), pobyt
w więzieniu w Grodnie, następnie w Mińsku (Białoruska SRR). Wyrok 8 lat ITŁ. Od marca 1941 pobyt w łagrach w obw.
karagandzkim — Karabas i Prystorna. Zwolnienie 29.08.1941. Podróż na południe, praca w kołchozie Kuszata. Wstąpienie do armii Andersa, przejazd do Jangi-Jul (obw. taszkiencki, Uzbecka SRR). Ewakuacja w 1942 do Iranu. Służba
w 317. Kobiecej Kompanii Transportowej, zgłoszenie do lotnictwa. W listopadzie 1943 wyjazd do Wielkiej Brytanii,
kursy mechaniczne, praca w warsztacie w Newton. Koniec wojny, decyzja o wyjeździe do Kanady. Jesienią 1951
podróż do Montrealu.
73
ZS 94
Aleksandra Ożóg
ur. 1923
Sześć lat w tajdze
Warszawa, 1990
mps, kopia, 127 s.
Załączniki: kopie dokumentów, spis posiadanych dokumentów
Lata 1939–46. Rodzina zamieszkała w leśnictwie Gruszki w Puszczy Białowieskiej (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie). Wybuch wojny, ucieczka pracowników nadleśnictwa. Okupacja sowiecka. Deportacja 10.02.1940 do Ałtajskiego Kraju. Postoje transportu w Czelabińsku, Omsku, Nowosybirsku. Droga ze stacji Talmienka do posiołka
Zajskoje. Pobyt na zesłaniu — życie codzienne, wykorzystanie wiedzy leśników w pracy, walka z głodem, rewizje
i konfiskata polskich książek. Zaostrzenie rygoru po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej. Huragan i pożar tajgi.
Wigilia 1941. Na początku 1942 wiadomość o „amnestii” i organizacji armii Andersa. Przeniesienie na „13 Rozjazd”
i zatrudnienie w tartaku. Opisy życzliwości i pomocy ze strony Rosjan. Odjazd brata do armii Berlinga. Działalność ZPP. Uruchomienie polskiej szkoły. Poprawa warunków bytowych Polaków. Utworzenie zespołu muzycznego
i organizacja koncertów. Uroczystości zorganizowane 11.11.1944 i 3.05.1945. Koniec wojny. Starania o repatriację.
Opis podróży do Polski w 1946.
ZS 95
Bernard Głowiński
ur. 1928
Przebieg mojego internowania w Donbasie
Górzno, 1990
rkps, oryg., 4 s.
Lata 1945–46. Zatrzymanie autora przez wojsko sowieckie w lutym 1945 i skierowanie do pracy przy umocnieniach
w okolicach Grudziądza. Obóz w Jabłonowie Pomorskim i Ciechanowie; transport kolejowy — warunki podróży, postój
w Woroszyłowgradzie. Przybycie na miejsce docelowe — Donbas (obw. doniecki, Ukraińska SRR), selekcja do pracy; autor
jako młodociany dostaje zatrudnienie w kuchni i ambulatorium. Zwolnienie w lutym 1946 i powrót do domu.
ZS 96
Antoni Klepacki
ur. 1917
Pierestrojka na zmarzlinie
Warszawa, 1990
rkps, kopia, 3 s.
Załączniki: życiorys, kopie dokumentów
Lata 1944–46. Aresztowanie w lipcu 1944, internowanie w Miednikach Królewskich pod Wilnem. Transport do koszar w Kałudze, próby zwerbowania do Armii Czerwonej. Po odmowie przysięgi praca przy wyrębie lasu. Zwolnienie
i przyjazd do Warszawy w styczniu 1946.
ZS 97
Jan Kłosowski
ur. 1911
Rzeszów, b.d.p.
rkps, oryg., 4 s.
Załączniki: kopie dokumentów i korespondencji
Lata 1944–47. Aresztowanie w Rzeszowie 2.10.1944, pobyt w areszcie, transport do ZSRR, nieudana próba ucieczki.
Pobyt w podobozach w Borowiczach (obw. nowgorodzki) i m. Krasne (obw. swierdłowski). Powrót 14.11.1947.
ZS 98
Władysław Fydrych
Biała Podlaska, 1990
mps, kopia, 3 s.
Załączniki: kopia banknotu z informacją dla rodziny przekazanego z transportu
Lata 1944–46. Aresztowanie 15.11.1944 w Białej Podlaskiej. Warunki w transporcie i pobyt w obozie w Borowiczach
(obw. nowgorodzki). Powrót do domu 2.03.1946.
74
ZS 99
Konrad Pik
ur. 1928
Tuchola, b.d.p.
rkps, oryg., 4 s.
Rok 1945. Rodzina zatrzymana w lutym 1945 przez NKWD w domu w m. Lniano (woj. bydgoskie). Kobiety zwolnione, mężczyźni przetransportowani do obozu Roza (obw. czelabiński). Zwolnienie i powrót do domu w październiku
1945.
ZS 100
Maria Boguszewska
z d. Koc
Tułaczka
Radziszewo, b.d.p.
Lata 1941–46. Deportacja rodziny 22.06.1941 ze wsi Radziszewo (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie) — opis
przebiegu wywózki, transportu. Przyjazd do Bijska (Ałtajski Kraj). Pobyt na zesłaniu w kołchozie Jurtnoj. Po „amnestii” przeniesienie do m. Sołoniesznoje, praca w cegielni. Powrót do domu w maju 1946.
ZS 101
Irena Mikołajczak
ur. 1925, z d. Nocula
Wspomnienia
b.m.p., b.d.p.
rkps, oryg., 6 s.
Lata 1940–47. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Podkamień (pow. Rohatyn, woj. stanisławowskie). Pobyt na zesłaniu
— „84 uczastok” Pyszmeńskiego rej. (obw. swierdłowski). Praca w lesie, w tartaku, warunki życia, opieka lekarska.
We wrześniu 1941 informacja o powstawaniu armii Andersa, podróż do wojska, wstąpienie do Pomocniczej Służby Kobiet, obóz w okolicach Samarkandy (Uzbecka SRR), pobyt w szpitalu. Ewakuacja do Pahlewi, zatrudnienie w Kompanii
Transportowej. Szkolenie w Anglii, praca mechanika w Szkole Pilotów w Newton. Repatriacja 15.06.1947.
ZS 102
Tadeusz Ząbek
ur. 1928
Opis mojego pobytu na Syberii
Sosnowiec, 1990
rkps, oryg., 6 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Ropienka (pow. Lesko, woj. lwowskie). Pobyt na zesłaniu w m. Tawda
(obw. swierdłowski). Praca w tartaku, epidemia tyfusu. Informacja o „amnestii” w październiku 1941. Przymusowa
paszportyzacja w 1943. We wrześniu 1944 przesiedlenie na Ukrainę, praca w sowchozie w m. Pasieczna (obw. chmielnicki). Repatriacja 20.03.1946.
ZS 103
Janina Horaczko
ur. 1943
Szczecin, 1991
mps, oryg., 2 s.
Lata 1952–58. Rodzina wysiedlona 14.04.1952 z Ostrowa k. Grodna (Białoruska SRR) . Pobyt na zesłaniu w kołchozie
Kzył Tan (obw. czymkiencki, Kazachska SRR). Zwolnienie w sierpniu 1954, powrót do Ostrowa. Przyjazd do Polski
w marcu 1958.
ZS 104
Maria Marcinek
ur. 1917, z d. Chadała
Poznań, b.d.p.
75
rkps, kopia, 3 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Wierzbiatyn (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie). Warunki życia na zesłaniu w okolicach Kańska (Krasnojarski Kraj). W sierpniu 1944 przesiedlenie na Ukrainę do obw. woroszyłowgradzkiego.
Repatriacja w marcu 1946.
ZS 105
Krystyna Jabłońska
ur. 1933, z d. Zgoła
Poznań, b.d.p.
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1940–46. Rodzina urzędnika kolejowego z Poznania. We wrześniu 1939 ewakuacja na Wschód. Deportacja
28.06.1940 z m. Kopyczyńce (woj. tarnopolskie). Zesłanie w okolicach Tawdy (obw. swierdłowski). W grudniu 1941
przejazd do m. Nowyj Ryczarz (obw. astrachański). Repatriacja w lipcu 1946.
ZS 106
Władysław Rabuszko
ur. 1922
b.m.p., b.d.p.
rkps, oryg., 9 s.
Lata 1940–43. Deportacja 14.02.1940 rodziny osadnika wojskowego z m. Mleczkowszczyzna (pow. Mołodeczno,
woj. wileńskie). Pobyt na zesłaniu w m. Udacznyj k. Tajszetu (obw. irkucki) — opis posiołka. Aresztowanie ojca
w 1942. W maju 1943 powołanie do armii Berlinga.
ZS 107
Tadeusz Figlarz
ur. 1918
Byłem sowieckim jeńcem wojennym
Szamotuły, 1990
mps, kopia, 11 s.
Lata 1939–46. Rodzina właściciela restauracji w Poznaniu. Okupacja niemiecka — wywłaszczenie, a następnie wysiedlenie do Aleksandrowa k. Łukowa (woj. lubelskie). Praca w majątku ziemskim. Wstąpienie do AK w 1942. Wycofywanie się Niemców w 1944. Aresztowanie przez NKWD w Aleksandrowie w listopadzie 1944. Areszt śledczy w Łukowie
— przesłuchania. Więzienie w Sokołowie Podlaskim. Obóz w Szybotowie k. Borowicz (obw. nowgorodzki) — warunki
życia, praca, zdobywanie dodatkowej żywności. Zwolnienie w lutym 1946. Powrót do Aleksandrowa, a następnie
wyjazd do rodziny do Szamotuł.
ZS 108
Jadwiga Paszkiewicz
ur. 1926, z d. Średnicka
Kętrzyn, 1990
rkps, oryg., 5 s.
Lata 1941–51. Deportacja 20.06.1941 z m. Średnica (pow. Wysokie Mazowieckie, woj. białostockie) — aresztowanie
ojca już w wagonie. Pobyt na zesłaniu w okolicach Syktywkaru (Komi ASRR). Aresztowanie matki za nielegalne zdobywanie żywności i jej ucieczka. Opieka lekarza nad dziećmi pozostawionymi w posiołku, konieczność pracy. Powrót
matki po dwóch latach. Repatriacja w lutym 1946. Uwięzienie brata w 1951 za „wrogi stosunek do ZSRR”.
ZS 109
Aleksander Rukszto
ur. 1917
Droga z Litwy do Polski prowadziła przez Syberię
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 6 s.
Załączniki: kopie korespondencji urzędowej z lat 50., wiersz, spis odznaczeń i orderów, korespondencja z ZS
76
Lata 1939–56. Wojenne losy autora zamieszkałego we wsi Kozakiszki (pow. Troki, woj. wileńskie). Latem 1948
wstrzymanie repatriacji, nadanie obywatelstwa radzieckiego, akcja „rozkułaczania”. Wywiezienie 22.04.1949 z Wilna
i pobyt na zesłaniu w m. Usolje Sybirskoje (obw. irkucki) — zakwaterowanie, praca w warsztacie samochodowym.
Zwolnienie w 1956 pod warunkiem wyjazdu do Polski. Repatriacja w październiku 1956.
ZS 110
Krystyna Konert
ur. 1927, z d. Przybylska
Polskie losy na Wschodzie. Wspomnienie
Warszawa, 1988
mps, kopia, 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 rodziny leśnika z m. Nurzec (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie). Ucieczka
ojca i brata. Warunki życia na zesłaniu w m. Gramatucha (obw. nowosybirski). Po ogłoszeniu „amnestii” przejazd
do m. Walerianowka (obw. kiemierowski), epidemia tyfusu, śmierć matki i brata, praca w kołchozie. Repatriacja
w połowie 1946.
ZS 111
Ryszard Romaniak
ur. 1921
Niemcy, 1989
rkps, oryg., 4 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopie zdjęć, odręczna mapka miejsc pobytu w ZSRR
Lata 1945–46. Aresztowanie autora z matką i siostrą 12.01.1945 we Lwowie (Ukraińska SRR). Pobyt w więzieniu „Brygidki”, w obozie przesyłowym przy ul. Pełtewnej. Transport do obozu Manuiłowka (obw. doniecki, Ukraińska SRR), potem Krasnodon i Paryskaja Komuna — praca w kopalni węgla. Przeniesienie do więzienia w Starobielsku (obw. ługański). Po buncie więźniów odesłanie do więzienia w Dniepropietrowsku (Ukraińska SRR). Zwolnienie 25.06.1946, powrót
do Lwowa i repatriacja do Polski.
ZS 112
Marian Ostap
ur. 1919
Wierzchowiny Stare, b.d.p.
Lata 1944–46. Działania AK w okolicach Radzynia Podlaskiego. Aresztowanie 4.11.1944, więzienie w Parczewie
(woj. lubelskie). Transport do Borowicz (obw. nowgorodzki). Warunki życia w obozie, wyżywienie, selekcja do pracy,
pobyt w szpitalu. Zwolnienie 21.01.1946, powrót do domu. Represje powojenne.
ZS 113
Zbigniew Kornacki
ur. 1926
Zdarzenia okrutnego losu z okresu 1944–1946
Warszawa, b.d.p.
mps, kopia, 8 s.
Lata 1944–46. Aresztowanie 25.10.1944 w Radzyminie (woj. warszawskie). Przesłuchania, więzienie w Tłuszczu (opis
pożaru), w Łukowie. Transport do obozu w Borowiczach (obw. nowgorodzki) — warunki życia, wyżywienie, praca,
choroba. Zwolnienie i powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 114
Maria Migała
ur. 1920, z d. Rewaj
Wspomnienia
b.m.p., b.d.p.
rkps, oryg., 30 s.
Lata 1941–46. Autorka wraz z ojcem zatrzymana 11.06.1941 w Łunińcu (woj. poleskie). Pobyt w więzieniu w Pińsku
i Brześciu. Transport do obozu w Jelcu (obw. lipiecki), przewiezienie do Kirowa, następnie do łagru na stacji Suchobiezwodnoje (obw. gorkowski). Praca w szpitalu. Zwolnienie w kwietniu 1942. Spotkanie polskich żołnierzy w Gorkim,
podróż do Kujbyszewa do polskiej ambasady. Praca w kołchozie pod Kujbyszewem. Aresztowanie za odmowę przyjęcia
77
obywatelstwa radzieckiego, wyrok 2 lata ITŁ. Odesłanie do 10 Kolonii Inwalidzkiej (obw. czelabiński). Po odbyciu kary
przeniesienie do Baryszskiego sowchozu. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 115
Zbigniew Jeżowski
ur. 1928
Wspomnienie z początku II wojny światowej i z zesłania do Kazachstanu
Nowy Sącz, 1990
mps, kopia, 15 s.
Lata 1939–45. Losy rodziny wicestarosty powiatowego w Tłumaczu (woj. stanisławowskie). Wybuch wojny, represje po 17 września, stosunek Ukraińców do Polaków, aresztowanie ojca. Deportacja rodziny 13.04.1940. Pobyt na
zesłaniu w kołchozie Prioziornaja (obw. kustanajski, Kazachska SRR) — warunki życia, praca, stosunki z Kirgizami,
malaria. Latem 1942 nieudana próba zaciągnięcia się do armii Andersa. W listopadzie 1944 przejazd do Stanisławowa.
Repatriacja do Polski w maju 1945.
ZS 116
Piotr Markowski
ur. 1914
Warszawa, 1989
rkps, oryg., 37 s.
Lata 1941–42. Deportacja 20.06.1941 ze wsi Godlewo-Mierniki (pow. Ostrów Maz., woj. warszawskie). Szczegółowy
opis wywózki, transportu kolejowego do Kotłasu, dalej podróży barkami rz. Wyczegdą i pieszo do posiołka Lom
(Komi ASRR). Historia posiołka od lat 20., obraz życia i zwyczajów rdzennych mieszkańców. Praca w lesie. Przyjaźń
z Litwinami osadzonymi w tym samym posiołku. Wizyta NKWD i przesłuchiwania, wyrok śmierci wykonany na jednym
z Litwinów. W 1942 przeniesienie do m. Szoszka.
ZS 117
Krystyna Żywno
ur. 1929
Wspomnienia z lat wojny i wygnania 1939–1946
b.m.p., 1990
mps, kopia, 24 s.
Lata 1939–46. Losy córki nadleśniczego z Porzyżyn (pow. Brześć, woj. poleskie). Wybuch wojny, stosunki z miejscową
ludnością białoruską, ucieczka do Brześcia. Deportacja 10.02.1940 do posiołka Udacznyj (obw. irkucki) — warunki
życia, nauka w szkole, epidemia czerwonki. Po „amnestii” wyjazd do Afanasjewska (obw. swierdłowski). Kontakty
z Rosjanami. W 1943 przymusowa paszportyzacja, powołanie ojca do armii Berlinga. W 1944 przejazd do m. Zinca
(obw. połtawski, Ukraińska SRR), praca w kołchozie. Repatriacja w lutym 1946.
ZS 118
Władysław Renowski
ur. 1910
Wspomnienia i refleksje z pobytu w obozie NKWD
b.m.p., 1989
mps, kopia, 18 s.
Lata 1944–47. Aresztowanie 13.08.1944 w Sawinie (pow. Chełm, woj. lubelskie) pod zarzutem przynależności do AK.
Przewiezienie na Majdanek i odesłanie do obozu w Riazaniu. Autor cytuje wspomnienia kolegów z obozu — opisy
głodówki protestacyjnej, życia kulturalnego (kabaret, orkiestra), rękodzieła, kursów samokształceniowych. Pobyt
w obozie w Czerepowcu (obw. wołogodzki). Powrót do Polski w 1947.
ZS 119
Czesław Szarejko
ur. 1924
Warszawa, b.d.p.
mps, kopia, 3 s.
78
Lata 1940–46. Wywiezienie 12.04.1940 z Wołkowyska (woj. białostockie). Pobyt na zesłaniu w sowchozie Kijały
(obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). Praca w charakterze traktorzysty. Wyrok — 3 miesiące pracy w kopalni
w Karagandzie za „uchylanie się od pracy”. Wstąpienie do armii Berlinga, bitwa pod Lenino, szlak bojowy do Wału
Pomorskiego. W 1946 powrót rodziny z zesłania i osiedlenie się w Warszawie.
ZS 120
Bolesław Duch
ur. 1921
Wspomnienia z zsyłki do Kazachstanu 1940–1942
Kwidzyn, b.d.p.
mps, kopia, 4 s.
Załączniki: wiersze (27 s.), korespondencja z ZS
Lata 1940–42. Deportacja 13.04.1940 rodziny urzędnika państwowego z Borszczowa (woj. tarnopolskie). Pobyt
na zesłaniu w m. Kokpiekty (obw. semipałatyński, Kazachska SRR). Prace polowe, stosunki z Kazachami i innymi
pracownikami kołchozu. W marcu 1942 zgłoszenie do armii Andersa i ewakuacja.
ZS 121
Bonifacy Szawłowski
ur. 1919
Od Stołpc do Starobielska
Mława, 1989
mps, kopia, 5 s.
Rok 1939. Wspomnienia żołnierza Korpusu Ochrony Pogranicza z posterunku w Stołpcach. Wybuch wojny,
po 17 września próby przebicia się na południe. Zatrzymanie w miejscowości Wilcze Błota, areszt śledczy w Nowogródku — warunki w więzieniu, opis przesłuchań. Transport do obozu w Starobielsku, opis święta 1.11.1939. Autor
zostaje przekazany Niemcom jako obywatel Generalnego Gubernatorstwa. Pobyt w obozie niemieckim w Radomiu,
ucieczka i powrót w rodzinne strony (okolice Ciechanowa).
Wydane w „Tygodniku Ciechanowskim” 1989, nr 45.
ZS 122
Izabella Hanusiewicz
z d. Kopczyńska
Wrocław, 1990
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1939–46. Losy rodziny po wybuchu wojny. Ostatnie wiadomości od męża z obozu jenieckiego w Kozielsku.
Deportacja 13.04.1940 autorki z dziećmi ze Szczuczyna (woj. nowogródzkie). Pobyt na zesłaniu w m. Mariewka,
a potem w kołchozie w m. Sokołówka (obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). Funkcja męża zaufania, w maju 1946
organizacja repatriacji w Pietropawłowsku, powrót do Polski.
ZS 123
Władysława Wrońska
Droga, która zaprowadziła do Workuty Mirosława Jerzego Wrońskiego
Kraków, b.d.p.
mps, kopia, 16 s.
Lata 1939–55. Losy rodziny zamieszkałej na Wileńszczyźnie. Internowanie męża w Kalwarii k. Kowna. Okupacja sowiecka w Wilnie. Aresztowanie syna i jego ucieczka w czerwcu 1941 z transportu na Wschód. Okupacja niemiecka,
praca nauczycielki, zmiany miejsca zamieszkania. Działalność syna w AK, aresztowanie w październiku 1944, wyrok
w Grodnie — 15 lat ITŁ. Pobyt syna w łagrze w Workucie (Komi ASRR). Repatriacja rodziny, osiedlenie w Krakowie.
Starania o zwolnienie syna i jego powrót w 1955.
ZS 124
Hipolit Wawelberg
ur. 1921
Brazylia, b.d.p.
mps, oryg., 6 s.
Załączniki: kopia albumu, korespondencja z ZS
79
Lata 1939–46. Ewakuacja rodziny we wrześniu 1939 z Warszawy do Lwowa; nieudana próba przejścia przez zieloną
granicę. Deportacja ze Lwowa w lipcu 1940, transport kolejowy do Tiumenia, rzeką Ob barkami do osiedla Łorba
(obw. tiumeński). Praca w lesie. Wybuch wojny niemiecko-sowieckiej, „amnestia”, informacja o polskim wojsku, korespondencja od rodziny z USA. Wyjazd z Łorby. Choroba ojca i konieczność zatrzymania się w Tobolsku. Mianowanie
ojca mężem zaufania w 1942 — organizacja rozdziału żywności i odzieży, stworzenie Domu Polskiego (szkoła, sierociniec, dom starców, stołówka). Aresztowanie ojca i roczne więzienie w Omsku. Repatriacja w lipcu 1946.
ZS 125
Antoni Paczuski
Wspomnienia z pobytu na Syberii
Warszawa, b.d.p.
mps, kopia, 5 s.
Rok 1945. Działania partyzanckie na początku 1945 w okolicach Sokołowa Podlaskiego. Aresztowanie w połowie
lutego 1945 w m. Rozbity Kamień (woj. siedleckie). Przetrzymywanie w Rembertowie, w marcu transport na Wschód.
Pobyt w obozie Koszaj nad Sośwą (obw. swierdłowski), praca w lesie. Repatriacja w 1945.
ZS 126
Wacław Miluk
ur. 1935
Sybir
b.m.p., b.d.p.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Krzemienicy Dolnej (pow. Wołkowysk, woj. białostockie). Pobyt na zesłaniu
w Czelabińsku — warunki życia, choroby, brak jedzenia. Przemówienie Sikorskiego nadawane przez radio, nastroje
wśród zesłańców. Przesiedlenie do kołchozu Suzak (obw. czymkiencki, Kazachska SRR), praca w polu i przy zwierzętach. Opis zaćmienia słońca. Repatriacja w 1946.
ZS 127
Czesław Widelski
ur. 1929
Życiorys goryczą piołunu stepowego pisany. Wspomnienia z lat wojny i okupacji 1939–1945
Kutno, 1989
mps, kopia publikacji, 7 s.
Lata 1939–45. Losy rodziny zawodowego wojskowego z Brześcia (woj. poleskie). Wybuch wojny, bombardowanie
Twierdzy Brzeskiej i stacji kolejowej. Ewakuacja do Pińska. Po 17 września okupacja sowiecka, aresztowanie ojca
(ostatnia wiadomość z Ostaszkowa). Deportacja w czerwcu 1941. Pobyt na zesłaniu k. wsi Pospielicha (Ałtajski Kraj),
praca dorosłych w kamieniołomie, przygotowania do zimy. Dorabianie matki jako szwaczki. Zmiana sytuacji zesłańców
po „amnestii”. Wyjazd na południe. Obóz dla przesiedleńców w Kara-Kul. Próba ewakuacji z armią Andersa. Choroba
młodszego brata, jego pobyt w szpitalu w Dżambule (Kazachska SRR) i śmierć w lutym 1942. Pomoc i życzliwość
tubylców, życie w mieście. Powstanie ZPP i szkoły polskiej. Starania o repatriację. Nielegalny wyjazd latem 1945
do Pińska i repatriacja do Polski.
ZS 128
Maria Ludwika Czarnocka
ur. 1900
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 18 s.
Lata 1944–45. Aresztowanie przez NKWD 17.12.1944 w Wilnie (autorka wpadła w „kocioł”). Pobyt w więzieniu
na Łukiszkach — warunki bytowe, przesłuchania, kontakty ze współwięźniarkami. Zwolnienie 4.03.1945.
ZS 129
Kazimierz Zybert
ur. 1925
Nie dobity
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 17 s.
Załączniki: kopie korespondencji z lat 40., kopie dokumentów, korespondencja z ZS
80
Lata 1940–68. Losy uciekinierów z Warszawy. Deportacja w czerwcu 1940 ze Lwowa. Pobyt na zesłaniu w posiołkach
Jagodnoje i Siewiernyj Kałczug (obw. archangielski) — praca w lesie. W październiku 1941 wyjazd w okolice Fergany
(Uzbecka SRR). Odmowa przyjęcia do armii Andersa. Aresztowanie ojca, śmierć w więzieniu w Taszkiencie (Uzbecka
SRR). Zgłoszenie do armii Berlinga, skierowanie do batalionów pracy, ucieczka i powrót do Fergany. Repatriacja
w 1946. Opis sytuacji młodzieży żydowskiej w Polsce powojennej. Rok 1968, utrata pracy. Ogólne uwagi o byciu
polskim Żydem.
Wydane w: Żydzi czy Polacy, Ruta Pragier, Warszawa 1992.
ZS 130
Henryk A. Kłopotowski
ur. 1921
Wspomnienia o mojej zsyłce i ucieczce z Kazachstanu
Warszawa, 1995
mps, kopia, 15 s.
Lata 1939–91. Rodzina działaczy społecznych z Siemiatycz (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie). Aresztowanie
ojca w październiku 1939 (zaginął). Deportacja rodziny 13.04.1940. Pobyt na zesłaniu w kołchozie we wsi Połtawka
(obw. pietropawłowski, Kazachska SRR). Ucieczka i próba powrotu do Polski. Aresztowanie na dworcu w Złatouście
(obw. czelabiński). Więzienie w m. Bałchasz (obw. karagandzki). Wyrok 20.01.1941 i odesłanie do łagru k. Astrachania. Praca przy połowie ryb w Morzu Kaspijskim. Po „amnestii” powrót do matki do Kazachstanu. Praca w kołchozie. Zgłoszenie do armii Andersa, ewakuacja przez Krasnowodsk, Pahlewi, Palestynę. Szkoła podoficerska. Obóz
w Khanaqin (Irak). Szczegółowe opisy jednostek wojskowych formowanych na Bliskim Wschodzie. Szlak bojowy przez
Monte Cassino. Wyjazd do Wielkiej Brytanii w lipcu 1946, emigracja do USA w 1951, powrót do Polski w 1991.
ZS 131
Stanisław Kaszubski
ur. 1926
Legionowo, b.d.p.
mps, kopia, 5 s.
Lata 1940–43. Deportacja rodziny gajowego 10.02.1940 z m. Jaźwiny (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie). Pobyt
na zesłaniu w obw. kiemierowskim. Po „amnestii” przeniesienie w okolice Barnaułu (Ałtajski Kraj). W 1943 powołanie
do armii Berlinga.
ZS 132
Maria Miller
ur. 1926
Elbląg, b.d.p.
rkps, oryg., 5 s.
Załączniki: kopie zdjęć, kopia św. obrazka — pamiątki z zesłania, korespondencja z ZS
Lata 1914–46. Losy rodziny zamieszkałej w Rafajłowej (pow. Nadwórna, woj. stanisławowskie). Opis walk w okresie
I wojny światowej. Aresztowanie ojca w Nowy Rok 1940. Deportacja 13.04.1940. Pobyt na zesłaniu w sielsowiecie
Cabielewskim (obw. kustanajski, Kazachska SRR). Praca w polu i przy załadunku transportów żywności na front.
Pogorszenie warunków po zerwaniu stosunków polsko-sowieckich. Repatriacja w maju 1946. Krótki opis losów powojennych aż do emerytury.
ZS 133
Wanda Wiśniewska
ur. 1932, z d. Matkowska
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 6 s.
Załączniki: życiorys, lista zesłańców, tekst autorki o Domu Dziecka w Kwidzyniu, kopie korespondencji urzędowej z lat
90., kopie map, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Krzywczyki (pow. Krzemieniec, woj. wołyńskie). Pobyt na zesłaniu
w posiołku Nowyj Jol (obw. archangielski) — warunki życia i pracy, śmierć matki. Po „amnestii” podróż na południe,
osiedlenie w kołchozie Kazach-Dichan k. Merke (obw. dżambulski, Kazachska SRR). Zgłoszenie ojca do armii Andersa.
81
Praca w fabryce w Ałma-Acie. Dom Dziecka w Nowo-Iwanowce (obw. dżambulski, Kazachska SRR). Repatriacja w 1946
przez Gostynin.
ZS 134
Alfons Bielewicz
ur. 1921
Wspomnienia z pobytu w Związku Radzieckim w latach 1944–1948
Łobez, b.d.p.
rkps, oryg., 4 s.
Lata 1944–48. Aresztowanie 25.12.1944 w Bezdanach k. Wilna (Litewska SRR). Pobyt w więzieniu w Niemenczynie
i na Łukiszkach w Wilnie. Transport do obozu w Jełszance (obw. saratowski). W październiku 1945 przeniesienie
do Kutaisi (Gruzińska SRR), praca przy budowie fabryki samochodów. Po strajku więźniów odesłanie autora do obozu
w Stalingradzie, praca przy spławie drewna. Zwolnienie i repatriacja w październiku 1948.
ZS 135
Maria Teresa Salabura
ur. 1926, z d. Kuszpit
Stare Pole, b.d.p.
rkps, oryg., 9 s.
Załączniki: kopie dokumentów i korespondencji z lat 40., kopia dokumentu z 1926, zarys wspomnień (3 s. rkps),
korespondencja z ZS
Lata 1940–45. Deportacja 13.04.1940 z woj. lwowskiego, opis transportu. Pobyt na zesłaniu w okolicach Aktiubińska
(Kazachska SRR), praca w kołchozie. Od 1943 pobyt w domu dziecka w Akkemirze, epidemia tyfusu. W sierpniu 1944
przejazd do obw. nikołajewskiego (Ukraińska SRR). Repatriacja we wrześniu 1945.
ZS 136
Stanisława Zajczyk
ur. 1932, z d. Herman
Przemyśl, 1989
rkps, oryg., 2 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Krzyżowic (pow. Przemyśl, woj. lwowskie) — opis przebiegu wywózki, warunki w transporcie. Pobyt na zesłaniu w m. Ungut (Krasnojarski Kraj). Repatriacja w 1946.
ZS 137
Sabina Dutkowska
ur. 1914, z d. Tyzenhauz
Wywieziono z Pińska – Polesie
Elbląg, 1990
rkps, kopia, 6 s.
Lata 1941–46. Deportacja 19.06.1941 z Pińska (woj. poleskie). Pobyt na zesłaniu w ziernosowchozie Mamontowa
k. Pospielichy (Ałtajski Kraj) — praca, warunki życia. Po „amnestii” przeniesienie do m. Rubcowsk. Repatriacja w marcu
1946.
ZS 138
Maria Kuliga
ur. 1925, z d. Chorzępa
Jedlicze, b.d.p.
mps, kopia, 2 s.
Załączniki: kopie dokumentów, uzupełnienie wspomnień, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 4/5.01.1940 [!] z m. Pomiarki (pow. Horodenka, woj. stanisławowskie). Pobyt na zesłaniu
w m. Majkain (obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Praca w kopalni złota. Powrót w kwietniu 1946.
ZS 139
Leokadia Nosal
ur. 1924, z d. Śledź
82
b.m.p., b.d.p.
Załączniki: kopie korespondencji z lat 40.
Lata 1939–46. Rodzina policjanta zamieszkała w Żydaczowie (woj. stanisławowskie). Ojciec internowany na Węgrzech; życie rodziny pozostałej w Żydaczowie — wykwaterowanie, śmierć matki. Deportacja 13.04.1940 — opis
przebiegu wysiedlania, warunki w transporcie. Pobyt na zesłaniu w kołchozie w obw. aktiubińskim (Kazachska SRR).
Prace polowe. Pomoc współzesłańców i miejscowej ludności dla sierot. Wiadomość od ojca z Iraku. Przeniesienie do
m. Kandagacz. Różne rodzaje zatrudnienia, dary żywnościowe z Ameryki. Repatriacja w marcu 1946. Odnalezienie
rodziny w Polsce, powrót ojca z Wielkiej Brytanii.
ZS 140
Jan Pietraszkiewicz
ur. 1909
Komentarz [...]
Malbork, 1990
rkps, kopia, 8 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopia numeru obozowego — naszywki z łagru, spis zmarłych współwięźniów, kopie
korespondencji urzędowej z lat 90.
Lata 1945–55. Aresztowanie 20.08.1945, przetrzymywanie w Zelwie (Białoruska SRR). Pobyt w więzieniu w Grodnie.
Wyrok — 10 lat ITŁ i 5 lat zesłania. W grudniu 1945 transport do obozu przesyłowego w Orszy, w lutym 1946 odesłanie do Ozierłagu (obw. archangielski). Powrót w grudniu 1955.
ZS 141
Mieczysław Śpiewak
ur. 1936
Wspomnienia Sybiraka
Zgorzelec, 1990
mps, oryg., 16 s.
Lata 1939–46. Losy rodziny osadnika wojskowego z Zapola (pow. Luboml, woj. wołyńskie). Wybuch wojny, stosunki z Ukraińcami. Deportacja 10.02.1940. Transport kolejowy do Archangielska, podróż saniami do posiołka Jeżma
(obw. archangielski). Warunki życia i pracy, tragiczna śmierć siostry (morderstwo, jego sprawca został rozstrzelany).
Pobyt w domu dziecka w Pinedze (obw. archangielski). Powrót do matki. Sposoby zdobywania żywności. Pomoc
lekarza — Rosjanina (za którą zapłacił aresztowaniem). W 1944 przewiezienie do kołchozu w Trepowce (obw. kirowogradzki, Ukraińska SRR). Opisy zabaw dzieci (w tym niewypałami). Repatriacja w 1946.
ZS 142
Leon Ter-Oganjan
ur. 1910
Warszawa, b.d.p.
mps, oryg., 4 s.
Załączniki: życiorys, korespondencja z ZS
Lata 1941–46. Aresztowanie 14.06.1941 w Wilnie. Pobyt w różnych łagrach w obw. swierdłowskim. Autor jako Ormianin nie zostaje objęty „amnestią” z sierpnia 1941. Starania o powołanie do wojska polskiego. W 1944 wcielenie do
Armii Czerwonej, a następnie przeniesienie do polskiej jednostki.
ZS 143
Mirosław Popławski
ur. 1931
Warszawa, b.d.p.
rkps, kopia, 34 s.
Załączniki: kopia zdjęcia, oryg. świadectwa szkolne, gazety radzieckie i kopie korespondencji z lat 40. (w tym grypsy
z więzienia i karta wyrzucona z pociągu), kopie dokumentów, wykazy pracowników i wychowanków Domu Dziecka
w Zagorsku
Lata 1939–46. Wybuch wojny, walki w okolicach Krasnego, życie pod okupacją sowiecką. Deportacja w lutym 1940
z m. Krasne (pow. Mołodeczno, woj. wileńskie), rozdzielenie z ojcem. Pobyt na zesłaniu w posiołku Udacznyj
(obw. irkucki) — opis i plan baraku, praca przy wyrębie lasu, praca biurowa matki. Walka z insektami, choroby. Nauka
83
w szkole rosyjskiej. Przekazy z pieniędzmi od rodziny w Polsce. Po „amnestii” przyjazd ojca do posiołka. Wyjazd całej
rodziny do Kazachstanu, po kradzieży dokumentów osiedlenie w m. Samojłowka (obw. saratowski). Aresztowanie ojca
za porzucenie pracy. Wiadomość o działalności ZPP. Jesienią 1943 podróż „na gapę” — pomoc radzieckich żołnierzy
i „gangu” dzieci bezprizornych z Tambowa. Pobyt w rosyjskim domu dziecka, a od listopada 1943 w polskim domu
dziecka w Zagorsku (obw. moskiewski). Repatriacja w marcu 1946 przez Gostynin do Warszawy. W październiku 1946
powrót rodziców i wyjazd na Ziemie Odzyskane.
ZS 144
Stanisław Szarłan
ur. 1925
Kwidzyn, 1989
rkps, oryg., 10 s.
Lata 1945–56. Rozwiązanie oddziału AK w Okręgu Nowogródzkim w styczniu 1945. Aresztowanie 23.02.1945
w m. Wikszniany (Białoruska SRR). Więzienie w Nowej Wilejce — opis przesłuchań, wyrok 10 lat ITŁ i 5 lat zesłania.
Transport do łagru Pulis 3 (Komi ASRR), warunki życia, praca przy wyrębie drzew, budowa baraków. Po pięciu latach
AK-owcy przeniesieni do łagru nr 98 Dolinka (obw. karagandzki, Kazachska SRR). Praca w kopalni węgla. Zwolnienie
20.05.1956 i pobyt na zesłaniu. Starania o repatriację, powrót do Polski w sierpniu 1956.
ZS 145
Alfred Jasiński
ur. 1924
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 34 s. (cz. 1); mps, kopia, 26 s. (cz. 2)
Lata 1939–47. (cz. 1) Losy rodziny zamieszkałej w Borysławiu (pow. Drohobycz, woj. lwowskie) — życie przed
wojną, ucieczka w kierunku Rumunii, powrót, zagrożenie ze strony Ukraińców. Wkroczenie Niemców do Borysławia.
Po 17 września życie codzienne pod okupacją sowiecką. Pierwsze deportacje polskich rodzin. Zdobywanie żywności. Praca w warsztatach przy naftociągu. W 1941 wybuch wojny niemiecko-sowieckiej, mityngi polityczne, masowe
aresztowania młodzieży ukraińskiej pod zarzutem sprzyjania faszystom, wycofywanie się wojsk sowieckich i ucieczki
cywilów. Wkroczenie Niemców — ujawnienie zamordowania więźniów. „Normalizacja” życia, powrót do pracy. Śmierć
matki w 1942, decyzja o wyjeździe do rodziny w Limanowej.
(cz. 2) Życie w Limanowej pod okupacją niemiecką, mordowanie Żydów przez żołnierzy niemieckich. Skierowanie do
obozu pracy dla nieletnich, pobyt w szpitalu. Ucieczka z pomocą rodziny. Działalność w AK w okolicy Łaz, współpraca
z partyzantką czechosłowacką, starcia z oddziałami niemieckimi. Zbliżanie się frontu. Rozwiązanie oddziału AK. Walki
o Przełęcz Dukielską, masakra wojsk czechosłowackich. Ukrywanie się w lasach w okolicy Dukli. Wyrobienie „papierów”, przejazd do Limanowej i zgłoszenie się jako repatriant z Borysławia, nauka w liceum. Wezwanie do wojska.
Po ukończeniu szkoły techniczno-lotniczej w Zamościu, skierowanie do Modlina. Wizyta gen. Świerczewskiego. Zakończenie służby wojskowej 18.11.1947.
ZS 146
Maria Marczuk
ur. 1926, z d. Sietko-Sierkiewicz
Wspomnienia z deportacji mojej rodziny do ZSRR
Malbork, 1990
mps, kopia, 7 s.
Lata 1939–46. Losy rodziny kolejarza z Wołkowyska (woj. białostockie). Aresztowanie i zwolnienie ojca w styczniu 1940. Deportacja 20.06.1941. Transport kolejowy do Nowosybirska, potem statkiem rzeką Ob do Rybińska
(obw. nowosybirski). Praca w lesie. Po „amnestii” decyzja o pozostaniu w posiołku do wiosny. Zerwanie stosunków
polsko-sowieckich i zakaz wyjazdu. W styczniu 1944 aresztowanie brata i skazanie na 10 lat ITŁ. W maju 1944 przewiezienie do sowchozu „Prawda” (obw. woroneski). Repatriacja w lutym 1946.
ZS 147
Julian Arciszewski
ur. 1932
Elbląg, 1990
rkps, kopia, 4 s.
84
Lata 1950–55. Rodzina zamieszkała w Metejkanach k. Ejszyszek. Represje sowieckie w Litewskiej SRR. Oskarżenia
o kułactwo, w 1950 deportacja. Pobyt na zesłaniu w posiołkach Rewucza i Wierchnij Tabagoszet (Krasnojarski Kraj).
Przeniesienie do posiołka [Niżniaja] Pojma. Zwolnienie w 1955 i wyjazd do Polski.
ZS 148
Zachariasz Józef Nikosiewicz
ur. 1917
Szkocja, b.d.p.
mps, kopia, 6 s., format nietypowy
Lata 1939–42. Udział w obronie Warszawy w 1939. Pobyt w obozie niemieckim pod Królewcem. Udana ucieczka
do domu w Łyścu (woj. stanisławowskie). Działalność konspiracyjna — przerzuty ludzi przez zieloną granicę.
Aresztowanie 4.02.1940, więzienie w Stanisławowie, przesłuchania. Wyrok 10 lat ITŁ i 5 lat zesłania. Transport
do Władywostoku i powrót do Wierchojańska (Jakucka ASRR). W październiku 1940 przeniesienie do Samarłagu
(obw. kujbyszewski). Zwolnienie w październiku 1941 i skierowanie do pracy w okolicach Ufy (Baszkirska RA).
Ucieczka i przyjazd do rodziny deportowanej do Kazachstanu. Zgłoszenie do armii Andersa, ewakuacja w 1942.
Wyjazd do Szkocji.
ZS 149
Władysław Grochowski
ur. 1932
Kwidzyn, b.d.p.
mps, kopia, 6 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Sinków (pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie). Pobyt na zesłaniu koło
m. Jerokty (obw. irkucki). Po „amnestii” przejazd do Kańska. Śmierć matki, powołanie ojca do wojska. Skierowanie
dzieci do rosyjskiego sierocińca. Od wiosny 1943 pobyt w polskim domu dziecka w Małej Minusie (Krasnojarski Kraj).
Warunki życia dzieci pod polskim kierownictwem, zmiana kierownictwa na rosyjskie i gwałtowne pogorszenie sytuacji. Przyjazd do Gostynina w maju 1946.
ZS 150
Romana Michalczyk
ur. 1926, z d. Hłasko
W pamięci dziecka
Wrocław, 1990
mps, oryg., 7 s.
Załączniki: kopie zdjęć, kopia fragmentu listu ojca, informacje o członkach rodziny, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Różanka (pow. Szczuczyn, woj. nowogródzkie). Transport i pierwsze dni
na zesłaniu w m. Rudnik Staliński (obw. celinogradzki, Kazachska SRR). Od 1944 pobyt w sowchozie w obw. dniepropietrowskim (Ukraińska SRR). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 151
Antoni Stankiewicz
ur. 1904
1219 dni więzień i łagrów
Góra Śląska, 1980–83
mps, kopia, 56 s.
Załączniki: kopie zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1944–48. Aresztowanie 14.12.1944 w Baranowiczach (woj. nowogródzkie). Pobyt w więzieniach w Baranowiczach i Orszy. Od sierpnia 1945 w obozach uralskich: Wierchoturje, Monastyrka, Sośwa, Gładkowka. Szczegółowe
opisy pobytu w kolejnych miejscach uwięzienia — organizacja obozów i hierarchia w nich obowiązująca, stosunki
międzyludzkie, praca w obozowym szpitalu, walka z głodem. Zwolnienie w lutym 1948. Powrót do Polski przez Brześć
i Białą Podlaską. Spotkanie z rodziną w Górze Śląskiej.
ZS 152
Ludwik Kożuch
ur. 1920
Kątki (woj. wałbrzyskie), 1989
Załączniki: kopia dokumentu, lista zesłańców, korespondencja z ZS
85
Lata 1940–45. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Józefówka (pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie). Pobyt na zesłaniu niedaleko m. Jurła (obw. mołotowski). Praca w tajdze, przy spławianiu drewna, naprawianiu drogi. Choroba autora i opieka
lekarska. Od września 1941 do wiosny 1943 praca w kołchozie w m. Szostino, w młynie w m. Jum, w kołchozie
Komanowa k. Kudymkaru. W maju 1943 wstąpienie do armii Berlinga. Koniec wojny zastaje autora w Gdańsku. Zdemobilizowany w 1945.
ZS 153
Wawrzyniec Ejsmont
ur. 1928
Elbląg, 1990
rkps, oryg., 4 s.
Lata 1939–56. Wrzesień 1939 — rozstrzelanie przez Sowietów polskich oficerów w kolonii Batorówka (rej. Grodno,
woj. białostockie). W marcu 1953 aresztowanie autora w Grodnie podczas „mitingu pogrzebowego Stalina” za „zniesławienie dostojnika”. Pobyt w łagrach w rejonie Workuty (Komi ASRR). Powrót do Grodna w końcu 1956. Repatriacja
z rodziną do Polski.
ZS 154
Franciszek Klepacki
ur. 1935
Wspomnienia z zesłania
Elbląg, 1990
mps, kopia, 2 s.
Lata 1941–46. Deportacja z matką i bratem w czerwcu 1941 ze wsi Kłopoty-Patry (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie). Pobyt na zesłaniu w m. Czarnouszka k. Nowikowa (obw. nowosybirski). Starania matki o powrót do kraju
od wiosny 1942. Oddanie dzieci do domu dziecka w Tomsku. Przeniesienie do m. Spiecgorodok — pobyt w baraku
łagrowym. Wyjazd do Afipska (Kraj Krasnodarski) po powstaniu ZPP. Repatriacja w 1946.
ZS 155
Helena Jakowicka
ur. 1916
Wspomnienia 1937–1953
Elbląg, 1990
mps, kopia, 13 s.
Załączniki: kopia listu z 1941, korespondencja z ZS
Lata 1939–53. Pierwsze dni wojny i okupacji sowieckiej spędzone w Bielsku Podlaskim (woj. białostockie). Po aresztowaniu męża w lipcu 1940 autorka przenosi się do rodziców do Oszmiany (woj. wileńskie). Deportacja 20.06.1941.
Pobyt na zesłaniu w m. Borowlanka (rej. Troickoje, Ałtajski Kraj). Kontakty z zesłańcami rosyjskimi. Po „amnestii” starania o powrót. Od października 1941 pobyt w Bijsku — spotkanie wigilijne, przymusowa paszportyzacja,
choroby, zdobywanie pożywienia. Przyjazd do Polski 14.05.1946 i pobyt w Łomży. Aresztowanie męża 6.01.1952
za sabotaż.
ZS 156
Piotr Perwejnis
ur. 1921
Wspomnienie Sybiraka
Elbląg, 1990
rkps, oryg., 10 s.
Lata 1944–55. Aresztowanie w grudniu 1944 w Wilnie za działalność w AK. W marcu 1945 wyrok 10 lat ITŁ. Pobyt
w obozie przy kopalni nr 3 w Uchcie (Komi ASRR) — warunki życia i pracy w obozie, wypadki i choroby, kontakty
z więźniami różnych narodowości. Od października 1948 pobyt w obozie dla więźniów politycznych przy kopalni
w m. Inta (Komi ASRR). Zmiany w życiu obozowym po śmierci Stalina. Po zwolnieniu w październiku 1954 przymusowa praca w kopalni. Repatriacja w lipcu 1955.
ZS 157
Stefan Murawski
ur. 1928
Elbląg, 1990
86
rkps, oryg., 11 s.
Lata 1945–47. Aresztowanie 8.02.1945 we wsi Ciche (pow. Brodnica, woj. pomorskie). Pobyt w areszcie w Brodnicy.
20.03.1945 transport z Ciechanowa do obw. moskiewskiego. Pobyt w obozach w Osanowie, Jegoriewsku, Siewiernej Griwie k. Szatury. 15.03.1946 ciężko chorego autora przewieziono do szpitala w Szaturze, następnie przebywa
w Nagińsku i Możajsku. Praca w kotłowni fabryki w Moskwie-Lubiercy od lutego 1947. Pobyt w obozie w Odessie,
odesłanie do Brześcia i przekazanie władzom polskim w październiku 1947.
ZS 158
Czesław Czarkowski
ur. 1930
Wspomnienie z deportacji do ZSRR
Warszawa, 1991
rkps, oryg., 7 s.
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 z Siemiatycz (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie). Transport do Tomska
i droga zesłańców do posiołka. Pobyt na zesłaniu w m. Kosicha i Parabiel (obw. tomski). Od 1944 praca w sowchozie
w rej. Szpakowskoje (Stawropolski Kraj). Repatriacja przez Lwów w kwietniu 1946.
ZS 159
Leon Grackiewicz
ur. 1923
Trudne lata
Lidzbark Warmiński, 1989–90
mps, oryg., 17 s.; mps, kopia, 12 s.
Lata 1946–56. Aresztowanie 9.09.1946 we wsi Szulpiszki (woj. wileńskie) za przynależność do AK. Uwięzienie i śledztwo w Niemenczynie. Przewiezienie do więzienia na Łukiszkach w Wilnie. Latem 1947 wyrok 10 lat ITŁ. Przetrzymywanie na tzw. przesyłce w dzielnicy Wilcze Łapy do czasu wywiezienia. Od marca 1948 pobyt w łagrze w m. Szyłutie
(k. Kłajpedy), a od jesieni 1949 w Pot’mie (Mordwińska ASRR) — praca przy załadunku kloców drewna do wagonów,
remontowaniu torów. Wywiezienie w 1951 do obw. karagandzkiego (Kazachska SRR), gdzie łagiernicy budują miasto
Sarań. Następny etap — budowa elektrowni w Omsku. Poprawa warunków obozowych po śmierci Stalina. Spotkania
z więźniami-Polakami. Wypadek autora i pobyt w szpitalu. Po zwolnieniu w lipcu 1955 autor osiedla się w rej. Koływań (k. Nowosybirska). Praca w sowchozie Karolowka. Pobyt w Krasnojarsku od kwietnia 1956. Powrót do Polski
w październiku 1956.
ZS 160
Stanisława Jasionowicz
ur. 1932 [?]
„Pamiętam i nie pamiętam...” Martyrologia polskich dzieci zesłanych do ZSRR podczas drugiej wojny światowej
Paryż, 1990
mps, kopia, 29 s.
Lata 1939–50. Wybuch wojny i początek okupacji sowieckiej. Deportacja 10.02.1940 z m. Jezupol (pow. Stanisławów, woj. stanisławowskie). Pożegnanie z dziadkiem, załadunek do wagonów towarowych, opis podróży. Pobyt
na zesłaniu w m. Dżetygara (obw. kustanajski), wspólne modlitwy zesłańców, pierwsza Wigilia. Choroba matki
i odwiedziny w szpitalu. Praca osamotnionych dzieci — zdobywanie pożywienia. W 1941 wyjazd na południe. Opieka i pomoc kolejarza Rosjanina. Podróż na barce z Farab rz. Amu-darią do Uzbekistanu. Praca na plantacji bawełny,
choroby, walka z głodem. Pobyt w okolicy Taszkientu, następnie w m. Szachrisabz (obw. kaszkadaryjski). Zabranie
matki do szpitala — dzieci pozostają pod opieką 13-letniej siostry. Podróż do Krasnowodska. Pierwsza Msza św.
na plaży w Pahlewi odprawiana przez biskupa Gawlinę. Spotkanie z matką w Teheranie. Rodzina osiedla się w Wielkiej Brytanii.
ZS 161
Bogusław Jeleniewicz
ur. 1931
Wygnańcy Ewy. Wspomnienia 1939–1940
87
Chełmno, 1991
mps, kopia, 34 s.
Załączniki: opis losów kilku oficerów i ich rodzin, korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Losy rodziny zawodowego oficera. Wrzesień 1939 — przemieszczenia ludności cywilnej, wkroczenie Armii Czerwonej do Pińska. Powrót rannego ojca z kampanii wrześniowej. Rewizja w domu i aresztowanie ojca
2.12.1939. Wywiezienie więźniów z Pińska. 13.04.1940 deportacja autora z matką i braćmi. Pobyt na zesłaniu w kołchozie we wsi Aleksandrowka (rej. Szczucinsk, obw. kokczetawski, Kazachska SRR) — zdobywanie pożywienia i opału,
ciężkie warunki życia i piękno przyrody. W 1941 werbunek do pracy przy budowie kolei transyberyjskiej. Wyjazd
z kołchozu do Kuszmurunu (obw. kustanajski), gdzie matka autora pracuje w żwirowni. Pobyt w m. Iszym i Jesil
(obw. celinogradzki). Wycieńczenie zesłańców i sposoby leczenia „kurzej ślepoty”. W 1942 przeniesienie do m. Aktas,
mieszkanie w barakach, praca przy budowie i remoncie kolei. Mroźna zima i epidemia tyfusu plamistego. W 1945
wyjazd autora do polskiej szkoły zorganizowanej przez ZPP w m. Nowa Tichanowka k. Karagandy (obw. karagandzki,
Kazachska SRR). Pobyt w internacie — autor zostaje „majstrem od wszystkiego”. Rozwiązanie szkoły w marcu 1946
i powrót transportem repatriacyjnym do Polski.
ZS 162
Michał Szachterski
ur. 1909
Człowieczy los
Gdańsk, 1990
mps, oryg., 60 s.
Załączniki: kopia zdjęcia, kopie dokumentów
Lata 1917–54. Autor przed wojną mieszkał we wsi Tuchla (pow. Stryj, woj. stanisławowskie). Opisy życia Bojków,
a także stosunków panujących między Polakami i Ukraińcami. Początek okupacji sowieckiej. Przeniesienie rodziny
do Lwowa, poszukiwanie pracy. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej autor zostaje wcielony do Armii Czerwonej
— droga do jednostki przez Tarnopol, Winnicę nad Dniepr. Obraz zniszczeń, grabieży i mordów w czasie ewakuacji
w 1941. Pobyt w strojbatalionie w Krasnokamsku (obw. mołotowski) do czerwca 1942. Praca w kombinacie leśnym.
Latem 1943 ponowne wcielenie do Armii Czerwonej, udział w walkach Białoruskiego Frontu stacjonującego w Bydgoszczy. Od marca 1945 służba w polskiej jednostce wojskowej w Gdańsku. Autor opisuje szabrowanie miasta, gwałty,
podpalenia, niegodziwości żołnierzy sowieckich. Osiedlenie się w Gdańsku.
ZS 163
Władysław Wierzbicki
ur. 1928
Wspomnienia z pobytu w latach 1940–1946 w głębi ZSRR
Wschowa (woj. Leszno), 1989
mps, oryg., 40 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze Świętej Woli (pow. Kosów Poleski, woj. poleskie) do posiołka nr 55 koło
Wajnowa (rej. Chołmogory, obw. archangielski). Szczegółowe opisy transportu, mieszkania i pracy na zesłaniu. Łapanie ryb i różne sposoby zdobywania pożywienia. Pogorszenie warunków po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej.
Od 1942 rodzina autora przebywa we wsi Wajnowo. Praca w różnych miejscach w okolicy. W połowie września 1943
przeniesienie zesłańców do m. Rakuła, a następnie w lutym 1944 do posiołka Warda (obw. archangielski). Krótki
pobyt w Archangielsku i przeniesienie na Ukrainę. Praca w sowchozie Biełousowka (rej. Dubiazowka, obw. sumski).
Kontakty z miejscową ludnością. Powrót transportem repatriacyjnym w lutym 1946.
ZS 164
Józef Bednarz
ur. 1920
Jarosław (woj. przemyskie), 1989
mps, kopia, 5 s.
Lata 1939–46. Autor, zamieszkały w Jarosławiu (woj. lwowskie), we wrześniu 1939 zgłasza się na ochotnika do
wojska. Krótko więziony przez Niemców w Przemyślu, ucieka i udaje się w kierunku Lwowa. Aresztowanie 2.02.1940
w m. Szówsko (pow. Jarosław, woj. lwowskie) przy próbie przekroczenia granicy. Przesłuchania i pobyt w kolejnych więzieniach: w Sieniawie, Przemyślu, Odessie i Charkowie. Wyrok 3 lata ITŁ, pobyt w łagrach w Archangielsku
i k. Peczory (Komi ASRR). Po „amnestii” wstąpienie do armii Andersa. Udział w bitwie pod Monte Cassino. Powrót
do Polski w 1946.
88
ZS 165
Janina Ciepielowska
ur. 1900
Skrawki wspomnień (cz. 1), Musieli cierpieć (cz. 2), Śladami pamięci (cz. 3)
Warszawa, 1989–90
rkps, kopia, 57 s.; rkps, kopia, 58 s.; rkps, kopia, 57 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopie zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Szwakszta (pow. Postawy, woj. wileńskie) do Kazachstanu. Do sierpnia
1940 praca w kołchozie Czkałowa we wsi Gieorgijewka (obw. semipałatyński) i przy budowie traktu Wostocznoje
Kolco; następnie w kopalni złota w Ała-Ajgyr. Po „amnestii” 1941 pobyt w m. Kazanczunkur (obw. semipałatyński), powrót do Gieorgijewki, gdzie autorka zostaje mężem zaufania. W 1945 praca nauczycielki w m. Zaszczyta
k. Ust’-Kamieniogorska (obw. wostocznokazachski), działalność w ZPP. Repatriacja w maju 1946.
ZS 166
Kazimierz Żadziłko
ur. 1906
Augustów, 1990
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1939–43. Aresztowanie jesienią 1939 w kolonii Dryga (pow. Sokółka, woj. białostockie). Krótki pobyt w więzieniu w Grodnie. Wywiezienie 10.02.1940 do Kujbyszewa (obw. nowosybirski). Mieszkanie w namiotach, praca na
budowie. Zwolnienie po „amnestii”. W styczniu 1943 wyjazd do Dżambułu (Kazachska SRR), praca w mleczarni we wsi
Budionowka (obw. dżambulski). Powołanie 27.06.1943 do armii Berlinga, z którą autor dociera do Lublina.
ZS 167
Janina Dyczewska
ur. 1911, z d. Zacharewicz
Augustów, 1990
rkps, oryg., 5 s.
Lata 1940–50. Deportacja 13.04.1940 z synem i rodzicami z Augustowa (woj. białostockie). Pobyt na zesłaniu
we wsi Aleksandrowka (obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). Pomoc ze strony miejscowej ludności. Nauka syna
w rosyjskiej szkole. Autorka potajemnie uczy dzieci języka polskiego. Przeniesienie do Jawlenki i praca w spółdzielni
trykotarskiej. Repatriacja w 1946. Aresztowanie 7.11.1950 i pokazowy proces w Augustowie za „rozpowszechnianie
fałszywych wiadomości na szkodę państwa polskiego”.
ZS 168
Ryszard Piotrowski
ur. 1925
Warszawa, 1991
Załączniki: kopie zdjęć
Lata 1939–43. Pierwsze dni wojny w Nowogródku. Rozstanie z ojcem. Wkroczenie Armii Czerwonej i okupacja sowiecka. Nauka w szkole białoruskiej. W grudniu 1939 nieudana próba przedostania się rodziny do Lublina. Powrót
do Nowogródka. Wywiezienie w kwietniu 1940 do Kazachstanu. Miesięczna podróż matek z małymi dziećmi koleją
do Aktiubińska. Pobyt na zesłaniu w kołchozie Iskra k. wsi Prieobrażenka (obw. aktiubiński, Kazachska SRR). Nauka
jazdy konnej, praca woziwody. Przyjacielskie stosunki z Kazachami. Pierwsza zima w stepie — walka z głodem i chłodem. Zmiany wywołane wojną niemiecko-sowiecką. Choroba autora na „kurzą ślepotę” i miejscowe metody leczenia.
Wiadomość o „amnestii”, nieoczekiwany przyjazd ojca. W maju 1942 przeniesienie rodziny do Aktiubińska, gdzie
autor skończył wieczorową szkołę samochodową. Praca kierowcy przy kopalni węgla Kuroszosaj. W 1943 wezwanie
do wojska, sowieckie szkolenie wojskowe w Aktiubińsku i wcielenie do armii Berlinga.
Wydane pt. Smak kazachstańskiego piołunu, Warszawa 1991.
ZS 169
Jowita Zofia Rabcewicz
ur. 1899
Wspomnienia babci
Otrębusy, 1991
Załączniki: oryg. i kopie dokumentów, opowiadanie autorki pt. Krzak głogu
89
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Pińska (woj. poleskie) do obw. archangielskiego. Pobyt na zesłaniu w posiołku Jeżma. Po „amnestii” przeniesienie do Pinegi. Nauka dzieci w polskiej szkole w Archangielsku. Od 1944 pobyt
w Ipatowie (Stawropolski Kraj) — praca w szkole. Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 170
Maria Kamińska
ur. 1926, z d. Cybruch
Brzegi Dolne (woj. krośnieńskie), 1991
rkps, oryg., 7 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Borszczowa (woj. tarnopolskie). Pobyt na zesłaniu w sowchozie „Bolszewik” (rej. Kokpiekty, obw. semipałatyński, Kazachska SRR) — warunki życia, pracy. Kontakty z zesłańcami różnych
narodowości. Zwrot 700 rubli za pozostawione mienie. Odwiedziny ks. Tadeusza Fedorowicza w sowchozie. Powrót
transportem repatriacyjnym w maju 1946 — autorka zostaje komendantką wagonu.
ZS 171
Helena Jasińska
Legnica, 1990
mps, kopia, 161 s.
Lata 1940–45. Deportacja autorki z rodziną 10.02.1940 z Białowieży (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie). Pobyt
na zesłaniu w rej. Talmienka w Ałtajskim Kraju. Warunki życia codziennego i pracy, opis stosunków między rdzennymi
mieszkańcami a przesiedleńcami. Powrót do Polski w 1945 [?].
ZS 172
Leonard Perepeczko
ur. 1900
W szponach NKWD [...]
Pasłęk, 1980
mps, kopia, 230 s.
Lata 1945–48. Aresztowanie w styczniu 1945 we wsi Szumsk (Litewska SRR). Pobyt w kolejnych więzieniach w:
Kowalczukach, Nowej Wilejce i Wilnie. Transport 15.05.1945 do Jełszanki (obw. saratowski). W październiku 1945
przeniesienie do Kutaisi (Gruzińska SRR), w 1947 do obozu dla jeńców wojennych k. Astrachania. Szczegółowe opisy
transportu i życia codziennego w kolejnych obozach. Autor jako lekarz pracował w ambulatoriach obozowych. Zwolnienie 2.10.1948 i powrót do Polski przez obóz w Brześciu.
Wydane pt. W łagrach na saratowskim szlaku, Wrocław 1993.
ZS 173
Bolesław Skulski
ur. 1928
Wspomnienia z 29 miesięcy przeżytych w miejscu zapomnianym przez Boga i ludzi
Ryn (woj. suwalskie), 1989
rkps, oryg., 18 s.; rkps, oryg., 6 s.; mps, oryg., 14 s.
Lata 1945–48. Aresztowanie 26.12.1945 we wsi Kijucie (Litewska SRR) za działalność w AK. Więzienie w Oranach,
Olicie i Wilnie. Po wyroku — 6 lat ITŁ — w połowie maja 1945 transport do łagru w osiedlu Wojwoż (Komi ASRR).
Praca m.in. w brygadzie ciesielskiej, przy kopaniu rowów pod naftociąg i gazociąg. Zwolnienie i w kwietniu 1948
przewiezienie do punktu zbornego w Uchcie, skąd przez obóz przejściowy w Brześciu autor wrócił do Polski.
Wydane pt. Kraj zapomniany przez Boga i ludzi w: Wspomnienia Sybiraków, t. 1, Warszawa 1989.
ZS 174
Stanisław Sarzyński
ur. 1923
Polski bandzior
Stefankowice (woj. zamojskie), 1989
rkps, oryg., 7 s.
90
Lata 1944–47. Autor — żołnierz 27. Dywizji AK, aresztowany w sierpniu 1944 w Hrubieszowie (woj. lubelskie).
Ucieczka i zgłoszenie się do wojska. W drodze do jednostki w Chełmie ponownie aresztowany. Pobyt w więzieniu
w Zamościu i Przemyślu. Transport do obozu jenieckiego nr 270 w Borowiczach (obw. nowgorodzki). Praca w kopalni,
pobyt w szpitalu. W 1946 powrót do kraju. W 1947 ponowne aresztowanie w Moniatyczach.
ZS 175
Jan Grzywacz
ur. 1935
Gdynia, 1989
mps, oryg., 60 s., format A5
Załączniki: kopie zdjęć, oryg. pamiętnik do wpisywania życzeń z lat 40., korespondencja z ZS
Lata 1941–46. Aresztowanie ojca i wywiezienie rodziny w czerwcu 1941 z m. Turna (pow. Brześć, woj. poleskie).
Załadunek do wagonów na stacji Żabinka (pow. Brześć). Opis transportu koleją do Magnitogorska, następnie drogą
wodną. Pobyt na zesłaniu w sowchozie Sochta (obw. tomski) — praca dorosłych, zabawy dzieci, zbieranie grzybów,
walka z dokuczliwymi meszkami. Kontakty z myśliwymi żyjącymi w tajdze. Od jesieni 1941 pobyt w Kołpaszewie.
Pogorszenie warunków życia, szukanie pracy, zdobywanie pożywienia. W lecie 1943 wiadomość o powołaniu ZPP.
Autor z matką i braćmi dociera do Tomska. Organizacja polskiego domu dziecka. Paczki z darami amerykańskimi
i obrona przed złodziejami. Pogorszenie sytuacji panującej w domu dziecka, zaostrzenie dyscypliny, konflikty
między dziećmi i rosyjskim personelem. Latem 1944 wyjazd dzieci z Tomska do Afipska k. Krasnodaru. Obchody
Świąt Bożego Narodzenia. W 1945 po ucieczce starszych braci szykany wobec matki autora. Powrót do Polski
w marcu 1946.
ZS 176
Jan Koziatek
ur. 1926
„Polskie pany”
Pisz, 1989
rkps, oryg., 22 s.; mps, oryg., 14 s.
Rok 1945. Aresztowanie w styczniu 1945 w okolicach Szczytna, w trakcie powrotu z prac przymusowych w Prusach
Wschodnich. Marsz więźniów ze Szczytna do Ciechanowa. W lutym 1945 wywiezienie do obozu Griwaniec w m. Siewiernaja Griwa (rej. Szatura, obw. moskiewski). Szczegółowy opis obozu i warunków życia, dane dotyczące współwięźniów. Powrót do Polski we wrześniu 1945.
ZS 177
Maria Rygliszyn
ur. 1923
„Niech pani nie płacze”
Sanok, 1989
Lata 1940–57. Praca przymusowa w Niemczech od 1940. Wyjazd do miejsca zamieszkania w byłym woj. lwowskim.
Zabranie męża do wojska. Przyjazd do Sambora w lipcu 1945, pobyt we wsi Ozierna. Represje sowieckie. Próba ucieczki, więzienie w Tarnopolu. 8.01.1947 wyrok 25 lat ITŁ. Pobyt w łagrze w Nowosybirsku. Praca przy budowie domów,
pobyt, a następnie praca w szpitalu. Dodatkowy wyrok — 5 lat łagrów za urodzenie dziecka. Starania o repatriację.
ZS 178
Kazimiera Chylińska
ur. 1923, z d. Orzechowska
Wspomnienia
Ełk, b.d.p.
mps, oryg., 2 s.
Załączniki: artykuł prokuratora W. Monkiewicza pt. Sowieckie katownie
91
Lata 1940–41. Aresztowanie w sierpniu 1940 w Rajgrodzie (pow. Szczuczyn, woj. białostockie) za ukrywanie
funkcjonariusza KOP. Więzienia w Grajewie, Łomży, Baranowiczach i na koniec w Mińsku. W styczniu 1941 wyrok
4 lata ITŁ. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej w czerwcu 1941 likwidacja więzienia w Mińsku. „Marsz śmierci”
do m. Czerwień — masowe mordy. Więzienie w Czerwieniu. Uwolnienie przez Niemców. Powrót do Rajgrodu.
ZS 179
Stanisława Kraszewska
ur. 1922
Wspomnienie
Warszawa, 1989
Załączniki: kopia zdjęcia, kopie dokumentów, plan osady zesłańców polskich w Atbasar, życiorys, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Siniawka (pow. Nieśwież, woj. nowogródzkie) do wsi Bajan (obw.
siewierokazachski, Kazachska SRR). Przeniesienie do m. Archangiełka, praca u kołchoźnic w ogrodzie, na budowie.
Opis losów współzesłańców. Zimą 1941/1942 praca przy torach magistrali Czelabińsk–Karaganda. Wyjazd do Atbasaru
— praca w magazynie zboża. Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 180
Edward Dragun
ur. 1922
Życie i jego ciernista droga
Olecko, 1989
mps, oryg., 13 s.; mps (druga wersja), oryg., 24 s.
Załączniki: oryg. zdjęć, wycinki prasowe, korespondencja z ZS
Lata 1939–55. Krótka historia rodziny autora. Działania AK w okolicach Lidy, na Nowogródczyźnie i na Wileńszczyźnie. Aresztowanie w grudniu 1944. Więzienie w Lidzie — wyrok 10 lat łagrów, 5 lat pozbawienia praw.
W lipcu 1945 transport przez Baranowicze, Orszę do obozu Pryłuki (obw. wołogodzki) — budowa zapory na rzece
Suchonie. W latach 1946–49 pobyt w obozach w obw. wołogodzkim. W styczniu 1950 odesłanie do Kazachstanu. Pobyt w kolejnych obozach — Dżezkazgan, Spassk, Aktas, Karaganda, Czurbaj-Nura do października 1954.
Zwolnienie, praca w Karagandzie i okolicy. Założenie rodziny. Latem 1955 praca na „celinnych stepach” — sowchoz „Szachcior”. Starania o repatriację. Śmierć syna w transporcie do Polski w Akmolińsku. Przyjazd do kraju
w grudniu 1955.
ZS 181
Michalina Ziubrzyńska
ur. 1926
Życiorys dziewczynki trzynastoletniej
Prudnik, 1989
rkps, oryg., 12 s., format A5; mps, oryg., 9 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Pustomyty (woj. lwowskie). Pobyt na zesłaniu we wsi Bieriozowka
(obw. swierdłowski). W 1942 wyjazd do Kazachstanu, do kołchozu Progres w okolicach Aktiubińska. Śmierć ojca. Przesiedlenie we wrześniu 1944 na Ukrainę. Pobyt w m. Blumenfeld, 30 km od Odessy. Praca w charakterze pomocnika
traktorzysty, wypadek. W grudniu 1945 ucieczka do Lwowa. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 182
Edward Kuczyński
ur. 1918
„Padali chodząc”
Białystok, 1989
92
Lata 1944–54. Aresztowanie w lipcu 1944 i uwięzienie w Białymstoku. Transport do obozu w Krasnojarskim Kraju
etapami przez więzienia w Grodnie, Witebsku i Orszy. Pobyt w łagrach k. Kańska — warunki bytowe, praca, choroby, pobyt w szpitalu. Po ciężkim wypadku przy pracy przeniesienie autora do baraku inwalidów. W 1950 odesłanie
do obozu k. Karagandy (Kazachska SRR) — praca przy budowie fabryki, w kopalni węgla. W końcu 1953 przeniesienie
do obozu zbiorczego k. Moskwy. Konflikty między polskimi i czeskimi więźniami. Powrót do Polski w styczniu 1954.
ZS 183
Franciszek Kułacz
ur. 1924
„Charaktery mieliśmy jak dzikie zwierzęta”
Groble (woj. tarnobrzeskie), 1989
Załączniki: kopia dokumentu, wycinki prasowe, korespondencja z ZS
Lata 1944–48. Aresztowanie 2.12.1944 we wsi Groble k. Tarnobrzegu. Przetrzymywanie w ziemiance — bicie, znęcanie się. W styczniu 1945 morderczy marsz więźniów do Wołowa k. Wrocławia. Wyrok 5 lat pozbawienia wolności
za współpracę z AK. Transport przez Częstochowę, Przemyśl, Lwów, Workutę [!] do Krasnojarskiego Kraju. Pobyt
w obozie k. stacji Rieszoty — warunki bytowe, stosunki między więźniami, praca przy produkcji cegieł, koszeniu
siana, remoncie torów kolejowych. Nielegalna próba przedostania się do sąsiedniego obozu. W 1948 wyjazd do Omska
i dalej więźniarkami do Swierdłowska na Uralu. Powrót do Polski przez obóz w Brześciu 22.05.1948. Represje wobec
powracających.
ZS 184
Bolesław Rutkowski
ur. 1908
Strzępy wspomnień obozowych
Bydgoszcz, 1980
mps, kopia, 98 s.
Załączniki: kopie dokumentów, oryg. i kopie zdjęć, biuletyny, wiersz, korespondencja z ZS
Lata 1944–55. Aresztowanie 4.10.1944 w Wilnie za działalność w AK. Pobyt w wileńskim więzieniu na Łukiszkach,
a następnie w Prawieniszkach k. Kowna i z powrotem w Wilnie. W październiku 1945 wywiezienie do łagru Cwiecik
(ok. 90 km od Kotłasu na trasie do Workuty) w Komi ASRR. Szczegółowy opis transportu. Praca przy wyrębie drzew,
warunki życia w łagrze. Kontakty z więźniami różnych narodowości. Od połowy 1946 pobyt w łagrze Rakpas niedaleko
Kniażpogostu. W 1948 przeniesienie do obozu k. Inty. Zwolnienie w sierpniu 1954, z prawem osiedlenia się w Incie.
Repatriacja w październiku 1955.
ZS 185
Janina Rębisz-Osipowska
ur. 1930
Moje wspomnienia z Sybiru
Szczecin, 1989
mps, kopia, 13 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Zaborza (pow. Rawa Ruska, woj. lwowskie). Pobyt na zesłaniu w m. Arszan
nad rz. Ija (obw. irkucki) — praca rodziców, głód, choroby. Zdobywanie pożywienia przez dzieci — zbieranie grzybów, orzechów i jagód. W 1942 przeniesienie do kołchozu w pobliskim Perfiłowie k. Tułunu, a od końca 1944 pobyt
w Opatnej. Repatriacja w 1946.
Wydane pt. „Było mi bardzo smutno i wciąż płakałam” w: Wspomnienia Sybiraków, t. 2, Warszawa 1990.
ZS 186
Jan Kmieć
ur. 1930
Z głodu umarło troje rodzeństwa
Dębno, 1989
rkps, oryg., 10 s.
93
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Dolsk (pow. Kamień Koszyrski, woj. poleskie). Pobyt na zesłaniu w posiołku Rożewo (obw. archangielski) do maja 1944. Walka z głodem — kradzieże, łapanie psów i kotów. Śmierć rodzeństwa, wstąpienie ojca do armii Berlinga. W 1944 przesiedlenie na Ukrainę, praca w sowchozie k. Pierwomajska.
Repatriacja w lutym 1946.
Wydane pt. „Przynosimy hańbę państwu radzieckiemu” w: Wspomnienia Sybiraków, t. 2, Warszawa 1990.
ZS 187
Teresa Gwiazda-Dłuska
ur. 1928
Wspomnienie o niedoli mojej rodziny
Warszawa, 1982
mps, oryg., 52 s.
Lata 1940–45. Losy rodziny zamieszkałej w m. Lipno na Wołyniu po 17.09.1939. Wyjazd do Łucka, powrót do Lipna i aresztowanie ojca. Przeniesienie do Sarn (woj. wołyńskie). Deportacja 10.02.1940 do posiołka Połdniewica
(obw. gorkowski). Warunki życia na zesłaniu, praca przy wyrębie drzew i w tartaku. Śmierć ojca autorki. Po „amnestii” wyjazd w grudniu 1941 do Uzbekistanu. Pobyt w kołchozie im. Mołotowa, 15 km od m. Wapkient. Mieszkanie
w tzw. kibitkach, praca przy uprawie pól i zbiorze bawełny. W 1942 walka z głodem, oddanie dzieci do ochronki.
Śmierć matki. W 1943 pogorszenie sytuacji zesłańców. Pobyt w domu dziecka w Bucharze, nauka w szkole. W październiku 1944 wyjazd do Sarn. Repatriacja do Polski w maju 1945.
ZS 188
Maria Zielińska-Kwiatkowska
ur. 1925
„Włosy wypadły mi zupełnie”
Warszawa, 1989
mps, kopia, 15 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Mokrany (pow. brzeski, woj. poleskie). Pobyt na zesłaniu w posiołku
Udacznyj (rej. Tajszet, obw. irkucki). Po „amnestii” przeniesienie do posiołka Toporok. Praca przy wyrębie lasu,
spławie drewna, sianokosach. W sierpniu 1943 wstąpienie do armii Berlinga, przydział do Samodzielnego Batalionu
Kobiecego im. E. Plater. W czerwcu 1945 przeniesienie do oddziału cenzury wojskowej w Poznaniu. Powrót rodziny
do Polski w kwietniu 1946.
ZS 189
Urszula Piotrowska-Wittstock
ur. 1929
Wspomnienia z Róży na Uralu
Bydgoszcz, 1989
mps, kopia, 9 s.
Rok 1945. Aresztowanie w Świeciu nad Wisłą w lutym 1945. Pobyt w koszarach w Działdowie. Transport do obozu
Roza k. Korkino (obw. czelabiński). Warunki bytowe — mieszkanie w ziemiankach, praca w kopalni. Choroba autorki
i odesłanie do pracy w tartaku. W maju 1945 przywiezienie do obozu Niemców, których traktowano lepiej niż Polaków. Powrót do kraju w październiku 1945.
ZS 190
Bronisław Ławrynowicz
ur. 1918
„Nie mają do mnie zaufania”
Warszawa, 1989
mps, kopia, 74 s.
94
Lata 1940–60. Autor zwerbowany do wojska 15.11.1940 w Juraciszkach. Odesłanie rekrutów do koszar w Carskim
Siole, a potem pobyt na małej wysepce. Zwolnienie i powrót do Juraciszek. Na początku kwietnia 1941 ponowne
wezwanie do wojska i wcielenie do dywizji piechoty k. Woroneża. W czerwcu 1941 — wymarsz nad Don. Po wybuchu
wojny niemiecko-sowieckiej internowanie Polaków i pobyt w Kalininie. Budowa pomieszczeń dla sztabu. Po zakończeniu robót wywiezienie w głąb ZSRR. Próba ucieczki, pobyt w więzieniu w m. Gorki — skazanie na karę śmierci.
Po jakimś czasie zwolnienie z celi śmierci, a w grudniu 1941 wywiezienie do obozu wojskowego ok. 30 km od Moskwy.
W połowie stycznia 1942 wymarsz na front. Pobyt w szpitalu. Przeniesienie do batalionu roboczego — prace przy
budowie promu, a następnie przy oczyszczaniu lotniska w rej. wołogodzkim. W styczniu 1943 pobyt w Czerepowcu.
Skierowanie brygady na front. Udział w wyzwalaniu Warszawy i zdobyciu Kołobrzegu. Nieporozumienia z żołnierzami
Armii Czerwonej, którzy ograbiali miejscową ludność (okolice m. Szczakowa). Szkolenie w Koszalinie do maja 1947.
Służba w wojsku do stycznia 1960.
ZS 191
Helena Kliś-Niemira
ur. 1930
Wspomnienia z drugiej wojny światowej
Dębica (woj. tarnowskie), 1989
Lata 1939–46. Wybuch wojny, wyjazd rodziny z Dębicy na Wschód. Represje ze strony miejscowych Ukraińców.
Deportacja w czerwcu 1940 z Rusnowa (pow. Włodzimierz, woj. wołyńskie). Transport i pobyt na zesłaniu w m. Kasztaki (obw. tomski). Opis warunków życia, pracy, codziennych zagrożeń. Kontakty z zesłańcami różnych narodowości.
Przeniesienie w okolice Tomska. Od października 1941 pobyt w Ałma-Acie (Kazachska SRR). Wyjazd polskich żołnierzy
do armii Andersa do Samarkandy. Od jesieni 1942 pobyt w kołchozie Nowaja Put’ we wsi Dimitriewka. Repatriacja
w 1946.
Wydane pt. „Mamo chleba...” w: Wspomnienia Sybiraków, t. 2, Warszawa 1990.
ZS 192
Janina Brzósko-Jankowska
ur. 1931
„Gdzie nie ma szumu polskich drzew”
Krasowo-Cząstki (woj. łomżyńskie), 1989
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 ze wsi Łopienie-Zyski (pow. Wysokie Mazowieckie, woj. białostockie). Pobyt
na zesłaniu we wsi Kukuszki (rej. Isietskoje, obw. tiumeński). Praca dorosłych, nauka dzieci w szkole, walka z głodem
— zbieranie kłosów, zmarzniętych ziemniaków. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 193
Lucyna Jarocka-Rączkowska
ur. 1930
„Chodziliśmy po prośbie”
Warszawa, 1989
mps, oryg., 41 s.
Lata 1939–46. Losy rodziny zamieszkałej w Białymstoku. Obraz życia pod okupacją niemiecką i sowiecką. Deportacja
20.06.1941 z Białegostoku do Ałtajskiego Kraju. Szczegółowe opisy transportu i pobytu na zesłaniu w osadzie Bolszaja Zaimka (rej. Ałtajskoje). Po podpisaniu układu Sikorski–Majski przeniesienie w 1942 do m. Ałtajskoje (100 km
od Bijska). Repatriacja w 1946.
ZS 194
Eugeniusz Szwajkowski
ur. 1902
Wspomnienia i przeżycia
Andrychów, 1982
95
Lata 1940–47. Krótki życiorys autora. Pierwsze dni wojny i okupacji sowieckiej. Deportacja 10.02.1940
z m. Litwa k. Torczyna (pow. Łuck, woj. wołyńskie). Od 9.03.1940 pobyt na zesłaniu w posiołku Kopytowo nad
rz. Wyczegdą i Riabowo k. wsi Bierezowaja (obw. archangielski). Po „amnestii” w sierpniu 1941 przeniesienie
do kołchozu nad Amu-darią (Uzbecka SRR) i dalej do m. Kasan (obw. bucharski). W marcu 1942 wyjazd do Kermine (obw. bucharski), jako poborowy do armii Andersa. Zwolnienie z wojska po chorobie. Powrót do Kasan,
gdzie autor zostaje pracownikiem sierocińca. Ewakuacja z domem dziecka 15.08.1942 z Krasnowodska, dotarcie
przez Iran do Tanzanii (Afryka Wschodnia). Pobyt w osiedlu Tengeru do lipca 1947, praca w sierocińcu. Powrót
do Polski 15.08.1947.
Wydane pt. Głód w: Wspomnienia Sybiraków, t. 4, Warszawa 1991.
ZS 195
Edward Sietko-Sierkiewicz
ur. 1920
„Boże, ratuj duszę moją”
Ryjewo (woj. elbląskie), 1989
Lata 1941–55. Deportacja 20.06.1941 z Wołkowyska (woj. białostockie) do posiołka Rybińsk (obw. nowosybirski).
Pobyt na zesłaniu, warunki życia i pracy. Po „amnestii” autor pełni funkcję męża zaufania Ambasady Polskiej. Aresztowanie w styczniu 1944 i osadzenie w więzieniu w m. Kołpaszewo. Wyrok 8 lat ITŁ, przetrzymywanie w łagrach
w okolicy Nowosybirska. Praca przy budowie fabryki szkła i w fabrykach zbrojeniowych. We wrześniu 1948 odesłanie
do specłagru k. Norylska — praca w kopalniach. Pobyt na zesłaniu po odbyciu kary. Założenie rodziny. Starania
o repatriację. Powrót do Polski w grudniu 1955.
ZS 196
Janina Laszczak-Sokołowska
ur. 1934
„Pracowali, aż padli”
Pszczyna, 1989
mps, oryg., 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Siemieńcz (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie) do Komi ASRR. Pobyt
na zesłaniu w osadzie nad rz. Sysoła, w okolicy m. Wizinga (Komi ASRR). Śmierć ojca, rozstanie z rodzeństwem.
Na przełomie 1941 i 1942 autorka zostaje umieszczona w polskim domu dziecka w m. Kuzjol (rej. Sysolskij), skąd
przeniesiono ją do sierocińca w Miczurińsku (obw. tambowski). W 1946 wyjazd do Polski.
ZS 197
Janina Rachwał-Hejnar
ur. 1926
W kołchozach Kazachstanu
Przemyśl, 1989
mps, oryg., 18 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Dobromila (woj. lwowskie) do Kazachstanu. Pobyt na zesłaniu we wsi Leninskoje, a następnie w m. Martuk (obw. aktiubiński). W czerwcu 1941 wywiezienie do Kyzył Żar. W 1942, licząc
na poprawę warunków życia, autorka przenosi się do wsi Andrejewskoje. W 1943 mobilizacja do pracy przy kopaniu
okopów na linii frontu. Ucieczka, praca w szpitalu w m. Martuk. Jesienią 1944 przeniesienie na Ukrainę i skierowanie
do pracy w sowchozie Bratskoje (obw. nikołajewski). Powrót do Polski w listopadzie 1946.
ZS 198
Kazimierz Żochowski
ur. 1923
...ja drugoj takoj strony nie znaju..., czyli „Archipelag GUŁag” po polsku
Warszawa, 1990
mps, kopia, 204 s. (powieść oparta na faktach)
96
Lata 1944–48. Aresztowanie 20.09.1944 we wsi Dąbia Nowa (pow. Garwolin, woj. warszawskie) za przynależność
do AK. Pobyt w areszcie śledczym we wsi Bazanów Stary k. Ryk. Po wyroku — 10 lat ITŁ — przewiezienie do Brześcia, skąd 15.01.1945 autor został wywieziony do Krasnojarskiego Kraju. Zbeletryzowane, szczegółowe opisy pobytu
w kolejnych łagrach. Repatriacja w listopadzie 1948.
ZS 199
Czesław Olczak
ur. 1926
Trzy lata kacetu w ZSRR
Mińsk Mazowiecki, 1989
mps, kopia, 24 s.
Lata 1944–47. Aresztowanie 2.10.1944 we wsi Starogród (pow. Mińsk Mazowiecki, woj. warszawskie) za przynależność do AK. Pobyt w kolejnych więzieniach — w Garwolinie, Siedlcach i w Warszawie na Pradze. W lutym 1945
przeniesienie do obozu w Rembertowie. W marcu 1945 transport do obw. swierdłowskiego. Pobyt w obozach Staraja
Bieriozowka koło m. Wierchoturje, Cziornaja Rieczka i Pierwyj Post. W styczniu 1946 przeniesienie do obozu Borowlanka. Za odmowę pracy zostaje uwięziony w Mostowoje. Pobyt w kolejnych obozach — Wierchniaja Tura, Stupino,
Chudiakowo. Opis warunków łagrowych, sposobów przetrwania: symulacje choroby, tzw. obijanie się, kantowanie,
kradzieże itp. Kontakty z więźniami różnych narodowości. Powrót do Polski w październiku 1947.
ZS 200
Leokadia Rudzka
ur. 1929
Poradz (woj. koszalińskie), 1991
rkps, oryg., 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Oponowce (pow. Lida, woj. nowogródzkie). Od maja 1940 pobyt
na zesłaniu w okolicach Tomska. W sierpniu 1941 przeniesienie rodziny do kołchozu Dundzicha (rej. Troickoje, Ałtajski Kraj). Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 201
Maria Zdanowicz
ur. 1923, z d. Fil
Wspomnienie
Drawsko Pomorskie (woj. koszalińskie), 1989
mps, oryg., 2 s.
Lata 1944–56. Deportacja ze wsi Tuczapy (pow. Gródek Jagielloński, woj. lwowskie) w sierpniu 1944 [?!]. Pobyt
w sowchozie nr 3 w posiołku Nowaja Uzienka k. Karagandy (Kazachska SRR). Powrót do Polski 1.08.1956 z mężem
i synem.
ZS 202
Jan Zdanowicz
ur. 1923
„Łagrów nie było”
Drawsko Pomorskie (woj. koszalińskie), 1989
rkps, oryg., 36 s.; rkps, oryg. i kopia, 8 s.
Lata 1944–56. Aresztowanie 13.07.1944 w Wilnie za działalność w AK. Więzienie w Lidzie w grudniu 1944, wyrok
8 lat łagru. Od stycznia 1945 pobyt w więzieniu w Orszy, od kwietnia 1948 w specłagrze koło m. Bałchasz (Kazachska
SRR). Zwolnienie z obozu 26.08.1952, zesłanie do sowchozu nr 3 w posiołku Nowaja Uzienka k. Karagandy (Kazachska
SRR). Powrót do Polski 1.08.1956.
ZS 203
Paulina Hubicka-Okońska
ur. 1917, z d. Ziółkowska
Zesłanie
97
Radosław (woj. leszczyńskie), 1989
mps, oryg., 7 s.; rkps, oryg., 9 s.
Załączniki: uzupełnienie wspomnień, oryg. karta pocztowa z 1946, korespondencja z ZS
Lata 1941–46. Deportacja 22.05.1941 ze wsi Smolanka (pow. Tarnopol, woj. tarnopolskie). Rozładunek transportu
w Tiumeniu, przewiezienie zesłańców barkami do m. Owat (obw. omski). Pobyt w posiołku Petrakowo, od 1942
w Sytominie nad rz. Ob (rej. Surgutsk). Praca przy wyrębie drzew, połowie ryb. Powrót do Polski w czerwcu 1946.
ZS 204
Marian Dowgiałło
ur. 1922
„Żyć nie dali i umrzeć nie dali”
Toruń, 1989
mps (oprawiony), oryg., 104 s.
Załączniki: oryg. zdjęć, kopie dokumentów i zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1944–55. Aresztowanie 5.10.1944 we wsi Wielkie Dowgiałły (pow. Lida, woj. nowogródzkie) za przynależność
do AK. Pobyt w areszcie w Werenowie, następnie w więzieniu w Lidzie. Wyrok 20 lat ITŁ. Od lutego 1945 do lata 1950
autor przebywa w łagrach w rej. Workuty (Komi ASRR). Odesłanie więźniów politycznych do Norylska (Krasnojarski
Kraj). Szczegółowe opisy pracy i warunków życia w kolejnych obozach. Po strajku w 1953 złagodzenie reżimu w obozie. Po odbyciu skróconego wyroku, 16.07.1954 zwolnienie z łagru bez prawa opuszczenia Norylska. Życie Polaków
na zesłaniu i starania o repatriację. Wyjazd do kraju w grudniu 1955.
ZS 205
Helena Massalska
ur. 1920
„Syberyjskie bydło”
Warszawa, 1989
Załączniki: kopia listu od męża napisanego na korze brzozowej
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Włodzimierza Wołyńskiego (woj. wołyńskie) do Kazachskiej SRR. Pobyt w kołchozie Wiesiołyj Trud we wsi Awramowka (rej. Krasnoarmiejsk, obw. kokczetawski). W czerwcu 1941 przeniesienie
w okolice Akmolińska do prac przy budowie kolei. Od września 1942 praca w Delegaturze Polskiej w referacie paszportowym. W lipcu 1943 aresztowanie pracowników Delegatury i zamknięcie placówki. Trzymiesięczny pobyt w więzieniu
za odmowę przyjęcia obywatelstwa. Praca w Gorpromkombinacie, w Miasokombinacie, a następnie w stołówce kolejowej. Powrót do Polski 6.04.1946.
ZS 206
Emilia Jarosiewicz
ur. 1928, z d. Nowak
Warszawa, 1991
mps, oryg., 210 s.; rkps, oryg., 4 s.
Załączniki: kopie dokumentów, oryg. zdjęć
Lata 1940–46. Deportacja rodziny 10.02.1940 z kolonii Telatycze (pow. Brześć, woj. poleskie) do obw. archangielskiego. Pobyt w posiołkach Głubokoje, Kołos, Siuźma. Od wiosny do jesieni 1941 pobyt w domu dziecka
w m. Pinega. W styczniu 1942 piesza podróż do Archangielska, potem przetransportowanie do kołchozu Mochowo
we wsi Bykienie (rej. Kungur, obw. mołotowski). Późną jesienią 1942 przeniesienie do wsi Barantino nad rz. Syłwą
(25 km od m. Kungur). W sierpniu 1944 wyjazd do sowchozu „Krasnaja Wołna” we wsi Wielikij Burłuk (obw. charkowski, Ukraińska SRR). Repatriacja w maju 1946.
ZS 207
Paweł Lewkowicz
ur. 1908
„...będę krzyczał...”
Reda (woj. gdańskie), 1989
98
Lata 1940–44. Aresztowanie autora 8.02.1940 we wsi Sutno (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie), pobyt w areszcie śledczym w Wołczynie, przewiezienie do Twierdzy Brzeskiej, a następnie do więzienia nad Muchawcem w Brześciu.
8.09.1940 odesłanie do Komi ASRR, pobyt w podobozach Uchtłagu. Od marca 1942 pobyt w szpitalu. Zwolnienie
z łagru 14.10.1944 i powrót na własną rękę do Polski.
ZS 208
Zygmunt Lawrenz
ur. 1927
Wspomnienia z zesłania w ZSRR
Chorzów, 1991
mps, oryg., 2 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Głębokie (pow. Dzisna, woj. wileńskie) do sowchozu we wsi Griaznowka (obw. pawłodarski, Kazachska SRR). W listopadzie 1945 przeniesienie do m. Pawłodar. W czerwcu 1946 powrót
do Polski.
ZS 209
Edward Janik
ur. 1927
Ligota, 1989–90
mps, oryg., 18 s.
Lata 1945–46. Aresztowanie autora w lutym 1945 w Dziedzicach (pow. Bielsko). Więzienia w Bielsku i Sanoku.
Od lutego 1945 obóz nr 523 koło m. Bułanasz (obw. swierdłowski). Praca w charakterze elektryka, przy budowie
kolejki do wywozu drewna, wyrębie lasu. Dokładny opis obozu. Zwolnienie 16.01.1946. W marcu 1946 powrót
do Polski.
ZS 210
Danuta Preiss
ur. 1924
Warszawa, 1991
rkps, kopia, 6 s.
Lata 1940–43. Wywózka w 1940 ze Lwowa do wsi Dołbuszka (obw. kustanajski, Kazachska SRR). Następnie pobyt
w m. Borowoj. Aresztowanie za „sabotaż”, pobyt w więzieniu w Kustanaju. Od czerwca 1943 w armii Berlinga.
ZS 211
Tadeusz Mazurek
ur. 1922
b.m.p., b.d.p.
rkps, oryg., 11 s.; rkps, oryg., 6 s.
Lata 1940–45. Deportacja 10.02.1940 z Cieniawy (pow. Kołomyja, woj. stanisławowskie) do Krasnojarskiego Kraju.
Od marca 1940 pobyt i praca w tajdze w rej. partizanskim (3 dni drogi od stacji Klukwino). Po „amnestii” pobyt
we wsi Innokientiewka, praca w kołchozie „Park Pobieda”. W maju 1943 powołanie do armii Berlinga, demobilizacja
w 1945.
ZS 212
Eugenia Szuberla
ur. 1924, z d. Kulman
Deportacja 10 lutego 1940
Bielsko-Biała, 1991
mps, oryg., 14 s.
Załączniki: kopie dokumentów, tekst autorki pt. Relacja z działalności w harcerstwie w latach 1942–1948 w Teheranie,
Ahwazie i Abercorn
Lata 1940–48. Deportacja 10.02.1940 z osady Ostodor (pow. Dolina, woj. stanisławowskie) do posiołka Kamienka
(obw. archangielski). Po „amnestii” w listopadzie 1941 wyjazd w celu dołączenia do armii Andersa. Droga przez Turkmenistan do Buchary (Uzbecka SRR), w kwietniu 1942 droga do Kermine. W poszukiwaniu polskiej placówki wyjazd
99
do Guzar, pobyt w obozie junackim Karkin-Batasz. W styczniu 1942 powrót do Kermine i wyjazd z armią Andersa przez
Krasnowodsk, Pahlewi do Teheranu. W marcu 1943 wyjazd z grupą harcerzy do północnej Rodezji (Afryka Wschodnia),
do osiedla Abercorn. W czerwcu 1948 powrót do Polski.
ZS 213
Czesław Ludwichowski
ur. 1907
Drogi na obczyznę
Owczarki (woj. toruńskie), 1990
mps, kopia, 20 s.
Lata 1939–46. Autor 17.09.1939 wzięty do niewoli, pobyt w więzieniu w m. Gorki. W październiku nieudana próba
ucieczki, ponowne osadzenie w więzieniu w Gorkim. W styczniu 1940 wyrok 12 lat więzienia. Po „amnestii” zwolnienie, armia Andersa, przydział 15.01.1942 do 16 pp w Buzułuku. Przez Turkmenistan, Uzbekistan, Iran autor dociera
do Palestyny. W końcu 1943 odkomenderowany do Gazy, w styczniu 1944 do Egiptu, skąd w lutym z Port Saidu
wypływa do Europy. Ranny w okolicach Neapolu, ponownie przetransportowany do Palestyny. 26.05.1944 zwolniony
ze służby wojskowej. Powrót do Polski w 1946.
ZS 214
Stanisław Koziorowski
ur. 1920
Rypin, 1990
mps, kopia, 25 s.
Rok 1945. Aresztowanie w styczniu 1945 we wsi Żuki (pow. Sierpc, woj. warszawskie). Przetrzymywanie kolejno
w Mochowie, Sierpcu i obozie poniemieckim w Działdowie. Od lutego 1945 obóz centralny k. Charkowa (Ukraińska
SRR), w maju przeniesienie do obozu w dzielnicy fabrycznej Charkowa. We wrześniu seria przesłuchań. W październiku
1945 zwolnienie z obozu i odesłanie do Polski.
ZS 215
Zygmunt Wysoczański
ur. 1930
Moja wojenna tułaczka. Wspomnienia Sybiraka
Legnica, b.d.p.
mps, kopia, 5 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopie zdjęć
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Touste (pow. Skałat, woj. tarnopolskie) do posiołka 206 nad rz. Sietka (Komi
ASRR). Pobyt w posiołku do grudnia 1941. Wyjazd z rodzicami do Kazachstanu. Od stycznia 1942 pobyt w kołchozie
Kyzył-Szarich (12 km od Dżambułu). Po śmierci rodziców, od maja 1942 do wiosny 1943 pobyt w polskim domu dziecka
w Dżambule. Po likwidacji sierocińca ponownie w kołchozie do końca 1943. Powrót do Polski w grudniu 1946.
ZS 216
Tadeusz Pieńkowski
ur. 1924
Warszawa, 1989
mps, kopia, 8 s.
Załączniki: kopie dokumentów, szkic obozu dla niepełnoletnich w Wierchoturje, kopia odręcznego rysunku z 1945
Lata 1939–45. Aresztowanie 22.12.1939 k. Rawy Ruskiej (woj. lwowskie). Pobyt w kolejnych więzieniach: w Rawie
Ruskiej, „Brygidkach” we Lwowie, w Chersoniu. Wyrok specjalnego sądu zaocznego — 3 lata ITŁ. Transport przez
więzienia etapowe w miastach: Nikołajew, Charków, Syzrań, Czelabińsk i Swierdłowsk. Od września 1940 obóz pracy
dla małoletnich w Wierchoturje (obw. swierdłowski). W lutym 1942 zwolnienie z obozu bez prawa wyjazdu z Wierchoturje. Od lutego 1944 w armii Berlinga. Demobilizacja 26.10.1945.
ZS 217
Monika Kossakowska
ur. 1914
Józefów (woj. warszawskie), 1991
rkps, oryg., 12 s.
100
Lata 1941–46. Deportacja 21.06.1941 ze wsi Lutostan-Koty (pow. Łomża, woj. warszawskie) do sowchozu nr 155
we wsi Ciubakły [Czebakły?] (rej. Bolszerieczje, obw. omski). We wrześniu 1945 otrzymanie polskiego paszportu
i przepustki na wyjazd do Polski. Z powodu warunków atmosferycznych wyruszenie do kraju dopiero 15.05.1946.
ZS 218
Wacław Sztukowski
ur. 1914
Augustów, 1990
Lata 1941–47. W 1941 wywiezienie na roboty przymusowe do Prus Wschodnich. Po zajęciu przez Armię Czerwoną
Królewca ucieczka do Braniewa. W 1945 uwięzienie przez Rosjan. Od 24.02.1945 pobyt w obozach w obw. swierdłowskim: Bułanasz, Ałtynaj i Rież. Zwolnienie i powrót do Polski 1.11.1947.
ZS 219
Franciszek Karst
ur. 1926
Złotoryja, 1990
Lata 1940–43. Deportacja rodziny 10.02.1940 z m. Radziechów (pow. Tarnopol, woj. tarnopolskie) do posiołka
Podwiesnaja (rej. Jareńsk, obw. archangielski). W listopadzie 1941 autor wyrusza w kierunku granicy z Iranem do
m. Kagan (Uzbecka SRR) i zostaje skierowany do m. Leontówka (obw. czymkiencki, Kazachska SRR) do pracy w kołchozie. Od sierpnia 1942 praca w kopalni rudy żelaza w Bajżansaj. W lutym 1943 przymusowe wcielenie do Armii Czerwonej w m. Czymkient. Ranny 18.07.1943, pobyt w szpitalu w Prebniewsku k. Wiaźmy. Odkomenderowany 24.12.1943
do armii Berlinga, do Sielc nad Oką.
ZS 220
Ludmiła Skrzekut
ur. 1923, z d. Wojtuń
Latkowo (woj. bydgoskie), 1989
mps, oryg., 4 s.
Załączniki: kopie zdjęć i dokumentów
Lata 1940–45. Wywózka 10.02.1940 z m. Borszczów (pow. Tarnopol, woj. tarnopolskie) do posiołka Zagajnowo
(rej. Troickoje, Ałtajski Kraj). Od grudnia 1942 do maja 1943 praca w sowchozie Biełowskij (rej. Troickoje), następnie
w promkombinacie Kytmanowskij. W grudniu 1943 pobyt w szpitalu w m. Kytmanowo (rej. Kytmanowskij). W grudniu
1944 powrót do Borszczowa (Ukraińska SRR). W lipcu 1945 wyjazd transportem repatriacyjnym do Bytomia.
ZS 221
Stefania Mikschik
ur. 1930, z d. Huryk
Na zesłaniu
Lubin, 1991
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Kujdanka (pow. Zbaraż, woj. tarnopolskie) do posiołka Oziorki (rej. Tabory, obw. swierdłowski). Latem obowiązkowa praca w ogrodnictwie. 4.09.1944 opuszczenie posiołka i zamieszkanie
we wsi Nejkowo (rej. Bieriezowka, obw. odeski, Ukraińska SRR). Powrót do Polski 12.02.1946.
ZS 222
Zofia Sikora
ur. 1933, z d. Łozińska
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1940–46. Wywiezienie rodziny w kwietniu 1940 z Tarnopola (woj. tarnopolskie) do obw. pawłodarskiego (Kazachska SRR). Pobyt kolejno w fermie nad Irtyszem k. Pawłodaru, kołchozie Żołkuduk (rej. Jermak), od późnej jesieni
1941 w Pawłodarze i od połowy 1942 na 6. fermie w sowchozie Urlutiub (rej. Żelezinka). Repatriacja w maju 1946.
101
ZS 223
Wacława Semkowicz
ur. 1909
Historia wywozu na Sybir [...]
Skoczów, 1989
mps, oryg., 2 s.
Lata 1940–46. Deportacja autorki z synem 13.04.1940 z Suraża (woj. tarnopolskie) do kołchozu „Krasnoje Polie”
w m. Krasnodolsk (obw. kokczetawski, Kazachska SRR). Powrót do Polski w kwietniu 1946.
ZS 224
Stanisław Jasiński
ur. 1932
Praktyczna lekcja geografii
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 5 s.
Lata 1940–48. Deportacja rodziny 10.02.1940 ze wsi Podgórze (pow. Łomża, woj. warszawskie) do posiołka nr 17 (5
km od m. Buraczicha, obw. archangielski). Po „amnestii” jesienią 1941 wyjazd do Uzbekistanu. Pobyt w kołchozie
we wsi Giżduwan k. Buchary. Po śmierci matki, dzięki pomocy PCK umieszczenie w sierocińcu w Kaganie. W lutym 1942 podróż z domem dziecka przez Iran do Indii. Początkowo pobyt w Bombaju, w lipcu 1942 przeniesienie
do m. Jamnagar (na płn. zach. od Bombaju). W lipcu 1943 wyjazd do krewnych do obozu we wsi Balachadi k. Karaczi.
Po zakończeniu wojny ewakuacja do Afryki. Do lutego 1948 pobyt w sierocińcu w Lusace (północna Rodezja). Powrót
do Polski 28.04.1948.
ZS 225
Helena Kulesza
ur. 1908, z d. Kopeć
Moje wspomnienia z zesłania do północnego Kazachstanu w latach 1940–1946
Toruń, b.d.p.
mps, oryg., 14 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopia kartki pocztowej z zesłania
Lata 1940–46. Deportacja w lutym 1940 z m. Łuniniec (woj. poleskie) do posiołka Jawlenka (obw. siewierokazachski, Kazachska SRR), potem przewiezienie do sowchozu Tarangulskiego (25 km od Jawlenki). Wyjazd do Polski
po otrzymaniu dowodu osobistego w kwietniu 1946. Autorka zostaje mężem zaufania Ambasady Polskiej w sowchozie
Tarangulskim i trzech okolicznych fermach.
ZS 226
Wacław Wyrozębski
ur. 1923
Łódź, b.d.p.
mps, kopia, 14 s.
Lata 1944–46. Aresztowanie 9.11.1944 w rodzinnej wsi Dzieżby nad Bugiem (pow. Sokołów Podlaski, woj. warszawskie), wywiezienie do Borowicz (obw. nowgorodzki). Praca w lesie, w pobliskim kołchozie i kopalni. Powrót do Polski
w marcu 1946.
ZS 227
Eugenia Łozińska
ur. 1932, z d. Borkowska
Kłodawa, b.d.p.
rkps, oryg., 9 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Nowosiółka (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do m. Winokurka
rej. Suchoj Łog, obw. swierdłowski). Wycieńczająca praca i głód, pomoc (żywność, ubranie) rządu polskiego
w Londynie. Od końca lata 1944 pobyt w okolicach Chersonia (rej. Kachowka, Ukraińska SRR). Powrót do Polski
w maju 1946.
102
ZS 228
Jadwiga Vorreiter
ur. 1922, z d. Krzyżanowska
Świętochłowice, b.d.p.
mps, oryg., 25 s.
Lata 1939–46. Autorka wywieziona dobrowolnie ze Lwowa 13.04.1940, po zatrzymaniu rodziców. Pobyt w kołchozie
w obw. aktiubińskim (Kazachska SRR), praca na polach i w ogrodach. Na przełomie 1943 i 1944 — przyjęcie obywatelstwa radzieckiego i przewiezienie do Aktiubińska (nowe mieszkanie, lepsze wyżywienie, możliwość zarabiania,
np. wróżeniem). W maju 1945 decyzja o samodzielnej repatriacji przez Moskwę, Lwów. Powrót do Polski w styczniu 1946.
ZS 229
Stanisław Doliński
ur. 1926
Jak tam było naprawdę
Jednaczewo, 1986
mps, oryg., 86 s. (przepisany dziennik)
Lata 1939–43. Zapiski kilkunastoletniego chłopca (dzienniczek-pamiętnik) z okresu czerwiec 1939 — listopad 1943:
deportacja z rodziną 10.02.1940 z m. Papiernia (pow. Augustów, woj. białostockie) do m. Kwitok nad rz. Toporok, potem Zołotaja Gorka (rej. Tajszet, obw. irkucki); praca w tajdze, w kołchozie, głód, choroby, zgony, kontakty
z innymi zesłańcami. W czerwcu 1942 niezrealizowany plan wyjazdu z ojcem do rodziny w Kazachstanie. W maju 1943
nieudana próba wstąpienia do polskiego wojska formowanego na terenie ZSRR. Wyjazd na front w listopadzie 1943.
ZS 230
Marek Stawowski
ur. 1929
Bytom, 1991
Lata 1947–58. Aresztowanie 30.09.1947 w Bielicy (pow. Lida, woj. nowogródzkie), wyrok 10 lat obozu pracy. Więzienie w Grodnie, obóz w Homlu (luty 1948), od czerwca 1948 obóz Makarewo k. Irkucka. W maju 1949 przeniesienie
do osady Kitoj, następnie do Ozierłagu. Dwumiesięczne leczenie w szpitalu w Obierce. Od czerwca 1952 w obozie nad
Cieśniną Tatarską — praca w kamieniołomach i w laboratorium szpitalnym. Od września 1953 praca w charakterze
felczera w szpitalu nr 2 w Komsomolsku nad Amurem (Chabarowski Kraj). Decyzją sądu z 17.02.1955 skrócenie wyroku, powrót do Polski (z żoną i dwuletnim synem) w czerwcu 1958.
ZS 231
Tadeusz Miąsko
ur. 1918
Bydgoszcz, 1991
rkps, oryg., 12 s.
Lata 1944–46. Aresztowanie w Tarnobrzegu we wrześniu 1944, przewiezienie w listopadzie w okolice Borowicz
(obw. nowgorodzki). Pobyt do połowy stycznia 1945 w podobozie Jogła. Powrót do Borowicz, do budowanej kopalni
węgla brunatnego. W lipcu 1945, na skutek ciężkiej pracy i warunków, dwumiesięczne leczenie w obozowym szpitalu.
We wrześniu ponownie w Jogle. W połowie lutego 1946 oficjalna wiadomość o repatriacji, 2.03.1946 przekroczenie
granicy polskiej.
ZS 232
Ignacy Cupa
ur. 1928
Chojnice, b.d.p.
rkps, oryg., 8 s.
Lata 1945–46. Aresztowanie 13.02.1945 przez NKWD w Nowej Cerkwi (pow. Chojnice, woj. pomorskie), pobyt w obozie
w Kopiejsku (obw. czelabiński), praca przy budowie baraków, w kołchozach, hutach, kopalni, cegielni. Od 25.12.1945
dwumiesięczne leczenie w m. Karabasz (obw. czelabiński), następnie praca w wartowni i kołchozie. W maju 1946
103
wyjazd do Polski. Po przekroczeniu granicy w Brześciu pobyt w obozie dla jeńców wojennych w Jaworznie; po konfrontacjach i przesłuchaniach otrzymanie dokumentów repatriacyjnych.
ZS 233
Daniela Obroszko
ur. 1926, z d. Drewnowska
Moje wspomnienia z młodych lat [...]
Szczecinek, 1991
rkps, oryg., 5 s.; rkps, oryg., 4 s., format A5
Lata 1940–46. Wywiezienie całej rodziny ze wsi Popielewo (pow. Prużana, woj. poleskie). Pobyt w posiołkach Lipowik, Zwoz, Wołoczok (rej. Jemieck, obw. archangielski), nad rz. Dwiną. Praca przy wyrębie lasów, spławie drewna.
Od wiosny 1942, po 4 miesiącach podróży, pobyt w okolicach Buzułuku i Kurmanajewki (obw. czkałowski), praca w kołchozach. Wstąpienie do ZPP, starania o repatriację zakończone w maju 1946. W czerwcu 1946 przyjazd
do Szczecinka.
ZS 234
Aurelia Raszkiewicz
ur. 1928, z d. Dydykało
W dwanaście lat w dorosłe życie
Olsztyn, 1990
rkps, kopia, 119 s.
Załączniki: kopie dokumentów i zdjęć, wiersze autorki, piosenki, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Pińska (woj. poleskie). Pobyt w m. Powalicha (Ałtajski Kraj), wyniszczająca
praca, głód, choroby, poniżanie zesłańców. Od jesieni 1941 pobyt w kołchozach k. Kungradu w Uzbekistanie (Karakałpacka ASRR), praca przy zbiorze bawełny, hodowli jedwabników, na polach ryżowych. Późną jesienią 1942 nieudana
próba przekroczenia granicy irańskiej, następnie pobyt w Urgenczu (Uzbecka SRR) i w kołchozie Jangi Aryk. W 1944
przeniesienie na Ukrainę do sowchozu „Skalistyj” (rej. Bolszoj Tokmak, obw. zaporoski). Wyjazd do Polski 18.02.1946,
przekroczenie granicy w Przemyślu, osiedlenie w Olsztynie.
ZS 235
Janina Bołtrukiewicz
ur. 1926, z d. Lisowska
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 4 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopia zdjęcia, wiersze autorki
Lata 1944–56. Autorka zamieszkała w m. Trykłaciszki (pow. Brasław, woj. wileńskie). W 1944 ponowne wkroczenie
wojsk sowieckich — tworzenie kołchozów, konfiskata ziemi i dobytku mieszkańców, wywożenie kułaków na Syberię
(od 1949). Ukrywanie się przed NKWD do 2.10.1951. Deportacja z rodziną oraz liczną grupą Litwinów do m. Ust’-Pogromnaja nad Jenisiejem (rej. Bałachta, Krasnojarski Kraj). 5 lat pracy w kołchozach, zimą w tajdze, a latem na
budowie. Repatriacja w 1956 dzięki staraniom brata, który wrócił z przymusowych robót w Niemczech.
ZS 236
Władysław Augustyński
ur. 1924
Kwiatkowice (woj. legnickie), 1991
rkps, oryg., 6 s.
Lata 1940–46. Deportacja 12-osobowej rodziny 10.02.1940 ze wsi Wierzblany (pow. Kamionka Strumiłowa,
woj. tarnopolskie) do Syktywkaru (Komi ASRR). Praca przy wyrębie lasu, w tartaku. W kwietniu 1941 przeniesienie
do m. Niuwczim (rej. Syktywkar) — wcielenie do „trudarmii”. W listopadzie 1942 za niewykonanie zadania i próbę
ucieczki wyrok 8 lat łagru w m. Wierchnij Ciow (Komi ASRR). Pobyt do maja 1944 — opis obozu, kierownictwa
i organizacji więziennej. Ciężka praca w lesie, epidemie, głód. Przeniesienie do swiokłozawodu Sadowoje (rej. Woroneż). Repatriacja w marcu 1946, poprzedzona aktywną agitacją autora (z upoważnienia ZPP) wśród Polaków na rzecz
poparcia Rządu Tymczasowego i powrotu do kraju.
104
ZS 237
Bronisława Bogdanowicz
ur. 1903
Wspomnienie Sybiraczki
Gaworzyce, 1991
mps, kopia, 2 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Dębniak (pow. Oszmiana, woj. wileńskie) do obw. celinogradzkiego (Kazachska SRR). Praca przy transporcie drewna dla kopalni. W 1941 po otrzymaniu zezwolenia na zmianę miejsca pobytu
wyjazd do sowchozu Babataj (obw. nowosybirski), następnie w 1943 do obw. dniepropietrowskiego (Ukraińska SRR).
W marcu 1946 repatriacja do Opola, osiedlenie w Gaworzycach.
ZS 238
Jadwiga Kuczkowska
ur. 1929, z d. Wolf
b.m.p., b.d.p.
rkps, oryg., 8 s.
Załączniki: wiersz siostry autorki, kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Wywiezienie 13.04.1940 z Krechowa (pow. Żółkiew, woj. lwowskie) do kołchozu w obw. aktiubińskim
(Kazachska SRR). W latach 1942–44 pobyt w pobliskim kołchozie „Progress” (opis pracy, nauki, zdobywania pożywienia), potem w osadzie Żeniszek k. Aktiubińska (m.in. pobyt w szpitalu — malaria). Repatriacja w kwietniu 1946,
przyjazd do Żarnowa (woj. szczecińskie).
ZS 239
Ksenia Wiśniewska
ur. 1935, z d. Kozik
Wspomnienie z pobytu na zesłaniu w ZSRR
b.m.p., 1991
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1940–46. Wywiezienie 10.02.1940 z rodzicami i rodzeństwem ze wsi Płuhów (pow. Złoczów, woj. lwowskie)
do Ramachi (obw. mołotowski). Ciężka praca w lesie, głód, choroby. W 1942 przeniesienie do m. Kudymkar. Ojciec
i brat wywiezieni do pracy do Solikamska na Uralu. Od czerwca 1943 pobyt w sowchozie Rozkatow (obw. saratowski),
rosyjska i polska szkoła, możliwość uprawiania własnego ogródka. Przyjazd ojca, represjonowanego za nieprzyjęcie
obywatelstwa radzieckiego. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 240
Wincentyna Próchnicka
ur. 1918, z d. Przeździecka
Stargard Szczeciński, 1989
rkps, kopia, 91 s., format A5
Lata 1940–47. Deportacja rodziny 13.04.1940 ze wsi Oleniec (pow. Mołodeczno, woj. wileńskie) do posiołka
Czałdaj (obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Praca w tartaku, przy ścince drzewa, w kołchozowym gospodarstwie.
Od sierpnia 1941 pobyt w kołchozie Kizył-Aktiabr [?] (Uzbecka SRR), praca przy zbiorze bawełny. W lutym 1942 wstąpienie do armii Andersa w Kermine (obw. bucharski), praca w sierocińcu dla dzieci rodzin wojskowych. Wraz z korpusem PSK wyjazd 29.03.1942 do Iranu (przez port Pahlewi). Praca w Teheranie i okolicznych obozach sanitarnych,
złożenie przysięgi żołnierskiej w obecności gen. Andersa. Pobyt we Włoszech (1944), następnie we Francji i ponownie
we Włoszech. Koniec wojny, wyjazd do Wielkiej Brytanii (Edynburg w Szkocji). W maju 1947 powrót do Polski.
ZS 241
Józefa Prymerska
ur. 1926, z d. Baranowska
b.m.p., 1991
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z całą rodziną ze wsi Augustowo (pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie)
do posiołka Miełandowo (rej. Jemiecki, obw. archangielski). Praca przy obróbce drewna, głód, choroby, złe traktowanie przez brygadzistów. Śmierć trzech braci. W czerwcu 1944 wyjazd w okolice Połtawy (Ukraińska SRR) do prac
105
w polu i przy obróbce drewna. W lipcu 1945 informacja o możliwości powrotu do Polski (bez zapłaty za dotychczasową pracę, z niewielkim przydziałem żywności). Repatriacja do Wrocławia w 1946.
ZS 242
Helena Łosińska
ur. 1925, z d. Zyskowska
Augustów, 1991
rkps, oryg., 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Żarnowo (pow. Augustów, woj. białostockie) do obw. irkuckiego [?].
Praca przy ścinaniu, obróbce i załadunku drewna i odśnieżaniu torów kolejowych. Śmierć stryja w 1941. W 1943
przewiezienie do m. Kwitok (rej. Tajszet, obw. irkucki). Praca w polu, doglądanie bydła. Wiosną 1943 nieudana próba
zaciągnięcia się do I Dywizji im. T. Kościuszki (brak umundurowania), praca w kołchozie „Krasnyj Majak” (Krasnojarski Kraj). Powrót do Polski 6.05.1946.
ZS 243
Eugenia Twardowska
ur. 1929, z d. Dąbrowska
Augustów, 1991
rkps, kopia, 4 s.
Lata 1941–46. Deportacja 21.06.1941 ze wsi Janówka (pow. Augustów, woj. białostockie) do Abakanu (Krasnojarski
Kraj), stamtąd do kołchozu we wsi Bieja nad rz. Askiz (Krasnojarski Kraj). Praca przy spławianiu drewna. Zmiana
traktowania zesłańców po „amnestii” w 1941. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 244
Wiktor Kozłowski
ur. 1912
Białystok, 1991
mps, oryg., 4 s.
Lata 1939–53. Praca autora w charakterze nauczyciela, opis pierwszych miesięcy wojny. Deportacja 20.06.1941
ze wsi Hodyszewo (pow. Wysokie Mazowieckie, woj. białostockie) z żoną i dzieckiem do m. Niżniaja Pristań
(obw. omski), praca przy wyrębie lasu i w kuźni. W latach 1942–44 praca w charakterze kowala w kołchozach
w obw. omskim i obw. swierdłowskim. We wrześniu 1944 zesłanie na Ukrainę do Jaromirki k. Kamieńca Podolskiego,
do pracy w kombinacie przetwórstwa owocowego. Decyzja o ucieczce do Białegostoku (Lwów, Rawa Ruska, Siedlce).
Walki partyzantów ukraińskich z władzą radziecką. Powrót do Polski w listopadzie 1944. Aresztowanie przez UB
w 1950 i późniejsze prześladowania.
ZS 245
Zofia Niedźwiecka
ur. 1920
Wspomnienia. Ucieczka przed zesłaniem. Rok 1939–40.
b.m.p., 1989
mps, kopia, 17 s.
Lata 1939–40. Krótka relacja o życiu codziennym w Nieświeżu (woj. nowogródzkie) przed 1939 i na początku okupacji
sowieckiej. Szczegółowy opis rozpoczętej 21.01.1940 ucieczki z 6-letnim synem do Warszawy. Dotarcie z przewodnikiem do tzw. zielonej granicy, unikanie licznych niemieckich posterunków. Przyjazd do miejsca pobytu męża.
ZS 246
Eugeniusz Remisz-Rymaszewski
ur. 1924
Poznań, 1991
mps, kopia, 40 s.
Załączniki: kopie dokumentów, życiorys, korespondencja z ZS
Lata 1940–43. Deportacja 10.02.1940 z Równopola (pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie). Opis warunków podróży, organizacji „życia wagonowego”. Pobyt początkowo w posiołku Połdniewica (obw. gorkowski), praca przy
wyrębie lasu. Jesienią 1940 przeniesienie do posiołka nad jez. Onega (obw. wołogodzki), walka o przetrwanie,
pomoc okolicznej ludności, śmierć matki i siostry. Od września 1941 pobyt w m. Komintiernowskoje (wyspa Urga-Mujnak) nad jez. Aralskim. Pomoc innych zesłańców — Uzbeków, Kazachów, Turkmenów i Japończyków. Informa-
106
cja o formującej się armii gen. Andersa, pomoc UNRRA. Na przełomie 1941 i 1942 ewakuacja do Kungradu (Karakałpacka ASRR, Uzbecka SRR), przesiedlenie do kołchozu w Kizył-Kuz; praca przy uprawie ryżu i zbiorze waty, potem
pobyt w kołchozie Pieremożec (Ukraińska SRR). W lutym 1942 wyjazd ojca do Iranu. W maju 1943 autor powołany
do armii Berlinga, obóz w Sielcach, podchorążówka w Bałamucie, szlak Lenino–Berlin. Po wojnie — podoficer
zawodowy.
ZS 247
Paulina Bachor
ur. 1912
b.m.p., 1991
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Żydaczowa (woj. stanisławowskie) z 10-osobową rodziną do Komi ASRR.
Pobyt na zesłaniu — wyrąb lasu, spławianie drewna rzeką, walka z głodem i chorobami, śmierć rodziców i czworga rodzeństwa. Ucieczka brata z sierocińca. Pobyt autorki i jej brata w szpitalu w Madrino. W 1944 przeniesienie
do sowchozu Pietrowskij (obw. woroneski). Repatriacja w marcu 1946 do Zielonej Góry.
ZS 248
Stanisław Kowalski
ur. 1920
Wspomnienia dragona
Niemcy, USA, od 1945
mps, kopia, 423 s.
Załączniki: kopie dokumentów, wiersz autora pt. Oto człowiek, kopie artykułów autora, maszynopisy wspomnień w jęz.
angielskim pt. Kołyma, kopia fragmentu Pamiętników autora (pierwszej wersji jego wspomnień napisanych w 1945
w Niemczech Zachodnich), korespondencja z ZS
Lata 1939–45. Obszerna, wielowątkowa biografia autora od dzieciństwa, przez naukę w szkole w Buczaczu, szkolenie wojskowe w Tarnopolu, służbę w 51 pp w Brzeżanach; we wrześniu 1939 krótki pobyt w sowieckim obozie
jenieckim w m. Monasterzyska (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie), ucieczka, działalność konspiracyjna. Aresztowanie
27.06.1940 w m. Złoty Potok, więzienie w Buczaczu, Czortkowie. Wywiezienie 20.02.1941 do obozu w Starobielsku, w czerwcu 1941 odesłanie na Kołymę, praca w kopalni. Po zwolnieniu 8.12.1941 podróż okrętem „Dalstroj”
do m. Buchta-Nachodka. Uzyskanie w polskiej delegaturze w Nowosybirsku zezwolenia na wyjazd do rodziców deportowanych 13.04.1940 do kołchozu „Wtoraja Piatiletka” (Kazachska SRR). Od lutego 1942 w armii Andersa, ewakuacja
do Iranu, pobyt w Palestynie, Indiach, Afryce. W 1943 autor dociera do Szkocji, w lipcu 1944 walczy w Normandii,
szlak bojowy kończy w 1945 w Niemczech.
ZS 249
Konrad Majerowski
ur. 1908
Grudziądz, 1991
mps, kopia, 13 s.
Lata 1939–46. Autor zmobilizowany 27.08.1939 do 64 pp w Grudziądzu, wzięty do niewoli 18.09.1939 w m. Szepetówka (Ukraińska SRR), wywieziony w okolice Kotłasu (obw. archangielski). Opis warunków życia, pracy w lesie,
chorób. W lipcu 1941 przewiezienie do Saratowa i dalej do obozu w Uzbekistanie, musztry wojskowe, ćwiczenia,
lepsze jedzenie. Przygotowanie do wyjazdu do armii Andersa. Od 19.10.1941 obóz w Dżałałabadzie (Kirgizja), ćwiczenia w kompanii łączności. W kwietniu 1942 wyjazd do Iranu i dalej do Iraku, Palestyny, Egiptu i Włoch (kierowca,
kurier łącznikowy w 5 Kresowej Dywizji Piechoty). Koniec wojny, przejazd do Wielkiej Brytanii, demobilizacja. Powrót
do Polski w 1946. Przyjazd do Grudziądza.
ZS 250
Antonina Demidow
ur. 1912, z d. Wiśniewska
Świdnica, 1991
mps, oryg., 9 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Barysz (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie) do m. Jakunino nad rz. Czumą
(rej. Szitkino, obw. irkucki). Praca przy wyrębie lasu, budowa drogi przez tajgę, wola przeżycia mimo groźnych chorób. Różne formy pobożności polskich zesłańców (polskie święta, pogrzeby). Ogłoszenie „amnestii” jesienią 1941.
107
Wyjazd do Kańska (Krasnojarski Kraj). Praca w kołchozie i laboratorium szpitalnym (liczne przykłady pomocy rosyjskiej kierowniczki), zmiana mentalności władz i mieszkańców miasta (remont cerkwi, powrót popa). W lutym 1946
powrót do Polski.
ZS 251
Ludwika Hańderek
ur. 1938, z d. Sobuś
Oczami dziecka
mps, kopia, 4 s.
Załączniki: kopie dokumentów, korespondencji i zdjęć
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z rodzicami i dwiema siostrami z m. Suchodół (pow. Bóbrka, woj. lwowskie)
do Krasnojarskiego Kraju. W Krasnojarsku umiera w szpitalu siostra autorki. Pobyt rodziny od 1943 w osadzie Jerlikowka. Pobyt autorki w „dietsadzie”. W marcu 1946 podróż do Polski, przyjazd do Grodziska. Aresztowanie ojca.
ZS 252
Ewalda Rzeczycka
ur. 1928, z d. Stapińska
Wołów (woj. wrocławskie), 1989 [?]
rkps, oryg., 24 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Dołhinów (pow. Wilejka, woj. wileńskie) do osady Sliwnoje (obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). W lipcu 1940 śmierć siostry autorki. Warunki życia, brak pracy, zatrudnienie w kołchozie dopiero po ataku Niemiec na ZSRR w czerwcu 1941, gdy wszystkich zdolnych do walki Rosjan zabrano do wojska.
Zimą 1942 spotkanie z ojcem, który wcześniej przebywał w łagrze. Represje po zerwaniu stosunków dyplomatycznych
i opuszczeniu ZSRR przez armię Andersa. Po odmowie przyjęcia radzieckiego obywatelstwa aresztowanie i skazanie
na 2 lata łagrów wszystkich dorosłych Polaków (prócz starców i chorych), w tym rodziców autorki. Po zakończeniu
wojny powrót do kraju w maju 1946.
ZS 253
Elżbieta Jabłońska
ur. 1927
Opatrzność Boża czuwała nade mną
Northampton (Wielka Brytania), 1991
mps, oryg., 6 s.
Lata 1940–47. Deportacja 13.04.1940 z m. Wybranówka (pow. Stryj, woj. stanisławowskie) do posiołka Or’
(obw. aktiubiński, Kazachska SRR). W 1941 śmierć matki w drodze do szpitala. Autorka i jej brat po leczeniu w szpitalu trafiają do sowieckiego sierocińca. Po ukończeniu 14 lat praca w kołchozie. Pobyt w szpitalu w Aktiubińsku, potem w polskim sierocińcu w Akmirze. Wyjazd do Aszchabadu, następnie razem z bratem do Iranu, w 1943
do Teheranu. Podróż w 1944 do Afryki do Maroboro w Tanganice oraz do Rongai w Kenii, gdzie autorka wstąpiła
do Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu. W 1947 wyjazd ze Zgromadzeniem do Anglii, utworzenie
polskiej szkoły w Pitsford.
ZS 254
Longin Glijer
ur. 1929
Sybir matuszka
Warszawa, 1991
mps, kopia, 22 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Kowla (woj. wołyńskie) do m. Kacziry (obw. pawłodarski, Kazachska SRR).
Przymusowa nauka dzieci w rosyjskiej szkole. Autor zostaje pastuchem gęsi i kaczek. Jesienią 1941 wiadomość
o „amnestii”. Pobór do armii Andersa mimo przeszkód ze strony miejscowej władzy. Powstanie szkółki dla polskich
dzieci. Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 255
Piotr Miechowicz
ur. 1937
Pamiętnik Sybiraka
108
Krosno Odrzańskie, 1991
mps, oryg., 47 s.
Lata 1941–46. Deportacja autora z rodziną 20.06.1941 z m. Olchowiki (pow. Dzisna, woj. wileńskie) za Ural,
do m. Barnauł nad rz. Ob. Praca matki w cegielni (ojciec został wcześniej uwięziony), potem w magazynie żywnościowym. Od jesieni 1943 autor chodził do szkoły w Barnaule, w której nauczali polscy nauczyciele. Pod koniec wojny
w mieście zjawili się jeńcy niemieccy i japońscy. Powrót do Polski wiosną 1946.
ZS 256
Edward Hermach
ur. 1929
Na tułaczym szlaku [...]
Jasienica, 1989
mps, kopia, 54 s.; mps (oprawiony), kopia, 29 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopie zdjęć, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze Lwowa do osady Berleksza (obw. semipałatyński, Kazachska SRR). Jesienią 1940 przewiezienie Polaków do kołchozu im. Budionnego koło m. Kazanczunkur (obw. siemipałatyński).
Po napaści hitlerowców na ZSRR możliwość legalnego zmieniania miejsca pobytu. Wyjazd z rodziną do Azji Środkowej, do osady Kirowskij (obw. tałdykurgański). Autor zgłasza się do brygady ochotników na połowy ryb; praca ponad
jego siły, choruje, wycieńczony wraca do rodziny. W 1944 praca w charakterze zaopatrzeniowca i magazyniera
w domu dziecka w m. Mukry (rej. Kirowskij). Aresztowanie w trakcie przygotowań do ewakuacji. Powrót do Polski
w kwietniu 1946.
ZS 257
Andrzej Szular
ur. 1915
mps, kopia, 27 s.
Lata 1944–46. Aresztowanie w listopadzie 1944, uwięzienie w Rzeszowie, potem w Przemyślu. W styczniu 1945 transport do obozu rozdzielczego nr 11 w Stalinogorsku. Warunki życia w kolejnych obozach, praca w kopalniach węgla.
Próba ucieczki po repatriacji części Polaków w styczniu 1946. Złapany niedaleko granicy z Polską, przetrzymywany
w Świsłoczy. Od lipca 1946 ponownie w kopalni nr 31 w Stalinogorsku. Powrót do Polski we wrześniu 1946.
ZS 258
Ewa Sobota-Grün
ur. 1921
W Ałtajskim Kraju
Jasło, 1988 [?]
mps, kopia, 177 s.
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 ze wsi Czaje (woj. białostockie) do sowchozu „Proletarka 85” w Ałtajskim
Kraju. Praca w brygadzie przygotowującej siano na zimę dla bydła. W 1941 praca przy kopaniu rowu pod przyszłą
elektrownię. W styczniu 1942 opuszczenie sowchozu. Od lutego 1942 pobyt w m. Ałtajskij. Aresztowanie za odmowę przyjęcia obywatelstwa radzieckiego. Po powstaniu ZPP — przygotowania do wyjazdu z ZSRR. Powrót do Polski
w kwietniu 1946.
ZS 259
Bronisław Zawal
ur. 1922
Wspomnienia Sybiraka z pobytu w ZSRR w latach wojny, okupacji i dalej do 1955
Grudziądz, 1989
mps, kopia, 7 s.
Lata 1944–55. Aresztowanie w listopadzie 1944 w Brześciu za działalność w AK. Po śledztwie wyrok 8 lat ITŁ, odesłanie do Suchobiezwodnoje (obw. gorkowski). W obozie dodatkowy wyrok za kradzież zboża. Od lutego 1949 pobyt
109
w Kirowie, w maju w łagrze w Karabasie. Od czerwca 1949 w łagrze nr 392/6 koło m. Bałchasz, praca w charakterze
cieśli. Nie objęty amnestią ogłoszoną po śmierci Stalina. Od 5.03.1954 w m. Uspienskij, praca w kopalni miedzi.
Powrót do Polski w grudniu 1955.
ZS 260
Marian Dąbrowski
ur. 1919
Wspomnienie żołnierza AK z pobytu w łagrach sowieckich 1944–1948
Siedlce, 1989 [?]
mps, kopia, 6 s.
Lata 1944–48. Aresztowanie 28.12.1944 we wsi Tworki (pow. Siedlce, woj. lubelskie). W styczniu wyrok Sądu Wojennego Armii Białoruskiej w Świebodzinie (10 lat). W marcu 1945 więzienie w Brześciu nad Bugiem, w kwietniu
1945 w Orszy, od czerwca obóz Żodino k. Borisowa, na płn. wsch. od Mińska, praca przy wyrębie lasu. We wrześniu
1946 w więzieniu w Mińsku, potem w Moskwie. Od listopada w obozie w Ugliczu (obw. jarosławski). Choroba autora,
przyjęcie do brygady gospodarczej. Powrót do Polski we wrześniu 1948.
ZS 261
Czesława Rainczuk
ur. 1927, z d. Zięba
Mali katorżnicy (Pamiętnik z lat 1940–1946)
Łobez, 1991
Załączniki: kopie zdjęć, rysunki, kopia dokumentu
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Łucka (woj. wołyńskie) do m. Bajanauł (obw. pawłodarski, Kazachska SRR).
Nauka w rosyjskiej szkole, pomaganie przy jej sprzątaniu. W czasie choroby pobyt w sierocińcu, co uratowało ją przed
śmiercią głodową. Następnie pobyt w kołchozie „Stalin”, ucieczka do Bajanaułu. Matka autorki skazana na 2 lata
za odmowę przyjęcia obywatelstwa radzieckiego. Autorka została sam z bratem — praca przy wytwarzaniu drewnianych łyżek, walonek, wyplataniu koszyków, piłowaniu drewna. Powrót do Polski w czerwcu 1946.
ZS 262
Władysław Najder
ur. 1924
Wspomnienia syberyjskiego zesłańca
Warszawa, 1991
mps, kopia, 23 s.
Lata 1940–45. Deportacja 10.02.1940 z Hubina (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie). Po miesiącu podróży przyjazd do
Syktywkaru (Komi ASRR). Praca przy układaniu desek i ładowaniu wózków. Po wybuchu wojny z Niemcami w 1941
praca przy ładowaniu towarów do barek. W 1942 śmierć ojca i brata. Od maja 1943 w armii Berlinga. Po ćwiczeniach
w Sielcach wyruszenie na front. 10.10.1943 pobyt pod Lenino, następnie w rejonie Smoleńska, Żytomierza, Dęblina.
Po zdobyciu Berlina powrót do Polski i udział w zwalczaniu zbrojnych ukraińskich organizacji.
ZS 263
Józef Pysz
ur. 1929
Jedenaście rubli
mps, kopia, 38 s.
Rok 1945. Autor aresztowany 16.03.1945 we wsi Kozy (pow. Bielsko-Biała, woj. katowickie). Przetrzymywany w więzieniach w Bielsku-Białej, Nowym Sączu i Sanoku, w kwietniu 1945 wywieziony na wschód. Od maja 1945 w obozie
w Bajdajewce (obw. kiemierowski). Praca przy budowie kolei, potem w sowchozie (przebieranie ziemniaków, plewienie buraków, zbieranie poziomek i owoców czeremchy). Powrót do Polski w sierpniu 1945.
110
ZS 264
Franciszek Kosiorowski
ur. 1925
Karczowanie. Wspomnienia zesłańca
Mielenko, 1990
mps (oprawiony), kopia, 282 s., format A5
Załączniki: kopia dokumentu, mapa i szkic miejsca zesłania, korespondencja z ZS
Lata 1940–43. Deportacja 10.02.1940 z Woli Lubomirskiej (pow. Żydaczów, woj. stanisławowskie) do Komi ASRR.
W marcu 1940 przyjazd do wsi Ib, stąd saniami do posiołka Dżept (rej. syktywdyński). Praca przy wyrębie lasu
i budowie drogi przez tajgę. Po ukończeniu 15 lat, od czerwca do sierpnia 1940 praca w uczastku Ważju przy oczyszczaniu koryta rzeki. Od sierpnia nauka w szkole w Rasjum (kontakty z młodzieżą białoruską, ukraińską i rosyjską,
wychowanie według modelu stalinowskiego). Ucieczka z powrotem do posiołka Dżept, praca przy spławianiu drewna.
Po „amnestii” wymarsz do wsi Ib, praca w kołchozie „Zaria”. Od listopada 1941 praca przy wywózce drewna. W lutym
1942 ucieczka do wsi Ib, potem w obawie przed wywiezieniem do obozu ucieczka do m. Objaczewo. Po chorobie
i pobycie w szpitalu w kwietniu 1943 powołanie do armii Berlinga. Pobyt w obozie w Sielcach, wymarsz na front,
bitwa pod Lenino, szlak bojowy do Berlina.
ZS 265
Zofia Kaczmarczyk
ur. 1924, z d. Prałasiewicz
Kalisz, 1991
rkps, oryg., 3 s.
Załączniki: oryg. zdjęcia, kopie zdjęć, kopie dokumentów
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Krasne (pow. Złoczów, woj. tarnopolskie) do kołchozu we wsi Worobiewka (obw. kustanajski, Kazachska SRR). W 1941 autorka wywieziona do budowy linii kolejowej Amankaragaj
(rej. Siemiozornoje). Na jesieni powrót do kołchozu. W 1943 zachorowała na tyfus plamisty, pobyt w szpitalu. W 1944
przewiezienie na Ukrainę do wsi Poczapince (rej. Łysianka, obw. czerkaski), praca w cukrowni, ogrodzie i sadzie.
W 1946 powrót do Polski, wyjazd na Ziemie Odzyskane.
ZS 266
Marian Klajner
ur. 1914
Pamiętnik z kampanii wrześniowej oraz partyzantki
Grodziec Śląski, 1952
mps, oryg., 84 s.
Załączniki: oryg. zdjęcia, kopie dokumentów
Lata 1939–46. Autor należał do oddziałów partyzanckich w okolicach Przemyśla. 17.11.1944 aresztowany w nadleśnictwie Brzozów k. Krosna. Przetrzymywany kolejno w więzieniach w Krośnie, Przemyślu, Medyce i Rzeszowie.
W styczniu 1945 przewieziony do Stalinogorska (obw. moskiewski). Szczegółowy opis pobytu w obozie i pracy
w kopalni węgla. Autor pracował także w kołchozie, m.in. przy zbieraniu ziemniaków. Do kraju wrócił wiosną 1946.
ZS 267
Adela Kołaczek
ur. 1914
Czyśmy znali to cierpienie
Warszawa, 1991
mps, kopia, 96 s.; mps, kopia, 95 s., format A5
Lata 1940–47. Deportacja 29.06.1940 ze Lwowa do posiołka nr 45 (rej. Sośwa, obw. swierdłowski). Praca przy zbieraniu borówek, w piekarni oraz przy maszynie tnącej deski. 11.11.1941 wyjazd do armii Andersa, do m. Buzułuk.
Autorka i jej mąż nie przyjęci do armii. W grudniu 1941 wyjazd z Kujbyszewa na południe do kołchozu w Kazachstanie. Wymarsz do Aktiubińska, do polskiej delegatury. Założenie ochronki dla sierot w Leninskoje. Epidemia tyfusu,
śmierć męża. Zamknięcie delegatury i aresztowanie pracowników. Autorka aresztowana w sierpniu 1942 i uwięziona
w Czymkiencie. Wyrok 5 lat pozbawienia wolności. Latem 1943 odesłana do obozu w Dolince k. Karagandy (rej. Czemborniura). Po zwolnieniu powrót do Polski w grudniu 1947.
111
ZS 268
Bronisław Kłosowski
ur. 1923
Gwiezdne dni i słoneczne noce
Zakopane, b.d.p.
mps, kopia, 139 s.
Załączniki: kopie dokumentów i zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1945–48. Autor aresztowany 14.04.1945 w Zakopanem. Skazany 25.05.1945 na Słowacji na 10 lat ITŁ.
Trafił do obozu we Lwowie, a następnie do łagru Mołotowsk k. Archangielska, skąd odesłany do Siewierodwinska
nad Morzem Białym. W obozach pracował jako artysta, wykonywał różne dekoracje, malował, rzeźbił. Traktowany
o wiele lepiej niż ogół więźniów i lepiej karmiony. Opis życia erotycznego w obozie. Powrót do Polski we wrześniu 1948.
ZS 269
Irena Jaworska
ur. 1932
Prześnione lata, minione dni
Wałcz, 1990
mps, kopia, 208 s.; mps (druga wersja), kopia, 96 s.
Załączniki: oryg. i kopie dokumentów, kopie zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Wywiezienie rodziny w kwietniu 1940 z Wołożyna (woj. nowogródzkie). Transport do kołchozu Tajlak
(rej. Bajanauł, obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Praca w polu, wyjazd na krowią farmę. Po zerwaniu stosunków
polsko-sowieckich powrót do Tajlaku, nieprzyjazne przyjęcie. Wyjazd do m. Bajanauł, przyjazd ojca. Rodzinę utrzymywała matka, która pracowała w budownictwie, sprzątała w szkole, przędła i robiła na drutach. Pobyt autorki z siostrą
w sierocińcu. Wyjazd ojca do polskiego wojska. Dary od amerykańskiej Polonii. Praca po opuszczeniu sierocińca.
Repatriacja w maju 1946.
ZS 270
Stanisław Stańczuk
ur. 1918
Dretów (woj. białostockie), 1990
Lata 1944–46. Aresztowanie 25.11.1944 k. Międzyrzeca Podlaskiego (pow. Radzyń). W grudniu transport do Borowicz (obw. nowgorodzki). Warunki życia w obozie. W styczniu 1945 praca w ekipie pogrzebowej (liczne zgony
na czerwonkę i krwawą dyzenterię), potem w cegielni w Borowiczach. Pobyt w szpitalu. Praca w kołchozie, zbieranie
kartofli, młócenie zboża. Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 271
Weronika Klimek
ur. 1922, z d. Mazurek
Czarnylas (woj. kaliskie), 1991
Lata 1940–46. Deportacja w lutym 1940 z osady Złotowo (pow. Słonim, woj. nowogródzkie) do rej. jemieckiego
(obw. archangielski), praca przy wywózce i spławianiu drewna rz. Jemca. Z powodu wypadku autorka oskarżona
o sabotaż, po ogłoszeniu „amnestii” z 1941 nie wyrusza z innymi do wojska, ponieważ opiekuje się matką, podejmuje
różnego rodzaju prace. W czerwcu 1944 wyjazd do Archangielska, a potem do obw. połtawskiego (Ukraińska SRR),
praca w kołchozie. Przyjazd do Polski wiosną 1946.
ZS 272
Władysław Solecki
ur. 1911
Moje wspomnienia z pobytu w łagrze w ZSRR w latach 1944–1947
Elbląg, 1990
mps, kopia, 4 s.
Lata 1944–47. Aresztowanie w Osewie (pow. Pułtusk, woj. warszawskie) we wrześniu 1944. Wywiezienie w listopadzie
z więzienia w Białymstoku do m. Wiesiołowka k. Karpinska (obw. swierdłowski). Warunki życia w obozie — od grud-
112
nia 1944 do kwietnia 1945 zmarło tu 800 osób. Praca w łaźni, odwszawianie więźniów, obliczanie porcji żywnościowych, utrzymywanie porządku w obozie. Przeniesienie do obozu w Bułanasz (obw. swierdłowski). Prace ziemne przy
wznoszeniu nasypu, pobyt w szpitalu. Od października 1946 pobyt w obozach w m. Ałtynaj i Artiomowskij. Przyjazd
do Polski w marcu 1947.
ZS 273
Henryk Milewski
ur. 1929
Sybiracy 1941
Łomża, 1982
mps, kopia, 170 s., format nietypowy; mps (druga wersja z 1990), kopia, 143 s., format A5
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 z Łomży (woj. warszawskie) do m. Jewgaszino (rej. Dzierżyński, obw. omski) nad rz. Irtysz (pociąg po drodze bombardowany). Przejazd krowim zaprzęgiem do kołchozu w m. Bojgaczy,
praca w fermie świń. Od kwietnia 1942 pobyt w kołchozie Botwino (praca przy wypasie krów), a od wiosny 1943
w m. Jewgaszino. Ojciec pracował jako zdun, syn jako jego pomocnik. Dostęp do polskiej szkoły i polskiej prasy.
Po zerwaniu stosunków dyplomatycznych w 1943, zmuszanie Polaków do wyrabiania radzieckich dowodów osobistych.
Wiosną 1944 autor przydzielony do pilnowania ogródków działkowych za miastem, potem zatrudniony jako szewc.
Wydane pt. W stepach i tajgach Sybiru, Łomża 1994.
ZS 274
Marian Jakimiak
Warszawa, 1992
rkps, oryg., 6 s.
Rok 1945. Aresztowanie 26.01.1945 przez UB za przynależność do AK w Petrykozach (pow. Sokołów Podlaski,
woj. warszawskie). Pobyt w więzieniu w Sokołowie, przewiezienie do Warszawy. Od marca 1945 pobyt w obozie
w Rembertowie. Transport do obw. swierdłowskiego. Pobyt w obozie Koszaj (rej. Sośwa, obw. swierdłowski). Praca
przy wyrębie lasu, odgarnianiu śniegu. Zwolnienie pod koniec lipca 1945. Ucieczka z transportu repatriacyjnego
na terenie Polski.
ZS 275
Władysław Nowotniak
ur. 1926
Szczecin, 1989
mps, kopia, 5 s.
Rok 1945. Aresztowanie w lutym 1945 w Petrykozach (pow. Sokołów Podlaski, woj. warszawskie) podczas obławy
NKWD. Torturowany przez UB w czasie śledztwa w Sokołowie Podlaskim i w Warszawie. Od marca 1945 pobyt w obozie
w Rembertowie. Transport do obw. swierdłowskiego. Pobyt w obozie Koszaj (rej. Sośwa, obw. swierdłowski). Praca
przy wyrębie tajgi po 12 godzin dziennie. Powrót do Polski na początku sierpnia 1945.
ZS 276
Michał Wysocki
ur. 1910
Tomaszów Lubelski, 1988
mps, kopia, 40 s.
Lata 1944–55. Autor aresztowany 31.12.1944 pod Zwierzyńcem (pow. Zamość, woj. lubelskie). W styczniu 1945
wyrok 8 lat ITŁ. Od marca 1945 pobyt w Woroszyłowgradzie, Charkowie i w Nachodce (Primorski Kraj). W lipcu 1945
przeniesienie do Magadanu, później do łagru Czauria. Praca w kopalni złota. Po krótkim pobycie w łagrze inwalidzkim
w grudniu 1945, od stycznia 1946 w łagrze k. Susumanu, następnie w Magadanie i Nachodce. W maju 1947 praca
na wyspie Pachtusowo niedaleko Władywostoku. We wrześniu 1947 przeniesienie do m. Wanino (Chabarowski Kraj)
i znów do Magadanu. Opis pracy w kopalni złota w m. Czałbania (rej. Susuman) i w szpitalu w m. Susuman ( od końca
1947 do początku 1949). W marcu 1949 w kopalni złota „Skrytyj”, praca w charakterze stolarza, cieśli, kucharza.
W kwietniu 1950 praca w kopalni uranu „Nadieżda”, od maja 1951 w kopalni węgla w m. Kadykczan (60 km od Susumanu). Zwolnienie 29.12.1951, pobyt na zesłaniu. Powrót do Polski 4.12.1955.
ZS 277
Edward Ziomek
ur. 1925
Wojenna tułaczka
113
mps, oryg., 9 s.
Lata 1940–45. Autor deportowany 10.02.1940 ze wsi Kulawa (pow. Żółkiew, woj. lwowskie) do Jużnej Kadry (Krasnojarski Kraj). Praca przy budowie kanału i wyrębie lasu. W 1942 rodzina przeniesiona do m. Pit. Praca przy zwożeniu
drewna z lasu do fabryki, budowie pomieszczeń dla krów i koni, rozwożeniu żywności po miejscowościach w tajdze.
W 1943 wstąpienie do armii Berlinga w Sielcach. Powrót z wojskiem do kraju.
ZS 278
Irena Widecka
ur. 1925, z d. Rudomino
Lubin, 1991
mps, oryg., 26 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Brasławia (woj. wileńskie) do m. Bielajka (rej. Uwat, obw. tiumeński).
Po sianokosach autorka wysłana do tatarskiej wioski Ukow (30 km od Bielajki). Zimą nauka w rosyjskiej szkole.
Długotrwała choroba. Po utworzeniu armii Andersa wyjazd do Tobolska. Od przedwiośnia 1942 praca w domu dziecka w Tobolsku. Od jesieni 1944 w kołchozie Onufrijewka (obw. kirowogradzki, Ukraińska SRR). Powrót do Polski
w lutym 1946.
ZS 279
Jadwiga Koczocik-Przedpełska
ur. 1920
AKaczki na wschodzie
Poznań, 1991
mps, kopia, 42 s.
Załączniki: lista współwięźniów, korespondencja z ZS
Lata 1944–45. Aresztowanie w Przeworsku w grudniu 1944. Pobyt w więzieniu w Rzeszowie i w obozie w Bakończycach. Przewiezienie do obozu w Stalinogorsku (obw. moskiewski). Praca przy odśnieżaniu, wyładowywaniu drewna
z wagonów, w pracowni krawieckiej. Krótki pobyt w kołchozie k. Borodino. Przyjazd do Polski jesienią 1945.
Wydane pt. Między więzieniem a uniwersytetem, Poznań 1995.
ZS 280
Elżbieta Winiarska
ur. 1935
Relacja z pobytu na Syberii i w Kazachstanie
Łobez, 1991
mps, oryg., 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Worczyna (pow. Włodzimierz, woj. wołyńskie) do obw. archangielskiego.
Pobyt na zesłaniu w posiołku Niandoma (obw. archangielski). Po porozumieniu Sikorski–Majski w 1941 przeniesienie
do pracy w kołchozie im. Czapajewa (obw. saratowski). W 1942 przymusowy transport do Kazachstanu. Pobyt w kołchozie im. Kalinina koło m. Sacharnyj (rej. Tałdy Kurgan, obw. ałmaacki). W 1943 ojciec zostaje powołany do I Dywizji
im. T. Kościuszki. Powrót do Polski po zakończeniu wojny.
ZS 281
Henryk Wyrzykowski
ur. 1917 [?]
Tragiczne losy żołnierzy Armii Polskiej
Wołomin (woj. warszawskie), 1990
mps, kopia, 12 s.
Załączniki: plan obozu w Borowiczach
Lata 1944–46. Autor aresztowany 10.10.1944 w Wyrzykach (pow. Siedlce, woj. warszawskie). W listopadzie przetrzymywany w obozie pod Sokołowem Podlaskim, skąd 27.11.1944 wywieziony do Rosji. Od grudnia pobyt w podobozie
Jogła k. Borowicz (obw. nowgorodzki). 3.02.1945 przeniesienie do obozu w Borowiczach. Praca przy kopaniu dołów
pod fundamenty fabryki; choroba i pobyt w szpitalnej ziemiance. Po zakończeniu wojny praca w kołchozach. Powrót
do Polski 6.03.1946.
114
ZS 282
Feliks Miś
ur. 1924
Ural 1945–1956
Chocznia (pow. Wadowice), 1991
mps, kopia, 30 s.
Załączniki: wiersz, korespondencja z ZS
Lata 1945–47. Autor aresztowany 5.03.1945 w Wadowicach (woj. krakowskie), wywieziony do obozu Bułanasz
(obw. swierdłowski). Praca w szpitalu w charakterze sanitariusza, później w kopalni przy maszynie kruszącej, a także w brygadzie leśnej. W grudniu 1945 pobyt w szpitalu (odmrożenie nogi). W styczniu 1946 wyjazd ze szpitalem
do m. Samocwiet (rej. Artiomowskij, obw. swierdłowski). 10.04.1946 chorych przewieziono do m. Rież. W szpitalu
byli Polacy, Niemcy, Włosi, Grecy, Czesi, Słowacy, Ukraińcy i jeden Cygan. Od sierpnia praca w fabryce amunicji przy
budowie garaży i magazynu drewna. 17.09.1946 powrót do Samocwietu. Praca w kopalni, potem w brygadzie leśnej,
szewskiej i w kuchni. 17.10.1947 wyjazd do Polski, przyjazd w listopadzie 1947.
ZS 283
Edward Junak
ur. 1927
Węgorzyno, 1991
rkps, oryg., 8 s.
Lata 1940–46. Autor deportowany z rodziną 10.02.1940 z leśniczówki k. Trościańca Wielkiego (pow. Zborów,
woj. tarnopolskie) do Krasnouralska (obw. swierdłowski). Aresztowanie ojca, nauka w szkole zawodowej, skierowanie
do pracy w hucie. W czerwcu 1944 ucieczka do kołchozu we wsi Batrakowa (120 km od Krasnouralska). Jesienią tegoż
roku powrót do rodziny do Krasnouralska, ukrywanie się w lesie przed NKWD. Wyjazd z rodziną na Ukrainę, praca
w kołchozie Drimajłowka (rej. Bierisław, obw. chersoński). Repatriacja w 1946.
ZS 284
Stanisław Kropiwiec
ur. 1914
Jedno ramię krzyża
Dawidy, 1989
mps, kopia, 10 s.
Lata 1944–46. Autor aresztowany w Parczewie 28.11.1944, osadzony w więzieniu we Włodawie. W styczniu 1945
przewieziony do Lublina, wysłany transportem do obozu w m. Nagornaja (obw. mołotowski). Praca w kopalni węgla.
Powrót do Polski w styczniu 1946.
ZS 285
Karol Tomaszczyk
ur. 1921
Moje wspomnienia z okresu internowania w radzieckich łagrach w latach 1945–1947
mps, oryg., 17 s.
Lata 1945–47. Aresztowanie w lutym 1945 we wsi Bestwinka (pow. Biała, woj. krakowskie). Pobyt w więzieniach
w Nowym Sączu i Sanoku. Od marca 1945 w obozie Bułanasz (rej. Artiomowskij, obw. swierdłowski). Po likwidacji obozu w styczniu 1946 odesłanie do podobozu Samocwiet. Pobyt w szpitalu, po 3 miesiącach przeniesienie
do m. Rież. Praca w kuchni, ponownie pobyt w szpitalu, potem praca w tartaku. Powrót do Samocwietu, praca w kopalni i w brygadzie leśnej. Repatriacja 2.11.1947.
ZS 286
Stanisław Krupa
ur. 1919
Tajga Sybiru to grób
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 20 s.
Załączniki: druga wersja wspomnień z 1993 pt. Wspomnienia z czasów deportacji na Sybir 1940–1946 (mps, kopia,
49 s., format A5), kopie dokumentów, korespondencja z ZS
115
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Dąbrowy (pow. Sokal, woj. lwowskie) do Jużnowagranska (rej. Sierow,
obw. swierdłowski). Praca w tajdze. Po ogłoszeniu „amnestii” tułaczka po Uzbekistanie. Od listopada 1941 pobyt
we wsi Czernak koło m. Turkiestan w Kazachstanie, praca przy zbiorze bawełny. Odmowa przyjęcia obywatelstwa
radzieckiego w marcu 1943, wyrok 2 lata pozbawienia wolności. Więzienie w Turkiestanie. Praca w kopalni ołowiu
w łagrze nr 37 Kantagi (rej. Turkiestan, obw. czymkiencki). Zwolnienie w marcu 1945, starania o repatriację. Powrót
ZS 287
Stanisław Ryżko
ur. 1910
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 54 s., format A5
Załączniki: broszura Uroczystości pogrzebowe ks. kan. J. Wasilewskiego, broszura Kronika parafii Łahiszyn 1959–1984
Lata 1939–56. Opis pracy duszpasterskiej oraz warunków życia ludności cywilnej na Polesiu. Aresztowanie w Pińsku
28.04.1949, pobyt w więzieniu przy ul. Kirowa. Sierpień 1949 — wyrok 25 lat łagrów. Więzienia etapowe (Brześć,
Kujbyszew, Pawłodar). Od listopada 1949 łagier Ekibastuz-Ugol (Kazachska SRR). Marzec 1952 przewiezienie do obozu
karnego w Czurbaj-Nury k. Karabasu (obw. karagandzki, Kazachska SRR), praca w kopalni. W latach 1953–56 obóz
w okolicach Omska (obw. omski). Powrót do Pińska w sierpniu 1956, objęcie parafii w Łahiszynie.
ZS 288
Halina Międzik
ur. 1938, z d. Wójcik
Dalsze losy Sybiraków
Częstochowa, 1991
rkps, oryg., 13 s.
Załączniki: oryg. zdjęcia, kopie zdjęć, kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1940–47. Deportacja rodziny leśnika 10.02.1940 z m. Druskieniki (pow. Grodno, woj. białostockie) do kołchozu
k. Archangielska [?]. Po „amnestii” wyjazd do Buchary, połączenie się z ojcem w Kermine (Uzbecka SRR). Śmierć
ojca 06.08.1942. W sierpniu 1942 ewakuacja z ZSRR — Iran, Indie, Afryka Wschodnia (osiedle Tengeru, Tanganika).
Powrót do Polski w sierpniu 1947.
ZS 289
Jan Litwin
ur. 1914
Wspomnienia z lat 1939–1948. „Cmentarzysko w śniegu”
Białystok, 1979
mps, oryg., 71 s.
Załączniki: fragment wspomnień pt. Syberyjskim szlakiem („Gazeta Młodych” 1989, nr 51), korespondencja z ZS
Lata 1939–48. Autor (podporucznik batalionu zapasowego II kompanii ze Lwowa) aresztowany 11.11.1939
w m. Broszniów (pow. Dolina, woj. stanisławowskie). Więzienie w m. Skole (pow. Stryj, woj. stanisławowskie),
następnie w Winnicy. Wyrok 5 lat łagrów. W lipcu 1940 transport przez Archangielsk do Pieczorłagu (Komi ASRR).
Po „amnestii” wyjazd do armii Andersa, do Buzułuku, następnie do Jangi-Jul (Uzbecka SRR) — w obu tych
miejscach transporty żołnierzy nie przyjęte do armii Andersa (wyczerpanie limitów). Pobyt w kołchozie
w obw. chorezmijskim (Uzbecka SRR). Aresztowanie w m. Taszauz (obw. taszauzki, Turkmeńska SRR). Pobyt w więzieniu w Chiwie. Od lipca 1942 do maja 1948 praca w łagrze koło m. Urta-Auł (obw. taszkiencki, Uzbecka SRR).
ZS 290
Janina Krajdocha
ur. 1915
Wspomnienia wojenne
Przemyśl, 1991
mps, oryg., 71 s.
Lata 1939–46. Autorka (działaczka harcerska) w chwili wybuchu wojny mieszkała w Drohobyczu (woj. lwowskie).
Pracowała w konspiracji jako kurier, przerzucała ludzi za granicę. Aresztowana 13.04.1940, przetrzymywana
w Drohobyczu. Od czerwca 1940 do czerwca 1941 pobyt w więzieniu „Łukianówka” w Kijowie. Wyrok 10 lat ITŁ
i 5 lat pozbawienia praw publicznych. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej marsz z Kijowa do m. Konotopel
(obw. sumski, Ukraińska SRR), następnie pobyt w więzieniu w Irkucku (obw. irkucki), do lutego 1942 w obozie pracy.
Od 20.02.1942 w osadzie Kwitok (rej. Tajszet, obw. irkucki), praca w charakterze nauczycielki w polskiej szkole,
opieka nad osieroconymi dziećmi. Repatriacja w kwietniu 1946.
116
ZS 291
Wincenty Kwapiszewski
ur. 1927
Katorga
Łódź–Warszawa, 1990
mps, kopia, 330 s.
Lata 1940–47. Deportacja 10.02.1940 z Narewki (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie). Szczegółowy opis transportu i pobytu na zesłaniu w posiołku Oziero Czornoje (Ałtajski Kraj). Po „amnestii” pobyt w kołchozie w Chmielowce,
następnie w Sorokino i Barnaule. Praca, nauka w szkole, kontakty z tubylcami i zesłańcami różnych narodowości.
Wydane pt. Rapsodia Ałtajska, Białystok 1992.
ZS 292
Danuta Kominiak
ur. 1925, z d. Kysiak
Byłam w raju...
Warszawa, od 1988
mps, kopia, 198 s.
Załączniki: lista współwięźniarek, plan baraku i obozu
Lata 1939–48. Wybuch wojny, życie pod okupacją niemiecką i sowiecką we Lwowie. Działalność w AK. Ponowne
wkroczenie Sowietów w 1944. Aresztowanie we wrześniu 1944. Pobyt w więzieniu, przeniesienie do obozu na Pełtewnej. W grudniu wyrok 10 lat ITŁ. Transport i pobyt w łagrach w obw. mołotowskim — w podobozach w m. Kizieł
i Połowinka. Powrót do Polski w październiku 1948.
Wydane pt. Byłam w raju, Warszawa 1993.
ZS 293
Władysław Korab-Laskowski
ur. 1907
Więzień NKWD nr M-194. Rok 1944–1955
Włocławek, 1989
mps, kopia, 100 s.
Załączniki: wspomnienia autora pt. Łagierny dentysta (mps, oryg., 6 s.), kopie zdjęć, kopia dokumentu, korespondencja z ZS
Lata 1939–55. Obraz życia pod okupacją niemiecką i sowiecką w Kownie. Początek wojny niemiecko-sowieckiej
w czerwcu 1941. Przeniesienie rodziny do woj. nowogródzkiego. Działalność AK w okolicach Lidy. W lipcu 1944 wymarsz oddziałów AK w kierunku Wilna. Powrót autora do Lidy. Aresztowanie we wsi Sielachy 13.11.1944. Więzienie
w Lidzie, wyrok 10 lat ITŁ. Pobyt w łagrach w Mordwińskiej ASRR, w Kazachskiej ASRR i na zesłaniu w Krasnojarskim
Kraju. Powrót do Polski w listopadzie 1955.
ZS 294
Henryk Gołygowski
ur. 1924
...I myśmy tam wśród nich żyli...
Wrocław, 1990
mps, oryg., 45 s.
Lata 1939–44. Okupacja sowiecka. Aresztowanie matki z dziećmi 16.06.1941 w m. Niemież (woj. wileńskie) i wywiezienie do m. Sławgorod (Ałtajski Kraj). Pobyt na zesłaniu — zakwaterowanie, praca w cegielni. Stosunki między
polskimi zesłańcami, obchody świąt religijnych. Po „amnestii” zmiana warunków życia i lżejsze sposoby zarobkowania. Latem 1942 przymusowy wyjazd autora z bratem do pracy w tajdze. Ucieczka do Sławgorodu. Wiosną
1943 rozstanie z rodziną. Wyrok — 2 lata pracy w łagrach za odmowę przyjęcia obywatelstwa radzieckiego. Pobyt
w obozie k. stacji Nikołajewka (na płd. od Sławgorodu). Autor zostaje zwolniony w maju 1944 i we wsi Tarasówka
k. Żytomierza wstępuje do armii Berlinga.
ZS 295
Wiktor Zieleniewski
ur. 1915
Moje wschodnie losy
117
Rogoźno Wlkp. (woj. poznańskie), 1989
mps, oryg., 24 s.
Załączniki: lista posiadanych zdjęć, dokumentów i rekwizytów ze służby w armii Andersa, korespondencja z ZS
Lata 1939–61. Udział autora w kampanii wrześniowej. Wzięcie do niewoli sowieckiej w Zdołbunowie (woj. wołyńskie) podczas próby przedostania się do Lwowa. Obóz przejściowy w m. Szepetówka. Od listopada 1940 do czerwca
1941 w obozie pracy w m. Sapożyno (okolice m. Równe), praca przy przebudowie szosy Kijów–Lwów. Czerwiec 1941
— praca przy budowie lotniska polowego w Wojtowicach (Ukraińska SRR). Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej
morderczy marsz do obozu w Starobielsku. Po „amnestii” z 1941 wstąpienie do armii Andersa w Tockoje. Ewakuacja
na Bliski Wschód, udział w kampanii włoskiej. W 1947 pobyt w Anglii. Powrót do Polski w lutym 1948. Prześladowania
ze strony UB.
ZS 296
Kazimierz Cieślicki
ur. 1925
Z dziejów Urzędowa
Warszawa, 1974–85
Lata 1939–46. Historia m. Urzędów (woj. lubelskie) — legendy, podania, cmentarze, monety. Losy mieszkańców podczas okupacji niemieckiej i sowieckiej. Działalność autora w AK. Represje sowieckie po wkroczeniu do miasta Armii
Czerwonej w 1944. Lista osób z Urzędowa zamordowanych w latach 1939–48.
ZS 297
Zbigniew Roguski
ur. 1927
Relacja z zsyłki do Kaługi żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Wileńsko-Nowogródzkiego
Wrocław, 1991
Lata 1944–46. Rozbrojenie żołnierzy AK w lipcu 1944 po akcji „Ostra Brama” na Wileńszczyźnie. Internowanie
w Miednikach k. Wilna, transport do Kaługi, wcielenie do Armii Czerwonej. Szkolenie wojskowe, przymusowa praca
w kołchozie. Nieudana próba ucieczki. 20.12.1944 wywiezienie żołnierzy w okolice Jegoriewska (obw. moskiewski).
Budowa ziemianek, praca przy wyrębie lasu. Choroby autora i opieka lekarska. Pobyt w areszcie. Wyjazd do Polski
w końcu roku 1945. Rejestracja w Białej Podlaskiej 10.01.1946, życzliwość i opieka mieszkańców.
ZS 298
Irena Bondarowicz
Gdzieś daleko stąd został rodzinny dom
Toruń, 1991 [?]
mps, kopia, 112 s.
Lata 1939–46. Wojenne losy rodziny. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Krewo (pow. Oszmiana, woj. wileńskie) do kołchozu Pawłowka k. Kokczetawu (Kazachska SRR). Życie na zesłaniu, obchody świąt religijnych, praca i stosunki między
Polakami. Od czerwca 1941 praca przy budowie kolei na trasie Akmolińsk–Kartały. Pobyt niedaleko m. Kara-Adyr.
Po „amnestii” w 1941 autorka zostaje mężem zaufania. Współpraca z Ambasadą Polską w Akmolińsku i ZPP. Organizacja i losy polskiego sierocińca w Atbasarze (Kazachska SRR). Powrót w maju 1946 z częścią sierocińca do Polski.
ZS 299
Henryk Chmielecki
ur. 1923
Kutno, 1989
mps, kopia, 15 s.
Lata 1940–56. Deportacja 10.02.1940 osadników cywilnych do posiołka Pogoriełoje (obw. archangielski). Aresztowanie i więzienie w Archangielsku, wyrok 10 lat. Po „amnestii” autor dociera do Buzułuku, ze względu na zły
stan zdrowia pozostaje w ZSRR. Praca w polskiej placówce w m. Koszki (obw. kujbyszewski). Ponowne aresztowanie
10.02.1943 za odmowę przyjęcia obywatelstwa ZSRR, wyrok 2 lata więzienia. Ucieczka, ukrywanie się. Uwięzienie
jesienią 1943, wyrok 10 lat łagrów — w Tajszecie (obw. irkucki), w porcie Nachodka (Primorski Kraj), na Kołymie
(Magadan). Powrót do Polski w styczniu 1956.
118
ZS 300
Jan Waniek
ur. 1913
Biała Podlaska, 1989
mps, oryg., 37 s.
Załączniki: kopia zdjęcia, korespondencja z ZS
Lata 1939–55. Autor (podoficer zawodowy, mechanik samolotowy 5 Pułku Lotniczego w Lidzie). We wrześniu 1939
internowanie eskadry na Łotwie; ucieczka i powrót do domu w kol. Hołbów (pow. Biała Podlaska, woj. lubelskie). W latach 1941–44 działalność w ZWZ–AK w Białej Podlaskiej, służba w oddziale partyzanckim. Aresztowanie przez NKWD
29.11.1944 w Białej Podlaskiej. Pobyt w więzieniach w Białej Podlaskiej, Międzyrzecu, Siedlcach, Gnieźnie (wyrok
7 lat łagrów) i w Brześciu. W 1945 przewieziony do Swierdłowska, pobyt w szpitalu, następnie w więzieniu. Od maja do
października 1945 pobyt w łagrze w Workucie (Komi ASRR). Choroba autora, praca w zakładzie szewskim. Przeniesienie
do obozu k. Karabasu (Kazachska SRR). Praca w bazie samochodowej w m. Dolinka. W listopadzie 1951 zakończenie wyroku. Pobyt na zesłaniu w kołchozie we wsi Mieżdureczyno k. Kańska (Krasnojarski Kraj). Repatriacja w grudniu 1955.
ZS 301
Zofia Dołęgowska
ur. 1925, z d. Jasińska
Wspomnienia Sybiraczki
Lipiany, 1989
Załączniki: kopie dokumentów, kopie zdjęć, odręczne mapki miejsca zamieszkania przed wojną i miejsca zesłania,
korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Wybuch wojny i początek okupacji sowieckiej. Autorka wywieziona 10.02.1940 ze wsi Ostrów
(pow. Tarnopol, woj. tarnopolskie) do posiołka Dwuujście. Przeniesienie rodziny do Popierieczki (Krasnojarski Kraj).
Aresztowanie ojca — więzienie w Daurskoje (rej. Bałachta, Krasnojarski Kraj), los nieznany. Po „amnestii” autorka zostaje z rodziną w tym rejonie, licząc na powrót ojca. Kołchoz w Jermołajewie, od 1943 sielchoz „Derbiniec”
k. Ust’-Derbino. Powołanie brata do armii Berlinga. W marcu 1943 nieudana wyprawa autorki do Krasnojarska. Powrót
do sielchozu, praca w miejscowym sklepiku i magazynie. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 302
Mieczysław Ogrodowczyk
ur. 1913
Piekło w Łucku
Warszawa, 1990
mps, oryg., 23 s.
Załączniki: kopia fragmentu wspomnień M. Krasuskiego Rzeź w łuckim więzieniu („Morze i Ziemia” 1989, nr 20), lista
współwięźniów, plan więzienia w Łucku, korespondencja z ZS
Lata 1939–41. Autor aresztowany w listopadzie 1939 k. Włodzimierza Wołyńskiego (pow. Włodzimierz, woj. wołyńskie). Pobyt w dwóch więzieniach we Włodzimierzu. Od stycznia 1940 do czerwca 1941 więzienie w Łucku (tortury
NKWD); z uwagi na stan zdrowia nie zabrany z więzienia wraz z innymi żołnierzami, którzy, jak się później okazało,
zginęli w Katyniu. Likwidacja więzienia przed wkroczeniem Niemców do Łucka, masowe rozstrzeliwania więźniów polskich i ukraińskich. 26.06.1941 uwolniony przez Niemców. W listopadzie 1941 przedostaje się na teren Generalnego
Gubernatorstwa.
ZS 303
Bolesław Typrowicz
ur. 1925
Sybiracy
Rzeszów, 1989
mps, kopia, 217 s.
Lata 1940–43. Deportacja w lutym 1940 z kolonii Gaik (pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie). Zbeletryzowany, szczegółowy opis transportu oraz pobytu na zesłaniu w m. Kierej Maksut i Kirowaja Łań nad rz. Udą k. Ałagaju (rej. Niżnieudinsk, obw. irkucki). W 1943 wstąpienie do armii Berlinga.
ZS 304
Zenon Julian Mielnik
ur. 1912
Sydney (Australia), 1987
119
mps, kopia, 16 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopie kart pocztowych z Kozielska i listów z Kotłasu, korespondencja z ZS
Lata 1939–42. Aresztowanie 18.09.1939 w Tłumaczu (woj. stanisławowskie), niewola sowiecka. Pobyt w obozie
„Skit” w Kozielsku, praca w kołchozie. Więzienie w Moskwie i Smoleńsku, wielogodzinne przesłuchania zakończone
wyrokiem. Pobyt w łagrze k. Kotłasu (obw. archangielski). Budowa kolei, praca w obozowym szpitalu. Zwolnienie
w sierpniu 1941 na mocy „amnestii”. Wstąpienie do armii Andersa w Tockoje. Spotkanie z gen. Andersem w Buzułuku.
Ewakuacja w 1942.
ZS 305
Jan Kiliszczuk
ur. 1897
Wspomnienie polskiego komunisty
Lublin, 1968
mps, kopia, 128 s.
Lata 1916–49. Autor — uczestnik rewolucji lutowej i październikowej, wojny domowej, członek partii komunistycznej w okresie międzywojennym działający w środowiskach polskich w Kijowie — dwukrotnie przebywał w łagrach
sowieckich. Pierwsze aresztowanie w 1934, więzienie w Charkowie, po wyroku w łagrach k. Kotłasu. W 1937 powrót
do Kijowa. W czasie napaści Niemiec na ZSRR w Taganrogu. W październiku 1941 ucieczka do Mariampola, do lipca
1943 praca w fabryce. 21.11.1943 na podstawie dokumentu ewakuacyjnego wydanego przez wycofujące się wojska
niemieckie, po 27 latach autor wrócił do Polski. Praca w PKWN, milicji, radzie narodowej, urzędzie bezpieczeństwa.
W październiku 1944 oskarżony o dezercję z Armii Czerwonej i przynależność do AK, aresztowany i osadzony na Zamku w Lublinie. 8.01.1945 wywieziony do obozu w obw. nowgorodzkim, w 1946 przeniesiony do obw. swierdłowskiego (obóz nr 531). Po umorzeniu śledztwa z braku dowodów winy w marcu 1949 zwolniony, w kwietniu 1949
przekazany władzom polskim.
ZS 306
Franciszek Jakielaszek
ur. 1916
Pamiętnik Sybiraka
Ottawa (Kanada), 1991
mps, oryg., 28 s.
Załączniki: 3 kasety magnetofonowe z nagranymi wspomnieniami autora, wspomnienia siostry Anieli Czajkowskiej, tekst
pt. Pamiętnik b. żołnierza 5. Pułku Strzelców Podhalańskich z Przemyśla, kopie zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1940–48. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Nowosiółki Małe k. Medyki (woj. lwowskie) do Krasnojarskiego Kraju.
Od marca 1940 do października 1941 pobyt na zesłaniu w m. Pimia k. Narwy i Ungut Mały k. Kijaj (rej. Manskij). Praca
przy wyrębie drzew. Po otrzymaniu zaświadczenia o polskim obywatelstwie wyjazd do Kazachskiej SRR. Wstąpienie
do armii Andersa, szlak przez Irak i Palestynę do Egiptu. Udział w bitwie o Monte Cassino, zdobyciu Ancony i Bolonii.
W 1948 osiedlenie w Kanadzie.
ZS 307
Teresa Kaliciak-Skalska
ur. 1933
Zagłada
Jarosław (woj. przemyskie), 1991
rkps, oryg., 4 s.
Lata 1940–46. Autorka deportowana z rodziną 10.02.1940 ze wsi Dobrzany (pow. Gródek Jagielloński, woj. lwowskie)
do posiołka Wierchniaja Maksakowka nad rz. Sysołą k. Syktywkaru (Komi ASRR). Obowiązkowa rosyjska szkoła; głód,
który dziesiątkował ludzi. Od wiosny 1945 pobyt w kołchozie Szczepanowskij we wsi Kostkowo (obw. woroneski).
W lipcu 1946 powrót do Polski.
ZS 308
Stanisław Stelmach
ur. 1912
Z Jabłonowa do podmoskiewskich kopalni torfu
Świnoujście, 1990
mps, kopia, 2 s.
120
Rok 1945. Aresztowanie w lutym 1945 w m. Mełno (woj. pomorskie). Transport do stacji Siewiernaja Griwa i pobyt
w obozie Griwaniec (rej. Szatura, obw. moskiewski). Praca przy wycince drzew, następnie w kopalni torfu. Powrót
do Polski w październiku 1945.
ZS 309
Jadwiga Rdułtowska
ur. 1900
Wspomnienie z Kazachstanu
Warszawa, 1991
mps, kopia, 31 s.
Lata 1940–46. Autorka wywieziona z rodziną 12.04.1940 z Baranowicz (woj. nowogródzkie) do sowchozu Budionowskij (rej. Mamlutka, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR), skierowana na fermę Tiomnaja (5 km od sowchozu).
Opis warunków życia i pracy na zesłaniu, stosunków z Kirgizami, dla których zesłani Polacy byli lekarzami, doradcami
i sekretarzami (do pisania listów). Repatriacja w maju 1946.
ZS 310
Bolesław Laskowski
ur. 1910
Łagrowskie przeżycia
Łomża, 1990
mps, kopia, 10 s.
Lata 1940–42. Aresztowanie 18.03.1940 we wsi Rybaki (pow. Łomża, woj. warszawskie), osadzenie w więzieniu
w Łomży. Po wyroku (8 lat ITŁ) pobyt w obozie przejściowym w Kotłasie. Od maja 1941 w łagrze Szaż Zawod [?] (Komi
ASRR). Praca przy korowaniu drzew i kopaniu fundamentów pod przyszłą fabrykę. 13.11.1941 zwolnienie z łagru
i powołanie do armii Andersa. Wyjazd do Buzułuku, następnie z pierwszą grupą wojskowych do Margiełanu k. Ałma-Aty, gdzie autor jako instruktor szkolił ochotników. W 1942 ewakuacja z wojskiem do Pahlewi w Iranie.
ZS 311
Wacław Boguszewski
ur. 1901
Puławy, 1986
Lata 1939–44. Aresztowanie 26.09.1939 w Nieświeżu (woj. nowogródzkie), osadzenie w więzieniu. Wyrok 8 lat ITŁ
„za działalność kontrrewolucyjną”. Z więzienia w Baranowiczach przez więzienia etapowe w Swierdłowsku i Omsku
autor dotarł do centralnego łagru w Kańsku. Do połowy czerwca 1941 pracował przy wyrębie lasu i spławie drewna.
Skrajnie wyczerpany („dochodiaga”) przeniesiony do innych podobozów, skierowany do pracy w kuchni. W styczniu
1942 zwolniony, wyjechał do rodziny do kołchozu Ilinka (rej. Jawlenka, Kazachska SRR). W 1943 za odmowę przyjęcia
paszportu radzieckiego aresztowany i skazany na 2 lata obozu. Z więzienia w Jawlence trafił do Ułan-Ude (Buriacka
ASRR), następnie był w łagrze przy kopalni wolframu i molibdenu. Wiosną 1944 w brygadzie ogrodniczej. Pod warunkiem zaciągnięcia się do armii Berlinga zwolniony z obozu 20.10.1944, skierowany do Żytomierza, skąd przyjechał
do Chełma.
ZS 312
Irena Szulakiewicz-Krzemińska
ur. 1906
„...chociaż dzieci przywiozłam w zdrowiu”
b.m.p., 1982
rkps, kopia, 77 s.; mps, oryg., 59 s.
Lata 1940–46. Autorka z rodziną deportowana 14.04.1940 z Klecka (pow. Nieśwież, woj. nowogródzkie) do Kazachstanu do kołchozu Bajan (obw. siewierokazachski). Wiosną 1941 w poszukiwaniu pracy przeniosła się do kołchozu
Archangiełka — praca przy wyrobie samanów (cegieł). Latem 1941 przesiedlona do m. Dżałtyr (rej. Akmolińsk), praca
na kolei (budowa stacji, rozładunek i załadunek wagonów). Od lata 1944 pobyt w szpitalu. W połowie 1945 zwrócono
jej dowód osobisty. Repatriacja wiosną 1946.
121
ZS 313
Tadeusz Rożański
ur. 1925
Prudy-Obuchowo
Kętrzyn, 1989
rkps, oryg., 5 s.
Lata 1944–46. Autor, żołnierz AK, rozbrojony 18.07.1944 i uwięziony w Miednikach (woj. wileńskie). Transport
do Kaługi. Wcielenie do Armii Czerwonej, pobyt w koszarach wojskowych. Represje po odmowie złożenia przysięgi
— praca w lesie k. Jegoriewska (obw. moskiewski). Powrót do Polski w styczniu 1946.
ZS 314
Wacław Majewski
ur. 1926
Wspomnienia z okresu deportacji
Stary Wielisław (woj. wałbrzyskie), b.d.p.
mps, kopia, 3 s.
Lata 1940–46. Autor z rodziną deportowany w kwietniu 1940 z gm. Rafałówka (pow. Sarny, woj. wołyńskie) do kołchozu Lwowka (rej. Dżetygara, obw. kustanajski, Kazachska SRR). W 1943 osiedlił się w m. Dżetygara. Początkowo
praca w piekarni, a następnie przy obsłudze pieców z mazutem w elektrowni. Powrót do Polski w 1946.
ZS 315
Wanda Andryka-Marchewka
ur. 1924
„Nieprochodimaja tajga”
Żyrardów, 1988
mps, oryg., 5 s.
Załączniki: kopie dokumentów, teksty piosenek, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Autorka z rodziną deportowana 10.02.1940 z osady Poniatycze (pow. Wilejka, woj. wileńskie) do obw.
swierdłowskiego. Praca w kopalni „Bolszewik”. W 1943 przesiedlona do Ałtajskiego Kraju, skierowana do pracy przy
wydobywaniu żywicy i wykopywaniu pniaków w m. Ozierki (rej. Krajuszyńsk). 3.05.1946 wyjazd do Polski.
ZS 316
Julian Żukowski
ur. 1932
„My wsio pomnim”
Łódź, 1989
rkps, oryg., 4 s.; mps, kopia, 15 s. (2 egz.)
Załączniki: oryg. dokumentów, kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1944–59. Autor zamieszkały w Równem (woj. wołyńskie). Po wkroczeniu w 1944 Armii Czerwonej skierowany
do szkoły przysposobienia zawodowego w Kostopolu. Jesienią 1944 skierowany do pracy w m. Podporoże (między
jez. Onega i Ładoga). W lipcu 1945 powrót do Równego, próby przedostania się do Polski. W lutym 1948 zatrzymany na granicy k. Drohobycza, trafił do aresztu w Sądowej Wiszni. Z więzienia we Lwowie 8.05.1948 wywieziony
do m. Stalińsk Kuźniecki (obw. kiemierowski). W lutym 1949 za odmowę przyjęcia paszportu radzieckiego przymusowo osiedlony w lespromchozie Niubijskij k. Charitonowa (obw. archangielski). W kwietniu 1949 ponownie skazany
(wyrok 5 lat ITŁ), osadzony w obozie w Podporożu. W 1953 w więzieniu w Leningradzie, zwolniony po śmierci Stalina w kwietniu 1953 z nakazem zamieszkania i pracy w lespromchozie Szemiejnoje (rej. Solikamsk, obw. permski).
W 1956 przesiedlony do Kazachstanu, praca w charakterze kierowcy w sowchozie Czyngirlan k. Orenburga. 6.08.1957
ponownie zesłany do wyrębu lasu k. Solwyczegodska. Na początku 1958 otrzymał tzw. paszport bezpaństwowca.
W sierpniu 1959 pobyt w szpitalu w Charitonowie, wyjazd do Polski 20.10.1959.
ZS 317
Zofia Bogusławska-Witek
ur. 1924
„...szukajcie nas, gdzie polarna jest noc”
Konin, 1989
122
Lata 1945–47. Aresztowanie 7.01.1945 w Oszmianie (woj. wileńskie) za przynależność do AK. W kwietniu 1945 więzienie w Starej Wilejce, 8.05.1945 wywiezienie do Uchty (Komi ASRR) do obozu przejściowego. Następnie pobyt
w obozie przy sowchozie Sedju k. Uchty. Na początku 1947 pobyt w szpitalu, jesienią 1947 zwolnienie z obowiązkiem
powrotu do Oszmiany. Po otrzymaniu zgody wyjazd do Polski ostatnim transportem z Baranowicz.
ZS 318
Witold Rumszewicz
ur. 1923
Olsztyn, 1992
mps, kopia, 24 s.
Załączniki: notatki z obozu, kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1944–45. Aresztowanie 31.12.1944 w Nowej Wilejce (pow. Wilejka, woj. wileńskie) za działalność w AK. Pobyt
w więzieniu Łukiszki do 4.02.1945, następnie w obozie w Stalinogorsku. 31 października ucieczka do Wilna, do którego autor dotarł w listopadzie 1945. Wyjazd do Polski 22.11.1945.
ZS 319
Stanisław Wnukiewicz
ur. 1928
Moje wspomnienia
Głogów, 1991
mps, kopia, 37 s.; rkps, oryg., 7 s.
Załączniki: oryg. zdjęć, kopia świadectwa szkolnego, kopie map
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Zaczepicze (pow. Szczuczyn, woj. nowogródzkie) do m. Rudnik Staliński
(obw. celinogradzki). W 1942 w m. Karabułak, praca w charakterze poganiacza wołów, przy sianokosach, zbiorze
warzyw. W listopadzie 1944 w sowchozie „Kommunar” (obw. dniepropietrowski, Ukraińska SRR), praca przy odgruzowywaniu, odzyskiwaniu cegieł. Repatriacja 7.02.1946.
ZS 320
Justyna Predko
ur. 1908
Łęczna, 1991
mps, kopia, 4 s.
Lata 1940–46. Autorka z rodziną deportowana 13.04.1940 ze wsi Burduki (pow. Lida, woj. nowogródzkie) do kołchozu
im. Mołotowa (rej. Bajanauł, obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Wiosną 1941 wyjazd do m. Majkain, praca w kopalni
złota. Repatriacja 15.05.1946.
ZS 321
Józefa Białowąs-Śnieżawska
ur. 1929
Mamljutka
Warszawa, 1989
mps, kopia, 8 s.
Lata 1940–46. Przed wojną rodzina autorki mieszkała w m. Stójło (woj. wołyńskie). W lutym 1940 aresztowanie
ojca, deportacja matki z dziećmi do kołchozu Biezkazubowo (60 km od stacji kolejowej Mamlutka). Śmierć matki
w październiku 1941. Brak informacji o ojcu, głód i choroby. Od jesieni 1942 pobyt wraz z rodzeństwem w polskim
domu dziecka w Mamlutce. Amerykańska pomoc żywnościowa, represje Rosjan wobec Polaków, którzy nie zgodzili się
przyjąć obywatelstwa radzieckiego. Zamknięcie domu dziecka w Mamlutce wiosną 1943, przewiezienie do rosyjskiego
domu dziecka w Pietropawłowsku, następnie do Urneku. Jesienią 1944 powrót do Mamlutki. Wiosną 1946 przyjazd
do Polski do punktu rozdzielczego w Gostyninie, stamtąd do domu dziecka w Szymanowie (woj. olsztyńskie).
ZS 322
Emilia Czaczka-Michalina
ur. 1930
„Nie było komu się poskarżyć”
123
Witoszów Dolny (woj. wałbrzyskie), 1990
rkps, oryg., 3 s.; mps, kopia, 2 s.
Lata 1950–55. Autorka wywieziona z rodzicami i rodzeństwem w październiku 1950 z m. Skałat (Ukraińska SRR)
do Brzeżan, potem do Irkucka. Od stycznia 1951 praca w Irkuckim Zakładzie Montażowym w m. Sojeticha (rej. Tajszet), gdzie przebywała do 1955.
ZS 323
Stefania Miszczak
ur. 1915
Tarnów, b.d.p.
rkps, oryg., 6 s.
Lata 1940–45. Deportacja 13.04.1940 z m. Brody (woj. tarnopolskie) do wsi Oktiabrsk (rej. Krasnoarmiejsk, Kazachska
SRR). W 1941 kilka prób ucieczki, zakończonych uwięzieniem w Proskurowie. W czasie ewakuacji więzienia po wkroczeniu Niemców, autorce udaje się uciec do Brodów. W 1944 ewakuacja z Brodów, ucieczka z mężem do Ciężkowic
k. Tarnowa. Przyjazd rodziców i siostry w 1946.
ZS 324
Wacław Żołnierczyk
ur. 1914
„To jest wasza Warszawa”
Bydgoszcz, 1989
mps, kopia, 3 s.; rkps, oryg., 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Rakowice pod Lidą (woj. nowogródzkie). Pobyt na zesłaniu w Zacharkowie
i w posiołku Wierszynino (obw. tomski), od 1944 w sowchozie w Stawropolskim Kraju. Repatriacja w lutym 1946.
ZS 325
Zygmunt Kupiec
ur. 1921
„Moskwa sliozam nie wierit”
Olecko Małe, 1990
mps, oryg., 13 s.; mp (druga wersja), oryg., 8 s.
Lata 1944–57. Aresztowanie latem 1944 w Brzostowicy Wielkiej k. Grodna. Pobyt w więzieniu w Grodnie, w lutym
1945 wyrok 10 lat ITŁ. Od marca 1945 pobyt w Orszy, Władywostoku i Nachodce. Pobyt w szpitalu w Magadanie.
W sierpniu 1945 zwolnienie. Od czerwca 1946 praca w kopalni złota nad rz. Indygirką. Powrót do Brzostowicy Wielkiej
w grudniu 1946. Od grudnia 1947 do maja 1948 praca przymusowa w Biełomorsku (Karelska SRR). Starania o powrót
do Polski, repatriacja w 1957.
ZS 326
Piotr Michalewicz
ur. 1916
Wspomnienia syberyjskie
Warszawa, 1981–82
mps, kopia, 127 s.
Załączniki: szkice miejsc pobytu, korespondencja z ZS
Lata 1939–42. Okupacja sowiecka we Lwowie. Wywiezienie w czerwcu 1940 z Włodzimierza Wołyńskiego do m. Bieriegajewo, należącej wraz z łagrami Asino, Kica i Tajga do systemu Tomasinłag. W sierpniu 1941 informacja o zawarciu
porozumienia między ZSRR i rządem polskim w Londynie, „amnestii” dla wszystkich Polaków i organizowaniu się
wojska polskiego. Piesza wędrówka autora z żoną do Asina (ok. 160 km), stamtąd pociągiem do Tomska, dalej przez
Nowosybirsk i Kazachstan do Uzbekistanu. Pobyt w kołchozie pod Bucharą, potem ponownie w Kazachstanie i Uzbekistanie do lutego 1942. Opis mechanizmów propagandy, przemocy i wynaradawiania stosowanych przez Sowietów.
Wydane pt. „Nie prywykniesz — podochniesz” w: Wspomnienia Sybiraków, t. 5, Warszawa 1991.
124
ZS 327
Jan Bolejko
ur. 1919
Mirsk (woj. jeleniogórskie), 1992
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z majątku Podziawy (pow. Brasław, woj. wileńskie). Podróż koleją do Tumienia, stamtąd samochodami do Tobolska, dalej saniami do posiołka Bilajka nad rz. Ingair. Praca przy wyrębie
lasu, walka z mrozem, chorobami. W październiku 1940 skierowany do uczastka Bierezowoj — praca przy obróbce
drewna. Po wypadku powrót do rodziny do Bilajki. Od listopada 1941 pobyt w Tobolsku wraz z rodziną, praca
w charakterze woźnicy w rzeźni. W 1943 na wieść o powstaniu polskiego wojska wyjazd do Władywostoku, potem
do Sielc n. Oką.
ZS 328
Jadwiga Szaden
ur. 1928, z d. Borowik
Moje wspomnienie
Mirosławiec, 1989
mps, oryg., 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja autorki 10.02.1940 wraz z rodziną ze wsi Mejszule (pow. Brasław, woj. wileńskie) do obw.
omskiego. Po „amnestii” w lutym 1942 opuszczenie Szadrichy, pobyt w domu dziecka w m. Barnauł, potem w Zudiłowie k. stacji Ałtajka. Praca w kołchozie wraz z dorosłymi Polakami. W maju 1946 powrót do Polski.
Wydane pt. Wspomnienie w: Wspomnienia Sybiraków, t. 4, Warszawa 1991.
ZS 329
Jan Gryn
ur. 1909
Na „gościnnej” ziemi radzieckiej w latach 1944–1947
Otwock, 1989
mps, kopia, 44 s.
Lata 1940–47. Udział autora w konspiracji na Zamojszczyźnie w 1940. Po wkroczeniu Armii Czerwonej aresztowanie
23.10.1944 we wsi Mchy (pow. Krasnystaw, woj. lubelskie). Od listopada 1944 obóz w Borowiczach (obw. nowgorodzki). Opis życia w obozie, próby ucieczek. Od lata 1946 w obozie k. Swierdłowska. Praca przy zbiorze ziemniaków
i kapusty, zimą w Swierdłowsku na budowach. Jesienią 1947 powrót do Polski, pobyt w Białej Podlaskiej, odszukanie
rodziny.
Wydane pt. „Roztopczem kak kłapy” w: Wspomnienia Sybiraków, t. 4, Warszawa 1991.
ZS 330
Władysław Swarcewicz
ur. 1924
Moje wspomnienia z pobytu w 270 obozie dla jeńców wojennych w ZSRR w 1944–1946
Warszawa, 1987
Lata 1943–46. Działalność konspiracyjna w AK na Polesiu. 15.11.1944 aresztowanie przez NKWD, osadzenie w Białej
Podlaskiej. 1.12.1944 wywiezienie do Borowicz (obw. nowgorodzki). Od lutego 1945 w obozie miejskim, następnie
w tzw. obozie szachtowym — praca przy wydobyciu węgla brunatnego. W lutym 1946 transport do Białej Podlaskiej.
Powrót reszty rodziny w 1956 (matka więziona w Workucie, ojciec w Mińsku, brat pod Orłem).
Wydane pt. „Polnische Banditen” w łagrach w: Wspomnienia Sybiraków, t. 4, Warszawa 1991.
ZS 331
Henryk Brzyski
ur. 1918
Czy warto być patriotą?
125
Wygnanów (woj. bialskopodlaskie), 1990
Lata 1944–48. Działalność konspiracyjna autora w AK. Aresztowanie 20.11.1944 w kolonii Ostrówek (pow. Lubartów, woj. lubelskie), wywiezienie do obozu w Borowiczach (obw. nowgorodzki). Praca w kopalni, głód, epidemia
czerwonki. Od lipca 1946 w obozie w obw. swierdłowskim. W styczniu 1947 skazany i przewieziony do obozu karnego w m. Krasnouralsk. Praca w kopalni miedzi do marca 1948. W kwietniu z punktu zbornego w Swierdłowsku
powrót do Polski.
ZS 332
Stefan Kurpiewski
ur. 1924
„Zapomnijcie o Polsce”
Ostrołęka, 1989
mps, kopia, 7 s.
Lata 1939–43. Autor i jego rodzina mieszkali we wsi Rozwory (pow. Ostrołęka), praca w gospodarstwie rolnym rodziców. Jesienią 1939 wkroczenie wojsk sowieckich, represje NKWD wobec ojca i brata. 19.06.1941 deportacja rodziny.
Opis warunków podróży — ciasnota w wagonie, brak wody, smród, choroby, zgony dzieci. 23.07.1941 dotarcie
do stacji Topczicha, pobyt w sowchozie Czystiunskij. Praca m.in. przy żniwach i sianokosach. 21.05.1943 autor zmobilizowany do wojska polskiego. Powrót matki i rodzeństwa do Polski w maju 1947.
ZS 333
Janina Czajka-Karpul
ur. 1929
Wspomnienia z 6-letniego pobytu w Związku Sowieckim
Warszawa, 1989
Lata 1939–46. Deportacja rodziny 10.02.1940 ze wsi Bortnica (pow. Dubno, woj. wołyńskie). Przejazd z Kotłasu saniami do posiołka Ust’-Zaruba (obw. archangielski). Praca mężczyzn przy wyrębie lasu. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej przeniesienie rodziny do Timoszyna. Śmierć trojga młodszego rodzeństwa. Przeniesienie do Czerewkowa.
Praca w pralni i w kołchozie. Śmierć ojca, aresztowanego przez NKWD i uwięzionego w Archangielsku. W 1944 dalsza
wędrówka — najpierw do Kotłasu, potem na Ukrainę (obw. charkowski). W 1946 wyjazd do Polski.
Wydane pt. „żadnych warunków do życia” w: Wspomnienia Sybiraków, t. 4, Warszawa 1991.
ZS 334
Jerzy Markiewicz
ur. 1911
„Sud’ba, bratok”
Warszawa, 1989
mps, oryg., 23 s.
Rok 1945. Aresztowanie, wywiezienie z Białegostoku w styczniu 1945. Obóz w m. Skopin (obw. riazański), praca
w kopalni węgla, warunki w obozie. Od maja 1945 pobyt w obozie w Stalinogorsku (obw. moskiewski). W lipcu autor
uznany za inwalidę. Opis łaźni dla więźniów, podziału chleba w stołówce, jadłospisu obozowego. Przyjazd do Warszawy 7.09.1945.
ZS 335
Irena Biber-Krasa
ur. 1925
Kamień Pomorski, 1989
rkps, oryg., 6 s.; mps, kopia 5 s.
126
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Ciecierówka (pow. Grodno, woj. białostockie) w okolice stacji Ozierki
(Ałtajski Kraj). Praca przy wyrębie lasu. Po sześciu latach ucieczka do sowchozu, ciężka praca, areszt za kradzież kilku
kilogramów zboża. Powrót do Polski w czerwcu 1946, osiedlenie w woj. szczecińskim.
Wydane pt. „Zabrali nas jak ptaki z gniazda” w: Wspomnienia Sybiraków, t. 4, Warszawa 1991.
ZS 336
Witold Ignaczewski
ur. 1919
„Sam zdechniesz”
Koło, 1989
mps, oryg., 36 s.
Załączniki: kopia dokumentu, wycinki prasowe, lista współwięźniów, korespondencja z ZS
Lata 1945–47. Aresztowanie 22.01.1945 w Kole, załadunek do transportu w Dęblinie, podróż towarowym pociągiem
do obw. mołotowskiego. Pobyt w obozach Kizieł, Kospasz, Jajwa. Przeniesienie do obw. swierdłowskiego: Kruticha,
Rież, Ałtynaj. Od lutego 1947 ponownie w obozie Rież, od kwietnia w Chudiakowie. Przyjazd 1.11.1947 do Białej
Podlaskiej, odszukiwanie rodziny.
ZS 337
Alojzy Klassek
ur. 1920 [?]
„Charoszyj wracz”
Rybnik, 1988
rkps, oryg., 30 s.
Lata 1939–44. Udział w kampanii wrześniowej w okolicach Zdołbunowa. Po 17.09.1939 obóz jeńców polskich w Szepetówce (Ukraińska SRR), następnie w Dniepropietrowsku. Transport nad Morze Białe. Praca przy wyrębie i spławie
drewna, w garncarni. Więzienie w Archangielsku, kara śmierci zamieniona na 10 lat ciężkich robót. Pobyt w łagrze
Kułojłag, praca w tajdze. Przyśpieszony kurs nauki z książek medycznych, praca w charakterze felczera. W marcu 1944
wcielenie do polskiego wojska.
ZS 338
Genowefa Opiela-Wajda
ur. 1926
„...śmierć głodowa... zjawiskiem codziennym”
Stary Sącz, 1988
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Jasna (pow. Przemyślany, woj. tarnopolskie). Po miesięcznej podróży
w towarowych wagonach dotarcie do stacji Niżnieudinsk (rej. irkucki), stamtąd saniami do uczastka Krasnyj Bor.
Po napaści Niemiec na ZSRR wędrówka przez Niżnieudinsk, Nowosybirsk do Buchary, pobyt w kołchozie w Enbekszy
(Kazachska SRR). Śmierć dwójki rodzeństwa i ojca. Wyjazd do Polski w marcu 1946.
ZS 339
Janina Turek-Kurpiel
ur. 1924
„Za co nas zesłano na Sybir, nie jest mi wiadome”
Liszkowice (woj. bydgoskie), 1990
mps, oryg., 3 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Koniuchy (pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie) do Ciopsy (rej. Niżnieudinsk, obw. irkucki). Praca w kopalni miki, opis warunków bytowych. Śmierć ojca i obu sióstr. W 1942 możliwość opuszczenia Syberii. Tułaczka po Rosji, praca w wiosce Opotnoje Pole (obw. irkucki) do 1946. Powrót
w maju 1946.
127
ZS 340
Walentyna Bogaczyk
ur. 1925
Nasza syberyjska tułaczka
Piwniczna, 1992
mps, kopia, 14 s.
Lata 1940–46. Wywiezienie w 1940 roku ze wsi Lesiszcze (pow. Łuck, woj. wołyńskie) do posiołka Chołm (rej. Tot’ma,
obw. wołogodzki). Śmierć rodziców. Wędrówka dzieci do m. Tot’ma, samodzielne zdobywanie pożywienia. W sierpniu
1944 przewiezienie do Krymiówki k. Odessy. Po dwóch latach powrót do Polski.
ZS 341
Adela Dominiczak
ur. 1928, z d. Kuszewska
Moja droga na obczyznę
Kłodawa, 1989 [?]
rkps, oryg., 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja w kwietniu 1940 z gajówki Olszowa (pow. Kowel, woj. wołyńskie), gdzie ojciec legionista był gajowym. Podróż pociągiem do posiołka Garaż (obw. iwanowski). Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej lepsze warunki pracy i swoboda poruszania się. Ojciec od jesieni 1943 w wojsku polskim. Powrót do Polski
w marcu 1946.
ZS 342
Jan Kirwiel
ur. 1926
Szlak cierpień
Wasiliszki (Litwa), b.d.p.
rkps, oryg., 68 s., format A5; mps, kopia, 12 s.
Lata 1947–53. Aresztowanie w lipcu 1947 we wsi Arcisze (pow. Szczuczyn, woj. nowogródzkie). W grudniu 1947
w Grodnie wyrok 5 lat ITŁ. Ucieczka z więzienia w Ostrynie, ukrywanie się, ponowne aresztowanie w sierpniu 1948,
kolejny wyrok — 7 lat łagrów. Pobyt w obozach w Łoszycy k. Mińska, Orszy, Krasnojarsku, od lata 1948 pobyt
w Jermakowie — budowa kolei. Zwolnienie w 1951, przewiezienie do Norylska. Po śmierci Stalina w 1953 powrót
w rodzinne strony.
ZS 343
Sabina Bzura
ur. 1911
Czytajcie — nie czytajcie
Olsztyn, 1989
Załączniki: list do redakcji tygodnika „Kobieta i Życie”
Lata 1939–46. Okupacja sowiecka. Wywiezienie 10.02.1940 z nadleśnictwa Stolin (pow. Stolin, woj. poleskie)
do obw. archangielskiego. W 1941 pobyt w Kirgizji, wieś koło m. Sary-Bułak, praca w charakterze nauczycielki
do 1946. Powrót z polskimi dziećmi ze szkoły w czerwcu 1946.
ZS 344
Adam Żarski
ur. 1926
Droga do Ojczyzny
Wrocław, 1987
mps, kopia, 179 s.
Załączniki: kopie i odpisy dokumentów, kopie korespondencji z lat 40. i 50., korespondencja z ZS
Lata 1944–55. Aresztowanie w grudniu 1944 w Borysławiu (pow. Drohobycz, woj. lwowskie). Pobyt w więzieniu w Drohobyczu. Wiosną 1945 wyrok 7 lat pracy w łagrach. Pobyt w Kazachstanie. Latem 1946 przeniesienie
do Carepki (rej. Dolinka), od wiosny 1947 pobyt w obw. karagandzkim. Zesłanie do Nowosybirska (grudzień 1951)
i Tomska (luty 1952). W ostatnim okresie pobyt w kilku posiołkach w Krasnojarskim Kraju. Powrót do Polski
w grudniu 1955.
128
ZS 345
Ryszard Klas
ur. 1925
Wspomnienia z Iszymskich Stepów
Brzeg, 1989–91
mps, oryg., 110 s.
Załączniki: mapa rejonu zesłania, mapki wsi, rysunki sprzętów oraz wyposażenia domów, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Wywiezienie 13.04.1940 z Wołkowyska (pow. Wołkowysk, woj. białostockie) do wsi Sztyrowka
(rej. Leninskij, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). Pobyt w obw. kokczetawskim. Opis warunków życia, relacji
między Polakami a ludnością miejscową. Powrót do Polski w kwietniu 1946.
ZS 346
Romuald Bartoszewicz
ur. 1933
Melbourne (Australia), 1989
Lata 1939–89. Autor — syn pracownika Straży Ochrony Kolei z m. Stołpce, wywieziony w kwietniu 1940 z Lidy
(woj. nowogródzkie). Pobyt we wsi Tokuszi (rej. Smirnowo, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR), praca na kolei
w Pietropawłowsku. W latach 1944–46 pobyt w obw. celinogradzkim (Kazachska SRR). Repatriacja w 1946, w 1959
emigracja wraz z rodziną do Australii.
ZS 347
Władysław Edward Szkoda
ur. 1922
Curriculum vitae
Londyn, 1990
mps, oryg., 3 s.
Lata 1940–86. Aresztowanie 20.06.1940 w Łucku (pow. Łuck, woj. wołyńskie). Wyrok kary śmierci zamieniony
na 25 lat pracy w łagrach. Do września 1941 pobyt w Workucie (Komi ASRR). Po „amnestii” wstąpienie do armii Andersa w Buzułuku, do Szkoły Podchorążych. Kolejne etapy życia zawodowego i społecznego na emigracji.
ZS 348
Marian Tytko
ur. 1923
Wspomnienia z lat deportacji w głąb ZSRR
Pińczów (woj. kieleckie), 1990
mps, oryg., 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja w kwietniu 1940 z Kolonii Różyn (pow. Kowel, woj. wołyńskie), pobyt na zesłaniu w obw.
tomskim, w szpitalu w Tomsku, następnie w 1944 w Stawropolskim Kraju. Powrót do Pińczowa w czerwcu 1946.
ZS 349
Emil Ciawłowski
Pół wieku temu
Buenos Aires (Argentyna), 1989
mps, oryg., 16 s.
Rok 1939. Autor, kapral z Poleskiej Dywizji Piechoty, po nieudanej obronie odcinka Szczerców–Bełchatów wraz z oddziałem ochrania ewakuację rządu polskiego do Zaleszczyk. Aresztowanie żołnierzy przez Armię Czerwoną 17.09.1939
w Tarnopolu. Opis wkroczenia Rosjan do Tarnopola, rozbrajania oddziałów polskich, pierwszych dni po aresztowaniu
— przemarsz przez Podwołoczyska (wieś graniczna) do ZSRR.
ZS 350
Urszula Sztandera
ur. 1930, z d. Kostrubiec
Krzywda niewinnych dzieci
Gdynia, 1992
mps, oryg., 14 s.
129
Lata 1938–46. Wywiezienie rodziny w kwietniu 1940 ze Zdołbunowa (woj. wołyńskie) w okolice m. Bułajewo
(obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). Ojciec (st. wachmistrz KOP) aresztowany we wrześniu 1939, więziony
w Równem, ginie w Ostaszkowie. Przeniesienie rodziny jesienią 1940 do m. Jesil (obw. celinogradzki), w latach
1942–46 pobyt w m. Kuszmurun (obw. kustanajski). Repatriacja w 1946.
ZS 351
Maria Jadwiga Żerebecka
ur. 1910
b.m.p., b.d.p.
mps, oryg./kopia, 16 s.
Lata 1940–48. Deportacja 10.02.1940 z m. Gołogóry (pow. Złoczów, woj. tarnopolskie), pobyt na zesłaniu w m. Noszul nad rz. Łuzą (rej. Objaczewo, Komi ASRR). Praca w charakterze wychowawczyni w domu dziecka, w księgowości
w tartaku w Noszulu. Po „amnestii” wyjazd do Uzbekistanu. Droga do armii Andersa, ewakuacja do Teheranu. Organizacja szkolnictwa polskiego. Pobyt w Isfahanie (kierowniczka Zakładu Pierwszego Chłopięcego „Baghno”, potem Zakładu Nr 6 dla dziewcząt). 24.06.1944 na zaproszenie rządu Nowej Zelandii wyjazd z polskimi dziećmi do Wellington,
pobyt w obozie dla polskich dzieci w Pahiatua. W czerwcu 1948 powrót do Polski.
ZS 352
Leon Charewicz
ur. 1916
Urywki wspomnień
Warszawa, b.d.p.
mps, kopia, 13 s.
Lata 1944–56. Autor jako żołnierz AK rozbrojony i aresztowany w sierpniu 1944 w Puszczy Rudnickiej (woj. wileńskie). Internowanie w obozie przejściowym w Miednikach k. Wilna. Transport do Kaługi, wcielenie do Armii Czerwonej. Jesienią 1944, po odmowie złożenia przysięgi wojskowej, praca przy wyrębie lasu. Powrót do Polski w styczniu
1946. Prześladowania powojenne.
ZS 353
Marian Galant
ur. 1931
Białogard, 1992
Załączniki: kopie dokumentów, lista zesłańców, uzupełnienie wspomnień, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Gaje (woj. lwowskie) do m. Ałzamaj (rej. Niżnieudinsk, obw. irkucki).
Po „amnestii” wyjazd w listopadzie 1941 do Kazachstanu do kołchozu Stalina koło m. Turkiestan (obw. czymkiencki), praca na polach bawełny. Od 1943 pobyt w domu dziecka w m. Czułakkurgan, od 1945 w kopalni rudy ołowiu
w m. Aczisaj (obw. czymkiencki). Repatriacja 3.05.1946.
ZS 354
Krystyna Trątnowiecka
ur. 1932, z d. Szostkiewicz
Wspomnienia Krysi. Oj Sybirze, Sybirze!
Kielce, 1989
mps, kopia, 27 s.
Załączniki: kopia dokumentu, kopie opowiadań autorki pt. Wspomnienia z Siemioziornej, O stałych mieszkańcach Siemioziornej..., fragmenty wspomnień wydane w tygodniku „Kobieta i Życie”, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze Stanisławowa (woj. stanisławowskie) do wsi Siemioziornaja (rej. Priesnogorowka, obw. kustanajski, Kazachska SRR). Zbeletryzowany opis życia na zesłaniu — warunki mieszkaniowe,
praca, walka z głodem, chorobami, kontakty z miejscową ludnością i zesłańcami różnych narodowości. Repatriacja
z Kustanaju wiosną 1946.
ZS 355
Franciszek Sosin
ur. 1917
Moja wojenna tułaczka
Busko-Zdrój, 1989
mps, kopia, 35 s.
130
Lata 1944–46. Krótka historia rodziny i działalności autora w AK. Aresztowanie 16.11.1944 we wsi Orzelec Duży
(woj. kieleckie). Pobyt w areszcie tymczasowym w Biskupcu, w więzieniu w Mielcu, w obozie w Przemyślu. Transport
do Borowicz (obw. nowgorodzki), pobyt w podobozach w Jogle i Szybotowie (obw. nowgorodzki). Praca przy ustawianiu słupów wysokiego napięcia, wypadki, choroby, walka z głodem. W maju 1945 przeniesienie do obozu „leśnego”
k. Borowicz. Obserwacje dotyczące traktowania jeńców niemieckich i internowanych żołnierzy AK. Przyjazd do Białej
Podlaskiej w marcu 1946. Opieka sióstr PCK, podróż do Kielc.
ZS 356
Janina Mięsowicz
ur. 1932, z d. Pyś
Przemyśl, 1989
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze Lwowa do Kazachstanu. Pobyt w obw. semipałatyńskim, od 1942 we wsi
Znamienka. Ciężka praca matki, głód, nędza, choroby, konieczność żebrania i kradzieży. Od 1944 nauka w szkole
rosyjskiej. W maju 1946 dzięki staraniom ojca powrót do Polski.
ZS 357
Tadeusz Czerniak
ur. 1929
Warszawa, b.d.p.
Lata 1940–46. Deportowany 10.02.1940 z pow. Zborów (woj. tarnopolskie) do wsi Siurowo (Komipiermiacki OA).
Praca przy wyrobie łapci. Pobyt w okolicach Saratowa.
ZS 358
Julia Rouck-Jarosińska
ur. 1926
Podróż wbrew woli. Wspomnienia z Kazachstanu...
Kanada, 1972–75
mps, kopia, 89 s.
Lata 1940–42. Deportacja 13.04.1940 ze Szczuczyna (woj. nowogródzkie). Transport z Różanki n. Niemnem przez
Wołkowysk, Mikaszewicze, Homel, Kursk, Woroneż, Penzę, Krasnoufimsk, Kurhan do stacji Mamlutka (Kazachska SRR),
stąd do kołchozu im. Lenina (rej. Mariewka). Życie na zesłaniu, stosunki rodzinne i międzysąsiedzkie. Po „amnestii”
przeniesienie we wrześniu 1941 do Mariewki. W czerwcu 1942 wyjazd do Jangi-Jul (Uzbecka SRR). Ze względu na młody wiek autorka nie przyjęta do Pomocniczej Służby Kobiet, skierowana do szkoły junaczek. W sierpniu 1942 z armią
Andersa przybycie do Pahlewi w Iranie.
ZS 359
Mieczysław Sidor
ur. 1919
Z zapisków w kalendarzyku
Warszawa, 1990
mps, kopia, 28 s.
Lata 1941–43. Powołanie do Armii Czerwonej 23.04.1941 w Równem (woj. wołyńskie). Szkolenie w m. Orzeł w dywizji
piechoty. W lipcu 1941 w obozie w Iżewsku (Udmurcka ASRR). Praca w strojbatalionie (robotnik rolny, pomocnik murarza, mechanik samochodowy). 20.11.1941 przeniesienie do m. Czur, praca przy wyrębie lasu i załadunku wagonów.
W 1942 mimo demobilizacji zakaz zmiany miejsca pobytu, praca przymusowa w lesopunkcie Czur. 18.02.1943 dzięki
pomocy kolegów powrót do Iżewska, w maju wyjazd do armii Berlinga.
ZS 360
Jan Belina
ur. 1927
Ucieczka z kopalni
Warszawa, 1989–90
131
Załączniki: kopie zdjęć, kopia dokumentu, lista zesłańców
Lata 1940–44. Deportacja 13.04.1940 z m. Stołpce (woj. nowogródzkie) do wsi Kreszczenka (rej. Mariewka, Kazachska SRR). Pobyt w kołchozie Nowyj Trud. Jesienią 1943 pobyt w m. Kounradzkij (obw. dżezkazgański) na kursie
maszynistów ekskawatorów. Wiosną 1944 ucieczka z kopalni, niebezpieczna wędrówka przez stepy do wsi Ułanbel,
zgłoszenie się do komisji poborowej w m. Dżambuł. Służba w Armii Czerwonej, następnie po udowodnieniu polskiego
pochodzenia armia Berlinga (1944).
ZS 361
Bronisław Radomski
ur. 1922
Z Sambora na Kołymę
Częstochowa, 1980
mps, kopia, 23 s.; mps, oryg., 48 s.
Załączniki: kopie zdjęć obrazów religijnych malowanych na Kołymie, kopie dokumentów, fragment wspomnień opublikowanych pt. Moje wigilie w więzieniach i obozach sowieckich („Niedziela”, 23–30 grudnia 1990), korespondencja z ZS
Lata 1944–55. Aresztowanie za przynależność do AK 6.01.1945 w Samborze (woj. lwowskie). Więzienie w Drohobyczu, wyrok 10 lat ITŁ. Od połowy grudnia 1945 pobyt w m. Lowszyno (obw. mołotowski). Praca w ambulatorium obozowym. Pobyty w kolejnych obozach (Kamgez nad rz. Kamą, Gajwo, w m. Mołotow). Jesienią 1949 praca w szpitalu
więziennym w porcie Wanino (Chabarowski Kraj). Od listopada 1949 w Magadanie, od końca 1950 w specłagrze Budugiczag Dolny (praca w kopalni). 2.09.1953 zwolnienie i przewiezienie do Magadanu na bezterminowe zesłanie. Praca
w charakterze lekarza dyżurnego w pogotowiu ratunkowym. W 1955 pozwolenie na wyjazd do Polski.
ZS 362
Henryk Konowrocki
ur. 1925
Byłem żołnierzem Szarych Szeregów — obwód „Mewa-Kamień”
Cisie (woj. siedleckie), 1988–89
mps, kopia, 30 s.
Lata 1944–54. Aresztowanie za przynależność do AK 22.10.1944 we wsi Tyborów (pow. Mińsk Mazowiecki,
woj. warszawskie). Skazanie na karę śmierci, osadzenie w więzieniu w Brześciu. Pobyt w więzieniu przejściowym
w Orszy, w szpitalu więziennym. Zmiana wyroku na 10 lat ITŁ. Pobyty kolejno w więzieniach w Homlu, Orle, Moskwie
i Gorkim. Od sierpnia 1946 osadzony w łagrze w Suchobiezwodnoje (obw. gorkowski). W listopadzie 1949 ponownie
w więzieniu w Gorkim, następnie w Kirowie i w Workucie. Praca w kopalni do czerwca 1953. Zwolnienie, wyjazd do
Pot’my (Mordwińska ASRR). 5.01.1954 przyjazd do Tomaszowa Lubelskiego. Śledztwo UB, po którym otrzymał zaświadczenie o zwolnieniu z więzienia i kartę repatriacyjną.
ZS 363
Mieczysław Zawodniak
ur. 1913
Byłem trupowozem
Legionowo, 1989
mps, oryg., 9 s.
Rok 1945. Aresztowanie za przynależność do AK 20.01.1945 we wsi Przedborze (pow. Płock, woj. warszawskie).
Pobyty w więzieniach w Lipnie i Płocku. Z Ciechanowa wywiezienie do łagru Siewiernaja Griwa (obw. moskiewski).
Praca na polach torfowych. Latem 1945 pobyt w szpitalu, przydzielenie do grupy „trupowozów” (wywożenie zmarłych
z obozu). Zwolnienie i powrót do Polski w październiku 1945.
ZS 364
Irena Żurawska
ur. 1929, z d. Szablińska
„Polaczki-sobaczki”
Wałbrzych, 1989
132
mps, oryg., 42 s.
Lata 1940–46. Autorka z ojcem wywieziona latem 1940 z Włodzimierza (woj. wołyńskie) do posiołka koło m. Tieguldiet (obw. tomski). Po „amnestii” wyjazd w październiku 1941 do rej. Kożewnikowo. Praca przy uprawie tytoniu
we wsi Kiriejewsk. W lipcu 1944 przyjazd do Stawropolskiego Kraju, praca w kołchozie. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 365
Zofia Woźnicka-Hładyszewska
ur. 1927
„...wspomnienia strachu i bólu...”
Mały Grabin (pow. Ostróda), 1990
mps, oryg., 5 s.
Załączniki: kopia dokumentu, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja w lutym 1940 ze wsi Chutory Starokorzeckie (pow. Równe, woj. wołyńskie) do wsi Kriemienczug (obw. kokczetawski, Kazachska SRR) do kołchozu Kirowa. Praca w polu i przy obrządku bydła. W 1945 pobyt
w szpitalu. Powrót do zdrowia dzięki opiece pielęgniarki Polki. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 366
Maria Krupowicz-Jung
ur. 1923
„Duraczka”
Legnica, 1989
mps, oryg., 12 s.
Lata 1944–48. Aresztowanie 8.09.1944 we wsi Zaleskie (pow. Lida, woj. nowogródzkie) za współpracę z AK. Więzienie
w Lidzie, w marcu 1945 etapami przez Mińsk i Gorki przyjazd do więzienia na Łubiance w Moskwie. Wyrok 4 lata ITŁ.
W czerwcu 1945 w więzieniu w m. Gorki, potem w m. Suchobiezwodnoje (obw. gorkowski). Praca przy załadunku wagonów i wyrębie lasu. Od lutego do lipca 1946 pobyt w szpitalu. Zimą 1947 ponowny pobyt w szpitalu, po wypisaniu
praca w szwalni. 10.09.1948 zwolnienie z łagru, wyjazd do obozu przejściowego w Brześciu. 30.09.1948 przyjazd
do Białej Podlaskiej.
ZS 367
Irena Szymkowiak
ur. 1925
„Tu Polski waszej nie było i nie będzie”
Żydowo (woj. poznańskie), 1988
mps, oryg., 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 29.06.1940 ze wsi Schodnica (pow. Drohobycz, woj. lwowskie) do m. Bodajbo (obw. irkucki). Praca przy wyrębie lasu. W 1943 konieczność przyjęcia obywatelstwa ZSRR. W październiku 1944 przeniesienie
do sowchozu Biełopolje (rej. Krasnyj Kut, obw. saratowski). Powrót do Polski w kwietniu 1946.
ZS 368
Kazimierz Kaniewski
ur. 1933
„...żryj”
Międzyzdroje, 1990
Lata 1940–46. Deportacja 29.06.1940 ze wsi Schodnica (pow. Drohobycz, woj. lwowskie) do Bodajbo (obw. irkucki). Walka o byt, podkradanie jedzenia w stołówce. Od października 1944 w sowchozie Biełopolje (rej. Krasnyj Kut,
obw. saratowski). Po otrzymaniu zezwolenia jesienią 1945 wyjazd do polskiego punktu zbornego w Saratowie. Powrót
133
ZS 369
Irena Gołębiowska-Jabłońska
ur. 1922
„...za co?”
Zduńska Wola, 1991
Załączniki: kopia dzienniczka i wierszy autorki, korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Autorka (córka nauczyciela z Sanoka) we wrześniu 1939 przenosi się z matką i bratem do m. Podbuż (pow. Drohobycz, woj. lwowskie). Deportacja 29.06.1940 do uczastka Alor (obw. irkucki). Praca przy zrywaniu
trawy, wyrębie i sortowaniu drewna oraz pomiarach geodezyjno-kartograficznych. W sierpniu 1941 przeniesienie
do m. Artiomowskij. Choroba i pogrzeb matki. Od maja 1942 pobyt w m. Bodajbo. Aresztowanie 4.05.1943, pobyt
w obozie w m. Tielma, powrót do Bodajbo, praca w szwalni. W 1944 przesiedlenie do sowchozu Biełopolje (rej. Krasnyj Kut, obw. saratowski). Repatriacja w 1946.
ZS 370
Jan Czajkowski
Nad rzeką Kosju
Elbląg, 1990
mps, oryg., 6 s.
Załączniki: kopia wywiadu z autorem pt. Wróg Generalissimusa („Wieczór Wybrzeża” 1990), korespondencja z ZS
Lata 1944–48. Aresztowanie 28.12.1944 w Lidzie (woj. nowogródzkie) za działalność w AK. Więzienie w Grodnie,
11.05.1945 wyrok 10 lat ITŁ. W lipcu 1945 transport do łagru w Kosju (Komi ASRR). Warunki panujące w obozie,
praca przy budowie nasypów kolejowych; trzymiesięczny pobyt w szpitalu. W sierpniu 1948 przeniesienie więźniówPolaków do Peczory. Powrót do Polski w październiku 1948 przez obóz przesyłowy w Brześciu.
ZS 371
Józefa Cieszko-Knigina
ur. 1921
„Kurort”
Brack (obw. irkucki), 1990
mps, kopia, 12 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopia zdjęcia, artykuł pt. Historia jednego życia („Panorama Polska” 1990, nr 9),
korespondencja z ZS
Lata 1939–90. Represje sowieckie po zajęciu Lidy 22.09.1939. Wybuch wojny niemiecko-sowieckiej w 1941. Aresztowanie 28.07.1945 przez NKWD za działalność w AK. Pobyt w więzieniu w Lidzie. Wyrok 18.12.1945, transport przez
Mińsk, Orszę do Jagrinłagu (obw. archangielski). Od lutego 1946 praca przy budowie miasta Mołotowsk i stoczni, potem w pracowni krawieckiej. Przeniesienie w 1949 więźniów politycznych do obozów o zaostrzonym rygorze — Ozierłag (obw. irkucki). Warunki życia i pracy w łagrach — budowa torów kolejowych, walka z głodem, chorobami, obchody świąt katolickich, solidarność więźniów. Zwolnienie w 1955 i pobyt na zesłaniu w m. Tajszet. Decyzja o pozostaniu
w Bracku (obw. irkucki). Działalność w „Memoriale”.
ZS 372
Michał Biłas
ur. 1918
„...ty budiesz umieraty”
Przemyśl, 1990
rkps, oryg., s. 4; mps, oryg., 5 s.
Lata 1940–43. Powołanie jesienią 1940 do Armii Czerwonej z Dołhomościsk (pow. Mościska, woj. lwowskie). W końcu
czerwca 1941 przeniesienie z Kostromy (obw. jarosławski) do strojbatalionu k. Kirowa. Praca przy budowie magistrali
kolejowej, kopaniu rowów. W 1942 wyjazd na ochotnika do m. Kołomna (obw. moskiewski) — praca w odlewni stali.
Aresztowanie „za antysowiecką agitację”. Więzienie Butyrki w Moskwie, wyrok 10 lat ITŁ. Pobyt w obozie w Rybińsku
(obw. jarosławski). Wywiezienie w 1943 do m. Trojec (obw. czkałowski) — szykany, brak pracy, walka z głodem,
skrajne wycieńczenie autora. Jesienią 1943 przyjęcie do armii Berlinga.
134
ZS 373
Antonina Tamulewicz-Nowicka
ur. 1923
„...tylko siekierę i piłę...”
Bydgoszcz, 1989
Załączniki: kopie dokumentów, szkic rozmieszczenia posiołków, korespondencja z ZS
Lata 1940–45. Deportacja 10.02.1940 z m. Linica (woj. wileńskie) do obw. tomskiego. Pobyt na zesłaniu w uczastku
Almiakowo; praca przy wyrębie i spławianiu drewna oraz budowie magistrali kolejowej. Pobyt w posiołku Wierszynino nad rz. Ułujuł, zwanym „Warszawa”. W październiku 1941 nielegalny wyjazd do m. Buturino, praca w sowchozie
Apsagaczewo (rej. Asino). Od marca 1942 pobyt w m. Asino. Mobilizacja 20.05.1943 do armii Berlinga, służba w batalionie im. E. Plater do października 1945.
ZS 374
Zbigniew Kotowski
ur. 1930
Głodne stepy
Łańcut, 1989
mps, oryg., 35 s.
Lata 1940–46. Deportacja w kwietniu 1940 z Lubaczowa (woj. lwowskie) do m. Ługowoje (obw. aktiubiński, Kazachska SRR). Opis transportu, warunków życia w kołchozie „Czerwony Sierp”, ciężkiej pracy, walki z głodem, chorobami,
pasożytami, stepowych polowań, nauki w rosyjskiej szkole. Wiadomość o podpisaniu układu Sikorski–Majski i tworzeniu polskiego wojska. Wiosną 1943 przymusowa paszportyzacja. Złagodzenie represji po interwencji ZPP. Organizacja
nauczania, przesyłki z polską prasą i pisemkami dla dzieci. Na przełomie 1943 i 1944 pogorszenie warunków (głód,
epidemie). W sierpniu 1944 przesiedlenie na Ukrainę, pobyt w sowchozie Pietrowsk. Praca i zdobywanie pożywienia,
pomoc materialna ZPP. Repatriacja w 1946.
ZS 375
Aniela Kamińska-Zięba
ur. 1928
Dzieci polskich burżujów
Wałbrzych, 1990
mps, oryg., 10 s.
Lata 1939–48. Deportacja 10.02.1940 z m. Majdan (pow. Drohobycz, woj. lwowskie) do rej. Ust’-Iszim (obw. omski).
Po śmierci matki pobyt w domu dziecka w Omsku, następnie w domu dziecka w m. Szajtańsk (obw. tiumeński).
Od 1943 roku praca w fabryce zbrojeniowej w Omsku. Ucieczka do wsi Michajłowka (obw. riazański), praca w kołchozie. Przeniesienie do obw. moskiewskiego. Skazanie za opuszczenie pracy, pobyt w więzieniu Krasnaja Priesnia
w Moskwie. W lipcu 1945 zwolnienie, powrót do rodzinnego Majdanu. Repatriacja w 1946. Sprowadzenie do Polski
w 1948 roku brata i siostry z domu dziecka w ZSRR.
ZS 376
Józef Wyszyński
ur. 1910
„Wolnonajomnyj”
Warszawa, 1990
mps, oryg., 6 s.
Lata 1944–47. Aresztowanie we wrześniu 1944 w m. Lubowicz Wielki (pow. Wysokie Mazowieckie) za przynależność
do AK. Po wyroku (5 lat ITŁ) pobyt w więzieniach w Brześciu i w Orszy. Wywiezienie do łagrów w Komi ASRR (Peczora, Workuta, Kosju), praca przy budowie baraków i mostów. W 1945 pobyt w szpitalu w Peczorze. Powrót do Polski
we wrześniu 1947. Rok później aresztowanie przez UB za przynależność do AK.
135
ZS 377
Józef Dzikowski
ur. 1928
„Wigilijne polowanie Sybir 1945”
Kielce, b.d.p.
mps, oryg., 21 s.
Załączniki: kopia zdjęcia, kopia mapy, uzupełnienie wspomnień
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z okolic Pińska do m. Kokczetaw (Kazachska SRR). Pobyt na zesłaniu we wsi
Łobanowo (rej. Arykbałyk, obw. kokczetawski). Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 378
Tadeusz Stachowski
ur. 1931
Londyn, 1989–91
kopia publikacji, 6 s., format A3
Załączniki: kopie dokumentów, kopia mapy regionu zesłania, korespondencja z ZS
Lata 1940–42. Deportacja w czerwcu 1940 ze Lwowa do wsi Lebiediewka (obw. omski). Po „amnestii” w 1941 wyjazd
do armii Andersa do m. Ługowoje (obw. dżambulski, Kazachska SRR). Ewakuacja wraz z wojskiem do Iranu 5.04.1942.
Pobyt z matką w Afryce.
ZS 379
Wiesława Rejnson
ur. 1925
Bez wyroku
Gdańsk, 1988
mps, kopia, 58 s.
Załączniki: lista zesłańców, kopie listów z lat 40., kopie wpisów do pamiętnika z zesłania, korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Autorka, mieszkanka Chorzowa, po wybuchu wojny ewakuowała się z rodziną na wschód Polski. Deportowana 29.06.1940 z Supraśla (woj. białostockie) do posiołka Orlecy (obw. archangielski). Powołanie brata do armii
Berlinga w 1943. W czerwcu 1944 przeniesienie do wsi Kirikowka-Janowka (obw. sumski, Ukraińska SRR). Repatriacja
w lutym 1946.
ZS 380
Józef Sigda
ur. 1911
Nowy wróg
Bytom, 1991
mps, oryg., 50 s.
Załączniki: kopie korespondencji urzędowej, korespondencja z ZS
Lata 1944–55. Aresztowanie w Nowosielcach (pow. Przeworsk, woj. lwowskie) w październiku 1944 za przynależność do AK. Pobyt w więzieniach w Rzeszowie i Przemyślu, wywiezienie w grudniu 1944 do obozu Jogła k. Borowicz
(obw. nowgorodzki). Od września 1946 w Swierdłowsku (wyrok 5 lat łagru za ucieczkę z obozu). W październiku 1946
pobyt w m. Niżnij Tagił. Od lata 1947 w Kazachstanie, w 1950 w Turuchańsku (Krasnojarski Kraj), w 1954 w Riazaniu.
ZS 381
Stefania Kondratowicz
ur. 1921
Z życia wzięte
Łódź, 1989–90
mps, oryg., 10 s.; mps (druga wersja), kopia, 10 s.
Lata 1944–56. Aresztowanie 24.12.1944 w Wiłkomierzu na Litwie za udział w nabożeństwie religijnym. Pobyt w latach 1945–47 w więzieniu w Wiłkomierzu, wyrok 8 lat. Pobyt w więzieniu Łukiszki w Wilnie, wywiezienie na budowę
kanału Wołga–Don k. Wołgogradu. W latach 50. pobyt w Igarce, następnie w okolicach m. Penza. Powrót na Litwę do
Wiłkomierza w 1953. Przyjazd do Polski w 1956.
136
ZS 382
Antoni Woźniak
ur. 1908
Moje wspomnienia
Włocławek, 1988
mps, kopia, 41 s.
Załączniki: kopie listów z zesłania, kopie dokumentów, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1940–55. Autor (leśnik) deportowany z osady Wieliczkowicze (pow. Brześć, woj. poleskie) 10.02.1940 do posiołka Warda (rej. Chołmogory, obw. archangielski). W latach 1941–42 mąż zaufania. W lutym 1943 aresztowany,
wyrok w czerwcu 1943 (10 lat ITŁ). Pobyt w łagrach Jercewo (obw. archangielski), Woronino (obw. wołogodzki),
w obw. saratowskim, w Komi ASRR, w Bracku, w okolicach Irkucka. Po odbyciu kary jesienią 1952 przewieziony
do rej. Kazaczinsk (Krasnojarski Kraj). Powrót do Polski w grudniu 1955.
ZS 383
Kazimierz Chmura
ur. 1922
W sieciach bezprawia
Leżajsk, 1981
mps, kopia, 259 s.; mps (druga wersja z 1991), oryg., 135 s.
Załączniki: oryg. zdjęć, kopie zdjęć, oryg. dokumentu, kopie dokumentów i listów, lista współwięźniów, szkice miejsc
pobytu
Lata 1945–55. Aresztowanie 13.03.1945 w Drohobyczu (woj. lwowskie). Wywiezienie do Workuty (Komi ASRR), praca
w kopalni. Przeniesienie do m. Kniażpogost — praca przy budowie domów, gaszenie pożaru tajgi. Od jesieni 1946
w osiedlu Wiezdino, potem m.in. w Ajkino (na trasie Kotłas–Uchta). Udział w ekspedycji do opuszczonej osady Lemta
n. Peczorą. Praca przy budowie kuchni i piekarni. W 1947 ucieczka do Drohobycza, powtórne uwięzienie i odesłanie
w listopadzie 1947 do Workuty. Założenie rodziny, narodziny synów. Powrót do Polski w maju 1955.
ZS 384
Marian Bryk
ur. 1926
Bohaterowie i katorżnicy
Częstochowa, 1990
mps, kopia, 59 s.
Załączniki: kopie dokumentów, lista współwięźniów, korespondencja z ZS
Lata 1944–46. Aresztowanie w październiku 1944 w Połańcu (pow. Sandomierz, woj. kieleckie) za przynależność
do AK, wywiezienie 6.12.1944 do Borowicz (obw. nowgorodzki), pobyt w podobozie Jogła. Praca przy odgarnianiu
śniegu i obsłudze obozu. W lutym 1944 wymarsz do obozu miejskiego, przesłuchania, praca w fabryce zbrojeniowej.
Choroba i pobyt w szpitalu, powrót do Jogły. Jesienią i zimą 1945 prace przy budowie nowoczesnego kołchozu
im. Lenina. Organizowanie imprez artystycznych. Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 385
Elżbieta Ciszewska
ur. 1925, z d. Kozicka
Warszawa, 1992
rkps, oryg., 2 s.
Załączniki: oryg. zdjęcia, kopie dokumentów
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Milanowicze (pow. Kowel, woj. wołyńskie) do posiołka Jeżma
(obw. archangielski). W 1943 za odmowę przyjęcia obywatelstwa radzieckiego skazanie wraz z matką, osadzenie
w obozie Tałagi k. Archangielska. Zwolnienie w 1944, przewiezienie na Ukrainę do sowchozu Łozowatka (obw. kirowogradzki). Powrót do Polski 10.02.1946.
ZS 386
Władysław Zawistowski
ur. 1921
Warszawa, 1989
rkps, oryg., 18 s.
Lata 1940–45. Aresztowanie za przekroczenie granicy w styczniu 1940. Więzienie w Zarębach Kościelnych
(pow. Ostrów Mazowiecka, woj. warszawskie), następnie w Brześciu. Uwolnienie po wybuchu wojny niemiecko-sowie-
137
ckiej w czerwcu 1941. Masowe mordy dokonywane przez Niemców na Żydach i bolszewikach w Brześciu. Wywiezienie
na roboty do Niemiec. Powrót do Warszawy 5.03.1945.
ZS 387
Karol Sokołowski
ur. 1906
Żołnierze Armii Krajowej w ZSRR w latach 1944–1946
Warszawa, b.d.p.
rkps, oryg., 20 s.
Lata 1944–46. Aresztowanie w listopadzie 1944 w Zielonce k. Warszawy za działalność w AK. Więzienie w Wołominie
i Sokołowie Podlaskim. W listopadzie 1944 przewiezienie do obozu w Borowiczach (obw. nowgorodzki). Od stycznia
1945 pobyt w podobozie w osiedlu Ust’je. Praca m.in. przy budowie linii elektrycznej i wydobyciu gazu ziemnego.
Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 388
Józef Milenkiewicz
ur. 1921
Wspomnienia
Garbno (woj. olsztyńskie), 1991
mps, kopia, 20 s.
Załączniki: kopia artykułu autora pt. Wspomnienia Sybiraka
Lata 1945–55. Aresztowanie 12.03.1945 w Kuźnicy Białostockiej (pow. Sokółka, woj. białostockie). Pobyt w więzieniu w Wołkowysku. Wyrok śmierci zamieniony 10 lat pracy w łagrach. Więzienie w Orszy (obw. smoleński), następnie
praca w łagrach w Mołotowsku (obw. archangielski) i Dudince (Krasnojarski Kraj). Później praca m.in. w łagrze
w Norylsku (Krasnojarski Kraj). Strajk w łagrze w 1953. Zwolnienie w październiku 1954. Powrót do Polski w grudniu
1955.
ZS 389
Leokadia Branas
ur. 1930, z d. Jurek
„...i z piekła jest wyjście”
Daszów (woj. leszczyńskie), 1989–90
rkps, oryg., 13 s.; rkps (druga wersja), oryg., 12 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Januarowo (pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie) do posiołka Rossochi (obw. archangielski). Warunki panujące w barakach, praca rodziców, nauka w szkole. Od 1942 pobyt rodziny
we wsi w rej. szenkurskim. Paczki żywnościowe z Ameryki, łapanie żab — ratunek przed głodem; praca w kołchozie,
epidemia tyfusu. Od maja 1944 pobyt na Ukrainie w sowchozie Rajmontarowka (obw. kirowogradzki). Repatriacja
w lutym 1946.
ZS 390
Witold Hryniewiecki
Dni pamiętne
Abieź (Komi ASRR), 1955
rkps (wiersz), kopia, 64 s.
Lata 1948–59. Aresztowanie w lipcu 1948 w okolicach Wołkowyska (woj. białostockie). Wyrok 25 lat pracy w łagrach;
w grudniu 1948 wywiezienie do Komi ASRR. Pobyt w Workucie, Abiezi, Incie. W styczniu 1956 odesłanie do Pot’my
(Mordwińska ASRR), zwolnienie w czerwcu 1956. Powrót do rodzinnej wsi w okolicach Wołkowyska. W 1959 przyjazd
do Polski.
ZS 391
Stanisław Jarosz
ur. 1928
Nowy Korczyn, 1992
mps, oryg., 23 s.; mps (druga wersja), kopia, 28 s.
Załączniki: kopie korespondencji
138
Lata 1940–46. Wywiezienie z rodziną 10.02.1940 z Dorochowa (woj. stanisławowskie) do wsi Mysowoje (rej. Uwat,
obw. omski). Od października pobyt w osiedlu nad rz. Turtas (na płn. od Tobolska). Praca w lesie, wyrób drewnianych
części broni. Pobyt w szpitalu. Śmierć ojca. Przeniesienie do m. Uszarowa, do matki. Od listopada 1944 we wsi Biereżenka k. Kirowogradu. W maju 1946 przyjazd do Polski.
ZS 392
Witold Rekus
ur. 1922
Wspólniczki szatana
Otwock, 1992
mps, kopia, 31 s.
Załączniki: lista współwięźniów
Lata 1945–57. Aresztowanie przez NKWD w styczniu 1945 w Burbiszkach (pow. Suwałki). Pobyt w więzieniu w Łoździejach i Mariampolu (Litewska SRR). W lipcu 1945 wywiezienie do Komi ASRR. Do listopada 1946 praca w łagrach
k. Workuty. Po zwolnieniu starania o repatriację. Powrót do Polski w 1957.
ZS 393
Barbara Piotrowska-Dubik
ur. 1927
To było kiedyś. Z młodzieńczych lat 1939–46
Warszawa [?], b.d.p.
mps, kopia, 224 s.
Załączniki: spis posiadanych dokumentów
Lata 1939–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Barysz (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie). Pobyt w sowchozie „Krasnyj Kazachstan” (rej. Nowaja Szulba, obw. semipałatyński). Wypas świń, praca w polu, nauka w szkole. W listopadzie 1942
przeniesienie do Semipałatyńska. Od jesieni 1944 nauka w polskiej szkole. Pobyt w szpitalu, praca w polu. Wiosną
1946 egzamin maturalny. Powrót do Polski 28.05.1946.
Wydane pt. Kwiaty na stepie, Warszawa 1997.
ZS 394
Wanda Czerniawska
ur. 1934
Moje wspomnienia z pobytu w Kazachstanie w latach 1940–1946
Wrocław, 1989
mps, kopia, 8 s.
Lata 1940–46. Deportacja w kwietniu 1940 z m. Rajówka (pow. Stara Wilejka, woj. wileńskie) do m. Chersonka
(obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Praca w kołchozie, doglądanie koni chorych na świerzb. We wrześniu 1943 zezwolenie na przeniesienie do m. Bogodarowka (rej. Szczerbakty). Powrót do Polski w 1946.
ZS 395
Julian Franciszek Dauksza
ur. 1918
Historia polskiego żołnierza
Sanok, 1992
mps, kopia, 24 s.
Lata 1939–55. Autor, żołnierz KOP w Łunińcu (woj. poleskie), wzięty do niewoli 17.09.1939. Więzienie w Orszy.
Po wyroku w czerwcu 1941 wywiezienie do m. Niżniaja Pojma (Krasnojarski Kraj). Co kilka miesięcy pobyt w innych łagrach, później przeniesienie do Kazachstanu. Ostatni obóz w m. Nowyj Majkaduk (obw. karagandzki). Praca
w charakterze cieśli w kopalni węgla. Zwolnienie 28.05.1954, skierowanie do pracy na budowie. Przyjazd do Sanoka
w grudniu 1955.
ZS 396
Antonina Gulin
ur. 1925, z d. Lassa
Wspomnienia z zesłania na terytorium ZSRR
Włocławek, 1992
139
mps, kopia, 5 s.
Załączniki: oryg. zdjęć, kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1944–47. Aresztowanie w październiku 1944 w Białymstoku. Przesłuchania, bicie. Wywiezienie do Ostaszkowa
(obw. kaliniński). Po zakończeniu wojny w 1945 poprawa warunków. Praca przy oczyszczaniu brzegów jeziora Seliger.
Na początku maja 1947 przewiezienie do Morszańska (obw. tambowski). Pobyt w szpitalu od września do października
1947. Powrót do Polski w listopadzie 1947.
ZS 397
Maria Urban
ur. 1911, z d. Wasyluk
Wrocław, 1992
mps, kopia, 4 s.
Załączniki: spisy zesłańców
Lata 1940–47. Deportacja 13.04.1940 z m. Husiatyń (pow. Kopyczyńce, woj. tarnopolskie) do Kazachstanu. Transport do stacji Żangistobe (obw. semipałatyński), potem ciężarówką do sowchozu „Bolszewik” (rej. Kokpiekty,
obw. semipałatyński). Na wiosnę 1941 przeniesienie do kołchozu Prochładna. Po „amnestii” w 1941 wyjazd do Taszkientu. Śmierć synów w Farab k. Taszkientu. Kurs dla pielęgniarek, praca w szpitalu garnizonowym. W kwietniu 1942
przyjazd ze szpitalem do Teheranu. Praca w sierocińcu do czerwca 1942, potem pobyt w Pahlewi. Wyjazd do Ugandy,
praca w szkole. Powrót do Polski w 1947.
ZS 398
Aniela Wójcik
ur. 1904
Nowogród Bobrzański, 1991
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady w pow. Zborów (woj. tarnopolskie) do m. Wierchnaja Tura (rej. Kuszwa,
obw. swierdłowski). Praca przy ścinaniu drzew. Pobyt w m. Mostowaja, praca przy budowie drogi. Pobyt w osiedlach
Czarnorieczinsk, Kołpaki i Kaban. Śmierć męża. Praca w szwalni. W październiku 1944 wyjazd na Ukrainę do m. Aleksiejewka (obw. chersoński). Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 399
Józef Zinowicz
ur. 1931
Dobrzy ludzie
Młynarska Wola (woj. elbląskie), 1991
mps, oryg., 7 s.
Załączniki: oryg. zdjęcia, oryg. dokumentu, kopie dokumentów, uzupełnienia wspomnień
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Wielka Mysa (pow. Oszmiana, woj. wileńskie) do m. Bolszaja Bija
(Krasnojarski Kraj). Pobyt w szpitalu w m. Szira. Od kwietnia 1941 pobyt w posiołku Wierchnij Tuim. Śmierć ojca.
Pod koniec 1941 przeniesienie do m. Marczełgasz; praca w tajdze. Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 400
Zofia Sadowska
ur. 1914
Wspomnienia „Zulejki”
Warszawa, 1980
mps, kopia, 118 s.
Załączniki: oryg. i kopie zdjęć, kopie dokumentów, lista współwięźniarek
Lata 1939–55. Okupacja sowiecka. Aresztowanie 4.11.1944 w Łucku (woj. wołyńskie). W kwietniu 1945 wyrok 10 lat ITŁ
i 5 lat pozbawienia praw obywatelskich. Pobyt w Kijowie, następnie w Mołotowsku (obw. archangielski). Praca w porcie przy rozładunku statków i w polu. Pobyt w m. Dudinka (Kraj Krasnojarski), później w Norylsku. Kolejne podobozy,
praca w fabryce, budowa miasta Norylsk. Przeniesienie do brygady inwalidzkiej, praca przy aparacie rentgenowskim.
W kwietniu 1953 strajk w łagrach Norylska. Od czerwca 1953 pobyt w Tajszetłagu. W 1954 po śmierci Berii złagodzenie
rygoru. Wyjazd do Krasnojarska, odmowa przyjęcia obywatelstwa radzieckiego, zesłanie do wsi Bolszaja Murta. Powrót
do Polski w grudniu 1955.
140
ZS 401
Anna Połtowicz
ur. 1913
Z Horochowa do Persji
Jasło, 1990
Załączniki: kopie dokumentów, korespondecja z ZS
Lata 1940–47. Aresztowanie w marcu 1940 w Horochowie na Wołyniu. Wyrok 8 lat ITŁ. Pobyt w więzieniu we Lwowie
i Starobielsku, następnie w łagrze k. Akmolińska w Kazachstanie. Praca poza zoną przy wyrąbywaniu brył lodu. Pobyt
w szpitalu, praca w zakładzie krawieckim. Zwolnienie we wrześniu 1941 i odesłanie do kołchozu k. Ałma-Aty. Wstąpienie do armii Andersa. Praca w punkcie zbornym dla ochotników w m. Ługowoje (obw. dżambulski), a następnie
we Wrewsku k. Jangi-Jul, gdzie autorka przeszła szkolenie sanitarne. Ewakuacja 15.08.1942 do Iranu. Powrót
do Polski w 1947.
ZS 402
Kazimiera Sawiak-Żelazowska
ur. 1913
Siostry
Warszawa, 1989
mps, kopia, 49 s.
Załączniki: kopie dokumentów i zdjęć
Lata 1940–48. Wojenne losy rodziny zamieszkałej w Bydgoszczy. Okupacja sowiecka we Lwowie. Szczęśliwe uniknięcie
wywózki. Wybuch wojny niemiecko-sowieckiej w czerwcu 1941. Okupacja niemiecka i ponowne wkroczenie Sowietów
do Lwowa. Aresztowanie autorki z siostrą 5.03.1945, pobyt w więzieniu. Wyrok 5 lat zsyłki. Transport przez Charków,
Kujbyszew, Swierdłowsk i Magnitogorsk do Aktiubińska. Spotkanie z wcześniej wywiezioną siostrą. Praca w cechu
zabawkarskim. Starania o powrót do kraju. W lipcu 1948 przesiedlenie na północ Kazachstanu do m. Zatobołowka pod
Kustanajem. Powrót do Polski w listopadzie 1948.
ZS 403
Janina Piela
ur. 1928, z d. Sobuś
rkps, oryg., 11 s.
Lata 1940–46. Wykaz mieszkańców kolonii Suchodół (pow. Bóbrka, woj. lwowskie) deportowanych 10.02.1940
do Krasnojarskiego Kraju; informacje o ich dalszych losach.
ZS 404
Kazimierz Król
ur. 1937
Łuków, 1992
mps, kopia, 3 s.
Lata 1940–43. Losy rodziny spisane na podstawie relacji rodzeństwa. Deportacja 10.02.1940 z Włodzimierza Wołyńskiego do m. Kostousowo (rej. Rież, obw. swierdłowski). Śmierć rodziców i brata na zesłaniu.
ZS 405
Halina Tyszkiewicz
ur. 1928, z d. Dominiak
USA, 1989
rkps, kopia, 2 s.
Lata 1940–47. Deportacja 10.02.1940 z m. Trauguttówka (pow. Sarny, woj. wołyńskie) do Obirkowa (rej. Babuszkiński, obw. wołogodzki). Po „amnestii” w 1941 pobyt w Buzułuku (obw. czkałowski, Kazachska SRR). Przeniesienie do kołchozu w Turkiestanie. Ewakuacja z armią Andersa przez Aszchabad do Iranu. Od 1947 pobyt w Wielkiej
Brytanii.
141
ZS 405a
Stanisław Tyszkiewicz
ur. 1912
USA, 1989
rkps, kopia, 39 s.
Załączniki: lista ochotników do armii Andersa, kopia dokumentu
Lata 1940–42. Deportacja 10.02.1940 z m. Małoryte (pow. Brześć Litewski). Pobyt na zesłaniu w Tajszecie
(obw. irkucki). Wstąpienie do armii Andersa. Od października 1941 autor przechodzi szlakiem: Czelabińsk, Czkałowsk,
Farab, Nukus, Buchara, Taszkient. Pobyt w Aszchabadzie w marcu 1942. Ewakuacja do Iranu. Od sierpnia 1942 pobyt
w Szkocji.
ZS 406
Bronisław Studziński
ur. 1915
Polak Syberyjski. Pochodzenie i życiorys
Nowosybirsk, 1990–92
rkps, oryg., 20 s., format A5; rkps (druga wersja), oryg., 24 s., format A5; mps, oryg. i kopia, 13 s. (2 egz.)
Załączniki: kopia zdjęcia, odręczna mapa położenia hutoru Studzińskich, korespondencja z ZS
Lata 1913–90. Losy rodziny autora (matki z Wileńszczyzny, ojca z Wołynia), która osiedliła się w 1913 we wsi Jarłykowsk w Krasnojarskim Kraju (rej. Tiuchtet). Lata 30. — kolektywizacja, głód i terror na wsi. Założenie rodziny
w 1935. Od 1943 pobyt w Nowosybirsku. Praca w fabryce kombajnów, w gospodarstwie rolnym. Problemy autora
związane z jego pochodzeniem — przed, w czasie i po wojnie.
ZS 407
Teresa Politowska
ur. 1935
Lipno, 1990
rkps, oryg., 15 s.
Lata 1940–46. Deportacja rodziny w kwietniu 1940 z Dereczyna (pow. Słonim, woj. nowogródzkie). Pobyt na zesłaniu
w Kazachstanie w kołchozie „Nowyj Byt” w m. Borki (razem z Inguszami, Tatarami, Czeczenami, Uzbekami, Rosjanami, Żydami i Niemcami Nadwołżańskimi), następnie w m. Iwanowka. Skazanie matki na 3 lata więzienia za zbieranie
kłosów. Przymusowa paszportyzacja w 1943. Pobyt w polskim domu dziecka w Mamlutce. Repatriacja w czerwcu 1946.
Odnalezienie rodziny w kraju.
ZS 408
Władysław Barwiński
ur. 1910
Wspomnienia
Starachowice, 1992
mps, kopia, 10 s.
Lata 1940–52. Aresztowanie przez NKWD w Białymstoku w lutym 1940 i wywiezienie do Barabińska (obw. nowosybirski). Ucieczka i powrót w rodzinne strony w styczniu 1944. Wstąpienie do armii Berlinga, aresztowanie. Pobyt
w obozie w Ostaszkowie i Riazaniu. Po głodówce więźniów autor dostaje wyrok 6 lat ITŁ. Odesłanie do m. Suchobiezwodnoje. Budowa osiedla, wyrąb lasu, pobyt w szpitalu obozowym w Dniepropietrowsku. W 1951 trafia do obozu
przejściowego w m. Stalino (razem z niemieckimi jeńcami wojennymi). Jesienią 1951 przeniesienie do obozu pod
Kijowem. Repatriacja przez obóz w Brześciu w sierpniu 1952. Krótki pobyt w więzieniu w Chełmie, wyjazd do Szczecina.
ZS 409
Aleksander Katryniak
ur. 1897
35 miesięcy z życia Aleksandra Katryniaka
mps, kopia dokumentu nr 6816 z Instytutu Hoovera w Stanford (Kalifornia), 5 s. (2 egz.), format nietypowy
Lata 1939–42. Aresztowanie 26.09.1939 przez NKWD k. Drohobycza. Pobyt w więzieniu, śledztwo, skazanie na najwyższy wymiar kary. 18.01.1940 przewiezienie do Lwowa, a 17.02.1940 do Odessy — opisy więziennych warunków,
tortur, rewizji, okrucieństwa strażników i oficerów NKWD. Odesłanie do Władywostoku, 18.05.1940 zmiana wyroku na
15 lat ITŁ i 5 lat pozbawienia praw. Droga okrętem „Dalstroj” na Kołymę. Pobyt w m. Trołocz, praca w charakterze
142
felczera. Dodatkowe wyroki za sabotaż. Przeniesienie do obozu Komsomolec. Zwolnienie 25.03.1942 i odesłanie
do Magadanu. Wcielenie do zapasowego batalionu Armii Polskiej. Transport do Kitab, przydział do Kompanii Sanitarnej w armii Andersa.
Wydane pt. „Piekło” w: Wspomnienia Sybiraków, t. 7, Warszawa 1993.
ZS 410
Janina Wojciechowicz
ur. 1917
„Nie zapomnę nigdy tych ludzi”
Białogard, 1990
Załączniki: oryg. i kopia zdjęcia, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Krótki opis przedwojennych losów rodziny zamieszkałej w folwarku Horodziszcze (pow. Brasław,
woj. wileńskie). Aresztowanie męża autorki 5.04.1940. Deportacja wraz z dziećmi do Kazachstanu 13.04.1940.
Pobyt na zesłaniu we wsi Dubrownoje (rej. Mamlutka, obw. siewierokazachski). Praca w kołchozie, życie w osadzie,
pomoc sąsiadów. Po „amnestii” w 1941 przyjazd męża z łagru i jego decyzja o wstąpieniu do armii Andersa. W 1943
powstanie komitetu pomocy. Pogorszenie warunków życia od kwietnia. Przymusowa paszportyzacja. Starania o zgodę
na wyjazd. Repatriacja w maju 1946. Losy rodziny po powrocie do Polski.
ZS 411
Janina Lasota-Migas
ur. 1915
Z ciążą – nad Irtysz
Wałbrzych, 1990
mps, oryg., 8 s.
Lata 1940–47. Deportacja 10.02.1940 z Borysławia (pow. Drohobycz, woj. lwowskie). Pobyt na zesłaniu w okolicach
Ust’-Iszim (obw. omski); praca przy wyrębie lasu. W kwietniu 1940 autorka urodziła córkę, która zmarła z wycieńczenia i głodu we wrześniu 1941. Pogrzeb dziecka, aresztowanie autorki za kradzież desek na trumnę. W 1943 wstąpienie
męża do armii Berlinga. W 1946 wyjazd na Ukrainę. Powrót do Polski w kwietniu 1947.
ZS 412
Anna Ehrlich
ur. 1924
Szczawno Zdrój, 1990
Lata 1940–45. Deportacja 29.06.1940 z Medyki (pow. Przemyśl, woj. lwowskie). Pobyt na zesłaniu w Czeremoszkach
w okolicach Tomska. Praca w tartaku przy obróbce drewna. Wrogość mieszkańców okolicznych osad, choroby — brak
pomocy i lekarstw. Pobyt w domu inwalidów. Nieudana próba wyjazdu z armią Andersa. W 1943 odmowa przyjęcia
obywatelstwa radzieckiego, praca w spółdzielni krawieckiej. Starania o powrót do kraju, podróż do Moskwy — pomoc
pracowników Ambasady Polskiej. Przekroczenie granicy 11.06.1945.
Wydane pt. „Golgota” w: Wspomnienia Sybiraków, t. 7, Warszawa 1993.
ZS 413
Jan Kruzel
ur. 1926
„Oswoboditie nas!”
b.m.p., 1975–76
mps, kopia, 124 s.
Załączniki: lista współwięźniów, kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1944–55. Losy rodziny autora, działalność w AK. Aresztowanie w listopadzie 1944 we wsi Wiśniówka
(pow. Stopnica, woj. kieleckie). Uwięzienie we wsi Poddębowiec k. Staszowa. W grudniu wyrok 10 lat ITŁ i przeniesienie do Lwowa. Transport etapem przez Charków do łagru w Peczorze (Komi ASRR). Pobyt w kolejnych łagrach
143
— Workuta, Abieź, Inta. Szczegółowe opisy warunków życia, kontaktów z innymi więźniami i strażnikami. Praca przy
załadunku wagonów, w brygadzie budowlanej, w kopalni węgla. Zwolnienie w październiku 1953 i pobyt na przymusowym zesłaniu. Starania o repatriację, powrót do Polski w grudniu 1955.
ZS 414
Stanisława Kiszkurno-Woron
ur. 1930
Moje syberyjskie radości
Malbork, 1990
mps, kopia, 43 s.
Załączniki: kopie dokumentów, zdjęć, rysunków autorki, map z dopisanymi uwagami, korespondencja z ZS
Lata 1941–46. Krótka historia losów rodziny do 1940. Deportacja 20.06.1941 z m. Krzywicze (pow. Wilejka,
woj. wileńskie). Pobyt na zesłaniu w Buranowskim sowchozie (rej. Ust’-Kałmanka, Ałtajski Kraj). Praca na fermie
Komsomołka, stosunki z miejscową ludnością, różne formy walki z głodem, zimnem, chorobami, represjami. We
wrześniu 1942 przeniesienie rodziny do miasta Ust’-Kałmanka. Kontakty z zesłanymi Polakami, nauka w szkole, patriotyczne uroczystości, okazjonalne spotkania. W marcu 1945 wyjazd do ojca do obw. swierdłowskiego. Pobyt i praca
w kołchozie we wsi Miasnikowa (rej. Ałapajewsk). Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 415
Barbara Powroźnik
ur. 1929, z d. Bilewicz
Jasło, 1989
mps, kopia, 132 s.
Załączniki: kopie zdjęć, świadectwo szkolne i wiersze z zesłania, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Międzygórza (woj. nowogródzkie) do posiołka Uksora (rej. szenkurski,
obw. archangielski). Szczegółowe opisy transportu i pobytu na zesłaniu. Po „amnestii” rodzina pozostaje
w rej. szenkurskim pomimo otrzymania zgody na wyjazd. Latem 1944, po interwencji władz polskich i ZPP, przesiedlenie zesłańców na Ukrainę. Pobyt w sowchozie Marianowka (rej. Bolszaja Wiska, obw. kirowogradzki). W 1945
przeniesienie do Aleksiejewki. Repatriacja w lutym 1946.
Wydane pt. Między nocą rozpaczy a świtem nadziei, Kraków 1992.
ZS 416
Zygmunt Bielawski
ur. 1919
Wspomnienia
Kluczbork, 1990–91
mps, oryg., 122 s.
Lata 1940–54. Autor mieszkający we wsi Małyńsk (pow. Kowel, woj. wołyńskie) 8.10.1940 został powołany do Armii Czerwonej i wysłany do Kazania (Tatarska ASRR). Pobyt w szpitalu. W wyniku donosu aresztowany 13.07.1941.
Po wyroku, od października 1941 do lipca 1951 przebywa w kolejnych łagrach w okolicach Kazania. Zwolniony z zakazem wyjazdu do Polski. Osiedlenie w m. Wasilewo. Praca przy budowie fabryki, choroba i pobyt w szpitalu. Od marca
1952 powrót do pracy w fabryce i w kołchozie. W kwietniu 1954 przyjazd do Polski.
ZS 417
Igor Żukowski
ur. 1918
Radom, 1991
mps, kopia, 5 s.
Lata 1939–46. Autor dostał się 19.09.1939 do niewoli sowieckiej w Tarnopolu. Pobyt w obozie jenieckim w Zaporożu.
Podjęcie głodówki w proteście, uwięzienie, wyrok 7 lat ITŁ. W maju 1940 etapem przez Charków transport do Kotłasu, a stamtąd pieszo do Workuty. Budowa kolei w trudnych warunkach klimatycznych bez odpowiedniego ubrania,
zakwaterowanie w namiotach, szykanowanie przez strażników. Od stycznia 1944 do kwietnia 1946 służba w wojsku
polskim.
144
ZS 418
Janina Baćmaga
ur. 1918, z d. Nowak
Bolesne wspomnienia [...]
Radom, 1990
mps, oryg., 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 autorki z 3-letnim synem z m. Dołhinów (pow. Wilejka). Pobyt na zesłaniu
w kołchozie k. Dżaksy (rej. Atbasar, Kazachska SRR). Praca przy budowie magistrali kolejowej, mostu i w kamieniołomie. W listopadzie 1944 przewiezienie do kołchozu „Komunar” k. Dniepropietrowska (Ukraińska SRR). Repatriacja
w lutym 1946 z rej. Piatichatki. Przyjazd do rodziny w Radomiu.
ZS 419
Anastazja Nagadowska
ur. 1908
Moje wspomnienia
Radom, 1993
Lata 1941–46. Deportacja autorki z trójką dzieci (chorych na odrę) z Brześcia 21.06.1941 do Barnaułu (Ałtajski Kraj).
Opis podróży, warunki pobytu na zesłaniu. Kontakty z zesłańcami różnych narodowości, pomoc mieszkańców okolicznych osad i bliskich sąsiadów. Powrót do Polski w 1946.
ZS 420
Janina Dziedzic
ur. 1918
Pamiętnik z przeżytych lat deportacji 10 luty 1940
Zaręba, 1991
rkps, oryg., 87 s., format A5; mps, oryg., 25 s. (przepisany pamiętnik)
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Chałupki Medyckie (pow. Przemyśl, woj. lwowskie). Pamiętnik z życia
codziennego na zesłaniu w Kraju Krasnojarskim — m. Bolszoj Ungut nad rz. Mana, w sowchozie Imbierzyńskim,
w rej. Partizanskoje, w Ostrowkach (rej. Manskij). Spotkania i praca z zesłańcami różnych narodowości, m.in. Łotyszami. W marcu 1946 powrót do Polski i dalsze losy.
ZS 421
Feliks Łaskarzewski
ur. 1926
Wspomnienia „Sybiraka”
Włocławek, 1990
rkps, oryg., 42 s.
Załączniki: kopie zdjęć, kopie dokumentów, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady wojskowej Wielki Obzyr (pow. Kamień Koszyrski, woj. poleskie). Transport do punktu przejściowego w Archangielsku. Pobyt na zesłaniu w posiołku Jeżma (obw. archangielski). W 1943
autor wstępuje do armii Berlinga, z którą przechodzi cały szlak bojowy. Repatriacja rodziny wiosną 1946.
ZS 422
Leontyna Turska
ur. 1932, z d. Adamin
Radom, 1993
rkps, oryg., 2 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 autorki z ojcem i rodzeństwem z m. Osada Wysoka (pow. Stolin, woj. poleskie) do osady Manyłowo [Wierchniaja Tołszma] (rej. Tot’ma, obw. wołogodzki). Po zabraniu ojca do wojska dzieci
pozostały same, w sierpniu 1944 przewiezione do pracy w kołchozie Mostowa (obw. odeski, Ukraińska SRR). Powrót
do Polski w lutym 1946.
ZS 423
Piotr Kosowski
ur. 1929
145
Radom, 1993
mps, oryg., 7 s.
Lata 1939–46. Wrzesień 1939 — wybuch wojny i pierwsze dni okupacji sowieckiej. Deportacja rodziny 10.02.1940
z Józefówki (pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie) do obw. mołotowskiego. W latach 1940–44 pobyt na zesłaniu w osadach: Ost’Onołwa, Welwa, Galaszor (rej. Koczewo). W czerwcu 1944 przeniesienie do obw. saratowskiego. Powrót
ZS 424
Tadeusz Nowialis
ur. 1918 [?]
Radom, 1993
rkps, oryg., 5 s.
Lata 1939–45. Wkroczenie Armii Czerwonej do Augustowa (woj. białostockie). Aresztowanie w marcu 1940. Wywiezienie 13 kwietnia do wsi Sowietskaja k. Pietropawłowska (Kazachska SRR). Po ogłoszeniu „amnestii” w 1941, po długiej
tułaczce, autor wstępuje do armii Andersa w m. Ługowoje (obw. dżambulski). Udział w kampanii włoskiej.
ZS 425
Alfred Furkałowski
ur. 1933
Wspomnienia
Łobez, 1992
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Biała Koszyłowiecka (pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie) do uczastka
Koluczij (obw. irkucki). Pobyt na zesłaniu w m. Toporok (rej. Tajszet, obw. irkucki). Po „amnestii” w 1941 przeniesienie do m. Oziero Pietrowskoje (rej. Troickoje, Ałtajski Kraj). W 1943 powołanie ojca do armii Berlinga i jego powrót
do rodziny w 1944. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 426
Celestyna Sacharczuk
ur. 1933, z d. Łysy
Kodeń (pow. Biała Podlaska), 1992
mps, kopia, 3 s.
Załączniki: kopie dokumentów, lista zesłańców
Lata 1940–46. Rodzina osadnika wojskowego deportowana 10.02.1940 ze Zbunina (pow. Brześć, woj. poleskie)
do posiołka Udacznyj (rej. Tajszet, obw. irkucki). Po „amnestii” w 1941 przeniesienie do wsi Połowinnoje (rej. Ust’-Ujskoje, obw. kurgański). Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 427
Tadeusz Kochaniec
ur. 1928
Ceków (pow. Kalisz), 1991
rkps, oryg., 2 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Piatykory (pow. Horochów, woj. wołyńskie) do posiołka Suchona
(pow. niandomski, obw. archangielski). Po „amnestii” w 1941 próba dołączenia do armii Andersa — przymusowe
umieszczenie z rodziną w sowchozie w Uzbekistanie, a następnie w latach 1942–46 w kołchozach w Kazachstanie.
Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 428
Helena Kabała
ur. 1926, z d. Kalisiewicz
Suchedniów, 1991
rkps, oryg., 4 s.
Załączniki: oryg. zdjęć, kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1945–55. Aresztowanie w styczniu 1945 w Tarnopolu za przynależność do AK. Więzienie w Tarnopolu i Charkowie. Wyrok 10 lat ITŁ. Pobyt w kołchozie k. Charkowa, w latach 1946–48 przetrzymywanie w łagrze w obw. swier-
146
dłowskim. Wywiezienie do Magadanu — praca w kopalni ołowiu. Zwolnienie w 1954. Pobyt na zesłaniu w posiołku
„Transportnyj-autobaza” (Jakucka ASRR). Założenie rodziny, powrót do Polski w grudniu 1955.
ZS 429
Felicja Pokrop
ur. 1929, z d. Wąsewicz
Pociągi szły na wschód
Żagań, 1990
Załączniki: uzupełnienie wspomnień, kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Żyrmuny (pow. Lida, woj. nowogródzkie) do m. Wierchnij Zacharkowskij
Bor k. wsi Zacharkowo (rej. Tomsk, obw. nowosybirski). Przeniesienie do wybudowanej przez zesłańców osady Wierszynino nad rz. Ułujuł. Od 1941 pobyt w sowchozie „Rossija” w m. Kaszkaragaicha (rej. Talmienka, Ałtajski Kraj).
W 1943 mobilizacja ojca i brata do armii Berlinga. Powrót do Polski w maju 1946.
Wydane w: Pociągi szły na wschód, t. 2, Wrocław 1990.
ZS 430
Zofia Paczyńska
ur. 1920, z d. Sabała
Moje wspomnienia
Opożdżew (pow. Warka), 1993
rkps, oryg., 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Świłka (pow. Dzisna, woj. wileńskie) do posiołka Kriesty (rej. wierchnietojemski, obw. archangielski). Po ogłoszeniu „amnestii” wyjazd do obw. swierdłowskiego. Pod koniec 1942 przymusowe przeniesienie na „113 kwartał Baksit”, stacja Kruticha (rej. Rież). Po interwencji ZPP przesiedlenie w 1944
na Ukrainę do kołchozu „Pionier” — stacja Wysokopolie (obw. chersoński), gdzie autorka pracuje jako nauczycielka.
ZS 431
Zdzisława Hadler
ur. 1925, z d. Karlikowska
b.m.p., 1986
mps, kopia, 4 s.
Lata 1939–46. Deportacja wiosną 1940 z kolonii Różyn (pow. Kowel, woj. wołyńskie). Pobyt na zesłaniu w kołchozach
w obw. kustanajskim (Kazachska SRR). Po odmowie przez członków rodziny przyjęcia obywatelstwa radzieckiego
uwięzienie rodziców w Kustanaju i odesłanie autorki w okolice Archangielska. Powrót po odbyciu kary i oczekiwanie
z rodzicami na repatriację. Przyjazd do Polski w 1946.
ZS 432
Maria Choińska
ur. 1911, z d. Niedźwiedzka
Pabianice, 1992
rkps, kopia, 26 s., format A5; mps, kopia, 5 s., (spisana relacja)
Lata 1939–46. Okupacja sowiecka na terenie gminy Werba. Aresztowanie męża autorki, deportacja wraz z synem
13.04.1940 z m. Bożkiewicze (pow. Dubno, woj. wołyńskie). Pobyt na zesłaniu w kołchozie Imbek (rej. Tajncza,
obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). Przeniesienie się z kilkoma innymi rodzinami do kołchozu Mironowka. W latach 1941–46 zesłanie do pracy na „73 rozjeździe” w okolicach m. Kuszmurun (rej. Siemioziornoje, obw. kustanajski)
na budowanej przez Polaków trasie kolejowej Akmolińsk–Kartały. Powrót do Polski w czerwcu 1946.
ZS 433
Czesław Hryczko
ur. 1914
Ze wspomnień Sybiraka
Łódź, 1990
rkps, kopia, 23 s.
147
Lata 1939–52. Wojenne losy autora. Aresztowanie przez Sowietów w Wilnie w listopadzie 1944. Pobyt w więzieniu
przy ul. Ofiarnej, a następnie na Łukiszkach. Po miesiącu transport do kopalni węgla w m. Bobryk Doński (rej. stalinogorski). Ucieczka pod koniec 1945 i powrót do rodzinnego Porubanku k. Wilna. Próby nielegalnego przekroczenia
granicy, aresztowanie w styczniu 1946. Więzienie w Wilnie. Pobyt na Kołymie — łagier Żyranka (rej. Magadan).
Zwolnienie w 1948, powrót do Wilna w 1951. Repatriacja do Polski w 1952.
ZS 434
Adam Wojtasik
ur. 1911
Zawada Folwark (woj. kieleckie), 1990
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1939–47. Autor jako żołnierz 9 pułku artylerii wzięty do niewoli sowieckiej w 1939 w okolicach Włodzimierza
Wołyńskiego i wywieziony do m. Karakub (rej. Krzywy Róg) — praca w kamieniołomach. Przeniesienie do obozu
k. Uchty (Komi ASRR), gdzie przebywał do marca 1942. Wstąpienie do armii Andersa, udział w kampanii włoskiej.
ZS 435
Bolesław Smólski
ur. 1925 [?]
Życiorys kiedyś zakazany
Radom, 1993
mps, oryg., 6 s.
Lata 1939–48. Okupacja sowiecka. Deportacja z Augustowa 13.04.1940. Pobyt na zesłaniu w kołchozie Nowouzinka
(rej. Jawlenka, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). W maju 1943 powołanie do I Dywizji im. T. Kościuszki,
z którą w lipcu 1944 znalazł się na terenie Polski. Wstąpienie do AK, aresztowanie pod przybranym nazwiskiem Piotr
Zawadzki przez NKWD w listopadzie 1944. Więzienie w Zamościu, Lwowie i Charkowie. Pobyt w łagrach w rej. Workuty
(Komi ASRR). Powrót do Polski latem 1948.
ZS 436
Józefa Strączkowska
ur. 1924, z d. Saj
...dla Polaków końska krew i kopyta
mps, kopia, 6 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Folwarki (pow. Złoczów, woj. tarnopolskie) do kołchozu Michajłowka (obw.
kustanajski, Kazachska SRR). We wrześniu 1941 autorka wyruszyła z transportem do Iranu. Wyjazd się nie powiódł.
Na granicy turkmeńsko-irańskiej w Aszchabadzie transport zawrócono do Kazachstanu. Praca w kołchozie Berlik-Ustjom (rej. Czujsk, obw. dżambulski). Repatriacja w maju 1946.
ZS 437
Helena Urban
ur. 1919, z d. Błońska
Białystok, 1989
mps, oryg., 28 s.
Lata 1940–45. Deportacja 13.04.1940 z Białegostoku do Kazachstanu. Pobyt na zesłaniu w sowchozie Czekat
(obw. pawłodarski). Latem 1941 pobyt w szpitalu w Pawłodarze. Nieudana próba zaciągnięcia się do armii Andersa.
Przeniesienie do Pawłodaru. W 1942 połączenie z rodziną wywiezioną do sowchozu Priirtyszewskoje (obw. pawłodarski). Powrót do Polski jesienią 1945.
ZS 438
Stefan Kluczykowski
ur. 1909
Od morza Barentsa i Białego do Morza Kaspijskiego
Gębice (woj. bydgoskie), b.d.p.
rkps, oryg., 9 s.
148
Lata 1940–42. Internowanie w obozie w Wiłkowyszkach na Litwie. Przewiezienie 11.07.1940 do obozu w m. Pawliszczew Bor (obw. kałuski). Praca przy wyrębie lasu. Od czerwca 1941 pobyt w obw. murmańskim nad rz. Ponoj — budowa dróg i lotniska. Po „amnestii” w 1941 transport do Archangielska i osadzenie w łagrze Talica [Juża] k. Tuły.
Zwolnienie 26.08.1941, wyjazd do Tatiszczewa, wstąpienie do armii Andersa. Ewakuacja do Iranu.
ZS 439
Zbigniew Kruk
ur. 1926
Wspomnienia żołnierza ZWZ–AK 9. pp Legionów Ziemi Zamojskiej
Zamość, 1993
mps, kopia, 25 s. (dwie wersje)
Lata 1944–55. Aresztowanie 3.11.1944 w Łaziskach (pow. Zamość, woj. lubelskie) za przynależność do AK i osadzenie
w więzieniu w Zamościu. Skazanie na karę śmierci, zmiana wyroku we Lwowie na 10 lat ITŁ. Od stycznia 1945 pobyt w łagrach w Komi ASRR. Praca w młynie, w brygadzie szpitalnej, przy wyładunku żwiru i piasku, przy budowie
linii kolejowej. Pobyty w obozowych szpitalach. Wiosną 1949, po fali buntów w łagrach, osadzony w specłagrze
nr 3. Praca w kopalni węgla w m. Inta. W 1954 zwolnienie z łagru i pobyt na zesłaniu. Starania o paszport konsularny. Repatriacja w grudniu 1955.
ZS 440
Irena Haw
Ottawa (Kanada), b.d.p.
mps, kopia, 415 s.
Lata 1940–42. Aresztowanie autorki 1.02.1940 na granicy Generalnego Gubernatorstwa. Przetrzymywanie w kolejnych więzieniach — Lwów, Kijów i Charków. Od jesieni 1940 pobyt w obozie przejściowym w Czelabińsku i w pobliżu
łagru Nowaja Iwanowka. Po „amnestii” w sierpniu 1941 przeniesienie do Złatoustu i Czelabińska. Od maja 1942 praca
w Delegaturze Rządu RP. Pobyt w Taszkiencie. W sierpniu 1942 ewakuacja z armią Andersa do Iranu.
Wydane pt. Na szlaku praojców, Wrocław 1995.
ZS 441
Anna Błaszków
ur. 1910
b.m.p., b.d.p.
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1940–46. Deportacja autorki z dziećmi 10.02.1940 ze wsi Harbuzów (pow. Zborów, woj. tarnopolskie) w okolice
Krasnouralska. Pobyt na zesłaniu w posiołku Chimiki (obw. swierdłowski). We wrześniu 1944 wywiezienie do kołchozu
im. Budionnego w m. Michajłowka (obw. chersoński, Ukraińska SRR). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 442
Michał Doyniak
ur. 1923
Bydgoszcz, 1992
rkps, oryg., 2 s.
Lata 1940–44. Aresztowanie w sierpniu 1940 w Prużanie (woj. poleskie). Przetrzymywanie w więzieniu w Brześciu
do czerwca 1941. Po wyroku 20 lat ITŁ autor odesłany do łagru w okolicach m. Salechard u ujścia rz. Ob (Jamałonieniecki OA). Od grudnia 1941 pobyt w m. Nowyj Port — pracuje jako poganiacz psów w zaprzęgach sań wożących
zaopatrzenie do osad myśliwskich. W marcu 1942 powrót do Salechardu. Został objęty „amnestią” i wcielony do Armii
Czerwonej w m. Gorki (obw. gorkowski). Powrót do Polski w październiku 1944, powołanie do armii Berlinga.
ZS 443
Stanisław Dzieszkowski
ur. 1931
Bydgoszcz, 1992–93
rkps, oryg., 5 s., format A3; rkps, oryg., 2 s., format A3
149
Lata 1940–46. Deportacja 12.02.1940 z osady Nieciecz (pow. Lida, woj. nowosądeckie) do posiołka Kurianowskij nad
rz. Wigą (obw. wołogodzki). Nauka w szkole. Porzucenie szkoły 15.10.1943, praca wraz z matką przy wożeniu drewna
na opał na potrzeby posiołka. Praca w dwóch pobliskich uczastkach leśnych: Kardom i Bojcy. Opisy produkcji dziegciu,
łapci, budowy tratw, sposobów spławu drewna. Wyjazd 25.07.1944 na Ukrainę. Osiedlenie w kołchozie Suchaja Bałka
(obw. odeski). W lutym 1946 powrót do Polski.
ZS 444
Helena Kulesza
ur. 1926
Wspomnienie. Lata 1945–1955. Więzienie, obozy, zesłanie
Łódź, 1993
mps, kopia, 30 s.
Lata 1945–55. Aresztowanie 12.07.1945 we wsi Grzybiańce (pow. Wilno). Pobyt w kolejnych więzieniach w Wilnie.
Po wyroku (10 lat ITŁ) odesłanie w grudniu 1945 do Komi ASRR. Pobyt w łagrach w rej. Workuty. Praca przy naprawie
torów i budowie nasypów kolejowych. We wrześniu 1948 przeniesienie do specłagru w posiołku Jawas (rej. Pot’ma,
Mordwińska ASRR). Praca w pakowalni odzieży i szwalni bielizny wojskowej. W grudniu 1954 zwolnienie i zesłanie
do Krasnojarskiego Kraju. Repatriacja w 1955.
ZS 445
Irena Błaszkiewicz
ur. 1924, z d. Pukacz
Pamiętniki Sybiraczki
Kielce, 1991
kopie publikacji w kieleckim czasopiśmie „Echa Dnia” (cz. 1–56)
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Chylin (pow. Stalin, woj. poleskie). Transport ze stacji Sarny przez Homel, Briańsk, Kirow i Wołogdę do Kotłasu (obw. archangielski). Osiedlenie w posiołku Tiesowaja (rej. Solwyczegodsk).
W kwietniu 1942 zezwolenie na zamieszkanie w miasteczku Charitonowo, potem przeniesienie do kołchozu Żmijewka. W połowie czerwca 1944 przeniesienie do wsi Nowoiwanowka (obw. charkowski, Ukraińska SRR). Repatriacja
w maju 1946.
ZS 446
Donat Poważyński
ur. 1930
Zniewolone dzieciństwo
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 20 s.
Załączniki: kopie korespondencji, kopie dokumentów
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Słonim (woj. nowogródzkie) do posiołka Sow-Ług (rej. Presnowka,
obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). W czasie zesłania, by pomóc w utrzymaniu rodziny, podejmowanie różnorodnych zajęć. Praca m.in. w polu, załadunku i wyładunku zboża, szycie butów. Repatriacja w 1946.
ZS 447
Jan Kułakowski
ur. 1927
Z Wilna do Donbasu. Wspomnienia zesłańca
Pabianice, 1992
mps, oryg., 24 s.
Lata 1945–57. Aresztowanie w lutym 1945 w Wilnie. Pobyt w więzieniu na Łukiszkach i więzieniu o zaostrzonym
rygorze przy ul. Kościuszki. Wywiezienie bez wyroku do obozu nr 240 w Zagłębiu Donieckim (Ukraińska SRR), skierowanie do pracy w kopalni węgla kamiennego. Po nieudanej ucieczce w końcu 1945 pobyt w więzieniu w m. Stalino.
Zwolnienie w lutym 1946, nakaz powrotu do Dzierżyńska. W lipcu 1946 powrót do Wilna. Starania o repatriację
do Polski, wyjazd w 1957.
ZS 448
Janina Hryniewska-Maśna
ur. 1925
b.m.p., b.d.p.
150
mps, kopia, 101 s.
Załączniki: kopie dokumentów, indeksy osobowe i geograficzne
Lata 1939–46. Losy rodziny przed wywiezieniem. Deportacja 13.04.1940 z Poświl (pow. Święciany, woj. wileńskie).
Zesłanie w sowchozie Czystowskim (obw. siewierokazachski, Kazachska SRR) — warunki życia, praca w polu, pomoc
od rodzin pozostałych w Polsce, sposoby radzenia sobie z trudnościami, szkoła rosyjska. „Amnestia”, powołania
do armii Andersa, pomoc amerykańska. Stosunki z innymi zesłańcami. Paszportyzacja w 1943, odmowa przyjęcia
obywatelstwa radzieckiego, aresztowanie, wyrok — 2 lata ITŁ. Łagier k. Cakiru (Buriacka ASRR) — pobyt w szpitalu,
praca przy budowie drogi, warunki życia w łagrze, kontakt z „kryminalnymi”, praca w lesie, epidemia tyfusu, zwolnienie w kwietniu 1945. Powrót do miejsca zesłania w Kazachstanie. W grudniu 1945 starania o repatriację. Powrót
do Polski w maju 1946.
ZS 449
Zofia Górna
ur. 1929, z d. Cieślicka
Moje zesłanie na Ural
rkps, oryg., 7 s.
Lata 1940–59. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Łazy (pow. Jaworów, woj. lwowskie). Pobyt na zesłaniu we wsi Kamieniuszka (obw. swierdłowski), od 1941 pobyt w Swierdłowsku — warunki życia, praca. W 1944 wyjazd do Jasnej Polany
(obw. chersoński, Ukraińska SRR). Repatriacja w marcu 1946. Osiedlenie na Ziemiach Odzyskanych.
ZS 450
Kazimierz Żurek
ur. 1931
6 lat w Kazachstanie
Nałęczów, b.d.p.
mps, kopia, 6 s. (pierwsza wersja); mps, kopia, 6 s. (druga wersja)
Lata 1940–46. Deportacja w marcu [!] 1940 z Krzemieńca (woj. wołyńskie). Zesłanie do m. Tatianowka (obw. kokczetawski, Kazachska SRR) — zakwaterowanie, praca w polu, odejście starszych braci do armii Andersa, zmiany stosunku
do zesłańców wraz ze zmianami sytuacji politycznej. Repatriacja w 1946.
ZS 451
Helena Naliwko
ur. 1923, z d. Basak
Wspomnienia z deportacji
Legnica, 1993
mps, kopia, 186 s.; mps (oprawiony), oryg., 122 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Woronczyna (pow. Horochów, woj. wołyńskie), transport kolejowy do Kotłasu,
przejazd saniami do posiołka Jol (obw. archangielski). Opis posiołka, baraków. Przydział pracy, zdobywanie żywności,
choroby, korespondencja i paczki od rodziny w Polsce, przyjazne stosunki z Rosjanami. „Amnestia” w 1941, przejazd
do Czułakkurganu (obw. czymkiencki, Kazachska SRR). Epidemia tyfusu, praca w polu, potem w kuźni. Działalność
męża zaufania Ambasady Polskiej. Wiosną 1943 aresztowania, paszportyzacja — różne postawy zesłańców. Jesienią
1943 przejazd do Antonowki (obw. czymkiencki, Kazachska SRR), a wiosną 1944 do sowchozu Dżuwały. Nielegalny
handel owocami z sowchozu. Świętowanie końca wojny przez miejscową ludność. Przygotowania do repatriacji. Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 452
Stanisław Lachowski
ur. 1920
Z Łomży do Stonehaven bez biletu
Stonehaven, 1992
mps, kopia, 99 s.
Załączniki: kopie zdjęć, dokumentów i map, korespondencja z ZS
Lata 1941–45. Losy mieszkańca Łomży (woj. warszawskie), deportowanego 20.06.1941 w głąb ZSRR. Życie codzienne
na zesłaniu w kołchozie Karatausaj w Kazachstanie (obw. aktiubiński) i w m. Farab. We wrześniu 1941, po „amnestii”,
wyjazd na ochotnika do wojska, w październiku 1941 przyjazd do m. Nukus, pobyt w kołchozie im. Ordżonikidze.
151
W listopadzie 1941 powrót do Farab, następnie wyjazd do Tockoje do armii Andersa. Nauka w szkole podchorążych,
ewakuacja 22.08.1942 do Iranu. W kwietniu 1944 walki we Włoszech, bitwa pod Monte Cassino. Wyjazd do Wielkiej
Brytanii 10.06 1945.
ZS 453
Mieczysława Błażko
ur. 1935, z d. Wałęcka
Cień żołnierskiego munduru...
Stara Wieś, 1988
mps, kopia, 50 s.
Załączniki: kopie zdjęć, wiersze, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja w kwietniu 1940 ze Stanisławowa. Pobyt na zesłaniu we wsi Priesnogorkowka (obw. kustanajski, Kazachska SRR). Matka zarabiała szyciem, szydełkowaniem, robieniem na drutach i pracą w promkombinacie.
Nauka w szkole, po powstaniu ZPP — w języku polskim. Powrót do kraju w maju 1946.
ZS 454
Walery Loewenstein
ur. 1910
Powrót
Poznań, 1955
mps, kopia publikacji, 7 s., format A5
Załączniki: streszczenie powieści, korespondencja z ZS
Lata 1945–55. Aresztowanie autora po wkroczeniu Armii Czerwonej do Poznania. W lutym 1945 pobyt w więzieniu
na Łubiance, a potem w Butyrkach w Moskwie. Odesłanie do łagru Niżnij Tagił na Uralu. Po zwolnieniu w 1950 pobyt
na zesłaniu. Praca w kołchozie pod Kaługą, potem w szpitalu w Kondrowie, a następnie w Suchiniczach. W 1955
powrót do Poznania.
ZS 455
Tadeusz Antoszewski
ur. 1921
Pamiętnik moich przeżyć z lat 1935–1947
Kobylin (woj. warszawskie), 1967–83
mps, kopia, 276 s.
Lata 1935–47. Losy autora przed wojną i w czasie okupacji. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Hnidawa (pow. Łuck,
woj. wołyńskie) do m. Słobodczikowo (obw. archangielski). Po zwolnieniu we wrześniu 1941, wyjazd do Uzbekistanu,
do kołchozu w okolicy m. Nukus. Do marca 1942 pobyt w kołchozach koło m. Urgencz i Szawat. Wstąpienie do armii
Andersa. Ewakuacja przez Iran, Irak, Palestynę, Egipt, Morze Czerwone, Ocean Indyjski oraz Atlantycki do Szkocji.
Udział w wojnie z Niemcami w I Dywizji Pancernej gen. Maczka we Francji, w Belgii, Holandii i Niemczech. W 1947
powrót do Polski.
ZS 456
Leon Alexandrowicz
ur. 1928
Wspomnienia żołnierza Szóstej Wileńskiej Brygady AK
Warszawa, 1992
Lata 1941–45. Działalność w ZWZ–AK od lipca 1941. W czerwcu 1944 skierowanie do lasu. Udział w walkach na Wileńszczyźnie w 1944. We wrześniu 1944 zaprzestanie działalności konspiracyjnej, nauka w gimnazjum. Po licznych
aresztowaniach i wywózkach kolegów przerwanie nauki, wstąpienie do armii Berlinga. W kwietniu 1945 transport
w kierunku frontu pod Berlinem. 6.06.1945 przydział do 6. pułku piechoty, w lipcu powrót do Polski.
ZS 457
Stanisław Zdanowicz
ur. 1906
Moje przeżycia w latach 1944–1946 [...]
Aleksandrów, 1992
mps, kopia, 2 s.
152
Lata 1944–46. Aresztowanie 4.11.1944 we wsi Łosina Wielka (pow. Sokółka, woj. białostockie), więzienie w Białymstoku. W grudniu 1944 przewiezienie do obozu w Ostaszkowie. Praca w lesie i w polu, przed Bożym Narodzeniem
utworzenie chóru. Przeniesienie do Riazania. Powrót do Polski w lutym 1946.
ZS 458
Genowefa Barczewska
ur. 1921, z d. Olszacka
Wspomnienia z zsyłki na Sybir
Brzyków, 1993 [?]
mps, kopia, 6 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 wraz z wujostwem z Białohrudy (pow. Lida, woj. nowogródzkie) do osady
koło m. Asino nad rz. Czułym. Po dwóch latach pracy w tajdze przydział do punktu medycznego w m. Wierszynino,
praca pielęgniarki. W styczniu 1943 wyjazd do Tomska, praca przy kopaniu torfu, potem do m. Barnauł, do sowchozu
w rej. Kałmanka. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 459
Marian Cichy
ur. 1930
Sieroca dola. Na zesłaniu
Rzeszów, 1993 [?]
mps, kopia, 109 s.
Załączniki: kopie dokumentów, oryg. zdjęć, lista zesłańców, spisy dzieci z domu dziecka, życiorys, wycinek prasowy,
kopia mapy, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Szwajcaria (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do stacji Muraszi,
a stąd do osady Wierchnij Lapomoz (Komi ASRR). Po śmierci rodziców przeniesienie dzieci do sierocińca w m. Spasporub, potem do polskiego domu dziecka w m. Tiesowaja (obw. archangielski). Pobyt w Solwyczegodsku, Limendzie
i Daniłowce. Wyjazd do Polski z sierocińcem 8.03.1946.
ZS 460
Janina Leś
ur. 1936, z d. Tuczek
Rzeszów, 1993
rkps, oryg., 5 s.
Załączniki: kopie dokumentów, życiorys siostry autorki
Lata 1940–48. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Zborów Futory (pow. Zborów, woj. tarnopolskie) w okolice Krasnouralska
(obw. swierdłowski). Praca w lesie, rodzice — w kopalni rudy; wrogi stosunek Rosjan do zesłańców, głód, zimno,
choroby. Wyjazd do Kazachstanu, praca w kołchozie. Przeniesienie do Uzbekistanu do m. Kokand. W sierpniu 1942
ewakuacja z armią Andersa do Iranu. Tułaczka: Irak, Bliski Wschód, Indie, Afryka Wschodnia (obóz w Nairobi, nauka
w szkole), Włochy. Powrót do Polski w marcu 1948.
ZS 461
Tadeusz Reguła
ur. 1913
Ropczyce, 1993
rkps, kopia, 2 s.
Lata 1944–47. Aresztowanie w listopadzie 1944 we wsi Szkodna (pow. Dębica, woj. krakowskie), przewiezienie
do obozu w Borowiczach (obw. nowgorodzki). Pobyt w podobozach Jogła, Szybotowo. Praca w cegielni, kopalni
węgla kamiennego, przy wyrębie lasu. W lipcu 1946 odesłanie do Swierdłowska. Praca w okolicznych sowchozach
i kołchozach. Powrót do Polski 16.11.1947.
ZS 462
Maria Sienkowska
ur. 1920, z d. Kubasik
Mielec, 1991
rkps, kopia, 4 s.
Lata 1941–46. Deportacja 18.06.1941 z Brześcia z maleńkim dzieckiem i rodziną. Pobyt na zesłaniu w m. Barnauł
(Ałtajski Kraj). Kontakty z zesłańcami różnych narodowości. Choroba autorki, praca w fabryce „Mechpress” w charakterze sekretarki-maszynistki. Repatriacja w czerwcu 1946.
153
ZS 463
Tadeusz Stefaniak
ur. 1929
Mielec, 1991
rkps, oryg., 6 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Łuck (woj. wołyńskie) do m. Majkain (rej. Bajanauł, obw. pawłodarski,
Kazachska SRR). Praca (do 1946) w kopalni złota razem z Białorusinami, Ukraińcami, Czeczenami. Informacje o warunkach życia, głodowych przydziałach żywności, epidemiach (tyfus), zgonach. Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 464
Stanisław Zwirn
ur. 1917
Rzeszów, 1993
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1940–45. Aresztowanie w 1940 przy przekraczaniu granicy na rz. San. Pobyt w więzieniu w Przemyślu i Lwowie. Wyrok 2 lata pozbawienia wolności. Pobyt w łagrze w Krasnojarskim Kraju. Po „amnestii” praca w kołchozie
w obw. nowosybirskim. W 1943 zmobilizowany do armii Berlinga, z którą przeszedł szlak bojowy od Lenino do Berlina.
W czerwcu 1945 powrót do Przemyśla.
ZS 465
Zbigniew Zdziebło
ur. 1930
Krótkie wspomnienie z pobytu na Syberii
Mielec, 1991
mps, kopia, 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja 14.04.1940 z Birczy (pow. Dobromil, woj. lwowskie) do Kazachstanu. Pobyt na zesłaniu
w kołchozach w różnych miejscowościach. W 1944 przeniesienie na Ukrainę do sowchozu w obw. charkowskim.
Powrót do Polski w kwietniu 1946.
ZS 466
Stanisław Buszta
ur. 1928
Łańcut, 1993 [?]
mps, kopia, 7 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Łopuszna (pow. Bóbrka, woj. lwowskie) do Krasnojarskiego Kraju, do
osady Tajożnaja. W czerwcu 1940 przeniesienie do innej osady, praca przy sianokosach. Od września 1940 do czerwca
1941 nauka w szkole. Pobyt od 1942 do 1946 w m. Tichaja. Praca przy wyrębie lasu, latem przy spławie drewna na
rz. Mana. Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 467
Kazimierz Trzciński
ur. 1917
Rzeszów, 1993
mps, kopia, 3 s.
Lata 1939–55. Krótki życiorys autora. Aresztowanie 8.04.1945 za działalność w AK we Lwowie. Wywiezienie do obozu w obw. mołotowskim. W latach 1949–50 praca w obozie w m. Kizieł. Od 1950 pobyt w łagrze w Workucie (Komi
ASRR). Powrót do Polski 13.12.1955.
ZS 468
Helena Niezgoda
ur. 1912
Mój życiorys [...]
Sokołów Małopolski, 1992
rkps, oryg., 4 s.
Załączniki: oryg. dokumentu, kopie dokumentów, kopie zdjęć, korespondencja z ZS
154
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Hoszcza (pow. Równe, woj. wołyńskie) do sowchozu Czistowskij Ziernosowchoz w m. Zarosłoje (rej. Bułajewo, obw. siewierokazachski). W 1945 ucieczka do obw. tambowskiego, praca
nauczycielki w polskim domu dziecka w m. Obłówka. Powrót do Polski w kwietniu 1946.
ZS 469
Maria Krupa-Nowak
ur. 1909
Życiorys
Trzęsówka (woj. rzeszowskie), 1992
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Śmigłowo (pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie). Transport do Kańska.
Pobyt na zesłaniu w okolicy m. Palenczity (rej. Szitkino, obw. irkucki). Praca przy czyszczeniu lasu. Choroby, śmierć
bliskich. Po „amnestii” przeniesienie jesienią 1941 do Małej Minusy (rej. Abakan, Krasnojarski Kraj). Powrót do Polski
w marcu 1946.
ZS 470
Aniela Busz
ur. 1900
Wspomnienia
Rzeszów, 1991
rkps, oryg., 5 s.
Lata 1940–43. Deportacja 10.02.1940 rodziny z m. Bursztyn (pow. Rohatyn, woj. stanisławowskie). Opis transportu
do [obw. swierdłowskiego?]. Młodszy syn dotarł do Kazachstanu, wstąpił do armii Andersa i wrócił do Polski, starszy
w maju 1943 wstąpił do armii Berlinga i zginął pod Lenino 13.10.1943.
ZS 471
Aleksander Stasik
ur. 1929
Wiercany (woj. rzeszowskie), 1993
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Konopnica (pow. Zborów, woj. tarnopolskie) do Uzbieriezowki
(obw. mołotowski). Praca przy wyrębie lasu, transporcie i spławianiu drewna; opis warunków życia. Od 1944 pobyt
w sowchozie „Lenin” (obw. saratowski); praca i głód powodem choroby (wiosna 1946). W czerwcu 1946 repatriacja
w okolice Wrocławia.
ZS 472
Józef Prusinowski
ur. 1911
Łódź, 1993 [?]
mps, kopia, 5 s.
Lata 1939–44. Autor wzięty do niewoli sowieckiej 24.09.1939 pod Włodzimierzem Wołyńskim. Pobyt kolejno w Łucku,
Szepetówce, Dubnie, Teofipolu (obw. chmielnicki); praca przy budowie lotniska. Od czerwca 1941 w Starobielsku,
potem w Tockoje. Wstąpienie do armii Andersa. Pobyt w Jakobagu w Uzbekistanie, ewakuacja z Krasnowodska
do Pahlewi. Od 1942 pobyt w Iraku, Palestynie, Libanie, Egipcie, od 5.02.1944 we Włoszech. Przegrupowanie wojsk
w kierunku Monte Cassino.
ZS 473
Jan Styś
ur. 1924
Rzeszów, 1991
mps, kopia, 6 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Łukowiec Wiśniowski (pow. Rochatyn, woj. stanisławowskie). Opis
transportu do posiołka Ważju (Komi ASRR). Praca przy wyrębie lasu, czyszczeniu rzeki, spławianiu drewna; głód,
155
zimno, choroby, różne sposoby zdobywania pożywienia. W kwietniu 1943 wyjazd do armii Berlinga, udział w bitwie
pod Lenino; ojciec powołany do wojska przez radzieckie władze wojskowe. Repatriacja rodziny z Krasnodarskiego
Kraju w kwietniu 1946.
ZS 474
Franciszek Guzik
ur. 1916
W Syktywkarze
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 6 s.
Lata 1939–46. Pierwsze wysiedlenie 6.11.1939 przez Ukraińców. Deportacja 10.02.1940 ze wsi k. Buczacza
(woj. tarnopolskie) do Syktywkaru (Komi ASRR). Praca w tartaku i przy spławie drewna; głód, choroby, brak fachowej
opieki lekarskiej, śmierć ojca i rodzeństwa. Zatrudnienie w kołchozie, lepsze wyżywienie, różne obserwacje z życia wsi.
W 1944 przeniesienie w okolice Kurska, praca w cukrowni, pomoc żywnościowa z UNRRA. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 475
Franciszek Piechulski
ur. 1911
Wspomnienia zesłańca Sybiraka
Łódź, 1992
mps, kopia, 10 s., (spisana relacja)
Lata 1939–47. Udział autora w kampanii wrześniowej. Wywiezienie na roboty przymusowe do Prus Wschodnich.
W październiku 1944 aresztowanie przez Armię Czerwoną. Pobyt w łagrze w m. Kniażpogost (Komi ASRR). Praca
w tartaku i przy wycince lasu. Repatriacja w październiku 1947 przez obóz w Brześciu.
ZS 476
Franciszek Bartosik
ur. 1908
Łódź, b.d.p.
mps, kopia, 10 s.
Lata 1939–47. Wojenne losy oficera wojska polskiego, członka AK. Aresztowanie w sierpniu 1944 w Białej Podlaskiej.
Przetrzymywanie na Majdanku, następnie w obozach w Riazaniu–Diagilewie (do kwietnia 1947) i w Czerepowcu. Pobyt w obozie przejściowym w Brześciu. Powrót do Polski w grudniu 1947.
ZS 477
Stanisław Pięta
Rzeszów, 1993
rkps, oryg., 9 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Stawki-Poniatowo (pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie). Pobyt
na zesłaniu w m. Koluczij nad rz. Pojma (obw. irkucki). Praca dorosłych w tajdze — wycinka drzew, choroby, epidemie. W kwietniu 1941 przeniesienie do m. Toporok k. Tajszetu. Pobyt w Kwitoku, Tajszecie i Hariku (obw. irkucki).
Repatriacja w 1946.
ZS 478
Jan Mach
ur. 1930
Rzeszów, 1993
rkps, oryg., 7 s.
Lata 1940–47. Deportacja 13.04.1940 z Przemyśla (woj. lwowskie) do kołchozu Annowka (rej. Ubaganskij, obw. kustanajski, Kazachska SRR). Zakwaterowanie w domach kołchoźników, praca w gospodarstwie. W grudniu 1941 wyjazd
do Uzbekistanu (Taszkient) z nadzieją dostania się do armii Andersa. Wywiezienie do kołchozu w obw. samarkandzkim, warunki życia, praca przy uprawie i zbiorze bawełny, owoców, warzyw, kopaniu rowów nawadniających. Ucieczka
do Kattakurganu (sierpień 1942), pobyt w polskim internacie. Ewakuacja w sierpniu 1942 do Iranu, potem do Afryki
Południowej (Oudtshoorn, Lusaka). Nauka w liceum ogólnokształcącym. Od sierpnia 1947 droga powrotna do Polski.
ZS 479
Wanda Borońska
ur. 1931, z d. Ździebło
156
Mielec, 1991
rkps, oryg., 9 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Birczy (pow. Dobromil, woj. lwowskie) do Kazachstanu. Pobyt w kołchozach
Żołoczew, Karasula, Sachalin. Jesienią 1946 przewiezienie do kołchozu „15 lat Października” (obw. charkowski, Ukraińska SRR). Powrót w marcu 1946 przez Charków do Przemyśla (rewizja NKWD).
ZS 480
Zyta Wiercińska
ur. 1928, z d. Kimak
Rzeszów, 1993
rkps, oryg., 3 s.
Załączniki: kopia zdjęcia, korespondencja z ZS
Lata 1940–45. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Stężarycze (pow. Włodzimierz, woj. wołyńskie) do obw. swierdłowskiego.
Pobyt na zesłaniu w posiołku Kostousowo (rej. Rież). Praca w lesie i tartaku, nauka w szkole. Śmierć rodziców i babci.
Mobilizacja braci do armii Berlinga. Powrót do Polski w maju 1945.
ZS 481
Danuta Poklasińska
ur. 1932, z d. Swierczyńska
Wspomnienia zesłańca Sybiraka
Okup (pow. Łask), 1993
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Granatów (pow. Łuck, woj. wołyńskie) do posiołka k. Archangielska.
W 1943 mężczyźni powołani do armii Berlinga. Po koniec wojny przeniesienie rodziny do sowchozu w obw. uljanowskim. Powrót do Polski w kwietniu 1946.
ZS 482
Ryszard Marcinkowski
ur. 1928
Śmierć przez zamarznięcie
Łódź, 1991
mps, kopia, 12 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Łucka (woj. wołyńskie). W latach 1940–41 pobyt w m. Bajanauł (obw. pawłodarski, Kazachska SRR), a następnie w m. Majkain Zołoto, praca w płukalni złota. Powrót z rodzeństwem do Polski
w czerwcu 1946.
ZS 483
Kazimierz Nurzyński
ur. 1916
Okup Wielki (woj. rzeszowskie), 1989
mps, kopia, 16 s.
Lata 1939–47. W 1939 internowanie w okolicach Hrubieszowa, ucieczka z koszar wojskowych w Chełmie i przedostanie się do Łukowa (woj. lubelskie). Działalność w AK. Aresztowanie w sierpniu 1944. Więzienie w Lublinie, transport
do Riazania. Pobyt w obozie Diagilewo do czerwca 1946. Przewiezienie do obozu Susłongier (Maryjska ASRR). Repatriacja w październiku 1947.
ZS 484
Irena Wójcik
ur. 1933, z d. Tercjak
To co powraca w snach – wspomnienia z zesłania 1940–1947
Kielce, 1990
mps, kopia, 27 s.
Lata 1940–46. Deportacja w 1940 z Łomży do Kazachstanu. Pobyt na zesłaniu w sowchozie Dżurun (obw. aktiubiński). Kontakty z Kazachami. Wiosną 1945 przewiezienie przez mamę do domu dziecka w Aktiubińsku, gdzie przebywały siostry autorki. Powrót dzieci z sierocińcem do Polski wiosną 1947.
157
ZS 485
Zenobiusz Matysiak
ur. 1929
W hitlerowskim obozie i sowieckim łagrze
Łódź, 1991
mps, kopia, 13 s.
Lata 1939–54. W okresie okupacji niemieckiej praca w zakładach „Telefunken” w Łodzi. Latem 1944 aresztowanie
za niestawienie się do wyjazdu wraz z ewakuowanym zakładem do Niemiec. Pobyt w obozie karnym w Łodzi. W styczniu 1945 przewiezienie w okolice Bydgoszczy do pracy przymusowej. Aresztowanie przez wkraczających Rosjan, więzienie w Grodnie i Orszy, transport przez Archangielsk do m. Dudinka. Pobyt w obozach koło Norylska (Krasnojarski
Kraj). Powrót do Polski w grudniu 1953 przez więzienie w Krasnojarsku i obóz w Pot’mie. Przejęcie na granicy polskiej
przez UB, uwięzienie w Bełżcu. Zwolnienie w lutym 1954; w kolejnych latach stała obserwacja UB.
ZS 486
Aleksander Czapski
ur. 1942
Syberia oczami dziecka
Warszawa, 1993
mps, oryg., 18 s.
Lata 1951–56. Deportacja we wrześniu 1951 ze wsi Milkuszki (Litewska SRR) do kołchozu im. Lenina we wsi Janowo
(rej. Nowosiołowo, Krasnojarski Kraj). Powrót do Polski w lipcu 1956.
ZS 487
Władysław Malczewski
ur. 1916
Przed „Solidarnością” 27 lat wcześniej, czyli krew na kufajce
Łódź, 1991
mps, kopia, 14 s.
Lata 1944–54. Aresztowanie w listopadzie 1944 we Lwowie, więzienie na Zamarstynowie. Wyrok 10 lat łagrów,
wywiezienie do Krasnojarska (Krasnojarski Kraj), pobyt w obozie w latach 1946–47. Przewiezienie do Norylska.
Czerwiec 1953 — bunt w łagrze. Po jego krwawym stłumieniu, przewiezienie do innego obozu. Powrót do Polski
w 1954.
ZS 488
Jan Urban
ur. 1929
Pamiętnik rodziny zesłanej na Syberię z Kresów Wschodnich
Żagań, 1993
mps, oryg., 34 s.
Lata 1939–46. Opis sytuacji w powiecie Brzeżany po 17.09.1939. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Płoska (pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie). Pobyt na zesłaniu w posiołku Poczet (rej. Aban, Krasnojarski Kraj). Od września 1941 pobyt
rodziny w okolicy Kańska. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 489
Cecylia Markowska
ur. 1927, z d. Marek
Łódź, 1993
Załączniki: kopie zdjęć i dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Okupacja sowiecka. Deportacja 10.02.1940 z Dobrzanicy (pow. Przemyślany, woj. tarnopolskie) w głąb
ZSRR. Ze stacji Ałzamaj podróż saniami do osiedla Gribanowo (obw. irkucki). Od maja 1940 pobyt w posiołku Ust’-Kadujka. Praca przy zbieraniu żywicy i kopaniu kartofli. Nauka w rosyjskiej szkole. Śmierć ojca. Jesienią 1943 mobilizacja polskich mężczyzn do wojska. W 1944 praca w kołchozie przy omłotach. Powrót w kwietniu 1946.
158
ZS 490
Stefania Lachowicz
ur. 1919, z d. Gabryś
Wspomnienia z Syberii [...]
Łódź, 1993
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Kamionka Wielka (pow. Kołomyja, woj. stanisławowskie) do osady
Czeremoszka (Krasnojarski Kraj). Praca w lesie, rąbanie drewna. W 1942 przeniesienie się braci do kołchozu we wsi
Wostocznoje (rej. Klukwina). W 1943 pobór do wojska, przeniesienie do m. Partizanskij (rej. Ujar). Praca w kołchozie.
Głód, choroba dziecka. Paczki z UNRRY. Repatriacja w maju 1946.
ZS 491
Ludwika Szklarek-Biesiadowska
ur. 1911, z d. Czaplińska
Pamiętnik z lat 1940–1943
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 75 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopia zdjęcia, wiersze
Lata 1940–43. Aresztowanie w lutym 1940 na granicy litewsko-rosyjskiej. Więzienia w Lidzie, Baranowiczach i Orszy; w lipcu 1940 wyrok 5 lat ITŁ. Wywiezienie do łagru w Naryjsku, później pobyt w m. Jaja (obw. kiemierowski).
Po „amnestii” zwolnienie z prawem osiedlenia w Uzbekistanie, pobyt w Czymkiencie i Buzułuku. Praca w rosyjskiej
szkole. W październiku 1941 wstąpienie do Pomocniczej Służby Kobiet w armii Andersa. Praca w plutonie oświatowym, potem jako referentka biura historycznego. Od grudnia 1942 pobyt w Palestynie, praca w świetlicy, pisanie
reportaży do „Gazety Polskiej” w Jerozolimie. W marcu 1943 wyjazd do Stambułu, praca w Ambasadzie Polskiej.
ZS 492
Tadeusz Kazimierczak
ur. 1928
Krzeszyce, 1993
mps, oryg., 8 s.
Załączniki: lista zesłańców, mapa z lokalizacją posiołków, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Mały Olżew (pow. Lida, woj. nowogródzkie) do posiołka Trekawo
(obw. nowosybirski). W 1941 przeniesienie do m. Almiakowo. W 1943 siostra powołana do armii Berlinga, a reszta
rodziny przetransportowana do sowchozu „Komunar” (Stawropolski Kraj). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 494
Janina Zaleska
ur. 1922, z d. Karwowska
Wspomnienia
Elbląg, 1990
rkps, oryg., 4 s.
Załączniki: oryg. zdjęcia, kopia korespondencji z lat 40., kopia dokumentu, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Pęza (pow. Łomża, woj. warszawskie) do kołchozu we wsi Szangał
(Kazachska SRR). Wiosną 1941 przeniesienie do m. Atbasar (obw. celinogradzki). Powołanie brata do armii Andersa,
śmierć matki. Od 1945 pobyt w m. Obuchowka (obw. dniepropietrowski, Ukraińska SRR) — praca na budowie. Powrót
ZS 495
Eugeniusz Wojtysiak
ur. 1927
Opowieści skazańca z Kołymy
Kraków, 1988
mps, kopia, 166 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopie korespondencji, kopie zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1939–56. Udział w walkach obronnych w 1939, pobyt w niewoli sowieckiej. Okupacja niemiecka. Aresztowanie
w końcu 1948 w m. Marysin (pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie) za działalność w organizacjach podziemnych.
Śledztwo w Brześciu. Po wyroku 25 lat ITŁ i 5 lat pozbawienia praw, pobyt w więzieniach w Orszy, Moskwie i Kujby-
159
szewie. Transport przez Morze Ochockie do Magadanu. Pobyt w łagrach na Kołymie do października 1955. Zwolnienie
i skierowanie na zesłanie do priisku „Pobieda” (rej. Ojmiakon, Jakucka ASRR) — wydobywanie złotonośnych piasków.
Starania o repatriację. Powrót do Polski w 1956.
Wydane pt. Wspomnienia skazańca z Kołymy w: Tak było... Sybiracy, t. 4, Kraków 1998.
ZS 496
Hieronim Michałowski
ur. 1922
Wspomnienia
Łódź, 1993
mps, kopia, 3 s.
Załączniki: poemat Tułaczka na Sybir, kopie zdjęć i dokumentów, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1948–56. Deportacja 21.05.1948 ze wsi Adamczuki k. Wilna do Krasnojarskiego Kraju. Pobyt na zesłaniu w posiołku Anastasino (rej. Manskij). Przyjazd do Polski w lipcu 1956.
ZS 497
Stefan Jachimski
ur. 1918
Niewola polskich jeńców wojennych w ZSRR 1939–1941
Pabianice, 1989–93
mps, kopia, 11 s.; mps (druga wersja pt. W sowieckiej niewoli – wspomnienia żołnierza tułacza 1939–1946), kopia, 23 s.
Lata 1939–49. Autor w trakcie ewakuacji batalionu na wschód internowany 24.09.1939 w m. Boża Wola
(pow. Kowel, woj. wołyńskie). Obóz jeniecki w Szepetówce (Ukraińska SRR). Praca przy budowie szosy Dubno–
–Łuck. Od listopada 1939 obóz jeniecki w m. Warkowicze — budowa szosy Lwów–Kijów. W kwietniu 1941 pobyt
w m. Zastawki k. Tarnopola — budowa lotniska. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej marsz przez Płoskirów,
Winnicę do Starobielska. W sierpniu 1941 ogłoszenie „amnestii”, wyjazd do Tockoje, następnie do Kołtubanki.
Marzec 1942 — ewakuacja przez Kermine i Krasnowodsk do Iranu. W czerwcu 1942 przybycie do Anglii. Powrót
do Polski w czerwcu 1947. Prześladowania ze strony UB.
ZS 498
Emilia Szelech
ur. 1919, z d. Orzeszko
Wspomnienia
Łódź, 1989
mps, oryg., 2 s.
Załączniki: lista zesłańców, wykaz miejscowości na zesłaniu
Lata 1940–57. Deportacja 10.02.1940 z gajówki Alba k. Nieświeża (woj. nowogródzkie) do posiołka Torforazrabotki
(rej. Sokoł, obw. wołogodzki). Przeniesienie do posiołka Mitinskij (rej. Charowsk). Praca w gospodarstwie przemysłu
leśnego k. stacji Kadnikowskij. W sierpniu 1943 przydzielenie do jednostki wojskowej zaopatrującej front. Powrót
do Nieświeża w 1945, repatriacja do Polski wraz z rodziną w 1957.
ZS 499
Włodzimierz Gołobów
ur. 1927
Warszawa, 1992
mps, kopia, 3 s.
Załączniki: kopie zdjęć, kopia dokumentu
Lata 1944–45. Aresztowanie we Lwowie 22.11.1944 za przynależność do AK. Pobyt w więzieniach NKWD do lutego
1945. Transport do obozu w Krasnodonie k. Ługańska (obw. woroszyłowgradzki, Ukraińska SRR) — praca w kopalni
węgla. Rozwiązanie obozu w październiku 1945. Powrót do Lwowa w grudniu i repatriacja do Polski.
ZS 500
Zbigniew Steller
ur. 1924
Za i przed kręgiem polarnym
Zamość, 1993
mps, kopia, 37 s.
Załączniki: kopie dokumentów, artykuły prasowe o ZS w Zamościu, korespondencja z ZS
160
Lata 1944–47. Aresztowanie 29.10.1944 w m. Nielisz (pow. Zamość, woj. lubelskie) za przynależność do AK. Wyrok
10 lat ITŁ. Transport z więzienia we Lwowie do Komi ASRR. Pobyt w łagrach k. Peczory, w szpitalu obozowym w Kosju.
Zwolnienie 13.05.1947 i przymusowy pobyt w obozie nr 312 w Kiełbasinie k. Grodna. Powrót do Polski 29.06.1947.
ZS 501
Czesław Gwizdak
ur. 1928
Long Beach (USA), 1993
mps, kopia, 3 s.
Lata 1940–67. Deportacja 10.02.1940 osadników z osady Puzieniewicze (pow. Stołpce, woj. nowogródzkie) do posiołka Wożega (obw. wołogodzki), praca w lesie. Po „amnestii” wyjazd rodziny do armii Andersa. W sierpniu 1942 wyjazd
na Bliski Wschód. Śmierć matki na statku na Morzu Kaspijskim. W 1948 połączenie rodzeństwa w Anglii. W 1967
emigracja autora do USA.
ZS 502
Eugenia Bereźnicka
ur. 1933, z d. Nowicka
Żnin (woj. bydgoskie), 1990
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Kamionka Wielka (pow. Kołomyja, woj. stanisławowskie) do posiołka Czeremuszkino (Krasnojarski Kraj), praca w lesie. W 1942 przewiezienie do wsi Tatianowka (Krasnojarski Kraj). W 1943
wyjazd ojca do armii Berlinga. Powrót rodziny do Polski w maju 1946.
ZS 503
Edmund Ryżycki
ur. 1920
W łagrze nad Morzem Białym
Łódź, 1991 [?]
mps, kopia, 142 s.
Lata 1944–51. Udział w walkach o wyzwolenie Wilna w lipcu 1944. Aresztowanie przez Armię Czerwoną w Puszczy
Rudnickiej. Internowanie żołnierzy AK w Miednikach, próba werbunku do armii Berlinga. Przewiezienie do Kaługi,
przymusowa praca w podmoskiewskich lasach. W maju 1945 nieudana próba ucieczki, sąd w Kałudze — wyrok 10 lat
ITŁ. Późną jesienią transport do Mołotowska (obw. archangielski). Realia życia codziennego w łagrach. Od stycznia
1947 pobyt w obozie karnym „Sołza”, następnie w Jagrinłagu. Aresztowanie 19.03.1948 i uwięzienie w Archangielsku. Pobyt w więzieniu w Moskwie. Repatriacja w 1948 i dalsze losy.
ZS 504
Ignacy Maćkowiak
ur. 1893
Wyrwany z otchłani piekła
Londyn [?], 1944
mps, oryg., 92 s.
Lata 1939–42. Aresztowanie 18.10.1939 w Wilejce (woj. wileńskie), pobyt w więzieniu. We wrześniu 1940 transport przez Orszę i Kotłas do m. Czibju (Komi ASRR). W październiku 1941 zwolnienie z obozu, przeniesienie
do Syktywkaru (Komi ASRR). Podróż do armii Andersa przez Kotłas, Kirow, Gorki, Kujbyszew, Taszkient do m.
Kagan (Uzbecka SRR). Praca w kołchozie „Woroszyłow” k. Kermine. Od grudnia 1941 pobyt w Kazachstanie,
praca w kołchozach. W 1942 zgłoszenie się do komisji poborowej w Czokpak (obw. dżambulski, Kazachska SRR),
wstąpienie do armii Andersa. Pobyt w Krasnowodsku, transport statkiem do Iranu. Pobyt w Palestynie, RPA, USA.
Wyjazd do Szkocji.
ZS 505
Edward Bielecki
ur. 1930
Resko (woj. szczecińskie), 1992
rkps, oryg., 4 s.
161
Lata 1940–46. Deportacja rodziny 10.02.1940 z m. Józefpol (pow. Wołkowysk, woj. białostockie) do m. Szustyje Katiuszcza [Szomboziero] (obw. archangielski). Odesłanie do rosyjskiej szkoły. Śmierć ojca i siostry. Praca przy sianokosach, obcinaniu i paleniu gałęzi. Na początku 1942 przeniesienie rodziny do Kirgizji, pobyt w kołchozie Luksemburg
(rej. Kant). Praca przy wypasie koni, następnie w fabryce cementu. Powrót do Polski w 1946.
ZS 506
Zofia Zagajewska-Szlezer
ur. 1927
b.m.n., b.d.n.
195 min. (nagranie magnetofonowe)
Lata 1939–46. Początek wojny i okupacja sowiecka w Stanisławowie (woj. stanisławowskie). Deportacja 13.04.1940
do wsi Poczinowka (obw. kustanajski, Kazachska SRR). Budowa ziemianek, zdobywanie pożywienia, opału, płacenie
podatków. Opisy przyrody. Kontakty z miejscową ludnością. Przeniesienie w 1942 do m. Priesnogorkowka. Zmiany
w traktowaniu Polaków po podpisaniu układu Sikorski–Majski. Wyjazd do Kustanaju, praca w przedszkolach. Opieka
ZPP. Działalność artystyczna autorki w radiu i teatrze. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 507
Jerzy Wróblewski
ur. 1925
Moje wspomnienia z II wojny światowej
Szczecin, 1990
Załączniki: odpisy korespondencji, wiersze, spis zesłańców
Lata 1939–45. Okupacja sowiecka. Deportacja 20.06.1941 z m. Pohost Zahorodzki (pow. Pińsk, woj. poleskie)
do Powalichy (Ałtajski Kraj), stamtąd w okolice wsi Kisłucha. Od maja 1942 pobyt w Guzar (Uzbecka SRR). Praca
w sowchozie. Od sierpnia 1942 pobyt w Krasnowodsku. Ewakuacja do Pahlewi w Iranie, wyjazd do Palestyny, potem
Egiptu i Włoch. Bitwa pod Monte Cassino. Po wojnie krótki pobyt w Cassarano i przeniesienie do Anglii.
ZS 508
Maria Siemion-Ostrowska
ur. 1942
„...daj mołoka”
Jagłowo (woj. suwalskie), 1990
Lata 1941–47. Autorka urodziła się w Krasnojarskim Kraju. Zwięzły opis deportacji rodziny w czerwcu 1941 z Jagłowic (pow. Sokółka, woj. białostockie) do wsi Znamienka (Krasnojarski Kraj) i jej dalszych losów. Powrót do Polski
w 1947.
ZS 509
Longin Burdun
ur. 1925
„Opasnyj element”
Kozienice, 1991
Lata 1944–56. Aresztowanie 13.12.1944 w m. Zdzięcioł (pow. Nowogródek). Więzienia w Zdzięciole i Nowogródku.
Wyrok 5 lat ITŁ, wywiezienie do łagru k. Peczory (Komi ASRR). Latem 1947 przeniesienie na budowę linii kolejowej
przez Ural. Po odbyciu kary pobyt w m. Abieź (Komi ASRR). Odesłanie do więzienia w Kirowie i Krasnojarsku, a następnie pobyt w m. Kirgitiej (Krasnojarski Kraj) — praca przy budowie drogi. Od zimy w Niżnieangarsku — kopanie
kanałów i studni odkrywkowych, wydobywanie rudy hematytowej. Do końca 1953 pobyt w Angarsku i okolicach.
Zwolnienie z zesłania w czerwcu 1954. Powrót do Zdzięcioła, a w listopadzie 1956 do Polski.
ZS 510
Ludwina Maśnica-Noculak
ur. 1924
Młode lata
Szczecin, 1991
162
Załączniki: oryg. zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z gminy Uhryńkowce (pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie) do priisku Kirowskij
(Krasnojarski Kraj). Praca przy budowie drogi, wypłukiwaniu złota, pogłębianiu kanałów, budowie zapór. Latem 1941
przewiezienie do m. Motygino. Po podpisaniu układu Sikorski–Majski przeniesienie do Bielska n. Angarą, następnie
wyjazd w okolice Abakanu. W marcu 1946 wyjazd z rodziną do Polski.
ZS 511
Stanisław Szlachciuk
ur. 1908
ZSRR–Iran, 1941–42
rkps, oryg., 19 s., format A6; rkps, oryg., 12 s., format A5 [oryg. notatnik przepisany w Genewie w 1991]
Załączniki: oryg. zdjęć, oryg. dokumentu, lista zesłańców, odręczny plan posiołka, korespondencja z ZS
Lata 1941–42. Pamiętnik pisany w latach 1941–42. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Pogorzelce w Puszczy Białowieskiej
do posiołka Oktiabrskij (obw. kiemierowski). Praca w kopalni złota. Po „amnestii” w 1941 pobyt w Buzułuku, potem
w Taszkiencie, od grudnia 1941 w m. Farab, a następnie w Kyzyłtepie k. Buchary. Od lutego 1942 pobyt w kołchozie
k. Kermine. Wstąpienie do armii Andersa, ewakuacja z Krasnowodska do Iranu.
ZS 512
Maria Gal-Gąsiewska
ur. 1934
„Cały czas panuje głód”
Augustów, 1991
mps, kopia, 8 s.
Załączniki: kopie map, plan domu dziecka w Porogu, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja z rodzicami i dziadkami 10.02.1940 z pow. Zaleszczyki (woj. tarnopolskie) do osady Zielona
(rej. Tasiejewo, Krasnojarski Kraj). Przeniesienie do m. Maszukowka. Powołanie ojca do I Dywizji im. T. Kościuszki
(zmarł po odniesieniu ran w bitwie pod Lenino). Od 1944 pobyt w domu dziecka. 19.04.1946 przyjazd do Gostynina.
ZS 513
Barbara Hebrowska
ur. 1907, z d. Papeé
Wspomnienia z pobytu w Rosji w Maryjskiej ASRR
Warszawa, 1980
Lata 1940–46. Deportacja 28.06.1940 ze Lwowa do lesouczastka Madary ( rej. Koźmodiemiańsk, Maryjska ASRR).
Praca w szkole w charakterze sprzątaczki. Bezowocne starania o wyjazd do męża do Palestyny. Powrót do Polski
w maju 1946.
Wydane pt. Madary w: Wspomnienia Sybiraków, t. 8, Warszawa 1994.
ZS 514
Melania Stankiewicz
ur. 1929, z d. Pawlik
Zamość, 1989
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Różanka (woj. nowogródzkie) do osady Rudnik Dżałambet (obw. celinogradzki, Kazachska SRR). Praca przy wołach roboczych. Nieudana próba wyjazdu do armii Andersa. W 1943 powstanie
komitetu Polaków. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 515
Eugenia Wojczuk
ur. 1928, z d. Ćwiecińska
Moje wspomnienia
Warszawa, 1989
163
mps, kopia, 5 s.
Lata 1941–45. Deportacja 20.06.1941 z Bielska Podlaskiego (woj. białostockie) do m. Czeremszanka (Ałtajski Kraj).
W październiku 1941 wyjazd do Bijska. W listopadzie 1942 śmierć dziadka. W 1943 powołanie brata do armii Berlinga.
Powrót do Polski w październiku 1945.
ZS 516
Mieczysława Lewandowska
ur. 1926, z d. Adamus
„Gorzki pamiętnik”
Sieniawka (woj. jeleniogórskie), 1989
Załączniki: lista zesłańców, wiersz, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z okolic wsi Burkanów (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do Komi ASRR. Praca
przy rąbaniu i spławie drewna oraz przy sianokosach. Przeniesienie do m. Ożal, potem do m. Spasporub. Pobyt w kołchozie k. wsi Arżeniki, od jesieni 1944 we wsi Łojma. Zimą 1944 aresztowanie ojca. Na początku maja 1944 przewiezienie
Polaków do sowchozu w Krasnodarskim Kraju. Praca na plantacji winogron. Powrót ojca. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 517
Edward Bujno
ur. 1925
Deportacje ludności polskiej z terenów miasta i gminy Drohiczyn w głąb ZSRR w latach 1939–1941
Drohiczyn, 1992
mps, kopia, 62 s.
Załączniki: lista zesłańców, odręczne szkice miejsc zesłania, korespondencja z ZS
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 z Drohiczyna n. Bugiem do m. Krasnyj Jar (obw. nowosybirski). Praca przy
wyrębie i karczowaniu tajgi, wywózce, spławianiu drewna. W marcu 1943 przeniesienie do Kujbyszewa. W 1943 powołanie do armii Berlinga. Powrót rodziny do Polski w marcu 1946.
Wydane pt. Wojenne losy Drohiczyniaków, oprac. Barbara Mioduszewska, Drohiczyn 1997.
ZS 518
Jan Fereniec
ur. 1918
Warszawa, b.d.p.
mps, kopia, 272 s.
Załączniki: kopie dokumentów i korespondencji
Lata 1939–90. Życie rodziny przed wybuchem wojny i pod okupacją sowiecką. Deportacja 20.06.1941 ze wsi Brodek
(pow. Drohiczyn Poleski) do Ałtajskiego Kraju. Praca na budowach i w zakładzie odzieżowym. Jesienią 1942 za odmowę przyjęcia obywatelstwa radzieckiego osadzenie w więzieniu w Barnaule, wywiezienie rodziny do m. Kokujsk.
W maju 1943 wyjazd do armii Berlinga. Bitwa pod Lenino, marsz na Berlin. Po zakończeniu działań wojennych powrót
do Polski. Losy powojenne.
Wydane pt. Jak zostałem żołnierzem. Wspomnienia Kościuszkowca, Warszawa 1995.
ZS 519
Zbigniew Porowski
ur. 1932
Krótki opis mej młodości z rodzeństwem oraz wysiedlenia z Polski w głąb Syberii
Warszawa, 1993
Lata 1939–46. Wywiezienie 28.10.1939 [!] z Lidy (woj. nowogródzkie) w okolice Archangielska. Pobyt w Tiksi (Jakucka ASRR), w Russkoje Ust’je, w m. Sejmczan na Kołymie, w Komsomolsku, Jakucku, Bodajbo. Od października
1942 pobyt k. Ułan-Ude. Po śmierci matki, w maju 1943 przewiezienie do Semipałatyńska, Samarkandy, Buchary
i Kandagaczy. Pobyt w domu dziecka. Powrót do Polski 15.06.1946.
ZS 520
Janina Gromko
ur. 1909
164
Morzęcin Mały (woj. wrocławskie), 1993
rkps, kopia., 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Hołowce (pow. Nieśwież, woj. nowogródzkie) w okolice Murmańska. Praca
w kamieniołomach, potem w stołówce. Od jesieni 1942 pobyt w m. Striapunińsk (obw. mołotowski). Praca w polu.
Ślub z Józefem Gromko, narodziny córki. Powrót do Polski w 1946.
ZS 521
Maria Rychel
ur. 1928, z d. Miśków
Moje wspomnienie
Łobez, 1993
rkps, oryg., 42 s.
Załączniki: oryg. dokumentu, wiersz autorki
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Tarnoruda (pow. Skałat, woj. tarnopolskie) do m. Muraszi (obw. kirowski). Na początku maja 1940 przyjazd do posiołka w okolicach Objaczewa (Komi ASRR). Śmierć matki. Po „amnestii”
wyjazd do Fergany. Od grudnia 1941 praca w kołchozie Czajchan. Wyjazd do Gorczakowa, gdzie formuje się polska
placówka wojskowa. Ojciec uznany za inwalidę wojennego. Od lata 1942 praca przy zbiorze bawełny. Powrót do Polski
w kwietniu 1946.
ZS 522
Anna Kobylak
ur. 1906
Fragmenty wspomnień z tułaczki po Rosji [...]
b.m.p., b.d.p.
mps, oryg., 33 s.
Załączniki: mps i kopia dzienniczka Janka Kobylaka (syna autorki), wiersze, kopie korespondencji z lat 40., kopia
dokumentu, korespondencja z ZS
Lata 1940–42. Deportacja 10.02.1940 z m. Uhrynów (woj. stanisławowskie) do posiołka Wietka (Komi ASRR). Warunki życia na zesłaniu. Praca w lesie oraz przy budowie drogi. Latem praca przy sianokosach. Jesienią 1941 wyjazd
do Kotłasu. Droga przez Czelabińsk, Bucharę, Czymkient, Ługowoje, Taszkient, Dżałałabad do Iranu.
ZS 523
Krystyna Kraszewska-Pietras
ur. 1928
Wspomnienia z zesłania na Syberię
Łódź, 1989
mps, kopia, 65 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Nieświeża (woj. nowogródzkie). Pobyt na zesłaniu w kołchozie „Krasnaja
Zwiezda” (obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). W 1941 przeniesienie do kołchozu Lisi Jar. W lipcu 1942 wyjazd
do Buchary, stamtąd przez Samarkandę do Krasnogwardiejska (Uzbecka SRR). Nauka w szkole rosyjskiej. Repatriacja
w czerwcu 1946.
ZS 524
Teofil Grzybek
ur. 1930
Rzeszów, 1993
rkps, kopia, 6 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Bortnica (pow. Dubno, woj. wołyńskie) do posiołka Ust’-Zaruba
(obw. archangielski). Praca przy wyrębie, obróbce i spławie drewna oraz w tartaku. Głód, insekty, choroby. W październiku 1941 wyjazd w kierunku Saratowa, a następnie do kołchozu w m. Czu (obw. dżambulski, Kazachska SRR).
Na początku 1945 ucieczka do m. Kaskoduk, nauka w polskiej szkole. Repatriacja w 1946.
ZS 525
Jerzy Duda
Syberyjskie losy rodziny Krawackich
Opole, 1999
mps, kopia, 8 s.
Załączniki: kopie zdjęć, kopie dokumentów
165
Lata 1940–46. Opis majątku Lipowo (pow. Święciany, woj. wileńskie) w 1940 i urzędowej litwinizacji rodziny. Deportacja rodziny Krawackich 20.06.1941 z Lipowa do Barnaułu (Ałtajski Kraj). Nauka w szkole w języku polskim, konflikty z dziećmi rosyjskimi, próby sowietyzacji. Religijność polskich rodzin z Litwy. Repatriacja w 1946, informacje
o późniejszych losach rodziny.
ZS 526
Józef Sosna
ur. 1921
Moje wspomnienia z lat wojny 1939–1945
Bydgoszcz, 1990
mps, kopia, 12 s.
Lata 1940–44. Aresztowanie w czerwcu 1940, osadzenie w więzieniu w Rawie Ruskiej (woj. lwowskie). W lipcu 1940
pobyt w więzieniu Brygidki we Lwowie, tortury podczas przesłuchań. W czerwcu 1941 transport do Workuty. Opis
warunków bytowych w obozie, pracy w kopalni, cegielni, przy ładowaniu węgla, kopaniu kanałów. Przykłady okrucieństwa straży obozowej. Palenie zwłok zmarłych więźniów w obozowym krematorium. We wrześniu 1944 zwolnienie
z łagru, wyjazd do polskiego wojska.
ZS 527
Medard Kozłowski
ur. 1924
Wspomnienia
Łódź, 1993
Lata 1943–55. W 1943 rozpoczęcie pracy w lokomotywowni Nowa Wilejka, prowadzenie małego sabotażu (uszkadzanie parowozów, okradanie wagonów z wyposażenia). W 1944 rozbrojenie oddziałów AK, aresztowania oficerów
i dowódców. Aresztowanie autora 13.09.1944 w Nowej Wilejce, pobyt w więzieniu na Łukiszkach w Wilnie. W kwietniu 1945 wyrok 10 lat pozbawienia wolności. Transport z Wilna do obozu w m. Uchta (Komi ASRR), praca w kopalni,
nauka kowalstwa, złe traktowanie przez strażników. W listopadzie 1955 powrót do Polski.
ZS 528
Tadeusz Niebrzegowski
ur. 1938
Cierpienie i ból doznanych krzywd
Kraków, 1993
mps, kopia, 50 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Siechniewszczyzna (pow. Brześć, woj. poleskie) do posiołka Warda
(obw. archangielski). Przeniesienie w listopadzie 1940 do posiołka Zaria. Po ogłoszeniu „amnestii” w sierpniu 1941
powrót do Wardy. Śmierć rodziców i braci. Od lata 1944 pobyt w polskim domu dziecka we wsi Szwarycha (obw. gorkowski). Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 529
Henryk Kwieciński
ur. 1922
Wspomnienia z pobytu w sowieckim łagrze
Mława, 1990
mps, kopia, 8 s.
Załączniki: kopia relacji Aleksandra Anackiego o udziale autora w bitwie pod Monte Cassino
Lata 1939–47. Wywiezienie z Mławy w październiku 1939 na roboty przymusowe do Kłajpedy (Prusy Wschodnie).
W czerwcu 1940 próba ucieczki, aresztowanie przez rosyjską straż graniczną. Więzienie w Kownie, transport do Mińska, wyrok 3 lata ITŁ. Od października 1940 w łagrze w Komi ASRR. Praca w kopalni ropy naftowej przy drążeniu
szybów. Jesienią 1941 po „amnestii” i zwolnieniu z łagru wcielenie na ochotnika do armii Andersa. W sierpniu 1942
ewakuacja dywizji do Iranu; droga przez Irak, Syrię, Egipt, do Włoch. Ochrona sztabu przy zdobywaniu i wyzwalaniu
miast włoskich. Jesienią 1946 wyjazd do Anglii, w maju 1947 po demobilizacji powrót do Polski.
ZS 530
Wanda Sieroń
ur. 1923, z d. Laskowska
Ostatni transport
166
Łódź, 1993
mps, kopia, 2 s.
Lata 1941–46. Deportacja 23.06.1941 z Pińska (woj. poleskie) do Ałtajskiego Kraju. Pobyt na zesłaniu w kołchozach
Ługowik i Czesnokowka (rej. Sorokino, Ałtajski Kraj). Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 531
Irena Bykowska
ur. 1923
Łódź, 1993
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 z Wołkowyska (woj. białostockie). Opis warunków transportu do Nowosybirska,
przymusowego osiedlenia w Klukwince (obw. nowosybirski). Praca latem na polach kołchozowych, zimą przy wyrębie
lasu; walka z głodem. Od maja 1944 pobyt w sowchozie „Kommunar” (obw. woroneski), praca w polu. Repatriacja
w lutym 1946. Poszukiwanie stałego miejsca zamieszkania na Ziemiach Odzyskanych.
ZS 532
Stanisław Szponder
ur. 1927
Tak nas powrócisz...
Kalisz, 1990
mps, kopia, 6 s.
Lata 1940–47. Deportacja w kwietniu 1940 z Baranowicz (woj. nowogródzkie) do m. Rożdiestwienka (Kazachska
SRR). Od sierpnia 1941 pobyt w m. Priesnowka (obw. pietropawłowski). Jesienią 1942 wyjazd do Jangi-Jul (obw.
taszkiencki). Powrót do Baranowicz w 1945, repatriacja do Polski w 1947.
ZS 533
Stanisław Jachiewicz
ur. 1926
Zatoka Krzyża
Szczecinek, 1989
mps, kopia, 44 s.
Lata 1939–55. Początek wojny na Wileńszczyźnie. Od czerwca 1940 okupacja sowiecka. Działalność w AK. Aresztowanie w listopadzie 1944 w Kiemieliszkach. Więzienia w m. Świr, Wilejka. We wrześniu 1946 wyrok 10 lat ITŁ.
Wywiezienie do łagru w Nachodce. Warunki życia w obozie. Od lipca 1947 pobyt w różnych podobozach na Czukotce.
Zwolnienie w czerwcu 1951, zesłanie w okolice Magadanu. Praca w porcie Nagajewo. Repatriacja w grudniu 1955.
ZS 534
Monika Dudź-Jachiewicz
ur. 1925
„Nieboszczyk”
Szczecinek, 1989
mps, kopia, 8 s.
Lata 1948–55. Działalność w AK. Aresztowanie w grudniu 1948 we wsi Zarzecze na Wileńszczyźnie. Więzienie w Słobódce, potem w Połocku. W lutym 1949 wyrok 25 lat pozbawienia wolności. W listopadzie 1949 wywiezienie do łagru
k. Magadanu. Praca przy karczowaniu lasu, na budowie, w kamieniołomach. Złagodzenie reżimu po śmierci Stalina.
Zwolnienie latem 1955, w październiku ślub ze Stanisławem Jachiewiczem. Repatriacja w grudniu 1955.
ZS 535
Władysława Pawłowska
ur. 1910
Ucieczka
Rzeszów, 1985
167
mps, kopie wspomnień drukowanych w „Nowinach Rzeszowskich”, 6 s., format A3
Lata 1940–41. Deportacja 13.04.1940 z Brodów (woj. tarnopolskie) do Kazachstanu. Pobyt w kołchozie Liniejewka.
Ucieczka w maju 1941. Aresztowanie na granicy na rz. Horyń. Pobyt w więzieniach w Szepetówce i Płoskirowie.
Po ataku wojsk niemieckich na ZSRR ewakuacja na wschód. Zwolnienie w lipcu 1941, wędrówka na zachód do Lwowa
i Rzeszowa.
ZS 536
Ryszard Bukowski
ur. 1924
Bydgoszcz, 1993
rkps, oryg., 10 s.
Lata 1945–46. Członek AK w Wilnie. Aresztowanie 6.01.1945. Osadzenie w więzieniu na Łukiszkach w Wilnie. Przewiezienie do obozu w Stalinogorsku, a następnie do kopalni Bobrik Donskoj k. Stalinogorska. Dwie ucieczki. Pierwsza
latem 1945 zakończona zatrzymaniem w Mołodecznie, druga w kwietniu 1946, udana. Nielegalny powrót przez granicę do Polski. Osiedlenie w Szczecinku.
ZS 537
Halina Kurowska
ur. 1928, z d. Lubiecka
Niewieścin (woj. bydgoskie), 1993
rkps, oryg., 4 s.
Lata 1941–46. Deportacja 21.06.1941 z m. Mścibów (pow. Wołkowysk, woj. białostockie) do Surgutu (obw. tiumeński), przeniesienie do Zaranu. Praca w przetwórni ryb. W październiku 1941 wyjazd do Tiumenia, praca w kołchozie
oraz w fabryce. Powrót do Wołkowyska w listopadzie 1944. W lutym 1946 przyjazd do Polski.
ZS 538
Józef Kupczyk
ur. 1929
Bydgoszcz, b.d.p.
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Hartania (pow. Horodenka, woj. stanisławowskie) do m. Majkain Zołoto (obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Opis transportu i życia na zesłaniu; stosunki między zesłańcami a mieszkańcami osady. Rosyjski dom dziecka, praca w kopalni rudy złota, głód, choroby, paczki z odzieżą i żywnością ratunkiem
przed śmiercią. Repatriacja w maju 1946, przyjazd do m. Łobez.
ZS 539
Marcin Zubrycki
ur. 1921
Bydgoszcz, b.d.p.
rkps, kopia, 4 s.
Załączniki: kopia dokumentu, lista zesłańców
Lata 1945–46. Aresztowanie za działalność w AK w Wilnie 2.01.1945. Więzienie na Łukiszkach do lutego 1945.
Przewiezienie do obozu nr 240 w Donbasie. Praca w kopalni. Powrót do Wilna w listopadzie 1945. Przyjazd do Polski
we wrześniu 1946 do Bydgoszczy.
ZS 540
Krystyna Wariwoda
ur. 1918, z d. Hajos
Historia mojej podróży z Polski do Anglii – przez „raj sowiecki”
Bydgoszcz, 1999 [?]
mps, kopia, 12 s.; drukowana broszura (druga wersja), 24 s., format A5
Załączniki: kopie korespondencji
Lata 1940–42. Deportacja 10.02.1940 z leśniczówki Oszczep (pow. Wołkowysk, woj. białostockie) do Karabaszu
(obw. czelabiński). Aresztowanie 22.06.1941, więzienie w Czelabińsku, śledztwo, przesłuchania nocne. Powrót
168
do Karabaszu w październiku 1941. W grudniu wyjazd z rodzicami w kierunku Taszkientu do armii Andersa. Pobyt
w kołchozie k. Taszkientu. W styczniu 1942 w Czokpak przydział do pracy w kancelarii formującej się 8 Dywizji Pancernej. Ewakuacja do Iranu w maju 1942. Praca w szpitalu PCK w Teheranie.
ZS 541
Henryk Stasiuk
ur. 1930
Chwila wspomnień z okresu pobytu na nieludzkiej ziemi
Bydgoszcz, 1998
Lata 1939–46. Wywiezienie z m. Stawy (pow. Brześć, woj. poleskie) do m. Wierchniaja Ura (obw. archangielski). Po
śmierci rodziców — przedszkole i rosyjski dom dziecka w Pinedze (1940–44). Wakacyjna praca w kołchozie, sporadyczna pomoc UNRRY. W latach 1944–46 pobyt w domu dziecka w Ipatowie (Stawropolski Kraj). Praca przy zbiorze
winogron, bawełny, kukurydzy. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 542
Franciszek Mucha
ur. 1929
Kcynia (woj. bydgoskie), 1993
mps, kopia, 7 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Chudykowce (pow. Borszczów, woj. tarnopolskie) do m. Krugłe
(obw. barnaulski, Ałtajski Kraj). Nauka w rosyjskiej szkole, dyskryminacja przez nauczycieli i rówieśników. Praca ojca
przy wyrębie drzew, choroba, śmierć; zmuszanie matki do zmiany obywatelstwa. Jesienią 1941 przewiezienie do kołchozu Woroszyłow (obw. dżambulski, Kazachska SRR), następnie do sowchozu Czokpar (obw. dżambulski). Repatriacja
w czerwcu 1946.
ZS 543
Józef Burak
ur. 1931
Mój wczesny życiorys
Przyszowice, 1992
mps, kopia, 83 s.
Lata 1939–46. Życie codzienne mieszkańców okolic Lidy przed wybuchem wojny. Deportacja 10.02.1940 z osady
Ostęp (pow. Lida, woj. nowogródzkie) do m. Ułujuł (rej. Asino). Opis transportu, wyglądu osady. Praca w lesie
— wyrąb i transport drzewa. W 1940 budowa nowego osiedla dla polskich zesłańców — Wierszynino. Od 1942 pobyt
w sowchozie „Oziornoje”, przeniesienie do kołchozu „Krasnyj Wodnik” w m. Czesnakowka k. Nowoałtajska (rej. Barnauł). Nauka w rosyjskiej szkole, od jesieni 1944 w polskiej. W 1943 powołanie ojca do polskiego wojska. W kwietniu
1946 powrót do Polski.
ZS 544
Antoni Bieganowski
ur. 1899
Bydgoszcz, 1990
rkps, oryg., 4 s.
Lata 1939–41. Aresztowanie przez NKWD we wrześniu 1939 podczas przekraczania polskiej granicy. Pobyt w więzieniach
w Lesku i Lwowie (Brygidki) do stycznia 1940. Transport przez Kirowograd, Dniepropietrowsk, Charków do Kijowa. Wyrok 5 lat ITŁ. Przewiezienie 26.12.1940 do obozu Talica (wyrąb lasu i składowanie drewna). Od wiosny 1941 pobyt
w m. Jurtiszcze (obw. swierdłowski). We wrześniu 1941 wyjazd do Swierdłowska, a stamtąd do Tockoje do armii Andersa.
ZS 545
Barbara Olendzka
ur. 1914
Białystok, 1958–75
mps, kopia, 82 s.
Lata 1939–55. Początek wojny i życie pod okupacją sowiecką w Wilnie. Krótki okres panowania Litwinów. Zamknięcie
Uniwersytetu Stefana Batorego i tajne nauczanie. Działalność w organizacji podziemnej. Praca w Instytucie Geolo-
169
gicznym w Wilnie. Nielegalne wyprawy do Białegostoku. Obraz życia w Wilnie po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej.
Powrót autorki do Białegostoku. Działalność podziemna — tajne nauczanie, redagowanie prasy i in. Wyzwolenie miasta przez Armię Czerwoną w lipcu 1944. Praca w konspiracji, redagowanie „Monitora Białostockiego”. Aresztowanie
przez Sowietów 1.11.1944. Więzienie w Białymstoku, stosowane metody śledcze. Transport do obozu w Ostaszkowie.
Uwięzienie w Kalininie i wyrok 8 lat ITŁ. Od czerwca 1946 pobyt w łagrze k. Abiezi (Komi ASRR), od kwietnia 1949
w Tajszetłagu (obw. irkucki). Praca w obozowym laboratorium i w szpitalu w m. Czuksza. Życie obozowe, stosunki
między Polakami i więźniami innych narodowości. W styczniu 1953 zwolnienie z łagru, przewiezienie do Krasnojarska
i skierowanie na zesłanie do rej. jenisiejskiego. Praca w lespromchozie. Kontakty z Polakami. Przeniesienie do pracy
w Okuniowie. Założenie rodziny, pobyt w Jenisiejsku. Powrót do Polski z mężem i synem w grudniu 1955.
ZS 546
Stanisław Kraiński
ur. 1930
Bystrzyca Górna (woj. wałbrzyskie), 1990
mps, kopia, 27 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Planty (pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie) do m. Kamiennoje [Kiarnysz] (obw. archangielski). Praca przy wyrębie lasu, obróbce i spławianiu drewna. W 1943 po śmierci ojca i macochy
oraz wyjeździe starszego brata do armii Andersa przewiezienie dzieci do domów dziecka w m. Jemieck i Sija. Nauka
w szkole rosyjskiej, praca w sowchozie. Rola polskich opiekunów i ich aresztowanie przez NKWD. W lipcu 1944 przeniesienie do polskiego domu dziecka w Ipatowie (Stawropolski Kraj). Lepsza opieka polskich i rosyjskich wychowawców. W 1946 przyjazd do Gostynina, skierowanie do domu dziecka we Wschowie.
ZS 547
Fursza Rodkiewicz
ur. 1914
Olsztyn, b.d.p.
mps, kopia, 2 s.
Lata 1940–41. Aresztowanie w Nowogródku latem 1940 za udział w nielegalnej antysowieckiej organizacji młodzieżowej powstałej w Lidzie. Więzienia w Nowogródku i Baranowiczach, śledztwo, zastraszanie, szantaż, bicie. Od października 1940 więzienie w Wiśniczu. Opis warunków pobytu. Na początku czerwca 1941 przewiezienie do więzienia
w Brześciu n. Bugiem. Uwolnienie przez Niemców 22.06.1941.
ZS 548
Wacław Lenczewski
ur. 1910
Łódź, b.d.p.
mps, kopia, 25 s.
Lata 1940–42. Aresztowanie 1940 w Rzędzianach za przynależność do ZWZ, pobyt w więzieniach w Białymstoku
i Mińsku. Opis życia więziennego, sylwetek współwięźniów. Wyrok 8 lat łagrów. Przewiezienie 2.02.1941 przez Orszę do łagru w m. Iwdiel (obw. swierdłowski), pobyt w łagrach Tołtija i Jurtiszcze. Zwolnienie 26.09.1941. Wyjazd
do Swierdłowska i Taszkientu do tworzącej się armii Andersa. Przyjazd do obozu w Ługowoje, przydział do artylerii
przeciwlotniczej. W marcu 1942 wyjazd do Iranu.
ZS 549
Franciszek Szuba
ur. 1933
Warszawa, 1993
rkps, kopia, 6 s.
Lata 1940–46. Informacje o sytuacji rodziny przed wywiezieniem. Deportacja 10.02.1940 z Grodna (woj. białostockie) do m. Krasnyj Majak (obw. irkucki). W 1943 wywiezienie do kołchozu w Kańsku (Krasnojarski Kraj). Zimą nauka
w rosyjskiej szkole, od wiosny praca na polach uprawnych. Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 550
Eugeniusz Stretowicz
ur. 1907
Trochę wspomnień o Syberii
Tczew, 1987
170
mps, kopia, 36 s.
Załączniki: oryg. i kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1941–56. Wywiezienie rodziny 20.06.1941 z Wysokiego Dworu na Litwie Kowieńskiej. Formowanie transportu,
selekcja więźniów na stacji Rakiszki. W lipcu przyjazd do Barnaułu, następnie do m. Kamień nad rz. Ob (Ałtajski Kraj).
Praca w przedsiębiorstwie wielobranżowym. Kontakty z Litwinami. W lipcu 1942 przeniesienie do osiedla Romansir
nad rz. Janą w Jakucji. Opis warunków życia i pracy w spółdzielni rybackiej. Wiosną 1946 aresztowanie grupy Polaków, śledztwo, przewiezienie do Jakucka. Pobyt w areszcie w m. Kazaczije. W 1947 wyrok 5 lat pozbawienia wolności.
Pobyt w obozie w Egi-Chajja k. Wierchojańska, praca w kopalni. Po pobycie w szpitalu praca na fermie. Zwolnienie
i odesłanie do Jakucka. Pobyt na zesłaniu z rodziną. Praca i kontakty z Polakami. Repatriacja w czerwcu 1956.
ZS 551
Zygmunt Jerzy Czarnecki
ur. 1900
b.m.p., b.d.p.
Lata 1939–41. Aresztowanie 5.10.1939 przez NKWD w okolicach Starego Sambora. Uwięzienie w Drohobyczu. Wyrok
7 lat łagrów. Więzienie we Lwowie (Brygidki), transport przez Odessę, Charków, Orzeł, Krasnojarsk do Norylska.
Opis warunków pobytu, pracy m.in. w kopalni niklu. Pomoc łagierników rosyjskich, kontakty z Litwinami, Łotyszami,
Estończykami, Białorusinami. Zwolnienie w grudniu 1941, wyjazd do armii Andersa.
ZS 552
Wanda Ostrowska
ur. 1931
Stryków, 1993
mps, kopia, 10 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Rzeczki (pow. Równe, woj. wołyńskie). Pobyt na zesłaniu w okolicach
Atbasaru (obw. celinogradzki, Kazachska SRR). Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 553
Weronika [N.N.]
ur. 1927 [?]
Iran/Irak, b.d.p.
Lata 1939–41. Opis życia rodziny przed wybuchem wojny i w pierwszych dniach września 1939. Wkroczenie wojsk
sowieckich, niszczenie dobytku Polaków. Nauka w szkole w Baranowiczach i pobyt w bursie. Deportacja 10.02.1940
ze wsi Uznogi (pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie). Pobyt na zesłaniu w m. Nieja (obw. kostromski). W końcu
1941 droga do armii Andersa.
ZS 554
Helena Ceglarska-Symonowicz
ur. 1912, z d. Mikołajewska
Moje wspomnienia z Syberii
Łódź, 1993–94
mps, kopia, 8 s., (spisana relacja); mps, kopia, 6 s., (spisana relacja); mps, kopia, 12 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Dereczyna (pow. Słonim, woj. nowogródzkie) do m. Kijały (obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). Praca przy budowie linii kolejowej Kartały–Akmolińsk. W 1942 ucieczka przed aresztowaniem, osiedlenie w m. Apanowka (obw. kustanajski), mieszkanie w domu Kirgizki. Powstanie polskiej szkoły, opis
nauczycieli, uczniów. Powrót do Polski w czerwcu 1946.
ZS 555
Waldemar Neuman
ur. 1929
Łódź, 1993
171
Lata 1940–45. Opis losów rodziny i wydarzeń po wkroczeniu Niemców, a potem Rosjan na Białostocczyznę. Deportacja 13.04.1940 z Grajewa do m. Ekibastuz (obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Praca w sowchozie do 1942. Wyjazd
przez Pawłodar do Semipałatyńska do ojca zwolnionego z łagru. Wiosną 1943 powołanie ojca do armii Berlinga.
Starania ojca o repatriację rodziny po zakończeniu wojny. Przyjazd do rodzinnego domu w Grajewie. W grudniu 1945
wyjazd do Łodzi w obawie przed ponownymi represjami.
ZS 556
Tadeusz Kara
ur. 1924
Wspomnienia z deportacji 1940–1946
Lublin, 1993
mps, kopia, 164 s.
Załączniki: oryg. korespondencji z lat 40., lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Krzeczunowicze (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do osiedla Noszul (Komi
ASRR). Praca w lesie m.in. przy pozyskiwaniu żywicy. Warunki życia na zesłaniu, korespondencja z rodziną i sąsiadami
z miejsca zamieszkania. Pogorszenie warunków życia od jesieni 1941. Latem 1942 opuszczenie posiołka i przeniesienie
do m. Muraszi (obw. kirowski). Od wiosny 1943 pomoc dla Polaków ze strony ZPP i Polonii amerykańskiej. W czerwcu
1944 przeniesienie do obw. woroneskiego. Praca w sowchozie Kusty. W 1946 powrót do Polski.
ZS 557
Herbert Friedman
ur. 1920 [?]
Ucieczka na Wschód. Wspomnienia pisane w trzeciej osobie...
Izrael, b.d.p.
Lata 1941–44. Zbeletryzowana opowieść o życiu mieszkańca Buczacza (woj. tarnopolskie) od wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej. Ucieczka na Wschód, bombardowania niemieckie. Praca w kołchozie, tułaczka po różnych miejscowościach, pobyt w więzieniu. Powrót na Zachód w miarę przesuwania się frontu. Krótki pobyt w sowieckim oddziale
partyzanckim. Powrót w rodzinne strony po wyzwoleniu Buczacza.
ZS 558
Maciej Kobryń
ur. 1931
Łódź, 1993
Lata 1940–46. Sytuacja rodzinna przed 1939. Deportacja 13.04.1940 z Łomży do kołchozu Wasilkowka (obw. pietropawłowski, Kazachska SRR). Opis trudnych warunków życia. Pozytywna ocena działalności emisariuszy ZPP. Powrót
ZS 559
Witold Stępień
ur. 1928
Pabianice, 1989
mps, kopia, 78 s.
Załączniki: kopie map, zdjęć i dokumentów
Lata 1939–46. Deportacja 10.02.1940 z Osady Krechowieckiej (pow. Równe, woj. wołyńskie). Pobyt k. Priwodino
(obw. archangielski), a potem w osiedlu Stancja Mołodych. Latem 1941 przeniesienie do posiołka Niżniaja Striga.
W październiku 1941 wyjazd na południe do Kazachstanu. Pobyt w m. Farab, Kyzyłtepa k. Buchary, a od grudnia 1941
w kołchozie Oktiabr. Praca przy kopaniu zbiornika na wodę do nawadniania pól, prace w polu. Latem 1942 przeniesienie do Czułakkurganu. Aresztowanie ojca za odmowę przyjęcia obywatelstwa, jego śmierć w więzieniu w lipcu 1943.
Od jesieni 1943 praca w kopalni ołowiu w m. Aczisaj w charakterze cieśli. Powrót do Polski w kwietniu 1946.
ZS 560
Janina Zaborska
ur. 1919, z d. Lenartowicz
Warszawa [?], b.d.p.
172
mps, kopia, 4 s.
Lata 1940–46. Krótkie informacje dotyczące losów członków rodziny w latach 1939–46. Deportacja 10.02.1940
ze wsi Zgoda (pow. Żółkiew, woj. lwowskie) do m. Wangasz (Krasnojarski Kraj). Praca przy wyrębie lasu. Ucieczka
do Jenisiejska. Powrót do Polski w 1946.
ZS 561
Genowefa Rozalia Waśkiel
ur. 1929, z d. Siudak
Szczecinek, 1993
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Michałpole (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie) przez Kotłas (obw. archangielski) do m. Ib (Komi ASRR). Nauka w szkole. Pobyt w sowchozie w Syktywkarze. Uwięzienie i śmierć matki.
Jesienią 1943 wraz z innymi dziećmi praca przy zbiorach. Nauka w polskiej szkole. Pobyt w domu dziecka. Powrót
do sowchozu do ojca. Od wiosny 1944 pobyt w sowchozie Mikojan (obw. kurski). Śmierć ojca wiosną 1945. Praca
w charakterze pomocy domowej u polskiego Żyda. Repatriacja latem 1946.
ZS 562
Anna Pastuch
ur. 1915, z d. Łobodziec
Bystrzyca Kłodzka, 1991
mps, oryg., 5 s.
Załączniki: kopie korespondencji z 1947, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Informacje o rodzinie przed wybuchem II wojny światowej. Deportacja 10.02.1940 z Beńkowej Wiszni
(pow. Rudki, woj. lwowskie) do m. Czystyj Łan (Krasnojarski Kraj). Praca w lesie przy zbiorze żywicy, wyrębie drewna, budowie baraków. Jesienią 1941 pobyt w kołchozie w Topce. Od marca 1942 pobyt w Żangistobe, a następnie
w Gieorgijewce (obw. semipałatyński, Kazachska SRR). Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 563
Janina Fader
ur. 1932, z d. Kałużna
Sieradz, 1993
rkps, kopia, 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Zosin (pow. Słonim, woj. nowogródzkie) do m. Krutaja Osyp’ (obw. wołogodzki). Opis warunków pobytu — głód, choroby, brak opieki medycznej. Po śmierci ojca przeniesienie na Ukrainę
do sowchozu „Engels” (obw. odeski). Powrót do Polski w kwietniu 1946.
ZS 564
Eugenia Wójcik
ur. 1928, z d. Zwierzyńska
Łódź, 1994
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Bachów k. Przemyśla (woj. lwowskie) do obw. mołotowskiego. Opis
nieludzkich warunków transportu i życia na zesłaniu w m. Kriwoje. Latem 1941 przeniesienie do kołchozów „Pobieda”
i „Kalinówka” k. Czystopola (obw. kazański). Powołanie ojca do armii Berlinga, konieczność utrzymania młodszego
rodzeństwa. Repatriacja w maju 1946.
ZS 565
Zofia Tomaszewska
ur. 1927, z d. Gołowicz
Szczecinek, 1993–94
rkps, oryg., 4 s.
Załączniki: kopia tłumaczenia dokumentu
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Podświle (pow. Dzisna, woj. wileńskie) do m. Kriesty (obw. archangielski). Jesienią 1941 przeniesienie do m. Czardżou (Turkmeńska SRR), następnie do kołchozu koło m. Szawat. Praca
173
przy uprawie bawełny, ryżu, kopaniu rowów nawadniających. Od 1944 pobyt w Zaporożu (Ukraińska SRR), praca
w sowchozach. Repatriacja wiosną 1946.
ZS 566
Roman Daca
ur. 1905
Kraków, 1985
mps, kopia, 24 s.
Lata 1940–43. Autor — proboszcz parafii Nowosielce (pow. Rohatyn, woj. stanisławowskie). Opis okupacji niemieckiej na terenie parafii. Walka z Niemcami i nacjonalistami ukraińskimi, współpraca z partyzantami rosyjskimi. Przykłady losów Polaków: wywiezienie 51 rodzin 10.02.1940 na Syberię, skrytobójczy mord na polskim organiście itp.
ZS 567
Mieczysław Kościołek
ur. 1923
Warszawa, 1994 [?]
Lata 1940–45. Aresztowanie w marcu 1940 przez NKWD w Brześciu. Wyrok 8 lat ITŁ. Pobyt w Krasłagu, praca w charakterze drwala. Po „amnestii” odmowa wychodzenia do pracy. Na początku 1942 przeniesienie do m. Bijsk (Ałtajski Kraj). Wiosną 1943 wstąpienie do polskiego wojska. Koniec wojny w maju 1945 w okolicach Berlina. Pobyt
w więzieniu po wojnie.
ZS 568
Zdzisław Rataj
ur. 1930
Moje losy w latach 1939–1946. Wspomnienia
Ostrołęka, 1993
rkps, oryg., 60 s.
Załączniki: kopie zdjęć, kopie dokumentów, spis dzieci z domu dziecka, korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Deportacja 10.02.1940 z leśniczówki k. Żytlina (woj. poleskie). Pobyt na zesłaniu w posiołku Koskowo
(obw. archangielski). W 1943 przeniesienie do wsi Wajnowo, we wrześniu 1944 do m. Chołmogory. W 1945 przeniesienie do Stawropola. Pobyt w domu dziecka, nauka w polskiej szkole. Powrót do Polski w kwietniu 1946.
ZS 570
Walerian Wysocki
ur. 1926
W tajdze i na stepach. Wspomnienia z lat 1940–1944
Lublin, 1989
mps, kopia, 60 s.
Załączniki: lista zesłańców, wiersze, kopie zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1940–44. Autor 10.02.1940 zabrany ze stancji w Wołkowysku (woj. białostockie) i dołączony do rodziny
deportowanej z Chwałowa. Pobyt na zesłaniu w posiołku Szomboziero (obw. archangielski). W październiku 1941
wyjazd do Kazachstanu, pobyt w kołchozie Berlesu-Enbek (obw. dżambulski). Od kwietnia 1943 praca na kolei na
stacji Assa k. Dżambułu. W maju 1944 powołanie do armii Berlinga. Służba w artylerii do grudnia 1944. Osiedlenie
w Lublinie.
ZS 571
Barbara Wawrzyniak
ur. 1936, z d. Zielińska
Deportowane dzieciństwo
Słupca, 1991
mps, kopia, 31 s.
Załączniki: kopie dokumentów, lista zesłańców, kopie zdjęć, oryg. karty pocztowej z Palestyny, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Mokrany (pow. Brześć, woj. poleskie) do Gornoje Udacznoje k. Tajszetu
(obw. irkucki). Przeniesienie rodziny do m. Toporok. Na przełomie 1944 i 1945 pomoc żywnościowa dla Polaków.
174
ZS 572
Helena Tomczyk
ur. 1925, z d. Strojwąs
Dziennik
Kostousowo (obw. swierdłowski), 1940–43
rkps, kopia, 21 s.
Załączniki: oryg. dokumentów, oryg. zdjęć, kopie zdjęć, kopie wycinków prasowych, wiersze, spisy zesłańców,
mps tekstu Stanisława Jaconia o działalności autorki w ZS, korespondencja z ZS
Lata 1940–43. Dziennik pisany na zesłaniu. Deportacja 10.02.1940 z Uściługu (woj. wołyńskie) do m. Kostousowo
(obw. swierdłowski). Życie na zesłaniu, praca w lesie, nauka w szkole, wyprzedawanie cenniejszych przedmiotów
w zamian za żywność, choroby, pogrzeby współtowarzyszy niedoli. Wyjazd młodych mężczyzn do armii Andersa. Przenosiny do kolejnych miejscowości. Choroba i śmierć matki.
ZS 573
Tadeusz Czarnowski
ur. 1931
Wysokie Mazowieckie, 1994 [?]
mps, oryg., 4 s.
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 ze wsi Łopienie-Jeże (pow. Wysokie Mazowieckie, woj. białostockie)
do m. Kukuszki (rej. Isietskoje, obw. tiumeński); pobyt w kołchozie „Komunar”. Praca matki w charakterze szwaczki,
sprzątaczki w szkole, krawcowej w domu dziecka. W marcu 1946 wyjazd do Tiumenia i powrót do Polski.
ZS 574
Kazimierz Zienkiewicz
ur. 1916
Wspomnienia z łagru...
Łódź, 1993
mps, kopia, 10 s.
Lata 1945–48. Aresztowanie w Wilnie w listopadzie 1944. W marcu 1945 transport z więzienia na Łukiszkach do obozu
w Jełszance k. Saratowa. Przeniesienie do obozu w Kutaisi (Gruzińska SRR). Praca przy budowie fabryki samochodów
ciężarowych. Udział w obozowym zespole muzycznym. Na przełomie marca i kwietnia 1947 strajk w obozie. Od maja
1947 pobyt w łagrze nr 6 w Sarepcie k. Stalingradu. Praca przy impregnacji drewna. Karne przeniesienie na budowę
stadionu i domków robotniczych. Pobyt w więzieniu w Stalingradzie — głodówka. Repatriacja w grudniu 1948.
ZS 575
Stefan Bortkiewicz
ur. 1919
Wspomnienia...
Łódź, 1993
mps, kopia, 11 s.
Lata 1939–49. Autor 25.09.1939 aresztowany razem z ojcem w Koziczynie (pow. Święciany, woj. wileńskie), osadzony
w więzieniu w Starych Święcianach. Po kilku dniach wypuszczony, a ojciec zesłany na Syberię. Ponowne aresztowanie
19.12.1944 w majątku Wersoka. Pobyt w więzieniach w Trokach, na Antokolu i Łukiszkach w Wilnie. W maju 1945
wywiezienie do obozu w Jełszance k. Saratowa. Praca przy kopaniu rowów pod gazociąg i w kołchozie. Przeniesienie
do obozu w Kutaisi (Gruzińska SRR). 6-tygodniowy strajk w obozie. Od maja 1947 pobyt w obozie nr 6 k. Stalingradu.
Praca w lesie. Od 1948 praca przy budowie kanału Wołga–Don. Wyjazd do Moskwy w połowie stycznia 1949 i powrót
do Polski.
ZS 576
Franciszka Miedziak
ur. 1928
Wspomnienia i nadzieje
Warszawa, 1994
rkps, oryg., 83 s.
Lata 1940–47. Deportacja 10.02.1940 z Ireniewa (woj. nowogródzkie) do m. Zołotaja Gorka (rej. Tajszet, obw. irkucki). Zimą 1941/1942 wyjazd do Nowosybirska, potem do Ałma-Aty i Dżambułu (Kazachska SRR). Pobyt w kołchozie,
od wiosny 1942 pobyt w m. Ługowoje. W sierpniu 1942 wyjazd do Krasnowodska i ewakuacja do Iranu. Pobyt w obo-
175
zie k. Pahlewi, przejazd do Teheranu, do obozu dla uchodźców. Nauka w szkole, wyjazd na obóz harcerski. W marcu
1944 wyjazd do Rodezji, do osiedla Digglefold. Nauka w gimnazjum, działalność w harcerstwie. Powrót do Polski
30.03.1947.
ZS 577
Zofia Mamińska
ur. 1915, z d. Iwaszkiewicz
Wspomnienia
Łódź, 1994
mps, kopia, 4 s.; mps, kopia, 15 s., (spisana relacja); mps, kopia, 8 s., (spisana relacja)
Załączniki: lista zesłańców, kopie korespondencji z lat 40., korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Mizocz (pow. Zdołbunów, woj. wołyńskie) do wsi Tiernowka (rej. Krasnoarmiejsk, obw. kokczetawski). Praca w kołchozie. Pobyt w szpitalu. Wyjazd do Nowosuchotina, praca w charakterze
rachmistrza w spółdzielni rzemieślników. Powrót do Polski wiosną 1946.
ZS 578
Mieczysław Materek
ur. 1926
Wspomnienia sybirackie
Łódź, 1994
mps, kopia, 4 s.
Lata 1940–47. Deportacja 13.04.1940 z Łucka (woj. wołyńskie) do m. Ekibastuz (obw. pawłodarski). Praca przy
budowie elektrowni, w cegielni, przy budowie drogi z kopalni węgla do m. Majkain Zołoto. W maju 1944 powołanie
do polskiego wojska. Wyjazd do Żytomierza, szkolenie w pułku czołgów w Berdyczowie, a potem w Chełmie. W styczniu 1945 skierowanie do 27. Pułku Artylerii Samobieżnej. Udział w walkach. Powrót do Polski w 1947.
ZS 579
Jan Statkiewicz
ur. 1923
Wspomnienia
Łódź, 1994
Lata 1939–46. Wzięcie do niewoli sowieckiej k. Stryja jesienią 1939. Wywiezienie za Ural, do m. Irbit (obw. swierdłowski). Warunki w obozie, praca w fabryce przy produkcji motocykli i luf do karabinów. W 1946 powrót do Polski.
Krótki pobyt w obozie w Jaworznie.
ZS 580
Maria Jarmuszewska-Stanisławska
ur. 1929
Znajdy
Łódź, 1992
mps, kopia, 6 s.
Lata 1941–44. Deportacja 22.06.1941 z Druskienik (pow. Grodno, woj. białostockie) z grupą dzieci przebywających
na koloniach letnich do domu dziecka do Ufy. W październiku skierowanie do pracy w m. Łachino (obw. iwanowski).
Pod koniec 1942 ucieczka do Moskwy. Zatrzymanie w schronisku dla włóczęgów. Pobyt w Kudimowie, praca przy
sporządzaniu form do odlewów stali. W grudniu 1944 otrzymanie przepustki w celu odwiedzenia rodziców, wyjazd
do Białegostoku.
ZS 581
Kazimierz Zapałowicz
ur. 1929
Łódź, 1993
mps, kopia, 22 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Dziadkowicze (pow. Słonim, woj. nowogródzkie) do lesopunktu Rieka
Sija (rej. Jemieck, obw. archangielski). Na wiosnę 1942 śmierć rodziców. Od czerwca 1944 pobyt w rosyjskim domu
176
dziecka w Archangielsku. W lipcu 1944 przeniesienie do polskiego domu dziecka w Ipatowie (Stawropolski Kraj).
Nauka w polskiej szkole. W marcu 1946 przyjazd do Gostynina.
ZS 582
Eugeniusz Pasiecznik
ur. 1920
Wspomnienia
Łódź, 1994
mps, kopia, 35 s.
Lata 1941–46. Deportacja 21.05.1941 z Sądowej Wiszni (woj. lwowskie) do kołchozu Iliak (obw. omski). Praca przy
karczowaniu tajgi, sianokosach. W październiku 1941 wyjazd do Aleksandrowskoje — praca w charakterze kierownika
piekarni. We wrześniu 1942 mianowanie mężem zaufania Ambasady Polskiej w Kujbyszewie. Od czerwca 1944 pobyt
w Tomsku, następnie w sowchozie w obw. woroneskim. Praca w księgowości. Od kwietnia 1945 w składzie Zarządu
Obwodowego ZPP jako instruktor ds. socjalno-bytowych. Powrót do Polski w lutym 1946.
ZS 583
Andrzej Borst
ur. 1936
Łódź, 1993
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze Stanisławowa. Pobyt na zesłaniu w kołchozie Krutojarskij (obw. kustanajski,
Kazachska SRR) do kwietnia 1946. Nauka w wiejskiej szkole, kontakty z miejscową ludnością. Krytyczna ocena przedstawicieli ZPP z Kustanaju. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 584
Józef Czyrkowski
ur. 1929
Łódź, 1993
Lata 1947–56. Powojenne represje na Wileńszczyźnie (rozkułaczanie). Deportacja 18.04.1952 z m. Podtaleje k. Oszmiany do m. Czajan (obw. czymkiencki). Praca w kopalni rudy żelaza, a potem samodzielne poszukiwania zatrudnienia. Repatriacja w 1956.
ZS 585
Halina Babska
ur. 1923, z d. Grzymalska
Moje „sybirackie losy”
Łódź, 1993
mps, kopia, 6 s., (spisana relacja); mps (druga wersja), kopia, 5 s.
Lata 1940–46. Krótkie informacje o losach rodziny przed deportacją. Aresztowanie ojca autorki 4.01.1940. Deportacja
13.04.1940 ze wsi Terebieżów (pow. Stolin, woj. poleskie) do Kazachstanu. Pobyt na zesłaniu w leschozie Karaczat
(obw. celinogradzki) i we wsi Błagodatnoje. Praca w charakterze rachmistrza, potem księgowej. Wyjazd na Ukrainę
w listopadzie 1944. Powrót do Kobrynia. W czerwcu 1945 repatriacja do Polski.
ZS 586
Zenon Treit
ur. 1916
Moje pierwsze lata „wolności”
Nowy Sącz, 1994
Lata 1945–47. Szczegółowe informacje dotyczące służby wojskowej w latach 1934–39. Działalność w organizacji
podziemnej. Aresztowanie w Nowym Sączu 20.01.1945, pobyt w więzieniu w Sanoku. Transport 20.02.1945 do obw.
swierdłowskiego. Pobyt w obozie w Bułanasz — praca w kopalni węgla, nocne przesłuchania. Na początku 1946
przeniesienie do kopalni Samocwiet. Kontakty z Polakami i więźniami innych narodowości. Od 1947 praca w kopalni
węgla w Ałtynaju. Powrót do kraju w listopadzie 1947 przez Białą Podlaską.
177
ZS 587
Stefan Świderski
ur. 1921
„Podróż do Rosji od 13 kwietnia do 6 maja 1940”
b.m.p., b.d.p.
rkps, kopia, 4 s.
Załączniki: oryg. zdjęcia, kopie dokumentów, kalendarium podróży w głąb ZSRR, lista zesłańców, kopia mapy
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Trembowli (woj. tarnopolskie) do sowchozu „Bolszewik” (obw. semipałatyński, Kazachska SRR). Od maja 1943 w armii Berlinga — szlak bojowy do Berlina. Powrót rodziny do Polski w 1946.
ZS 588
Krystyna Peca-Szczyradłowska
ur. 1928
Stracone dzieciństwo. Wspomnienia z Syberii
b.m.p., b.d.p.
Załączniki: kopie korespondencji z lat 40., kopia zdjęcia, kopie dokumentów
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze Lwowa do sowchozu Czigilek (Kazachska SRR). Pomoc rodziny z Polski
(paczki, pieniądze). Od września 1940 pobyt we wsi Bolszaja Bukoń. Praca w suszarni warzyw, polska szkoła, paczki
UNRRA. Aresztowanie za odmowę przyjęcia obywatelstwa radzieckiego. Ponowne uwięzienie w Kokpiektach (nocne
przesłuchania). Od sierpnia 1944 w Semipałatyńsku; praca w polskiej szwalni, w biurze ZPP. Opieka przedstawicielki
ZPP. Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 589
Józef Wójcik
ur. 1917
Obwód „ŁAN” ZWZ–AK w Łucku na Wołyniu
Bydgoszcz, 1990
mps, kopia, 23 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopia protokołu przesłuchania świadka przez GKBZH Oddział w Bydgoszczy, korespondencja z ZS
Lata 1944–45. Aresztowanie 29.03.1944 w m. Nowy Musor k. Kowla. Po śledztwie w Łucku, od maja 1944 pobyt
w więzieniu w Kijowie — nocne przesłuchania, szantaż, groźby, bicie. 18.10.1944 wyrok 20 lat ITŁ. Od grudnia
w Komi ASRR — praca na trasie kolei do Workuty (Peczora, Siwomaskinskij, Abieź). W 1946 pobyt w Workucie —
decyzja o zmniejszeniu wyroku do 10 lat; praca w zakładach prefabrykatów żelbetonowych. Odesłanie do kolonii
nr 135 w Chalmer-Ju. Od września 1950 pobyt w Krasnojarsku, następnie w Norylsku. Praca w biurze projektów. Strajk
więźniów i jego konsekwencje. Repatriacja 16.12.1955.
ZS 590
Henryk Żółtek
ur. 1914
Koszalin, b.d.p.
rkps, kopia, 12 s.
Lata 1939–47. Autor we wrześniu 1939 dostał się k. Równego do niewoli sowieckiej. Pobyt w obozie k. Czatkina
w rej. Charkowa — przesłuchania, przegrupowania. Wymiana jeńców z Niemcami, ucieczka z transportu. 15.11.1939
powrót do domu w Mińsku Mazowieckim. Aresztowanie 22.07.1944 i wywiezienie do obozu w Diagilewie k. Riazania.
Od wiosny 1947 pobyt w Griazowcu. Odesłanie do Polski w październiku 1947 transportem przez Brześć i Białą Podlaską.
ZS 591
Edward Sochacki
ur. 1932
Wspomnienia zapamiętane z lat 1939–46
Grudziądz, 1989
mps, kopia, 16 s.
Załączniki: spis zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Krótkie informacje o represjach ukraińskich. Wywiezienie rodziny 10.02.1940 ze wsi Jarosławicze
(pow. Dubno, woj. wołyńskie) do posiołka Lednia (obw. archangielski). Praca zesłańców przy wyrębie lasu, spławianiu drewna. Nauka w szkole rosyjskiej. Pobyt w domu dziecka w Lenie. Wyjazd do Uzbekistanu. Praca w kołchozach
178
i sowchozach. Od 1945 pobyt w polskiej ochronce w m. Sajram (obw. czymkiencki, Kazachska SRR). Nauka w polskiej
szkole, praca przy zbiorach bawełny. Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 592
Kazimiera Milewczyk
ur. 1925
Listy do Joli od Kazi. Kazachstan IV 1940 – II 1946
Kazachstan, 1940–46
mps, kopia, 180 s.
Załączniki: kopia listu z zesłania, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Zbiór listów pisanych z zesłania do szkolnej koleżanki. Deportacja 13.04.1940 z Pińska (woj. poleskie)
do m. Akan Burłuk (Kazachska SRR). Życie na zesłaniu, obserwacje dotyczące kazachskich zwyczajów i przyrody. Nauka w szkole, wspomnienia z Pińska, kontakty z miejscową ludnością i innymi zesłańcami, powstawanie i działalność
polskich organizacji. Przeniesienie do Kokczetawu. Śmierć matki w kwietniu 1944, samodzielne kopanie grobu. Przeprowadzka do m. Aryk. Przygotowania do repatriacji. Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 593
Teresa Błaszak
ur. 1928
Białe plamy na Pomorzu – wspomnienia z deportacji do ZSRR
Grudziądz, 1990 [?]
mps, kopia, 14 s.
Załączniki: lista współwięźniów, kopia listu, tekst pieśni napisanej przez więźniarki, odpisy artykułów prasowych,
korespondencja z ZS
Lata 1945–46. Aresztowanie 13.02.1945 we wsi Bursztynowo (pow. Grudziądz, woj. pomorskie). Więzienie w Działdowie, wywiezienie do Charkowa. Praca w fabrykach, przy rozładunku wagonów. Pobyt w obozie przejściowym Szatura
k. Moskwy, a potem w m. Tugolesskij, m. Osanowo–Dubowoje i Siewiernaja Griwa. W czerwcu 1946 przeniesienie
do Brześcia, przymusowa praca w okolicznych gospodarstwach. Przewiezienie do obozu w Jaworznie, zwolnienie
16.07.1946. Powrót do domu 18.07.1946.
ZS 594
Zenon Galiński
ur. 1907
Historia przeżyć w łagrach Stalinogorska
Świnoujście, 1990
mps, kopia, 6 s.
Lata 1944–46. Aresztowanie 14.09.1944 w okolicach rodzinnej wsi Miedniki Wielkie. Krótki pobyt w więzieniu w Nowej Wilejce, potem na Łukiszkach w Wilnie. W lutym 1945 transport do obozu w Stalinogorsku (obw. moskiewski).
Praca w kopalni węgla, trudne warunki bytowe, choroba, życzliwy stosunek i pomoc lekarza Ormianina. Styczeń 1945
— wizyta polskich górników w kopalni z prezentem kilku wagonów węgla. W styczniu 1946 ucieczka z obozu przez
Tułę, Smoleńsk, Mińsk do Miednik. W marcu 1946 wyjazd do Polski.
Wydane pt. „...niech zdychają” w: Wspomnienia Sybiraków, t. 8, Warszawa 1994.
ZS 595
Genowefa Gabriałowicz
ur. 1927, z d. Oziewicz
Kostrzyn, 1980
mps, kopia, 80 s.
Załączniki: kopie dokumentów, oryg. zdjęcia, kopie zdjęć, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1952–56. Deportacja w ramach przesiedlania polskich rodzin „kułackich” z Wilna w kwietniu 1952. Spotkanie
z matką i rodzeństwem w Oszmianie w transporcie na zesłanie do m. Komintern (obw. czymkiencki, Kazachska SRR).
Opis warunków życia i pracy na kołchozowych polach. Przyjazd ojca i jego śmierć. W 1954 przyjazd brata autorki
po zakończeniu służby wojskowej. We wrześniu 1956 powrót do Polski.
ZS 596
Genowefa Stenzel
ur. 1911, z d. Jop
Moje uratowane od śmierci dziecko z dalekiego sowieckiego Sybiru
179
USA, 1993 [?]
rkps., oryg., 8 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Kołomyi do obw. semipałatyńskiego (Kazachska SRR) z 11-miesięcznym
dzieckiem i w zaawansowanej ciąży. Poród, śmierć starszego dziecka. We wrześniu 1940 ucieczka z niemowlęciem
i teściową. Aresztowanie przez NKWD w Peczeniżynie k. Kołomyi. Wyrok 5 lat więzienia i 5 lat zesłania. Uwolnienie z więzienia w Stanisławowie w wyniku działań wojennych w czerwcu 1941. Pobyt u rodziny męża w Śniatyniu,
a potem w Sędziszowie Małopolskim. Udział w tajnym nauczaniu. Aresztowanie w 1944 przez NKWD za współpracę
z AK. Wywiezienie z dwoma braćmi do obozu w Borowiczach (obw. nowgorodzki). Powrót do Polski w kwietniu 1946.
Od 1957 na emigracji.
ZS 597
Jadwiga Bortnik-Pytlarz
ur. 1923
W tajdze i piaskach południowego Kazachstanu
Lądek Zdrój, 1991
mps, kopia, 66 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopie korespondencji, wycinek prasowy, kopie zdjęć, lista zesłańców, wiersze, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Horodziec (pow. Sarny, woj. wołyńskie) do posiołka Katromskij
(obw. wołogodzki). Praca w lesie. W czerwcu 1941 przewiezienie do obw. archangielskiego, praca przy spławianiu
drewna. We wrześniu 1941 wyjazd do Kujbyszewa. W marcu 1942 wyjazd do m. Turkiestan (obw. czymkiencki, Kazachska SRR). Praca w polskim sierocińcu. Od 1944 poprawa sytuacji Polaków. Działalność zespołu tanecznego i kółka
recytatorskiego. Repatriacja domu dziecka 11.05.1946.
ZS 598
Janina Kozłowska-Szumska
ur. 1929
Dobrzy ludzie
Jelenia Góra, 1987
mps, oryg. i kopia, 68 s.
Załączniki: oryg. zdjęcia, kopie dokumentów, uzupełnienie wspomnień napisane przez Józefa Purwina, wspomnienia
Heleny Pypno, korespondencja z ZS
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 ze wsi Rybaki (pow. Białystok) do m. Tara (obw. omski). Nauka w rosyjskiej
szkole. Kontakty z zesłańcami różnych narodowości. Śmierć ojca 10.08.1941. W maju 1943 wyjazd do m. Tiewriz
(obw. omski), do brata autorki, przebywającego w obozie pracy. Powrót brata do Tary. Po powstaniu ZPP i zakończeniu wojny utworzenie polskiej szkoły, pomoc z UNRRA. Powrót do Polski w czerwcu 1946.
ZS 599
Kazimierz Leszczyński
ur. 1909
Złoczów – Kołyma – Cordoba
Cordoba (Argentyna), 1991
Załączniki: kopia dokumentu, kopia artykułu prasowego, korespondencja z ZS
Lata 1940–47. Aresztowanie 2.03.1940 we Lwowie przez NKWD. Wyrok 5 lat łagrów, przewiezienie do Złoczowa.
W lutym 1941 wywiezienie na Kołymę. Pobyt w obozie przejściowym w Nachodce. Praca przy torach kolejowych.
W kwietniu transport do łagru Omskuczan. Praca przy budowie fabryki. Po napaści Niemiec na ZSRR zwolnienie
z obozu. Wyjazd w poszukiwaniu polskiego wojska przez Irkuck, Nowosybirsk, Akmolińsk do Uzbekistanu. Zatrzymanie
przez NKWD, pobyt w kołchozie „Kaganowicz” do lutego 1942, wyjazd do Kermine, wcielenie do 7. dywizji. Ewakuacja
z Rosji wraz z wojskiem.
ZS 600
Kazimierz Sztachelski
ur. 1927
„To była prawdziwa Golgota”
180
Lądek Zdrój, 1991
mps, oryg., 47 s.
Lata 1941–45. Deportacja 20.06.1941 ze wsi Białogrądy (pow. Szczuczyn, woj. białostockie) do m. Salechard
(obw. tiumeński). We wrześniu 1941 wyjazd do Omska, następnie do Buzułuku i m. Kagan. Pobyt w Kermine i kołchozach w okolicach m. Turkiestan (obw. czymkiencki, Kazachska SRR). Od grudnia 1942 pobyt w polskiej ochronce.
W maju 1944 nieudana próba ucieczki do Polski. Szkoła zawodowa przy kopalni ołowiu w m. Aczisaj (obw. czymkiencki). Do wiosny 1945 pobyt w m. Kantagi w szkole rzemieślniczej. W sierpniu 1945 ucieczka do Polski.
ZS 601
Janina Wojtiszek
ur. 1912 [?]
Drogi na obczyznę
Katowice [?], 1989
mps, kopia, 38 s.
Lata 1934–45. Życie codzienne autorki w Kołomyi (woj. stanisławowskie). Charakterystyka mieszkańców miasta
— Rusinów, Ukraińców, Żydów i Polaków. Praca w charakterze nauczycielki w latach 1937–39. Wybuch wojny. Obraz
życia pod okupacją sowiecką i niemiecką. Powrót Sowietów w marcu 1944. Wyjazd na Śląsk do Zabrza, gdzie autorka
zgłosiła się do pracy 15.10.1945.
ZS 602
Janina Milniewicz
ur. 1917
Droga na Sybir
Sydney (Australia), b.d.p.
rkps, oryg., 32 s.
Lata 1940–45. Deportacja 13.04.1940 z m. Święciany (woj. wileńskie) do wioski Woskriesienka k. Bułajewa (Kazachska SRR) — prace w polu i w lesie. Rozstanie z mężem w styczniu 1942 — wywieziony do Uzbekistanu, do m. Kitab
(obw. kaszkadaryjski). Pobyt autorki w obozie wojskowym w Anglii. Po wojnie wyjazd do Nowej Zelandii, a potem
osiedlenie się w Australii.
ZS 603
Mieczysława Tarnacka
ur. 1925, z d. Borkowska
Łomża, 1989
rkps, oryg., 7 s.
Lata 1941–46. Losy rodziny pod okupacją sowiecką. Deportacja 20.06.1941 ze wsi Ołdaki k. Ostrołęki (woj. warszawskie). Pobyt na zesłaniu w sowchozie Ałtaj (rej. Kałmanka, Ałtajski Kraj). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 604
Rozalia Zublewicz
ur. 1910
Świdnica, 1989
mps, kopia, 14 s.
Lata 1917–46. Losy rodziny uznanej przez komunistów za kułacką. Kolektywizacja, represje i rzeczywistość rządów
stalinowskich na Białorusi od rewolucji 1917 do 1946. W 1940 wyjazd z Mińska na Wileńszczyznę, gdzie autorka
spędza okres okupacji. Decyzja o nielegalnym przedostaniu się do Polski w 1946.
ZS 605
Ludwika Lenczowska
Moje wspomnienia z pobytu na Syberii
Nisko, 1991
rkps, oryg., 6 s.
Załączniki: oryg. dokumentu, korespondencja z ZS
181
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Delatyn (pow. Nadwórna, woj. stanisławowskie). Opis transportu do
m. Światosławka (rej. Pieszkowka, obw. kustanajski, Kazachska SRR). Warunki życia i pracy w kołchozie. Zmiana sytuacji rodziny po „amnestii” w 1941. Rola władz polskich w Kustanaju i rejonowych mężów zaufania. W 1944 wyjazd
na Ukrainę zorganizowany przez ZPP. Praca w cukrowni w m. Kagarłyk. Repatriacja w 1946. Pomoc PUR.
ZS 606
Janina Zacharek
ur. 1930, z d. Szewczak
Wspomnienie 1941–1946
Grudziądz, 1990
mps, kopia, 16 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopia zdjęcia, lista zesłańców
Lata 1941–46. Deportacja 21.06.1941 z Horodeczna (pow. Prużana, woj. poleskie) do Toguru (rej. Kołpaszewo,
obw. tomski). Opis transportu, zakwaterowania, pracy, walki z głodem (kradzieże), chorób, nieudanych starań o przyjęcie do polskiego sierocińca w Nowosybirsku. Od 1944 pobyt w sowchozie w Stawropolskim Kraju — trudne warunki
bytowe, głód, praca w rosyjskim przedszkolu, nauka w szkole rosyjskiej. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 607
Anna Trela
ur. 1921
Droga na obczyznę
Poznań, 1989
mps, kopia, 6 s.
Załączniki: lista zesłańców, kopia dokumentu, korespondencja z ZS
Lata 1940–45. Deportacja 29.06.1940 z m. Toporów (pow. Radziechów, woj. tarnopolskie) do posiołka Siemionowka (obw. tomski). Praca przy budowie baraków, wyrębie i transporcie drewna. W październiku 1940 przeniesienie
do m. Azbiest (obw. swierdłowski). Nieudane próby ucieczek. W 1943 przymusowa paszportyzacja. Kolejna próba
ucieczki — do armii Andersa. Areszt, przesłuchania nocne, zwolnienie. Decyzja o wstąpieniu do armii Berlinga. Szlak
bojowy do Berlina w batalionie kobiecym.
ZS 608
Anna Brudniewicz
ur. 1909
Podeptane dzieciństwo
Grudziądz, 1994
mps, kopia, 99 s.
Załączniki: kopie dokumentów i zdjęć, lista zesłańców, mapy z miejsc zesłania, artykuł autorki pt. Upolitycznienie
historii a sprawa Sybiraków, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 rodziny Józefa Daniela ze wsi Ryków (pow. Złoczów, woj. tarnopolskie). Transport koleją do m. Kudymkar, potem saniami do lesopunktu Galaszor (obw. mołotowski). Pod koniec 1941 przeniesienie do pobliskiej wsi Jegwa. Praca ojca w mleczarni. Pobyt dzieci w rosyjskim przedszkolu. Próby dołączenia do armii
Andersa. Wiosną 1944 przesiedlenie do kołchozu Mieczetinsk (rej. Marks, obw. saratowski). Nauka w rosyjskiej szkole.
ZS 609
Roman Stasiak
ur. 1928
Było to dawno temu
Inowłódz, 1994
mps, kopia, 2 s.
Lata 1939–46. Krótka historia rodziny przed deportacją. Wywiezienie 13.04.1940 z m. Stołpce (woj. nowogródzkie)
do m. Konowałowka i Siergiejewka w Kazachstanie. Od 1945 pobyt autora w łagrze k. Karagandy — praca przy wyrębie drzewa i w warsztatach mechanicznych. Repatriacja w lipcu 1946.
ZS 610
Jerzy Ejchman
ur. 1911
Deportacja i pobyt w Związku Radzieckim
Bydgoszcz, 1990
182
rkps, kopia, 21 s.; mps, kopia, 12 s.
Załączniki: oryg. zdjęć, kopie dokumentów i listów z wojska, korespondencja z ZS
Lata 1940–45. Deportacja 10.02.1940 z m. Mikaszewicze (pow. Łuniniec, woj. poleskie) do lesopunktu Kołbasz
(rej. Tot’ma, obw. wołogodzki). Opis transportu, pracy w syberyjskiej tajdze, warunków bytowych. Budowa szkoły
dla dzieci zesłańców. W 1942 pomoc z Delegatury Ambasady Polskiej w Archangielsku, potem z Wołogdy. Przeniesienie do Tot’my. Praca w elektrowni. Działalność w charakterze męża zaufania Ambasady Polskiej. W kwietniu 1943 mobilizacja Polaków do armii Berlinga. Szlak bojowy przez Sielce, Smoleńsk, Żytomierz. Zwolnienie z wojska 28.11.1945
w Bydgoszczy.
Wydane pt. Tot’ma w: Wspomnienia Sybiraków, t. 9, Warszawa 1997.
ZS 611
Franciszek Sadowski
ur. 1922
Bydgoszcz, b.d.p.
rkps, oryg., 2 s.
Lata 1940–43. Deportacja 10.02.1940 z osady Milwa-Berezyna (pow. Wołożyn, woj. nowogródzkie) do m. Stiepniak
(obw. celinogradzki, Kazachska SRR). Praca w pobliskiej kopalni złota. W lutym 1943 powołanie do Armii Czerwonej
we Władywostoku, przeniesienie do armii Berlinga, z którą przechodzi cały szlak bojowy.
ZS 612
Wanda Pytlas
ur. 1916, z d. Leszczyńska
Inowrocław, 1993
rkps, oryg., 8 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Chociłowicze (pow. Wilejka, woj. wileńskie). Pobyt w kołchozie we wsi Jelenowka na zachód od Kokczetawu (Kazachska SRR). Od 1941 praca na budowie linii kolejowej Akomlińsk–Kartały. Pod
koniec 1944 wyjazd do sowchozu Wasilkowskij (obw. dniepropietrowski, Ukraińska SRR). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 613
Stefania Płowik
ur. 1928, z d. Zambrowicz
Kruszwica, 1993 [?]
rkps, oryg., 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Terczyn (pow. Równe, woj. wołyńskie) do Okiszowki [Szyczenga]
(obw. wołogodzki). W 1941 wyjazd do kołchozu „Iskra” w Syczewce (Ałtajski Kraj). Pobyt w m. Barnauł — praca
w fabryce, nauka zawodu tokarza. Nieudana ucieczka, aresztowanie. Po zwolnieniu powrót do kołchozu „Iskra”.
ZS 614
Henryk Tumiłowicz, ur. 1930
Zdzisław Tumiłowicz, ur. 1935
Osielsko, 1993
mps, kopia, 3 s.
Załączniki: uzupełnienie wspomnień, kopie map, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Kolonii Równe (pow. Prużana, woj. poleskie) do obw. archangielskiego. Pobyt
na zesłaniu w osadzie Lipowik (rej. jemiecki). W lutym 1942 przeniesienie do Uzbekistanu. Pobyt w domach dziecka
w m. Czust i Namangan (pod opieką Ambasady Polskiej). Pogorszenie warunków bytowych w 1943. W 1944 opieka
ZPP — nauka w szkole w języku rosyjskim, a potem polskim. Powrót do Polski, przyjazd 23.05.1946 do Gostynina.
ZS 615
Barbara Szczepaniak
ur. 1924, z d. Ziemińska
Kierunek – Sybir 1940–1946
Nowy Sącz, 1994
rkps, kopia, 11 s.
183
Lata 1940–46. Krótki opis wydarzeń przed wywózką. Deportacja 30.06.1940 ze Stanisławowa do posiołka Bichtuilsk
(rej. Zyrianskoje, obw. tomski). Od wiosny 1942 pobyt na peryferiach Tomska. Praca w pracowni malarskiej (plakaty propagandowe), w zakładzie przetwórstwa warzywnego, w kołchozie. Pod koniec 1943 wyjazd do Biełojarska
(rej. Barnauł, Ałtajski Kraj), opieka nad dziećmi w sierocińcu. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 616
Janina Ejgierd
ur. 1905
„urodziłam się pod Szczęśliwą Gwiazdą...”
Tarnów, 1990 [?]
mps, kopia, 78 s.
Załączniki: oryg. dokumentów, kopie dokumentów i zdjęć, wiersze autorki, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1939–45. Obszerny opis losów autorki od początku XX w. (dzieciństwo, dorosłe życie, praca nauczycielki). Wybuch wojny, wkroczenie wojsk radzieckich do Równego. Deportacja 28.06.1940 z Równego do m. Marżakul w Kazachstanie (rej. Siemioziornoje, obw. kustanajski). Pobyt w m. Siemioziornoje — potajemne nauczanie polskich dzieci,
w 1942 wystawienie polskiej sztuki, praca m.in. w cegielni, kontakty z innymi zesłańcami, wykorzystywanie wiedzy medycznej do ratowania chorych. W marcu 1943 aresztowanie za „szpiegostwo” — przesłuchania i wywiezienie
do Kustanaju. Zwolnienie po zrzeczeniu się polskiego obywatelstwa. W listopadzie 1944 wyjazd pierwszej grupy polskich zesłańców na Ukrainę do sowchozu „Komunist” w m. Łozowaja — bieda, głód. Od sierpnia 1945 przygotowania
do ucieczki do Polski, we wrześniu wyjazd do Lwowa. Przyjazd do Tarnowa 25.09.1945.
ZS 617
Jan Wdowiak
ur. 1933
Wspomnienie Sybiraka. „Ja chcę jeść, my chcemy chleba...”
Radomsko, 1990
rkps, kopia, 16 s.
Załączniki: kopia zdjęcia, lista zesłańców, kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1940–47. Deportacja 10.02.1940 z m. Niewiszcze (pow. Słonim, woj. nowogródzkie) do osady Wieruskoje [Wieriużskoje Oziero] (obw. archangielski). Trudne warunki życia i pracy w tajdze, wyrąb i spławianie drzew. Pobyt w kołchozie k. Wabkientu w Uzbekistanie. Dzięki staraniom matki pobyt w polskim sierocińcu, ewakuacja do Iranu, potem
do Indii i Afryki. Powrót do Polski przez Włochy w lutym 1947.
ZS 618
Bronisław Tołścik
ur. 1929
Sybir nie tylko dla dorosłych Polaków
Tomaszów Lubelski, 1994
mps, oryg., 68 s.
Załączniki: oryg. zdjęć, kopie zdjęć, kopie dokumentów, lista zesłańców, piosenki, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Lesiszcze (pow. Łuck, woj. wołyńskie) do m. Morżenga (rej. Tot’ma,
obw. wołogodzki), następnie do m. Chołm. Praca wraz z innymi dziećmi przy piłowaniu drewna na opał. Śmierć matki. Przewiezienie do punktu leśnego Nalimow Ruczaj nad rz. Suchoną. Praca przy wyrębie lasu. W 1942 śmierć ojca.
Od marca 1942 pobyt w Tot’mie w oczekiwaniu na wyjazd na południe. Żebranie w okolicznych wioskach, praca przy
spławie drewna, przy krowach kołchoźników, świadczenie różnych usług po domach (m.in. szycie butów), praca
w rzeźni. W sierpniu 1944 wyjazd na południe do sowchozu „1 Maja” niedaleko stacji Kremidowka (obw. odeski).
Praca w stajni przy koniach. Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 619
Irena Kałużna-Szulc
ur. 1928
Dziecko Sybiru
Łódź, 1993
mps (wiersz), kopia, 101 s., format B5
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Zosin (pow. Słonim, woj. nowogródzkie) do posiołka Krutaja Osyp’
(rej. Tot’ma, obw. wołogodzki). Choroba autorki. Śmierć ojca w czerwcu 1942. Epidemia tyfusu. W sierpniu 1944
wędrówka do Tot’my, następnie wyjazd na Ukrainę. Pobyt w sowchozie Engels (obw. odeski). Koniec wojny, powrót
184
ZS 620
Tadeusz Marszał
ur. 1920
Wspomnienie
Łódź, 1994
mps, kopia, 4 s.
Lata 1940–1946. Deportacja 13.04.1940 z Oleska (pow. Złoczów, woj. tarnopolskie) do sowchozu Bajkonys w Kazachstanie (rej. Kacziry). Praca w polu (orka i siew). Odmrożenie rąk podczas purgi, pobyt w szpitalu w Pawłodarze.
Powrót do sowchozu. W 1943 wyjazd do Pawłodaru. Działalność w komitecie organizującym repatriację Polaków. Życie
kulturalne w Pawłodarze, polskie przedszkole i szkoła, festiwal polskiej piosenki, polskie audycje radiowe. Repatriacja
w maju 1946.
ZS 621
Tadeusz Witos
ur. 1918
Jakszardyńscy drwale
Łódź, 1994
mps, kopia, 15 s.
Załączniki: kopie dokumentów, lista zesłańców, relacja Andrzeja Witosa, korespondencja z ZS
Lata 1940–42. Deportacja 10.02.1940 z m. Krasne (pow. Złoczów, woj. tarnopolskie) do posiołka Jakszardeń [Jagszordin] nad rz. Łuzą (Komi ASRR). Praca przy wyrębie lasu. W grudniu 1940 aresztowanie i zbiorowy proces 22-osobowej
„grupy kontrrewolucyjnej” w Syktywkarze. Wyrok 10 lat ITŁ. Po ogłoszeniu „amnestii” zwolnienie w październiku
1941, powrót do posiołka. Od 24.04.1942 w armii Andersa.
ZS 622
Józefa Grabowska
ur. 1910
Wspomnienia
Łódź, 1994
mps, kopia, 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1942 z m. Kality (pow. Postawy, woj. wileńskie) do osiedla Bojaryk (obw. omski).
Po „amnestii” wyjazd do wsi Czesnakowka (rej. Barnauł, Ałtajski Kraj). Mąż autorki pełnił funkcję delegata Ambasady
Polskiej, potem służył w armii Berlinga. Powrót do Polski w 1946.
ZS 623
Danuta Bysińska
ur. 1925
Ktokolwiek będziesz w nowogródzkiej stronie
Kraków, 1994
mps, kopia, 6 s.
Rok 1940. Obraz okupacji sowieckiej po 17.09.1939 w Nowogródku. Wywózki w 1940 obserwowane przez autorkę.
ZS 624
Teresa Bugajska
ur. 1936, z d. Wałęga
Kazachstan 1940–1945 oczami dziecka
Krosno, 1989
Lata 1940–45. Deportacja 16.04.1940 z m. Borysław (pow. Drohobycz, woj. lwowskie) do wsi Żorkol (rej. Kustanaj,
Kazachska SRR). Praca w kołchozie. Wiosną 1943 przeniesienie do wsi Koskol. Praca w sowchozie. Pobyt w szpitalu. Wyjazd rodziny do Kustanaju. Zajęcia w świetlicy — akademie i przedstawienia. 31.10.1944 wyjazd do Kożanki
k. Kijowa. Powrót do Polski w maju 1945.
185
ZS 625
Irena Głowacka
ur. 1926, z d. Dolińska
„Gdyby przyszli po nas jeszcze raz”
b.m.p., 1981
mps, kopia, 49 s.
Załączniki: pamiętnik, oryg. modlitewnik, korespondencja z ZS
Lata 1939–45. Okupacja niemiecka i sowiecka w Białymstoku. 22.02.1941 aresztowanie ojca. Deportacja 20.06.1941
z Białegostoku do osiedla Staraja Barda nad rz. Biją (Ałtajski Kraj). Praca w polu, wyrób i wypalanie cegieł, wyrąb
lasu, spławianie drewna. Po „amnestii” przeniesienie do Bijska. Przymusowa paszportyzacja w 1943. W 1944 utworzenie polskich klas w szkole w Bijsku. Powrót do Polski w sierpniu 1945.
ZS 626
Jerzy Śmierzchalski
ur. 1920
Wspomnienia z łagrów
Łódź, 1993
mps, kopia, 17 s.
Załączniki: spisy współwięźniów, korespondencja z ZS
Lata 1944–49. Aresztowanie 21.12.1944 w Nowej Wilejce za przynależność do AK. Do marca 1945 pobyt w więzieniu
na Łukiszkach w Wilnie, przewiezienie do Jełszanki k. Saratowa. Praca w brygadzie ciesielskiej. Od września 1945
pobyt w obozie w Kutaisi (strajk w 1947). Warunki życia, budowa fabryki samochodów. Pobyt w szpitalu po upadku
z rusztowania, ucieczka ze szpitala. Od lipca 1947 w obozie w Szybotowie k. Borowicz. Praca w kołchozach i na budowach do stycznia 1949. Powrót do Polski w marcu 1949.
ZS 627
Helena Rubnikowicz
ur. 1918, z d. Miądzielec
Łódź, 1994
Lata 1951–56. Aresztowanie 17.08.1951 w kolonii Bielany (pow. Dzisna, woj. wileńskie). 9.09.1951 wyrok Trybunału
Wojennego Wojsk MWD obw. połockiego — 10 lat pozbawienia wolności, 5 lat utraty praw publicznych oraz konfiskata mienia. Pobyt w więzieniu w Orszy, przewiezienie do obozu k. Mariinska (obw. kiemierowski). Praca m.in. przy
budowie domu. Po śmierci Stalina zwolnienie 4.07.1956. Powrót do Polski w październiku 1956.
ZS 628
Stanisław Dakiniewicz
ur. 1918
Wspomnienia
Łódź, 1993
Lata 1944–55. Aresztowanie 16.12.1944 w Nowych Trokach na Wileńszczyźnie. Więzienie w Wilnie. Wyrok we wrześniu 1945 i odesłanie do Archangielska. Pobyt w łagrach w obw. archangielskim i irkuckim. Praca w fabryce domów.
Zmiana sytuacji więźniów po śmierci Stalina w 1953. Pobyt na zesłaniu w Karagandzie (Kazachska SRR), praca w kopalni węgla. Starania o zgodę na powrót do kraju. Repatriacja w grudniu 1955.
Wydane pt. Więzień P 303. Wspomnienia łagiernika 1944–1955, Wrocław 1992.
ZS 629
Jan Wasilewski
ur. 1926
Dorohusko [?], b.d.p.
rkps, oryg., 17 s.
186
Lata 1940–56. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Sienkiewicze (pow. Kosów, woj. poleskie) do posiołka Wierchniaja Ura
(obw. archangielski). Śmierć brata 20.05.1941. Od listopada 1942 pobyt w Taszkiencie, Frunze (Kirgiska SRR) i Tokmaku. Praca w cukrowni. Od 10.10.1943 w armii Berlinga. W 1944 niewola niemiecka. Po uwolnieniu aresztowanie i wyrok
Trybunału Wojskowego (10 lat łagru i 3 lata zsyłki). Od 1948 w łagrze Toporok (obw. irkucki), od sierpnia 1948 w Magadanie. Praca przy załadunku złomu. Po 1949 przewieziony na Kołymę, do kopalni złota. Powrót do Polski w 1956.
ZS 630
Edmund Pastuszewski
ur. 1920
Łódź, 1994
Lata 1940–49. Deportacja 13.04.1940 z Wąsoszy (pow. Szczuczyn, woj. białostockie) do sowchozu w Akulu
(obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Praca w charakterze ślusarza i mechanika. Pobyt w szpitalu. Od początku 1942
praca w Pawłodarze, w bazie przeładunkowej nad rz. Irtysz. W 1942 powstanie Polskiej Tajnej Organizacji. We wrześniu 1943 wyjazd do armii Berlinga. Skierowanie do wojskowej Akademii Politycznej w Moskwie, odesłanie po kilku
tygodniach do 9. pułku piechoty. Szkoła oficerów polityczno-wychowawczych. W styczniu 1949 dyscyplinarne zwolnienie ze służby.
ZS 631
Emilia Rajska
ur. 1928, z d. Szczepańska
Łódź, 1994
mps, kopia, 3 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Krasiczyna (pow. Pińsk, woj. poleskie) do Siuźmy [Wierchniaja Ura]
(obw. archangielski). Praca przy zwózce drewna. Latem 1943 wyjazd na południe. Pobyt w m. Burnoje w Kazachstanie
(rej. Dżuwalin). Praca na roli i w cukrowni. Śmierć matki i brata. Od września 1944 do kwietnia 1946 pobyt w domu
dziecka w Sajramie, a następnie w Taszkiencie. Repatriacja latem 1946.
ZS 632
Wanda Olczyk
ur. 1927, z d. Krasuska
Łódź, 1995
mps, 2 kopie, 61 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopia karty pocztowej, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Deniskowicze (pow. Łuniniec, woj. poleskie) do m. Kyzyłt, a następnie
do wsi Pietropawłowka nad rz. Kargały (rej. Aktiubińsk, Kazachska SRR). Praca w kołchozie. Śmierć siostry. Wiosną
1943 praca w kopalni węgla i na budowie. W październiku 1943 ucieczka do Pietropawłowki. Od marca 1944 praca
w m. Akembińsk k. Akmolińska. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 633
Józef Doda
ur. 1923
Hollywood (Floryda), b.d.p.
mps, kopia, 2 s.
Lata 1939–51. Aresztowanie w grudniu 1939 w m. Daniłówka (pow. Dzisna, woj. wileńskie). Wywiezienie z matką
i siostrą do posiołka w rej. Suzun (obw. nowosybirski). Nieudana ucieczka, aresztowanie i osadzenie w więzieniu
w m. Suzun. W 1941 zwolnienie na mocy „amnestii”, pobyt w kołchozie. Ucieczka do armii Andersa, wstąpienie
do wojska w m. Ługowoje. Wyjazd do Iranu. W marcu 1942 przemieszczenie się z Pahlewi do Palestyny, następnie
przez Irak, Syrię, Jordanię i Liban do Włoch. W styczniu 1944 udział w walkach z Niemcami w Apeninach, pod Monte
Cassino i w in. włoskich miastach. Po zakończeniu działań wojennych studia we Włoszech. W 1946 wyjazd do Anglii,
a w 1951 do Stanów Zjednoczonych.
ZS 634
Stanisław Pencarski
ur. 1924
Biebesheim n. Renem, 1992
187
mps, oryg., 3 s.
Załączniki: oryg. korespondencji z Kazachstanu
Lata 1940–42. Deportacja 13.04.1940 z Daszawy (pow. Stryj, woj. stanisławowskie) do wsi Stiepanowka (Kazachska
SRR). Po „amnestii” wyjazd 1.11.1941 razem z matką i siostrą do m. Kustanaj. Wstąpienie do armii Andersa. Pobyt
w Tockoje. 28.01.1942 wyjazd na południe do Uzbekistanu i dalej do Iranu.
ZS 635
Jerzy Groblewski
ur. 1930
Nie byliśmy bohaterami
Szczecinek, 1992
mps, kopia, 246 s.
Załączniki: kopie korespondencji, kopie zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Losy rodziny latem 1939 i na początku wojny. Wyjazd do Lwowa w grudniu 1939. Deportacja
30.06.1940 do obw. archangielskiego. Pobyt w posiołku w rej. konoskim, nauka w szkole, zdobywanie żywności,
zakładanie przydomowego ogrodu. W październiku 1941 opuszczenie posiołka, pobyt w Jarosławiu i Iwanowie. Pobyt
w domu dziecka w Iwanowie do czerwca 1942. Pobyt rodziny we wsiach Rajki i Jurjewiec (obw. iwanowski). Stosunki
z miejscowymi mieszkańcami. W marcu 1946 powrót do Polski, przyjazd do zrujnowanej Warszawy, opieka w punkcie
repatriacyjnym. Wyjazd do krewnych do Bytomia.
ZS 636
Tamara Świetlik
ur. 1924, z d. Gisicz
Bliżyn (woj. kieleckie), 1993 [?]
broszura, 9 s., format A5
Lata 1940–46. Deportacja wiosną 1940 z Mołodeczna (woj. wileńskie) do kołchozu Irinowka (obw. pawłodarski)
w Kazachstanie. Praca w polu i w kuchni. W 1941 przyjazd z więzienia siostry i ojca. Od 1942 pobyt w m. Szczerbakty
— kurs traktorzystów. Praca w charakterze pomocy domowej w rodzinie dyrektora szkoły, następnie sanitariuszki.
Uzyskanie dyplomu pielęgniarki, praca w szpitalu w Szczerbaktach. W 1943 epidemia tyfusu. Śmierć siostry. Powrót
do Polski w czerwcu 1946.
ZS 637
Andrzej Szary
ur. 1919
Bez retuszu. Wspomnienia
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 461 s.
Lata 1939–46. Autor, lotnik ze Lwowa, zestrzelony w 1939, zabrany ze szpitala przez bolszewików. Próba ucieczki
i przedostania się przez granicę. Aresztowanie, uwięzienie w Stryju. W maju 1940 bunt w więzieniu, karne egzekucje. Po próbach ucieczki w sierpniu 1940 wywiezienie przez Kijów, Charków i Saratów do Niżniej Pojmy, następnie
do Krasłagu. Od lutego 1943 ponownie w Niżniej Pojmie. Od lipca 1945 na zesłaniu w osadzie Ili k. Ałma-Aty. Powrót
ZS 638
Mieczysław Knobloch
ur. 1910 [?]
Wspomnienia z łagru
Warszawa, 1995
mps, kopia, 76 s.
Załączniki: spisy nazwisk współwięźniów, korespondencja z ZS
Lata 1945–46. Autor — nauczyciel, redaktor „Szkoły i Techniki”, potem pracownik teatru, działający w podziemiu.
Aresztowanie 2.01.1945 we Lwowie. Wywiezienie do łagru w m. Krasnodon (obw. woroszyłowgradzki). Praca w kopalni węgla kamiennego i w tartaku. Powrót do Polski w 1946.
188
ZS 639
Maria Wasilewska-Kos
ur. 1928
Warszawa, 1991
mps, kopia, 1 s.
Załączniki: oryg. zdjęć
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Zarębkowo (pow. Dzisna, woj. wileńskie) do m. Diabrino (rej. Krasnoborsk,
obw. archangielski). Po „amnestii”, w grudniu 1941 wyjazd do Kirgizji. W drodze śmierć babki, ciotki i wuja. W 1942
pobyt w polskim domu dziecka w Kok Tasz w Uzbekistanie. Od listopada 1943 u przyrodniej siostry w sowchozie
k. stacji Bujnowskoje w Ałtajskim Kraju, zatrudniona jako nauczycielka w szkole ZPP. Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 640
Jan Maj
ur. 1929
Wspomnienia z młodych lat
Mielec, 1995 [?]
mps, kopia, 24 s.
Załączniki: kopie dokumentów i zdjęć, mapy, wycinek prasowy, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Janówka Słoneczna (pow. Borszczów, woj. tarnopolskie) do osiedla leśnego w okolicy m. Talmienka i Kuroczkino (Ałtajski Kraj). Praca w lesie przy zbiorze szyszek. Śmierć młodszych braci.
Po roku przeniesienie do innego osiedla, bliżej Kuroczkina i Talmienki. Na przełomie 1941 i 1942 przewiezienie
do kołchozu Turksib (obw. dżambulski, Kazachska SRR). Praca w polu. Wiosną 1943 praca na polach kołchozowych
w m. Aksa. Śmierć starszej siostry i ojca. Od października 1943 pobyt w sierocińcu dla polskich dzieci w m. Mojunkum. W latach 1944–45 członek zespołu wokalnego w sierocińcu; występy i udział w konkursie. Powrót do Polski
w kwietniu 1946.
ZS 641
Aleksander Wesołucha
ur. 1922
Pabianice, 1993
mps, kopia, 11 s.; mps (druga wersja), kopia, 13 s., (spisana relacja)
Lata 1944–46. Aresztowanie 13.12.1944 w Zelwie (pow. Wołkowysk, woj. białostockie) za działalność w AK. Więzienia
w Zelwie, Wołkowysku i Grodnie. Zwolnienie 13.09.1945. Powrót do Polski z transportem repatriacyjnym w 1946.
ZS 642
Stanisław Lasek
ur. 1925
Kanada [?], b.d.p.
rkps, kopia, 15 s.
Załączniki: kopie zdjęć, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Terpin (pow. Radziechów, woj. tarnopolskie) do posiołka [Piermogorje] (rej. Krasnoborsk, obw. archangielski). Praca w tajdze. Na jesieni 1941 przeniesienie do Krasnoborska do pracy
w cegielni. Wiosną 1942 wyjazd na południe przez Aszchabad, Taszkient, Aczisaj do kołchozu w pobliżu Bałdsuzu.
W drodze śmierć rodzeństwa i choroba matki. Wyjazd do Taszkientu, mimo przyjęcia do wojska pozostanie z rodziną.
Po wyprowadzeniu armii Andersa z ZSRR pogorszenie sytuacji Polaków. Od wiosny 1944 praca w kopalni rudy w Aczisaju. Powrót do Polski wiosną 1946.
ZS 643
Apolonia Regulińska
ur. 1907, z d. Walukiewicz
mps, kopia, 29
Lata 1940–45. Deportacja autorki z czworgiem dzieci z Nowogródka 13.04.1940 do m. Kosistek w Kazachstanie.
Praca w charakterze krawcowej i w magazynach zbożowych. Przeniesienie do m. Rudnik (obw. aktiubiński). We wrześniu 1943 wyjazd do m. Bratskoje (obw. nikołajewski) na Ukrainie. Praca w kuchni. Powrót do Polski w październiku
1945.
189
ZS 643a
Paweł Reguliński
ur. 1901
Wspomnienia wojenne 1939–1946
mps, kopia, 8 s.
Lata 1939–46. Aresztowanie 20.09.1939 w Kuszelewie k. Nowogródka; więzienie w Nowogródku. W marcu 1940 przewiezienie do więzienia w Mińsku. 10.02.1941 wyrok — 8 lat ITŁ. W marcu 1941 transport do Uchty, do kamieniołomów Nowyj Gorodok (Komi ASRR). Po „amnestii” zwolnienie i wyjazd do żony. Powołanie do wojska 5.02.1942. Powrót
do Polski 20.04.1946.
ZS 644
Eleonora Kowalska
ur. 1910, z d. Kwinto
Niezapomniane fragmenty z zsyłki stalinowskiej
Łódź, 1991
mps, kopia, 12 s.
Lata 1945–57. Aresztowanie i wywiezienie w styczniu 1945 z Grodna do osiedla leśnego k. stacji Czeremucha
(obw. archangielski). Praca przy wyrębie lasu do zakończenia wojny. W czerwcu 1945 pobyt w szpitalu, następnie
wywiezienie do łagru Mieżog, praca przy karczowaniu pni. W grudniu 1946 wyrok 5 lat zesłania. Pobyt w m. Kniażpogost w Komi ASRR. Zatrudnienie przy szyciu i w handlu. W sierpniu 1948 przesiedlenie do Kazachstanu. Spotkanie
z mężem. Śmierć męża 11.11.1949 w m. Smirnowo k. Pietropawłowska (obw. siewierokazachski). 13.01.1950 zwolnienie z zesłania. Repatriacja do Polski w maju 1957.
ZS 645
Janina Niedzielska
ur. 1912, z d. Sikorska
Wspomnienia Jasi
Łódź, 1980
mps, kopia, 41 s.
Lata 1940–43. Deportacja 13.04.1940 z m. Byteń (pow. Słonim, woj. nowogródzkie) do Kazachstanu. Pobyt na zesłaniu w m. Pietrowka (obw. celinogradzki) nad rz. Iszym. Śmierć matki 22.02.1941. Po „amnestii” w 1941 wyjazd
do Akmolińska; praca w spółdzielni produkującej okucia do skrzyń na amunicję, potem robienie na drutach skarpet
dla wojska. Wyjazd do armii Berlinga.
ZS 646
Bronisław Haas
ur. 1926
Wilkanów (woj. wałbrzyskie), 1946 [?]
mps, kopia, 39 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 rodziny osadnika wojskowego z m. Dmytrów (woj. tarnopolskie). Pakowanie
dobytku, trzydniowe formowanie transportu na stacji w Chotajowie. Pobyt na zesłaniu w rej. wierchnietojemskim
(obw. archangielski). Praca w lesie, przy budowie baraków, w cegielni. Przybycie latem 1940 nowej grupy deportowanych ze Lwowa. Po „amnestii” w sierpniu 1941 wyjazd do m. Gurjew nad rz. Ural. Warunki mieszkaniowe, zdobywanie
pożywienia, choroby i praca dzieci (m.in. produkcja zabawek z drewna). Powołanie ojca do wojska jesienią 1943.
Powstanie ZPP (autor przewodniczącym Koła Młodych). Kontakty z innymi Polakami, Rosjanami i Kazachami. Repatriacja w marcu 1946 — organizacja transportu, szczegółowy opis podróży i przyjęcia repatriantów w Polsce.
ZS 647
Maria Stefan
ur. 1926
Łańcut, 1995
mps, kopia, 11 s.
190
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Sokoliki Górskie (pow. Turka, woj. lwowskie) do Kazachstanu do kołchozu
Stiepanowka (rej. Martuk, obw. aktiubiński). Praca w polu i w lesie. W 1943 wyjazd do m. Martuk. Pobyt w szpitalu.
Przeniesienie do m. Żyłgorodok k. Aktiubińska. Praca w kombinacie na stanowisku pomocnika maszynisty. Powrót
ZS 648
Adam Stanek
ur. 1927
Wspomnienia
Kamionka Wielka (woj. nowosądeckie), 1995
mps, kopia, 3 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze Szczepanowa (pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie) do osady Lużwa
(rej. Kudymkar, obw. mołotowski). Praca w lesie. W 1943 przeniesienie rodziny do wioski. Paszportyzacja Polaków.
Aresztowanie i praca przy spławie drewna. Po 2 miesiącach połączenie z rodziną. Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 649
Wiesław Krawczyński
ur. 1919
Sybiracy
Kraków [?], 1989
Załączniki: oryg. zdjęcia, wycinek prasowy, wiersze, relacja autora pt. Jedna z nocy, korespondencja z ZS
Lata 1945–55. Aresztowanie w 1945 we Lwowie za działalność w AK. Po śledztwie wyrok w czerwcu 1946 — 10 lat
ITŁ, 5 lat pozbawienia praw obywatelskich i konfiskata majątku. Wywiezienie do Komi ASRR. Praca przy budowie linii
kolejowej do Workuty. Od grudnia 1946 pobyt w łagrze Sztabnaja Kołonna k. Abiezi. Praca w zespole muzycznym. Wyjazdy z koncertami do różnych obozów. W czerwcu 1950 przeniesienie do Krasnojarskiego Kraju, do m. Igarka. Praca
w kombinacie przetwórstwa drewna, granie w małym zespole muzycznym. Od czerwca 1951 w m. Czuna (k. Bracka),
praca przy budowie zapory na Angarze. W październiku 1951 przeniesienie do m. Tajszet (obw. irkucki), po miesiącu
powrót do Czuny. Od lutego 1954 w Krasnojarsku, w osadzie Łoboskoje (rej. Aban), następnie w m. Perspektiwnoje.
Praca w tajdze i prowadzenie domu kultury. Powrót do Polski w grudniu 1955.
ZS 650
Stanisława Skop-Dzienis
ur. 1922
Wspomnienia z zesłania do Komi ASRR i Kazachstanu
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Woli Kaniowskiej (woj. stanisławowskie) do Komi ASRR. Pobyt na zesłaniu
w posiołkach Lom i Kniażpogost. Po „amnestii” wyjazd do Kazachstanu. Pobyt w Karabułaku i Aczisaju (obw. czymkiencki). Repatriacja w kwietniu 1946.
Wydane pt. „Takie są dzieje mojej rodziny” w: Wspomnienia Sybiraków, t. 9, Warszawa 1997.
ZS 651
Tadeusz Jaworowski
ur. 1916
„Twoja praca nie jest nam potrzebna, tylko...”
Boguszów-Gorce, 1991
mps, kopia, 20 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopie zdjęć, oryg. koperta z 1955, kopie korespondencji z lat 50.
Lata 1942–55. Działalność w AK od marca 1942. Aresztowanie 13.03.1945 w Drohobyczu. Po brutalnym śledztwie
wywiezienie 18.05.1945 do Lwowa, potem do Kijowa — śledztwo do sierpnia 1945. Wyrok śmierci, do listopada pobyt
w celi śmierci, zmiana wyroku na 15 lat ciężkich robót. Od grudnia 1945 w obozie nr 3 w Kijowie. Praca m.in. przy
produkcji granatów. W grudniu 1947 wywiezienie do m. Kremienczug do prac polowych. W lipcu 1948 transport przez
Krasnojarsk, port Dudinka, Norylsk do Gorłagu. Budowa baraków i praca w brygadzie odkrywkowej w kopalni niklu.
Po odmowie pracy pod ziemią skierowanie do brygady karnej. Pobyt w szpitalu (w tym czasie bunt w Norylsku).
Po wyjściu ze szpitala praca w sekcji porządkowej do grudnia 1954. Przeniesienie do Norylska Dolnego, do Niedźwiedziego Ruczaju (do czerwca 1955). Powrót do Polski w grudniu 1955.
191
ZS 652
Bolesław Kołtun
ur. 1921
b.m.p., 1958
mps/rkps, oryg./kopia, 193 s.
Załączniki: odpisy korespondencji z lat 50., biogramy współwięźniów
Lata 1948–56. Aresztowanie 9.01.1949 w m. Izabelin na Grodzieńszczyźnie. Pobyt w więzieniach w Wołkowysku
i Grodnie. W kwietniu 1949 wyrok — 25 lat ITŁ. Wywiezienie do Tiemłagu (Mordwińska ASRR). Nieudana próba
ucieczki. Łagier w m. Jawas, przeniesienie do obozu karnego. Od maja 1950 pobyty w kolejnych obozach. Pobyt na
Czukotce w m. Piewiek i Krasnoarmiejskij. Od sierpnia 1951 w Nachodce, następnie w m. Otorukan, Magadan, Susuman i Jagodnoje. Zwolnienie w sierpniu 1956, wyjazd do Magadanu. Powrót do miejsca zamieszkania na Grodzieńszczyźnie. W grudniu 1956 repatriacja do Polski z matką i siostrą.
ZS 653
Zbigniew Peterson
ur. 1927
Relacja Sybiraka...
Łódź, 1995
mps, kopia, 7 s.
Lata 1941–46. Deportacja 21.06.1941 z Sokółki (woj. białostockie) do wsi Kadat w Krasnojarskim Kraju (rej. szarypowski). Praca w polu. Po „amnestii” wyjazd do m. Użur (80 km od wsi Kadat). Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 654
Edward Popowski
ur. 1926
Węgrów (woj. warszawskie), 1993
Rok 1945. Aresztowanie 5.01.1945 za działalność w AK. Więzienie w Otwocku, następnie w Warszawie; śledztwo.
Od lutego 1945 w obozie w Rembertowie, pod koniec marca 1945 wywiezienie do obozu Borowlanka koło m. Sośwa
(obw. swierdłowski). Praca przy ścinaniu drzew. Powrót do Polski pod koniec 1945.
ZS 655
Leon Bujalski
ur. 1920
Łódź, 1995
mps, kopia, 3 s.
Lata 1944–46. Aresztowanie autora (partyzanta z Batalionów Chłopskich) 17.11.1944 w Wildze k. Warszawy. Wywiezienie do Radzymina, potem do Lublina i Sokołowa Podlaskiego. 1.12.1944 transport do obozu w Borowiczach.
ZS 656
Maria Kantor
ur. 1930, z d. Dwojak
Łódź, 1995
mps, kopia, 3 s.
Załączniki: uzupełnienie wspomnień
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Zagórze Polskie (pow. Tłumacz, woj. stanisławowskie) do Kotłasu,
a stąd do posiołka Wietka (obw. wołogodzki). Po „amnestii” wyjazd do armii Andersa. Po wybuchu epidemii tyfusu
skierowanie do Kazachstanu, do m. Kasztube (k. Ałma-Aty). W 1942 śmierć ojca i matki. Pobyt w domu dziecka
w m. Turkiestan (obw. czymkiencki). Praca przy zbiorze bawełny. Powrót w maju 1946.
ZS 657
Ludwika Iwańska
ur. 1928, z d. Kubica
Wspomnienie
Radom, b.d.p.
rkps, oryg., 6 s.
Załączniki: oryg. korespondencji z lat. 40, korespondencja z ZS
192
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Hołoby (pow. Kowel, woj. wołyńskie) do kołchozu we wsi Lipowka
(rej. Kellerowka, obw. siewierokazachski). Po roku przewiezienie do pracy na kolei na stacji Amankaragaj
(rej. Siemioziornoje, obw. kustanajski). Pobyt w szpitalu w Kuszmurunie. Po powrocie rozwożenie zupy robotnikom.
Praca w cegielni w m. Troick — ładowanie cegieł na platformy. Śpiewanie w chórze wojskowym. Powrót do Polski
w maju 1946.
ZS 658
Anna Kuca
ur. 1913, z d. Andrzesińska
Pabianice, 1993
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Falentyn (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do Krasnojarskiego Kraju.
Praca w ochronce w m. Kruk nad Jenisejem. Wyjazd męża w 1943 do armii Berlinga. Od wiosny 1945 pobyt w kołchozie na Ukrainie, praca na roli. Powrót do Polski 10.03.1946
ZS 659
Adolf Wołk-Karaczewski
ur. 1929
Łódź, 1993
Lata 1950–57. Aresztowanie 30.01.1950 w m. Ławcuny (pow. Lida, woj. nowogródzkie) za przynależność do AK.
Pobyt w więzieniu m.in. w Grodnie. W marcu 1950 wyrok 25 lat ITŁ, 5 lat pozbawienia praw publicznych oraz utrata
mienia. W kwietniu 1950 pobyt w więzieniu w Moskwie. Od czerwca 1950 w obozie k. Karagandy. Budowa cegielni.
Przeniesienie do brygady inwalidzkiej, prace porządkowe. Po 8 miesiącach skierowanie do budowy kopalni. W latach
1951–56 praca w Kazachstanie w okolicach m. Aktas i Dubowka. Powrót do Lidy w czerwcu 1956, repatriacja do Polski
w marcu 1957.
ZS 660
Stanisława Eckert
ur. 1916, z d. Boraczyńska
Tarnowskie Góry, 1995
rkps, oryg., 11 s.; rkps, kopia, 12 s. (pierwsza wersja)
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Kosmarz (pow. Kołomyja, woj. stanisławowskie) do Swinbazy Zatoń
k. Semipałatyńska (Kazachska SRR). Warunki życia na zesłaniu. Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 661
Edward Daszkiewicz
ur. 1923
Łódź, b.d.p.
mps, kopia, 5 s.
Lata 1941–42. Aresztowanie 18.03.1941 w Wilnie. Po wyroku przewiezienie 22.06.1941 do więzienia w m. Niżnij Nowgorod, następnie do Kirowa. Praca w elektrowni w oczekiwaniu na transport. Choroba, pobyt w szpitalu.
Po wyjściu ze szpitala wyjazd do Kermine (Uzbecka SRR). Przydział do kompanii łączności. W sierpniu 1942 wyjazd
do Krasnowodska, a stąd do Iranu, Iraku, Palestyny (1943), Libanu, Egiptu, Włoch (Monte Cassino, Bolonia
— tu ranny). Od 1946 w Anglii. Powrót do Polski z Argentyny w 1988.
ZS 662
Elwira Krupa
ur. 1930, z d. Gerlic
Wspomnienia małego wroga Wielkiego Kraju Rad
Łódź, 1994
mps, kopia, 22 s.
Lata 1940–46. Deportacja z m. Łuniniec (woj. poleskie) do m. Bolszaja Rieczka (rej. Troickoje) w Ałtajskim Kraju.
Praca w tajdze. Po „amnestii” przeprowadzka do Troickoje. Szycie mundurów dla wojska (matka). Zamieszkanie w gospodarstwie przyzakładowym za Troickoje. Praca przy przenoszeniu torfu na nasłonecznione wzgórze. Nauka w szkole.
193
ZS 663
Alojzy Sąsiadek, ur. 1933
Tadeusz Sąsiadek, ur. 1931
Łódź, 1993
Załączniki: oryg. zdjęć, lista zesłańców, kopia dokumentu, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Kolonii Śmigłówka (pow. Trembowla, woj. tarnopolskie) do m. Bielajewo
k. Objaczewa (Komi ASRR). W połowie maja 1940 wywiezienie do m. Niżnyj Kałapur, następnie Gornyj Kałapur.
Po „amnestii” wyjazd do Objaczewa. Od jesieni 1944 pobyt w Muraszi (obw. kirowski), potem w m. Praskowieja
(rej. Budionowsk, Stawropolski Kraj). Praca w kołchozie. Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 664
Irena Olizar
ur. 1926
„Najwyższą wartością była Ojczyzna”
Raciąż, 1989
Lata 1948–56. Aresztowanie 17.08.1948 we wsi Łunna na Grodzieńszczyźnie za przynależność do AK. W październiku
1948 wyrok 25 lat ITŁ. W styczniu 1949 wywiezienie do Tajszetłagu (obw. irkucki). Od maja 1950 pobyt w Chabarowsku, następnie w Wanino i posiołku Uj. Od października 1950 pobyt w łagrach w okolicach Magadanu. Powrót
do Polski w lipcu 1956.
ZS 665
Alina Kopisto
ur. 1917
b.m.p., 1989
mps, kopia, 53 s.
Załączniki: kopie korespondencji męża autorki Wacława Kopisto
Lata 1944–56. Aresztowanie 30.12.1944 we Lwowie za działalność w AK. Wyrok 28.03.1945 — 10 lat pozbawienia
wolności. Od sierpnia 1945 pobyt w łagrze k. Magadanu. Praca w szpitalu w charakterze pielęgniarki. Od 1949 pobyt
w okolicach m. Maldiak, Susuman, Chatyngnach, Neksikan — praca w ambulatorium, następnie do 1951 w domu
małego dziecka (dla dzieci urodzonych przez więźniarki). Przeniesienie do Magadanu, choroba i pobyt w szpitalu,
orzeczenie o inwalidztwie, skierowanie do lżejszej pracy. Zwolnienie w marcu 1954, pobyt w Magadanie. Powrót
do Polski w grudniu 1956.
ZS 666
Jan Michaluk
ur. 1923
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 77 s.
Załączniki: kopie dokumentów, lista współwięźniów, poprawki i uzupełnienia do wspomnień, korespondencja z ZS
Lata 1948–57. Aresztowanie 18.12.1948 w okolicach Augustowa za działalność w AK. Pobyt w więzieniu w Grodnie,
wyrok — kara śmierci, zamieniona na 25 lat ITŁ. W czerwcu 1949 wywiezienie przez Chabarowsk i Wanino do Magadanu. Pobyt w kolejnych obozach (Kanion, Elgen, Arkagała Ugolnaja, Czabań k. Susumanu). W sierpniu 1955 pobyt
w szpitalu w m. Susuman. Zwolnienie w sierpniu 1956, wyjazd do Magadanu. Powrót do Grodna, starania o repatriację
do Polski. Przyjazd do Augustowa w marcu 1957.
ZS 667
Maria Furkałowska
ur. 1901
Syberia, 1940–43
mps, kopia, 87 s.
Lata 1940–43. Dziennik siostry zakonnej zmarłej w 1943. Deportacja 10.02.1940 (autorka schroniła się w rodzinnym
domu po wyrzuceniu z klasztoru przez bolszewików) z kolonii Biała (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie) do osiedla
Koluczij (obw. irkucki). Praca w lesie, pogrzeby. Ostatni zapis z 7.03.1943 — przyjazd delegata, zostawiającego
zesłańców z nadzieją na powrót do kraju.
194
ZS 668
Alicja Szofer
ur. 1931, z d. Kowaliszyn
Fragment wspomnień z wywózki i pobytu na nieludzkiej ziemi
Nowy Sącz, 1995
mps, kopia, 2 s.
Lata 1940–41. Deportacja 13.04.1940 z Królówki (pow. Borszczów, woj. tarnopolskie) do Kazachstanu. Pobyt
na zesłaniu w kołchozie „Bolszewik” (rej. Kokpiekty, obw. semipałatyński).
ZS 669
Janusz Michalonek
ur. 1936
b.m.p., 1995
mps, kopia, 1 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Nowej Wilejki (pow. Wilno-Troki, woj. wileńskie) do m. Swałowka (rej. Czaryszskoje, Ałtajski Kraj). Praca w kołchozie. Śmierć matki chorej na tyfus. Powrót do Polski w 1946.
ZS 670
Ryszard Michalczyk
ur. 1928
Łódź, 1995
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Grajewa (pow. Szczuczyn, woj. białostockie) do m. Ekibastuz (obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Praca m.in. w spółdzielni produkcyjnej, przy hodowli bydła. Śmierć matki. Powrót do Polski
w maju 1946.
ZS 671
Stanisław Wójcik
ur. 1924
Łódź, 1995
Lata 1941–47. Aresztowanie 24.06.1941 w Tarnopolu. Pobyt w więzieniach w Magnitogorsku, Czelabińsku i Wierchnieuralsku (obw. czelabiński). W styczniu 1942 zwolnienie, wcielenie do armii Andersa i przejście całego szlaku
bojowego. Powrót do Polski w 1947 z Anglii.
ZS 672
Jadwiga Szefler
ur. 1931, z d. Wiechowska
Łódź, 1995
mps, kopia, 3 s.
Załączniki: lista zesłańców, kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 z Kolonii Lozowica (pow. Brześć, woj. poleskie) do posiołka Jazowka (2 dni
statkiem z Nowosybirska). W październiku 1941 przesiedlenie do m. Pudino (rej. Parabiel, obw. tomski). W lutym
1943 wyjazd do Kujbyszewa (obw. nowosybirski). Śmierć ojca. Powrót do Polski w kwietniu 1946.
ZS 673
Mieczysław Preckałło
ur. 1923
Pabianice, 1993
Lata 1945–49. Aresztowanie 29.01.1945 w Wilnie. Więzienie na Łukiszkach, wywiezienie 10.03.1945 do obozu w Saratowie. Kopanie rowów pod gazociąg Saratow–Moskwa. Przewiezienie do obozu w Kutaisi, praca przy budowie fabryki
samochodów. Pobyt w obozie w Borowiczach (obw. nowgorodzki). Powrót do Polski w lutym 1949.
195
ZS 674
Henryk Dorobiński
ur. 1914
Łódź, 1993
Lata 1939–47. Udział w wojnie z Niemcami, wzięcie do niewoli. Pobyt w obozie w Turyngii. Po ucieczce w końcu
stycznia 1942 działalność w AK i tajne nauczanie. Aresztowanie 4.09.1944 przez NKWD w woj. warszawskim. W październiku 1944 wywiezienie do Sokołowa Podlaskiego, a następnie do obozu w m. Borowicze (obw. nowgorodzki).
Praca w kopalni węgla kamiennego. W 1946 przewiezienie do obozu k. Swierdłowska. Wycinanie lasu i prace w kołchozach. Powrót do Polski w 1947.
ZS 675
Władysław Klekot
ur. 1898
Wspomnienia...
Łódź, przed 1984
mps, kopia, 25 s.
Załączniki: kopie zdjęć (w tekście), korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Monplaisir (pow. Wilejka, woj. wileńskie) do m. Diegtiarsk (rej. Rewda,
obw. swierdłowski). Praca w stolarni. Po „amnestii” wyjazd 20.09.1941 do kołchozu w m. Krasnojar k. Diegtiarska,
praca w polu i na fermie świń. Latem 1943 aresztowanie za odmowę wstąpienia do armii Berlinga, zwolnienie, uznanie przez naczelnika NKWD za osobę niezbędną w kołchozie. We wrześniu 1944 wyjazd do sowchozu Staraja Askania
(obw. chersoński, Ukraińska SRR). Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 676
Sabina Bobińska
ur. 1922, z d. Turuto
Wspomnienia z wojennej tułaczki
Łódź, 1989
mps, kopia, 8 s.
Lata 1940–45. Aresztowanie wraz z mężem 15.03.1940 w m. Lipówka (pow. Wilno-Troki, woj. wileńskie) przy próbie
przekroczenia granicy. Osadzenie w więzieniu w Starej Wilejce. W maju 1940 przewiezienie do Połocka. Wyrok 5 lat
pozbawienia wolności. 1.12.1940 narodziny synka. Od czerwca 1941 pobyt w Omsku, następnie w Tobolsku. Praca
sprzątaczki. 13.11.1941 śmierć dziecka. Wykonywanie różnych prac — pomoc domowa, sanitariuszka, sprzątaczka
w szkole. Kontakt z polską placówką. W czerwcu 1944 praca wychowawczyni w polskim sierocińcu w Tobolsku. We
wrześniu 1944 przewiezienie na Ukrainę do sowchozu im. Kirowa (obw. kirowogradzki). Praca w polu przy zbiorze
słoneczników i w sklepiku jako sprzedawczyni. Przyjazd do Polski jesienią 1945.
ZS 677
Kazimierz Bobiński
ur. 1911
Wspomnienia z wojennej tułaczki
Łódź [?], b.d.p.
mps, kopia, 8 s.
Lata 1939–49. Wzięcie do niewoli na przedmieściach Kowla 19.09.1939. Ucieczka. Aresztowanie 15.03.1940 wraz
z żoną w m. Lipówka (pow. Wilno-Troki, woj. wileńskie) przy próbie przekroczenia granicy. Osadzenie w więzieniu
w Starej Wilejce, po 2 miesiącach przewiezienie do Połocka. W czerwcu 1940 wyrok 5 lat ITŁ. Wywiezienie do Archangielska, pobyt w obozie w m. Koniecgorie nad rz. Dwiną — praca w lesie. Po „amnestii” praca najemna w lasach
w pobliżu m. Jemieck. W listopadzie 1941 zezwolenie na wyjazd do polskiej armii. Wędrówka na piechotę do Kotłasu,
potem pociągiem do Kirowa i dalej do Uzbekistanu. Praca w kołchozie. Powołanie do wojska w lutym 1942 w m. Guzar
(obw. kaszkadaryjski). Cały szlak bojowy z II Korpusem. Powrót z Anglii do Polski w marcu 1949.
ZS 678
Marian Deląg
ur. 1914
Łódź, 1995
mps, kopia, 3 s.
Załączniki: oryg. zdjęcia, kopie dokumentów, korespondencja z ZS
196
Lata 1939–47. Rozbrojenie przez wojsko sowieckie we Włodzimierzu Wołyńskim 17.09.1939. Przewiezienie do obozu
jenieckiego w Szepetówce, stamtąd do obozu w m. Karakub (obw. doniecki, Ukraińska SRR). Od wiosny 1940 pobyt
w obozach nad Peczorą (budowa linii kolejowej do Workuty). Po „amnestii” wyjazd do Tockoje, tworzenie armii Andersa, przydział do batalionu pancernego, szkoła podchorążych. Ewakuacja do Iranu, szlak bojowy przez Palestynę,
Egipt, Włochy do Anglii. Powrót z Anglii w lutym 1947.
ZS 679
Irena Wiszniewska
ur. 1929, z d. Szyfman
Moje sieroce wspomnienia z lat II wojny światowej
Police, 1991
mps, kopia, 24 s.
Lata 1940–46. Aresztowanie ojca. Deportacja czwórki dzieci i babci 13.04.1940 ze wsi Ciszewo (woj. białostockie)
do sowchozu k. Ekibastuz (obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Śmierć babci, próba przeniesienia osieroconych dzieci do domu dziecka, brak pomocy, obojętność ze strony polskich zesłańców, wrogość Kazachów, choroby. W 1942
niewielka pomoc — paczki po interwencji w dowództwie armii Andersa. W 1943 odnalezienie ojca zwolnionego
z łagru pod Archangielskiem, jego wyjazd do Kujbyszewa, śmierć w niewyjaśnionych okolicznościach. Powrót do
Polski w 1946.
ZS 680
Stanisław Siczek
ur. 1926
„Duch won, kiszki na tielefon, a normu daj”
Wrocław, 1990
mps, kopia, 4 s.
Lata 1940–43. Deportacja z m. Czeronka (pow. Dzisna, woj. wileńskie) do sowchozu koło m. Mieriet’ (rej. Suzun,
obw. nowosybirski). Praca w lesie m.in. przy zbieraniu żywicy, nauka w szkole rosyjskiej. We wrześniu 1941 wyjazd
do m. Suzun (praca w stolarni i kuźni), potem do m. Szurigino. W listopadzie 1943 mobilizacja do armii Berlinga.
Zwolnienie z wojska w 1947.
ZS 681
Helena Maziak
ur. 1929, z d. Maluszyńska
Wrocław, 1992
rkps, kopia, 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Trembowli (woj. tarnopolskie) do Kazachstanu do kołchozów Rzejpak
i Uczaszcza. Po „amnestii” w 1942 wyjazd do obw. semipałatyńskiego, próby zaciągnięcia się do oddziałów pomocniczych armii Andersa; wstrzymanie akcji przez władze radzieckie. Pobyt w Ajaguzie do maja 1946 (nauka w szkole,
„normy robocze” na otrzymanie kartek na chleb). Repatriacja w maju 1946.
ZS 682
Mieczysław Konstanciak
ur. 1931
Wrocław, 1992
rkps, kopia, 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Zaścianek (pow. Słonim, woj. nowogródzkie) do m. Krutaja Osyp’
(rej. Tot’ma, obw. wołogodzki). Nauka w rosyjskiej szkole, praca w lesie, wyrób cegły. Od września 1944 pobyt
na Ukrainie w m. Rosztad (obw. odeski). Pod koniec stycznia 1946 powrót do Polski.
ZS 683
Stanisława Walota-Bogdan
ur. 1924
Życiorys
Gniechowice, 1990
rkps, oryg., 11 s.
197
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Dobrej Woli (pow. Łuniniec, woj. poleskie) do uczastka Salnica [posiołek
Listwiennica] (obw. archangielski). Od początku 1942 pobyt w m. Diegtiarsk, później przez dwa lata w kołchozie
Mokrusza k. Czernuszki (obw. mołotowski). Życzliwość i pomoc miejscowej ludności i kołchozu. W październiku 1944
przyjazd na Ukrainę do sowchozu Pieriedowik (obw. połtawski). Powrót do Polski w 1946.
ZS 684
Józef Milczanowski
ur. 1929
Wspomnienie i okoliczności zsyłki syberyjskiej
Krzyżowice, 1991
rkps, kopia, 10 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Jaryczów Nowy (woj. lwowskie) do Kazachstanu do m. Aleksandrowka
(rej. Kustanaj). Praca w kołchozie, negatywna ocena działalności delegatury polskiej w Kustanaju, obojętność polskich zesłańców na tragiczną sytuację nieletnich dzieci (matka ciężko chora w szpitalu, śmierć 5-miesięcznej siostry).
Od września 1944 dzięki interwencji przedstawicieli ZPP pobyt w m. Poczapińce na Ukrainie. Przyjazd 13.01.1946
do Wrocławia.
ZS 685
Maria Czyrkowska
ur. 1933
Łódź, 1994
Lata 1952–56. Deportacja 17.04.1952 z m. Grygi k. Oszmiany na Wileńszczyźnie. Zesłanie do Turkiestanu (obw. czymkiencki, Kazachska SRR). Praca przy budowie domów i urządzeń dla wojska. Repatriacja w październiku 1956.
ZS 686
Maria Wanda Ciuman
ur. 1908
Sześć lat Syberii
Kraków, 1991
mps, kopia, 36 s.
Załączniki: aneks do wspomnień
Lata 1940–46. Deportacja ze Lwowa 29.06.1940 do m. Chwojna (rej. Ałdan, Jakucka ASRR). Przeniesienie na rok
do sąsiedniej osady Samodumowsk. Od maja 1942 pobyt w m. Oroczion, organizacja letnich kolonii dla polskich
dzieci (na wzór obozu harcerskiego), od września 1942 prowadzenie internatu (nauka polskiego, historii, religii).
W 1943 narodziny córki Basi, w 1946 syna Stasia. Wiosną 1943 akcja paszportyzacji — aresztowania wielu Polaków.
W kwietniu 1943 likwidacja polskiego internatu, przeniesienie młodzieży do rosyjskiej placówki. W lipcu 1944 przeniesienie do m. Urbach k. Saratowa. Repatriacja 15.05.1946.
ZS 687
Ludwik Jankowski
ur. 1927
Wspomnienie [...] z obozów w Saratowie, Kutaisi i Borowiczach
b.m.p., b.d.p.
Lata 1944–48. Konspiracyjna działalność autora w harcerstwie polskim w Wilnie i oddziałach partyzanckich. Aresztowanie 9.12.1944 w Wilnie, osadzenie w więzieniu na Łukiszkach. Pod koniec marca 1945 wywiezienie do Saratowa, potem do obozu w Jełszance. Praca przy budowie gazociągu, osiedla mieszkaniowego, w brygadzie naprawczej
samochodów; życzliwość i pomoc Rosjan. Jesienią 1945 przewiezienie do Kutaisi (Gruzińska SRR), praca na budowie
fabryki samochodów, w kuźni, w warsztatach samochodowych. W kwietniu 1946 dwutygodniowy strajk polskich
więźniów; wywiezienie do Borowicz, a stamtąd do obozu w Szybotowie — praca przy kopaniu torfu, w fabryce
papieru. Od listopada 1948 poprawa warunków bytowych w obozie, zniesienie obowiązku pracy. W grudniu 1948
wyjazd do Polski.
198
ZS 688
Michał Wołosiewicz
ur. 1929
Utracone dzieciństwo i młodość
Łódź, 1994
mps, kopia, 19 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Horodnica Duża (pow. Dubno, woj. wołyńskie) do m. Bieregowoje
(obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Praca w polu, głód, choroby, złe warunki życia. W październiku 1943 komisja
wojskowa w Kaczirach (miasto rejonowe) — orzeczenie o zdolności do służby wojskowej. Wyjazd do Pawłodaru, negatywna ocena ze względu na stan zdrowia. Powrót do sowchozu w lutym 1944, praca w wielonarodowej grupie zesłańców i najemnych robotników; śmierć matki. Od marca 1946 starania o repatriację. Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 689
Kazimiera Kaczmarek
ur. 1912
Łódź, 1995
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Kosowa Huculskiego (woj. stanisławowskie) do bazy hodowlanej w okolicy
m. Semipałatyńsk (Kazachska SRR). Po powstaniu ZPP utworzenie szkoły dla polskich dzieci, zaopatrzenie zesłańców
w odzież, artykuły spożywcze, prasę polskojęzyczną. Repatriacja w maju 1945.
ZS 690
Bronisław Chudzik
ur. 1904
Wspomnienia z wojny
Łódź, przed 1982
mps, kopia, 201 s.
Lata 1940–46. Aresztowanie 5.07.1940 w Augustowie (woj. białostockie). Więzienie w Grodnie, w marcu wyrok
5 lat ITŁ, przewiezienie do więzienia w Brześciu. 17.05.1941 transport do łagru w m. Kożwa k. Peczory (Komi ASRR),
potem do portu Narian-Mar (obw. archangielski). Praca przy przesypywaniu węgla na hałdach i załadunku statków.
W październiku 1941 wyjazd do kołchozu Kyzyłtepa k. Buchary, następnie do kołchozu Gieorgijewka k. Frunze, a w lutym 1942 do m. Czokpak (obw. dżambulski). Przydział do kompanii sztabowej. W marcu 1942 wyjazd do Krasnowodska, a następnie do Iranu. Opieka nad grupą chłopców udających się do szkoły junaków na Środkowym Wschodzie
(dzieci z deportowanych rodzin i sieroty po zmarłych Polakach). Powrót do oddziału, szlak bojowy z armią Andersa
(Palestyna, Afryka, Anglia). Powrót do Polski we wrześniu 1946.
ZS 691
Maria Chudzik
ur. 1905, z d. Ziziewicz
Sybir 1941–1946
Łódź, 1965
mps, kopia, 107 s.
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 z Augustowa (woj. białostockie) do sowchozu koło m. Askiz (rej. Tasztyp, Chakaski OA). 14.06.1942 wyjazd do Askizu, potem w okolice Abakanu. Praca w pasiece i ogrodzie warzywnym, od jesieni
1942 w tartaku. 1.10.1944 przeprowadzka do Czernogorska, gdzie działało koło ZPP. Praca w bibliotece rejonowej,
potem praca nauczycielki w polskiej szkole. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 692
Barbara Świątek
ur. 1924, z d. Kowalska
Hej, dolo tułacza... [...] Wojna – zesłanie – powrót
Brojce Gryfickie, 1989
mps, kopia, 119 s.
Załączniki: wiersze, mapa, kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Łomży (woj. warszawskie) do m. Pawłodarowka (obw. kokczetawski, Kazachska SRR). W maju 1941 przewiezienie do m. Atbasar (obw. celinogradzki). Choroba i śmierć matki w czerwcu 1944.
Zatrudnienie na budowie linii kolejowej, okresowo praca w Karagandzie i w m. Jesil. Powrót do Polski w maju 1946.
199
ZS 693
Zdzisław Dzieńdziczewski
ur. 1921
Pamiętnik. Ciernista droga do Ojczyzny
b.m.p., od 1940
Załączniki: oryg. dokumentu, kopie dokumentów, kopia zdjęcia, oryg. kart pocztowych
Lata 1921–45. Losy rodziny polskiej na Marchlewszczyźnie (Połonne nad rz. Chomora, okolice Żytomierza, Winnicy,
Antonin) w latach 20. i później. Po śmierci rodziców (ojciec w 1926, matka w 1933) zostaje dwoje dzieci. Nędza,
prześladowania, głód, tułaczka, ostracyzm w stosunku do Polaków. W 1940 uwięzienie i ułaskawienie. W 1942 wywiezienie na roboty przymusowe do Niemiec — ciężkie warunki, głód. Wyzwolenie przez Amerykanów w maju 1945.
We wrześniu 1945 zatrzymanie przez NKWD. Udana ucieczka do Polski.
ZS 694
Wanda Chytroń, ur. 1926
Maria Ząbek, ur. 1928, z d. Chytroń
Słubice, 1994
Załączniki: kopie zdjęć, kopie dokumentów, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Zasieczna (pow. Przemyślany, woj. tarnopolskie) do obw. irkuckiego
(rej. Niżnieudinsk). Od marca 1940 pobyt w posiołku Kadujka, praca przy zbiorze żywicy. W 1941 nieudana próba
wyjazdu do armii Andersa; praca w fabryce kalafonii i terpentyny w Kamyszecie (rej. Tajszet) i w pobliskim kołchozie
(1942). Od kwietnia 1943 pobyt w Atagaju, w posiołku Krasiwaja Jełań. Aresztowanie i wyrok 11.08.1943; pobyt
w więzieniu w m. Tułun za nielegalną zmianę miejsca pracy. Zwolnienie z obozu 11.12.1943, powrót do Atagaja, praca w okolicznych kołchozach, śmierć matki. Od maja 1945 pobyt w m. Ust’-Kadujka; zmniejszenie zarobku dziennego
i przydziału chleba za uchylanie się od pracy. Od jesieni 1945 do marca 1946 praca na budowie nowego posiołka.
Repatriacja 17.04.1946.
ZS 695
Jadwiga Wiśniewska
ur. 1934, z d. Niezborała
Międzyrzec, 1994
mps, oryg., 10 s.
Załączniki: oryg. zdjęć, kopie dokumentów, wiersz, korespondencja z ZS
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 z m. Orany (woj. wileńskie) do kołchozu k. Znamienki (Ałtajski Kraj). Pobyt w m. Sławgorod. W 1943 aresztowanie matki za odmowę przyjęcia obywatelstwa radzieckiego. Opis sposobów
zdobywania pożywienia i opału, „żuliki polskie”, kradzieże. Pobyt w sierocińcu w Sławgorodzie. Od marca 1945 pobyt w sierocińcu polskim w Kontoszino k. Barnaułu; nauka, opiekunowie, zajęcia. Powrót do Polski w lipcu 1946.
Opis przygotowań i podróży. Przyjazd do punktu zbiorczego w Gostyninie.
ZS 696
Janina Jakubowska
ur. 1932, z d. Pawlukiewicz
Dzieje rodziny [...]
Dębno Lubelskie, 1994
rkps, oryg., 14 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Lipiczno (pow. Szczuczyn, woj. nowogródzkie) do m. Diedowka
(obw. mołotowski). Od wiosny 1942 pobyt w m. Czołny w Tatarskiej ASRR (głód, zły stosunek miejscowej ludności
do zesłańców). Pobyt w domu dziecka. Repatriacja w lutym 1946.
ZS 697
Franciszek Dutka
ur. 1928
Barlinek, 1994
mps, oryg., 15 s.
Załączniki: oryg. zdjęć, lista zesłańców, wiersz pt. Wojenna tułaczka, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Petryków (woj. tarnopolskie) do m. Daurskoje (Krasnojarski Kraj). Praca, wycieńczenie, głód, zakaz praktyk religijnych. W sierpniu 1941 po „amnestii” możliwość zmiany miejsca pobytu
200
— wyjazd do Minusińska (miasto rejonowe). Pobyt w kołchozie Biedra, akcja przymusowej paszportyzacji i obawy
o możliwość powrotu do Polski. Pobyt w m. Znamienka (od 1943 do 1946), praca m.in. w gorzelni, świniarni. Powrót
ZS 698
Marian Konieczny
ur. 1928
Sulęcin, 1994
rkps, oryg., 13 s.
Lata 1940–57. Deportacja 10.02.1940 z m. Pieninga (pow. Wołkowysk, woj. białostockie) do m. Karabasz
(obw. czelabiński). Nauka w rosyjskiej szkole, praca ojca w kopalni miedzi. W październiku 1941 wyjazd do kołchozu
Kalinin (rej. Suzak, obw. czymkiencki). Praca na polach bawełny, uprawa zbóż, nawadnianie pól. W lipcu 1942 wyjazd
do armii Andersa; spóźniony przyjazd do Taszkientu, pomoc polskiego księdza — miejsce w sierocińcu i ewakuacja
przez Krasnowodsk do Iranu. Nauka w polskiej szkole w Isfahanie. Pobyt w Kapsztadzie w Afryce Południowej, wyjazd
do Anglii. Powrót do Polski w 1957.
ZS 699
Teofil Dębina
ur. 1929
Łódź, 1991
Lata 1939–46. Opuszczenie Warszawy we wrześniu 1939. Deportacja ze Lwowa wiosną 1940 do posiołka nad rz. Sośwą
(rej. Sierow, obw. swierdłowski). Po „amnestii” w 1941 pobyt w Samarkandzie. Powrót do Polski w 1946.
ZS 700
Bolesław Bajorek
ur. 1932
Gorzów Wielkopolski, 1994
rkps, oryg., 6 s.
Lata 1940–48. Deportacja 10.02.1940 z m. Touste (pow. Skałat, woj. tarnopolskie). Transport kolejowy do stacji Muraszi (obw. kirowski). Pobyt na zesłaniu w kołchozie Czernysz (Komi ASRR) do maja 1940. Przeniesienie do posiołków
leśnych — praca rodziców przy wyrębie lasu, zdobywanie pożywienia, aresztowanie dziadka, choroby. Po „amnestii”
w 1941 wyjazd do Kazachstanu. Pobyt w kołchozie Arał nad rz. Czu. Wiosną 1942 ewakuacja rodziny z armią Andersa
do Iranu. Powrót do Polski w 1948 z Afryki Wschodniej.
ZS 701
Antonina Juszko
ur. 1920
Lipiany, 1994
rkps, oryg., 22 s.
Załączniki: oryg. zdjęcia, oryg. akwarele z miejsca zesłania, lista zesłańców, kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Wywiezienie rodzin kolonistów 10.02.1940 z m. Techlów (pow. Rawa Ruska, woj. lwowskie). Pobyt
na zesłaniu w okolicy posiołka Arszan (rej. Tułun, obw. irkucki). Praca autorki po śmierci ojca w 1942. Opisy przyrody,
walka z muszkami i komarami. W 1943 przymusowa paszportyzacja i mobilizacja do wojska. Pożar baraku. Organizacja
nauczania polskich dzieci w Arszanie. Repatriacja w 1946.
ZS 702
Kazimiera Herezo
ur. 1928, z d. Szalka
Lipiany, 1993
mps, oryg., 16 s.
Załączniki: oryg. zdjęć, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Ułanowice (pow. Równe, woj. wołyńskie). Transport do Wołogdy. Pobyt
na zesłaniu w posiołku Dwinica (rej. Mieżdurieczeński, obw. wołogodzki). Praca przy wyrębie lasu, obchody świąt religijnych, nauka w rosyjskiej szkole. Opisy przyrody. Aresztowanie ojca autorki i kilku zesłańców w lipcu 1941. Wyjazd
do Bijska (Ałtajski Kraj) wiosną 1942. Praca w cukrowni, w zakładach mięsnych. Pogorszenie sytuacji Polaków wiosną
1943 — przymusowa paszportyzacja, aresztowania. Choroba autorki. Starania rodziny o powrót do kraju. Repatriacja
w kwietniu 1946.
201
ZS 703
Józef Bierówka
ur. 1927
Zupa ze starej końskiej skóry
Dąbrówka (woj. gorzowskie), b.d.p.
mps, oryg., 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Dąbki (pow. Horodenka, woj. stanisławowskie) do m. Majkain Zołoto
(rej. Bajanauł, obw. pawłodarski). Pobyt autora na zesłaniu z matką po chorobie ojca i wstąpieniu braci do wojska.
Praca w fabryce, walka z głodem. Powrót do Polski w kwietniu 1946.
ZS 704
Irena Świecik
ur. 1927, z d. Hardziewicz
Zapiski syberyjskie, czyli dzieje pewnej rodziny
Gorzów Wielkopolski, b.d.p.
rkps, oryg., 26 s.
Lata 1939–46. Zwyczaje i tradycje rodzinne przed wybuchem wojny. Początek okupacji sowieckiej. Wywiezienie
10.02.1940 z leśniczówki w m. Krewo (pow. Oszmiana, woj. wileńskie). Transport do Krasnojarska. Pobyt na zesłaniu
w posiołku Tupik, przeniesienie do m. Tujm (rej. Szira, Krasnojarski Kraj). Budowa drewnianych domków. Wspólne
modlitwy zesłańców. Wiadomość o organizacji Armii Polskiej. Pobyt w sowchozie Ijus — praca ojca, nauka w szkole,
zbieranie kłosów. Spotkania wigilijne. Repatriacja w 1946. Krótki opis losów rodziny po powrocie.
ZS 705
Józefa Barbara Homa
ur. 1937, z d. Kudła
Dzieje mojej rodziny na podstawie opowiadań ojca, siostry, zachowanych dokumentów i własnych wspomnień
Gorzów Wielkopolski, b.d.p.
rkps, oryg., 7 s.
Lata 1940–45. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Polska Wola k. wsi Hajworonka (pow. Podhajce, woj. Tarnopol).
Transport do m. Irbit (obw. swierdłowski). Pobyt na zesłaniu w sielsowiecie Kurynka. Praca przy wyrębie lasu,
obchody świąt w marcu 1940. Przesiedlenie rodziny w kwietniu 1940 do posiołka Kutyr (rej. bieriozowski). Praca
ojca przy budowie trasy lodowej. Choroba rodziców, śmierć matki i siostry. Wstąpienie ojca do armii Berlinga. Powrót
do Polski w styczniu 1945.
ZS 706
Jan Łoś
ur. 1930
Na etacie biedy
Warszawa, 1994
mps, kopia, 12 s.
Lata 1941–46. Wywiezienie z sowieckiego domu dziecka w Stryju (woj. stanisławowskie) w czerwcu 1941 do m. Połynianka (rej. Bakczar, obw. nowosybirski). Pobyt do czerwca 1944. Zimą nauka w szkole, praca w gospodarstwie
kołchozowym; nieudane próby paszportyzacji, aresztowania, uwięzienie matki, kradzież żywności, polowania.
Od sierpnia 1944 pobyt w m. Gorodok (rej. Szpakowski, Stawropolski Kraj). Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 707
Ryszard Kulczycki
ur. 1929
Matce w opiekę
Gorzów Wielkopolski, 1994
rkps, kopia, 69 s.
Lata 1940–46. Deportacja z rodzicami i rodzeństwem 10.02.1940 z m. Porohy (pow. Nadwórna, woj. stanisławowskie)
do Rakitianki (rej. Miednogorsk, obw. czkałowski). Szczegółowy opis podróży, tragedie zesłańców (choroby, śmierć,
głód), kontakty z miejscową ludnością, nauka w szkole rosyjskiej, praca dzieci na polach kołchozowych, zmaganie się
202
z uciążliwym klimatem, kradzież pożywienia, paczki z żywnością i odzieżą od UNRRA. Od 1945 polska szkoła, punkt
dożywiania dzieci, internat. W kwietniu 1946 wyjazd do Polski.
ZS 708
Janina Pawłowska
ur. 1935
Zsyłka na Sybir
Kostrzyn, 1994
mps, kopia, 10 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Wielkie Łuki (pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie) do m. Połdniewica
(rej. Szarja, obw. gorkowski). Od stycznia do października 1945 pobyt w Doroszewie, a następnie w szkole polskiej
w Koktiszewie. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 709
Jadwiga Gawlak
ur. 1936, z d. Sawicka
Chojna, 1994
Lata 1939–46. Życie rodziny do 1939. Deportacja 10.02.1940 z Popielowa (pow. Prużana, woj. poleskie) do
obw. archangielskiego. W 1942 przeniesienie do posiołka Lipowik. Praca w kołchozie. W 1944 przesiedlenie na Ukrainę (obw. połtawski) do sowchozu Wielkij Chutor. W 1946 powrót do Polski.
ZS 710
Ignacy Patycki
ur. 1918
Templewo (woj. gorzowskie), 1989
Lata 1939–45. Okupacja sowiecka. Aresztowanie w kwietniu 1941 koło m. Mosurowce (pow. Krzemieniec, woj. wołyńskie). W maju 1941 wyrok 4 lata więzienia. Pobyt w więzieniu w Krzemieńcu i w m. Złatoust (obw. czelabiński).
W kwietniu 1942 przeniesienie do obozu w Złatouście. Praca przy rozładunku tarcicy i w fabryce broni. 1.04.1943
zwolnienie z powodu niezdolności do pracy. Skierowanie do obw. saratowskiego. Samowolna wędrówka na zachód.
W sierpniu 1943 powołanie do armii Berlinga. Udział w wojnie z Niemcami. W grudniu 1944 pobyt w szpitalu wojskowym w okolicy Zamościa. 7.09 1945 zwolnienie, wyjazd na Ziemie Odzyskane.
ZS 711
Rozalia Kiezik
ur. 1943, z d. Kozioł
Derczewo (woj. gorzowskie), 1993
rkps, oryg., 15 s.
Załączniki: wiersz, piosenka
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Bogdanówka (pow. Zborów, woj. tarnopolskie) do m. Biedra (rej. Minusinsk, Krasnojarski Kraj). Rodzice zatrudnieni w tajdze przy wycinaniu i układaniu drzew. Przeniesienie do
m. Znamienka, gdzie urodziła się autorka. Powrót do Polski w 1946.
ZS 712
Walerian Rojecki
ur. 1929
Gorzów Wielkopolski, b.d.n.
30 min. (nagranie magnetofonowe)
Lata 1940–47. Deportacja 10.02.1940 z Choroszczy (pow. Białystok). Pobyt na zesłaniu w m. Kwitok (rej. Tajszet,
obw. irkucki). Kontakty z zesłańcami różnych narodowości. Przeniesienie jesienią 1941 do m. Kapczały (rej. Abakan).
Życie codzienne, praca przy koniach, zdobywanie pożywienia. Aresztowanie i wyrok 24.04.1945 — 4 lata pozbawienia wolności. Więzienia w Abakanie, Minusinsku i Krasnojarsku. Od sierpnia 1945 pobyt w obozie dla młodocianych
w Bieriozowce (Krasnojarski Kraj). Powrót do Polski w 1947.
203
ZS 713
Bronisława Rubaszewska
ur. 1933, z d. Starczewska
Sybirskie rodowody
Witnica (woj. gorzowskie), 1989
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Kamionki Wielkie (pow. Kołomyja, woj. stanisławowskie) do m. Czeremoszka (rej. Manskij, Krasnojarski Kraj). Śmierć ojca. Po „amnestii” wyjazd w okolice Abakanu. Praca w tartaku.
W 1943 nauka w polskiej szkole. Powrót do Polski 15.05.1946.
ZS 714
Izabela Grewling
ur. 1926, z d. Dec
Wspomnienia z Sybiru
Kostrzyn n. Odrą, 1995 [?]
mps, kopia, 6 s.
Lata 1940–45. Deportacja 10.02.1940 z m. Bukaczowce (pow. Rohatyn, woj. stanisławowskie) do m. Kamyszłowski
lestranschoz (rej. Pyszma. obw. swierdłowski). Praca w tartaku, nauka w szkole. W 1942 przeniesienie do kołchozu
Budionowka, we wrześniu 1943 do m. Oszczepkowo. Praca przy czyszczeniu i ładowaniu zboża na wagony. We wrześniu 1944 przesiedlenie na Ukrainę do kołchozu w obw. chersońskim. Ukończenie kursu dla traktorzystów. Powrót
do Polski w sierpniu 1945.
Wydane w: Przeżyliśmy, Warszawa 1996.
ZS 715
Józef Mrowiński
ur. 1928
Obrazki z dzieciństwa
Barlinek (woj. gorzowskie), 1986
broszura, kopia, 33 s., format A5
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Holszany (pow. Oszmiana, woj. wileńskie) do Kazachstanu. Pobyt na
zesłaniu w sowchozie nad rz. Irtysz (rej. Krasnokuck, obw. pawłodarski). Praca przy stadach krów. Powrót do Polski
w maju 1946.
ZS 716
Jadwiga Białoń
ur. 1928, z d. Wyroba
Wspomnienia z deportacji
Sobótka (woj. dolnośląskie), b.d.p.
rkps, oryg., 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Puńki (pow. Wilejka, woj. wileńskie) do m. Diegtiarsk (rej. Rewda,
obw. swierdłowski). Praca przy sortowaniu kartofli. Przeniesienie do kołchozu Użara, praca przy zbieraniu warzyw.
Pobyt w m. Zajcewo (rej. Janauł, Baszkirska ASRR). Powrót do Polski w kwietniu 1946.
ZS 717
Halina Żywuszko
ur. 1925, z d. Malasiewicz
Relacja sybiracka
Radomsko, 1995
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Tarnopola do m. Urlutiub, a potem do sowchozu Priirtyszewskoje (obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Praca na roli i przy wypasie bydła. W listopadzie 1941 wyjazd do Pawłodaru z zamiarem
zaciągnięcia się do wojska. Praca w charakterze salowej w szpitalu, działalność w polskim komitecie. Kurs pielęgniarstwa. Jesienią 1943 ponownie w Priirtyszewskoje. W maju 1946 powrót do Polski.
204
ZS 718
Regina Kuligowska
ur. 1922, z d. Pasińska
Wspomnienia z obozów w Jełszance, Kutaisi i Borowiczach w latach 1945–1949
Łódź, 1995
Lata 1944–49. Aresztowanie z ojcem i siostrą w grudniu 1944 we wsi Żuki k. Trok (pow. Wilno). Więzienie Łukiszki
w Wilnie. Śmierć siostry w więzieniu w styczniu 1945. W marcu 1945 wywiezienie do obozu k. wsi Jełszanka (obw. saratowski). Praca w kołchozie przy zbiorze arbuzów. W październiku 1945 przewiezienie do obozu w Kutaisi (Gruzińska
SRR). Praca przy zbiorze pomidorów, przesypywaniu zboża i w fabryce konserw. Strajk i głodówka w celu zmuszenia
Rosjan do wysłania Polaków do kraju. W maju 1947 przewiezienie do Borowicz (obw. nowgorodzki). Praca w kuchni.
ZS 719
Janusz Złotnicki
ur. 1932
Los Polaka
Łódź, 1992
mps, kopia, 9 s.
Lata 1941–46. Deportacja 21.06.1941 z Pińska (woj. poleskie) do wsi Nowozyrianowo (rej. Sorokino, Ałtajski Kraj).
Po dwóch latach przeniesienie do sąsiedniej wsi Sorokino. Praca matki w szpitalu. Jesienią 1945 śmierć matki. Powrót
ZS 720
Wanda Isańska
ur. 1926, z d. Głuchowska
Wspomnienia
Chełm, 1995
mps, kopia, 5 s.
Załączniki: oryg. zdjęcia, lista zesłańców, kopie dokumentów, wiersze, uzupełnienie wspomnień, korespondencja
z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Bożów (pow. Horochów, woj. wołyńskie) do m. Kopytowo
(obw. archangielski). W lipcu 1940 przewiezienie statkiem po rz. Wyczegdzie do m. Charitonowo (rej. Solwyczegodsk).
W październiku 1941 wyjazd na południe do m. Czułakkurgan (obw. czymkiencki). Od marca 1943 zmuszanie Polaków
do przyjęcia obywatelstwa radzieckiego, aresztowanie ojca, matki i siostry autorki. Śmierć matki i ojca w Karagandzie. Opieka nad młodszymi siostrami, praca w kołchozach, w polskim domu dziecka, w kopalni ołowiu w Aczisaju
(od sierpnia 1944). Powrót do Polski 27.04.1946.
ZS 721
Janina Barbara Michalik
ur. 1919, z d. Rodziewicz
Moje losy po 17 września 1939 roku
Łódź, 1993
Załączniki: kopie zdjęć, kopie dokumentów, uzupełnienie do wspomnień, spisana relacja autorki pt. Opieka nad
dziećmi na Syberii, wycinek z rosyjskiej gazety, plany osiedli, kopie rysunków, płyta CD z drugą wersją wspomnień
(2005), korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Wybuch wojny i początek okupacji sowieckiej po 17.09.1939 w Brześciu n. Bugiem. Przesiedlenie
rodziny do Kobrynia. Praca na wsi w charakterze nauczycielki w pow. Prużana. Deportacja 20.06.1941 z m. Szereszów
(pow. Prużana, woj. poleskie) do osady Togur (rej. Kołpaszewo, obw. tomski). Praca w tartaku. Jesienią 1942 przeniesienie do Kołpaszewa. Prowadzenie polskiego przedszkola i punktu dożywiania dzieci, nauczanie języka polskiego,
historii i geografii. W kwietniu 1943 likwidacja polskich placówek, aresztowania, wydawanie sowieckich paszportów. W 1943 powstanie ZPP i polskiej szkoły w Kołpaszewie. W maju 1944 wyjazd do Stawropolskiego Kraju. Praca
w polskim domu dziecka w Ipatowie. Repatriacja w 1946.
205
ZS 722
Franciszek Walinowicz
ur. 1924
Łódź, b.d.p.
mps, oryg., 17 s.
Lata 1944–58. Aresztowanie 2.01.1945 za przynależność do AK we wsi Rukojnie (pow. Wilno). Więzienie na Łukiszkach w Wilnie. Od lutego 1945 pobyt w obozie nr 283/6 w Stalinogorsku (obw. moskiewski). Praca w kopalni węgla
kamiennego. W styczniu 1946 próba ucieczki. W lutym 1946 udana ucieczka, powrót na Wileńszczyznę. Repatriacja
ZS 723
Sabina Wasiukiewicz-Dąbrowska
ur. 1938
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 2 s.
Lata 1940–46. Deportacja 20.06.1941 z Werenowa (pow. Lida, woj. nowogródzkie) do wsi Wostocznaja (rej. Minusinsk, Krasnojarski Kraj). Losy rodziny na zesłaniu. Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 724
Weronika May
ur. 1928, z d. Tomko
Moje wspomnienia z II wojny światowej
Zielona Góra, 1995
rkps, oryg., 4 s.
Załączniki: poematy Leonarda Tomko (rkps, kopia), kopie dokumentów i zdjęć, kopie korespondencji z lat 40.
Lata 1940–45. Deportacja w czerwcu 1941 z Horodyszcza (pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie) do kołchozu Kozłowka (rej. Aczinsk, Krasnojarski Kraj). Po „amnestii” przeniesienie z rodziną we wrześniu 1942 do kopalni Barytowy
Rudnik (obw. celinogradzki, Kazachska SRR). Od października 1944 praca w m. Rudnik Bolszewik (obw. dniepropietrowski, Ukraińska SRR). Powrót do Polski we wrześniu 1945.
ZS 725
Alicja Kawicka
ur. 1927, z d. Abramowicz
Poznań, 1990
mps, oryg., 4 s.
Lata 1944–46. Aresztowanie 2.01.1944 we wsi Werenów (pow. Lida, woj. nowogródzkie) za przynależność do
AK. Więzienie w Grodnie. Od stycznia 1945 pobyt na zesłaniu (bez wyroku) w Urdomie k. Kotłasu (obw. archangielski), praca w lesie. Od 1946 pobyt w Solwyczegodsku (obw. archangielski) — Siewiero-Pieczorskaja Żeleznaja Doroga. W listopadzie 1946 zwolnienie z łagru po interwencji ojca — żołnierza armii Berlinga. Repatriacja
do kraju.
ZS 726
Janina Kaczkowska
ur. 1920, z d. Tarczyńska
Poznań, b.d.p.
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1940–75. Deportacja w lutym 1940 ze wsi Porohy (pow. Nadwórna, woj. stanisławowskie) do m. Rakitianka
(obw. czkałowski). Praca w kopalni miedzi. Od października 1941 pobyt w Buzułuku i Tockoje. W kwietniu 1942 ewakuacja do Iranu. Kampania włoska. W lipcu 1946 demobilizacja w Londynie. Od 1948 emigracja do Argentyny. Powrót
do Polski w październiku 1975.
ZS 727
Kazimierz Obuchowski
ur. 1931
Życiorys
Poznań, 1992–96
206
mps, oryg., 13 s.
Lata 1939–56. Deportacja 13.04.1940 z Wołożyna (pow. Nowogródek, woj. nowogródzkie) do m. Majkain-Zołoto
(obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Życie na zesłaniu, relacje z mieszkańcami innych narodowości. W 1943 śmierć
matki. Praca tokarza. Repatriacja w maju 1946 i dalsze losy autora.
ZS 728
Genowefa Węglińska
ur. 1937, z d. Białas
Szczecin, 1996
mps, oryg., 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Jankowce (pow. Krzemieniec, woj. wołyńskie) do posiołka k. Wiszerska
(obw. mołotowski). Od 1942 pobyt w m. Urga nad Morzem Aralskim (Uzbecka SRR). W marcu 1942 wstąpienie ojca
do armii Andersa. Nieudany wyjazd rodziny z ZSRR. Od września pobyt w sowchozie w m. Zaporoże (Ukraińska SRR).
Repatriacja w maju 1946. Powrót ojca do Polski w 1948, represje.
ZS 729
Izabella Mączko
ur. 1927, z d. Czerkawska
Bydgoszcz, 1995
mps, oryg., 37 s.
Lata 1939–48. Początek wojny i okupacji sowieckiej — przemieszczenia ludności, rewizje, aresztowania. Deportacja
10.02.1940 z Dubna (woj. wołyńskie). Transport przez Szepetówkę do Kotłasu (obw. archangielski). Pobyt na zesłaniu
w posiołku Jarenga nad rz. Wyczegda (obw. archangielski) — szczegółowy opis warunków życia i pracy. Wspólne
modlitwy kobiet. Przyjazd kina objazdowego, teatrzyku kukiełkowego, tańce w świetlicy. Opuszczenie posiołka jesienią 1941. Droga do armii Andersa. Pobyt w Uzbekistanie — Buchara, Guzar. Kontakty z miejscową ludnością. Praca
w kołchozach, zdobywanie pożywienia, walka z głodem i chorobami. Wstąpienie ojca do wojska. Ewakuacja do Iranu.
Pobyt w Teheranie. W sierpniu 1942 wyjazd do Afryki Wschodniej. Podróż, osiedlenie w m. Ifunda. Powrót rodziny
do Polski w 1948.
ZS 730
Wanda Hanke
ur. 1931, z d. Zarzecka
Warszawa, 1995
mps, oryg., 1 s.
Załączniki: oryg. zdjęć, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Wojciechy (pow. Postawy, woj. wileńskie) do posiołka Bojaryk
(obw. omski). W lutym 1942 wstąpienie brata do armii Andersa. Repatriacja 19.04.1946, powrót brata w 1947.
ZS 731
Roman Taczalski
ur. 1926
Przeżycia młodocianego żołnierza Armii Krajowej
Szczecin, 1989
mps, kopia, 56 s.
Załączniki: kopie zdjęć i dokumentów, lista współwięźniów, korespondencja z ZS
Lata 1944–48. Autor — żołnierz AK, m.in. 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty. Aresztowanie w sierpniu 1944 k. Siedlec
w trakcie próby przedostania się do powstańczej Warszawy. Więzienie w Siedlcach, 26.12.1944 wyrok 10 lat ITŁ.
Więzienie w Twierdzy Brzeskiej. Od lutego 1945 pobyt na zesłaniu w m. Pokanajewka (rej. Niżnij Ingasz, Krasnojarski
Kraj). Szpital, następnie różne obozy w tym rejonie — praca w lesie. Wiosną 1948 ogłoszenie amnestii, pobyt w obozie
w m. Rieszoty (Krasnojarski Kraj). Repatriacja w październiku 1948.
207
ZS 732
Maria Michałek
ur. 1910
Wrocław, 1990
rkps, oryg., 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 rodziny osadnika wojskowego ze wsi Krugiel (pow. Kowel, woj. wołyńskie).
Transport ze stacji kolejowej w Starych Koszarach k. Kowla przez Moskwę, Kotłas do Archangielska. Pobyt na zesłaniu w posiołku Krasnyj Okuń (rej. Karpogory, obw. archangielski). Przesiedlenie w połowie 1944 na Ukrainę, praca
w sowchozie im. Woroszyłowa w m. Grebionka (obw. połtawski, Ukraińska SRR). Repatriacja w 1946.
ZS 733
Czesław Lisowski
ur. 1924
b.m.p., 1988–89
rkps, oryg. (odpis), 28 s.
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 z m. Sekły (pow. Brasław, woj. wileńskie) do Barnaułu (Ałtajski Kraj). Pobyt
na zesłaniu — mieszkanie w barakach na terenie starej cegielni, praca. Wysiedlenie w październiku 1942 do kołchozu
w m. Ust’-Czumysz (rej. talmieński). Walka z głodem i chorobami. W grudniu 1944 „strajk” zesłańców w obronie naczelnika terpentynowni. Kontakt z rodziną pozostałą na Wileńszczyźnie. Repatriacja w 1946.
ZS 734
Bronisława Świgost
ur. 1932, z d. Misiołek
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 rodziny kolonisty polskiego ze wsi Tołstobaby (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do posiołka Pierwomajsk (rej. Bieriozowskij, obw. swierdłowski). Praca w kopalni złota, śmierć i pogrzeb ojca.
W 1943 organizacja polskiej szkoły w Pierwomajsku. Nauka, występy artystyczne, praca dzieci przy torfie. Przesiedlenie w 1944 do sowchozu Stiepnoj k. Gornostajewki (obw. chersoński, Ukraińska SRR). Powrót w 1946.
ZS 735
Edmund Frydryk
ur. 1929
Wspomnienia zesłańca
mps, kopia, 4 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopia zdjęcia, wiersz, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Polska Wola (pow. Tłumacz, woj. stanisławowskie). Pobyt na zesłaniu
w posiołku Wietka nad rz. Kiełtołka (rej. Żeleznodorożnyj, Komi ASRR). W 1941 przeniesienie do osady Kosprom nad
rz. Wym. Po „amnestii” wyjazd do Kazachstanu — pobyt w kołchozie Karabułak (obw. czymkiencki), powołanie ojca
do armii Andersa, choroba matki, zdobywanie pożywienia. Dom dziecka w m. Czułakkurgan. Od 1944 nauka w szkole
zawodowej w m. Aczisaj. Powrót w 1946.
ZS 736
Bronisława Gliniak-Kościelska
ur. 1924
„Tak bardzo chciałabym zapomnieć”
Łódź, 1995
Lata 1939–44. Deportacja 13.04.1940 rodziny policjanta ze wsi Chlebowice Wielkie (pow. Bóbrka, woj. lwowskie).
Pobyt na zesłaniu w obw. aktiubińskim (Kazachska SRR). Warunki mieszkaniowe, praca, zdobywanie pożywienia.
Ucieczka autorki z koleżankami w sierpniu 1942 do m. Dżurun. Jesienią powrót do matki i sióstr. Aresztowanie
w sierpniu 1943. Kilkumiesięczne uwięzienie w Aktiubińsku — praca w ogrodzie, pobyt w szpitalu. Pogorszenie
warunków bytowych zimą 1943/1944. Śmierć matki i trzech sióstr. W sierpniu 1944 przesiedlenie do sowchozu
k. Nikołajewa na Ukrainie. Repatriacja w 1946.
208
ZS 737
Teresa Nowak
ur. 1939, z d. Jurowska
Łódź, 1995
mps, kopia, 3 s., (spisana relacja); mps, kopia, 5 s., (spisana relacja)
Lata 1940–56. Represje sowieckie wobec rodziny zamieszkałej w m. Jurewicze na Grodzieńszczyźnie. Deportacja w kwietniu 1952 do Kazachstanu. Pobyt na zesłaniu w m. Sławianka (obw. czymkiencki, Kazachska SRR).
Kontakty z miejscową ludnością i zesłańcami różnych narodowości. Nauka w szkole rosyjskiej, praca dzieci przy
zbiorach bawełny. Starania o wyjazd do Polski w 1956. Spotkanie z ojcem w Białej Podlaskiej. Osiedlenie w Łagiewnikach.
ZS 738
Franciszka Walaszczyk
Łódź, 1995
Lata 1951–60. Losy rodziny zamieszkałej na Wileńszczyźnie. Deportacja 2.10.1951 z m. Osienniki Trzecie
k. Nowej Wilejki. Formowanie transportu na stacji Ponary. Dotarcie koleją, barkami towarowymi, saniami do
miejsca zesłania w m. Bundiur k. Kołpaszewa (obw. tomski). Starania o repatriację — pisanie podań do władz.
Powrót latem 1956 do rodziny w Ławaryszkach (Litewska SRR). Wyjazd do Polski w październiku 1956. Osiedlenie
w woj. koszalińskim.
ZS 739
Zofia Giebułtowicz
ur. 1907
Przeżycia i wspomnienia z pobytu na zsyłce w Rosji od 29 czerwca 1940 r. do września 1942 r.
Londyn, 1981
mps, kopia, 27 s.
Załączniki: oryg. korespondencji z 1941
Lata 1939–42. Opuszczenie rodzinnego domu k. Łodzi we wrześniu 1939. Okupacja sowiecka we Lwowie. Deportacja 29.06.1940 do obw. swierdłowskiego. Pobyt na zesłaniu w posiołku k. Sośwy. Okresowa praca przy sianokosach. Kontakty z zesłańcami innych narodowości. Korespondencja z rodziną w Przemyślu. Obchody świąt religijnych.
Wiadomość o „amnestii”, starania o wyjazd. Opuszczenie posiołka w listopadzie 1941 i droga na południe. Pobyt
w Uzbekistanie. Wstąpienie do armii Andersa, pobyt w m. Guzar. Ewakuacja w sierpniu 1942 do Iranu.
ZS 740
Wacław Piątkowski
ur. 1902
Urywki wspomnień 1950–1957
b.m.p., b.d.p.
Lata 1950–56. Aresztowanie autora — proboszcza parafii w Niedźwiedzicy w styczniu 1950. Pobyt w więzieniu
w Baranowiczach i Mińsku. Przebieg śledztwa. W styczniu 1951 wyrok 10 lat ITŁ. Pobyt w łagrach w obw. dżezkazgańskim (Kazachska SRR). Kontakty z więźniami różnych narodowości, odprawianie nabożeństw, praca przy budowie
elektrowni, pobyt w szpitalu. Od 1954 pobyt w obozie dla inwalidów. W styczniu 1956 odesłanie do domu inwalidów
w Karagandzie. Powrót do Baranowicz (Białoruska SRR) w maju 1956.
ZS 741
Władysław Gazur
ur. 1931
b.m.p., 1990
mps, kopia, 15 s.
Lata 1939–46. Przedwojenne losy rodziny — praca i działalność społeczna rodziców, kontakty z niemieckimi
mieszkańcami kamienicy, wkroczenie Rosjan do Polski. Deportacja 29.06.1940 z m. Mańków (pow. Włodzimierz,
woj. wołyńskie) do obw. nowosybirskiego (rej. Tieguldiet). We wrześniu 1941 wyjazd do Bijska (Ałtajski Kraj). Wyjazd
ojca i brata do armii Andersa. W 1943 nauka w polskiej szkole w Bijsku. Repatriacja 14.05.1946.
209
ZS 742
Kazimierz Czech
ur. 1930
Legnica, 1996
Załączniki: oryg. dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Dawidów (woj. lwowskie) do m. Ałzamaj (rej. Niżnieudińsk, obw. irkucki). W styczniu 1942 przeniesienie do Kazachstanu do kołchozu Dżymuszcza (rej. Turkiestan, obw. czymkiencki).
Po śmierci ojca w 1943 pobyt w polskim sierocińcu w Czułakkurganie, potem praca w kołchozie do 1944. Ucieczka
do m. Aczisaj — szkoła przysposobienia wojskowego, praca w hucie miedzi. W lipcu 1945 ucieczka w rodzinne strony.
W maju 1946 przyjazd do Legnicy.
ZS 743
Krystyna Linkiewicz
ur. 1932
Bytów, 1996
mps, kopia, 8 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Olszanka (pow. Pińsk, woj. poleskie) do m. Kokornaja (rej. Pinega,
obw. archangielski). W 1941 przewiezienie do Pinegi, potem znów do m. Kokornaja do domu dziecka. Od 1943 pobyt
w domu dziecka w Ipatowie (Stawropolski Kraj). Praca w kołchozie, nauka języka polskiego. W marcu 1946 powrót
do Polski, przyjazd do Gostynina.
ZS 744
Alina Kołosowska-Kawecka
ur. 1928
„...tam podochniesz”
Bytom, 1989
Lata 1945–55. Losy rodziny do 1945. Aresztowanie autorki w październiku 1945. Więzienie w Wołkowysku (woj.
białostockie). Półroczne śledztwo, w marcu 1946 wyrok Trybunału Wojskowego w Grodnie — 10 lat łagrów.
23.04.1946 wywiezienie do Orszy, w lipcu 1946 do obozu Tachtamygda (rej. Skoworodino, obw. amurski), potem
do obozu w m. Arga (rej. Sieryszewo, obw. amurski). Pod koniec 1946 obóz przejściowy Izwiestkowyj, a w sierpniu 1948 Kuldur (rej. Obłuczje, Chabarowski Kraj) i stamtąd do Buchty Wanino (nad Cieśniną Tatarską). W październiku 1948 trafiła na Kołymę do Magadanu, a stamtąd w 1949 do Chinichandży (praca w kopalni kasyterytu)
— wypadek, amputacja części nogi, praca w księgowości do końca 1954). Przeniesienie do Ust’-Omczug i dalej
do posiołka Stiekolnyj (huta szkła), gdzie autorka wychodzi za mąż. Powrót do Polski z Magadanu w 1955.
ZS 745
Irena Danowska
ur. 1919
Opis pobytu w więzieniach i obozach na terenie Związku Radzieckiego w latach 1944–1956
Warszawa, 1986
rkps, kopia, 5 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopie zdjęć [z negatywami], korespondencja z ZS
Lata 1944–56. Aresztowanie 29.09.1944 w Białymstoku za przynależność do AK. Pobyt w więzieniu, transport
do Ostaszkowa (obw. kaliniński). Po zaocznym wyroku w 1946 wywiezienie do łagrów w rej. Workuty (Komi ASRR).
Praca przy budowie i konserwacji kolei. Pobyt w szpitalu w m. Czum, w obozie dla inwalidów k. Kotłasu (obw. archangielski). Od początku 1948 pobyt w łagrach w okolicy Karagandy. Przed końcem wyroku praca przy budowie
szkoły w Bałchaszu (obw. dżezkazgański). Zwolnienie i pobyt na zesłaniu w m. Karauł (Krasnojarski Kraj). Praca
w przetwórni ryb morskich. W 1953 przeniesienie do m. Dzierżynskoje. Repatriacja w 1956.
ZS 746
Stanisław Troczyński
ur. 1907
De profundis — wspomnienie z czyśćca
210
Łódź, 1996
rkps, oryg., 156 s., format A5; mps (przepisany rkps), kopia, 57 s.
Załączniki: wiersz autora, korespondencja z ZS
Lata 1944–51. Represje sowieckie po zajęciu Wilna w 1944. Wyjazd rodziny do Polski. Aresztowanie autora 2.01.1946
w Łosośnej (pow. Grodno, woj. białostockie) przy przekraczaniu granicy. Więzienia w Grodnie i Wilnie. 11.04.1946
wyrok 2,5 roku łagrów. Od maja 1946 pobyt w Nachodce, w sierpniu przeniesienie do m. Piewiek nad Morzem Wschodniosyberyjskim. Od czerwca 1946 praca w kopalni ołowiu w m. Krasnoarmiejskij. Powrót do Piewiek w styczniu 1947
na leczenie szpitalne. 16.07.1948 zwolnienie, we wrześniu wyjazd do Wilna. W 1951 repatriacja do Łodzi.
ZS 747
Mikołaj Germaniuk
ur. 1895
Moje wspomnienia z okresu II wojny światowej w latach 1939–1945
Łódź, 1981
mps, kopia, 40 s.
Załączniki: lista zesłańców, kopie dokumentów
Lata 1940–46. Aresztowanie 23.01.1940 w Szczuczynie (woj. nowogródzkie), pobyt w więzieniu. W sierpniu 1940
wyrok 8 lat pozbawienia wolności. Od listopada 1940 w obozie przejściowym w Kotłasie (obw. archangielski), potem
w Komi ASRR w m. Sindor — praca w kancelarii obozowej. Po 22.06.1941 likwidacja obozu w Sindorze, marsz w kierunku Uchty — masowe utonięcia w bagnach. Z Uchty wyjazd do Tockoje do armii Andersa. W styczniu 1942 wyjazd
do Kazachstanu (po zwolnieniu z wojska ze względu na stan zdrowia), pobyt w Mariewce i Ałma-Acie. Powstanie ZPP,
praca w przedsiębiorstwie państwowym (główny księgowy). Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 748
Franciszek Jakubiec
ur. 1928
rkps, kopia, 3 s.
Lata 1945–47. Aresztowanie 20.02.1945 za działalność w ZWZ–AK w Białej Krakowskiej (pow. Biała, woj. krakowskie),
przewiezienie do więzienia w Bielsku, następnie do Sanoka (przesłuchania, represje). Od marca 1945 pobyt w obozie
w m. Bułanasz (rej. Artiomowskij), następnie w m. Samocwiet k. Swierdłowska. Wyrąb lasu, praca w kopalni węgla,
zakaz korespondencji z rodzicami. Repatriacja w październiku 1947.
ZS 749
Jean Stimm
ur. 1930
Wspomnienia małego Sybiraka
Caluire (Francja), 1995
mps, kopia, 31 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopie map rosyjskich, życiorys, korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Losy rodziny we wrześniu 1939. Ewakuacja z Warszawy do Stanisławowa. Odmowa przyjęcia obywatelstwa radzieckiego. Deportacja w kwietniu 1940 z matką i bratem ze Stanisławowa do wsi Abkaszewo (rej. Tieguldiet,
obw. nowosybirski). W październiku 1941 wyjazd do Uzbekistanu, potem do m. Gieorgijewka (obw. dżambulski).
W 1943 krótki pobyt w Kirgizji w sierocińcu (złe traktowanie, bicie). W latach 1943–46 pobyt w Nowotroicku
(obw. frunzeński, Kirgiska SRR), kurs zawodowy, praca w cukrowni. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 750
Jadwiga Bisanz-Szmigiero
ur. 1922
„Ja ci pokażę...”
Puszczykowo [?], 1989
Lata 1945–55. Aresztowanie w lutym 1945 we Lwowie za przynależność do AK. Pobyt w więzieniu, przesłuchania.
Wyrok na początku 1946 — 10 lat pozbawienia wolności i 5 lat pozbawienia praw obywatelskich. Transport do obozu
przesyłowego w m. Nachodka (Primorski Kraj). Od czerwca 1946 pobyt w łagrach na Kołymie. Opis warunków łagrowych, pracy, stosunków między więźniami różnych narodowości. W lipcu 1949 przeniesienie do obozu dla więźniów
politycznych w m. Wakchanka. Praca kobiet przy wyrębie lasu nad rz. Dietrin, przy oczyszczaniu szyn kolejowych i in.
211
Od 1952 praca w Magadanie — na budowie, w cegielni. Zwolnienie w lipcu 1954 i skierowanie na zesłanie. Kontakty
z Polakami, starania o powrót do kraju. Repatriacja w 1955.
ZS 751
Jadwiga Zawadzka
ur. 1921, z d. Hoppen
Łódź, 1995
Lata 1945–56. Aresztowanie 18.08.1945 w Wilnie za działalność w AK. Śledztwo i uwięzienie na Łukiszkach. W listopadzie 1945 wyrok — 10 lat łagrów i zesłanie. Od grudnia 1945 pobyt w obozach pracy (m.in. Kosju w rej. Workuty),
od 1951 w obozie dla więźniów politycznych w m. Abieź (Komi ASRR) — ostry rygor (numery zamiast nazwisk, zasieki,
zamykanie baraków na noc). W 1955 zwolnienie, pobyt w osadzie dla zesłańców. Powrót do Polski we wrześniu 1956.
ZS 752
Rajmund Duniec
ur. 1926
Łódź, 1995
Lata 1940–44. Deportacja 13.04.1940 z Drohobycza (woj. lwowskie) do m. Borki (obw. kustanajski, Kazachska SRR).
Praca w kołchozie, głód, różne sposoby zdobywania pożywienia, nieżyczliwa postawa mieszkańców osady. W 1944
powołanie do armii Berlinga, szlak bojowy do Berlina. W 1947 zakończenie służby w wojsku.
ZS 753
Bogumił Stemplewski
ur. 1928
Łódź, 1995
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Dziadkowicze (pow. Słonim, woj. nowogródzkie) do posiołka Sija
(obw. archangielski). Od 1944 pobyt na Ukrainie w okolicach Połtawy. Powrót do Polski w 1946.
ZS 754
Stanisław Szkodziński
ur. 1924
Wśród stepowych burzanów. Syberia 1940–1943
Warszawa, 1985
Lata 1940–43. Zbeletryzowana opowieść o losach rodziny wywiezionej w głąb ZSRR. Deportacja 13.04.1940
ze Szczuczyna do sowchozu w obw. pawłodarskim. Od sierpnia 1941 pobyt w m. Gołubowka (obw. omski), od października 1942 w m. Łoszczunowka. Od września 1943 w armii Berlinga.
ZS 755
Wanda Bilewicz
ur. 1926, z d. Nowakowska
Karolewo (woj. olsztyńskie), 1995
mps, kopia, 3 s.
Lata 1939–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Piotrowicze (pow. Postawy, woj. wileńskie) do Bielajki (rej. Uwat,
obw. tiumeński). W 1943 w Tobolsku wyrok 10 lat więzienia za samowolne opuszczenie pracy. Zwolnienie w 1944,
połączenie z rodziną, wyjazd do sowchozu Kaganowicza (obw. kirowogradzki, Ukraińska SRR). Repatriacja do Polski
w maju 1946.
ZS 756
Bronisława Łysko
ur. 1926, z d. Zaborowska
Wydarzenia w latach 1939–45. Okupacja radziecka i niemiecko-litewska na Wileńszczyźnie
212
Nakło n. Notecią (woj. bydgoskie), 1989
mps, kopia, 15 s.
Lata 1939–48. Opis okupacji w m. Ignalino (pow. Święciany, woj. wileńskie) i jej okolicach. Wzajemne relacje żyjących tam kilku narodowości. Działalność partyzancka i eksterminacja Żydów w pow. Święciany. Lipiec 1945 — rozdzielenie z rodziną (repatriacja do Polski) i areszt. Więzienie Łukiszki w Wilnie. Od wrześniia 1945 do maja 1948
pobyt w sowchozie hodowlanym w Buchta-Nachodka (Kołyma). Repatriacja w maju 1948.
ZS 757
Jadwiga Pacanowska
ur. 1936, z d. Wolska
Łomianki, 1989
rkps, oryg., 46 s.
Załączniki: oryg. zdjęć, kopie dokumentów, kopie korespondencji z lat 40., dyskietka z tekstem wspomnień, korespondencja z ZS
Lata 1936–46. Deportacja rodziny leśniczego 13.04.1940 z m. Deraźne (pow. Kostopol, woj. wołyńskie) do m. Suworowo (rej. Irtyszsk, obw. pawłodarski, Kazachska SRR). W latach 1943–45 pobyt matki w więzieniu za odmowę
przyjęcia obywatelstwa radzieckiego. Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 758
Joanna Januszczak
ur. 1920, z d. Stankiewicz
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 57 s.
Załączniki: spisy uwięzionych w Baranowiczach i w Mińsku Białoruskim, lista wywiezionych ze wsi Downary, kopia
sprawozdania z wyjazdu na rocznicowe uroczystości do Mińska i Czerwieni w 1996
Lata 1939–41. Relacje osób z okolic Augustowa, Grajewa, Łomży — Władysław Bruliński, Stanisław Cieciuch, Konstanty Gierżydowicz, Maria Gorzelańska, Jan Jankowski, Kazimierz Królikowski, Leon Łajewski, Aleksander Piekarski,
Piotr Przestrzelski, Jan Staniszewski, Aleksandra Szyjko-Mścichowska — aresztowanych w latach 1939–40, więzionych w Białymstoku, Baranowiczach i Mińsku. Opis wydarzeń w czerwcu 1941 po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej — bombardowanie więzienia centralnego w Mińsku, ewakuacja, masowy mord części więźniów w uroczysku
Cegielnia k. Czerwieni, wyzwolenie więźniów pozostałych w Czerwieni.
ZS 759
Władysław Martynek
ur. 1920
Trzyniec (Czechy), 1969–96
Załączniki: życiorys autora, kopia kartki z obozu, kopie zdjęć
Lata 1939–47. Autor — Polak z Zaolzia, harcerz i ochotnik w kampanii wrześniowej 1939. Pobyt we Lwowie. Aresztowanie w 1940, wywiezienie do kopalni złota w m. Bodajbo (obw. irkucki). W 1942 droga do armii Andersa. Pobyt
w Czokpak (Kazachska SRR). Przyjęcie do 7. Dywizji Piechoty w Kermine. W sierpniu 1942 ewakuacja do Iranu.
Udział w walkach w Libii i kampanii włoskiej (m.in. w bitwie pod Monte Cassino). Powrót z Anglii do Trzyńca
na Zaolziu w maju 1947.
ZS 760
Stanisław Biela
ur. 1907
Wspomnienia
Łódź, 1993
mps, kopia, 27 s.
Lata 1939–46. Autor — oficer służby czynnej rozbrojony wraz z oddziałem 11.10.1939 przez wojska sowieckie.
Więzienie w Twierdzy Brzeskiej. Transport do Ostaszkowa — internowanie. W listopadzie 1939 ucieczka, powrót
do rodziny do Wilna. W 1942 aresztowanie przez Niemców za sabotaż, pobyt w więzieniu na Łukiszkach do czasu
wkroczenia wojsk sowieckich w 1944. W grudniu 1944 aresztowanie przez NKWD za przynależność do AK, uwięzienie
w Wilnie. W styczniu 1945 wywiezienie do kopalni węgla k. Stalinogorska (obw. moskiewski). W czerwcu 1946 zwolnienie i transport do Polski, do obozu Mielęcin k. Włocławka (karna kompania wojskowa). W lipcu 1946 wyjście na
wolność.
213
ZS 761
Janusz Fuks
ur. 1920
Migawki syberyjskie 1940–1946
Łódź, 1996
mps, kopia, 40 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Białegostoku do sowchozu k. Pawłodaru (Kazachska SRR). W sierpniu 1940
przeniesienie do m. Irtyszsk (rej. Irtyszsk, obw. pawłodarski). W lutym 1942 ojciec Jakub Fuks mianowany mężem
zaufania na rej. irtyszski. Nagła śmierć ojca, objęcie obowiązków męża zaufania przez syna. Od sierpnia 1943 praca w zakładach „Oktiabr’” w Pawłodarze — budowa elektrowni. W 1946 organizacja przez ZPP repatriacji Polaków
z obw. pawłodarskiego. Powrót do Polski w czerwcu 1946.
ZS 762
Stefania Doskoczyńska
ur. 1909
Moje przeżycia 1939–1946
Łódź, 1996
mps, kopia, 17 s.
Lata 1939–46. Opis mordowania Polaków przez Ukraińców w okolicach wsi Ceniów (pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie)
we wrześniu 1939 przed wkroczeniem Sowietów. Deportacja 10.02.1940 do m. Zimnaja Tieja (rej. Jenisejsk, Krasnojarski
Kraj). Po „amnestii” wyjazd do sowchozu Barłak (rej. Moszkowo, obw. nowosybirski). Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 763
Ferdynand Kopeć
ur. 1930
Łódź, 1995
Załączniki: kopie zdjęć [z negatywami], lista zesłańców, kopia mapy woj. tarnopolskiego, korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Ewakuacja po wybuchu wojny z Gdyni na Kresy. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Ceniów (pow.
Brzeżany, woj. tarnopolskie) do wsi Zimnaja Tieja (rej. Jenisejsk, Krasnojarski Kraj). Od 1941 pobyt w domu
dziecka w Jenisiejsku. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej przeniesienie do m. Makłakowo nad rz. Jenisej.
Od kwietnia 1942 pobyt w Nowosybirsku. Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 764
Stefan Darmochwał
ur. 1918
„Jak zachowuję poczucie humoru [...]
Białystok, 1990
mps, kopia, 10 s.
Lata 1939–41. Obrona Warszawy w 1939 w szeregach Batalionu Stołecznego, ucieczka z niewoli niemieckiej. Powrót
do rodziny w m. Rutki (pow. Łomża, woj. warszawskie). 07.02.1940 aresztowanie przez NKWD za organizowanie
oddziału ZWZ. Areszt w Jedwabnem, więzienia w Białymstoku i w Mińsku. W maju 1941 sprawa sądowa. 28.06.1941
bombardowanie więzienia w Mińsku przez Niemców — ewakuacja z częścią więźniów do m. Czerwień. Oswobodzenie
przez cywilnych Rosjan. Powrót do Łomży w lipcu 1941.
ZS 765
Zygmunt Hryszel
ur. 1929
Gryfice, 1993
rkps, oryg., 9 s.
Lata 1929–55. Opis wojny i lat powojennych we wsi Bancewicze (pow. Lida). Zesłanie i śmierć brata (żołnierza AK)
na Kołymie. Śmierć ojca ściganego przez NKWD, prześladowania reszty rodziny. W 1948 aresztowanie i wyrok 8 lat
ITŁ, więzienia w Lidzie i Mińsku. Grudzień 1948 — wywiezienie do łagru w m. Głazow (Udmurcka ASRR). Powrót
do Bancewicz w listopadzie 1950. Repatriacja do Polski w 1955.
214
ZS 766
Stanisława Wilczkowska
ur. 1929
Wspomnienia z przymusowego pobytu [...]
Łódź, b.d.p.
mps, kopia, 109 s.
Lata 1940–46. Losy rodziny mieszkającej w Łozowcach po 17.09.1939. Deportacja w maju 1940 z Równego (woj.
wołyńskie) do m. Głubokoje (obw. archangielski). Życie na zesłaniu. Przeniesienie do sielsowietu Czołmochta. Od
czerwca 1944 pobyt w Artiomowce (obw. połtawski, Ukraińska SRR). Powrót do Polski w lutym 1946.
ZS 767
Stefan Cerzycki
ur. 1919
Gryfice, b.d.p.
rkps, oryg., 10 s.
Lata 1939–56. Wojna w okolicach wsi Kozłówka (pow. Pińsk, woj. poleskie). Aresztowanie 03.04.1945 za przynależność do AK. Pobyt w więzieniu w Pińsku, wyrok 15 lat ITŁ. Od czerwca 1945 obóz przejściowy w Orszy.
W sierpniu 1945 transport do łagru w Nowosybirsku. Od lutego 1951 praca w kopalni węgla k. Workuty (Komi
ASRR). Zwolnienie w listopadzie 1955. W grudniu 1955 przyjazd do m. Głębokie (pow. Mołodeczno). Repatriacja
do Polski w 1956.
ZS 768
Stefania Heller
ur. 1906
Łódź, 1991
mps, oryg., 5 s., (spisana relacja)
Lata 1939–48. Aresztowanie na granicy w grudniu 1939, więzienie w Łomży. W grudniu 1940 wywiezienie do łagru
Dolinka (obw. karagandzki, Kazachska SRR). Proces i wyrok 8 lat ITŁ. Po odbyciu kary w 1947 zesłanie do Aktiubińska.
Powrót do Polski w listopadzie 1948.
ZS 769
Aleksander Dobosz
ur. 1929
Nie tylko zesłańcy Sybiru
Czaplinek, 1996
Lata 1940–58. Deportacja 10.02.1940 z osady Rzeszowice (pow. Sokal, woj. lwowskie) do m. Diabrino (rej. Krasnoborsk, obw. archangielski). Po „amnestii” w 1941 podróż do armii Andersa przez Taszkient, kołchoz w Uzbekistanie,
Samarkandę, Krasnowodsk. Warunki w pociągach, sposoby Polaków na przeżycie, relacje z miejscową ludnością. Ewakuacja ostatnim transportem do Iranu. Drużyny junackie na Bliskim Wschodzie (m.in. obóz Barbara k. Gazy) i w Egipcie (obóz Telelkabir). W 1947 wyjazd do Anglii. Powrót do Polski w 1958.
ZS 770
Ludmiła Bołtunowa
ur. 1937
O pierwszych latach życia w Semipałatyńsku [...]
Falenica, b.d.p.
mps (jęz. rosyjski), kopia, 8 s.; mps (jęz. polski), kopia, 10 s.
Załączniki: wycinek prasowy
Lata 1940–42. Deportacja w 1940 z matką jako 3-letnie dziecko o imieniu Lalka do Semipałatyńska (obw. semipałatyński, Kazachska SRR). Matka pracowała w szwalni. W 1942 po wyjeździe matki z Semipałatyńska autorka zostaje
przygarnięta przez Białorusinkę Walentynę Migową, która nadaje jej imię swojej zmarłej córki, ukrywa przed nią
jej prawdziwe pochodzenie. W 1992 autorka przypadkowo dowiaduje się prawdy o swoim pochodzeniu i poszukuje
korzeni.
215
ZS 771
Celestyna Kęszycka
ur. 1905
Wspomnienia z Tajgi Syberyjskiej
Warszawa, 1994
Lata 1939–46. Wybuch wojny i życie pod okupacją sowiecką. Praca w szkole. Deportacja 10.02.1940 z osady StaroZamosze (pow. Brasław, woj. wileńskie) do posiołka Bojaryk (obw. omski), następnie do posiołka Klucze. W 1941 połączenie z mężem — żołnierzem armii Andersa. W 1942 nieudany wyjazd do Barnaułu do armii Andersa (wyczerpane
limity rodzin żołnierzy); praca k. Barnaułu, następnie w Bijsku. Repatriacja wiosną 1946.
ZS 772
Danuta Janiczakówna-Szyksznian
ur. 1925
Droga do Saratowa i jeden rok katorgi w sowieckim łagrze
Szczecin, 1996
mps (oprawiony), kopia, 175 s. (w tym kopie korespondencji z 1945, kopie zdjęć i dokumentów, lista współwięźniów)
Lata 1944–45. Aresztowanie w grudniu 1944 w Wilnie za działalność w AK. Pobyt w więzieniu na Łukiszkach, odesłanie do obozu w Jełszance k. Saratowa. Zwolnienie i odesłanie do Wilna w październiku 1945, nielegalne przedostanie
się do Polski w listopadzie 1945.
ZS 773
Stanisław Przywara
ur. 1922
Wspomnienia
Kraków, 1990
rkps, oryg., 2 s.; mps, kopie, 95 s. (tekst podstawowy)
Załączniki: opracowania autora (uzupełnienia do wspomnień) pt.: Podboje i dyskryminacja ludności przez zaborców
[...], Stopniowanie przygotowania II wojny światowej przez Trzecią Rzeszę [...], Przed i po rozbiorze Polski w 1939
r., Moja służba wojskowa [...], Wspomnienia z walk o Kołobrzeg [...], Wspomnienia z walk o wyzwolenie Wału Pomorskiego [...], Bratkowice. Moja wieś w legendzie i anegdocie; oryg. rysunków, lista zesłańców, kopie zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1940–45. Deportacja 10.02.1940 z Nowego Miasta (woj. lwowskie) do wsi Kuksa (obw. omski). Przeniesienie
do m. Ust’-Szysz n. Irtyszem. Od czerwca 1942 pobyt w m. Tara, od marca 1943 w kołchozie Parniki, a następnie
w kołchozie pod Omskiem. W listopadzie 1943 wstąpienie do armii Berlinga.
ZS 774
Eugeniusz Paszkowski
ur. 1922
Gdynia, b.d.p.
mps, kopia, 176 s.
Załączniki: oryg. i kopie zdjęć, pamiątki z zesłania, kopie korespondencji z lat 40., kopie dokumentów, kopie rysunków, korespondencja z ZS
Lata 1939–43. Okupacja sowiecka na Białostocczyźnie. Deportacja 20.06.1941 z Dziadkowic (woj. białostockie)
do m. Kosicha (obw. tomski), następnie do Nowikowa. Warunki życia na zesłaniu. W kwietniu 1943 aresztowanie za
odmowę przyjęcia obywatelstwa radzieckiego. Pobyt w więzieniu w m. Parabiel. W lipcu 1943 wstąpienie do armii
Berlinga.
ZS 775
Wawrzyniec Alksnin
ur. 1926
Łódź, 1996
Lata 1944–46. Działalność autora w AK na Wileńszczyźnie w 1944. Internowanie w Miednikach k. Wilna. Pobyt w Kałudze i praca w podmoskiewskich lasach. Udana ucieczka we wrześniu 1945. Dotarcie do rodzinnych stron. Przyjazd
216
ZS 776
Janina Perucka
ur. 1924, z d. Chmielewska
Bydgoszcz, 1980–82
mps, oryg., 30 s.
Lata 1939–43. Wybuch wojny 1939 i wkroczenie wojsk sowieckich. Wywiezienie 10.02.1940 z osady Marysin
(woj. nowogródzkie). Pobyt na zesłaniu w posiołku Rossochi (rej. Szenkursk, obw. archangielski). Praca m.in. w charakterze listonosza. Próba ucieczki z miejsca pobytu. Po „amnestii” przeniesienie do Szenkurska. W sierpniu 1943
wstąpienie do armii Berlinga.
ZS 777
Magdalena Kołodziej
ur. 1912
Łódź, 1992
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Woczkowce (pow. Łuniniec, woj. tarnopolskie) do m. Krasnouralsk
(obw. swierdłowski). Poród w transporcie. Praca w kopalni siarki. Choroby dzieci, śmierć noworodka. W 1943 przeniesienie do kołchozu we wsi Klausze. Repatriacja w 1946.
ZS 778
Leonarda Rewkowska
ur. 1940
Słonim (Białoruś), b.d.p.
mps, oryg., 8 s.
Lata 1950–56. Represje sowieckie wobec rodziny zamieszkałej w okolicy Brześcia. Deportacja w kwietniu 1952 z osiedla Nowinki k. Baranowicz. Rewizja w domu przed wywózką, transport z Baranowicz. Pobyt na zesłaniu w kołchozie
im. Kirowa (obw. czymkiencki). Opis warunków życia Kazachów. Ucieczka w 1956 na Białoruś.
ZS 779
Zofia Wójtkowska
ur. 1936, z d. Świdbińska
Łódź, b.d.p.
Lata 1939–46. Ewakuacja rodziny z Łodzi we wrześniu 1939. Deportacja w czerwcu 1940 z Przemyśla (woj. lwowskie).
Transport do Tomska. Pobyt na zesłaniu we wsi Pieriepitki nad rz. Tom (obw. tomski). Wiosną 1941 przeniesienie do
Zony k. Tomska. Pobyt wraz z bratem w domu dziecka w Tomsku. W marcu 1944 przeniesienie do m. Afipsk (Krasnodarski Kraj). W 1946 wyjazd do Polski.
ZS 780
Antoni Parczewski
ur. 1918
Wspomnienia leśnika-Sybiraka
Bydgoszcz, b.d.p.
mps, oryg., 18 s.
Lata 1939–46. Początek wojny na Wileńszczyźnie. Praca na wsi niedaleko Wilna. Wywiezienie 17.06.1941 z Wilna
do m. Sławgorod (Ałtajski Kraj). Pobyt na zesłaniu, budowa lepianek, kontakty z tubylcami. Po „amnestii” przeniesienie do miasta, praca w piekarni. W 1943 przymusowa paszportyzacja — wyrok 2 lata pozbawienia wolności.
Praca przy budowie kolei Kułunda–Michajłowka (Ałtajski Kraj). Pobyt w szpitalu. W 1945 przeniesienie do Iwdielłagu
(obw. swierdłowski). Zwolnienie i powrót do Sławgorodu. Repatriacja wiosną 1946.
ZS 781
Henryk Zając
ur. 1917
Łódź, b.d.p.
217
Lata 1939–48. Udział w kampanii wrześniowej 1939. Aresztowanie w 1940 przez gestapo. Pobyt w więzieniu w Toruniu i Bydgoszczy. W 1942 ucieczka do Warszawy. Od 1943 w AK na Wileńszczyźnie. Przymusowe wcielenie do Armii
Czerwonej po walkach o wyzwolenie Wilna w lipcu 1944. Pobyt w Kałudze pod nazwiskiem Lubomirski, przymusowa
praca przy wyrębie lasu. W 1945 nieudana próba ucieczki. Po wyroku 10 lat ITŁ wywiezienie do Archangielska. Powrót
w 1948. Represje powojenne.
ZS 782
Witold Banaś
ur. 1931
Fragment życiorysu zesłańca
Mysłowice, b.d.p.
mps, kopia, 7 s.
Lata 1939–46. Represje sowieckie po wkroczeniu Armii Czerwonej we wrześniu 1939 do m. Rohatyn (woj. stanisławowskie). Aresztowanie ojca i wywiezienie do Ostaszkowa. Deportacja rodziny 13.04.1940 do Kazachstanu. Pobyt
na zesłaniu w sowchozie Samanda-Kul (rej. Dżurun, obw. aktiubiński). Wiosną 1942 przeniesienie do m. Dżurun.
Walka z głodem zimą 1942/1943. Choroba matki. Od 1943 pobyt w sierocińcu. Powrót w 1946.
ZS 783
Jan Zimnoch
ur. 1917
Saniki (woj. białostockie), 1997
mps, kopia, 27 s.
Lata 1939–46. Krótka historia działań wojennych (1939–45). Aresztowanie 8.04.1941 we wsi Saniki k. Tykocina
(woj. białostockie). Pobyt w więzieniu w Białymstoku. Wybuch wojny niemiecko-sowieckiej w czerwcu 1941. Wydostanie się z więzienia i powrót do domu. Okupacja niemiecka. W 1944 ponowne wkroczenie Armii Czerwonej. Aresztowanie zimą 1944 i wywiezienie do obozu w Stalinogorsku (obw. moskiewski). Praca w kopalni węgla. Wiadomość
o zakończeniu wojny. Powrót do Sanik we wrześniu 1945. Represje powojenne.
ZS 784
Stanisław Pasynkiewicz
ur. 1930
Podróż w dzieciństwo
Warszawa, 1996
mps, oryg., 8 s.
Lata 1940–51. Relacja autora z wyprawy na Ural w latach 50. Losy rodziny widziane oczami dziecka — deportacja
10.02.1940 z Włodzimierza Wołyńskiego (woj. wołyńskie). Pobyt na zesłaniu w okolicy m. Kostousowo (obw. swierdłowski). Po latach przypadkowe odnalezienie ojca aresztowanego i skazanego w 1943.
ZS 785
Teresa Kutowicz
ur. 1929, z d. Dolińska
Boguchwała, 1996
mps, oryg., 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Poniatowa (pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie). Pobyt w osadzie
przy kopalni złota w m. Kirowskij Priisk (Krasnojarski Kraj) do sierpnia 1941. Przeniesienie do sowchozu we wsi
Bielsk n. Angarą. Nauka w rosyjskiej szkole, dorywcza praca w sowchozie. Od wiosny 1942 pobyt w Abakanie. Praca
w kołchozie, nauka w polskiej szkole. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 786
Walentyna Wójcikowska
ur. 1903
Łódź, 1991
Lata 1938–45. Przedwojenne losy rodziny. Aresztowanie autorki — żony polskiego oficera (internowanego w Szwajcarii) 2.02.1940 przy nielegalnym przekraczaniu granicy k. Brześcia. Wyrok 5 lat ITŁ. W sierpniu 1940 wywiezienie do łagru w osiedlu Jawas, następnie do Pot’my (Mordwińska ASRR). Zwolnienie po „amnestii” w 1941. Praca
w m. Joszkar-Oła (Maryjska ASRR), pobyt w Moskwie. Powrót do Polski w sierpniu 1945.
218
ZS 787
Józef Sulej
ur. 1917
Łódź, 1992
Lata 1939–46. Autor zamieszkały we wsi Olszewnica (pow. Radzyń, woj. lubelskie). Aresztowanie za przynależność do AK
w sierpniu 1944, wywiezienie do Borowicz (obw. nowgorodzki). Praca w kołchozach. Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 788
Jadwiga Krzywania
ur. 1911
Łódź, 1992
Lata 1939–46. Okupacja sowiecka. Deportacja w czerwcu 1941 z Białegostoku do Siemionowki [obw. tomski]. Po
„amnestii” w 1941 przeniesienie w okolice Frunze (Kirgiska SRR). Repatriacja do Polski w 1946.
ZS 789
Teofila Kieruzel
ur. 1933, z d. Budźko
Pabianice (woj. łódzkie), 1997
mps, kopia, 6 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Krzemienica Dolna (pow. Wołkowysk, woj. białostockie) do m. Karabasz (obw. czelabiński). W 1941 transport do Kazachstanu, pobyt w kołchozie k. Pietrowki (obw. dżambulski).
Od maja 1942 pobyt w polskim sierocińcu w Burnoje, od 1943 w sierocińcu w Sajramie (obw. czymkiencki). Repatriacja w maju 1946.
ZS 790
Jadwiga Wende
ur. 1909
Łódź, b.d.p.
Lata 1940–46. Deportacja w czerwcu 1940 z Białegostoku do Magnitogorska. Praca na budowie, następnie w charakterze nauczycielki niemieckiego. Aresztowanie autorki i jej męża w grudniu 1941 pod zarzutem szpiegostwa, wyrok
7 lat ITŁ. Więzienie w m. Złatoust (obw. czelabiński), następnie łagier w Czelabińsku. Śmierć męża w łagrze w 1941.
Zwolnienie w grudniu 1943. Praca w polskim domu dziecka w m. Uwielskij (obw. czelabiński). Powrót do Polski
w czerwcu 1946.
ZS 791
Stanisław Włudarski
ur. 1917
Łódź, 1992
Lata 1939–45. Okupacja niemiecka w Płocku, działalność w AK. Aresztowanie w styczniu 1945 przez UB w Płocku
za przynależność do AK. Pobyt w więzieniu, przesłuchania. Transport do obozu w m. Szatura (obw. moskiewski). Warunki
życia, praca w lesie. Kontakty z rosyjskimi więźniami. Powrót do Polski w październiku 1945. Prześladowania powojenne.
ZS 792
Leon Nawrocki
ur. 1929
Reminiscencje z pobytu w Rosji sowieckiej w latach 1939–1948
Warka, 1996
mps, kopia, 151 s.
Załączniki: kopie dokumentów i zdjęć
Lata 1939–48. Życie rodziny osadników po 17.09.1939. Aresztowanie ojca, wyrok 8 lat obozów pracy. Deportacja
reszty rodziny 10.02.1940 z m. Hulicze (woj. nowogródzkie) do posiołka Nomża (obw. kostromski). Warunki życia
na zesłaniu, praca przy spławie drewna. Po „amnestii” przeniesienie do Alejska (Ałtajski Kraj). Powrót do Polski
w kwietniu 1946.
219
ZS 793
Roman Krupicki
ur. 1923
Pabianice, 1996
Lata 1944–46. Aresztowanie żołnierzy AK w październiku 1944 w pow. sokołowskim. Internowanie w obozie w Borowiczach (obw. nowgorodzki). Praca w tartaku, kopalni, kołchozie. Repatriacja 21.02.1946.
ZS 794
Czesław Kuntusz
ur. 1920
Wspomnienia byłego Sybiraka...
Łódź, 1989
mps, kopia, 25 s.
Lata 1940–43. Aresztowanie w lutym 1940 k. Radunia (pow. Lida, woj. nowogródzkie). Więzienie w Baranowiczach
i Orszy. Wyrok bez śledztwa i sądu — 3 lata ITŁ. Transport przez Kotłas do Komi ASRR. Praca w tajdze w rej. Workuty, budowa „kolonii nr 213” i drogi dojazdowej. Wiadomość o podpisaniu układu Sikorski–Majski latem 1941.
Pobyt w łagrze n. Peczorą (Komi ASRR) do lutego 1943. Praca w kamieniołomach, choroby, samookaleczenie się
autora. Skierowanie do strojbatalionu w Borowiczach (obw. nowgorodzki). W październiku 1943 wcielenie do armii
Berlinga.
ZS 795
Kazimiera Styczyńska
ur. 1933, z d. Szymańska
Pabianice, 1991
rkps, oryg., 3 s.
Lata 1940–46. Deportacja w lutym 1940 z matką i rodzeństwem z kolonii Alba (pow. Kosów Poleski, woj. poleskie). Pobyt na zesłaniu w osadzie [Kargowino] nad rz. Siewiernaja Dwina (obw. archangielski). Praca kobiet i dzieci
przy wyrębie lasu. W 1944 przeniesienie do obw. charkowskiego (Ukraińska SRR). Repatriacja w maju 1946.
ZS 796
Lucjan Kucharski
ur. 1927
Łódź, 1996
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Równego (woj. wołyńskie) rodzin osadników wojskowych. Pobyt na zesłaniu
w posiołku Diesiatok (obw. wołogodzki). W 1942 przeniesienie do Azji Środkowej, a następnie do sowchozu na Ukrainie. Repatriacja w 1946.
ZS 797
Janusz Grabowski
ur. 1930
Łódź, 1996
Lata 1939–45. Losy rodziny zamieszkałej w m. Rawa Ruska (woj. lwowskie), wybuch wojny i okupacja sowiecka.
Deportacja 13.04.1940 do Kazachstanu. Pobyt na zesłaniu we wsi Bogosłowka (obw. aktiubiński). W 1942 przeniesienie rodziny do Aktiubińska. Przymusowa paszportyzacja, powstanie ZPP. Ucieczka autora w czerwcu 1944, wstąpienie
do armii Berlinga. Powrót do kraju i spotkanie z matką w 1945.
ZS 798
Kazimierz Russel
ur. 1927
Idąc śladami Ojca
Warszawa, b.d.p.
220
mps, kopia, 3 s.
Lata 1940–46. Losy ojca autora — Stefana Russela, leśniczego w m. Mętna (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie).
Deportacja rodziny 10.02.1940 do uczastka Pierwomajski (rej. Krajuszkinski, Ałtajski Kraj). Po „amnestii” w 1941
w Barnaule ojciec zostaje mężem zaufania Ambasady RP. Aresztowany 14.05.1945, skazany na 10 lat ITŁ i 5 lat
pozbawienia praw obywatelskich. Przetrzymywany w podobozie Iskitimskim pod Nowosybirskiem, gdzie zostaje ponownie skazany. Zmarł 29.11.1950 w obw. irkuckim. Powrót rodziny do Polski w maju 1946.
ZS 799
Feliks Milan
ur. 1927
Łódź, 1989
Załączniki: kopie dokumentów, uzupełnienie wspomnień, życiorys, kopie wycinków prasowych
Lata 1944–55. Aresztowanie 11.10.1944 w Drohobyczu za działalność w AK. Wyrok w marcu 1945 — 15 lat pozbawienia
wolności. Przewiezienie do Lwowa, transport do łagru w Nachodce (Primorski Kraj). Od czerwca 1945 praca w kopalni
złota w okolicach m. Jagodnoje. Od lipca 1950 praca w kopalni cynku. Zwolnienie z łagru w sierpniu 1952, zesłanie
do osiedla Otorukan. Zwolnienie w październiku 1955. Powrót do Polski w grudniu 1955.
ZS 800
Henryk Ścigała
ur. 1925
Cykl życia [...]
b.m.p., b.d.p.
mps, oryg., 4 s., format nietypowy
Lata 1940–42. Deportacja 10.02.1940 z osady Piłatowicze (pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie) do m. Połdniewica
(obw. gorkowski). Praca w charakterze robotnika leśnego, palacza w łaźni. Po „amnestii” w sierpniu 1941 wyjazd
przez Szarję, Kirow, Gorki, Czelabińsk, Taszkient, Samarkandę na południe do armii Andersa. Pobyt w Bucharze (Uzbecka SRR), skierowanie do kołchozu w m. Zandane (obw. bucharski). Na początku 1942 ucieczka z kołchozu, dotarcie
do armii Andersa w Kermine. 6.08.1942 ewakuacja do Pahlewi, pobyt w szpitalu w Teheranie. Przydział do 12. Pułku
Ułanów Podolskich, kampania włoska. Po wojnie osiedlenie na Zachodzie.
ZS 801
Olimpia Metrycka
ur. 1918
Pamięć i opatrzność Boża
Szczecin, 1997
mps, kopia, 26 s.
Załączniki: kopie dokumentów, lista współwięźniów, korespondencja z ZS
Lata 1949–57. Aresztowanie w czerwcu 1949 w Mińsku (Białoruska SRR), oskarżenie o „zdradę ojczyzny”. W lutym 1950 odesłanie do łagru k. Inty (Komi ASRR). Skrajne wycieńczenie organizmu, pobyt w szpitalu, przyznanie
III grupy inwalidzkiej. Pobyt i praca w kolejnych łagrach. Jesienią 1955 przeniesienie do Inty — praca w charakterze inkasenta, a następnie kreślarki w biurze projektów. Zwolnienie 10.07.1956 i wyjazd do Stanisławowa. Przyjazd
do Polski 22.09.1957.
ZS 802
Stanisław Zieliński
ur. 1926
Krynica, 1997
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Sinków (pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie) do m. Irochta nad
rz. Czuną (obw. irkucki). Warunki życia i pracy na zesłaniu. Od września 1941 pobyt w miastach: Kańsk (Krasnojarski Kraj), Nowosybirsk (od lutego 1942), Semipałatyńsk (Kazachska SRR). W kwietniu 1945 przymusowe wcielenie
do Armii Czerwonej w Ałma-Acie. Zwolnienie i wyjazd do rodziców do kołchozu we wsi Kanonierka (obw. semipałatyński). Repatriacja wiosną 1946.
221
ZS 803
Edward Dobrzański
ur. 1928
Łódź, 1997
rkps, kopia, 4 s.
Lata 1941–47. Praca w niemieckich warsztatach samochodowych w Warszawie. Po napaści Niemiec na ZSRR przeniesienie na Ukrainę. Próba ucieczki. Zatrzymanie w Czelabińsku. Praca w łagrze przy wyrębie lasu. Ponowna nieudana
ucieczka. Pobyt w nowosybirskim łagrze przy zakładach zbrojeniowych. Od marca 1943 w Armii Czerwonej jako syn
pułku, a później żołnierz armii Berlinga. W 1947 zdemobilizowany.
ZS 804
Zofia Kunert
ur. 1928, z d. Czarniecka
Łódź, 1996
Lata 1945–46. Wywiezienie z Prus Wschodnich (pobyt na robotach przymusowych od 1942) do Czelabińska. Praca
m.in. w stolarni, przy wyładunku węgla we Władywostoku. Kontakty z więźniami różnych narodowości. Utrata wzroku
i powrót do Polski we wrześniu 1946.
ZS 805
Zofia Błażejewska
ur. 1909, z d. Orlich
Łódź, 1993
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Białoszówka (pow. Kostopol, woj. wołyńskie) do wsi Lipowka (rej. Kellerowka, obw. kokczetawski, Kazachska SRR). W 1942 przeniesienie do kołchozu we wsi Kriemienczug. W wigilię 1943
skazanie na 3 lata łagru za rzekomą kradzież zboża. Ponowne aresztowanie wiosną 1945, skazanie na 8 miesięcy.
Praca w kopalni węgla kamiennego w Karagandzie. Zwolnienie z łagru i powrót do Polski w 1946.
ZS 806
Irena Komola
ur. 1929, z d. Przybylska
Aleksandrów (woj. łódzkie), 1993
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Łyszczyce (pow. Brześć, woj. poleskie) do posiołka Głubokoje
(rej. Pinega, obw. archangielski). Po „amnestii” od jesieni 1941 pobyt w Pinedze. W końcu lutego 1942 osiedlenie
we wsi Chołmogory. Po śmierci rodziców (1942), powołaniu brata do armii Berlinga (1943) w 1944 pobyt w Archangielsku, skąd trafiła do domu dziecka w m. Ipatowo (Stawropolski Kraj). W marcu 1946 przyjazd transportem
repatriacyjnym do Gostynina.
ZS 807
Genowefa Orzechowska
ur. 1931
Wspomnienia
Łódź, 1994
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Nowy Michalin (pow. Kosów Poleski, woj. poleskie) do posiołka Szubunia
(obw. archangielski). Po „amnestii” w 1941 wyjazd do kołchozu koło m. Frunze (Kirgiska SRR). Repatriacja w maju
1946.
ZS 808
Michał Częczek
ur. 1915
Wspomnienia z łagru
Blizne (woj. krośnieńskie), 1990
mps, kopia, 6 s.
222
Lata 1944–46. Aresztowanie 14.11.1944 za przynależność do AK we wsi Blizne (pow. Brzozów, woj. lwowskie). Pobyt
w obozie Jogła k. Borowicz (obw. nowgorodzki). Praca w kopalni węgla kamiennego. W styczniu 1946 przywiezienie
do obozu jeńców niemieckich — traktowani zgodnie z konwencjami wojennymi. Zwolnienie 8.02.1946 i odesłanie
do Polski.
ZS 809
Anatoliusz Kozłowski
ur. 1906
Łódź, 1993
Lata 1949–55. Aresztowanie w 1949 w Brześciu. Pobyt w obozie dla inwalidów w Wołkowysku (Białoruska SRR).
Transport etapem przez Orszę do Komi ASRR. Pobyt w kilkunastu łagrach. W 1954 zwolnienie z nakazem powrotu
do Brześcia. W 1955 powrót do Polski.
ZS 810
Wanda Zazulka
ur. 1924, z d. Śmigielska
Łódź, b.d.p.
mps, kopia, 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze Zdołbunowa (woj. wołyńskie) do kołchozu Staliniec we wsi Smirnowka
(obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). Praca w polu, haftowanie tzw. pieliny. Przyjazne nastawienie miejscowej
ludności. Repatriacja w 1946.
ZS 811
Edmund Bernatowicz
ur. 1916
Łódź, 1992
Lata 1944–47. Aresztowanie 29.10.1944 za przynależność do AK we wsi Karoliny (pow. Augustów, woj. białostockie)
i osadzenie w więzieniu w Białymstoku. Pobyt w obozie w Ostaszkowie. W 1946 przeniesienie do obozu w Riazaniu.
Po „głodówce” 29.06.1947 pobyt w „łagrze leśnym” k. Riazania. Powrót do Polski w listopadzie 1947.
ZS 812
Anna Pirus
ur. 1935, z d. Rubin
Łódź, 1996
Lata 1940–46. Deportacja 11.02.1940 ze wsi Dobrzanica (pow. Przemyślany, woj. tarnopolskie) do uczastka Gribanowo (obw. irkucki). Po „amnestii” wyjazd do Kazachskiej SRR. Pobyt w m. Czylik, 10 km od Ałma-Aty. Po powołaniu
ojca do wojska i śmierci matki umieszczenie autorki w polskim domu dziecka. W czerwcu 1946 przyjazd do Gostynina.
Spotkanie z rodziną.
ZS 813
Anna Bań, ur. 1907
Elwira Kryńska, ur. 1930, z d. Bań
Łódź, 1991
Lata 1939–46. Losy rodziny urzędnika państwowego we wrześniu 1939. Deportacja autorki z córką w kwietniu 1940
ze Stolina (pow. Pińsk, woj. poleskie) do sowchozu Pierwomajskaja (obw. celinogradzki, Kazachska SRR). Zimą
1941/1942 pobyt w szpitalu w Akmolińsku. W 1943 pobyt w m. Wiszniewka [?], przymusowa paszportyzacja. W 1944
przeniesienie do Akmolińska. Przyjazd do Polski w maju 1946.
ZS 814
Sabina Adamek
ur. 1909
Pabianice, 1992
223
Lata 1941–46. Deportacja 19.06.1941 z m. Stawiska (pow. Łomża, woj. białostockie) do Ałtajskiego Kraju. Umieszczenie w sowchozie we wsi Szypunowo k. Barnaułu. Po „amnestii” od października 1941 pobyt w kołchozie
im. Woroszyłowa (obw. czymkiencki, Kazachska SRR). Kontakty z Uzbekami, Kazachami i Rosjanami. Praca w charakterze robotnicy rolnej, sprzątaczki w szkole. W maju 1946 powrót do Polski.
ZS 815
Natalia Mosiewicz
ur. 1915, z d. Gojżewska
Łódź, 1993
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z zaścianka szlacheckiego Rukańce (pow. Lida, woj. nowogródzkie) do kołchozu we wsi Bajsał (obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). Praca w ogrodzie kołchozowym. W 1943 przymusowa
paszportyzacja. Zatrudnienie w przedsiębiorstwie poszukiwania nafty jako stróż. Po przeniesieniu przedsiębiorstwa
do Taszkientu, autorka dzierga na drutach, by zarobić na utrzymanie rodziny. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 816
Stefania Puka
ur. 1929
Łódź, 1993
Lata 1940–45. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Szutowa (pow. Jaworów, woj. lwowskie) do obw. irkuckiego. Pobyt na
zesłaniu w posiołku Mieżdugransk (50 km od m. Zima). Praca autorki w kantorze jako pomoc księgowego. We wrześniu
1943 powołanie dwóch sióstr do armii Berlinga. Powrót do Polski w lipcu 1945.
ZS 817
Mikołaj Matus
ur. 1919
Łódź, 1996
mps, kopia, 7 s.
Lata 1939–45. Aresztowanie 25.12.1939 we wsi Łapszyn (pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie), osadzenie w więzieniu
w Brzeżanach. Wiosną 1940 przewiezienie do Kijowa, w kwietniu do więzienia w Moskwie — pobyt do października 1940. Następnie więzienie w Wołogdzie, wywiezienie do łagru w m. Iwdiel (obw. swierdłowski), skierowanie
do wyrębu lasu. We wrześniu 1941 przeniesienie do Kazachskiej SRR do kołchozu Nowopokrowka (rej. Borodulicha,
obw. semipałatyński). W maju 1944 wstąpienie do armii Berlinga. Szlak bojowy do Berlina.
ZS 818
Marian Stopczyński
ur. 1915
Łódź, b.d.p.
Lata 1939–47. Internowanie w obozie Ulbroka na Łotwie w październiku 1939. Po zajęciu Łotwy przez ZSRR wywiezienie we wrześniu 1940 do obozu w Juchnowie (obw. kałuski), a następnie do Palewi (obw. murmański). Po „amnestii”
wyjazd do Saratowa. Pobyt w okolicy Fergany. Wstąpienie do armii Andersa. Ewakuacja do Iranu. W 1942 służba
w brygadzie spadochronowej w Anglii. Od 1.05.1945 do 1947 pobyt w Niemczech w angielskiej strefie okupacyjnej.
W 1947 powrót do Polski.
ZS 819
Helena Leśniak
ur. 1911
Łódź, 1993
Lata 1941–46. Deportacja autorki z dziećmi 20.06.1941 z Białegostoku. Pobyt na zesłaniu w sowchozie k. Bijska
(Ałtajski Kraj). Kontakty z przesiedlonymi Niemcami nadwołżańskimi. Po „amnestii” przeniesienie do Bijska — praca
w aptece, szycie ubrań. Pomoc okazywana przez Rosjan. Repatriacja w maju 1946.
ZS 820
Ludwika Januszewska
ur. 1924, z d. Tyczyńska
Wspomnienia z okresu II wojny światowej i okresu powojennego
224
Łódź, 1993
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Łyszczyce (pow. Brześć, woj. poleskie) do posiołka Jeżma (rej. Pinega,
obw. archangielski). W 1941 pobyt autorki w szpitalu. Praca przy spławie drewna i wyrębie lasu. Z powodu znęcania się
nad Polakami przez Ukraińców, przeniesienie rodziny do kołchozu Wojkoł, 2 km od Pinegi. W czerwcu 1944 wyjazd do
sowchozu w obw. kirowogradzkim (Ukraińska SRR). Praca na plantacji buraków cukrowych. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 821
Edward Markoni
ur. 1920
Pabianice, 1992
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Bartoszówka (pow. Czortków, woj. tarnopolskie) do kołchozu Sosnowka (Komipiermiacki OA, rej. Kosińsk). Praca w charakterze robotnika leśnego. Kontakty z zesłańcami różnych narodowości. Dzięki wstawiennictwu dyrektora kołchozu autor unika wcielenia do armii Berlinga. W 1944 przesiedlenie rodziny do sowchozu Osinowka (obw. saratowski). W 1946 wyjazd do Polski transportem repatriacyjnym z m. Engels.
ZS 822
Janina Studzińska
ur. 1912, z d. Andrzejewska
Łódź, 1991
Załączniki: uzupełnienie wspomnień pt. Wspomnienia z Kazachstanu i życia tułaczego w latach 1940–1948, korespondencja z ZS
Lata 1940–48. Deportacja autorki z matką 13.04.1940 z Włodzimierza Wołyńskiego (woj. wołyńskie) do wsi Mnogocwietnoje (rej. Krasnoarmiejsk, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). W latach 1941–42 praca przy budowie
kolei Karaganda–Kartały. W kwietniu 1942 droga przez Aszchabad i Taszkient do Krasnowodska. Ewakuacja statkiem
„Żdanow” do Pahlewi. Wstąpienie w Teheranie do Pomocniczej Służby Kobiet przy armii Andersa. Praca w charakterze
kierownika kancelarii Obozu Ewakuacyjnego nr 4, w którym przebywali uchodźcy polscy. Po zakończeniu wojny pobyt
w Iraku, Syrii, Lizbonie, na Cyprze i w Genui. W kwietniu 1948 powrót do Polski.
ZS 823
Zofia Bartoszek
ur. 1929, z d. Różańska
Moje wspomnienia boleśnie przeżywanych dni dzieciństwa i wieku młodzieńczego na ziemi syberyjskiej i kaukaskiej
w latach 1940–1944
Pabianice, 1997
Lata 1940–46. Wywiezienie autorki z rodzicami i pięciorgiem rodzeństwa 10.02.1940 ze wsi Przystawałki (pow. Złoczów, woj. tarnopolskie) do rejonu Objaczewo (Komi ASRR). Po kilku tygodniach pobytu z rodziną zabrano ją do domu
dziecka we wsi Spasporub nad rz. Porub. Nauka w szkole rosyjskiej, po lekcjach obowiązkowa praca w kołchozie.
W maju 1944 wyjazd z rodziną do Krasnojarskiego Kraju. Repatriacja w 1946.
ZS 824
Leontyna Witkowska
ur. 1930, z d. Podgórska
Łódź, 1993
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Kiwerce (pow. Łuck, woj. wołyńskie) do sowchozu Bieregowoje, Ferma
nr 1 (obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Praca w tuczarni świń, przy hodowli krów, sianokosach, żniwach. Choroby
autorki. Repatriacja w 1946.
ZS 825
Zofia Wasilewska
ur. 1914
Łódź, 1993
225
Lata 1940–46. Deportacja autorki z dziećmi 13.04.1940 ze wsi Klesów (pow. Sarny, woj. wołyńskie) do kołchozu Frunze (rej. Ordżonkidze, obw. kustanajski, Kazachska SRR). Przeniesienie do sowchozu Arszały, 40 km od m. Frunze. Po
„amnestii” w 1941 wyjazd „za Ural”. Pobyt w kołchozie Błogosławienka k. Czkałowa. Działalność w ZPP — organizacja
polskiej szkoły. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 826
Maria Augustyniak
ur. 1907
Łódź [?], 1993
Lata 1940–45. Deportacja 13.04.1940 z Bielska Podlaskiego (woj. białostockie) do kołchozu im. Mołotowa we wsi
Borki (obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). Przeniesienie do kołchozu w Bienitkor, następnie pobyt w m. Smirnowo (między Akmolińskiem a Pietropawłowskiem) do 1945. Przyjazd do Polski w lutym 1945.
ZS 827
Andrzej Klein
ur. 1926
Łódź, 1993
Załączniki: kopia artykułu z rysunkami ojca autora, korespondencja z ZS
Lata 1941–47. Wywiezienie autora z matką 19.06.1941 z Białegostoku do Ałtajskiego Kraju. Pobyt w sowchozie
150 km od Bijska (rej. Jelcowka, Ałtajski Kraj). Na początku 1942 przeniesienie do Bijska. Od maja w armii Andersa,
ewakuacja do Iranu. Pobyt w Junackiej Szkole Kadetów w Palestynie. Pod koniec 1943 wyjazd do Anglii. W 1947
powrót do Polski.
ZS 828
Janina Małowiejska
ur. 1925, z d. Szale
Łódź, 1993
Lata 1945–47. Aresztowanie 8.03.1945 w Poznaniu. Transport ze Świebodzina do obw. swierdłowskiego. Pobyt
w obozie Stupino k. Wierchoturje. Praca w szpitalu w charakterze pielęgniarki. Jesienią 1946 przeniesienie do obozu
Chudiakowo — praca w lesie. W październiku 1947 wyjazd do Polski transportem z Wierchoturje.
ZS 829
Albin Rydzyński
ur. 1930
Pabianice, b.d.p.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Bojanówka (pow. Równe, woj. wołyńskie). Pobyt na zesłaniu
w obw. wołogodzkim [posiołek Onieżskij]. Praca przy uprzątaniu gałęzi po wyrębie drzew. Po „amnestii” w 1941 przesiedlenie do m. Nukus (Uzbecka SRR) i skierowanie do pracy w sowchozie. Latem 1946 powrót do Polski.
ZS 830
Aniela Tałałas
ur. 1931, z d. Sierańska
Łódź, 1993
Lata 1940–42. Deportacja 10.02.1940 z osady Ogólec (pow. Kosów Poleski, woj. poleskie) do posiołka Szubunia
(obw. archangielski). Po „amnestii” w 1941 wyjazd do Kotłasu, skąd rodzina wyruszyła do Uzbeckiej SRR. Pobyt
w kolejnych kołchozach. W sierpniu 1942 ewakuacja z armią Andersa do Pahlewi. Wyjazd z Bombaju do Afryki
Wschodniej. Do 1945 pobyt z rodziną w osiedlu Abercorn (Rodezja), a do 1947 w internacie w Lusace. W 1947
powrót do Polski.
226
ZS 831
Anna Bator
ur. 1915, z d. Truszel
Aleksandrów (woj. łódzkie), 1992
Lata 1940–46. Deportacja autorki z rodziną 10.02.1940 ze wsi Kołki (pow. Łuck, woj. wołyńskie) do m. Tot’ma
(obw. wołogodzki). Pobyt na zesłaniu w posiołkach — Chołm i Urwasz. W 1944 wyjazd do Uzbeckiej SRR. Choroba
i pobyt w szpitalu w m. Kokand. Pobyt w sowchozie w obw. namangańskim. Powrót do Polski w czerwcu 1946.
ZS 832
Marianna Czubryt
ur. 1928, z d. Łobodzińska
Łódź, 1993
Załączniki: kopia dokumentu, wiersz autorki, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Mościska (woj. lwowskie) do wsi Ananiewka (rej. Urick, obw. kustanajski,
Kazachska SRR). Przez dwa lata nauka w szkole, następnie praca w fabryce walonek i przy wyrębie lasu. W 1943 przeniesienie do Kustanaju. Od października 1944 pobyt w obw. kijowskim na Ukrainie. Repatriacja 10.02.1946.
ZS 833
Teresa Tomczyk
ur. 1931, z d. Fangrat
Łódź, 1997
Załączniki: kopie dokumentów, uzupełnienie wspomnień
Lata 1952–56. Wywiezienie autorki z rodziną na początku kwietnia 1952 ze wsi Janowo (Litewska SRR) do kołchozu Kalinin w obw. czymkienckim (Kazachska SRR). Praca w charakterze pomocnika geodety. W połowie 1952 pobyt
w szpitalu w Taszkiencie. Repatriacja w październiku 1956.
ZS 834
Antoni Puzewicz
ur. 1925
Wspomnienia Gryciuny–Mejszagoła–Wilno i z łagrów w ZSRR
Bydgoszcz, 1997 [?]
mps, kopia, 195 s.
Lata 1944–58. Aresztowanie 24.12.1944 w Wilnie za przynależność do AK. Transport z więzienia na Łukiszkach
do obozu nr 0321 w osiedlu Jełszanka pod Saratowem. Praca przy kopaniu rowów pod gazociąg Saratow–Moskwa.
Od maja do września 1945 pobyt w szpitalu. W połowie października 1945 przeniesienie do obozu w Kutaisi (Gruzińska SRR). Praca przy budowie fabryki samochodów. W sierpniu 1946 nieudana próba ucieczki. W marcu 1947 udział
w buncie więźniów. W maju 1947 odesłanie do obozu nr 270 k. Borowicz (obw. nowgorodzki). 9.06.1947 udana
ucieczka do Wilna, skąd autor dociera do rodzinnej wsi Gryciuny. W 1949 zdobycie legalnych dokumentów. Jesienią
powstanie kołchozu, w skład którego weszła wieś Gryciuny. Wyjazd do Polski w grudniu 1958.
ZS 835
Józef Kopacz
ur. 1921
Lubycza Królewska (woj. zamojskie), b.d.p.
mps, kopia, 1 s.
Załączniki: życiorys, kopie dokumentów i zdjęć
Lata 1940–43. Krótki opis losów autora przedstawiony w dokumentach. Deportacja 10.02.1940 z m. Towarnia
(pow. Dobromil, woj. lwowskie) do posiołka niedaleko m. Nowojagodnoje (rej. Znamienskoje, obw. omski). Autor
pracuje w leśnictwie Bolszaja Prystań, przy budowie osiedla Ust’-Szisz, następnie jako cieśla w m. Cziornołuczije.
Od 1943 służba w armii Berlinga. W 1954 przeniesienie do rezerwy w stopniu kapitana.
ZS 836
Danuta Groblewska
ur. 1931, z d. Krętowska
Michałowo (woj. białostockie), 1997
227
Załączniki: kopia koperty z lat 40., korespondencja z ZS
Lata 1941–46. Deportacja 17.06.1941 ze wsi Pietruki (woj. białostockie). Pobyt na zesłaniu w osadzie Biały Jar
(obw. tomski). W 1945 przewiezienie do rejonu Lipieck i skierowanie do sowchozu Krasnyj Kołos (obw. woroneski).
Praca latem w polu, zimą przy przebieraniu warzyw i ziemniaków. Repatriacja w lutym 1946.
ZS 837
Rodrycjusz Gerlach
ur. 1926
Wspomnienia z wywózki i pobytu na Syberii w latach 1940–1946
b.m.p., 1989–90
mps, kopia, 180 s.
Załączniki: kopie dokumentów i zdjęć, kopia mapy, kopie wycinków prasowych, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Mazury (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do posiołka Tieja (Krasnojarski Kraj). Warunki życia na zesłaniu, praca w lesie, zdobywanie pożywienia, życie religijne. Jesienią 1941 przeniesienie do m. Ujar. Aresztowanie ojca w 1943. Powołanie do wojska w lutym 1944. Powrót rodziny do Polski w 1946.
ZS 838
Maria Wyszywacz
ur. 1910, z d. Aramowicz
Łódź, 1991
Lata 1941–46. Deportacja autorki z mężem 15.06.1941 z Wilna do Ałtajskiego Kraju. Mieszkanie i praca w okolicy
m. Topczicha (na płd. zach. od Barnaułu). Repatriacja w maju 1946.
ZS 839
Helena Witos
ur. 1930, z d. Nawarycz
Łódź, 1996
Lata 1940–44. Wywiezienie autorki z rodziną 13.04.1940 ze wsi Botowo (pow. Pińsk, woj. poleskie) do wsi Biełojarka
(rej. Wiszniewka, obw. celinogradzki). Nauka w szkole rosyjskiej zimą, a latem praca w polu. Na początku 1944 dzięki
staraniom ojca wyjazd do Połtawy, repatriacja w październiku 1944.
ZS 840
Helena Hutnik
ur. 1908, z d. Michałowska
Michałowo (woj. białostockie), b.d.p.
rkps, oryg., 2 s.
Lata 1940–48. Deportacja 13.04.1940 z Druskienik (pow. Grodno, woj. białostockie) do wsi Obuchowka (rej. Kellerowka, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). Praca w charakterze „dziesiętnika” w kołchozie im. Szewczenki. W 1942
ewakuacja z armią Andersa do Iranu. Pobyt w Pahlewi, wyjazd do Indii, a następnie do Wielkiej Brytanii. 13.11.1948
powrót do Polski.
ZS 841
Helena Janowiak
ur. 1926, z d. Stawowy
Dać świadectwo prawdzie
Tychy, 1989–90
mps, kopia, 20 s.
Lata 1940–46. Deportacja autorki z rodziną w kwietniu 1940 ze wsi Maszów (pow. Luboml, woj. wołyńskie)
do m. Garaż (rej. Makarjew, obw. iwanowski). Warunki pobytu i pracy na zesłaniu. Próba zorganizowania ucieczki.
Przeniesienie w kwietniu 1943 do posiołka Pobojeszna. Zatrudnienie w domu dziecka jako wychowawczyni, a następnie kierowniczki. 15.08.1944 wyjazd do kołchozu Isupowo (rej. Arzamas, obw. gorkowski). W styczniu 1945
skierowanie na 6-miesięczny kurs dla pielęgniarek w m. Arzamas. Po powstaniu ZPP autorka zostaje sekretarzem
228
koła. W czerwcu 1945 powrót do kołchozu Isupowo i podjęcie pracy pielęgniarki. Przeniesienie do wsi Nowyj Usad.
ZS 842
Aleksandra Kubiak
ur. 1927, z d. Tatarow
Wspomnienia z zesłania 1940–1946
Tychy, b.d.p.
rkps, oryg., 10 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Luboml (woj. wołyńskie) do specposiołka Krasnyj Okuń (rej. Karpogory,
obw. archangielski). Praca zimą przy wyrębie lasu, latem przy spławie drewna. Po „amnestii” przeniesienie do wsi
Karpogory. Od 1942 pobyt w kołchozie. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 843
Lucyna Marks
ur. 1933, z d. Holszańska
Łódź, 1997
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Jaworów (woj. lwowskie). Pobyt na zesłaniu w posiołku Dżusała
(rej. Kos-Istek, obw. aktiubiński, Kazachska SRR). Kontakty z zesłańcami różnych narodowości. Po powstaniu ZPP
nadzieja na powrót do Polski. W 1944 wyjazd z Kazachstanu z transportem, który został zatrzymany i skierowany
na Ukrainę. Pobyt we wsi Nowogriegoriewka (rej. Wozniesiensk, obw. nikołajewski). Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 844
Irena Korolewska
ur. 1921
Życie przez mękę
Białystok, 1997
Lata 1940–43. Deportacja 13.04.1940 z Bliskowszczyzny (pow. Wołkowysk, woj. białostockie) do Kazachstanu. Szczegółowy opis transportu i pobytu na zesłaniu w sowchozie im. Kirowa, 30 km od m. Letowka (obw. siewierokazachski).
Praca m.in. w polu, przy bydle i trzodzie. W 1943 autorka wstępuje do armii Berlinga.
ZS 845
Tadeusz Zawadzki
ur. 1928
Tychy, 1995
rkps, oryg., 20 s.
Lata 1940–46. Krótkie opisy losów członków rodziny autora. Deportacja 13.04.1940 z m. Marcinkańce (pow. Grodno,
woj. białostockie) do wsi Rozowka (rej. Kellerowka, obw. kokczetawski, Kazachska SRR). Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 846
Ignacy Żytkiewicz
ur. 1920
Łódź, 1997
mps, kopia, 6 s.
Lata 1939–48. Uczestnik kampanii wrześniowej. Wzięcie do niewoli sowieckiej w Pińsku, pobyt w obozie w Ostaszkowie. W grudniu 1939 przekazanie jeńców Niemcom. Pobyt na robotach przymusowych w m. Kigierheim (Hesja)
— autor pracuje jako robotnik leśny, pomocnik ogrodnika. Po zakończeniu wojny wyjazd do Holandii do pracy
w kopalni. Powrót do Polski w 1948.
ZS 847
Mirosława Maciąg
ur. 1928, z d. Zawałkiewicz
Przez Zbrucz za Ural. Tułacze wspomnienia wschodniej kresowianki
229
b.m.p., 1989
mps, kopia, 20 s. (w tym 11 s. ilustracji)
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Zaleszczyki (woj. tarnopolskie) do sowchozu Wtaraja Piatiletka (rej. Nowa
Szulba, obw. semipałatyński, Kazachska SRR). Po „amnestii” wyjazd wiosną 1942 na południe, do armii Andersa.
Do Uzbekistanu autorka dotarła po ewakuacji wojska do Iranu. Wyjazd do Samarkandy, pobyt w kołchozie Ułus,
a następnie w m. Kattakurgan. Przyjęcie do ochronki na prawach dochodzącej. W maju 1943 pobyt w szpitalu. Wiosną
1944 praca w pomocniczym gospodarstwie rolnym. Od lipca 1944 praca w miejskim sanepidzie. Rozpoczęcie nauki
w polskiej szkole. Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 848
Janina Klem
ur. 1925, z d. Pilecka
Wspomnienia sybiraczki
mps, kopia, 14 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Pogibło (pow. Sokółka, woj. białostockie) do posiołka Udacznyj
(rej. Tajszet, obw. irkucki). Po „amnestii” autorka wyjechała w lutym 1942 do Kazachskiej SRR i zamieszkała w wagonie na stacji Kuszmurun (rej. Siemioziornoje, obw. kustanajski). Praca przy załadunku węgla, a następnie jako
dyspozytor smaru. W 1943 przybycie transportu Czeczenów, na temat których autorka wypowiada się negatywnie.
Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 849
Adam Zalecki
ur. 1925
Tychy, 1992
mps, kopia, 8 s.
Lata 1947–48. Aresztowanie 9.02.1947 we wsi Porojść (Litewska SRR) za posiadanie antyradzieckiej ulotki. Więzienie
w Trokach i na Łukiszkach w Wilnie. W czerwcu wyrok 10 lat ITŁ. Pobyt w łagrach w rej. Workuty (Komi ASRR). Zwolnienie 28.06.1948 i odesłanie do Polski.
ZS 850
Jadwiga Kołodziejczak
ur. 1931, z d. Ulewicz
Łódź, 1992
Lata 1952–57. Autorka i jej rodzina zostali objęci akcją rozkułaczania przez władzę sowiecką na początku 1949. Ojciec został aresztowany w końcu 1949 i skazany na 8 lat ITŁ. Matkę aresztowano w grudniu 1951 i skazano na 15 lat
ITŁ. Autorkę z rodzeństwem deportowano w kwietniu 1952 ze wsi Brażelce (pow. Lida) do Kazachskiej SRR. Przebywała w kołchozie im. Kirowa (rej. Pachta-Aralski, obw. czymkiencki). W 1953 połączyła się z matką i ojcem, których
na mocy amnestii po śmierci Stalina zwolniono z łagrów. W styczniu 1957 powrót do Polski.
ZS 851
Halina Krajewska
ur. 1923, z d. Adamczyk
Iława, 1997
mps, kopia publikacji, 1 s.
Załączniki: oryg. dokumentu, kopie dokumentów, kopia zdjęcia, kopia listu z 1942, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja autorki z matką w kwietniu 1940 z Kobrynia (woj. poleskie) do Kazachskiej SRR. Pobyt
na zesłaniu w posiołku nr 32 (obw. siewierokazachski). Repatriacja w 1946.
ZS 852
Bolesław Makowski
ur. 1924
Wyrwani z korzeniami
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 172 s.
Załączniki: życiorys autora, korespondencja z ZS
230
Lata 1940–42. Zbeletryzowana opowieść o losach deportowanej rodziny. Wywiezienie 10.02.1940 z m. Horyce
(pow. Kobryń, woj. poleskie) do posiołka Nucht-Oziero (obw. archangielski). Po „amnestii” wyjazd na południe,
pobyt w kołchozie w okolicach Buchary (Uzbecka SRR). Po kilku miesiącach wstąpienie do armii Andersa. Ewakuacja
pozostałych członków rodziny do Iranu, następnie do Indii i Meksyku.
ZS 853
Leonarda Śnieżko
ur. 1927, z d. Soroka
Łódź, 1997
mps, kopia, 4 s.
Lata 1952–56. Autorkę z rodziną po akcji rozkułaczania deportowano 25.04.1952 z m. Ostrowiec (Litewska SRR)
do Kazachskiej SRR. Pobyt w kołchozie Kyzyłaskier (rej. Kielesskij, obw. czymkiencki). Praca m.in. przy czyszczeniu
rowów nawadniających, na polach bawełny. Repatriacja w 1956.
ZS 854
Łucja Walczak
ur. 1926, z d. Sobierajska
Zgierz, 1993
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Rokitno (pow. Grodno, woj. białostockie) do posiołka nad rz. Kośwa
(rej. Dobriańsk, obw. mołotowski). Praca przy uprzątaniu lasu. Po „amnestii” wyjazd do Kazachstanu. Pobyt w kołchozie Kizel (obw. czymkiencki) — głód, marnotrawstwo, prymitywizm Kazachów. Repatriacja w 1946.
ZS 855
Zenon Żukowski
ur. 1935
Wilno, 1997
mps, kopia, 15 s.
Lata 1939–97. Obraz życia codziennego na Wileńszczyźnie w czasie wojny. Represje sowieckie po 1944 roku, kolektywizacja. Nauka w szkole rosyjskiej w Niemenczynie. Aresztowanie w sierpniu 1951 za działalność w tajnej organizacji młodzieżowej. Przesłuchania w Niemenczynie i Wilnie. Po wyroku — 10 lat ITŁ, odesłanie do Wiatłagu (obw.
kirowski). Pobyt w podobozie „Sorda-2”, gdzie autor wykorzystuje swoje uzdolnienia plastyczne. W 1954 powrót do
domu we wsi Gudele (pow. Wilno). Praca w Domu Kultury w Wilnie, kariera zawodowa. Represje komunistyczne wobec
Polaków mieszkających na Litwie.
ZS 856
Teresa Pers
ur. 1928, z d. Wieleńczyc
Ryga (Łotwa), 1997
rkps, kopia, 40 s.
Załączniki: kopie dokumentów, wiersze autorki, korespondencja z ZS
Lata 1939–58. Losy rodziny w czasie okupacji sowieckiej i niemieckiej. Działalność autorki w AK w Porzeczu na Grodzieńszczyznie. Aresztowanie w grudniu 1945, więzienie w Grodnie. Przesłuchania, wyrok 10 ITŁ. Pobyt w więzieniu
w Orszy, w łagrach k. Tajszetu i Bracka (obw. irkucki). Praca w tajdze, budowa nasypu kolejowego. Stosunki między
więźniarkami różnych narodowości. Epidemia w obozie. Przeniesienie do łagru nad rz. Orchon niedaleko m. Suche
Bator (Mongolia). Budowa kolei żelaznej. Poprawa warunków łagrowych, paczki od rodzin, prace plastyczne autorki. Etap do Nowosybirska. Kontakty z represjonowanymi Estończykami. Zwolnienie latem 1954 z zakazem meldunku
w rodzinnych stronach. Osiedlenie w Rydze.
ZS 856a
Władysław Pers
ur. 1918
Ryga, 1997
rkps, oryg., 4 s.
Lata 1930–57. Losy autora zamieszkałego w Dyneburgu [Daugavpils]. Współpraca z AK Okręgu Wileńskiego. Aresztowanie w styczniu 1953 w Rydze i wywiezienie do łagru w Mordwińskiej ASRR. Zwolnienie w lipcu 1956.
231
ZS 857
Janina Chmielewska
ur. 1928, z d. Charlińska
Moja droga krzyżowa przez „nieludzką ziemię”
Płock, 1997
mps, kopia, 10 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Lida (woj. nowogródzkie) do Kazachskiej SRR. Początkowo rodzina
przebywała w kołchozie im. Telmana (rej. Bułajewo, obw. siewierokazachski). Od listopada 1941 w m. Karaoba
(rej. Urick, obw. kustanajski). W październiku 1943 przeniesienie do m. Toboł (rej. Taranowsk, obw. kustanajski).
Od listopada 1944 pobyt w sowchozie w rej. Borowaja (obw. charkowski, Ukraińska SRR). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 858
Danuta Kleinrok
ur. 1930
b.m.p., 1942–46
mps, kopia, 57 s. (przepisany dziennik)
Załączniki: lista zesłańców, kopie stron z oryg. dziennika, kopia dokumentu, notka biograficzna, korespondencja z ZS
Lata 1942–46. Dziennik pisany podczas zesłania w latach 1942–46. Deportacja w czerwcu 1940 ze Lwowa do Krasnouralska (obw. swierdłowski). Opis życia na zesłaniu, codziennych zajęć, ważniejszych wydarzeń. W październiku 1944
przeniesienie na Ukrainę, do sowchozu w obw. chersońskim. Powrót do Polski na początku 1946.
ZS 859
Mieczysław Wutke
ur. 1927
Łódź, 1991
Lata 1940–46. Wywiezienie z rodziną 13.04.1940 z m. Słonim (woj. nowogródzkie) do Kazachskiej SRR. Pobyt w kołchozie Sowług (rej. Priesnowka, obw. siewierokazachski). Autor pracuje m.in. przy karczowaniu pni drzew, jako traktorzysta, pastuch, woziwoda, kowal. Pomoc ze strony zesłanych Rosjan. Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 860
Stefan Chromniak
ur. 1932
Gostynin, 1991
rkps, kopia, 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Zboiska (pow. Sokal, woj. lwowskie) do posiołka Rieczuszka (obw. archangielski). Pobyt dzieci w „dietdomie” w Czerewkowie od grudnia 1940, a od 1942 w polskiej ochronce w m. Tiesowaja.
Przeniesienie sierocińca do Stawropola nad Wołgą (obw. kujbyszewski). Powrót do Polski w 1946 z transportem Domu
Dziecka w Czkałowsku.
ZS 861
Olimpia Pakuła
ur. 1926, z d. Gładkowska
Łódź, 1997
mps, kopia, 4 s.
Lata 1951–56. Deportacje „kułaków” z Wileńszczyzny w 1951. Aresztowanie 19.01.1952 autorki ukrywającej się u rodziny. Transport z Mejszagoły do Tomska. Pobyt w posiołkach Czeremoszka i Toja (obw. tomski). Spotkanie z rodziną.
Praca przy spławianiu drewna rzeką Toja, przy wyrębie lasu, w kołchozie. Repatriacja w 1956.
ZS 862
Wanda Ozdoba
ur. 1935, z d. Niewierowska
Łódź, 1996
232
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Jodańce (pow. Lida, woj. nowogródzkie). Pobyt na zesłaniu w posiołkach Zołotaja Gorka i Toporok (obw. irkucki). Zdobywanie przez matkę pożywienia w okolicznych wsiach. Choroby
dzieci, śmierć ojca. Pobyt w rosyjskim domu dziecka i powrót do matki. Repatriacja 1946. Losy autorki w powojennej Polsce.
ZS 863
Wiktoria Owczarek
ur. 1927, z d. Obrębska
Wspomnienia
Łódź, b.d.p.
Lata 1943–45. Okupacja niemiecka — wywiezienie w kwietniu 1943 na roboty przymusowe do Pasymia (Prusy
Wschodnie). Przejście frontu, spotkania z Sowietami. Aresztowanie w styczniu 1945. Pobyt w obozie w Ciechanowie.
Transport przez Charków do obozu k. Szatury (obw. moskiewski). Praca przy torfie. Pobyt w szpitalu. Powrót do Polski
w 1945.
ZS 864
Antoni Ossowski
ur. 1930
Syberyjski epizod
Warszawa, 1989
mps, kopia, 46 s.
Lata 1941–46. Deportacja 21.06.1941 z m. Kamieniec Litewski (pow. Brześć, woj. poleskie) do obw. tomskiego.
Do jesieni 1941 pobyt na zesłaniu w kołchozie koło m. Togur (rej. Kołpaszewo). Warunki bytowe, praca w polu.
Przeniesienie do Toguru, gdzie rodzina przebywała do 1944. Kontakty z zesłanymi Łotyszami i Estończykami.
Nauka w szkole rosyjskiej. W czerwcu 1944 dzięki pomocy ZPP wyjazd do Stawropolskiego Kraju. Repatriacja
w marcu 1946.
ZS 865
Halina Suchodolska
ur. 1928, z d. Tomczyńska
10 lutego 1940 – początek drogi
USA, b.d.p.
mps, kopia, 31 s.
Lata 1940–48. Deportacja 10.02.1940 z osady Chylin (pow. Stolin, woj. poleskie) do obw. archangielskiego. Pobyt
na zesłaniu w posiołku Jagwiel, przeniesienie w marcu 1940 do posiołka Witiunino, na wschód od Kotłasu. Praca rodziców przy wyrębie lasu, nauka w szkole młodszego rodzeństwa. Autorka wykonywała prace porządkowe w posiołku.
Po „amnestii” wyjazd 22.01.1942 do Uzbeckiej SRR. Ewakuacja z polskim sierocińcem do Pahlewi. Wyjazd przez
Teheran, Abadan, Karaczi do Tanganiki. W połowie września 1943 transport do osiedla Abercorn w Północnej Rodezji.
W 1948 wyjazd do Anglii.
ZS 866
Czesław Kośmiński
ur. 1920
Zakopane, 1990
mps, kopia, 47 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopia szkicu obozu, korespondencja z ZS
Lata 1945–48. Aresztowanie w lutym 1945 we Lwowie za działalność w AK. Wywiezienie w czerwcu 1945 do łagru
w Uchcie (Komi ASRR). Warunki życia w łagrze, praca w kopalni. Powrót do Białej Podlaskiej w maju 1948.
ZS 867
Władysław Woźniak
ur. 1914
Magistrala Peczora–Workuta
Nysa, 1989
mps, kopia, 40 s.
Załączniki: kopia zdjęcia, kopia dokumentu
233
Lata 1939–49. Aresztowanie na granicy z Rumunią 8.12.1939 i uwięzienie w Czortkowie (woj. tarnopolskie). W lutym
1940 przewiezienie do m. Bełty (obw. odeski, Ukraińska SRR), skąd w czerwcu autor trafił do więzienia w m. Kirowograd. W sierpniu 1940 wyrok — 5 lat ITŁ, odesłanie do Pieczorłagu w Komi ASRR. Pobyt w łagpunkcie k. Abiezi. Praca
przy budowie kolei do Workuty. 21.09.1941 zwolnienie z obozu na podstawie „amnestii”. Wstąpienie do armii Andersa
w m. Kermine. W kwietniu 1942 ewakuacja do Iranu, a stamtąd do Palestyny. Powrót do Polski w 1949.
ZS 868
Józef Ziembicki
ur. 1921
Tragedia polskiej wsi Greczany
Chmielnickij (Ukraina), 1997
mps, kopia, 9 s.
Załączniki: spis osób represjonowanych w latach 1937–38, korespondencja z ZS
Lata 1927–93. Losy Polaków po I wojnie światowej we wsi Greczany pod Płoskirowem (obw. chmielnicki, Ukraińska
SRR). Deportacje do Kazachstanu w latach 30., przymusowe przesiedlenia „wrogów narodu”, represje powojenne.
Wydane w: Ojczyzno kochana, poszukaj swoich dzieci, Warszawa 1996.
ZS 869
Maria Rusel
ur. 1929, z d. Kalinowska
Michałowo (woj. białostockie), 1997
mps, kopia, 2 s.
Załączniki: oryg. dokumenty, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Nowa Wola (woj. białostockie) do obw. archangielskiego. W 1941 wyjazd
do Kazachstanu i skierowanie do kołchozu Żenekanus (k. Karagandy). Przeniesienie do kołchozu Sowiet we wsi Astrachanka (obw. siewierokazachski). Praca latem w polu, zimą przy przerzucaniu zboża w magazynach kołchozowych.
ZS 870
Halina Łupinowicz
ur. 1925, z d. Rudawiec
Skrzywdzeni
Gliwice, 1985
mps, kopia, 52 s.
Załączniki: kopie listów z zesłania, kopie dokumentów, wiersze sybirackie matki autorki, korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Deportacja 13.04.1940 z Grodna do Kazachskiej SRR. Pobyt na zesłaniu w kołchozie Lubimowka
(obw. kokczetawski). W 1941 przeniesienie do m. Atbasar (obw. celinogradzki). Od września 1943 pobyt w m.
Kuszmurun (obw. kustanajski). W 1944 wyjazd rodziny do Karagandy. Repatriacja w maju 1946.
ZS 871
Maria Sobiecka
ur. 1928, z d. Mogielnicka
Kąty Wrocławskie, 1997
mps, kopia, 9 s.
Załączniki: kopie dokumentu, map i zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Niestanice (pow. Radziechów, woj. tarnopolskie) do obw. pawłodarskiego
(Kazachska SRR). Pobyt na zesłaniu początkowo w pomieszczeniach cegielni Kirzawod, a następnie od początku 1941
w posiołku Majkain. Praca w zakładzie krawieckim „Krasnyj Szwiejnik”. Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 872
Stefania Skrętowicz
ur. 1922, z d. Trudzińska
Samarytanka
Sadków (woj. wrocławskie), 1997
mps, kopia, 14 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Tiutków (pow. Trembowla, woj. tarnopolskie) do obw. semipałatyńskiego
(Kazachska SRR). Pobyt na zesłaniu w m. Kokpiekty. Praca m.in. przy budowie drogi kolejowej, przy wyładunku zboża.
234
ZS 873
Henryk Kostecki
ur. 1921
Wspomnienia z pobytu w obozach Stalina
Warszawa, 1989
mps, kopia, 19 s.
Lata 1944–46. Aresztowanie za przynależność do AK w listopadzie 1944 w Międzyrzecu (pow. Radzyń Podlaski,
woj. lubelskie). Pobyt w podobozach Szybotowo, Jogła, Kowanka k. Borowicz (obw. nowgorodzki). Wiosną 1946
wyjazd do Polski.
ZS 874
Danuta Nieruchaj
ur. 1938, z d. Kazaryn
Wrocław, 1997
mps, kopia, 7 s., (2 egz.)
Załączniki: kopie zdjęć, kopia dokumentu
Lata 1952–56. Autorka deportowana z rodziną w czasie akcji rozkułaczania w kwietniu 1952 ze wsi Jatwieś
(Białoruska SRR). Pobyt na zesłaniu w kołchozie w Kazachstanie. Kontakty z zesłańcami różnych narodowości.
Od 1955 starania o powrót do Polski. Repatriacja we wrześniu 1956.
ZS 875
Edward Kruk
ur. 1930
Wrocław, 1997
mps, kopia, 8 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Wola Ostrowicka (pow. Luboml, woj. wołyńskie) do posiołka Jeżma
(rej. Pinega, obw. archangielski). Nauka w szkole rosyjskiej. Po „amnestii” w końcu września 1941 autor z rodziną
przenosi się do m. Pinega. Praca w tartaku. W lutym 1942 wyjazd do Kazachstanu, pobyt początkowo we wsi Dżana-Daur, a następnie w m. Martuk (obw. aktiubiński). Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 876
Czesław Broniek
ur. 1921
Wrocław, 1997
Załączniki: kopia mapki okolic Borowicz, korespondencja z ZS
Lata 1944–46. Aresztowanie za przynależność do AK w listopadzie 1944 we wsi Przytoczno (pow. Łuków, woj. lubelskie). Więzienie w Przemyślu, odesłanie do obozu w Borowiczach (obw. nowgorodzki). Praca przy kopaniu dołów pod
słupy wysokiego napięcia, transporcie bali drzewa. Jesienią 1949 przeniesienie do pracy w kopalni. Powrót do Polski
w marcu 1946.
ZS 877
Jakub Gordon
ur. 1915
Wrocław, 1997
Lata 1940–46. Deportacja w lutym 1940 do posiołka Ługowskoj (rej. Wielsk, obw. archangielski). Praca przy wyrębie
i obróbce drewna, załadunku wagonów. Po „amnestii” w 1941 wyjazd do Kazachskiej SRR. Pobyt w kołchozie Kumalikas (obw. czymkiencki). Kontakty z Uzbekami. Praca przy uprawie bawełny. W 1942 wyjazd do pracy w kopalni
k. Czymkientu. Repatriacja w 1946.
ZS 878
Maria Liput
ur. 1928, z d. Jankowska
Wspomnienia z dziecinnych lat
Płock, 1997
235
mps, kopia, 16 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Tarnopola do obw. pawłodarskiego (Kazachska SRR). Pobyt na zesłaniu kolejno w dwóch wsiach: Karabad i Izwioska. Odesłanie do domu dziecka w m. Majsk. W połowie 1941 powrót
do matki. Praca w kołchozie. Wywiezienie do kopalni rudy żelaza w obw. wostocznokazachskim. Wiosną 1943 autorka
ucieka z kopalni do wsi Biała k. Ust’-Kamienogorska. Zimą 1943 przenosi się do Ust’-Kamienogorska, gdzie pracuje
w miejscowym teatrze. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 879
Halina Stangret
ur. 1926, z d. Koniuszewska
Wrocław, 1997
mps, kopia, 10 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Skomorocha (pow. Kamień Koszyrski, woj. poleskie) do posiołka Siennoj (rej. Karpogory, obw. archangielski). Praca w żłobku i w charakterze listonosza. W marcu 1943 przeniesienie
do m. Karpogory, gdzie autorka pracuje jako sprzątaczka w szkole. W maju 1944 wyjazd do Ukraińskiej SRR. Pobyt
w kołchozie Sasenowka (obw. połtawski). Repatriacja w lutym 1946.
ZS 880
Bolesław Jajkowski
ur. 1913
Pabianice, 1997
Lata 1944–56. Aresztowanie 31.12.1944 w Łucku (woj. wołyńskie) za przynależność do AK. Wyrok 10 lat ITŁ. W czerwcu 1945 odesłanie do więzienia w Kijowie, następnie do łagru przejściowego w Mołotowsku (obw. archangielski).
W listopadzie 1945 pobyt w porcie Dudinka. Praca przy przenoszeniu płyt miedzi, obróbce kłód drewna, wypalaniu węgla drzewnego. Warunki bytowania, praca ponad siły, nocne zbiórki i przeglądy więźniów. W 1950 odesłanie
do łagru w Norylsku. Pobyt w szpitalu. Od 1952 pobyt w łagrze dla inwalidów w m. Kajerkan. Wiosną 1953 przeniesienie do Bracka nad Bajkałem. W maju 1954 zwolnienie i skierowanie na zesłanie do Stawropola (Stawropolski Kraj).
Powrót do Polski w listopadzie 1956.
ZS 881
Henryk Paprocki
ur. 1914
Pabianice, 1992
Lata 1939–47. Udział w kampanii wrześniowej, wzięcie do niewoli 22.09.1939 w Kowlu, internowanie w obozie
w m. Dubno. Praca przy budowie drogi Lwów–Kijów. Od listopada 1939 do wiosny 1940 pobyt we wsi Omykany. Przeniesienie w kwietniu 1940 do wsi Jarmolińce (k. Płoskirowa) i skierowanie do prac przy budowie lotniska. W czerwcu
1941 przewiezienie do obozu w Starobielsku. W sierpniu 1941 przyjazd do Tockoje. Wstąpienie do armii Andersa.
Pobyt w m. Kagan (obw. bucharski, Uzbecka SRR), następnie w Czirakczi (obw. kaszkadaryjski). Ewakuacja do Iranu.
Pobyt w Palestynie, Egipcie i we Włoszech. W 1946 przyjazd do Anglii. Powrót do Polski w 1947.
ZS 882
Bronisław Nissenbaum
ur. 1917
Warszawa, 1996
mps, kopia, 4 s.
Lata 1939–45. Przeniesienie rodziny w listopadzie 1939 z Warszawy do Wasilkowa k. Białegostoku. Aresztowanie
przy próbie nielegalnego przekroczenia granicy. Pobyt w więzieniu w Białymstoku do sierpnia 1940. Transport przez
Orszę, Kotłas do Ustwymłagu w Komi ASRR. Praca przy wyrębie lasu, normy żywieniowe, pobyt w szpitalu obozowym.
Po „amnestii” praca w tartaku w Syktywkarze. W czerwcu 1944 przeniesienie do sowchozu w obw. woroneskim. Powrót do Warszawy w czerwcu 1945.
ZS 883
Teresa Mausolf
ur. 1932, z. d. Jaskuła
Córka legionisty. Syberia 1940–1946
236
Toruń, b.d.p.
rkps, oryg., 30 s.
Załączniki: kopie dokumentów, spis dzieci z domu dziecka w Zudiłowie, uzupełnienie wspomnień
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady wojskowej Władysin (pow. Grodno, woj. białostockie) do Ałtajskiego
Kraju. Pobyt na 24-tym uczastku, a po „amnestii” we wsi Krajuszki. Po śmierci matki i powołaniu ojca do armii Berlinga, autorka trafia w 1943 do domu dziecka w osadzie Zudiłowo (rej. Barnauł). Praca w gospodarstwie należącym
do domu dziecka. Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 884
Danuta Komassa
ur. 1930, z. d. Chariasz
Toruń, 1997
mps, kopia, 7 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.07.1940 z osady Drażno (pow. Słonim, woj. nowogródzkie) do posiołka Pierszynskij
(obw. archangielski). Praca przy paleniu gałęzi na zrębie, jako sprzątaczka w obozie więźniów rosyjskich. W maju
1944 przewiezienie do sowchozu Pieski (rej. Łochwica, obw. połtawski). Repatriacja w lutym 1946.
ZS 885
Krystyna Buniak
ur. 1927, z d. Maciejewska
Na zesłaniu w tajdze syberyjskiej
Toruń, 1997
mps, kopia, 10 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z majątku Możejkowo Wielkie (pow. Szczuczyn, woj. nowogródzkie) do obw.
tomskiego. Praca w tajdze przy zwałce drzewa. W kwietniu 1940 przeniesienie do chemicznego gospodarstwa leśnego
— pozyskiwanie żywicy. W 1945 autorka przeniosła się do m. Suzun. We wrześniu 1945 nauka w szkole polskiej zorganizowanej przez matki. Repatriacja w 1946.
ZS 886
Aldona Piaścińska
ur. 1928, z d. Pruska
Racula, 1997
mps, kopia, 10 s.
Lata 1940–47. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Smyków (pow. Dubno, woj. wołyńskie) do posiołka Talec (obw. archangielski). Po „amnestii” 5.09.1941 wyjazd do Uzbeckiej SRR. W połowie grudnia autorka dociera do Taszkientu, praca
w pobliskim kołchozie. Od kwietnia 1942 pobyt w polskim domu dziecka w Paj Arik. Ewakuacja przez Krasnowodsk
do Pahlewi w Iranie, następnie przez Teheran, Karaczi, Mombasę do Nairobi. Pobyt w osiedlu Koja w Ugandzie.
ZS 887
Helena Nikiel
ur. 1931, z d. Stopa
„Myśmy tutaj szli z...”
Gliwice, 1992
mps, kopia, 56 s.
Lata 1940–47. Deportacja 13.04.1940 z Brasławia (woj. wileńskie) do kołchozu Dubrownoje (rej. Mamlutka, obw.
siewierokazachski, Kazachska SRR). W czerwcu 1941 przeniesienie do osiedla Pietuchowo (na linii Akmolińsk–Kartały). W sierpniu 1942 wyjazd do Uzbekistanu. Pobyt w Jangi-Jul, skąd z armią Andersa przez Krasnowodsk autorka
dopłynęła do portu Pahlewi w Iranie. Pobyt w obozach w Teheranie, Ahwazie. Droga do obozu Tengeru w Tanganice.
Nauka w szkole handlowej. W lipcu 1947 powrót do Polski.
ZS 888
Janina Duma
ur. 1929, z d. Koncewicz
Osiem lat na obczyźnie
237
Wrocław, 1997
mps, kopia, 24 s.
Lata 1940–48. Deportacja 13.04.1940 z m. Brzuchowice (pow. Lwów) do kołchozu Kommunar w posiołku Łochwyckij
(obw. aktiubiński, Kazachska SRR). Praca w żłobku, ogrodzie i w polu. Po śmierci matki wiosną 1942 pobyt w polskim
domu dziecka w m. Akmir k. Aktiubińska. Jesienią 1942 przeniesienie do polskiego sierocińca w Aszchabadzie (Turkmeńska SRR). Ewakuacja z armią Andersa. Przez Teheran autorka trafia do Palestyny, gdzie od 1943 do 1947 przebywa
w polskiej szkole w Nazarecie. Latem 1947 wyjazd ze szkołą do Wielkiej Brytanii. 30.09.1947 zwolnienie z Polskich Sił
Zbrojnych. Powrót do Polski w czerwcu 1948.
ZS 889
Zofia Michalina Kalisz
ur. 1937, z d. Wierzyńska
Wspomnienia z okresu deportacji na Syberię
Toruń, 1997
mps, kopia, 33 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Zdołbica (pow. Zdołbunów, woj. wołyńskie) do m. Szyczenga
(obw. wołogodzki). Szczegółowe opisy warunków pobytu na zesłaniu. Po „amnestii” w końcu sierpnia 1941 przesiedlenie do wsi Piesianowo (rej. Iszym, obw. omski). Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 890
Aleksandra Giryn-Moryl
ur. 1932
Świadectwo prawdy
Ząbkowice, 1997
rkps (częściowo wierszowany), kopia, 17 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Uwiśle (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie) do posiołka Kuzjol
(rej. Kojgorodek, Komi ASRR). Po śmierci rodziców i brata pobyt w domu dziecka — Kuzjol, Miczurińsk, Stajewo oraz
Obłówka (obw. tambowski). Praca przy obróbce ściętych drzew, zbieranie jagód i grzybów, noszenie wody, „opieranie” wychowanków domu dziecka i równoczesna nauka w szkole. Repatriacja w 1946.
ZS 891
Ludwik Żak
ur. 1928
Turznice (woj. toruńskie), 1997
Lata 1945–46. Aresztowanie 2.02.1945 we wsi Biały Bór (pow. Grudziądz, woj. pomorskie), uwięzienie w Jabłonowie.
Pobyt w Ciechanowie. 28.02.1945 transport do obozu k. Jegoriewska (obw. moskiewski). Praca przy wyrębie lasu.
Kontakty z więźniami różnych narodowości. Pobyt w szpitalu. 18.08.1945 autor podejmuje próbę ucieczki. Pobyt
w areszcie, wywiezienie do obozu Siewiernaja Griwa. Skierowanie do karnej brygady. W październiku 1945 przeniesienie do obozu k. Szatury (obw. moskiewski), przydział do straży pożarnej. Zwolnienie 16.06.1946 i wyjazd do Polski.
Krótki pobyt w obozie pracy w Jaworznie.
ZS 892
Ludwik Konarski
ur. 1895
Wrocław, 1990
mps, kopia, 11 s.
Lata 1939–45. Aresztowanie jesienią 1939 w Białowieży. Pobyt w więzieniu w Białymstoku. Wyrok 8 lat ITŁ.
Od marca 1940 — więzienie w Smoleńsku. Transport w grudniu 1940 do łagru nr 9 w okolicy m. Ust’-Urt
(obw. swierdłowski). Pobyt w szpitalu. Zimą 1942 przeniesienie do łagru w obw. mołotowskim. Praca przy wyrębie
lasu. Zwolnienie w 1944 i droga do Polski — zdobywanie pożywienia, ubrania, biletów na podróż, praca m.in. przy
wytyczaniu trasy kolejki leśnej w Kiziełowskim leschozie, przy rozbudowie ośrodka szkolnego w Woroneżu. Powrót
238
ZS 893
Maria Homerska
Duszniki-Zdrój, 1990
mps, kopia, 6 s.
Załączniki: kopia dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Husaki (pow. Stołpce, woj. nowogródzkie) do posiołka Koskowo
(obw. archangielski). Opieka nad młodszym rodzeństwem. Po „amnestii” w 1941 przeniesienie rodziny w okolice stacji Ust’-Szonosza k. Wielska. W 1944 przesiedlenie do sowchozu Sosnowka (rej. Komsomolsk, obw. saratowski). Praca
w polu i gospodarstwie ogrodniczym. Powrót do Polski 23.04.1946.
ZS 894
Stanisław Kleczner
ur. 1923
Wrocław, b.d.p.
mps, oryg./kopia, 6 s. (2 egz.)
Lata 1940–45. Deportacja w kwietniu 1940 ze Lwowa do posiołka Fiediakowo nad rz. Wyczegdą. Jesienią 1940 próba
ucieczki. Więzienie w Kotłasie do marca 1941. Po skazaniu — 4 lata ITŁ — odesłanie do łagrów w Komi ASRR. Praca
w fabryce konserw Olenizawod w m. Ust’-Usa. Po „amnestii” zwolnienie z łagru we wrześniu 1941. Wcielenie do Armii
Czerwonej w Kamyszłowie i skierowanie na front. Pobyt w szpitalu i w domu opieki społecznej. Nakaz osiedlenia się
w Krasnoufimsku (obw. swierdłowski). Praca w piekarni. W 1945 nielegalny wyjazd do Lwowa (pod przybranym nazwiskiem), następnie przyjazd do Wrocławia.
ZS 895
Cecylia Różalska
ur. 1928
Wrocław, 1997
mps, kopia, 5 s.
Załączniki: oryg. zdjęcia, kopie zdjęć, kopie dokumentów, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Mańków (pow. Horochów, woj. wołyńskie) do posiołka Suchona
(obw. archangielski). Praca przy obróbce ściętych drzew. Po „amnestii” w listopadzie 1941 wyjazd do kołchozu Ordżonikidze (obw. saratowski). Praca w polu, przy hodowli krów i owiec, w magazynach zbożowych. W końcu 1942 przesiedlenie do rej. Kirowskij (obw. tałdykurgański, Kazachska SRR). Pobyt w sowchozie. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 896
Czesław Kwiatek
ur. 1926
Wrocław, 1997
mps, kopia, 6 s.
Lata 1940–43. Deportacja 10.02.1940 z m. Touste (pow. Skałat, woj. tarnopolskie) do wsi Bielajewo (rej. Objaczewo,
Komi ASRR). W maju 1940 przewiezienie w głąb tajgi do posiołka Sidorow, „kwartał 88”. Praca przy wyrębie lasu
i spławie drewna. Polowanie na ptaki jednym ze sposobów zdobycia pożywienia.
ZS 897
Bolesław Szeremeta
ur. 1915
Powroty do Lwowa
Wrocław, 1989
mps, kopia, 152 s.
Załączniki: broszura pt. Watażka, kopie zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1939–59. Niewola sowiecka od września 1939. Pobyt w obozie jenieckim Marganiec (obw. dniepropietrowski).
W czerwcu 1940 przeniesienie do obozu Mieżog (Komi ASRR). W lipcu 1940 ucieczka do Lwowa. Działalność w konspiracji. W marcu 1945 aresztowanie, pobyt w więzieniach we Lwowie, w Moskwie, Kijowie i ponownie we Lwowie.
15.09.1945 wyrok — kara śmierci zamieniona na 20 lat ITŁ. Przewiezienie do łagru w Dżezkazganie. Od lata 1948
pobyt w Spassku k. Karagandy. W październiku 1956 przeniesienie do Pot’my (Mordwińska ASRR). W marcu 1959
więzienie w Moskwie, następnie przekazanie stronie polskiej w Brześciu. Pobyt w więzieniu w Łęczycy — ponowne
rozpatrywanie oskarżeń sowieckich. Zwolnienie 10.04.1959.
239
ZS 898
Maria Gilecka
ur. 1916, z d. Poszytek
Czas bez dat
Wrocław, 1997
mps, kopia, 28 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Iwacewicze (pow. Kosów Poleski, woj. poleskie) do posiołka Chatoziero (rej. Jemieck, obw. archangielski). Pobyt na zesłaniu — praca przy wywózce drzewa z lasu, sianokosach,
roznoszeniu poczty po rejonie. Warunki bytowania, sposoby przetrwania, nadzór NKWD. Relacje między zesłańcami.
Od wiosny 1941 pobyt w posiołku Brin-Nawołok. W 1943 przymusowa paszportyzacja. Latem 1944 przeniesienie
na Ukrainę do sowchozu Krasnoje (rej. Czutowsk, obw. połtawski). Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 899
Zofia Krynicka-Kawczak
ur. 1912
Sześć lat wyrwanych z życia... Wspomnienia z tułaczki
Wrocław, 1989
mps, kopia, 72 s.
Załączniki: oryg. korespondencji z lat. 40, lista zesłańców, kopie korespondencji z lat 90., korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Deportacja 29.06.1940 z Bolechowa (pow. Dolina, woj. stanisławowskie) do osiedla Suchoj Łog
(rej. Zyrianskoje, obw. tomski). Po ogłoszeniu „amnestii” we wrześniu 1941 przeniesienie do Asino (obw. tomski).
Mąż autorki — Jerzy Krynicki zostaje mężem zaufania w rej. Asino. 17.10.1942 aresztowanie i uwięzienie męża
(nie powrócił z Syberii). W lipcu 1944 transport do stacji Rasszewatka — Rasszewackij Ziernosowchoz (rej. Nowoaleksandrowsk, Stawropolski Kraj). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 900
Marianna Gargula
ur. 1911
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 6 s.
Lata 1939–46. Deportacja 29.06.1940 ze Lwowa. Pobyt na zesłaniu w osiedlu Stupiaty (obw. pawłodarski, Kazachska
SRR). Od września 1941 pobyt w Pawłodarze. Aresztowanie 15.03.1943 za odmowę przyjęcia obywatelstwa radzieckiego. Wyrok — 2 lata więzienia w Czelabińsku. Oddanie syna do sierocińca. Zwolnienie w sierpniu 1944. Powrót
ZS 901
Maria Kaczmarek
ur. 1917
Łódź, 1996
Lata 1939–46. Deportacja 13.06.1941 siostry zakonnej z Wilna do wsi Ust’-Czaryszskaja Pristań nad rz. Ob (rej. Ust’-Pristanskij, Ałtajski Kraj) — praca w sowchozie. W 1943 areszt za odmowę przyjęcia obywatelstwa radzieckiego.
Opieka nad dziećmi Polaka zabranego do armii Berlinga. Powrót do Polski i oddanie dzieci ojcu w maju 1946.
ZS 902
Stefan Biesiadecki
ur. 1924
Wspomnienia
Tarnów, 1998
mps, kopia, 8 s.
Lata 1939–45. Aresztowanie 13.12.1944 w Kolbuszowej Dolnej (woj. lwowskie) za przynależność do AK — więzienie
w Rzeszowie, następnie w Bakończycach k. Przemyśla. W styczniu 1945 odesłanie do obozu nr 283 w Stalinogorsku
(obw. moskiewski) — praca w tartaku. Powrót do Polski we wrześniu 1945.
240
ZS 903
Władysław Hetnar
ur. 1926
mps, kopia, 27 s.
Lata 1939–46. Wybuch wojny — pierwsze dni okupacji sowieckiej, zmiana w stosunkach polsko-ukraińskich. Deportacja
10.02.1940 z kolonii Kołodróbki (pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie) do osiedla leśnego koło m. Dołgij Most (rej. Aban,
Krasnojarski Kraj). Warunki życia na zesłaniu, relacje z miejscową ludnością. Po „amnestii” 1941 pobyt w kołchozie Rżawa. W 1944 transport do sowchozu Gorniak k. Donbasu (obw. doniecki, Ukraińska SRR). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 904
Zygmunt Romańczukiewicz
ur. 1913
Zesłaniec i żołnierz. Wspomnienia z lat 1925–46
Lądek Zdrój, 1998 [?]
Załączniki: kopie zdjęć, kopie dokumentów, kopie korespondencji z lat 40., lista zmarłych na zesłaniu, korespondencja z ZS
Lata 1938–46. Losy rodziny przed wybuchem wojny. Kontakty z miejscową ludnością ukraińską. Deportacja 10.02.1940
ze wsi Barysz (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie) do Krasnojarskiego Kraju. Pobyt na zesłaniu w „Lespromchozie Tulun”
k. Abanu. Po „amnestii” przeniesienie do kołchozu im. Budionnego w Abanie. W 1943 wstąpienie do armii Berlinga, udział w bitwie pod Lenino. Powrót do Abanu (jako inwalida wojenny). Latem 1944 przesiedlenie do sowchozu
w rej. Konstantinowka (obw. doniecki, Ukraińska SRR). Repatriacja w 1946.
ZS 905
Zofia Solarz
ur. 1898
Tragiczne losy [...]
Tarnów, 1989
mps (dwie wersje), kopia, 10 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Równopola (pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie) do posiołka Połdniewica
(obw. gorkowski). Po „amnestii” wyjazd w październiku 1942 do kołchozu Kujbyszewa (rej. Wabkient, obw. bucharski,
Uzbecka SRR). Kontakty z miejscową ludnością. Repatriacja autorki w kwietniu 1946.
ZS 906
Zygmunt Śpiewak
ur. 1934
Dzieciństwo na „zsyłce”
Tarnów, b.d.p.
mps, kopia, 11 s.
Lata 1939–46. Deportacja 10.02.1940 z Zapola (pow. Luboml, woj. wołyńskie) do posiołka Jeżma (obw. archangielski). Relacje polsko-ukraińskie przed wkroczeniem Sowietów w 1939 i na zesłaniu. Dwa lata pobytu w rosyjskim
domu dziecka. Powrót do posiołka. Wstąpienie ojca do armii Berlinga. W 1944 transport do sowchozu Trepowka
(rej. Znamienka, obw. kirowogradzki, Ukraińska SRR). Repatriacja w lutym 1946.
ZS 907
Maria Stefek
ur. 1920
Wspomnienia z wywozu i pobytu na Sybirze
Brzesko, 1990
rkps, oryg., 8 s.
Rok 1940. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Bukaczowce (pow. Rohatyn, woj. stanisławowskie) do osady Krutojar
k. Pyszmy (rej. Kamyszłow, obw. swierdłowski). Po skardze męża wysłanej do władz NKWD w Stanisławowie, zwolnienie z zesłania i powrót do domu w listopadzie 1940.
241
ZS 908
Wiktoria Izak
ur. 1898
Wielka Wieś (woj. tarnowskie), b.d.p.
Lata 1940–46. Deportacja rodziny 10.02.1940 z Słobódki Polnej (pow. Kołomyja, woj. stanisławowskie) do posiołka Szeremeta w rej. Uwat (obw. tiumeński). W 1944 transport do sowchozu Krasnaja Wołna (rej. Wielikij Burłuk,
obw. charkowski, Ukraińska SRR). Repatriacja w maju 1946.
ZS 909
Zofia Gączowska-Łukjaniec
ur. 1919 [?], z d. Kołodziej
Z domu niewoli
Kalifornia (USA), 1985 [?]
mps, kopia, 13 s.
Lata 1939–45. Wywiezienie w czerwcu 1940 ze Lwowa do obozu nr 20 w okolicach m. Kopiejsk (obw. czelabiński) —
praca w kopalni węgla. Po „amnestii” w listopadzie 1941 wyjazd do Fergany (Uzbecka SRR). W lutym 1942 wstąpienie
w m. Margiłan k. Fergany do Pomocniczej Służby Kobiet w armii Andersa. Ewakuacja z Krasnowodska do Pahlewi.
Pobyt w Teheranie, udział w kampanii włoskiej w 1944. Po wojnie pozostanie na emigracji w USA.
ZS 910
Irena Drużyłowska
ur. 1923, z d. Zawrocka
Tym, o których zapomnieć nie mogę
Wrocław, 1990
mps, kopia, 10 s.
Załączniki: wiersz, korespondencja z ZS
Lata 1945–55. Aresztowanie 11.10.1945 przez UB i przekazanie NKWD w Poznaniu. Pobyt w więzieniu w Warszawie,
następnie w Moskwie. Więzienie Butyrki — wyrok 7 lat ITŁ. Przetrzymywanie w łagrach w rej. Workuty — „Priedszachtnyj”, „Wtoroj Kirpicznyj” w Komi ASRR. W 1952 zwolnienie i pobyt na zesłaniu w Workucie. Założenie rodziny.
Powrót do Polski w grudniu 1955.
ZS 911
Janina Biłozor
ur. 1925, z d. Bałajewicz
Wilkanów (woj. wałbrzyskie), 1994
mps, kopia, 10 s.
Załączniki: kopie zdjęć, lista zesłańców
Lata 1940–46. Deportacja 19.02.1940 z m. Rzyczki (woj. lwowskie). Pobyt na zesłaniu w m. Arszan (rej. Tułun,
obw. irkucki). Praca przy wycince lasu do jesieni 1942. Zimą 1942 przesiedlenie do kołchozu „Dobryj Put’ ” we wsi
Perfiłowo (obw. irkucki). Po „amnestii” praca w zakładzie w Tułunie. Wiosną 1944 wstąpienie do wojska. Odesłanie do Tułuna ze względów rodzinnych. Praca w stołówce, a następnie w kopalni Czeremchowo. Samowolny powrót
do Tułuna. W czerwcu 1946 powrót do Polski.
ZS 912
Józef Sołocha
ur. 1927
Pamiętnik zesłańca-kresowiaka
Brodnica, 1997
mps, kopia, 12 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Kletowszczyzna (pow. Nieśwież, woj. nowogródzkie) do osady Wieriużskoje (obw. archangielski). Praca przy wyrębie lasu. W 1941 śmierć brata. Po „amnestii”, w kwietniu 1942 wyjazd
z posiołka. Po drodze śmierć ojca. Pobyt autora w szpitalu w Czkałowie (tyfus plamisty). Po wyjściu ze szpitala wyjazd
do sowchozu Wojkowa (rej. Soroczinsk, obw. czkałowski). Powrót do Polski 15.06.1946.
242
ZS 913
Michał Hubacz
ur. 1923
Oława, 1998
rkps, oryg., 7 s.
Lata 1941–46. Wywiezienie 16.01.1941 z m. Monasterz (pow. Jarosław, woj. lwowskie) do wsi Kulma (rej. Tarutino,
obw. izmailski). Nauka autora w rosyjskiej szkole, praca rodziców w kołchozie. Na początku lipca 1941 ewakuacja kołchozów na wschód — pozostawienie Polaków. Od września 1941 praca pod nadzorem przy zbiorze plonów.
W latach 1942–44 praca na rzecz miejscowych Rumunów. W sierpniu 1944 przyjazd przesiedleńców z Ukrainy. Powrót
ZS 914
Mieczysław Jurek
ur. 1930
Pabianice, 1992
Lata 1940–46. Deportacja zimą 1940 z m. Orzechowo (pow. Brześć, woj. poleskie). Pobyt na zesłaniu w okolicach
Tajszetu (obw. irkucki). Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 915
Józef Gabrukiewicz
ur. 1927
Wspomnienie
Tarnów, b.d.p.
Załączniki: kopia pamiętnika pt. Znad Niemna na Workutę (1957–58), kopie dokumentów, kopie zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1950–58. Aresztowanie we wrześniu 1950 w m. Wójtowce (Białoruska SRR). Więzienie w Grodnie, wyrok 8 lat
pozbawienia wolności za „marnotrawienie mienia”. Pobyt w obozach w okolicy Moskwy. Praca na budowach, w cegielni. W marcu 1953 amnestionowany. Powrót do domu. Ponowne aresztowanie 2.11.1954 i uwięzienie w Grodnie.
Wyrok w styczniu 1955 — 10 lat ITŁ i 5 lat pozbawienia praw obywatelskich. Pobyt w łagrze k. Peczory (Komi ASRR).
W 1957 powrót do domu. Repatriacja całej rodziny w czerwcu 1958.
ZS 916
Jan Michalewicz
ur. 1913
Życiorysy Sybiraków
woj. warszawskie, b.d.p.
mps, kopia, 43 s.
Załączniki: kopie dokumentów i korespondencji z lat 90.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Przemiwólki (pow. Żółkiew, woj. lwowskie) do Kazachstanu. Pobyt
na zesłaniu w kołchozie „Progress” (rej. Ałga, obw. aktiubiński). Od czerwca do sierpnia 1940 zatrudnienie przy
budowie linii kolejowej w m. Kuraszasaj. Powrót do kołchozu. Praca w stolarni. W styczniu 1942 zatrudnienie
w Delegaturze Ambasady RP w Aktiubińsku. W 1943 przymusowa paszportyzacja, skazanie na 2,5 roku więzienia.
Po zwolnieniu mobilizacja do wojska. Praca w „trudfroncie” — agronom w gospodarstwie wojskowym nad rz. Kargały
(rej. Aktiubińsk) do marca 1946. Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 917
Anna Słowik
ur. 1914, z d. Burska
Wspomnienia
Biecz, b.d.p.
rkps, kopia, 8 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Sokołowa (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie) do osady w rej. Kajgorodok
(Komi ASRR). W drodze na zesłanie śmierć córeczki. Praca w lesie. Po „amnestii” wyjazd w 1942 na południe rejonu, do wsi Kobra. Praca w kołchozie, ucieczka tratwą do m. Siniegorie, następnie przeniesienie do wsi Dubrowka
243
(obw. kirowski). W 1943 powołanie męża do polskiego wojska. Od maja 1944 pobyt we wsi Kopan na Ukrainie
(obw. chersoński). Powrót do Polski w marcu 1946
ZS 918
Łucja Michalik
ur. 1932, z d. Boniakowska
Jelcz, Laskowice (woj. wrocławskie), 1998 [?]
mps, kopia, 10 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Biała Koszyłowiecka (pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie) do osady
Borzowo w Krasnojarskim Kraju (rej. Abakan). Po śmierci ojca umieszczenie w domu dziecka k. Nowosybirska. Śmierć
siostry. W 1943 wyjazd z rodziną do Nowosybirska, a następnie pobyt w Siewiernym uczastku w Ałtajskim Kraju
(rej. Kosielinsk). Pobyt matki w szpitalu. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 919
Wanda Drabik
ur. 1932, z d. Krześnicka
Moje sześcioletnie dzieciństwo w Kazachstanie [...]
Czechowice-Dziedzice, 1998
rkps, oryg., 36 s.
Załączniki: kopie dokumentów, oryg. zdjęcia, służbowa legitymacja ojca, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze Stanisławowa do wsi Kostyczewka (rej. Fiodorowka, obw. kustanajski,
Kazachska SRR). Praca i warunki życia na zesłaniu. Nauka w rosyjskiej szkole. Epidemia tyfusu. W kwietniu 1945
przeniesienie do Fiodorowki. Praca matki zimą w elewatorze zbożowym, a latem w ogrodnictwie. Jesienią 1945 nauka
języka polskiego. Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 920
Eugenia Górska
ur. 1927
Zelki (woj. suwalskie), 1997
rkps, oryg., 6 s.
Lata 1940–46. Deportacja autorki z matką i rodzeństwem 13.04.1940 ze Szczuczyna (pow. Grajewo, woj. białostockie) do Kazachstanu. Pobyt na zesłaniu w sowchozie Akkolskij (rej. Kujbyszew, obw. pawłodarski). Praca na fermie
i w prywatnych gospodarstwach. Przychylność Kazachów dla Polaków. Burze śnieżne w zimie. Zapadanie Polaków
na różne choroby — szkorbut, malarię, kurzą ślepotę. Zamarznięcie siostry w 1944 i śmierć matki w lutym 1946.
ZS 921
Leon Rzendowski
ur. 1915
Wspomnienia [...]
Warszawa, 1991–92
mps, kopia, 33 s.
Lata 1940–41. Wywiezienie w czerwcu 1940 z Białegostoku do Kotłasu transportem kolejowym. Podróż drogą wodną
(rzeki Siewiernaja Dwina i Suchona), następnie wozami do posiołka [Połdarskij] (obw. wołogodzki). Praca w Łoziemskim lesopunkcie. Od września 1941 pobyt w Tadżykistanie w m. Isfara (obw. Leninabad). Powrót autora do Polski
w 1944.
ZS 922
[N.N.]
Podróż w nieznane
b.m.p., b.d.p.
rkps, kopia, 85 s., format A5 (dokument w zbiorach ZHRL w Warszawie, Archiwum Kota, sygn. 93)
Lata 1940–41. Deportacja 10.02.1940 z m. Zdołbunów (woj. wołyńskie) do m. Połdniewica (obw. gorkowski).
Niezmiernie szczegółowy opis życia na zesłaniu.
244
ZS 923
Józef Olszański
ur. 1907
Pamiętnik. Losy robotnika, społecznika, racjonalizatora. Moja droga do polskiego Szczecina
Szczecin, 1984
mps, kopia, 50 s.
Lata 1940–46. Praca autora w Przemyślu przy Armii Czerwonej (ślusarz). Wyjazd do pracy do Donbasu. Przetrzymywanie w obozie. W lutym 1940 praca w kopalni Mospino (obw. doniecki, Ukraińska SRR). Pobyt w Kijowie od lipca
1940, skąd 1941 autor zostaje przeniesiony do Peczory (Komi ASRR). Praca w fabryce papieru. Po „amnestii” wyjazd
do Kirgizji. Od lutego 1943 pobyt w kołchozie w m. Kurszab. Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 924
Maria Wanda Szydzik
ur. 1916, z d. Niska
Wspomnienia
Londyn, 1986
mps, kopia, 19 s.
Załączniki: wycinek prasowy, korespondencja z ZS
Lata 1945–46. Aresztowanie 17.01.1945 we Włochach pod Warszawą. Transport do obozu Baskaja (obw. mołotowski).
Warunki życia, praca w lazarecie. Powrót do Polski w styczniu 1946.
ZS 925
Sergiusz Homaniuk
ur. 1917
Łódź, 1995
Lata 1945–51. Aresztowanie w Łodzi 19.01.1945. Pobyt w obozie w Rembertowie. Pobyt w obozach w obw. swierdłowskim — Koszaj-I nad rz. Sośwa, Koszaj-II, Borowlanka. Nieudana ucieczka z obozu Post-I. Zatrzymanie niedaleko
m. Wierchoturje — zamknięcie w karcerze. Przeniesienie do pobliskiego obozu dla kryminalistów. Od 1947 pobyt
w obozie w m. Rież. Praca w stolarni. W 1948 pobyt w szpitalu w m. Niżnij Tagił. Pobyt w Krasnogorsku pod Moskwą,
potem w Brześciu i Mińsku. Powrót do Polski w czerwcu 1951 z Brześcia.
ZS 926
Ludwika Dąbrowska
ur. 1933, z d. Perlis
Łódź, 1995
Lata 1940–46. Deportacja w 1940 z Białegostoku do posiołka Siłodar (rej. Syktywkar, Komi ASRR). Po „amnestii”
przeniesienie w październiku 1941 do wsi Ust’-Kułom nad Wyczegdą. Nauka w szkole. Śmierć wuja i matki. W 1944
wyjazd na południe do Krasnodarskiego Kraju, do sowchozu nr 2 im. Stalina (rej. Kurganinsk). Nauka w szkole i prace
polowe. Powrót do Polski w kwietniu 1946.
ZS 927
Józef Pruski
ur. 1921
Protokół przesłuchania świadka [przez GKBZpNP]
Bydgoszcz, 1992
mps protokołu, kopia, 5 s.
Lata 1945–46. Aresztowanie 15.02.1945 we wsi Gotelp koło m. Łąka (pow. Chojnice, woj. bydgoskie). Przewiezienie
do obozu przejściowego w Działdowie. Transport w głąb ZSRR. Pobyt w obozie w Kopiejsku pod Czelabińskiem. Praca
przy wyrębie lasu i w kołchozie. Powrót do Polski w styczniu 1946.
ZS 928
Halina Jaros
ur. 1934
Łowicz, 1998
245
rkps, oryg., 22 s.
Lata 1940–45. Deportacja autorki z matką i rodzeństwem w kwietniu 1940 ze wsi Litwa (pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie). Pobyt na zesłaniu w kołchozie w m. Ust’-Jarul (rej. Irbejskoje, Krasnojarski Kraj). Praca matki przy żniwach, w mleczarni, przy hodowli świń itp. Warunki bytowe, głód, choroby. Chwilowe polepszenie sytuacji zesłańców
po podpisaniu porozumienia Sikorski–Majski — otrzymywanie darów z zagranicy. W lipcu 1945 przyjazd do rodzinnej
wsi, a w listopadzie do Polski.
ZS 929
Zdzisława Podlaska
Sześć lat w Kazachstanie
Łódź, 1995
broszura, kopia, 37 s., format A5
Załączniki: kopie dokumentów, kopie zdjęć
Lata 1940–46. Wywiezienie 14.04.1940 z Grodna do kołchozu Szulżenowka (rej. Kellerowka, obw. siewierokazachski,
Kazachska SRR). Wiosną 1941 wyjazd do Akmolińska. Praca przy produkcji cegieł, zimą — w zakładzie produkującym
walonki. W 1942 przyjazd dużego transportu ludności z Kaukazu. Aresztowanie autorki za odmowę przyjęcia obywatelstwa radzieckiego w 1943. Zwolnienie po 12 tygodniach (po powstaniu ZPP). Repatriacja w maju 1946.
ZS 930
Irena Bujalska
ur. 1927
Nieuchronność polskich losów. Wojenne dzieje zwykłej kresowej rodziny
Warszawa, 1996
mps, kopia, 92 s.
Załączniki: kopie rysunków, lista zesłańców, wykaz pamiątek przekazanych Muzeum Niepodległości w Warszawie
Lata 1939–56. Losy rodziny po wybuchu wojny. Deportacja 13.04.1940 z Wołożyna (woj. nowogródzkie) do Kazachstanu. Szczegółowy opis transportu i pobytu na zesłaniu k. Majkain (rej. Bajanauł, obw. pawłodarski, Kazachska SRR).
Przeniesienie w grudniu 1941 do osady Szoptykul. W marcu 1942 wstąpienie ojca do armii Andersa. Od kwietnia
pobyt w Majkain. Aresztowanie matki w listopadzie 1944 — wyrok 10 lat ITŁ. Córki zostają bez opieki. Repatriacja
w czerwcu 1946. Powrót matki do Polski w kwietniu 1956.
ZS 931
Mieczysław Waśniowski
ur. 1922
Głogów, 1989
mps, kopia, 7 s.
Lata 1940–43. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Jarczowce (pow. Zborów, woj. tarnopolskie) do osady Czus (rej. Jurła,
obw. mołotowski). Praca przy układaniu i spławianiu drewna. Zimą 1941/1942 odejście z obozu na wieś i świadczenie
usług kołchoźnikom (drobne naprawy). W lutym 1942 wyjazd do kołchozu w Niżnej Pawłowce k. Czkałowa. Od czerwca
1943 w armii Berlinga. Przejście całego szlaku bojowego do Berlina. Po wojnie walki z bandami UPA i reakcyjnym
podziemiem w Bieszczadach. W kwietniu 1946 przejście do cywila.
ZS 932
Tadeusz Hamerski
ur. 1924
Na gościnnej ziemi
Oława, 1998
Lata 1939–43. Deportacja 13.04.1940 ze Stanisławowa (woj. stanisławowskie). Pobyt na zesłaniu we wsi Siemioziornaja (obw. kustanajski, Kazachska SRR). Szczegółowe opisy warunków zyciowych, pracy, kontaktów z miejscową ludnością. Losy zesłanych członków rodziny. Wiosną 1943 powołanie do „trudarmii”, praca w m. Niżnyj Tagił
(obw. swierdłowski). Od września służba w armii Berlinga. Pobyt w Oficerskiej Szkole Piechoty w Riazaniu, od 1944
w m. Korostyszew (Ukraińska SRR). Powrót do Polski w sierpniu 1944.
246
ZS 933
Tadeusz Wasilewski
ur. 1920
Sopot, b.d.p.
rkps, oryg., 19 s.
Lata 1940–41. Aresztowanie w maju 1940 w Lidzie (woj. nowogródzkie). Pobyt w więzieniu w Lidzie i Białymstoku.
Przesłuchiwania, warunki w celi, epidemia tyfusu. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej ucieczka z więzienia
23.06.1941. Pobyt u stryja kolejarza. Wkroczenie Niemców do Białegostoku 28.06.1941. Wędrówka do Lidy.
ZS 934
Anna Kocańda
ur. 1923
Podhale–Zaleszczyki–Abakan (wspomnienia z zesłania)
Zabłocie (pow. Bystrzyca Kłodzka), 1997
Załączniki: kopie zdjęć, lista zesłańców
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Torskie Hartanowce (pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie). Pobyt
na zesłaniu w Krasnojarskim Kraju — Podkamienna Tunguska, następnie osada Kirowskij Priisk. Praca przy wybieraniu
z wody gałęzi i pni drzew. Po dwóch latach odesłanie do pracy w sowchozie Bielsk na wyspie na rz. Angara (rej. Motygino). Po „amnestii” wyjazd do Abakanu. Pobyt w szpitalu (malaria). Śmierć ojca w maju 1943. Udział w zebraniach
ZPP. Repatriacja w lutym 1946.
ZS 935
Jan Szott
ur. 1930
Załączniki: kopia dokumentu, lista zesłańców, mapa Krasnojarskiego Kraju
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Lubianka (pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie) do osady Poczet
(rej. Aban, Krasnojarski Kraj). Od jesieni 1940 nauka w szkole z internatem. Od 1942 pobyt w sowchozie nr 3 im. Tomakowa (rej. Irbiejsk). Praca na fermie, pasienie bydła. Śmierć brata na tyfus w 1943. Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 936
Józef Janusz
ur. 1932
Wspomnienia
Wrocław, 1998 [?]
mps, kopia, 3 s.
Załączniki: kopie korespondencji z lat 40., kopie dokumentów
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Iławcze (pow. Trembowla, woj. tarnopolskie) do posiołka Korża (Komi
ASRR). Pobyt w domu dziecka w Spasporub, potem w Objaczewie. Powrót do rodziny, w listopadzie 1942 śmierć
matki. Od wiosny 1943 autor przebywa w kolejnych domach dziecka — w Wilgorcie (rej. Syktywkar), Zagorsku i Czkałowsku (obw. moskiewski). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 937
Michał Kociuba
ur. 1922
Wspomnienia
Wrocław, 1993
Lata 1940–43. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Dymeńszczyzna (pow. Kowel, woj. wołyńskie) do posiołka Krasnyj Okuń
(rej. Karpogory, obw. archangielski). Po „amnestii” pobyt w kolejnych osadach. W czerwcu 1942 spływ tratwą rz. Juła
i Piniega do m. Kyłma. Wrzesień 1943 — wezwanie do wojska w Archangielsku, praca w obozie na potrzeby frontu.
ZS 938
Józef Horbacz
ur. 1918
Wspomnienia z przeszłości
247
Rogów Sobócki (woj. wrocławskie), 1989
Załączniki: kopia charakterystyki żołnierza WP, korespondencja z ZS
Lata 1941–45. Powołanie autora do Armii Czerwonej 06.06.1941 — wieś Zbójsk (pow. Lida, woj. nowogródzkie).
Odbycie służby w Woroneżu, odmowa przyjęcia obywatelstwa radzieckiego. W sierpniu 1941 wcielenie do „trudarmii”
w m. Murom (obw. władimirski). Od listopada 1941 pobyt w obozie nad rz. Kamą (obw. mołotowski). Wrzesień 1943
— ucieczka do armii Berlinga, wstąpienie do wojska. Szlak bojowy do Łaby.
ZS 939
Dorota Majkowska
ur. 1934, z d. Ziomek
Trzebiatów, 1989
rkps, oryg., 8 s.; rkps, kopia, 11 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Monasterzyska (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie) do posiołka Kirowskij Priisk (Krasnojarski Kraj). Opis warunków życia na zesłaniu. Od 1942 pobyt w m. Podsinieje k. Abakanu (Krasnojarski Kraj). Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 940
Andrzej Łęczycki
ur. 1929
Wrocław, 1998
mps, kopia, 1 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Trembowli (woj. tarnopolskie) do wsi Olechowka (rej. Kokpiekty, obw. semipałatyński, Kazachska SRR). Przeniesienie jesienią 1940 do posiołka Bolszaja Bukoń. Luty 1942 — wyjazd ojca
do armii Andersa. Od maja 1944 pobyt rodziny w Semipałatyńsku. Praca matki w polskiej szkole zorganizowanej przez
ZPP. Repatriacja w maju 1946.
ZS 941
Władysława Czarny
ur. 1919
Wrocław, 1998
mps, kopia, 2 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Jaksmanice (pow. Przemyśl, woj. lwowskie) do posiołka Pimia (rej. Manskij, Krasnojarski Kraj). W 1943 wstąpienie do armii Berlinga. Szlak bojowy do Berlina. W 1946 demobilizacja.
ZS 942
Franciszka Burysz
ur. 1928, z d. Pełechata
Winna Góra, 1989
mps, kopia, 7 s.
Lata 1939–46. Relacje polsko-ukraińskie w pow. Kopyczyńce we wrześniu 1939. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Korczakowa (pow. Kopyczyńce, woj. tarnopolskie) do posiołka Skaczok (rej. Kajsk, obw. kirowski). Po „amnestii” pobyt
w m. Jar (rej. Pudiemski, Udmurcka ASRR). W 1943 aresztowanie ojca (był mężem zaufania) — wyrok 15 lat ITŁ
i odesłanie do łagru Asino. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 943
Maria Dybczyńska
ur. 1887
Pamiętnik [...]
Wielka Brytania, 1948
mps, oryg., 25 s. (przepisany pamiętnik)
Załączniki: kopia wspomnień, oryg. dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1940–47. Deportacja 10.02.1940 z nadleśnictwa Iwacewicze (woj. poleskie) do obw. archangielskiego.
Po „amnestii” w 1941 wyjazd na południe. Ewakuacja do Iranu. Pobyt na Bliskim Wschodzie. W 1944 pobyt w obozie
w Lusace (Afryka). Od 1947 życie na emigracji w Wielkiej Brytanii.
248
ZS 944
Jan Łopaciński
ur. 1918
Przewałka i moje wspomnienia z nieludzkiej ziemi
Szczecinek, 1985
mps, kopia, 187 s.
Załączniki: kopie zdjęć, kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1939–56. Kronika rodzinnego miasta autora — Przewałka (pow. Grodno). Wydarzenia z lat wojny i okupacji
zarówno niemieckiej, jak i sowieckiej. Wykaz mieszkańców i ich losy. Działalność autora w AK na Grodzieńszczyźnie.
Aresztowanie 14.07.1945. Pobyt w więzieniu śledczym w Grodnie. Po wyroku 10 lat ITŁ i 5 lat pozbawienia praw
obywatelskich, pobyt w łagrach w obw. archangielskim i wołogodzkim. Od listopada 1946 przetrzymywanie w obozie
k. Kirowa. W 1949 przeniesienie do łagru k. Pot’my (Mordwińska ASRR). W sierpniu 1949 odesłanie na Kołymę. Pobyt
w łagrach: Chinchandża, Butugyczag, Dyzelna, Miaundża. Szczegółowe opisy warunków życia w kolejnych obozach,
pracy, chorób, kontaktów z więźniami różnych narodowości. Zwolnienie w 1953, pobyt na zesłaniu, starania o repatriację. Powrót do Polski w 1956.
ZS 945
Szczepan Nalepiński
ur. 1925
Syberyjski szlak
Warszawa, 1998
mps, kopia, 118 s.
Załączniki: kopia dokumentu, szkic okolic posiołka, korespondencja z ZS
Lata 1941–43. Deportacja 20.06.1941 z osady Nurzec Stacja (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie). Szczegółowy
opis warunków bytowych na zesłaniu w posiołku Czeremoszka (rej. Parabiel, obw. tomski). Po „amnestii” przeniesienie w okolice m. Nowikowo, następnie Tołmaczewo, Parabiel. W 1943 wstąpienie do armii Berlinga.
ZS 946
Eugenia Woźna
ur. 1925, z d. Ratyńska
Wrocław, 1998
mps, kopia, 3 s.
Lata 1939–46. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Wujkowice (pow. Mościska, woj. lwowskie) do kołchozu Bajhankul
(rej. Urickij, obw. kustanajski, Kazachska SRR). Pobyt w Kustanaju, w kołchozie Dymitrowa. Przesiedlenie na Ukrainę.
Od października 1944 praca w cukrowni Nabutów (rej. Korsuń, obw. kijowski, Ukraińska SRR). Repatriacja w lutym
1946.
ZS 947
Franciszka Kanoś
ur. 1920
Tytuł: Moje wspomnienia
Wrocław, 1998 [?]
mps (dwie wersje), kopia, 2 s.
Lata 1945–47. Aresztowanie autorki (łączniczka i sanitariuszka AK) 27.02.1945 w miejscowości Chłopy (pow. Rudki,
woj. lwowskie). Pobyt w więzieniu w Drohobyczu. Wrzesień 1945 — wywiezienie bez wyroku do łagru w Workucie
(Komi ASRR). Zwolnienie 04.09.1946 i powrót do Polski w 1947.
ZS 948
Tadeusz Kosiorek
ur. 1921
Gołków Duży (woj. łódzkie), 1994
mps, kopia, 9 s.
Lata 1939–47. Udział w kampanii wrześniowej. Wzięcie do niewoli k. Równego, pobyt w obozie w Szepetówce i kolejnych obozach. Praca przy budowie drogi Lwów–Kijów, jako brukarz, w kamieniołomach. W czerwcu 1941 ewakuacja
do Starobielska. Po „amnestii” wstąpienie do armii Andersa. Pobyt w Tockoje (obw. czkałowski, Kazachska SRR).
Ewakuacja z armią przez Uzbekistan do Iranu. Pobyt w szpitalu w Teheranie. Przebieg dalszej służby wojskowej.
249
ZS 949
Jerzy Henryk Dąbrowski
ur. 1926
To i owo, Syberia też! Pamiętniki z życia
Abingdon (Wielka Brytania), 1994
mps, kopia, 93 s.
Załączniki: kopie zdjęć, kopie map
Lata 1939–91. Losy rodziny i życie autora w przedwojennej Polsce. Wrzesień 1939 — wyjazd autora z ojcem i bratem
ze Skarżyska-Kamiennej do Łucka. Życie pod okupacją sowiecką. Deportacja 29.06.1940 z m. Wiszenki (pow. Łuck,
woj. wołyńskie). Pobyt na zesłaniu w posiołku Sybirak (rej. Tieguldiet, obw. tomski). Szczegółowy opis warunków
bytowych z rysunkami autora, pracy, opieki lekarskiej. We wrześniu 1941 wyjazd do Pawłodaru (Kazachska SRR).
Od grudnia 1941 pobyt w Kirgizji. Droga do armii Andersa. W 1942 ewakuacja z Krasnowodska. Pobyt na Środkowym
Wschodzie do października 1944. Życie autora na emigracji w Wielkiej Brytanii.
ZS 950
Mieczysław Kawa
ur. 1927
Sami o sobie. Ocalić od zapomnienia
Gilów (woj. wałbrzyskie), 1997
mps, kopia, 19 s. (wycinki prasowe)
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Hnilice Wielkie (pow. Zbaraż, woj. tarnopolskie) do posiołka Oziorki
(rej. Tabory, obw. swierdłowski). Warunki pobytu, praca w lesie, wyplatanie koszy z wikliny, produkcja łapci.
We wrześniu 1944 przesiedlenie do sowchozu Jachnowka (obw. czernihowski, Ukraińska SRR). Praca przy uprawie
tytoniu. Powrót do Polski 4.02.1946.
ZS 951
Zenon Pietsch
ur. 1906
Miliony sasanek (cz. 1–4)
Bielsko-Biała, b.d.p.
kopie publikacji w piśmie „Katolik”, 4 s., format A3
Lata 1944–72. Aresztowanie 10.10.1944 w Stalowej Woli za przynależność do AK. Więzienie w Rzeszowie. Wyrok
— kara śmierci. W grudniu 1940 przewiezienie do Lwowa. Zmiana wyroku i odesłanie do łagrów na Kołymie. Praca przy wyrębie lasu, w kopalni złota. Pobyt w szpitalu w m. Nachodka. W kwietniu 1952 skierowanie na zesłanie
do osady Bielije (rej. Szira, Krasnojarski Kraj). Starania o rehabilitację i powrót do Polski w 1972.
ZS 952
Jerzy Różanowski
ur. 1915
Gdańsk [?], b.d.p.
mps, kopia, 168 s.
Lata 1947–56. Aresztowanie 4.12.1947 w Gdyni. Pobyt w więzieniu w Legnicy. Po wyroku w 1948 — kara śmierci
zamieniona na 25 lat ITŁ i 10 lat zesłania — przewiezienie do łagru Czugunasz (obw. kiemierowski). Próba ucieczki. Etap do Nowosybirska i Krasnojarska. Od 10.09.1948 w łagrach k. Norylska. Ponownie skazany w 1951. W 1953
udział w buncie więźniów. Odesłanie do Nachodki i Magadanu. Pobyt w łagrze Chołodnyj w Jagodnoje. Od lipca 1955
przetrzymywany w Jagodnoje, następnie w Susumanie i Miaundży. Zwolnienie 5.05.1956 i przymusowe osiedlenie
w Miaundży. W czerwcu autor zostaje głównym mechanikiem w kopalni złota „Komsomolec” niedaleko Susumana
(obw. magadański). 9.09.1956 zwolnienie w Jagodnoje i starania o repatriację.
ZS 953
Anastazja Kumoter
ur. 1905
Sybiraczka
Łódź, 1995
kopia publikacji, 6 s.
Lata 1940–48. Deportacja 12.04.1940 z Dubna (woj. wołyńskie) do kołchozu Woroszyłowa (rej. Kellerowka,
obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). Kontakty z zesłanymi w 1936 Koreańczykami. Praca w polu, przy tynkowaniu budynków. Po „amnestii” w sierpniu 1941 droga do stacji Kartały, praca przy budowie magistrali kolejowej
250
w rej. Czelabińska. Przeniesienie 24.11.1941 do Buzułuku. Ewakuacja z armią Andersa do Pahlewi, skąd przez Teheran
dociera do Afryki Wschodniej. Pobyt w osiedlu Tengeru, praca w tzw. sanitariatach antymalarycznych. W 1948 powrót
do Polski.
ZS 954
Jadwiga Osiecka
ur. 1923, z d. Naspińska
Pamiętnik z Kazachstanu
b.m.p., 1940–46
mps, kopia, 91 s., (przepisany oryg. dziennik z lat 40.)
Załączniki: oryg. dokumentów, oryg. karty pocztowej, oryg. zdjęcia, kopie zdjęć, lista zesłańców, oprawione wycinki
z „Tygodnika Prudnickiego”, gazety lokalne z lat 90., korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Dziennik autorki pisany na zesłaniu. Deportacja 13.05.1940 z Wiązownicy (woj. lwowskie). Transport
do Kazachstanu. Pobyt na zesłaniu w kołchozach w obw. aktiubińskim. Od grudnia 1945 pobyt w Aktiubińsku. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 955
Regina Jabłońska
ur. 1924, z d. Mamzerowska
b.m.p., b.d.p.
zbiór dokumentów
Załączniki: kopia zdjęcia, lista dzieci i pracowników sierocińca, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Zbiór dokumentów pozwalających na odtworzenie losów autorki. Deportacja 10.02.1940 z rodzicami
i rodzeństwem ze wsi Berezowiec (pow. Stołpce, woj. nowogródzkie) do posiołka nr 21 (rej. Wożega, obw. wołogodzki). Od kwietnia 1942 pobyt w Muraszi (obw. kirowski). Od lutego 1944 do marca 1946 pobyt z całą rodziną w polskim
domu dziecka w posiołku Daniłowka (rej. Muraszi, obw. kirowski). Praca w charakterze głównej księgowej. Repatriacja
w marcu 1946.
ZS 956
Lila Kukulska
ur. 1933, z d. Borowy
Zgierz, b.d.p.
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 z kolonii Ciesze (pow. Dzisna, woj. wileńskie) do m. Barnauł (Ałtajski Kraj).
Autorka, wywieziona z matką, wymienia imiona kilku osób, z którymi dzieliła ziemiankę, opisuje plantacje warzyw
i owoców w kołchozach wokół Barnaułu i wielkie marnotrawstwo oraz konieczność kradzieży, by przetrwać. W maju
1946 powrót do Polski.
ZS 957
Jan Nowak
ur. 1930
Wodzisław Śląski, 1990
rkps, oryg., 20 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Mużyłów (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do posiołka Władymirowsk
(Krasnojarski Kraj). Pobyt na zesłaniu, nauka w szkole rosyjskiej. Po „amnestii’, przeniesienie na początku 1942
do m. Zołotoj Bugorok. Praca rodziców w brygadzie wiertniczej poszukującej pokładów złota. Po skazaniu matki
na 5 lat łagrów, ucieczka na początku 1943 do posiołka nad rz. Jenisiej. Autor po kradzieży, z głodu, dwóch bochenków chleba ucieka do m. Jenisiejsk. Pobyt w domu dziecka w m. Porog (rej. Kazaczinskoje). Praca w kołchozie.
Repatriacja z domem dziecka w marcu 1946. Matka wróciła dopiero w 1956.
ZS 958
Stanisław Jatkowski
ur. 1934
Wspomnienia
Gdańsk, 1998
mps, kopia, 21 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopia listy wychowanków i personelu domu dziecka
251
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Popławce (pow. Grodno, woj. białostockie). Pobyt na zesłaniu w okolicy m. Barnauł (Ałtajski Kraj). Po „amnestii” w 1941 przesiedlenie do „uczastka 41” k. wsi Gałyszewo. Śmierć matki
w 1942. Od września 1943 pobyt autora z rodzeństwem w polskim domu dziecka w Zudiłowie k. stacji Ałtajskaja. Nauka w szkole, praca w gospodarstwie rolnym. Repatriacja 10.06.1946 z wychowankami i personelem domu dziecka.
ZS 959
Danuta Nowakowska
ur. 1931
Oczami dziecka
Otwock, 1996
mps, kopia, 11 s.
Lata 1940–46. Deportacja 26.06.1941 z Pińska (woj. poleskie) do wsi Ługawik nad rz. Ob. (rej. Sorokino, Ałtajski
Kraj). Pobyt na zesłaniu, nauka w szkole, praca matki w kołchozie. W 1942 zezwolenie na wyjazd do Taszkientu
— nie zdążyli się ewakuować z armią Andersa. Droga do Samarkandy, pobyt w sowchozie Ułus. Ucieczka do m. Kattakurgan. Choroba matki, pobyt w polskim domu dziecka w m. Zijadin. Repatriacja w 1946 [?].
ZS 960
Halina Motak
ur. 1924, z d. Sokołowska
W stepach Kazachstanu
Prudnik (woj. opolskie), 1990
Załączniki: kopie zdjęć, kopia dokumentu, wycinki prasowe, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Kowel (woj. wołyńskie). Pobyt na zesłaniu w sowchozie Suworowo
(obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Praca w polu. W 1943 przymusowa paszportyzacja. Po 4-miesięcznym pobycie
w więzieniu powrót do sowchozu, nakaz pracy w fabryce. W 1945 pobyt w szpitalu. Repatriacja w maju 1946.
ZS 961
Jadwiga Bilińska
ur. 1928, z d. Dziurzyńska
Prudnik (woj. opolskie), 1990
rkps, kopia, 16 s.
Załączniki: kopie dokumentów, wycinki prasowe, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Ustrzyk Dolnych (pow. Lesko, woj. lwowskie) do wsi Chabałowka
(rej. Nowoaleksiejewka, obw. aktiubiński, Kazachska SRR). Nauka w szkole rosyjskiej, praca w kołchozowej mleczarni.
Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej pogorszenie sytuacji polskich zesłańców. Praca w fabryce garnków glinianych. W 1945 przesiedlenie do wsi Stare Szpejerowo (obw. nikołajewski, Ukraińska SRR). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 962
Edward Cymerman
ur. 1931
Moje wspomnienia
mp, kopia, 23 s. (2 egz.)
Załączniki: kopie zdjęć, kopia dokumentu, lista zesłańców
Lata 1940–46. Deportacja autora z rodziną 10.02.1940 ze wsi Śmigłowa (pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie)
do posiołka Czunskaja Baza (rej. Szytkinsk, obw. irkucki). Po podpisaniu układu Sikorski–Majski w 1941 opuszczenie
posiołka i przyjazd do m. Kańsk (Krasnojarski Kraj). Praca latem przy wypasie bydła, zimą dostarczanie opału do pieców w piekarni. Powołanie ojca do armii Berlinga, choroba matki. We wrześniu 1944 pobyt w polskim domu dziecka
w m. Bolszaja Jerba (rej. Bograd, Krasnojarski Kraj). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 963
Stanisław Korta
ur. 1922
Z pamiętnika
Warszawa, 1989
rkps, oryg., 22 s.
Załączniki: kopia dokumentu, wykaz mieszkańców i szkic kolonii Touste, lista zesłańców
252
Lata 1922–43. Losy osadników wojskowych z kolonii Touste (pow. Skałat, woj. tarnopolskie). Deportacja 10.02.1940
do posiołka Izjaszor nr 85 (rej. Objaczewo, Komi ASRR). Warunki życia na zesłaniu. W maju 1943 wstąpienie do armii
Berlinga.
ZS 964
Stefan Krupiński
ur. 1933
Okruchy wspomnień – Nianda, Kursaj, Czułakkurgan, Sajram
Zgorzelec, b.d.p.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Huta (pow. Łuck, woj. wołyńskie). Pobyt na zesłaniu w posiołku
Nianda (rej. Jemieck, obw. archangielski). Po „amnestii” 1941 przeniesienie do kołchozu Kursaj (rej. Suzak, Kazachska SRR). W 1943 pobyt w polskim domu dziecka w Czułakkurgan (rej. Suzak), następnie w m. Sajram k. Czymkientu.
ZS 965
Józefa Pawlik
ur. 1933, z d. Dul
Deportacja w oczach dziecka – Wspomnienia z zsyłki do ZSRR w latach 1940–1946
Jarosław, 1994
mps, kopia, 35 s.
Lata 1939–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Surmaczówka (pow. Jarosław, woj. lwowskie). Pobyt na zesłaniu
w posiołku Biały Jar (rej. Tiewriz, obw. omski) — warunki życia, stosunki międzyludzkie, rozłąka lub śmierć poszczególnych członków rodziny. Nieudana próba dotarcia do armii Andersa. Pobyt w obw. aktiubińskim (Kazachska SRR). We wrześniu 1944 przesiedlenie na Ukrainę. Praca w kołchozie im. Róży Luksemburg w rej. Bratskoje
(obw. nikołajewski). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 966
Anna Andrzejewska-Heinrich
ur. 1920
„Królowo korony polskiej”
Katowice, 1998
mps (tekst poetycki), kopia, 32 s.
Lata 1940–46. Wiersze o tematyce zesłańczej. Autorka została deportowana 13.04.1940 z m. Radziechów (woj. tarnopolskie) do obw. pawłodarskiego (Kazachska SRR). Do Polski wróciła w marcu 1946.
ZS 967
Bronisława Król
Wspomnienia
Włocławek, 1980
rkps, kopia, 47 s.
Załączniki: kopia korespondencji z lat 40., kopia dokumentu, korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Wybuch wojny i początek okupacji sowieckiej. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Suszki (pow. Brześć,
woj. poleskie). Pobyt na zesłaniu w posiołkach w rej. Chołmogory (obw. archangielski). Relacje z miejscową ludnością i władzami radzieckimi na zesłaniu. Od wiosny 1943 pobyt w m. Orlecy. W 1944 przesiedlenie na Ukrainę. Działalność w ZPP, praca nauczycielki w m. Nikołajewka. W maju 1945 przeniesienie do m. Szwedunowo (rej. Uljanówka,
Ukraińska SRR). Powrót do Polski w 1946.
ZS 968
Maria Duniec
ur. 1895
Pamiętnik pisany na zesłaniu 1940 r.
b.m.p., 1940–44
mps, kopia, 133 s. (przepisany dziennik)
Załączniki: wiersze autorki, kopia dokumentu, odpis korespondencji z 1945
253
Lata 1940–44. Dziennik autorki pisany od 13.04.1940 — wywiezienie rodziny z Drohobycza (woj. lwowskie) do Kazachstanu. Pobyt na zesłaniu w kołchozie „Krasnyj Put’ ” (rej. Borowskoj, obw. kustanajski). Zmiana warunków życia
i traktowania zesłańców po „amnestii” z 1941. Pogorszenie sytuacji Polaków w 1943. Kontakty z przesiedlonymi
Czeczeńcami. Powstanie ZPP. Wiadomości z frontu i z kraju. Wcielenie syna do Armii Polskiej jesienią 1944.
ZS 969
Fabiana Nieczpaj
ur. 1927, z d. Okińczyc
Sześć lat na zesłaniu
Mińsk (Białoruś), 1998
rkps, oryg., 4 s.
Załączniki: kopia dokumentu, uzupełnienie wspomnień
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Stołpce (woj. nowogródzkie) do Mariewki (obw. siewierokazachski, Kazachska SRR). Pobyt na zesłaniu. Tajne nauczanie w kołchozie. W 1943 przeniesienie do Nowopokrowki (rej. Oktiabrsk). Wyjazd do kraju w czerwcu 1946. Choroba matki i pozostanie autorki w Mińsku.
ZS 970
Leon Bolesław Kowalski
ur. 1931
Kielce, 1993
mps, kopia, 3 s.
Załączniki: kopie urzędowej korespondencji z lat 90.
Lata 1940–46. Rodzina oficera zamordowanego w Ostaszkowie. Deportacja 13.04.1940 z Tarnopola (woj. tarnopolskie) do kołchozu „Nowaja Zoria” k. Majska (obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Opis wywózki, transportu, warunków
pobytu na zesłaniu. Repatriacja w grudniu 1946.
ZS 971
Marianna Krzyworzeka
ur. 1915
Lęk o przeżycie kolejnego dnia opuścił nas. Wspomnienia z Ałtajskiego Kraju
Lata 1939–46. Opis relacji polsko-ukraińskich przed wybuchem wojny. Deportacja rodziny autorki 10.02.1940 z kolonii Roześmiana (pow. Borszczów, woj. tarnopolskie). Pobyt na zesłaniu w osiedlu Sidorowka (rej. Barnauł, Ałtajski
Kraj). Warunki bytowe, praca, wspólne modlitwy zesłańców, kontakty z miejscową ludnością. Pogorszenie sytuacji
Polaków po ewakuacji armii Andersa do Iranu. Powrót w maju 1946.
ZS 972
Janina Wabiszczewicz
ur. 1924, z d. Krzyworzeka
Dla nas zesłańców znów nastał czas niepewności. Wspomnienia z Ałtajskiego Kraju
Szklarnia (woj. wałbrzyskie), 1998
Lata 1940–46. Deportacja rodziny autorki 10.02.1940 z kolonii Roześmiana (pow. Borszczów, woj. tarnopolskie).
Pobyt na zesłaniu w osiedlu Sidorowka (rej. Barnauł, Ałtajski Kraj) — warunki mieszkaniowe, praca, wspólne modlitwy zesłańców, kontakty z miejscową ludnością. Repatriacja w maju 1946.
ZS 973
Zdzisław Krzyworzeka
ur. 1931
Wszyscy myśleli o rychłym powrocie do Polski. Wspomnienia z zesłania
Szklarnia (woj. wałbrzyskie), 1998
Lata 1938–46. Opis relacji polsko-ukraińskich przed wybuchem wojny i po 17 września. Deportacja rodziny autora 10.02.1940 z kolonii Roześmiana (pow. Borszczów, woj. tarnopolskie). Pobyt na zesłaniu w osiedlu Sidorowka
254
(rej. Barnauł, Ałtajski Kraj). Nauka w szkole, praca rodziców, życie religijne zesłańców, walka z głodem i chorobami.
ZS 974
Helena Bandura
ur. 1929, z d. Kujac
Moje wspomnienia z lat 1939–1946 [...]
Kielce, 1998
rkps, oryg., 12 s.
Załączniki: uzupełnienie wspomnień, wycinek prasowy
Lata 1939–46. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Łasica (pow. Postawy, woj. wileńskie) do osady Małaja Władimirowka
(obw. semipałatyński, Kazachska SRR). Pobyt na zesłaniu w kołchozach Buras, Ramadan. Wyrzucenie przez macochę
z domu na zesłaniu. Od 1942 pobyt w polskim domu dziecka w Semipałatyńsku. Praca w zakładach krawieckich.
ZS 975
Jan Miedło
ur. 1930
Międzylesie, b.d.p.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Lubianka (pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie) do osady Władimirowsk
(Krasnojarski Kraj). Po „amnestii” przeniesienie do m. Suworowskij (rej. Siewiero-Jenisiejskij). Od 1944 pobyt w sowchozie w rej. Markowka (obw. woroszyłowgradzki, Ukraińska SRR). Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 976
Antonina Bazan-Pisiura
ur. 1933
Legnica, 1998
mps, kopia, 11 s.
Lata 1939–46. Relacje polsko-ukraińskie przed 17 września. Deportacja 10.02.1940 z m. Polanka (pow. Buczacz, woj.
tarnopolskie). Pobyt na zesłaniu w posiołku Kuzjol (rej. Kojgorodok, Komi ASRR). W 1941 śmierć ojca. Odesłanie
do rosyjskiego domu dziecka w Izjaszor. W 1943 powrót do posiołka, wycieńczająca wyprawa sierot do Syktywkaru.
Od lata 1943 pobyt w polskim domu dziecka w Zagorsku k. Moskwy. Kontakty z dziećmi innych narodowości. Przyjazd
ZS 977
Leonia Leszczyńska, ur. 1932, z d. Bazan
Dominika Stecka, ur. 1926, z d. Bazan
Stara Bystrzyca, 1998
Lata 1939–46. Relacje polsko-ukraińskie przed 17 września. Deportacja 10.02.1940 z m. Polanka (pow. Buczacz,
woj. tarnopolskie). Pobyt na zesłaniu w posiołku Kuzjol (rej. Kojgorodok, Komi ASRR). W 1941 śmierć ojca. Przeniesienie w 1943 do posiołka Sidorow (Komi ASRR). W maju 1943 śmierć matki, walka o przetrwanie. Od 1944 pobyt
w sowchozie Dżichinka (rej. Anapa, Krasnodarski Kraj). Repatriacja w lutym 1946.
ZS 978
Franciszek Hołownia
ur. 1928
Pamiętnik
Kostrzeszyn, 1982
mps, oryg., 80 s.
Załączniki: mapy, rysunki i wiersze autora, kopia zdjęcia, korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Losy rodziny zamieszkałej w Stołpcach (woj. nowogródzkie). Opis miasta i wspomnienia z lat 30.
Wybuch wojny. Okupacja sowiecka po 17 września. Deportacja 13.04.1940. Pobyt na zesłaniu w m. Mariewka
255
(obw. siewierokazachski, Kazachska SRR) do czerwca 1942. Przeniesienie do kołchozu im. Stiepana Razina w Stupince.
Występy artystyczne młodzieży polskiej. Wiadomości o powstaniu armii Andersa. Pogorszenie stosunków z Sowietami.
Szkolenie wojskowe w 1944. Wstąpienie autora do ZPP. Powrót do Polski w 1946.
ZS 979
Anna Jałocha
ur. 1932, z d. Mazur
Moja Syberia
Pabianice, 1999
mps, kopia, 4 s.
Lata 1939–46. Deportacja 06.06.1941 z m. Miory (pow. Brasław, woj. wileńskie). Pobyt na zesłaniu w m. Barnauł
(Ałtajski Kraj). W 1943 przeniesienie do chutoru Reczkunowo (rej. Talmienka). Warunki życia i pracy zimą 1944/1945
w Barnaule. Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 980
Danuta Zdan-Michajłowicz
ur. 1925
Pamiętnik z lat wojennych
Sallaumines (Francja), 1998
mps, kopia, 27 s.
Lata 1941–45. Deportacja 16.06.1941 z Wilna do m. Kiedrowka (Ałtajski Kraj). Po „amnestii” przeniesienie do miasta
rejonowego Czaryszskoje. Luty 1942 — droga do armii Andersa. Pobyt w obozie w Guzar (Uzbecka SRR). W sierpniu
1942 ewakuacja do Iranu, pobyt w Teheranie, następnie w Bagdadzie.
ZS 981
Stefania Gach
ur. 1907
Lata 1939–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Wola Gołuchowska (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie). Pobyt
na zesłaniu w osiedlu Kuzjol (rej. Kojgorodok, Komi ASRR). W maju 1944 przeniesienie do Krasnodarskiego Kraju.
Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 982
Wacław Reguliński
ur. 1905
Rodzinny życiorys Regulińskich w okresie dwóch wojen [...]
Stara Bystrzyca, 1975–77
mps, kopia, 28 s.
Załączniki: kopia dokumentu, kopie zdjęć, wspomnienia córek autora
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z gajówki Popówka (pow. Wołożyn, woj. nowogródzkie). Pobyt na zesłaniu
w m. Stiepok (obw. celinogradzki, Kazachska SRR). Od 1942 praca w kopalni „Zołotyje priiski”. W kwietniu 1943 mobilizacja do armii Berlinga. Udział w bitwie pod Lenino. W 1945 przesiedlenie rodziny do sowchozu Wiesiołyje Termy
(obw. dniepropietrowski, Ukraińska SRR). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 983
August Rączkowski
ur. 1927
Bystrzyca Kłodzka, b.d.p.
Załączniki: kopie dokumentów, kopie korespondencji z lat 40., lista zesłańców
Lata 1939–46. Wybuch wojny, okupacja sowiecka w woj. lwowskim. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Basiówka
(pow. Lwów) do kołchozu Piszczewik (rej. Dżurun, obw. aktiubiński, Kazachska SRR). Repatriacja w 1946.
ZS 984
Józef Zbylut
ur. 1921
Pamiętnik [...]
256
Wolsztyn, 1994 [?]
mps, kopia, 12 s.
Załączniki: oryg. zdjęcia, wycinki prasowe
Lata 1921–47. Opis stosunków polsko-ukraińskich w pow. Stanisławów przed wybuchem wojny. Deportacja 10.02.1940
ze wsi Zabłocie (woj. stanisławowskie) do posiołka Rakitianka (rej. Miednogorsk, obw. czkałowski). Praca w kopalni
rudy. Listopad 1941 — wstąpienie do armii Andersa w Tockoje. W kwietniu 1942 ewakuacja do Iranu. Przebieg służby
wojskowej w latach 1942–45. Wyjazd do Wielkiej Brytanii w 1946. Powrót do Polski w sierpniu 1947. Prześladowania
przez UB.
ZS 985
Helena Jeżewska
ur. 1890
Helena Jeżewska z Korybut Daszkiewiczów opowiada o jej wywiezieniu wraz z matką Adolfiną na Syberię
Komorów, b.d.p.
mps, kopia, 3 s.
Lata 1941–46. Deportacja 22.06.1941 z majątku Górka (pow. Grodno, woj. białostockie) do kołchozu Małyszka
(obw. tomski). Od maja 1944 pobyt w sowchozie Komsomolec k. Woroneża. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 986
Irena Leonkiewicz
ur. 1925, z d. Benit
Na Sybirze
Łódź, b.d.p.
mps, kopia, 21 s.
Lata 1939–46. Obraz Lwowa w pierwszych miesiącach wojny. Życie pod okupacją sowiecką. Deportacja 13.04.1940
do sowchozu Krasnyj Skotowod (obw. semipałatyński, Kazachska SRR). W październiku 1941 przeniesienie do Semipałatyńska. Repatriacja w maju 1946.
ZS 987
Józef Radtke
ur. 1927
Wspomnienia z pobytu w łagrach ZSRR
Grudziądz (woj. toruńskie), 1999
mps, kopia, 3 s.
Załączniki: kopia dokumentu, lista współwięźniów
Lata 1945–46. Aresztowanie w styczniu 1945 przez NKWD w m. Łasin (pow. Grudziądz). Odesłanie do więzienia w Ciechanowie. Od lutego 1945 pobyt w obozach Siewiernaja Griwa i Osanowo (rej. Szatura, obw. moskiewski). W lipcu
1946 przyjazd do Polski (do obozu pracy w Jaworznie).
ZS 988
Tadeusz Gendek
ur. 1913
Polakiem jestem
Łódź, 1999
mps, kopia, 8 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopia artykułu prasowego ze zdjęciami autora i rodziny
Lata 1940–97. Ucieczka z Wilna do Estonii. Aresztowanie w lutym 1941 przy próbie wyjazdu do Szwecji. Pobyt w więzieniu w Tallinie. Po skazaniu odesłanie do łagru w Workucie (Komi ASRR). Praca w kopalni węgla „Kapitalnaja”.
Od sierpnia 1948 pobyt w łagrze Dudinka (Krasnojarski Kraj). Zwolnienie w 1954. Przymusowy pobyt w Norylsku.
W 1962 wyjazd do Odessy (Ukraińska SRR), założenie rodziny. Powrót do Polski w 1997.
ZS 989
Czesława Kościejewska
ur. 1925, z d. Kalinowska
Wspomnienia za kierownicą wojskowej ciężarówki na trasie z Sielc do Berlina
Siennica Nadolna (woj. chełmskie), 1999
mps, kopia, 3 s.
Załączniki: kopie zdjęć, lista zesłańców, wycinki prasowe, korespondencja z ZS
257
Lata 1940–45. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Stasin (pow. Włodzimierz, woj. wołyńskie) do osiedla Kutyr k. Swierdłowska (obw. swierdłowski). Od 1943 pobyt w m. Kostousowo. Wstąpienie do armii Berlinga — służba w charakterze
kierowcy w kolumnie samochodowej. Zwolnienie w październiku 1945.
ZS 990
Zdzisław Skwara
ur. 1920
Wymieniony w Brześciu
Warszawa, 1996
kopia publikacji, 9 s., format nietypowy
Lata 1939–40. Zatrzymanie autora we wrześniu 1939 k. Radzynia Podlaskiego (woj. lubelskie). Pobyt w obozie jenieckim k. Orszy (obw. witebski, Białoruska SRR). W grudniu 1939 w ramach wymiany jeńców przekazany Niemcom
w Brześciu n. Bugiem. Pobyt w obozie niemieckim w Bawarii. Zwolnienie i powrót do domu w styczniu 1940.
ZS 991
Katarzyna Prociuk
ur. 1902
Syberyjskie wspomnienia [...]
b.m.p., 1940–42
mps, kopia, 29 s. (przepisany pamiętnik z lat 40.)
Załączniki: kopie dokumentów, kopia oryg. pamiętnika autorki pt. Syberia, materiały źródłowe dotyczące rodziny,
wycinki prasowe, korespondencja z ZS
Lata 1940–42. Pamiętnik autorki pisany na zesłaniu. Deportacja 13.04.1940 z Drohobycza (woj. lwowskie) do Kazachstanu. Pobyt na zesłaniu w obw. kustanajskim. Po „amnestii” w 1941 wyjazd do Osipowki. W 1942 wyjazd
do Kustanaju. Przesiedlenie na Ukrainę, praca w cukrowni w Kożance pod Kijowem.
ZS 992
Józef Golema
ur. 1931
Dopust boski (cz. 1–2)
Rzeszów, 1999 [?]
mps, kopia, 381 s.
Lata 1940–41. Wspomnienia zbeletryzowane, częściowo pisane wierszem. Deportacja 10.02.1940 z m. Żylicze
(pow. Grodno, woj. białostockie). Szczegółowy opis transportu i pobytu na zesłaniu w okolicy m. Czusowoj
(obw. mołotowski) do sierpnia 1941. Jesienią 1944 przesiedlenie do obw. charkowskiego (Ukraińska SRR). Repatriacja w 1946.
ZS 993
Zofia Izydorczyk
ur. 1919
Syberia 1940–1946
Warszawa, 1998
mps, kopia, 43 s.
Załączniki: kopia dokumentu, kopia karty pocztowej z Krasnojarska
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Skwarzawa Nowa (pow. Żółkiew, woj. lwowskie). Pobyt na zesłaniu
w osadzie Wangasz (Krasnojarski Kraj). Praca przy wyrębie lasu, jako palacz w elektrociepłowni. W lecie 1942 wysłanie na sianokosy w głębokiej tajdze. Spotkanie z Tunguzami. Po powrocie praca w kopalni złota. Ucieczka w 1942
i dotarcie do polskiej placówki w Krasnojarsku. Pobyt w Aczyńsku. Autorka zostaje dyrektorem polskiej szkoły w m.
Bolszaja Jerba (Chakaski OA). Udział w zjeździe dyrektorów szkół w Moskwie w 1944, skierowanie do pracy w Wydziale Organizacyjnym ds. Repatriacji. Wyjazd do Kazachstanu. Powrót do Polski w kwietniu 1946.
ZS 994
Józef D. Przybylak
ur. 1934
Glasgow, 1999
mps, oryg., 2 s.
258
Lata 1940–47. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Sobiesko (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do wsi Bieriezowka
(rej. Kudymkar, Komipiermiacki OA). Jesienią 1941 przeniesienie do sowchozu Jum. W lutym 1942 wyjazd na południe. W sierpniu 1942 ewakuacja z armią Andersa z Krasnowodska do Iranu. W grudniu dotarcie do Ugandy. Pobyt
i nauka w szkole w Masindi. W lipcu 1947 powrót do Polski.
ZS 995
Tadeusz Herbik
ur. 1932
Łódź, 1989
mps, kopia, 4 s.
Lata 1941–46. Deportacja 21.06.1941 ze wsi Jeziorki Wielkie (pow. Słonim, woj. nowogródzkie) do kołchozu w rejonie Minusinsk (Krasnojarski Kraj). Od jesieni 1941 pobyt w polskim domu dziecka we wsi Mała Minusa. Praca matki
w charakterze nauczycielki i wychowawczyni. Praca dzieci przy wyrębie lasu w tajdze. Pogorszenie warunków w domu
dziecka po ewakuacji armii Andersa — wymiana kadry. Powstanie ZPP i zmiana sytuacji zesłańców. Repatriacja
kwietniu 1946.
ZS 996
Jan Hollender
ur. 1925
Wspomnienia dwudziestolatka
Łódź, 1999
mps, kopia, 11 s.
Lata 1944–46. Aresztowanie 29.10.1944 w leśniczówce Wesoła k. wsi Zamysłówka (pow. Przemyśl), więzienie w Łańcucie i Rzeszowie. Pobyt w obozie w Bakończycach — przemundurowanie więźniów i odesłanie do Jogły k. Borowicz
(obw. nowgorodzki). Pobyt w obozie z jeńcami niemieckimi. Praca w kopalni, stosunki między więźniami różnych
narodowości. W lutym 1945 pobyt w szpitalu w Borowiczach. Praca w sowchozie przy zbiorach warzyw. Od września
ponowny pobyt w szpitalu. Powrót do Polski 30.01.1946.
ZS 997
Michał Wilniewczyc
ur. 1912
Drohiczyn, b.d.p.
mps, oryg./kopia, 9 s. (2 egz.)
Lata 1939–57. Aresztowanie 11.11.1939 w Hajnówce (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie). Pobyt w więzieniach
w Wołkowysku i Homlu. Wyrok 7 lat ITŁ — transport do łagru w Kotłasie (obw. archangielski). Praca w tajdze przy
karczowaniu lasu, przy budowie drogi w kierunku Archangielska. Pobyt w szpitalu, po wypadku 22.06.1941. Zwolnienie na mocy „amnestii” i wyjazd do Tockoje. Wstąpienie do armii Andersa. Jako ksiądz autor udzielał posługi
w szpitalu wojskowym. W sierpniu 1942 ewakuacja do Iranu. Autor zostaje opiekunem duchowym polskich sierot
w Isfahanie. We wrześniu 1944 wyjazd z dziećmi do Nowej Zelandii. Powrót do Polski z Włoch w 1957.
ZS 998
Stanisław Bohatkiewicz
ur. 1906
Czernina (woj. leszczyńskie), 1988
Lata 1949–56. Aresztowanie 10.01.1949 we wsi Rudzienie (Białoruska SRR). Pobyt w więzieniu w Połocku. Wyrok
25 lat ITŁ — transport do łagru w Ekibastuz (obw. pawłodarski). Udział w strajku. Odesłanie do łagru w m. Dżezkazgan (obw. karagandzki). Praca w kopalni rudy miedzi. Bunty więźniów po śmierci Stalina w 1953. Rewizje wyroków.
Zwolnienie 5.08.1956 i wyjazd do Polski.
ZS 999
Wojciech Darzycki
ur. 1918
Miastówka (Ukraina), 1986–87
Lata 1946–56. W październiku 1944 autor zostaje duszpasterzem diecezji żytomierskiej. Aresztowanie 3.03.1946
i osadzenie w więzieniu w Żytomierzu. Wyrok 8 lat ITŁ. Odesłanie etapem przez Charków (Ukraińska SRR) na Kołymę.
259
Praca w kopalni złota w Susumanie. Kolejne pobyty w szpitalu. Zwolnienie 1.07.1952 z łagru, z zakazem powrotu do
obw. żytomierskiego. Wyjazd do Magadanu, skąd przez Chabarowsk, Moskwę i Wilno wraca na Ukrainę. Od 1957 pobyt
w Miastówce.
ZS 1000
Jan Mianowski
ur. 1904
Rosochate Kościelne (woj. białostockie), b.d.p.
Lata 1947–58. Opis losów proboszcza w Rohożnicy Wielkiej (Białoruska SRR) od 1936. Aresztowanie 20.08.1947, więzienie w Grodnie. Po wyroku 10.12.1947 — 10 lat ITŁ, transport do obozu w Wołkowysku, następnie do Orszy. Pobyt
w łagrze w Incie (Komi ASRR) — praca w kopalni. W 1949 odesłany etapem do Kańska (Krasnojarski Kraj). Praca przy
wyrębie lasu, pobyt w szpitalu. W 1953 autor zostaje felczerem, zaczyna odprawiać msze. Powrót do leśnej brygady
roboczej. Zwolnienie 25.12.1954 z łagru, z nakazem zamieszkania w m. Połonne (Ukraińska SRR), gdzie przyjechał
w styczniu 1955. Po wielu perturbacjach zostaje ponownie proboszczem w Rohożnicy. W listopadzie 1958 przyjazd
do Polski.
ZS 1001
Władysław Wersowski
ur. 1924
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 11 s.
Lata 1944–58. Aresztowanie za przynależność do AK w sierpniu 1944 w Wilnie, więzienie przy ul. Mickiewicza,
potem na Łukiszkach. W końcu kwietnia 1944 wyrok — „dożywocie z zamianą na pracę w łagrach o obostrzonych
rygorach”. W maju 1945 wywiezienie do łagru pod Nowosybirskiem. Praca przy wyrębie lasu. Po bójce w łagrze przewiezienie w październiku 1949 do łagru w m. Rieszoty (Krasnojarski Kraj). Praca w tartaku. Za udział w łagrowym
buncie wywiezienie do Komsomolska, potem do portu Knogasty (Jakucka ASRR). Następnie transport do m. Batagaj
nad rz. Janą (k. Wierchojańska), pobyt w łagrze Kir-Chajja. Praca w warsztacie ślusarskim. W połowie 1957 zwolnienie, wyjazd przez Wierchojańsk, Jakuck, Irkuck do Moskwy, starania o repatriację do Polski. W styczniu 1958
powrót do kraju.
ZS 1002
Zbigniew Jan Dąbrowski
ur. 1922
Wspomnienia, które zawsze wracają
Toronto, 1992
mps, kopia publikacji, 28 s., format A5
Lata 1940–42. Aresztowanie w m. Torczyn latem 1940, pobyt w więzieniu w Łucku (woj. wołyńskie). Wyrok 15 lat
ITŁ. 24.12.1940 wywiezienie do więzienia w Charkowie, następnie do łagrów na Kołymie. Osadzenie w łagrze Katany.
Praca w kopalni złota. Po „amnestii”, jesienią 1941 zwolnienie z łagru, droga do Tockoje do armii Andersa. Przydział
do pułku piechoty. W kwietniu 1942 ewakuacja do Iranu.
ZS 1003
Mieczysław Piotrowski
ur. 1931
Trzy pokolenia zesłańców syberyjskich
Warszawa, 2000
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Dąbrowa (pow. Łuck, woj. wołyńskie) do posiołka Chołm (rej. Tot’ma,
obw. wołogodzki). Praca przy zbieraniu gałęzi, żywicy i mchu. W październiku 1941 wyjazd rodziny do Uzbekistanu. Choroba i pobyt w szpitalu w m. Kokand. Dołączenie do rodziny w kołchozie Gulbak (rej. Papsk, obw. fergański). Po powołaniu ojca do armii Berlinga, jesienią 1943 pobyt w polskim domu dziecka w m. Kokand. Powrót do Polski 24.05.1946.
ZS 1004
Janina Bieńkowska
Tułaczka Sióstr Nazaretanek w ZSRR 1941–1945 (cz. 1–3)
Warszawa, 1946–61
Załączniki: tekst pt. Tułaczki ciąg dalszy. Persja – Afryka 1941–1947 opracowany przez s. Noelę Martusewicz
260
Lata 1941–45. Aresztowanie sióstr 14.06.1941 w klasztorze w Wilnie. Odjazd ze stacji Nowa Wilejka do Starobielska. Krótki pobyt w Starobielsku, rewizje. Dalsza droga. Przyjazd na stację Stara Sośwa. Pobyt w łagrze (ok. 30 km
od Sośwy). Ciężka praca w lesie i wokół łagru. Kontakty z wywiezionymi innych narodowości. Od listopada 1941 pobyt w posiołku Tieśma. Pobyt w Basjanówce (rej. Niżniaja Sałda). W sierpniu 1942 zwolnienie. Wyjazd na południe.
Od września 1942 pobyt w Jangi-Jul i Kara-Su (Kirgiska SRR). Praca m.in. przy zbiorach bawełny. Wyjazd części
sióstr do Iranu. Praca w kołchozach pozostałych sióstr. Choroby, opis warunków życia, pracy. Koniec wojny. Wyjazd
do Polski.
ZS 1005
Józef Borodziula
ur. 1893
Zbrodnia i kara XX wieku. 25 lat więzienia, łagrów i zsyłki
b.m.p., 1981
kopia publikacji, 14 s. (2 egz.), format A5
Lata 1926–54. Autor, ksiądz, Białorusin, aresztowany w grudniu 1926 w m. Kamienno-Hubryń (obw. witebski). Pobyt w więzieniu w Mińsku. W marcu 1927 wyrok — 3 lata ITŁ, pobyt w łagrze Ostrów Popow (Wyspy Sołowieckie).
W 1930 zwolnienie z nakazem zesłania do Archangielska. Za udzielanie posług duszpasterskich zmuszony do wyjazdu
do m. Łalsk k. Kotłasu, następnie do wsi Donskoje (Komi ASRR). W 1933 zwolnienie i wyjazd do Witebska. Ponowne
zesłanie do Archangielska, w maju 1935 aresztowanie i wyrok 3 lata ITŁ. Więzienie w Mariinsku (obw. kiemierowski).
Praca felczera w więziennym ambulatorium. W maju 1936 przeniesienie do Norylska. We wrześniu 1937 trzecie aresztowanie, wywiezienie do m. Kołargon, praca w pralni. W maju 1938 zwolnienie. Praca w laboratorium. W 1939 kolejne
aresztowanie i wyrok 7 lat ITŁ. Pobyt w łagrach Norylska. Od maja 1941 jako inwalida w posiołku Tugacz (Buriacki
OA). W maju 1945 pozostanie w łagrze w charakterze wolnego pracownika w szpitalu. Zwolnienie 15.08.1946. Wyjazd
na Łotwę, praca wikarego w Dyneburgu. Od 1947 proboszcz w m. Posino (Pasiene). 7.11.1949 — piąte aresztowanie. Zaoczny sąd w Moskwie, zesłanie do wsi Kanaraj, przeniesienie do wsi Aban. W październiku 1954 zwolnienie.
Nominacja na proboszcza we wsi Przydrujsk (Piedruja) na Łotwie. W lipcu 1958 zakaz publicznego odprawiania mszy.
W 1963 anulowanie wszystkich wyroków.
Wydane w „Zeszytach Chrześcijańsko-Społecznych” 1997, nr 2 (203), w cyklu „Chrześcijanin w świecie”.
ZS 1006
Jerzy Antecki
ur. 1897
Otwock, 1976
mps, kopia, 9 s.
Lata 1948–56. Aresztowanie 9.04.1948 w Wilnie. Osadzenie w więzieniu na Łukiszkach. W sierpniu 1948 wyrok 10 lat
ITŁ. Więzienia przejściowe pod Moskwą i w Swierdłowsku. Od listopada łagier Susłowo (Krasnojarski Kraj). Od czerwca
1951 pobyt w łagrze o zaostrzonym rygorze w m. Nowoczunka (obw. irkucki). Praca przy wyrębie lasu. Cotygodniowe
dokładne rewizje, głodowe racje żywności, praca pod eskortą strażników z psami. Od stycznia do kwietnia 1954 pobyt
w szpitalu. 5.11.1955 zwolnienie z łagru, powrót do Nowej Wilejki. 18.07.1956 wyjazd do Warszawy.
ZS 1007
Rozalia Sudal
ur. 1927, z d. Olender
Elbląg, 1990
rkps, oryg., 6 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Trościaniec Wielki (pow. Zborów, woj. tarnopolskie) do posiołka w okolicach Krasnouralska (obw. swierdłowski). Po „amnestii” od jesieni 1941 w sielsowiecie Pawłowski k. Kujbyszewa. Praca
w kołchozie, mieszkanie w ziemiance. Repatriacja w 1946.
ZS 1008
Zofia Abramajtys
ur. 1927, z d. Werbel
Wspomnienia z tułaczki
Witnica, woj. gorzowskie, 1990
rkps, kopia, 45 s.
Załączniki: kopie korespondencji z lat 40., kopie dokumentów
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Nowosiółki (pow. Wołkowysk, woj. białostockie) do posiołka Małyje
Izby (rej. Plesieck, obw. archangielski). Walka o przeżycie — pilnowanie dzieci, zbieranie na sprzedaż jagód, żurawin, borówek, grzybów; praca przy karczowaniu lasu i jako pomoc w kuchni. Po „amnestii”, od wiosny 1942 pobyt
w kołchozie Archangielskoje (Ałtajski Kraj). Praca w polu i gospodarstwie warzywniczo-ogrodniczym. Od połowy 1943
261
w m. Sławgorod. Praca telefonistki w pogotowiu ratunkowym. Jesienią wyjazd przymusowy na lesozagatowkę. Praca
przy wyrębie lasu. Wyjazd do Wołkowyska w 1946. Powrót do Polski w 1958.
ZS 1009
Helena Pietrzycka
ur. 1926, z d. Borowa
Moje kazachskie 6 lat. Spojrzenie wstecz
Zgierz, 1999
mps, oryg., 11 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Cielesze (pow. Dzisna, woj. wileńskie) do wsi Siemijarsk (obw. pawłodarski, Kazachska SRR). Praca w charakterze doręczyciela depesz i telegramów. Obowiązek meldowania się dwa razy
w tygodniu w NKWD. Nauka w rosyjskiej szkole średniej do 1943. Następnie szkoła felczerska w Barnaule do sierpnia
1945. W maju 1946 repatriacja.
ZS 1010
Genowefa Petrykowska
ur. 1924, z d. Szymańska
Wspomnienie
Elbląg, 2000
mps, kopia, 4 s.
Załączniki: oryg. zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1940–47. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Giełczyn (pow. Łomża, woj. białostockie) do posiołka Soluga
(obw. archangielski). Praca przy obróbce ściętych drzew. W grudniu 1941 wyjazd na południe. Kołchozy w okolicach
Karagandy, Taszkientu, Samarkandy. Od 1942 pobyt w Bucharze. W sierpniu 1942 ewakuacja z armią Andersa z Krasnowodska do Iranu, wyjazd przez Pakistan, Indie do Afryki Wschodniej. Repatriacja 10.12.1947.
ZS 1011
Zbigniew Burkacki
ur. 1929
Diariusz 1940–1946
b.m.p., 1940–1946
mps, kopia, 213 s.
Załączniki: kopie map, kopie korespondencji z lat 1939–40, kopie dokumentów, wpisów do pamiętnika
Lata 1940–46. Zatrzymanie w m. Turmont (pow. Brasław, woj. wileńskie). Wywiezienie 14.06.1941 do posiołka Czornyj Klucz (obw. tomski). Od czerwca 1942 pobyt w m. Gieorgijewka (obw. czymkiencki, Kazachska SRR). W lipcu 1943
przeniesienie do m. Lengier. Praca w kołchozie i kopalni. W 1945 skazanie za opuszczenie pracy, odesłanie do pracy
w kamieniołomach. Nauka w szkole prowadzonej pod egidą ZPP. Repatriacja w maju 1946.
ZS 1012
Sławomir Gąsiorowski
ur. 1937
A pociąg jechał dalej. Wspomnienia z Syberii
Suchorze (woj. słupskie), 2000
rkps, oryg., 43 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Brześcia n. Bugiem (woj. poleskie) do posiołka Udacznyj (rej. Tajszet,
obw. irkucki). Po „amnestii” 1941 wyjazd do m. Toporok. Od lata 1944 pobyt w sierocińcu w m. Biriusa. Jesienią 1945
wyjazd do Tajszetu. Repatriacja do Polski w kwietniu 1946.
ZS 1013
Jan Bluhm
ur. 1899
Lista osób przebywających w łagrze sowieckim w miejscowości Biełoreck koło Magnitogorska
b.m.p., b.d.p.
rkps, oryg., 140 nazwisk
Załączniki: przebieg służby wojskowej autora w latach 1918–39
Lata 1945–46. Aresztowanie 25.03.1945 w Chełmnie i wywiezienie do obozu w Biełorecku (rej. Magnitogorsk, Baszkirska ASRR). Powrót do Polski w marcu 1946.
262
ZS 1014
Krystyna Kaczmarska
ur. 1922, z d. Bojanowicz
Wojenne wspomnienia z Rosji
USA, 2001
mps, kopia, 10 s.
Załączniki: oryg. dokumentów, kopie dokumentów, kopie rysunków, korespondencja z ZS
Lata 1939–52. Deportacja 21.06.1941 z Wilna do ziernosowchozu w Ałtajskim Kraju. W październiku 1941 po „amnestii” wyjazd do armii Andersa. W 1942 pobyt w kołchozie Kyzył-Askier (obw. dżałałabadzki, Kazachska SRR) — śmierć
matki, ojca i siostry. Pobyt w Taszkiencie, dołączenie do armii Andersa. W sierpniu 1942 ewakuacja przez Krasnowodsk do Iranu. Pobyt w Teheranie, Bagdadzie, studia w Bejrucie, wyjazd do Anglii. Emigracja do USA w 1952.
ZS 1015
Franciszek Lesisz
ur. 1925
Z Puszczy Jodłowej na Syberię
Murrhardt, 1997
rkps, kopia, 45 s.
Lata 1940–43. Deportacja osadników cywilnych 10.02.1940 z kolonii Oleńka (pow. Stara Wilejka, woj. wileńskie)
do posiołka „Elektrostancja” (rej. Szira, Krasnojarski Kraj). W styczniu 1942 droga do armii Andersa, pobyt w m. Kontoszino, następnie w m. Romanowo (rej. Kosicha, Ałtajski Kraj). W sierpniu 1943 wstąpienie do armii Berlinga.
ZS 1016
Anna Kołomyjska
ur. 1903
Mój pobyt w ZSRR podczas Drugiej Wojny Światowej (1941–1946)
Warszawa, b.d.p.
mps, kopia, 46 s.
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 z Dębowa (pow. Łomża, woj. warszawskie) do sowchozu k. Barnaułu (rej. Kołomanka, Ałtajski Kraj). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 1017
Janusz Rautszko
Ślady miękkich łap
Szczecinek, b.d.p.
Lata 1939–53. Aresztowanie policjanta Wilhelma Rautszko we wrześniu 1939 we wsi Chinicze (pow. Sarny, woj. wołyńskie). Rozstrzelanie 16.04.1940 w Ostaszkowie. Deportacja Tatiany Rautszko (żony Wilhelma) 13.04.1940 z Chinicz
do posiołka Milutinka (obw. kustanajski, Kazachska SRR). Od marca 1943 pobyt w Kizył Dała k. Czymkientu. Jesienią
1944 pobyt w Czymkiencie, śmierć Tatiany, przeniesienie dzieci do Polskiego Domu Dziecka w Sajramie. Repatriacja
w maju 1946. Dom dziecka w Kłodzku do 1953.
ZS 1019
Józef Adamowicz
ur. 1908
Ku pamięci i wiadomości młodych pokoleń Polski. Moja wojenna tułaczka z lat 1945–1947
Wilno, 1989
mps, kopia, 39 s.
Lata 1941–50. Autor ocalał z mordu dokonanego 26.06.1941 w „Tarasowskim Lesie” przez NKWD po ewakuacji więzienia w Wołożynie. Aresztowanie 02.02.1945 w Wilnie. Od marca 1945 pobyt w obozie nr 0321 w Jełszance k. Saratowa. Od października 1945 w Kutaisi (Gruzińska SRR). W maju 1947 przeniesienie do obozu nr 204 k. Astrachania.
W czerwcu 1947 udana ucieczka do Wilna. W październiku 1947 aresztowanie przy próbie ucieczki do Polski. Wyrok
w Grodnie — 3 lata ITŁ. Więzienia w Orszy i Moskwie. Od lipca 1948 w łagrze Bodajbo (obw. irkucki). W czerwcu 1950
zwolnienie i powrót do Wilna. Brak możliwości repatriacji, osiedlenie w Wilnie.
263
ZS 1020
Edward Szanc
ur. 1918
Wspomnienia Żołnierza AK więźnia NKWD w latach 1944–1945
Nowa Sól, 1989
mps, kopia, 64 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopie artykułów prasowych, fragmenty wspomnień autora drukowanych w „Głosie
Wielkopolskim”, kopie rysunków Andrzeja Mierzejewskiego, wiersz, „Biuletyn Informacyjny ŚZŻAK Okręg Wielkopolska” nr 3, 1991, kopie korespondencji z lat 90., korespondencja z ZS
Lata 1944–45. Aresztowanie w grudniu 1944 w Nowinach (woj. warszawskie) za działalność w AK. Skazanie w styczniu 1945 na 10 lat ITŁ. W marcu 1945 transport do Brześcia. Pobyt w sowieckich więzieniach. Życie obozowe
w okolicach Archangielska [?]. Repatriacja w grudniu 1945. Autor występował pod nazwiskiem Leźnicki.
ZS 1021
Lidia Maśkiewicz-Maga
ur. 1930, z d. Jarutczyk
Jarosław, 1989
Załączniki: oryg. zdjęć, oryg. dokumentów, kopia dokumentu, korespondencja z ZS
Lata 1946–56. Aresztowanie 16.03.1946 w Wiczynie (pow. Łuck, woj. wołyńskie). W maju 1946 wyrok 10 lat ITŁ
— kolonia dla nieletnich we Lwowie. Na przełomie 1948 i 1949 więzienie w Charkowie. Od wiosny 1949 pobyt
w m. Wanino (Chabarowski Kraj). Od listopada 1949 w Magadanie — budowa miasta. Zwolnienie w październiku 1954.
ZS 1022
Witold Niemyjski
ur. 1939
USA, 1998
rkps, kopia, 7 s.
Lata 1941–46. Deportacja 20.06.1941 ze wsi Makarki (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie) do m. Czerw-Pudino
(rej. Parabiel, obw. tomski). Od 1942 do lutego 1946 pobyt z matką w Kujbyszewie (obw. nowosybirski) w przedsiębiorstwie ogrodniczym. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 1023
Czesława Kowalska
ur. 1924, z d. Kania
Bystrzyca Śląska, 1999
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Jarowa (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie) do m. Wor-Ju (Komi ASRR).
Praca w przedszkolu, w internacie dla polskich dzieci, przy zbiorze żywicy. Od wiosny 1942 pobyt w m. Siemuszino
(rej. sysolski). W 1944 w sowchozie Chutorok (Krasnodarski Kraj). Pozytywna ocena działalności lokalnego ZPP, narodziny brata, możliwość oglądania filmów, słuchania radia, dobre relacje z władzami sowchozu i miejscową ludnością.
ZS 1024
Bogumiła Stankiewicz
ur. 1927, z d. Onyszkiewicz
„Aby przeżyć, trzeba było kraść” (Wspomnienia z zesłania do Kazachstanu)
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Peczeniżyn (pow. Kołomyja, woj. stanisławowskie) do kołchozu Pokrowka (obw. semipałatyński, Kazachska SRR). W 1942 pobyt w Czarsku (obw. semipałatyński), praca w gospodarstwie
rolnym; głód, kradzieże, żebranina. Czasowy pobyt w Ust’-Kamienogorsku (obw. wostocznokazachski), praca przy
budowie elektrowni wodnej. Opieka lokalnego ZPP. Repatriacja w czerwcu 1946.
264
ZS 1025
Stanisława Jocz
ur. 1937, z d. Kulbaka
Niezatarte wspomnienia
kopia publikacji, 30 s. (w tym kopie zdjęć z komentarzami dotyczącymi widocznych na nich osób)
Lata 1950–55. Deportacja ze wsi Biskowice (k. Sambora) we wrześniu 1950. Pobyt w Krasnojarskim Kraju. W Adzie
(rej. Tasztypskij) — nauka w szkole razem z dziećmi różnych narodowości. W Bałachtaszu nad rz. Abakan praca m.in.
przy budowie linii kolejowej. Repatriacja 31.12.1955.
ZS 1026
Czesław Klimkiewicz
ur. 1928
Na syberyjskim szlaku
Mława, 2000
rkps, kopia, 16 s.
Lata 1940–46. Deportacja 29.06.1940 z Włodzimierza Wołyńskiego do m. Abkaszewo (rej. Tieguldiet, obw. nowosybirski). Od 1942 pobyt w Dymitrówce — kołchoz Nowyj Byt (Kazachska SRR). W 1945 paczki od ojca z Anglii
(był w armii Andersa). Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 1027
Stanisława Prucnal
ur. 1926, z d. Szpak
Wspomnienia Stanisławy
Kanada, 1998
mps, kopia, 59 s.
Załączniki: lista zesłańców, kopie zdjęć
Lata 1940–47. Deportacja 10.02.1940 z m. Bursztyn (pow. Rohatyn, woj. stanisławowskie). Od marca 1940 pobyt
w m. Jertarka (rej. Tugułymskij, obw. swierdłowski); od lipca 1941 w m. Łaguszki (rej. Tugułymskij) — życzliwość
i pomoc mieszkańców. W marcu 1942 udana ucieczka do Uzbekistanu do m. Kattakurgan — praca m.in. w kołchozie.
W lipcu 1942 wyjazd do Samarkandy, pobyt w ochronce dla polskich dzieci i ewakuacja z armią Andersa do Iranu
(15.08.1942). Tułaczka przez obozy w Iraku, Pakistanie, Afryce. We wrześniu 1947 powrót do Polski.
ZS 1028
Adam Szulgacz
ur. 1924
Wspomnienia Sybiraka Kościuszkowca [...]
Domaszków, 1999
mps, kopia, 29 s.
Lata 1940–43. Krótka informacja o rodzinie i wydarzeniach poprzedzających wywózkę. Deportacja 10.02.1940
z m. Piotrówka (pow. Luboml, woj. wołyńskie) do osiedla Siedierga (obw. archangielski). Opis transportu, pobytu w osadzie, okoliczności śmierci ojca. Wyrok za odmowę przyjęcia obywatelstwa radzieckiego w 1943. Powołanie do Armii Czerwonej. W kwietniu 1943 odesłanie do armii Berlinga. Bitwa pod Lenino. Demobilizacja
w lutym 1946.
ZS 1029
Helena Barycz
ur. 1923, z d. Baczyńska
„Oj, nie masz ty szczęścia w życiu, nie masz”
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Wołkowce (pow. Borszczów, woj. tarnopolskie) do sowchozu „Bolszewik” (rej. Kokpiekty, obw. semipałatyński) w Kazachstanie. Opis miejsca zesłania, pracy, paszportyzacji, stosunków z miejscową ludnością, sposobów zdobywania żywności. Negatywna ocena lokalnego ZPP. Repatriacja
w czerwcu 1946.
265
ZS 1030
Jan Rozwandowicz
ur. 1924
„Pęknięta młodość”
Warszawa, 2000
mps, kopia, 93 s.
Lata 1940–44. Deportacja 13.04.1940 z Brasławia (woj. wileńskie) do sowchozu Kondratowka (rej. Mamlutka,
obw. siewierokazachski). Od lipca 1941 do maja 1943 praca na budowie linii kolejowej Akmolińsk–Kartały w m. Adyr
(rej. Atbasar, obw. celinogradzki), potem w Kamieńsku Uralskim (obw. swierdłowski) i w Szadrinsku (obw. kurgański).
W marcu 1944 przeniesiony do Jurgamyszu (obw. kurgański) — wyrąb i załadunek drzewa, rozbiórka wodociągu.
W listopadzie 1944 wstąpienie do armii Berlinga — przejazd do Lublina.
ZS 1031
Anna Maria Bezrąk
ur. 1920, z d. Mączyńska
b.m.p., b.d.p.
Załączniki: kopie zdjęć, kopia rysunku, kopie dokumentów, lista zesłańców, kopie dziennika i zapisków matki autorki
z lat 40., korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze Lwowa. Praca w kołchozie im. Czkałowa w m. Gieorgijewka (rej. Żarminskij,
obw. semipałatyński). Przeniesienie do innego kołchozu. Warunki życia i pracy. W 1943 odmowa przyjęcia obywatelstwa radzieckiego. Pobyt w areszcie. Repatriacja w czerwcu 1946.
ZS 1032
Alojzy Zabielski
ur. 1920
Mój życiorys
Chicago, b.d.p.
rkps, oryg, 9 s.
Lata 1944–47. Aresztowanie w październiku 1944 w Knyszynie. Pobyt w więzieniu w Białymstoku. W listopadzie
transport do obozu w Ostaszkowie. W 1945 przeniesienie do obozu w Riazaniu. Próby ucieczek. Strajk głodowy.
W lipcu 1947 przeniesienie do obozu w Borowiczach. Powrót do Polski.
ZS 1033
Marcel Krynicki
ur. 1925
„Od Horynia do Maczkowa”
Wielka Brytania, b.d.p.
rkps, oryg., 81 s., (spisana relacja)
Załączniki: życiorys autora
Lata 1940–42. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Derman k. Ostroga (pow. Zdołbunów, woj. wołyńskie) do kołchozu Wołyńsk (obw. tomski), stamtąd na budowę kolei Akmolińsk–Kartały (czerwiec 1941). W styczniu 1942 wyjazd przez Pietropawłowsk, Czelabińsk do obozu przejściowego w Tockoje — do armii Andersa. 18.02.1942 wyjazd do Taszkientu,
ewakuacja przez Krasnowodsk, Morze Kaspijskie do Iranu (Teheran). Trasa kolejnych etapów: Irak, Syria, Palestyna,
Afryka Płd., Anglia (listopad 1942), Szkocja.
ZS 1034
Zenon Rymkiewicz
ur. 1932
„Za co byłem wywieziony, jak tam było?” Wspomnienia Zenka „Sybiraka”
Żołynia, 1995
broszura, 16 s., format A5
Załączniki: kopie zdjęć, kopie artykułów, kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1949–56. Aresztowanie razem z siostrą 19.04.1949 w Girdyszkach na Litwie. Transport pociągiem i statkiem
do m. Bodajbo (obw. irkucki). Spotkanie z bratem w Bodajbo. Starania o powrót do Polski. Wyjazd na studia do
Irkucka w 1956. W wyniku pomylenia kierunków autor trafia przez Moskwę do Kowna. Egzamin na Wyższą Akademię
Rolniczą. Wyjazd do Irkucka po dokumenty repatriacyjne. Powrót do Polski w 1956.
266
ZS 1035
Janina Komorowska
ur. 1922, z d. Pilecka
b.m.p., b.d.p.
mps, oryg., 3 s.
Lata 1944–50. Aresztowanie 13.11.1944 w Kobryniu za działalność w AK. Więzienie w Kobryniu, potem w Brześciu
(Białoruska SRR). Wyrok — 15 lat „ciężkich robót” i 5 lat zsyłki. 2.09.1945 transport do więzienia w Orszy, 5.12.1945
przeniesienie do więzienia w Kujbyszewie, po siedmiu miesiącach do Czelabińska, a następnie do łagru nr 5 w posiołku Jawas (Mordwińska ASRR). Od lutego 1948 pobyt w więzieniach w Moskwie i Homlu. Wyjazd do Polski w kwietniu
1948. Ponowne aresztowanie w marcu 1950 za przynależność do AK. Więzienie w Lublinie. Przesłuchania i tortury.
Zwolnienie 30.11.1950.
ZS 1036
Zdzisław Kisielnicki
ur. 1896
Wspomnienia z wojny 1939–1943 [...]
b.m.p., 1939–43
rkps, oryg., 277 s., format A5 (4 zeszyty); mps, kopia, 78 s.
Załączniki: oryg. dokumentów, korespondencja i pamiątki z lat 40.
Lata 1939–43. Dziennik pisany w formie listów do żony. Wzięcie do niewoli 20.09.1939 we Włodzimierzu Wołyńskim.
Pobyt w Szepetówce i Nowgorodzie Wołyńskim. Od listopada praca w kopalni w Donbasie. Próba ucieczki. Aresztowanie w styczniu 1940. Więzienie w Moskwie. Wyrok 10 lat „ciężkich robót”. Pobyt w Omsku i Kirowie. Praca w obozach
w obw. archangielskim. Po „amnestii” przydział do żandarmerii i wyjazd na południe. W lipcu 1942 wyjazd do Iranu.
Pobyt w Palestynie do listopada 1943.
ZS 1037
Jan Malarski
ur. 1927
Szczecin, 2001
rkps, oryg., 4 s.
Załączniki: kopie zdjęć, kopie dokumentów, lista zesłańców, kopia korespondencji z lat 40., kopia artykułu autora,
korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Jezioro (pow. Sarny, woj. wołyńskie) do posiołka Obirkowo (obw. wołogodzki). Aresztowanie w lipcu 1942. Pobyt w łagrze w Archangielsku, praca w kombinacie celulozowo-papierniczym.
Próba ucieczki. Pobyt w domu dziecka w Murmańsku. Aresztowanie i odesłanie do Biełomorska (Karelska ASRR).
Od maja 1945 w m. Szarja (obw. kostromski). Poszukiwanie rodziny. W listopadzie 1945 wyjazd do sowchozu Engels.
W lutym 1946 powrót do Polski.
ZS 1038
Czesław Kobierowski
ur. 1928
Gdańsk, 1989
mps, kopia, 40 s.
Załączniki: kopie dokumentów, życiorys, korespondencja z ZS
Lata 1945–47. Aresztowanie 10.03.1945 w m. Lipusz (pow. Kościerzyna). W kwietniu 1945 odesłanie z Działdowa
do obozu w m. Nogatka (Baszkirska ASRR). Choroba, praca w grupie grabarzy, w piekarni. Przeniesienie do obozu
w m. Inzer — kontakty z więźniami niemieckimi, objęcie funkcji „starszego obozu” i karne odwołanie. Pobyt w obozie w Biełoriecku, praca w magazynie.
ZS 1039
Jadwiga Czerska
ur. 1910, z d. Sokołowska
b.m.p., b.d.p.
mps, oryg., 22 s.
Załączniki: teksty autorki pt.: Modlitwa o Polskę odmawiana na Syberii oraz Dotyczy „prawa złodziejskiego”
Lata 1939–82. Losy autorki pod okupacją niemiecką i sowiecką. Od 1941 działalność w AK. Aresztowanie w lipcu 1944
w Łucku (obw. wołyński). Ucieczka z dworca w Ołyce. Ponowne aresztowanie w Kiwercach. Więzienie w Łucku, potem
w Kijowie. Wyrok 15 lat pracy w łagrach. Etap do Nachodki. Od sierpnia 1945 w Magadanie, m.in. praca w szpitalu
obozowym. Zwolnienie w czerwcu, repatriacja w grudniu 1955. Życie w powojennej Polsce.
267
ZS 1040
Józef Kurtyka
ur. 1929
Warszawa, 2000
mps, oryg., 52 s.
Lata 1939–46. Deportacja 10.02.1940 z Józefówki (pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie) do posiołka Siuźwa
(obw. mołotowski). Przyjazd ojca z Krasnojarskiego Kraju latem 1941. Życie na zesłaniu. Do kwietnia 1944 pobyt
w obw. mołotowskim. Wyjazd do m. Frunze (obw. saratowski). Repatriacja w maju 1946.
ZS 1041
Franciszka Krusberska
ur. 1916, z d. Baryła
„8 lat wakacji”
Bydgoszcz, b.d.p.
mps, kopia, 3 s.
Lata 1939–47. Aresztowanie 16.06.1940 w Pińsku (woj. poleskie). We wrześniu 1940 przeniesienie do łagru k. stacji
Jaja (obw. kiemierowski). Po „amnestii” wyjazd do Samarkandy (Uzbecka SRR). W 1942 ewakuacja do Iranu w charakterze opiekunki dzieci żydowskich. Pobyt w Indiach i Egipcie. Powrót do Polski w maju 1947.
ZS 1042
Irena Jakimowicz
ur. 1938, z d. Urbanowicz
Trzy wywózki. Dzieje rodziny F. i M. Urbanowiczów w latach 1947–1956
Dziećmorowice (woj. wałbrzyskie), 2001
Załączniki: lista zesłańców, kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1947–56. Rodzina zamieszkała na Nowogródczyźnie. Aresztowanie ojca w 1947, matki w 1951. Zatrzymanie
autorki w szkole i deportacja z rodzeństwem w kwietniu 1952 do Kazachskiej SRR. Praca w kołchozie k. Czułakkurganu (obw. czymkiencki). Przyjazd matki w 1954 i ojca w 1955. Przeniesienie do Czymkientu. Powrót do Polski
w październiku 1956.
ZS 1043
Alicja Dąbrowska
ur. 1920, z d. Puszczewicz
Na zesłaniu w Kazachstanie (cz. 1–8)
b.m.p., b.d.p.
kopie publikacji, 8 s., format A3
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Grodna (woj. białostockie) do Kazachstanu. Pobyt na zesłaniu we wsi Obuchowka (obw. kokczetawski). Od czerwca 1941 praca na budowie kolei Akmolińsk–Kartały. Latem 1943 praca przy
budowie rozjazdów w obw. kustanajskim. Wiosną 1944 przeniesienie do pracy w Amankaragaju. Choroba i śmierć
matki. Od 1945 pobyt w Troicku (obw. czelabiński). Powrót do Polski w maju 1946.
Wydane w „Gazecie Radomszczańskiej” 1999, lipiec–październik.
ZS 1044
Elżbieta Semenowicz
ur. 1897
Wrocław, b.d.p.
mps, kopia, 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja w lutym 1940 z leśniczówki Mołodyńcze (pow. Chodorów, woj. lwowskie). Od 1943 praca
w sowchozie Kyzył-Oktiabr we wsi Embek (obw. frunzeński, Kirgiska SRR). Repatriacja w maju 1946.
ZS 1045
Zygmunt Malak
ur. 1906
268
Wspomnienia
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 8 s.
Lata 1944–55. Aresztowanie 29.07.1944 k. Wysokiego Litewskiego (Białoruska SRR) za działalność w AK. Kilkumiesięczny pobyt w więzieniu w Brześciu, śledztwo, przesłuchania. Wyrok 10 lat łagrów. Więzienie w Orszy, praca w fabryce mebli w Mińsku, pobyt w Kujbyszewie w punkcie przesyłowym dla więźniów. Od maja 1948 pobyt w Stiepłagu.
Zwolnienie 29.07.1954, praca w kołchozie w obw. karagandzkim. Repatriacja w grudniu 1955.
ZS 1046
Danuta Mularska
ur. 1931, z d. Jedlińska
Pamiętnik z zesłania
Konin, b.d.p.
mps, kopia, 4 s.
Załączniki: kopie korespondencji urzędowej z lat 40.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Rychcice (woj. lwowskie). Pobyt na zesłaniu w m. Borki (obw. kustanajski). Od listopada 1945 pobyt w Kagarłyku (obw. kijowski). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 1047
Marianna Lichocik
ur. 1909, z d. Kubacka
Sześć lat walki o dziecko
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 6 s.
Lata 1940–46. Deportacja w lutym 1940 z Dubna (woj. wołyńskie) do m. Bolszoj Izium (rej. Siemioziornoje,
obw. kustanajski, Kazachska SRR). Przeniesienie w 1941 do m. Amankaragaj. Budowa torów kolejowych. Epidemia tyfusu. Praca przy spławianiu drewna. Od wiosny 1945 pobyt w kołchozie k. Charkowa. Powrót do Polski
w marcu 1946.
ZS 1048
Walenty Świderski
ur. 1931
Wspomnienia 70-letniego Sybiraka
Kraków, b.d.p.
Załączniki: tekst autora pt. Ocalić pamięć, kopie zdjęć, map i dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1940–57. Deportacja 10.02.1940 z osady Uznogi (pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie). Pobyt na zesłaniu
w obw. wołogodzkim. Po „amnestii” w 1941 przeniesienie do Uzbekistanu. W sierpniu 1942 ewakuacja z armią Andersa do Iranu. Powrót do Polski z Wielkiej Brytanii w 1947. Represje komunistyczne.
ZS 1049
Teofil Świetlik
ur. 1905
Moje internowanie do ZSRR w 1945
b.m.p., 1989
mps, kopia, 6 s.
Rok 1945. Wkroczenie wojsk sowieckich na przełomie lutego i marca 1945 do Chojnic (woj. pomorskie). Aresztowanie
autora w okolicy Małej Cerkwicy. Wywiezienie z Działdowa do obozu Złatoust (obw. czelabiński). Kontakty z więźniami różnej narodowości. Praca m.in. przy grzebaniu zwłok. Powrót do Polski w październiku 1945.
ZS 1050
Jadwiga Wanda Kuczabińska
ur. 1941
Dzieje Polonii Bukowińskiej
Czerniowce (Ukraina), b.d.p.
Załączniki: życiorys autorki
269
Lata 1920–39. Wspomnienia córki Sybiraka, która opisuje losy rodziny polskiej na Bukowinie. Opowieść o Polakach
mieszkających na Bukowinie i w Czerniowcach.
ZS 1051
Janina Moszkowicz
ur. 1925, z d. Grzywna
b.m.p., b.d.p.
Lata 1940–41. Deportacja 10.02.1940 do posiołka Pieszemskoje [Miełandowo] (rej. jemiecki, obw. archangielski).
Praca przy wyrębie lasu. Pogorszenie warunków życia po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej w 1941. Próby ucieczek z zesłania.
ZS 1052
Halina Parzych
ur. 1931, z d. Gniwek
Relacja z zesłania
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 2 s.
Lata 1941–46. Deportacja 21.06.1941 z Orańczyc (pow. Prużana, woj. poleskie). Pobyt na zesłaniu w Sosnowce
(rej. Kołpaszewo, obw. tomski). Przeniesienie do Kołpaszewa, a następnie do Toguru. Od jesieni 1942 pobyt w polskim
sierocińcu w Tomsku. Powrót do Toguru w 1943, nauka w polskiej szkole. Przesiedlenie do sowchozu w Stawropolskim
Kraju. Repatriacja w 1946.
ZS 1053
Nadzieja Alter
ur. 1921, z d. Bobrowko
Wspomnienia Sybiraczki 1945–1955
Rabka Zdrój, 1995–96
mps, kopia, 50 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopie wycinków prasowych
Lata 1945–55. Aresztowanie 27.02.1945 w Łodzi, pobyt w więzieniu, przeniesienie do obozu w Rembertowie.
W kwietniu 1945 wywózka do obw. swierdłowskiego, pobyt w obozach Bieriozowka k. Wierchoturje (praca w księgowości) i w m. Stupino. Przeniesienie do obozu pracy dla internowanych i jeńców Wermachtu w m. Chudiakowo
k. Irbitu, a następnie do obozu — szpitala w m. Rież. 27.06.1946 śledztwo w Swierdłowsku, następnie przeniesienie do Wierchniej Tawdy. Po kolejnych śledztwach w sierpniu i październiku wyrok 5 lat pozbawienia wolności.
Od listopada pobyt w łagrze k. Tawdy, następnie w łagrach w Niżnym Tagile (obw. swierdłowski). Pobyt w szpitalu
w Irkucku (sierpień 1948) i w więzieniu w Swierdłowsku (wrzesień 1948). Przeniesienie do łagru o zaostrzonym
rygorze w Mordwińskiej ASRR. Od lutego 1950 zesłanie w okolice Krasnojarska, pobyt w rej. Tiuchtet. Założenie
we wrześniu 1950 wraz z mężem Leopoldem Alterem szpitala w Leontiewce. Zwolnienie w sierpniu 1954. Powrót
do Polski 30.10.1955.
ZS 1054
Wanda Borowy
ur. 1933, z d. Sychla
Jeże uratowały nas od śmierci głodowej...
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 7 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Józefpol (pow. Sarny, woj. wileńskie) do Darowatki (obw. gorkowski).
Pod koniec 1941 przeniesienie w okolice Buchary, potem do Wabkientu (Uzbecka SRR), pobyt w kołchozach, ochronkach i szkole. Przyjazd w czerwcu 1946 do Gostynina.
ZS 1055
Barbara Narębska
ur. 1921
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 10 s.
Załączniki: opowiadania autorki pt.: Antoni, Na etap
270
Lata 1944–45. Aresztowanie 24.12.1944 w Wilnie. Pobyt w obozie „filtracyjnym” nr 0321 w Jełszance (obw. saratowski). Zwolnienie we wrześniu 1945 i powrót do Wilna.
ZS 1056
Tadeusz Głowacz
ur. 1922
Droga do armii Andersa
Zimbabwe (Afryka), 1990 [?]
mps, oryg., 20 s.
Lata 1940–47. Aresztowanie w marcu 1940 w Grodnie (woj. białostockie). Więzienie w Mińsku. W lutym 1941 wywiezienie do Archangielska. Pobyt w łagrach: Kodino, Tołomb Oziero i Suchaja Wyczera. Zwolnienie w marcu 1942.
Wyjazd do Uzbekistanu. Wstąpienie do armii Andersa. Ewakuacja do Iranu. Pobyt w szpitalu w Teheranie. Transport
do Iraku. Przyjazd do Szkocji 28.03.1943. W 1947 emigracja do Rodezji.
ZS 1057
Wacław Matusiewicz
ur. 1930
Wspomnienia
Nowy Jork, 2000
mps, kopia, 9 s.
Załączniki: kopie publikacji („Sybiracy” nr 43, 44, 46), kopie dokumentów i zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Wialik (pow. Wołożyn, woj. nowogródzkie) do m. Zołotaja Gorka i Toporok
(rej. Tajszet, obw. irkucki). Życie na zesłaniu, szkoła. Powrót do Polski wiosną 1946.
ZS 1058
Janusz Lewandowski
ur. 1922
Wspomnienia
Łódź, b.d.p.
mps, kopia, 2 s.
Lata 1944–47. Udział w Powstaniu Warszawskim. Aresztowanie w październiku 1944 we Frampolu (pow. Biłgoraj,
woj. lubelskie). Do lipca 1946 pobyt w obozie dla internowanych w Borowiczach (obw. nowgorodzki). Przeniesienie
do obozu k. Swierdłowska. Repatriacja w listopadzie 1947.
ZS 1059
Edmund Gajowski
ur. 1931
Wierzyliśmy, że rychło powrócimy w rodzinne strony. Wspomnienia z zesłania
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z pow. Podhajce (woj. tarnopolskie). Wywózka do rej. bieriozowskiego
(obw. swierdłowski). Praca w elektrowni, na torfowisku. W 1944 przeniesienie do pracy w sowchozie Gornostajewka
(obw. chersoński, Ukraińska SRR). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 1060
Jan Kuś, ur. 1925
Józefa Kuś, ur. 1923
Nie traciliśmy wiary w odmianę losu. Wspomnienia z zesłania
Międzylesie, 2001
Lata 1940–46. Deportacja w lutym 1940 z kolonii Czerwień (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do Pierwomajska
(obw. swierdłowski). Praca autorki w kopalni i w polskiej szkole zorganizowanej przez ZPP. Życie kulturalne zesłańców. Wyjazd na Ukrainę. Pobyt w sowchozie Gornostajewka (obw. chersoński, Ukraińska SRR). Repatriacja
w marcu 1946.
271
ZS 1061
Bronisław Najder, ur. 1928
Stanisław Najder, ur. 1926
Lądek Zdrój, 2000
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Sędziszówki, (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie). Wywózka początkowo
do Syktywkaru (Komi ASRR), następnie w czerwcu 1944 do pracy w sowchozie Udarnik (obw. woroneski). Powrót
ZS 1062
Jan Lis
ur. 1929
Na Syberii żyliśmy nadzieją. (Wspomnienia z zesłania)
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Czerwień (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie). Pobyt na zesłaniu
w m. Bieriozowka k. Swierdłowska. Praca w tajdze, następnie w kopalni, wypadek, praca w warsztacie szewskim. Nauka w szkole. Od października 1944 praca w sowchozie Gornostajewka (obw. chersoński, Ukraińska SRR). Repatriacja
w marcu 1946.
ZS 1063
Nadzieja Kruk, ur. 1925, z d. Złotnicka
Helena Kunicka, ur. 1929, z d. Złotnicka
Ci zwykli ludzie byli nam bardzo życzliwi. Wspomnienia z zesłania
Załączniki: kopie zdjęć wraz z opisami z lat 30. i 40., kopie dokumentów urzędowych
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z gm. Horożanka (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do rej. bieriozowskiego
(obw. swierdłowski). Praca w kopalni. Od października 1944 praca w sowchozie Gornostajewka (obw. chersoński).
ZS 1064
Edward Ciurlik, ur. 1935
Bogumiła Zajączkowska, ur. 1929, z d. Ciurlik
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Kalinka (woj. tarnopolskie) do Objaczewa w okolicach Noszulu (Komi
ASRR). Od marca 1943 pobyt w m. Muraszi (obw. kirowski). Nauka w szkole. Praca, śmierć rodzeństwa, pobyt w szpitalu. Przeniesienie do sowchozu „Industria” (obw. rostowski). Praca w sadzie, gorzelni, nauka w szkole. Powrót
ZS 1065
Aleksander Brejowski
ur. 1898
b.m.p., b.d.p.
Załączniki: oryg. i kopie dokumentów, oryg. korespondencji z lat 40., oryg. notesika z lat. 40., szkic posiołka, wycinki
prasowe
Lata 1940–45. Deportacja 10.02.1940 z Brześcia (woj. poleskie) do posiołka Ulskoje (obw. archangielski). Szczegółowy opis warunków życia i pracy na zesłaniu. W październiku 1943 wstąpienie do armii Berlinga. Szlak bojowy,
forsowanie Odry, marsz w kierunku Berlina.
272
ZS 1066
Władysław Miazga
ur. 1907
Rzeszów, 1976
mps, kopia, 3 s.
Załączniki: wspomnienia o autorze spisane przez jego córkę (24 s.)
Lata 1929–46. Krótki opis losów autora w Porębach Kupieńskich (woj. lwowskie) przed wybuchem II wojny światowej.
Działalność w AK, walka z Niemcami.
ZS 1067
Józef Bartocha
ur. 1926
Wspomnienia
Łódź, b.d.p.
mps, kopia, 3 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Sieraków (pow. Słonim, woj. nowogródzkie) do posiołka Ługoda
(rej. babuszkiński, obw. wołogodzki). Praca, śmierć dziadka, potem ojca. W 1943 śmierć matki, potem młodszego
brata, autor zostaje sam z siostrą, praca w kołchozie. W 1944 przeniesienie do m. Szacy (rej. Bierezowka, obw. odeski). W 1946 powrót do Polski.
ZS 1068
Bronisław Taranienko
ur. 1918
Lata spędzone w Syberii (Wspomnienia z lat 1944–1954)
mps, kopia, 45 s.
Lata 1944–54. Wcielenie autora we wrześniu 1944 do strojbatalionu z m. Mścibów (pow. Wołkowysk, woj. białostockie). Do grudnia 1944 praca przy wymianie szyn i budowie mostów na Grodzieńszczyźnie. Przeniesienie do
obw. tulskiego, stacja Kołodziec. Aresztowanie w sierpniu 1945, więzienie w m. Jelec (obw. lipiecki). Śledztwo,
w 1946 wyrok 5 lat ITŁ. Pobyt w łagrach na terenie Komi ASRR i w Karagandzie. Od września 1950 pobyt na zesłaniu
w Aleksiejewce (rej. Stalinskij, obw. celinogradzki). Zwolnienie z zsyłki w maju 1954, starania o powrót do kraju.
Repatriacja w 1959.
ZS 1069
Józefa Dzyra
ur. 1929, z d. Stykowska
„Nawet czas nie wykreśli z pamięci przeżyć tych lat”
Stary Gierałtów, 1998–2001
mps, kopia, 162 s.
Załączniki: kopie zdjęć, szkic m. Czułakkurgan i posiołka Nianda, kopie listów z lat 40., kopie dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Ostrów (pow. Kowel, woj. wołyńskie) do posiołka Nianda (obw. archangielski). Po „amnestii” w 1941 wyjazd przez Turkmenię, Uzbekistan do Kazachstanu. Pobyt w kołchozie w rej. Czułakkurgan (obw. czymkiencki). W 1943 praca w domu dziecka w m. Czułakkurgan. W 1944 wyjazd do m. Aczisaj, nauka
w szkole górniczej. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 1070
Zofia Szacka-Niewiadomska
ur. 1933
Mój Ojciec
Gdynia, b.d.p.
rkps, kopia, 8 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z nadleśnictwa Oszczep w Puszczy Białowieskiej (pow. Wołkowysk, woj. białostockie) do obw. czelabińskiego. Pobyt na zesłaniu opodal m. Karabasz. Po „amnestii” wyjazd do Turkiestanu, potem
do Kazachstanu. Aresztowanie ojca jako delegata rządu RP. Powrót do Polski w maju 1946. Wiadomość o śmierci ojca
w łagrze w 1948.
273
ZS 1071
Marcin Kłos
ur. 1929
Jak to było
Warszawa, 1999
mps, kopia, 9 s., (relacja Marcina Kłosa i Renaty Jakowiec)
Załączniki: kopie zdjęć, relacja Iwana Jakowca pt. Kak eto było (Sliudianka, 1999)
Lata 1940–46. Deportacja rodziny Kłosów w lutym 1940 ze wsi Dobrzanica (pow. Przemyślany, woj. tarnopolskie)
do obw. irkuckiego. Pobyt na zesłaniu w posiołku Gribanowo niedaleko Ałzamaju. W maju 1940 przeniesienie
do posiołka Ust’-Kadujka. Zbieranie żywicy. Po „amnestii” wyjazd do Ałtajskiego Kraju. Repatriacja w 1946.
ZS 1072
Władysława Różańska
ur. 1939, z d. Umpirowicz
Mój pobyt w Usolju Sybirskim kwiecień 1951 r. – grudzień 1955 r.
Łobez, b.d.p.
mps, kopia, 3 s.
Lata 1951–55. Represje sowieckie po powrocie ojca autorki z Anglii w 1948 do rodziny zamieszkałej we wsi Achremowce (Białoruska SRR). Deportacja 1.04.1951 do m. Usolje (obw. irkucki). Warunki życia na zesłaniu. Repatriacja
w grudniu 1955.
ZS 1073
Alina Badyło-Basińska
Ocalało od zapomnienia
b.m.p., b.d.p.
Lata 1938–45. Życie przed wojną w osadzie Leśno (pow. Brasław, woj. wileńskie). Aresztowanie ojca 19.09.1939. Deportacja rodziny 10.02.1940. Wypuszczenie ojca z więzienia i dołączenie do transportu. Pobyt na zesłaniu w m. Bugry
(obw. tiumeński). Jesienią 1940 przeniesienie do Szadrichy (rej. Jarków). Wiosną 1943 wyjazd w kierunku Taszkientu.
Do grudnia 1944 pobyt w m. Tałdy Kurgan (obw. ałmaacki). Repatriacja na początku 1945.
ZS 1074
Maria Żurawska
ur. 1915, z d. Wieńska
Pogmatwane losy Polaków (cz. 1–12)
Przedbórz, 2000
kopie publikacji, 12 s., format nietypowy
Załączniki: kopia dokumentu, kopie zdjęć, korespondencja z ZS
Lata 1940–58. Pierwsze dni okupacji sowieckiej po 17.09.1939. Deportacja w lutym 1940 z osady Zawodny Las
(pow. Słonim, woj. nowogródzkie) do posiołka [Ługoda] (obw. wołogodzki). Życie na zesłaniu. Po „amnestii” wyjazd na południe. Pobyt wśród Kirgizów. Wyjazd do Kazachstanu. Pobyt w kołchozie „Krasnyj Partizan”, spotkanie
z mężem. Repatriacja w 1947. Osiedlenie w Strzelcach Oleśnickich, następnie w Przedborzu.
Wydane w „Gazecie Radomszczańskiej” 2000, marzec–czerwiec.
ZS 1075
Emilia Inżikiewicz-Wróblewska
ur. 1935
Wspomnienia z minionych lat
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 3 s.
Lata 1936–86. Wywózka jesienią 1936 ze wsi Rudka (obw. chmielnicki). Pobyt na zesłaniu w Krasnodolsku (obw. kokczetawski, Kazachska SRR). W 1940 przeniesienie do Dimitrowki. Poprawa warunków życia. W 1942 nauka w szkole,
choroba autorki. Od 1950 praca w kołchozie. Wyrok 5 lat więzienia dla ojca autorki za kradzież. Pobyt w Pietropawłowsku. Powrót do Polski w 1986.
274
ZS 1076
Teofila Hendrysiak
ur. 1925
Jelcz (woj. wrocławskie), 1991
rkps, oryg., 5 s.
Lata 1941–46. Deportacja z Łomży 20.06.1941. Praca w kołchozie „Nowyj Put’ ” (rej. Dżurun, obw. aktiubiński). Przeniesienie wiosną 1943 do pracy na kolei. Od połowy listopada do końca grudnia 1943 pobyt w szpitalu w Czkałowie.
Śmierć rodziców i siostry. Pobyt i praca w sowchozie na Ukrainie. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 1077
Waleria Miksza
ur. 1927, z d. Styrna
Bystrzyca Kłodzka, b.d.p.
mps, kopia, 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Różowoli (pow. Złoczów, woj. tarnopolskie). Pobyt na zesłaniu w m. Szurowo
(rej. Jurlinskij, obw. mołotowski). Praca w lesie. W 1941 wyjazd do Kudymkaru (obw. mołotowski) i praca w cegielni.
Od wiosny 1944 praca w sowchozie w obw. saratowskim. Repatriacja w marcu 1946.
ZS 1078
Jan Szarycz
Saga Polaka
Toronto, b.d.p.
mps, kopia, 22 s.
Lata 1939–46. Historia rodziny Łosińskich od końca XIX w. Deportacja z Plant k. Baranowicz (woj. nowogródzkie)
w 1940 do rej. jemieckiego (obw. archangielski). Życie na zesłaniu. Pobyt w wojsku. Powrót do Polski. Powojenne
losy rodziny.
ZS 1079
Jan Kołt
ur. 1928
Stary Waliszów, 2001
Lata 1940–46. Życie przed wojną w Igrzyskach (pow. Tłumacz, woj. stanisławowskie). Deportacja w lutym 1940
do rej. syktywkarskiego (Komi ASRR). Życie na zesłaniu. Po „amnestii” wyjazd do Kazachstanu, potem do Uzbekistanu. Od stycznia 1942 pobyt w kołchozie Tynalik (rej. Czu, obw. dżambulski, Kazachska SRR). Pobyt latem 1944
w szkole w Ałma-Acie. Repatriacja w 1946.
ZS 1080
Bronisława Głąba
ur. 1931, z d. Maksylewicz
Ile jest warte ludzkie życie...
Nowy Waliszów, 2002
Załączniki: kopie zdjęć, lista zesłańców, korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Życie przed wojną w Igrzyskach (pow. Tłumacz, woj. stanisławowskie). Deportacja w lutym 1940
do rej. syktywkarskiego (Komi ASRR). Życie na zesłaniu. Po „amnestii” pobyt w Palewicy. Dobre kontakty z tubylcami.
Aresztowanie ojca. W 1944 przeniesienie do m. Wielikaja Zagorowka (obw. czernihowski, Ukraińska SRR). Powrót
do Polski w 1946.
ZS 1081
Bronisława Golec
ur. 1925, z d. Olchowik
Cały czas wierzyliśmy, że wrócimy do Polski
275
Załączniki: kopie zdjęć, kopia korespondencji z 1945, lista zesłańców
Lata 1939–46. Przedwojenne losy rodziny. Deportacja z osady Ostrów (pow. Wołkowysk, woj. białostockie) w lutym
1940 do m. Karabasz (obw. czelabiński). Życie na zesłaniu. Kontakty z Rosjanami. Praca w kopalni. Po „amnestii”
wyjazd na południe. Pobyt w kołchozie Kyzył-Kul (rej. Czułakkurgan, obw. czymkiencki, Kazachska SRR). W 1943
przeniesienie do m. Aczisaj. Repatriacja w 1946.
ZS 1082
Zbigniew Chrząszcz
ur. 1935
Co mi pozostało w pamięci
Lata 1940–46. Deportacja w lutym 1940 ze wsi Tołstobaby (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do rej. bieriozowskiego
(obw. swierdłowski). Przeniesienie do Pierwomajska. Życie na zesłaniu. W 1944 wyjazd do pracy w sowchozie Gornostajewka (obw. chersoński, Ukraińska SRR). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 1083
Tamara Pfeiffer
ur. 1929, z d. Kowalczyk
Byłam zesłana na Sybir
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 5 s.
Lata 1940–46. Aresztowanie ojca w maju 1940. Deportacja rodziny w czerwcu 1941 ze wsi Błudeń (pow. Bereza Kartuska). Pobyt w kołchozie Parabiel k. Kołpaszewa (obw. tomski). Po „amnestii” przeniesienie do Kołpaszewa. Od lata
1943 praca w sowchozie w rej. apanasienkowskim (Stawropolski Kraj). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 1084
Tadeusz Mongird
ur. 1908
Wypis z pamiętników Tadeusza Mongirda
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 3 s.
Lata 1941–57. Deportacja 16.06.1941 do Sławgorodu (Ałtajski Kraj). Życie na zesłaniu. Od 1942 opieka nad dziećmi
zesłańców. Powrót na Litwę w kwietniu 1957.
ZS 1085
Jan Bogdan Antoni Wilczkowski
ur. 1863
Ze wspomnień starego leśniczego
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 37 s.
Załączniki: odpis dokumentu archiwalnego
Lata 1886–1926. Autor — leśnik po wyższych studiach. Od 1886 pracownik lasów w Rosji, zatrudniony w charakterze
pomocnika leśniczego w guberni ufimskiej (Rosja). Do 1921 pobyt m.in. w guberni swierdłowskiej, w Czelabińsku
i Orenburgu. Szczegółowe opisy warunków pracy i stosunków urzędniczych w carskiej Rosji, a także w pierwszych
latach po rewolucji bolszewickiej.
ZS 1086
Władysława Wojtyniak
ur. 1926, z d. Grzybowska
Wspomnienia
Zielona Góra, 1993
mps, kopia, 33 s.
Lata 1939–46. Wspomnienia autorki z m. Kurniki. Przeniesienie w grudniu 1939 do Lwowa. Deportacja w czerwcu
1940 do m. Asino (obw. tomski). Od listopada 1941 praca w kołchozie Kantas (obw. czymkiencki, Kazachska SRR),
od kwietnia 1942 w sowchozie im. Stalina. Śmierć rodziców i siostry. Repatriacja w 1946.
276
ZS 1087
Stanisław Dobosz
ur. 1925
Wspomnienie
b.m.p., b.d.p.
rkps, oryg., 10 s; mps (druga wersja), kopia, 17 s.
Załączniki: kopie zdjęć, kopie dokumentów, wycinki prasowe, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Seńków (pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie). Zesłanie do m. Borzowo
(rej. Aban, Krasnojarski Kraj). Pobyt w kołchozie Dołgij Most, a następnie praca w sowchozie Tomakowa (rej. Irbiejski, Krasnojarski Kraj). W 1943 — wstąpienie do armii Berlinga w Sielcach. Służba w wojsku do 1946.
ZS 1088
Antoni Zwolak
ur. 1923
Z Dzierążni na „Wschód” (cz. 3)
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 4 s. (wspomnienia drukowane w „Żywią i Bronią”)
Załączniki: kopie zdjęć i dokumentów, wykazy publikacji, lista Sybiraków z Puław, lista współwięźniów, korespondencja z ZS
Rok 1944. Aresztowanie 2.11.1944 przez NKWD w Dzierążni (woj. lubelskie) za działalność w AK. Pobyt w areszcie,
przesłuchania. Przewiezienie do więzienia w Lublinie. Transport do obozu Jogła k. Borowicz (obw. nowgorodzki).
ZS 1089
Wolf Stern
ur. 1921
Zezowaty żywot człowieka poczciwego
Jerozolima, 2000
mps, oryg., 159 s.
Załączniki: kopie zdjęć i dokumentów, korespondencja z ZS
Lata 1941–48. Obraz życia w Samborze (woj. lwowskie) przed wybuchem wojny. 29.06.1941 — początek wędrówki
na wschód w poszukiwaniu rodzeństwa. Jesienią 1941 dotarcie do m. Karszi w Uzbekistanie. Aresztowanie przez
Sowietów wiosną 1943 w m. Kagan, śledztwo, wyrok 8 lat ITŁ. Pobyt w łagrze w Tawdzie (obw. swierdłowski), praca
w charakterze muzyka. Autor zostaje członkiem „kultbrygady”, z którą odwiedza wiele obozów. Zwolnienie z obozu
w kwietniu 1948 i powrót do Warszawy.
ZS 1090
Józef Statkiewicz
ur. 1952
Wspomnienia
Elbląg, 2003
rkps, oryg., 15 s.
Lata 1949–56. Losy poszczególnych członków rodziny. Aresztowanie dziadków w 1949. Deportacja rodziców w kwietniu 1952 z Baranowa na Grodzieńszczyźnie do wsi Dżyna-Dżoł (obw. czymkiencki, Kazachska SRR). Praca w kołchozie.
Repatriacja w 1956.
ZS 1091
Henryk Kopij, ur. 1935
Stanisław Kopij, ur. 1932
„Nkwudzista powiedział wtedy Polakom: – Polski już nie będzie...”
mps, kopia, 7 s.
Załączniki: kopia zdjęcia, lista zesłańców
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Zacisza (pow. Łuck, woj. wołyńskie). Transport do osady Garaż (rej. Makarjew,
obw. iwanowski). Zdobywanie pożywienia. Od 1942 pobyt w Pobojeszni (obw. kostromski). Wiosną 1943 przeniesienie do kołchozu Sielanka (obw. iwanowski). Nauka w polskiej szkole w Jurjewcu. Repatriacja wiosną 1946.
277
ZS 1092
Stanisław Izbiński
ur. 1926
„Sześć lat wyrwanych z życiorysu”
Lata 1940–46. Krótka historia rodziny przed wybuchem wojny. Deportacja 10.02.1940 z m. Bertniki (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie) do Krasnojarskiego Kraju. Pobyt na zesłaniu w osadzie Firma k. Tulenia (rej. Aban,
Krasnojarski Kraj). Praca przy wyrębie lasu. Wiosną 1941 przeniesienie do m. Tulen, następnie do kołchozu
k. Nalimowki (rej. Aban). W 1944 wyjazd na Ukrainę. Pobyt w sowchozie Czerkask (obw. doniecki). Repatriacja
w marcu 1946.
ZS 1093
Dymitr Czałko
ur. 1910
„W tamtejszych obozach pracy była cała międzynarodówka”
Lata 1939–46. Udział autora w kampanii wrześniowej 1939. Uwięzienie przez Niemców. Przymusowa praca w Prusach
Wschodnich. W grudniu 1940 ucieczka na Litwę. Aresztowanie przez Sowietów. Więzienia w Wilnie, Białymstoku,
Grodnie oraz Starej Wilejce. W czerwcu 1941 przeniesienie do obozu w Riazaniu. Zwolnienie i wyjazd do Czkałowa.
W 1943 powołanie do batalionów roboczych Armii Czerwonej. Przeniesienie do m. Gurjew nad Morzem Kaspijskim.
ZS 1094
Stanisław Wiernicki
ur. 1904
Rosjanin powiedział: „Sobirajties’...”
Domaszków, 2003
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Marianówki (pow. Łuck, woj. wołyńskie). Warunki życia na zesłaniu w posiołku
Nianda (obw. archangielski). Po „amnestii” w 1941 droga na południe. Pobyt w kołchozie Bałd-Su (obw. czymkiencki,
Kazachska SRR). Od 1943 nauka autora w szkole górniczej w Aczisaju, następnie praca w kopalni. Śmierć ojca. Praca
w kopalni w Tikile. Ucieczka autora i powrót do Aczisaju. Repatriacja w 1946.
ZS 1095
Władysława Kowalik
ur. 1909, z d. Wiernicka
„Ja jestem Polką, po co mi paszport sowiecki? On mi zupełnie niepotrzebny”
Domaszków, 2002
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z Bogusławki (pow. Łuck, woj. wołyńskie) do Niandy (obw. archangielski). Praca przy wyrębie lasu. Jesienią 1941 wyjazd do Kazachstanu, pobyt w kołchozie Bałd-Su (obw. czymkiencki, Kazachska SRR). W 1943 przymusowa paszportyzacja — uwięzienie w Turkiestanie. W 1945 zwolnienie i praca w szpitalu
w Aczisaju. W maju 1946 powrót do Polski.
ZS 1096
Jan Ogilbo
ur. 1913
Wspomnienia z przejść wojennych, więzienno-łagrowych oraz powojennych
Kalisz, b.d.p.
mps, kopia, 3 s.
Lata 1939–56. Wzięcie do niewoli sowieckiej 19.09.1939 w Kowlu. Więzienie w Berezie Kartuskiej, Orszy i Grodnie.
Zwolnienie i powrót do domu w Korewiczach. Represje sowieckie. W styczniu 1950 aresztowanie przez NKWD w okoli-
278
cach Grodna. Wyrok 25 lat ITŁ. Pobyt w łagrze k. stacji Iżmorskaja (obw. kiemierowski). Wypadek przy pracy. W 1955
zwolnienie, wyjazd w rodzinne strony. Przyjazd do Polski w listopadzie 1956.
ZS 1097
Alicja Barańska
ur. 1933, z d. Kochanik
Wspomnienia z sześcioletniego pobytu na „nieludzkiej ziemi” widziane oczyma dziecka
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 9 s.
Załączniki: kopie zdjęć, uzupełnienie wspomnień, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 20.04.1940 ze Lwowa do osiedla Sojma (obw. tiumeński). Opis życia na zesłaniu. W 1942
przeniesienie do m. Chanty-Mansijsk (obw. tiumeński). Wyjazd rodziców, brata i siostry na Ukrainę. Pobyt autorki
i siostry w Omsku. Choroba i pobyt w szpitalu. Wyjazd do rodziny w obw. charkowskim. Repatriacja w 1946.
ZS 1098
Marian Romatowski
ur. 1923
Fragmenty wspomnień
Białystok, b.d.p.
rkps, oryg., 8 s.
Lata 1940–53. Deportacja w kwietniu 1940 z Lipnika (pow. Grajewo, woj. białostockie) do sowchozu Kalinina
(rej. Kujbyszewski, obw. pawłodarski). Praca na roli. W 1941, po „amnestii” wyjazd do Pawłodaru. W 1943 powołanie
do armii Berlinga. Opis przebiegu służby wojskowej do 1953.
ZS 1099
Kazimierz Krzywiński
ur. 1932
Wrocław, 2003
rkps, kopia, 1 s.
Załączniki: kopia spisów repatriacyjnych, kopia dokumentu, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Litwinów (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do posiołka w rej. Kazaczinskij (Krasnojarski Kraj). Przeniesienie do Minusińska w 1942. Praca w kołchozach. Repatriacja w 1946.
ZS 1100
Kazimierz Sikora
ur. 1928
Wspomnienia
Pabianice, 2001
mps, kopia, 7 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Kolonia Glinna (pow. Kosów Poleski, woj. poleskie) do obw. archangielskiego. Pobyt na zesłaniu w okolicach m. Chołmogory. W 1942 śmierć rodziców. Od lipca 1944 pobyt w domu dziecka
w Ipatowie (Stawropolski Kraj). Powrót do Polski w 1946.
ZS 1101
Janina Lipert
ur. 1924
b.m.p., b.d.p.
Lata 1940–43. Deportacja w kwietniu 1940 z okolic Śniatyna (woj. stanisławowskie) do Semipałatyńska (Kazachska
SRR). W 1943 wstąpienie do armii Berlinga.
ZS 1102
Antonina Romanowska
ur. 1923, z d. Risz
279
„I poszło dziecko szukać grobu swej matki...”
Stronie Śląskie, 2004
mps, kopia, 4 s.
Lata 1940–50. Deportacja 13.04.1940 ze Lwowa do posiołka Ust’-Oczeja (rej. lenski, obw. archangielski). Jesienią
1941 wyjazd do m. Kermine (Uzbecka SRR). Pobyt w sierocińcu. W 1942 ewakuacja do Iranu. Pobyt w Teheranie.
Adopcja. W 1950 powrót do Polski.
ZS 1103
Katarzyna Siwków
ur. 1922, z d. Stefanowicz
„Ludzie tamtejsi byli dla mnie bardzo dobrzy”
Długopole Górne, 2004
mps, kopia, 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Kohatyn (pow. Pińsk, woj. poleskie) do osiedla Pieczki [specposiołek Rożewo] (obw. archangielski). W 1944 przeniesienie do sowchozu Terny (obw. sumski, Ukraińska SRR). W 1946
powrót do Polski.
ZS 1104
Katarzyna Chowaniak
ur. 1926, z d. Myłka
„Stale brakowało nam żywności...”
Domaszków, 2004
mps, kopia, 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Czerwień (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do posiołka Pierwomajsk
(rej. Bieriozowskij, obw. swierdłowski). Pobyt w sierocińcu. Przeniesienie do sowchozu Gornostajewka (obw. chersoński, Ukraińska SRR). Powrót do Polski wiosną 1946.
ZS 1105
Wiktoria Homa
ur. 1927, z d. Sznigier
Rodzinne wspomnienia sybirackie, wiersze i pieśni
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 24 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Ojucewicze (pow. Stołpce, woj. nowogródzkie). Pobyt na zesłaniu w posiołku „kwartał 21” [specposiołek Jawiengskij] (obw. wołogodzki). W 1943 przeniesienie do kołchozu
k. Tarasowicz (rej. Muraszi, obw. kirowski). Jesienią 1945 praca w polskim domu dziecka. Powrót do Polski
wiosną 1946.
ZS 1106
Jan Habit
ur. 1926
Zamość, 2004
rkps, kopia, 6 s.
Lata 1940–43. Deportacja 10.02.1940 z m. Lubella (pow. Żółkiew, woj. lwowskie) do posiołka Diedowka (obw. mołotowski). Życie na zesłaniu. Po „amnestii” przeniesienie do m. Kudymkar. Pobór do sowieckiego wojska w 1943.
Po odwołaniach przydział do armii Berlinga.
ZS 1107
Józef Kuriański
ur. 1939
Biografia pobytu na Syberii Józefa Kuriańskiego w latach: 1940–1946
b.m.p., b.d.p.
280
rkps, oryg., 2 s., format nietypowy
Lata 1940–46. Deportacja w lutym 1940 z Janowa (woj. lwowskie) do Krasnojarskiego Kraju. Śmierć ojca. Wróżenie
z kart przez matkę jako sposób na zdobycie żywności. Powrót z Ukrainy do Polski wiosną 1946.
ZS 1108
Zofia Kołodziej
ur. 1910, z d. Solecka
b.m.p., b.d.p.
rkps, oryg., 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Zastawcze (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do m. Suchoj Łog
(obw. swierdłowski). Po „amnestii” praca w sowchozie Tujmazy (Baszkirska ASRR). Wcielenie męża do armii Berlinga.
Głód. Repatriacja z dziećmi w 1946. Losy powojenne.
ZS 1109
Anna Mieczkowska
ur. 1905, z d. Adamkowicz
Męczeński testament pamięci
b.m.p., 2000
mps, kopia, 11 s.
Załączniki: oryg. modlitewnika, oryg. i kopie dokumentów, pamiątki, zdjęcia, rysunki, tekst modlitwy, kopia obrazu
Matki Boskiej Kołymskiej, wspomnienie o zmarłej autorce, korespondencja z ZS
Lata 1946–57. Działalność konspiracyjna w AK. Aresztowanie w czasie akcji repatriacyjnej na granicy w lipcu 1946.
Więzienie na Łukiszkach w Wilnie. Tortury. Po wyroku pobyt w łagrach w rej. Workuty. Pobyt w łagrze w Uchcie (Komi
ASRR). Odesłanie na Kołymę. Życie obozowe. Losy przyszłego męża Stefana Mieczkowskiego i innych członków AK.
W styczniu 1957 powrót do Polski.
ZS 1110
Stanisława Pilna
ur. 1914, z d. Lach
Dzieci ciągle wołały: „jeść mi się chce”
Lata 1940–46. Życie przedwojenne. Deportacja 10.02.1940 z Kurdwanówki (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie). Pobyt
w m. Ib (rej. Syktywkar, Komi ASRR). Przeniesienie do osady Worju. Ucieczka męża z innymi zesłańcami. Powrót
i więzienie do „amnestii”. Praca męża w polskiej placówce w Syktywkarze. W 1944 wyjazd do sowchozu „Intensiwnyj
sektor” (Krasnodarski Kraj). Powrót do Polski w 1946.
ZS 1111
Bolesław Komenda
ur. 1928
Polecenie było krótkie i stanowcze: „Zbierać się, wyjeżdżacie!”
Roztoki, 2004
Lata 1940–46. Aresztowanie ojca. Deportacja ze wsi Niechłosty (pow. Brześć, woj. poleskie) wiosną 1940. Pobyt w kołchozie Dmitrowka (rej. Martuk, Kazachska SRR). Głód. Polowanie na susły. Wypas owiec. Repatriacja wiosną 1946.
ZS 1112
Andrzej Furtak, ur. 1921
Janina Furtak, ur. 1923, z d. Gadzina
Stronie Śląskie, 2004
Lata 1940–46. Życie przedwojenne. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Gruszka (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie).
Pobyt w osadzie Worju (Komi ASRR). Życie na zesłaniu. Wstąpienie Andrzeja Furtaka do armii Berlinga w 1943. Pobyt
281
w wojsku. W 1943 rodzina Janiny przenosi się do kołchozu „Zaria”. W 1944 wyjazd do sowchozu w Krasnodarskim
Kraju. Repatriacja w 1946. Ślub jesienią 1946 w Polsce.
ZS 1113
Franciszek Szemiot
ur. 1925
b.m.p., b.d.p.
rkps, oryg., 2 s.
Załączniki: oryg. dokumentu, szkic miejsca zesłania, lista zesłańców
Lata 1940–43. Deportacja 10.02.1940 z Jesionichy (pow. Sokółka, woj. białostockie) do obw. irkuckiego. Pobyt w posiołkach Zołotaja Gorka, Udacznyj, Kwitok. Po „amnestii” przeniesienie do sowchozu Charyk w rej. Kujtun. W 1943
wcielenie do armii Berlinga.
ZS 1114
Kazimierz Majewski
ur. 1924
b.m.p., b.d.p.
rkps, oryg., 1 s.
Załączniki: kopia dokumentów, zdjęcie autora, korespondencja z ZS
Lata 1941–46. Deportacja 19.06.1941 z m. Piekuty-Urbany (pow. Wysokie Mazowieckie, woj. łomżyńskie) do posiołka
Niżniaja Pristań (obw. tiumeński). W kwietniu 1942 przeniesienie do Sokołowskiego Sielsowietu (rej. Wieliżańskij).
W 1943 przymusowa paszportyzacja, pobyt w więzieniu w Wieliżanach. Wcielenie do sowieckiego wojska w Tiumeniu.
Po zwolnieniu w 1944 wyjazd na Ukrainę. Repatriacja w 1946.
ZS 1115
Alicja Dymecka
ur. 1927, z d. Godowska
Warszawa, 1993
mps, kopia, 84 s.
Załączniki: kopie zdjęć, życiorys
Lata 1939–46. Opis życia w Równem (woj. wołyńskie) przed wybuchem wojny. Wywiezienie w lutym 1940 do Połdniewicy (obw. gorkowski). Życie codzienne, warunki pracy, obyczaje autochtonów. Przeniesienie do posiołka Diesiatok
(obw. wołogodzki). Praca przy ścinaniu drzewa. Droga do Azji. Pobyt w kołchozach w rej. Gurlen (Uzbecka SRR).
Praca, kontakty z miejscową ludnością. Powrót do Polski w 1946.
ZS 1116
Michał Mikołaj Dragańczyk
ur. 1929
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 4 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Oryszkowce (pow. Bóbrka, woj. lwowskie). Pobyt na zesłaniu w uczastku
Nastasin (rej. Manskij, Krasnojarski Kraj). W 1942 przeniesienie do uczastka Jużnyj (rej. Barnauł). Powrót do Polski
w 1946.
ZS 1117
Stanisław Bohdanowicz
ur. 1900
Wspomnienia żołnierza V Syberyjskiej Dywizji 1918–1922
b.m.p., b.d.p.
Załączniki: wspomnienia Barbary Rewieńskiej-Kościuk, korespondencja z ZS
Lata 1918–22. Losy żołnierza powstającej w 1918 na Syberii armii polskiej. Wstąpienie do wojska, kapitulacja i pobyt
w niewoli bolszewickiej. Powrót autora do Polski w styczniu 1922.
Wydane pt. Ochotnik, Warszawa 2006.
282
ZS 1118
Bolesław Kijana
ur. 1931
b.m.p., b.d.p.
rkps, kopia, 71 s.
Lata 1939–46. Losy rodziny przed wybuchem wojny. Deportacja 10.02.1940 z osady Skrzyplewo (pow. Wołożyn,
woj. nowogródzkie). Pobyt na zesłaniu w posiołkach Toporok, Niżnyj Udacznyj (rej. Tajszet, obw. irkucki). W 1943
przeniesienie do m. Szelechowo. Szczegółowe opisy życia i pracy. Powrót do Polski w 1946.
ZS 1119
Tadeusz Cierpiała
ur. 1918
Wspomnienia
b.m.p., b.d.p.
mps, kopia, 54 s.
Załączniki: wiersze autora, uzupełnienie wspomnień
Lata 1939–45. Mobilizacja do 27. pułku w Częstochowie w sierpniu 1939. Aresztowanie i do końca grudnia 1939
pobyt w więzieniu w m. Skole (pow. Stryj, woj. stanisławowskie). W 1940 wywiezienie do łagru w m. Kandałaksza
(Półwysep Kola). W 1941 przeniesienie do łagru w okolicach Workuty (Komi ASRR). Po „amnestii” od listopada 1941
pobyt w kołchozie Sarmyk (obw. dżambulski, Kazachska SRR). W lutym 1942 powołanie do armii Andersa. Koniec
wojny w dywizji gen. Maczka w Holandii.
ZS 1120
Bronisław Pelc
ur. 1933
Międzylesie (woj. wałbrzyskie), 2004
mps, kopia, 7 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Justynówka (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do osady leśnej
[Brianka] (rej. Jenisiejsk, Krasnojarski Kraj). Po „amnestii” w 1941 przeniesienie do m. Rudnik (rej. Jenisiejsk). Przesiedlenie na Ukrainę w 1944. Pobyt w sowchozie Nikitowsk (obw. stalinski). Powrót do Polski w marcu 1946.
ZS 1121
Czesław Pękosz
ur. 1926
b.m.p., b.d.p.
Lata 1940–43. Deportacja 10.02.1940 z Monasterzysk (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie). Pobyt na zesłaniu w posiołku Maszukowka (Krasnojarski Kraj), przeniesienie do m. Kandaki. W 1943 wstąpienie do armii Berlinga, udział
w bitwie pod Lenino. Ranny podczas walk w 1945. Demobilizacja i powrót do domu.
ZS 1122
Maria Pilc
ur. 1920, z d. Orzeł
Strony rodzinne
mps, oryg., 6 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Brześcia (woj. poleskie) do sowchozu Enbekeszilder (obw. celinogradzki,
Kazachska SRR). W 1943 przesiedlenie do m. Stiepniak, skierowanie do pracy w kopalni złota. Od połowy 1944 przeniesienie do sowchozu Jabłonowka (obw. dniepropietrowski, Ukraińska SRR). Dobre kontakty z Rosjanami, Kazachami
i Ukraińcami. Repatriacja w 1946.
283
ZS 1123
Stanisław Kądziołka
ur. 1930
mps, oryg., 4 s.
Załączniki: kopia dokumentu, kopie zdjęć z 1941
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Czerwień (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie) do posiołka Pierwomajsk
(rej. Bieriozowskij, obw. swierdłowski). Po „amnestii” w 1941 nieudana próba wyjazdu. W 1944 przesiedlenie
do sowchozu Gornostajewka (obw. chersoński, Ukraińska SRR). Przychylność miejscowych Ukraińców. Powrót
do Polski wiosną 1946.
ZS 1124
Janina Kaliczak
ur. 1924
Wilkanów (woj. wałbrzyskie), 2004
Lata 1940–46. Relacja sióstr Kaliczak: Janiny, Marii, Katarzyny i Stefanii. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Kłodno
Wielkie (pow. Żółkiew, woj. lwowskie) do m. Jużnowagransk (rej. Sierow, obw. swierdłowski). Jesienią 1941 wyjazd do Kazachstanu. Pobyt w kołchozie Intały (rej. Frunze, obw. czymkiencki). W połowie 1942 przeniesienie
do sowchozu Mandajtał, następnie w 1943 do m. Czernak. Powrót do Polski w maju 1946.
ZS 1126
Wanda Myśliwiec
ur. 1925, z d. Sułkowska
„Stepowe Buriany”. Wspomnienia z lat 1939–1946
Dąbrowa Górnicza, 2004
Załączniki: wspomnienia i życiorys siostry autorki, lista zesłańców, kopie map, dokumentów, zdjęć i korespondencji
z lat 40., kopie wycinków prasowych, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z Krzemieńca (woj. wołyńskie) do kołchozu Staryj Suchotin (obw. kokczetawski, Kazachska SRR). Szczegółowy obraz życia na zesłaniu. W 1941 przeniesienie do kołchozu „Krasnyj Połtawiec”
(obw. siewierokazachski). W 1943 pobyt we wsi Macherowka koło m. Kijały. Udział w kursie traktorzystów. Działalność ZPP. Praca w elektrowni. Powrót do Polski 1946.
ZS 1127
Aleksander Ryziński
ur. 1927
Moja mama Olga
Gdynia, 2005
mps, kopia, 8 s.
Załączniki: kopia dokumentów, kopia zdjęcia, korespondencja z ZS
Lata 1940–45. Deportacja 13.04.1940 z m. Sądowa Wisznia (pow. Mościska, woj. lwowskie) do posiołka Annowka
(obw. kustanajski, Kazachska SRR). Pobyt na zesłaniu. Latem 1944 szpital w m. Kustanaj, jesienią wyjazd z transportem osieroconych dzieci w okolice Kijowa (Ukraina). Powrót do Sądowej Wiszni, skąd w 1945 wyjazd do Polski.
ZS 1128
Czesław Skiba
ur. 1927
Szlakiem Sybiru
Warszawa, 2005
mps, kopia, 15 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Popławy (pow. Zborów, woj. tarnopolskie) do posiołka Siuroł
(rej. Jurła, obw. mołotowski). Latem 1941 przeniesienie do posiołka Kirianowo. Życie na zesłaniu. Zimą 1942/1943
przeprowadzka do m. Kudymkar (obw. mołotowski). W kwietniu 1944 wyjazd do m. Krasnoarmiejsk (obw. saratowski).
Repatriacja w kwietniu 1946.
284
ZS 1129
Eugeniusz Maciuła
ur. 1927
Bydgoszcz, b.d.p.
rkps, oryg., 3 s.
Załączniki: kopie dokumentów, spisy zesłańców, wycinek prasowy, korespondencja z ZS
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Ruda Żurawiecka (pow. Rawa Ruska, woj. lwowskie) do posiołka
Biały Jar (rej. Tiewriz, obw. omski). Życie na zesłaniu. Zimą 1940/1941 przeniesienie do m. Diegtiarsk (rej. Rewda,
obw. swierdłowski). Praca w kopalni rudy miedzi. W 1944 wyjazd na Ukrainę do kołchozu Krasnyj Swasz (obw. chersoński). Powrót do Polski w 1946.
ZS 1130
Jarosław Dryla
ur. 1928
Droga na Syberię
Nowy Sącz, 2005
mps (przepisane notatki Stanisława Dryli), kopia, 25 s.
Załączniki: kopia spisu uczniów szkoły w Czernogorsku, kopia spisu repatriantów, kopia dokumentów, zdjęcia pamiątek z zesłania, korespondencja z ZS
Lata 1941–42. Deportacja 20.06.1941 z Augustowa (woj. białostockie). Pobyt na zesłaniu w kołchozie Mał-Chadari
(rej. Askiz, Krasnojarski Kraj). Od listopada 1942 pobyt w Czernogorsku (rej. Ust’-Abakan).
ZS 1132
Michał Podolski
ur. 1933
Szczecin, 2005
mps, kopia, 39 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Słobódka Polna (pow. Kołomyja, woj. stanisławowskie) do posiołka Ingair (obw. tiumeński), następnie do posiołka Pienia. Życie na zesłaniu. Po „amnestii” w 1942 wyjazd do wsi Łosiewo
i praca w kołchozie Zagwazdina (obw. tiumeński). Jesienią 1943 przeniesienie do domu dziecka w Tobolsku. Powrót
do Polski w lipcu 1946.
ZS 1133
Bronisława Pastwińska
ur. 1935, z d. Cisek
Życiorys Sybiraczki
Pszczyna, 1991–96
mps, kopia, 107 s.
Załączniki: spisy zesłańców, kopia skróconych wspomnień autorki pt. Moje dzieciństwo na zesłaniu, relacja kuzynki
pt. Kontrola w raskatowskim sowchozie, fragmenty wspomnień ojca autorki, kopie dokumentacji przekazanej Muzeum
Niepodlegości w Warszawie, korespondencja z ZS
Lata 1939–52. Wrzesień 1939 — wyjazd z Pszczyny (woj. katowickie) do rodziny w osadzie wojskowej Sołomiak
n. Słuczem (pow. Kostopol, woj. wołyńskie). Represje sowieckie i ukraińskie po 17.09.1939. Przeniesienie do Potaszni. Deportacja 29.06.1940. Pobyt na zesłaniu w posiołku Gorki (obw. mołotowski). Praca rodziców w hucie żelaza
w m. Majkor, następnie na kolei i w lesie. Zmiana warunków życia zesłańców po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej. Przeniesienie do Czermoza, przymusowy powrót rodziny do posiołka Gorki. Zdobywanie pożywienia i opału, choroby, plaga meszek. Praca matki w kołchozie. W styczniu 1943 wyjazd ojca do Kudymkaru (zostaje mężem zaufania).
Przymusowa paszportyzacja. Przeniesienie rodziny do Kudymkaru, kontakty z Rosjanami. W maju 1944 przesiedlenie
na Powołże. Od czerwca pobyt w m. Raskatowo (obw. saratowski). Poprawa warunków bytowych. Praca rodziców
w sowchozie, nauka dzieci w polskiej szkole. Działalność kulturalna zesłańców. Aresztowanie ojca 23.07.1945, wyrok
5 lat ITŁ. Więziony w Kamionce, Czelabińsku i Iwdielłagu. Repatriacja pozostałej rodziny transportem z Saratowa.
Osiedlenie się w Dziedzicach. Przyjazd ojca do Polski w 1952. Opis jego losów w kolejnych obozach i starań o repatriację. Informacje na temat życia rodziny w PRL.
ZS 1134
Kazimierz Burzyński
ur. 1927
b.m.p., b.d.p.
285
kopie dokumentów, 44 egz.
Załączniki: kopie zdjęć, kopie dokumentów repatriacyjnych
Lata 1940–46. Dokumentacja dotycząca rodziny deportowanej 20.06.1940 z Łomży. Pobyt na zesłaniu w kołchozie
Żuzasaj (obw. aktiubiński, Kazachska SRR). Powrót do Polski w 1946 z obw. czkałowskiego.
ZS 1135
Helena Podkowicz
ur. 1926, z d. Wiszowata
Wspomnienia
Łęgowo (woj. pomorskie), 1985
mps, kopia, 8 s.
Załączniki: uzupełnienia wspomnień napisane przez siostry autorki, korespondencja z ZS
Lata 1939–46. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Surały (pow. Grajewo, woj. białostockie) do kołchozu Karabułak
(rej. Aleksandrowka, obw. kokczetawski, Kazachska SRR). Od 1943 pobyt w kołchozie Puchalsk. 23.12.1943 śmierć
matki, przenosiny do Kokczetawu. Opieka stryjenki nad dziećmi. Praca w elewatorze zbożowym. Repatriacja w marcu
1946.
ZS 1136
Zofia Bladowska
ur. 1935, z d. Błaszko
Lębork, 2006
rkps, oryg., 6 s.
Załączniki: kopia artykułu prasowego, kopie dokumentów i zdjęć, mapa, korespondencja z ZS
Lata 1940–53. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Żabokruki (pow. Bóbrka, woj. lwowskie) do posiołka Powalicha (rej. Barnauł, Ałtajski Kraj). Po „amnestii” pobyt w okolicach Dżambułu (Kazachska SRR). W marcu 1942 w kołchozie im. Stalina, posiołek Grodikowo. Ojciec wstępuje do armii Andersa. W kwietniu 1942 dzieci oddane do polskiego, następnie
rosyjskiego domu dziecka w Dżambule. Od czerwca 1945 pobyt w polskim domu dziecka w posiołku Nowo-Iwanowka
(rej. swierdłowski). Repatriacja do kraju wraz z domem dziecka w maju 1946.
ZS 1137
Aleksander Szymański
ur. 1938
Wspomnienie [...]
Głogów, 2005
mps, kopia, 2 s.
Załączniki: odpis listów ojca z lat 1944–45
Lata 1940–45. Deportacja 10.02.1940 z m. Ostryna (pow. Szczuczyn, woj. nowogródzkie) do sowchozu „Proletariat”
(rej. Stalińsk, obw. celinogradzki, Kazachska SRR). Transport, warunki bytowe zesłańców. Praca matki, wstąpienie
ojca do armii Berlinga (zginął w maju 1945).
ZS 1138
Stanisław Lichorad
ur. 1924
Wspomnienia z deportacji na Sybir
Tarnowskie Góry, b.d.p.
mps, kopia, 7 s.
Załączniki: kopie dokumentów, uzupełnienie wspomnień
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Gawia Piaski (pow. Lida, woj. nowogródzkie) w okolice Tomska.
Od maja 1940 pobyt w posiołku k. miasta Suzun (obw. nowosybirski). W maju 1943 powołanie do armii Berlinga.
Repatriacja rodziny do Polski w 1946.
ZS 1139
Tadeusz Woszczyński
ur. 1923
Wędrówka ze Słonima, woj. nowogródzkie do Kanady
Kanada, 2005
rkps, kopia, 7 s.
286
Lata 1940–48. Aresztowanie 23.03.1940 w Słonimiu (woj. nowogródzkie). Więzienie w Słonimiu i Orszy, wyrok
5 lat ITŁ. W 1941 pobyt w łagrze nr 118 k. stacji Jercewo (obw. archangielski). Po „amnestii” w sierpniu 1941 wyjazd
do Buzułuku, wstąpienie do armii Andersa (Marynarka Wojenna). W listopadzie 1941 transport do Archangielska.
W styczniu 1942 transport z Murmańska do Glasgow w Szkocji, następnie służba na ORP „Burza” i ORP „Piorun”.
Emigracja do Kanady w sierpniu 1948.
ZS 1140
Waleria Wiśniewska
ur. 1932, z d. Domaradzka
Moja deportacja na Syberię
Szczecin, 2002
mps, kopia, 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Berezowica Wielka (pow. Tarnopol, woj. tarnopolskie) do posiołka
Popierieczka (Krasnojarski Kraj). Pobyt w różnych kołchozach w Krasnojarskim Kraju. W czerwcu 1943 powołanie
ojca do armii Berlinga i jego powrót w maju 1945, z powodu inwalidztwa wojennego. Repatriacja rodziny w kwietniu 1946.
ZS 1141
Aldona Zagajewska
ur. 1937 [?], z d. Szawerda
Wywózka na Syberię 10 luty 1940 r.
Tąpkowice (woj. katowickie), 2006
mps, kopia, 7 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z majątku Pokoszewo (pow. Oszmiana, woj. wileńskie) do m. Rudnik (Krasnojarski Kraj). W 1943 pobyt w m. Borowlanka (rej. Troickoje, Ałtajski Kraj) i okolicznych kołchozach. Repatriacja
w kwietniu 1946.
ZS 1142
Marian Siejka
ur. 1931
Lębork, 2005
Lata 1938–70. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Suchowce (pow. Zbaraż, woj. tarnopolskie) do posiołka Oziorki
(rej. Tabory, obw. swierdłowski). W 1941 wstąpienie ojca do armii Andersa, wyjazd rodziny do wsi Czekunowo
(obw. swierdłowski). Jesienią 1944 pobyt w sowchozie „Krasnyj Partizan” w Czechowcach (obw. chersoński, Ukraińska SRR). Repatriacja w marcu 1946. Powrót ojca z Anglii w 1970.
ZS 1143
Jadwiga Ziemba
ur. 1921, z d. Bolechowska
Wspomnienia rodzinne
Tarnowskie Góry, b.d.p.
mps, kopia, 28 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 z m. Jaworów (woj. lwowskie) do sowchozu Kzyłkainsk (obw. aktiubiński,
Kazachska SRR). Pod koniec 1941 pobyt w Buzułuku, wstąpienie do armii Andersa. Praca w kołchozach w drodze na
południe, choroba. Praca w kopalni chromu w Donskoje. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 1144
Czesław Rubinowicz
ur. 1926
Mój życiorys
Lidzbark Warmiński, 1990
mps, kopia, 5 s.
Załączniki: kopia rękopisu wspomnień, kopie dokumentów
Lata 1944–46. Opis działalności AK w powiecie Oszmiana (woj. wileńskie). Aresztowanie 3.11.1944 w Wilnie za
przynależność do AK. Więzienie na Łukiszkach, tortury. W marcu 1945 transport bez wyroku do Stalinogorska.
287
W kwietniu 1946 zwolnienie z obozu, powrót do domu. Repatriacja do Polski pod przybranym nazwiskiem w maju
1946. Śledztwo w UB.
ZS 1145
Leontyna Zacierka
ur. 1929, z d. Szydełko
Żary, 2005
mps, kopia, 2 s.
Lata 1940–46. Autorka została deportowana 10.02.1940 ze wsi Chodaczków Wielki (pow. Tarnopol, woj. tarnopolskie)
do posiołka Tiubil (rej. Daurskoje, Krasnojarski Kraj). W lutym 1946 śmierć ojca. W latach 1943–46 różne miejsca
zamieszkania w Krasnojarskim Kraju. Repatriacja w kwietniu 1946.
ZS 1146
Ryszard Kwiek
ur. 1937
Okoliczności aresztowania i deportacji do Workuty — Komi ASRR w latach 1940–1946
Elbląg, 2004
rkps, kopia, 7 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Ciechanowiec (pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie) w okolice Workuty.
Od końca 1944 pobyt w sowchozie im. Stalina (Krasnodarski Kraj). Repatriacja w marcu 1946.
ZS 1147
Bogumiła Krzos
ur. 1933, z d. Abakanowicz
Szczecin, b.d.p.
rkps, kopia, 8 s.
Lata 1939–46. Pierwsze dni wojny na Wileńszczyźnie. Aresztowanie ojca 21.01.1941. Deportacja 24.06.1941 z Zalesia
(woj. wileńskie) do sowchozu Majaczka (Ałtajski Kraj). Od 1942 pobyt k. Barnaułu. Organizacja polskiej szkoły
i przedszkola. Przymusowa paszportyzacja w 1943, uwięzienie matki, pomoc Rosjanki. Repatriacja w marcu 1946.
Prześladowanie matki przez UB.
ZS 1148
Eleonora Pirożek
ur. 1923
Narol, 2005
mps, kopia, 3 s.
Lata 1941–43. Wysiedlenie mieszkańców wiosek z pasa przygranicznego w styczniu 1941. Transport ze stacji Lubycza Królewska (woj. lwowskie) do Besarabii. Warunki życia i pracy. Kontakty z miejscową ludnością. Po wkroczeniu
Niemców, powrót do rodzinnej miejscowości w styczniu 1943.
ZS 1149
Anna Jędrzejczak
ur. 1927, z d. Dębowska
Łódź, 2003
mps, kopia, 9 s.
Załączniki: wiersz autorki
Lata 1939–46. Deportacja 10.02.1940 z osady Puzieniewicze (pow. Stołpce, woj. nowogródzkie) do posiołka Żarowskij (rej. Wożega, obw. wołogodzki). Od lutego 1942 pobyt we wsi Prieobrażenka (rej. Kokpiekty, obw. semipałatyński, Kazachska SRR). Repatriacja w maju 1946.
ZS 1150
Danuta Marzec
ur. 1932, z d. Bodnar
Gdzie są chłopcy z tamtych lat
Gościno (woj. koszalińskie), 2003
mps, kopia, 10 s.
Załączniki: kopie zdjęć, uzupełnienie wspomnień, mapa, korespondencja z ZS
288
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z wsi Majdan Górny (pow. Nadwórna, woj. stanisławowskie) do Rakitianki
(rej. Miednogorsk, obw. czkałowski) — kopalnia rudy miedzi. W marcu 1941 pobyt w sowchozie Troick. W 1942
ojciec powołany do batalionów roboczych, dzieci pozostają bez opieki. W 1943 powrót ojca do Troicka. Repatriacja
w maju 1946.
ZS 1151
Aldona Lewoniec
ur. 1934
Lidzbark Warmiński, 2000
rkps, kopia, 4 s.
Lata 1951–57. Wywiezienie w 1951 rodziny zamieszkałej we wsi Wojszkuny k. Święcian (Litewska SRR) do Krasnojarskiego Kraju. Transport i pobyt na zesłaniu we wsi Kokorewa (rej. Nowosiołowski). Powrót do Polski w 1957.
ZS 1152
Halina Skindzier
ur. 1938, z d. Sosnowska
Lubsko (woj. zielonogórskie), b.d.p.
mps, kopia, 39 s.
Załączniki: kopie dokumentów, kopia zdjęcia
Lata 1946–55. Losy rodziny zamieszkałej na Wileńszczyźnie. Aresztowanie ojca 18.02.1946. Wywiezienie rodziny
18.02.1946 z m. Jacuny do m. Nowaja Lala (obw. swierdłowski). Zbeletryzowany opis pobytu na zesłaniu. Nauka
w szkole, praca. Repatriacja w 1955.
ZS 1153
Maria Jadwiga Russanowska
ur. 1881
Wilno–Ałtaj
b.m.p., b.d.p.
rkps, kopia, 10 s.; rkps, kopia, 14 s., format A5
Załączniki: oryg. zdjęcia
Lata 1940–42. Dziennik napisany przez autorkę w latach 40. Deportacja 15.06.1941 z m. Wierszuba k. Wilna
do Ałtajskiego Kraju. Szczegółowe opisy transportu do Barnaułu, pobytu na zesłaniu w sowchozie im. Mołotowa
(rej. Szypunowo). W październiku 1941 wyjazd na południe. Droga przez Samarkandę, Taszkient, Aczisaj do Turkiestanu. W 1942 ewakuacja z armią Andersa do Iranu.
ZS 1154
Antoni Moroz
ur. 1925
Radochów, 2006
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z m. Zarwanica (pow. Podhajce, woj. tarnopolskie). Pobyt na zesłaniu w sowchozie „Konzawod nr 52” w rej. Dżurun (obw. aktiubiński, Kazachska SRR). Wstąpienie do armii Berlinga w 1943,
z którą autor dociera do Kołobrzegu. Walki z bandami UPA w Bieszczadach. Demobilizacja w 1946.
ZS 1155
Rozalia Marucha
ur. 1926, z d. Baczyńska
mps, kopia, 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 13.04.1940 ze wsi Wołkowce (pow. Borszczów, woj. tarnopolskie) do sowchozu „Bolszewik” (rej. Kokpiekty, obw. semipałatyński, Kazachska SRR). Różne prace na zesłaniu. W 1944 przeniesienie do Ust’-Kamienogorska nad rz. Irtysz. Praca przy budowie elektrowni wodnej. Po siedmiu miesiącach powrót do sowchozu
„Bolszewik”. Repatriacja w 1946.
289
ZS 1156
Tadeusz Panek
ur. 1925
Lądek Zdrój, 2006
mps, kopia, 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 ze wsi Lachów (pow. Zdołbunów, woj. wołyńskie) do osady Okiszowka [Szyczenga] (rej. mieżdurieczeński, obw. wołogodzki). W 1941 przeniesienie do Dwinicy, w 1942 wyjazd do wsi Akuticha
(Ałtajski Kraj). Powołanie do armii Berlinga w 1943. Demobilizacja w 1946.
ZS 1157
Józefa Warda
ur. 1931, z d. Guzik
„Przed śmiercią chciałbym chleba najeść się do syta”
Jodłów (woj. wałbrzyskie), 2006
mps, kopia, 5 s.
Lata 1940–46. Deportacja 10.02.1940 z kolonii Jazłowieckiej (pow. Buczacz, woj. tarnopolskie) do posiołka Kuzjol
(Komi ASRR). Śmierć ojca, choroba matki. Pobyt w domu dziecka. Wiosną 1944 przeniesienie do sowchozu im. Lenina
(Krasnodarski Kraj). Powrót do Polski w marcu 1946.
290
Indeks geograficzny
Indeks geograficzny
(po miejscowości podana sygnatura wspomnień)
Abakan, Krasnojarski Kraj 243, 510, 691, 712, 713, 785,
904, 934
Abercorn, Rodezja 212, 830, 865
Abieź, Komi ASRR 43, 390, 413, 509, 545, 751, 867
Abkaszewo, obw. nowosybirski 749, 1026
Achremowce, Białoruska SRR 1072
Aczisaj, obw. czymkiencki 353, 559, 600, 642, 650, 720,
735, 742, 1069, 1081, 1094, 1095
Aczyńsk, Krasnojarski Kraj 993
Ada, Krasnojarski Kraj 1025
Adadym, Krasnojarski Kraj 25
Adamczuki, Litewska SRR 496
Adyr, obw. celinogradzki, Kazachska SRR 1030
Afanasjewsk, obw. swierdłowski 117
Afipsk, Krasnodarski Kraj 154, 175, 779
Afryka 224, 248, 253, 288, 378, 478, 617, 700, 729,
830, 953, 1010, 1027, 1033
Ahwaz, Iran 887
Ajaguz, Kazachska SRR 681
Ajkino, Komi ASRR 383
Akan Burłuk, Kazachska SRR 592
Akembińsk, Kazachska SRR 632
Akkemir, Kazachska SRR 135
Akkolskij sowchoz, obw. pawłodarski, Kazachska SRR 920
Akmir, obw. aktiubiński, Kazachska SRR 253, 888
Akmolińsk, Kazachska SRR 205, 401, 645, 813, 929
Aktas, Kazachska SRR 161, 180, 659
Aktiubińsk, Kazachska SRR 135, 168, 228, 253, 267,
402, 484, 736, 768, 797, 916, 954
aktiubiński obw. 73, 139, 228, 238, 736, 954, 965
Akul, obw. pawłodarski, Kazachska SRR 630
Akuticha, Ałtajski Kraj 1156
Alba, pow. Nieśwież, woj. nowogródzkie 498
Alba, pow. Kosów Poleski, woj. poleskie 795
Alejsk, Ałtajski Kraj 792
Aleksandrowka, Kazachska SRR 161, 167
Aleksandrowka, rej. kustanajski 684
Aleksandrowskoje 582
Aleksandrów, woj. lubelskie 107
Aleksiejewka, obw. celinogradzki, Kazachska SRR 1068
Aleksiejewka, obw. chersoński 398, 415
Almiakowo 373, 492
Alor, obw. irkucki 369
Ałga rej., obw. aktiubiński 916
Ałma-Ata, Kazachska SRR 133, 191, 401, 576, 747, 802,
1079, 1147
Ałtaj sowchoz, Ałtajski Kraj 603
Ałtajski Kraj 16, 193, 258, 315, 518, 530, 662, 814, 827,
838, 918, 1014, 1071, 1153
Ałtajskij, Ałtajski Kraj 258
Ałtynaj, obw. swierdłowski 74, 218, 272, 336, 586
Ałzamaj, obw. irkucki 353, 489, 742
Amankaragaj, obw. kustanajski, Kazachska SRR 265,
657, 1043, 1047
Ananiewka, obw. kustanajski, Kazachska SRR 832
Anastasino, rej. Manskij, Krasnojarski Kraj 47, 496
Ancona, Włochy 306
Angara rz. 510, 649, 934
Angarsk, obw. irkucki 509
Anglia 295, 497, 501, 507, 529, 602, 633, 661, 671, 677,
678, 690, 698, 759, 769, 818, 827, 865, 881, 1014, 1033
Annowka, obw. kustanajski, Kazachska SRR 478, 1127
Antonowka, obw. czymkiencki, Kazachska SRR 451
apanasienkowski rej., Stawropolski Kraj 1083
Apanowka, obw. kustanajski 554
Apsagaczewo sowchoz, obw. tomski 373
Aralskie jez. 246
Arał kołchoz, Kazachska SRR 700
Archangielsk 164, 206, 271, 288, 289, 299, 333, 421,
431, 481, 503, 519, 581, 628, 677, 732, 781, 806,
937, 1005, 1020, 1037, 1056
archangielski obw. 140, 280, 343, 371, 597, 614, 628,
635, 709, 865, 869, 943, 944, 1036, 1100
Archangiełka, Kazachska SRR 179, 312
Arcisze, pow. Szczuczyn, woj. nowogródzkie 342
Arga, obw. amurski 744
Argentyna 661, 726
Arkagała Ugolnaja, obw. magadański 666
Arszały sowchoz, Kazachska SRR 825
Arszan, obw. irkucki 185, 701, 911
Artiomowka, obw. połtawski, Ukraińska SRR 766
Artiomowskij, obw. irkucki 369
Artiomowskij, obw. swierdłowski 272
Aryk, obw. kokczetawski 592
Arzamas, obw. gorkowski 841
Arżeniki, Komi ASRR 516
Asino, obw. tomski 326, 373, 458, 899, 942, 1086
Askiz, Chakaski OA 691
Assa, obw. dżambulski, Kazachska SRR 570
Astrachanka, obw. siewierokazachski 869
Astrachań 130, 172, 1019
Aszchabad, Turkmeńska SRR 253, 405, 405a, 888
Atagaj, obw. irkucki 694
Atbasar, obw. celinogradzki, Kazachska SRR 179, 298,
494, 552, 692, 870
Augustowo, pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie 241
Augustów, woj. białostockie 81, 167, 424, 435, 666,
690, 691, 1130
Augustynka, pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie 26
Australia 346, 602
Awramowka, obw. kokczetawski 205
Azbiest, obw. swierdłowski 607
Azja Środkowa 796
Bachów, woj. lwowskie 564
Bagdad 980, 1014
Bajan, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR 179, 312
Bajanauł, obw. pawłodarski, Kazachska SRR 261, 269,
320, 482
291
Bajdajewka, obw. kiemierowski 263
Bajhankul kołchoz, obw. kustanajski, Kazachska SRR
946
Bajkonys sowchoz, rej. Kacziry 620
Bajsał, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR 815
Bajżansaj, Kazachska SRR 219
Bakończyce 279, 902, 996
Balachadi, Pakistan 224
Bałachtasz, Krasnojarski Kraj 1025
Bałasnyj Kalier, Kazachska SRR 22
Bałchasz, Kazachska SRR 130, 202, 259, 745
Bałd-Su kołchoz, obw. czymkiencki, Kazachska SRR 1094,
1095
Bancewicze, pow. Lida, woj. grodzieńskie 765
Barabińsk, obw. nowosybirski 408
Baranowicze, woj. nowogródzkie 60, 151, 309, 311, 317,
491, 532, 547, 553, 740, 758, 778, 794
Baranowo, Białoruska SRR 1090
Barantino, obw. mołotowski 206
Barany, pow. Kosów Poleski, woj. poleskie 35
Bari, Włochy 90
Barłak sowchoz, obw. nowosybirski 762
Barnauł, Ałtajski Kraj 3, 41, 131, 255, 291, 328, 419,
458, 462, 518, 525, 550, 613, 733, 771, 798, 956,
958, 979, 1009, 1147, 1153
Bartoszówka, pow. Czortków, woj. tarnopolskie 821
Barysz, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie 250, 393, 904
Baryszski sowchoz, obw. czelabiński 114
Barytowy Rudnik, obw. celinogradzki, Kazachska SRR 724
Basiówka, pow. Lwów 983
Basjanówka, rej. Niżniaja Sałda 1004
Baskaja, obw. mołotowski 924
Batagaj, Jakucka ASRR 1001
Batorówka, woj. białostockie 153
Bawaria 990
Bejrut 1014
Bełta, obw. odeski, Ukraińska SRR 867
Bełżec 485
Beńkowa Wisznia, pow. Rudki, woj. lwowskie 562
Berdyczów 578
Bereza Kartuska 1096
Berezowica Wielka, pow. Tarnopol, woj. tarnopolskie 1140
Berezowiec, pow. Stołpce, woj. nowogródzkie 46, 955
Berezwecz 31, 40
Berleksza, Kazachska SRR 256
Berlesu-Enbek kołchoz, obw. dżambulski 570
Berlik-Ustjom, obw. dżambulski 436
Berlin 262, 264, 464, 518, 567, 817, 941, 1065
Bertniki, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie 1092
Besarabia 1148
Bestwinka, pow. Biała, woj. krakowskie 285
Bezdany, Litewska SRR 134
Biała, Kazachska SRR 878
Biała, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie 667
Biała, pow. Czortków, woj. tarnopolskie 50
Biała Koszyłowiecka, pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie
425, 918
Biała Krakowska, pow. Biała, woj. krakowskie 748
Biała Podlaska 297, 300, 329, 330, 336, 355, 366, 476,
586, 590, 737, 866
Białogrądy, pow. Szczuczyn, woj. białostockie 600
Białohruda, pow. Lida, woj. nowogródzkie 458
Białoszówka, pow. Kostopol, woj. wołyńskie 805
292
Białowieża, pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie 171,
892
Biały Bór, pow. Grudziądz, woj. pomorskie 891
Biały Jar, obw. tomski 836
Biały Jar, rej. Tiewriz, obw. omski 965, 1129
Białystok 182, 193, 272, 334, 396, 408, 437, 457, 545,
548, 580, 625, 745, 758, 761, 764, 783, 788, 790,
811, 819, 827, 882, 892, 921, 926, 933, 1032, 1093
Bichtuilsk, obw. tomski 615
Biedra, Krasnojarski Kraj 697, 711
Bieja, Chakaski OA, Krasnojarski Kraj 243
Bielajewo, Komi ASRR 663, 896
Bielajka, obw. tiumeński 278, 755
Bielany, pow. Dzisna, woj. wileńskie 59, 627
Bielica, pow. Lida, woj. nowogródzkie 230
Bielije, Krasnojarski Kraj 951
Bielsk n. Angarą 510, 785, 934
Bielsk Podlaski, woj. białostockie 155, 515, 826
Bielsko 209, 748
Bielsko-Biała 263
Biełojarka, obw. celinogradzki, Kazachska SRR 839
Biełojarsk, Ałtajski Kraj 615
Biełomorsk, Karelska ASRR 325, 1037
Biełopolje, obw. saratowski 367, 368, 369
Biełoreck, Baszkirska ASRR 1013, 1038
Biełousowka sowchoz, obw. sumski, Ukraińska SRR 163
Biełowskij, rej. Troickoje 220
Bienitkor kołchoz, Kazachska SRR 826
Bieregowoje, obw. pawłodarski, Kazachska SRR 688, 824
Bierezowoj, obw. tiumeński 327
Biereżenka k. Kirowogradu 391
Bieriegajewo, obw. tomski 326
Bieriezowka, Komipiermiacki OA 994
Bieriozowka, Krasnojarski Kraj 712
Bieriozowka, obw. swierdłowski 181, 1053, 1062
bieriozowski rej., obw. swierdłowski 1059, 1063, 1082
Bieszczady 931, 1154
Biezimienka, obw. kujbyszewski 31
Biezkazubowo kołchoz, Kazachska SRR 321
Bijsk, Ałtajski Kraj 36, 100, 155, 515, 567, 625, 702,
741, 771, 819, 827
Bilajka, obw. tiumeński 327
Bircza, pow. Dobromil, woj. lwowskie 465, 479
Biriusa, obw. irkucki 1012
Biskowice, pow. Sambor, woj. lwowskie 1025
Biskupiec 355
Bliskowszczyzna, pow. Wołkowysk, woj. białostockie 844
Blizne, pow. Brzozów, woj. lwowskie 808
Blumenfeld, obw. odeski 181
Błagodatnoje, Kazachska SRR 585
Błogosławienka, obw. czkałowski 825
Błudeń, pow. Bereza Kartuska 1083
Bobrik Donskoj, rej. stalinogorski 433, 536
Bodajbo, obw. irkucki 367, 368, 369, 519, 759, 1019,
1034
Bogdanówka, pow. Zborów, woj. tarnopolskie 711
Bogodarowka, obw. pawłodarski 394
Bogosłowka, obw. aktiubiński 797
Bogusławka, pow. Łuck, woj. wołyńskie 1095
Bojanówka, pow. Równe, woj. wołyńskie 829
Bojaryk, obw. omski 622, 730, 771
Bojgaczy kołchoz, obw. omski 273
Bolechów, pow. Dolina, woj. stanisławowskie 899
Indeks geograficzny
Bolonia 306
Bolszaja Bija, Krasnojarski Kraj 399
Bolszaja Bukoń, Kazachska SRR 90, 588, 940
Bolszaja Jerba, Krasnojarski Kraj 962, 993
Bolszaja Murta, Krasnojarski Kraj 400
Bolszaja Prystań, obw. omski 835
Bolszaja Rieczka, rej. Troickoje 662
Bolszaja Zaimka, Ałtajski Kraj 193
Bolszoj Izium, obw. kustanajski, Kazachska SRR 1047
Bolszoj Ungut, Krasnojarski Kraj 420
Bombaj 224
Borki, obw. kustanajski, Kazachska SRR 752, 1046
Borowaja rej., obw. charkowski, Ukraińska SRR 857
Borowicze, obw. nowgorodzki 97, 98, 112, 113, 174,
226, 231, 270, 281, 329, 330, 331, 355, 380, 384,
387, 461, 596, 655, 673, 674, 687, 718, 787, 793,
794, 834, 876, 996, 1032, 1058
Borowlanka, Ałtajski Kraj 155, 1141
Borowlanka, obw. swierdłowski 654, 925
Borowoj, Kazachska SRR 210
Borszczów, woj. tarnopolskie 120, 170, 220
Bortnica, pow. Dubno, woj. wołyńskie 333, 524
Borysław, pow. Drohobycz, woj. lwowskie 145, 344, 411,
624
Borzowo, Krasnojarski Kraj 918, 1087
Botowo, pow. Pińsk, woj. poleskie 839
Boża Wola, pow. Kowel, woj. wołyńskie 497
Bożkiewicze, pow. Dubno, woj. wołyńskie 432
Bożów, pow. Horochów, woj. wołyńskie 720
Brack, obw. irkucki 371, 382, 856, 880
Braniewo 218
Brasław, woj. wileńskie 278, 887, 1030
Bratskoje, obw. nikołajewski, Ukraińska SRR 197, 643,
965
Brażelka, pow. Lida, woj. nowogródzkie 850
Brin-Nawołok, obw. archangielski 898
Brodek, pow. Drohiczyn Poleski 518
Brody, woj. tarnopolskie 323, 535
Broszniów, pow. Dolina, woj. stanisławowskie 289
Brześć 85, 114, 127, 207, 232, 259, 260, 300, 362, 366,
370, 376, 386, 419, 442, 462, 475, 476, 495, 547,
567, 590, 593, 690, 721, 778, 786, 809, 925, 990,
1012, 1020, 1035, 1045, 1065, 1122
Brzeżany 248, 322, 488, 817
Brzostowica Wielka 325
Brzozów, pow. Lwów 266
Brzuchowice, woj. lwowskie 86, 888
Buchara, Uzbecka SRR 187, 212, 288, 326, 338, 519,
523, 729, 800, 852, 1010, 1054
Buczacz, woj. tarnopolskie 248, 474, 557
Budionowka, obw. dżambulski, Kazachska SRR 166
Budionowskij sowchoz, obw. siewierokazachski, Kazachska
SRR 309
Bugry, obw. tiumeński 1073
Bujnowskoje, Ałtajski Kraj 639
Bukaczowce, pow. Rohatyn, woj. stanisławowskie 15,
714, 907
Bukowina 1050
Bułajewo, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR 49,
350
Bułanasz, obw. swierdłowski 209, 218, 272, 282, 285,
586, 748
Bundiur, obw. tomski 738
Buraczicha, obw. archangielski 224
Buraki, pow. Postawy, woj. wileńskie 4
Buranowski sowchoz, Ałtajski Kraj 414
Burbiszki, pow. Suwałki, woj. białostockie 392
Burduki, pow. Lida, woj. nowogródzkie 320
Burkanów, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 516
Burnoje, rej. Dżuwalin 631, 789
Bursztyn, pow. Rohatyn, woj. stanisławowskie 470, 1027
Bursztynowo, pow. Grudziądz, woj. pomorskie 593
Buturino, obw. tomski 373
Buzułuk, obw. czkałowski 92, 213, 233, 267, 289, 299,
304, 310, 347, 405, 491, 511, 600, 726, 953, 1143
Bydgoszcz 402, 485, 539, 781
Byteń, pow. Słonim, woj. nowogródzkie 645
Cabielewskij, obw. kustanajski, Kazachska SRR 132
Cakir, Buriacka ASRR 448
Cassarano, Wochy 507
Cegielnia 758
celinogradzki obw., Kazachska SRR 33, 85, 237, 346
Ceniów, pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie 762, 763
Chabałowka, obw. aktiubiński, Kazachska SRR 961
Chabarowsk 664
Chałupki Medyckie, pow. Przemyśl, woj. lwowskie 420
Chanty-Mansijsk, obw. tiumeński 1097
Charitonowo, obw. archangielski 316, 445, 720
charkowski obw., Ukraińska SRR 333, 479, 795, 992,
1097
Charków, Ukraińska SRR 7, 24, 56, 164, 214, 216, 276,
305, 428, 435, 440, 593, 1002, 1021, 1047
Charyk sowchoz, obw. irkucki 1113
Chatoziero, obw. archangielski 898
Chełm 311, 408, 483, 578
Chełmno 1013
Chersonka, obw. pawłodarski 394
Chersoń, Ukraińska SRR 7, 216, 227
chersoński obw. 714, 858
Chimik, obw. swierdłowski 64, 441
Chinchandża 944
Chinicze, pow. Sarny, woj. wołyńskie 1017
Chiwa 289
Chlebowice Wielkie, pow. Bóbrka, woj. lwowskie 736
Chłopy, pow. Rudki, woj. lwowskie 947
Chmielowka, Ałtajski Kraj 291
Chociłowicze, pow. Wilejka, woj. wileńskie 612
Chodaczków Wielki, pow. Tarnopol, woj. tarnopolskie 1145
Chołm, obw. wołogodzki 340, 618, 831, 1003
Chołmogory, obw. archangielski 568, 806, 967, 1100
Chołodnyj, obw. magadański 952
chorezmijski obw., Uzbecka SRR 289
Choroszcz, pow. Białystok 712
Chorzów 379
Chudiakowo, obw. swierdłowski 336, 828, 1053
Chudykowce, pow. Borszczów, woj. tarnopolskie 542
Chutorok sowchoz, Krasnodarski Kraj 1023
Chutory Starokorzeckie, pow. Równe, woj. wołyńskie 365
Chwałów, pow. Wołkowysk, woj. białostockie 570
Chwojna, Jakucka ASRR 686
Chylin, woj. poleskie 445, 865
Ciche, pow. Brodnica, woj. pomorskie 157
Ciechanowiec, pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie 1146
Ciechanów 95, 157, 176, 363, 863, 891, 987
Ciecierówka, pow. Grodno, woj. białostockie 335
Cielesze, pow. Dzisna, woj. wileńskie 1009
293
Cieniawa, pow. Kołomyja, woj. stanisławowskie 211
Ciesze, pow. Dzisna, woj. wileńskie 956
Ciężkowice k. Tarnowa 323
Ciopsa, obw. irkucki 339
Ciszewo, woj. białostockie 679
Czabań, obw. magadański 666
Czajan, obw. czymkiencki 584
Czajchan kołchoz 521
Czaje, woj. białostockie 258
Czałbania, rej. Susuman 276
Czałdaj, obw. pawłodarski, Kazachska SRR 240
Czardżou, Turkmeńska SRR 565
Czarnków 338
Czarnorieczinsk 398
Czarnouszka, obw. nowosybirski 154
Czarsk, obw. semipałatyński 1024
Czaryszskoje, Ałtajski Kraj 980
Czatkino, obw. charkowski 590
Czauria, obw. magadański 276
Czekat, obw. pawłodarski 437
Czekunowo, obw. swierdłowski 1142
Czelabińsk 126, 216, 440, 540, 671, 790, 803, 804, 900,
953, 1035, 1085
czelabiński obw. 114, 1070
Czeremchowo, obw. irkucki 911
Czeremoszka, Krasnojarski Kraj 490, 713
Czeremoszka, rej. Parabiel, obw. tomski 412, 861, 945
Czeremszanka, Ałtajski Kraj 515
Czeremucha, obw. archangielski 644
Czeremuszkino, Krasnojarski Kraj 502
Czerepowiec, obw. wołogodzki 24, 118, 190, 476
Czerewkowo, obw. archangielski 333, 860
Czerkask sowchoz, obw. doniecki 1092
Czernak, Kazachska SRR 286, 1124
Czerniatyn, Ukraińska SRR 57
Czerniowce 1050
Czernogorsk, Krasnojarski Kraj 67, 691, 1130
Czernysz, Komi ASRR 700
Czeronka, pow. Dzisna, woj. wileńskie 680
Czerwień, Białoruska SRR 178, 758, 764
Czerwień, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 1060, 1062,
1104, 1123
Czerwiszcze, pow. Kamień Koszyrski, woj. poleskie 23
Czerw-Pudino, rej. Parabiel, obw. tomski 1022
Czesnakowka, Ałtajski Kraj 543, 622
Czibju, Komi ASRR 504
Czigilek sowchoz, Kazachska SRR 588
Cziornołuczije, obw. omski 835
Czirakczi, obw. kaszkadaryjski 881
Czkałow 912, 1076, 1093
Czkałowsk, obw. moskiewski 23, 860, 936
czkałowski obw. 1134
Czokpak, Kazachska SRR 504, 540, 690, 759
Czokpar sowchoz, obw. dżambulski 542
Czołny, Tatarska ASRR 696
Czornyj Klucz, obw. tomski 1011
Czortków, woj. tarnopolskie 248, 867
Czu, obw. dżambulski, Kazachska SRR 524
Czugunasz, obw. kiemierowski 952
Czukotka 533, 652
Czuksza, obw. irkucki 545
Czułakkurgan, obw. czymkiencki, Kazachska SRR 353,
451, 559, 720, 735, 742, 964, 1042, 1069
294
Czum, obw. archangielski 745
Czuna, obw. irkucki 649, 962
Czur 359
Czurbaj-Nura 180, 287
Czuroczna, obw. mołotowski 91
Czus, obw. mołotowski 931
Czusowoj, obw. mołotowski 992
Czust, Uzbecka SRR 614
Czylik, Kazachska SRR 812
czymkiencki obw., Kazachska SRR 778, 814, 850
Czymkient 219, 267, 491, 877, 1017, 1042
Czystopol, obw. kazański 564
Czystowski sowchoz, obw. siewierokazachski, Kazachska
SRR 448
Czystyj Łan, Krasnojarski Kraj 562
Daniłowka, obw. kirowski 459, 955
Daniłówka, pow. Dzisna, woj. wileńskie 633
Darowatka, obw. gorkowski 1054
Daszawa, pow. Stryj, woj. stanisławowskie 634
Daurskoje, Krasnojarski Kraj 301, 697
Dawidów, woj. lwowskie 742
Dąbia Nowa, pow. Garwolin, woj. warszawskie 198
Dąbki, pow. Horodenka, woj. stanisławowskie 703
Dąbrowa, pow. Łuck, woj. wołyńskie 1003
Dąbrowa, pow. Sokal, woj. lwowskie 286
Delatyn, pow. Nadwórna, woj. stanisławowskie 605
Deniskowicze, pow. Łuniniec, woj. poleskie 632
Deraźne, pow. Kostopol, woj. wołyńskie 757
Dereczyn, pow. Słonim, woj. nowogródzkie 407, 554
Derman, pow. Zdołbunów, woj. wołyńskie 1033
Dęblin 262, 336
Dębniak, pow. Oszmiana, woj. wileńskie 237
Dębowo, pow. Łomża, woj. warszawskie 1016
Diabrino, obw. archangielski 639, 769
Diagilewo, obw. riazański 24, 476, 483, 590
Diedowka, obw. mołotowski 696, 1106
Diegtiarsk, obw. swierdłowski 675, 683, 716, 1129
Diesiatok, obw. wołogodzki 796, 1115
Digglefold, Rodezja 576
Dimitriewka, Kazachska SRR 191
Dmitrowka kołchoz, rej. Martuk, Kazachska SRR 1111
Dmytrów, woj. tarnopolskie 646
Dniepropietrowsk, Ukraińska SRR 48, 111, 337, 408
dniepropietrowski obw., Ukraińska SRR 150, 237, 319
Dobra Wola, pow. Łuniniec, woj. poleskie 683
Dobromil, woj. lwowskie 197
Dobrzanica, pow. Przemyślany, woj. tarnopolskie 489,
812, 1071
Dobrzany, pow. Gródek Jagielloński, woj. lwowskie 307
Dolinka, obw. karagandzki, Kazachska SRR 144, 267,
768
Dolsk, pow. Kamień Koszyrski, woj. poleskie 186
Dołbuszka, obw. kustanajski, Kazachska SRR 210
Dołgij Most, Krasnojarski Kraj 903
Dołhinów, pow. Wilejka, woj. wileńskie 252, 418
Dołhomościska, pow. Mościska, woj. lwowskie 372
doniecki obw., Ukraińska SRR 111
Donskoje, Komi ASRR 1005, 1143
Dorochów, woj. stanisławowskie 391
Doroszewo, obw. gorkowski 708
Drawsko Pomorskie 233
Drażno, pow. Słonim, woj. nowogródzkie 884
Drimajłowka kołchoz, obw. chersoński 283
Indeks geograficzny
Drohiczyn n. Bugiem 517
Drohobycz, woj. lwowskie 290, 316, 344, 361, 383, 409,
551, 651, 752, 799, 947, 968, 991
Druskieniki, pow. Grodno, woj. białostockie 288, 580,
840
Dryga, pow. Sokółka, woj. białostockie 166
Dubno, woj. wołyńskie 472, 729, 881, 953, 1047
Dubowka, Kazachska SRR 659
Dubrowka, obw. kirowski 917
Dubrownoje, rej. Mamlutka, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR 410, 887
Dudinka, Kraj Krasnojarski 388, 400, 485, 880, 988
Dukielska Przełęcz 145
Dulęby 49
Dundzicha kołchoz, Ałtajski Kraj 200
Dwina rz. 233
Dwinica, obw. wołogodzki 702, 1156
Dwuujście, Krasnojarski Kraj 301
Dymeńszczyzna, pow. Kowel, woj. wołyńskie 937
Dyneburg [Daugavpils] 856a, 1005
Dywin, pow. Kobryń, woj. poleskie 71
Dziadkowice, woj. białostockie 75, 774
Dziadkowicze, pow. Słonim, woj. nowogródzkie 581, 753
Działdowo 11, 189, 214, 593, 927, 1038, 1049
Dziedzice, pow. Bielsko 209, 1133
Dzierżynskoje 745
Dzierżyńsk, obw. staliński 5, 6, 447
Dzieżby, pow. Sokołów Podlaski, woj. warszawskie 226
Dżaksa, Kazachska SRR 418
Dżałałabad, Kirgiska SRR 249
Dżałtyr, rej. Akmolińsk 312
dżambulski obw. 37
Dżambuł, Kazachska SRR 127, 215, 360, 570, 576, 1136
Dżanatałap kołchoz, obw. czymkiencki 58
Dżept, Komi ASRR 264
Dżetygara, obw. kustanajski 160, 314
Dżezkazgan, obw. karagandzki 180, 897, 998
dżezkazgański obw., Kazachska SRR 740
Dżichinka sowchoz, Krasnodarski Kraj 977
Dżurun, obw. aktiubiński 484, 736, 782, 1076
Dżusała, obw. aktiubiński, Kazachska SRR 843
Dżuwały sowchoz, obw. czymkiencki, Kazachska SRR 451
Dżymuszcza kołchoz, bw. czymkiencki, Kazachska SRR 742
Dżyna-Dżoł, obw. czymkiencki, Kazachska SRR 1090
Edynburg 240
Egi-Chajja, Jakucka SRR 550
Egipt 213, 249, 306, 507, 769, 881, 1041
Ekibastuz, obw. pawłodarski, Kazachska SRR 287, 555,
578, 670, 679, 998
Elgen, obw. magadański 666
Emba, obw. aktiubiński, Kazachska SRR 62
Embek, obw. frunzeński, Kirgiska SRR 1044
Enbekeszilder sowchoz, obw. celinogradzki, Kazachska SRR
1122
Enbeksza kołchoz, Kazachska SRR 338
Engels, obw. saratowski 821
Erkindyk kołchoz, obw. celinogradzki, Kazachska SRR 33
Estonia 988
Falentyn, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 658
Farab 452, 511, 559
Fergana, Uzbecka SRR 129, 521, 818, 909
Fiediakowo 894
Fiodorowka, Kazachska SRR 919
Fiukówka, woj. lubelskie 74
Folwarki, pow. Złoczów, woj. tarnopolskie 436
Frampol, pow. Biłgoraj, woj. lubelskie 1058
Francja 240
Frunze, Kirgiska SRR 629, 788, 807
Frunze kołchoz, rej. Ordżonkidze, obw. kustanajski, Kazachska SRR 825
Frunze wieś, obw. saratowski 1040
Gaik, pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie 303
Gaje, woj. lwowskie 353
Gajwo, obw. mołotowski 361
Galaszor, obw. mołotowski 423, 608
Gałyszewo 958
Garaż, obw. iwanowski 341, 841, 1091
Gawia Piaski, pow. Lida, woj. nowogródzkie 1138
Gaworzyce 237
Gaza 213, 769
Gdańsk 162
Gdynia 952
Giełczyn, pow. Łomża, woj. białostockie 1010
Gieorgijewka, obw. czymkiencki, Kazachska SRR 58, 1011
Gieorgijewka, obw. dżambulski, Kazachska SRR 749
Gieorgijewka, obw. semipałatyński, Kazachska SRR 165,
562, 1031
Girdyszki 1034
Giżduwan, Uzbecka SRR 224
Glasgow, Szkocja 1139
Gliniszcze, pow. Wołkowysk, woj. białostockie 54
Głazow, Udmurcka ASRR 765
Głębokie, pow. Dzisna, woj. wileńskie 208, 767
Głodny Step, obw. czymkiencki, Kazachska SRR 61
Głubokoje, obw. archangielski 35, 206, 766, 806
Gniezno 300
Godlewo-Mierniki, pow. Ostrów Maz., woj. warszawskie
116
Gołogóry, pow. Złoczów, woj. tarnopolskie 351
Gołubowka, obw. omski 754
Gorczakowo 521
Gorki, obw. gorkowski 190, 213, 362, 366, 442
Gorki, obw. mołotowski 1133
Gorniak sowchoz, obw. doniecki, Ukraińska SRR 903
Gornoje Udacznoje, obw. irkucki 571
Gornostajewka sowchoz, obw. chersoński, Ukraińska SRR
734, 1059, 1060, 1062, 1063, 1082, 1104, 1123
Gornyj Kałapur, Komi ASRR 663
Gorodok, obw. frunzeński, Kirgiska SRR 69
Gorodok, Stawropolski Kraj 706
Gostynin 133, 143, 149, 321, 546, 581, 614, 695, 743,
806, 812, 1054
Gotelp, pow. Chojnice, woj. bydgoskie 927
Górka, pow. Grodno, woj. białostockie 985
Graczowka, obw. siewierokazachski 9
Grajewo, pow. Szczuczyn, woj. białostockie 555, 670
Gramatucha, obw. nowosybirski 110
Granatów, pow. Łuck, woj. wołyńskie 481
Grebionka, obw. połtawski, Ukraińska SRR 732
Greczany, obw. chmielnicki, Ukraińska SRR 868
Griaznowka, obw. pawłodarski, Kazachska SRR 208
Griazowiec, obw. wołogodzki 590
Gribanowo, obw. irkucki 489, 812, 1071
Griwaniec, obw. moskiewski 308
Groble 183
Grodikowo, Kazachska SRR 1136
295
Grodno 53, 80, 93, 140, 153, 230, 325, 342, 370, 485,
549, 641, 644, 652, 659, 666, 690, 744, 746, 856,
870, 915, 929, 944, 1000, 1019, 1043, 1056, 1093,
1096
Grodzisk 251
Grudziądz 249
Gruszka, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie 1112
Gruszki, pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie 94
Gryciuny 834
Grygi k. Oszmiany 685
Grzybiańce, pow. Wilno 444
Gudele, pow. Wilno 855
Gulbak kołchoz, obw. fergański 1003
Gurjew, Kazachska SRR 1093
Gurjew nad rz. Ural 646
Gurlen rej., Uzbecka SRR 1115
Guzar, Uzbecka SRR 46, 212, 507, 677, 729, 739, 980
Hajnówka, pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie 997
Harbuzów, pow. Zborów, woj. tarnopolskie 441
Harik, obw. irkucki 477
Hartania, pow. Horodenka, woj. stanisławowskie 538
Hermanowicze, pow. Dzisna, woj. wileńskie 40
Hirkul, Krasnojarski Kraj 82
Hnidawa, pow. Łuck, woj. wołyńskie 455
Hnilice Wielkie, pow. Zbaraż, woj. tarnopolskie 63, 950
Hodyszewo, pow. Wysokie Mazowieckie, woj. białostockie
244
Holandia 846, 1119
Holszany, pow. Oszmiana, woj. wileńskie 715
Hołbów kolonia, pow. Biała Podlaska, woj. lubelskie 300
Hołoby, pow. Kowel, woj. wołyńskie 657
Hołowce, pow. Nieśwież, woj. nowogródzkie 520
Homel 230, 362, 997, 1035
Hornostaje, pow. Białystok, woj. białostockie 76
Horochów 401
Horodeczna, pow. Prużana, woj. poleskie 606
Horodenka, woj. stanisławowskie 48
Horodnica Duża, pow. Dubno, woj. wołyńskie 688
Horodyszcze, pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie 724
Horodziec, pow. Sarny, woj. wołyńskie 597
Horodziszcze, pow. Brasław, woj. wileńskie 410
Horożanka, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 1063
Horyce, pow. Kobryń, woj. poleskie 852
Horyń rz. 535
Hoszcza, pow. Równe, woj. wołyńskie 49, 468
Hrubieszów, woj. lubelskie 174, 483
Hubin, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie 262
Hulicze, woj. nowogródzkie 792
Hulskie, pow. Lesko, woj. lwowskie 92
Husaki, pow. Stołpce, woj. nowogródzkie 893
Husiatyń, pow. Kopyczyńce, woj. tarnopolskie 397
Huta, pow. Łuck, woj. wołyńskie 964
Ib, Komi ASRR 264, 561, 1110
Ifunda 729
Igarka 381, 649
Ignalino, pow. Święciany, woj. wileńskie 756
Igrzyska, pow. Tłumacz, woj. stanisławowskie 1079, 1080
Ijus sowchoz, Krasnojarski Kraj 704
Iksa, obw. archangielski 12
Ili, Kazachska SRR 637
Ilinka kołchoz, Kazachska SRR 311
Iljak, obw. omski 582
Iławcze, pow. Trembowla, woj. tarnopolskie 936
296
Imbek, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR 432
Imbierzyński sowchoz, Krasnojarski Kraj 420
Indie 224, 248, 288, 617, 840, 1010, 1041
Indygirka rz. 325
Ingair, obw. tiumeński 1132
Ingair rz. 327
Innokientiewka 211
Inta, Komi ASRR 39, 156, 184, 390, 413, 439, 801, 1000
Intały kołchoz, obw. czymkiencki 1124
Inzer, Baszkirska ASRR 1038
Ipatowo, Stawropolski Kraj 169, 541, 546, 581, 721,
743, 806, 1100
Irak 93, 249, 306, 1027, 1033, 1056
Iran 46, 213, 219, 224, 240, 246, 248, 249, 253, 288,
358, 405, 405a, 436, 438, 440, 452, 460, 478, 497,
511, 522, 529, 540, 548, 576, 617, 633, 634, 661,
678, 690, 698, 700, 726, 729, 739, 759, 818, 827,
840, 867, 881, 943, 948, 971, 980, 984, 994, 997,
1002, 1004, 1010, 1014, 1027, 1036, 1041, 1048,
1056, 1102, 1153
Irbiejsk rej. 935
Irbit, obw. swierdłowski 579, 705
Ireniewo, woj. nowogródzkie 576
Irinowka, obw. pawłodarski 636
Irkuck 290, 322, 1034, 1053
irkucki obw. 371, 545, 628, 694, 798, 1071, 1113
Irochta, obw. irkucki 802
Irtysz rz. 273, 715
Irtyszsk, obw. pawłodarski 761
Isfahan 351, 698, 997
Isfara, obw. Leninabad 921
Iskitim, obw. nowosybirski 798
Isupowo, obw. gorkowski 841
Iszym, obw. celinogradzki, Kazachska SRR 161
Iwacewicze, pow. Kosów Poleski, woj. poleskie 35, 898,
943
Iwanowka, Kazachska SRR 407
Iwanowo 635
Iwdiel, obw. swierdłowski 548, 817
Iwie, pow. Lida, woj. nowogródzkie 67
Izabelin 652
Izjaszor, Komi ASRR 963, 976
Izwiestkowyj, Chabarowski Kraj 744
Iżewsk, Udmurcka ASRR 359
Iżmorskaja, obw. kiemierowski 1096
Jabłonowka sowchoz, obw. dniepropietrowski, Ukraińska
SRR 1122
Jabłonowo Pomorskie 95, 891
Jachnowka sowchoz, obw. czernihowski, Ukraińska SRR
950
Jacuny 1152
Jagłowice, pow. Sokółka, woj. białostockie 508
Jagodnoje, obw. archangielski 129
Jagodnoje, obw. magadański 652, 799, 952
Jagszordin, Komi ASRR 621
Jagwiel, obw. archangielski 865
Jaja, obw. kiemierowski 491, 1041
Jajwa, obw. mołotowski 336
Jakobag, Uzbecka SRR 472
Jaksmanice, pow. Przemyśl, woj. lwowskie 941
Jakuck 519, 550
Jakunino, obw. irkucki 250
Jamnagar, Indie 224
Indeks geograficzny
Jana rz. 550
Jangi-Jul, Uzbecka SRR 93, 289, 358, 532, 887, 1004
Jangi-Kucz, obw. chorezmijski, Uzbecka SRR 16
Jankowce, pow. Krzemieniec, woj. wołyńskie 728
Janowo, Krasnojarski Kraj 486
Janowo, Litewska SRR 833
Janów, woj. lwowskie 1107
Janówka, pow. Augustów, woj. białostockie 243
Janówka Słoneczna, pow. Borszczów, woj. tarnopolskie
640
Januarowo, pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie 389
Jar, Udmurcka ASRR 942
Jarczowce, pow. Zborów, woj. tarnopolskie 931
Jarenga, obw. archangielski 729
Jarłykowsk, Krasnojarski Kraj 406
Jaryczów Nowy, woj. lwowskie 684
Jarmolińce, Ukraińska SRR 881
Jaromirka, Ukraińska SRR 244
Jarosław 635
Jarosławicze, pow. Dubno, woj. wołyńskie 591
Jarowa, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie 1023
Jarynówka, pow. Kostopol, woj. wołyńskie 77
Jasna, pow. Przemyślany, woj. tarnopolskie 338
Jasna Polana, obw. chersoński, Ukraińska SRR 449
Jastkowice, woj. tarnobrzeskie 56
Jastrzębna, pow. Augustów, woj. białostockie 91
Jatwieś, Litewska SRR 874
Jawas, Mordwińska ASRR 80, 444, 652, 786, 1035
Jawiengskij, obw. wołogodzki 1105
Jawlenka, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR 167,
225, 311
Jaworów, woj. lwowskie 843, 1143
Jaworzno 579, 593, 987
Jazłowiecka kolonia, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie
1157
Jazowka, obw. tomski 672
Jaźwiny, pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie 131
Jedwabne 764
Jegolsk zob. Jogła
Jegoriewsk, obw. moskiewski 297, 313, 891
Jegwa, obw. mołotowski 608
Jelec, obw. lipiecki 114, 1068
Jelenowka, Kazachska SRR 612
Jełszanka, obw. saratowski 134, 172, 574, 575, 626,
687, 718, 772, 834, 1019, 1055
Jemca rz. 271
Jemieck, obw. archangielski 546, 677
jemiecki rej., obw. archangielski 271, 1078
Jenisiejsk, Krasnojarski Kraj 545, 560, 763, 957
jenisiejski rej. 545
Jercewo, obw. archangielski 382, 1139
Jerlikowka 251
Jermakowo 342
Jermołajewo, Krasnojarski Kraj 301
Jerokty, obw. irkucki 149
Jerozolima 491
Jertarka, obw. swierdłowski 1027
Jesil, Kazachska SRR 161, 350, 692
Jesionicha, pow. Sokółka, woj. białostockie 1113
Jewgaszino, obw. omski 273
Jeziorki Wielkie, pow. Słonim, woj. nowogródzkie 995
Jezioro, pow. Sarny, woj. wołyńskie 1037
Jezupol, pow. Stanisławów, woj. stanisławowskie 160
Jeżma, obw. archangielski 141, 169, 385, 421, 820, 875,
906
Jodańce, pow. Lida, woj. nowogródzkie 862
Jogła, obw. nowgorodzki 231, 270, 281, 355, 384, 461,
808, 873, 996, 1088
Jol, obw. archangielski 451
Joszkar-Oła, Maryjska ASRR 786
Józefówka, pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie 152, 423,
1040
Józefpol, pow. Sarny, woj. wileńskie 1054
Józefpol, pow. Wołkowysk, woj. białostockie 505
Juchnow, obw. kałuski 818
Jum, obw. mołotowski 152, 994
Juraciszki 190
Jurewicze 737
Jurgamysz, obw. kurgański 1030
Jurjewiec, obw. iwanowski 635, 1091
Jurła, obw. mołotowski 152
Jurtiszcze, obw. swierdłowski 544, 548
Justynówka, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 1120
Jużnaja Kadra, Krasnojarski Kraj 277
Jużnowagransk, obw. swierdłowski 286, 1124
Jużnyj, rej. Barnauł 1116
Kacziry, obw. pawłodarski, Kazachska SRR 254, 688
Kadat, Krasnojarski Kraj 653
Kadujka, obw. irkucki 694
Kadykczan 276
Kagan, obw. bucharski, Uzbecka SRR 219, 224, 504, 600,
881, 1089
Kagarłyk, Ukraińska SRR 605, 1046
Kajerkan 880
Kalinin kołchoz, obw. czymkiencki 698, 833
Kalinin 190, 545
Kalinin sowchoz, obw. pawłodarski 1098
Kalinka, woj. tarnopolskie 28, 1064
Kality, pow. Postawy, woj. wileńskie 622
Kałmanka rej. 458
Kaługa 51, 96, 297, 313, 352, 454, 503, 775, 781
Kama rz. 938
Kamieniec Litewski, pow. Brześć, woj. poleskie 864
Kamieniuszka, obw. swierdłowski 449
Kamienka, obw. archangielski 212
Kamienno-Hubryń, obw. witebski 1005
Kamiennoje [Kiarnysz], obw. archangielski 546
Kamień, Ałtajski Kraj 550
Kamieńsk Uralski, obw. swierdłowski 1030
Kamionka Wielka, pow. Kołomyja, woj. stanisławowskie
490, 502, 713
Kamyszet, rej. Tajszet 694
Kamyszłow, obw. swierdłowski 894
Kamyszłowski lestranschoz, obw. swierdłowski 714
Kanada 306, 1139
Kanaraj 1005
Kandagacz, obw. aktiubiński 139, 519
Kandaki 1121
Kandałaksza, obw. murmański 1119
Kanonierka, obw. semipałatyński 802
Kantagi, Kazachska SRR 286, 600
Kantas kołchoz, obw. czymkiencki, Kazachska SRR 1086
Kańsk, Krasnojarski Kraj 104, 149, 182, 250, 311, 469,
488, 549, 802, 962, 1000
Kapczały, rej. Abakan 712
Kapice-Lipniki, pow. Białystok, woj. białostockie 22
297
Kapitanowka, obw. celinogradzki, Kazachska SRR 33
Kapsztad 698
Kara-Adyr 298
Karabad, obw. pawłodarski, Kazachska SRR 878
Karabas, Kazachska SRR 93, 259, 287, 300
Karabasz, obw. czelabiński 232, 540, 698, 789, 1070,
1081
Karabułak kołchoz, Kazachska SRR 319, 650, 735, 1135
Karaczat leschoz, obw. celinogradzki, Kazachska SRR
585
Karaganda, Kazachska SRR 79, 119, 180, 182, 609, 628,
692, 720, 740, 745, 805, 870, 1068
karagandzki obw. 344, 1045
Karakałpacka ASRR, Uzbecka SRR 16
Karakub, obw. doniecki, Ukraińska SRR 434, 678
Kara-Kul 127
Karaoba, obw. kustanajski 857
Kara-Su, Kirgiska SRR 1004
Karatas rej., obw. tałdykurgański, Kazachska SRR 80
Karatausaj kołchoz, obw. aktiubiński, Kazachska SRR
452
Karauł, Krasnojarski Kraj 745
Kargały rz. 916
Kargowino, obw. archangielski 795
Karoliny, pow. Augustów, woj. białostockie 811
Karolowka sowchoz, obw. nowosybirski 159
Karpogory, obw. archangielski 842, 879
Karszi, Uzbecka SRR 1089
Kartały 953
Kasan, obw. bucharski, Uzbecka SRR 194
Kasansaj kołchoz, Uzbecka SRR 45
Kaskoduk 524
Kaszkaragaicha, Ałtajski Kraj 429
Kasztaki, obw. tomski 191
Kasztube 656
Katany 1002
Katromskij, obw. wołogodzki 597
Kattakurgan, Uzbecka SRR 478, 847, 959, 1027
Kazach-Dichan kołchoz, obw. dżambulski, Kazachska SRR
133
Kazachska SRR 44, 55, 229, 267, 280, 286, 306, 312,
316, 326, 344, 353, 356, 380, 394, 395, 397, 427,
437, 448, 460, 465, 470, 479, 484, 535, 559, 570,
585, 609, 620, 631, 634, 636, 647, 650, 656, 659,
668, 681, 684, 700, 735, 737, 742, 747, 782, 789,
797, 812, 844, 851, 853, 868, 874, 916, 920, 930,
954, 968, 991, 993, 1014, 1043, 1069, 1070, 1074,
1079, 1095, 1124
Kazaczije, Jakucka ASRR 550
Kazaczinsk rej., Krasnojarski Kraj 382, 1099
Kazanczunkur 256
Kazań, Tatarska ASRR 416
Kellerowka rej., obw. siewierokazachski, Kazachska SRR
953
Kenimech, obw. bucharski, Uzbecka SRR 82
Kermine, Uzbecka SRR 212, 240, 288, 504, 511, 599,
600, 661, 759, 800, 1102
Khanaqin 130
Kiedrowka, Ałtajski Kraj 980
Kielce 355
Kiełbasin, Białoruska SRR 500
Kiemieliszki 533
kiemierowski obw. 131
298
Kierej Maksut, obw. irkucki 303
Kigierheim, Hesja 846
Kijały, Kazachska SRR 119, 554
kijowski obw. 832
Kijów 290, 305, 400, 440, 544, 589, 651, 817, 880, 897,
923, 1039, 1127
Kijucie, Litewska SRR 173
Kikmur, obw. kirowski 54
Kir-Chajja, Jakucka ASRR 1001
Kirgiska SRR 343, 505, 639, 749, 923, 949
Kirgitiej, Krasnojarski Kraj 509
Kirianowo, obw. mołotowski 1128
Kiriejewsk 364
Kirikowka-Janowka, obw. sumski, Ukraińska SRR 379
Kirow 114, 259, 362, 372, 509, 661, 677, 944
Kirowaja Łań, obw. irkucki 303
Kirowograd 867
kirowogradzki obw., Ukraińska SRR 35, 278, 820
Kirowskij, Krasnojarski Kraj 510
Kirowskij, obw. tałdykurgański 256
Kirowskij Priisk, Krasnojarski Kraj 785, 934, 939
Kirowskij rej., obw. tałdykurgański, Kazachska SRR 895
Kirzawod 871
Kisłucha 507
Kitab, obw. kaszkadaryjski 409, 602
Kitoj 230
Kiwerce, pow. Łuck, woj. wołyńskie 824, 1039
Kizel kołchoz, obw. czymkiencki 854
Kizieł, obw. mołotowski 292, 336, 467
Kizył Dała, obw. czymkiencki 1017
Kizył-Kuz 246
Klaśnica, obw. odeski, Ukraińska SRR 84
Klausze 777
Kleck, pow. Nieśwież, woj. nowogródzkie 312
Klesów, pow. Sarny, woj. wołyńskie 825
Kletowszczyzna, pow. Nieśwież, woj. nowogródzkie 912
Klucze, obw. omski 771
Klukwinka, obw. nowosybirski 531
Klukwino, Krasnojarski Kraj 78, 211
Kłajpeda 529
Kłodno Wielkie, pow. Żółkiew, woj. lwowskie 1124
Kłodzko 1017
Kłopoty-Patry, pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie
154
Kniażpogost, Komi ASRR 383, 475, 644, 650
Knogasty, Jakucka ASRR 1001
Knyszyn 1032
Kobra 917
Kobryń 585, 721, 851, 1035
Kodino, obw. archangielski 1056
Kohatyn, pow. Pińsk, woj. poleskie 1103
Koja, Uganda 90, 886
Kojgorodok, Komi ASRR 917
Kok Tasz, Uzbecka SRR 639
Kokand 460, 831, 1003
Kokczetaw, Kazachska SRR 377, 592, 612, 1135
kokczetawski obw. 345
Kokorewa, rej. Nowosiołowski 1151
Kokornaja, obw. archangielski 743
Kokpiekty, obw. semipałatyński, Kazachska SRR 120,
588, 872
Kokpiekty rej., obw. semipałatyński 170, 397, 668,
1029, 1155
Indeks geograficzny
Kokterek, Kazachska SRR 28
Koktiszewo, obw. gorkowski 708
Kokujsk 518
Kolbuszowa Dolna, woj. lwowskie 902
Kolnica, pow. Augustów, woj. białostockie 83
Kolonia Glinna, pow. Kosów Poleski, woj. poleskie 1100
Kolonia Lozowica, pow. Brześć, woj. poleskie 672
Kolonia Równe, pow. Prużana, woj. poleskie 614
Kolonia Różyn, pow. Kowel, woj. wołyńskie 348
Kolonia Śmigłówka, pow. Trembowla, woj. tarnopolskie
663
Koluczij, obw. irkucki 425, 477, 667
Kołargon 1005
Kołbasz, obw. wołogodzki 610
Kołki, pow. Łuck, woj. wołyńskie 831
Koło 336
Kołobrzeg 1154
Kołodróbki, pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie 903
Kołomanka rej., Ałtajski Kraj 1016
Kołomna, obw. moskiewski 372
Kołomyja, woj. stanisławowskie 596, 601
Kołos 206
Kołpaki 398
Kołpaszewo 175, 195, 721, 1052, 1083
Kołtubanka 497
Kołyma 248, 299, 409, 433, 495, 519, 599, 629, 744,
750, 765, 944, 951, 999, 1002, 1109
Komi ASRR 1, 7, 92, 184, 207, 264, 289, 382, 392, 439,
444, 500, 509, 516, 529, 589, 649, 650, 794, 809,
882, 894, 910, 1068
Komsomolsk n. Amurem, Chabarowski Kraj 230, 519,
1001
Komsomołka 414
Kondratowka sowchoz, obw. siewierokazachski 1030
Kondrow 454
Koniecgorie, obw. archangielski 677
Koniuchy, pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie 339
Konopnica, pow. Zborów, woj. tarnopolskie 471
konoski rej. 635
Konotopel, obw. sumski, Ukraińska SRR 290
Konowałowka 609
Konstantinowka rej., obw. doniecki, Ukraińska SRR 904
Kontoszino, Ałtajski Kraj 695, 1015
Kopan, obw. chersoński 917
Kopiejsk, obw. czelabiński 232, 909, 927
Kopyczyńce pow. 105, 942
Kopytowo, obw. archangielski 194, 720
Korczakowa, pow. Kopyczyńce, woj. tarnopolskie 942
Korewicze 1096
Korniejewka, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR 81
Korostyszew, Ukraińska SRR 932
Korża, Komi ASRR 936
Kosicha, obw. tomski 158, 774
Kosistek, Kazachska SRR 643
Kosju, Komi ASRR 370, 376, 500, 751
Koskol 624
Koskowo, obw. archangielski 568, 893
Kosmarz, pow. Kołomyja, woj. stanisławowskie 660
Kosów Huculski, woj. stanisławowskie 689
Kospasz 336
Kosprom, Komi ASRR 735
Kostkowo, obw. woroneski 307
Kostopol 316
Kostousowo, obw. swierdłowski 17, 74, 404, 480, 572,
784, 989
Kostroma 372
Kostyczewka, obw. kustanajski, Kazachska SRR 919
Koszaj, obw. swierdłowski 125, 274, 275, 925
koszalińskie woj. 738
Koszki, obw. kujbyszewski 299
Kośwa rz., obw. mołotowski 854
Kotłas, obw. archangielski 204, 249, 304, 305, 310, 333,
417, 445, 451, 522, 656, 677, 729, 745, 747, 830,
894, 921, 997
Kounradzkij, obw. dżezkazgański 360
Kowel, woj. wołyńskie 254, 677, 881, 960, 1096
Kowno 6, 293, 529, 1034
Kozakiszki, pow. Troki, woj. wileńskie 109
Koziczyn, pow. Święciany, woj. wileńskie 575
Kozielsk 27, 304
Kozłowka kołchoz, Krasnojarski Kraj 724
Kozłówka, pow. Pińsk, woj. poleskie 767
Kozłówka, pow. Szczuczyn, woj. białostockie 10
Kozy, pow. Bielsko-Biała 263
Kożanka, Ukraińska SRR 624, 991
Kożewnikowo rej. 364
Kożwa, Komi ASRR 690
Krajuszki 883
Krasiczyn, pow. Pińsk, woj. poleskie 631
Krasiwaja Jełań 694
Kraski, pow. Grodno, woj. białostockie 44
Krasnaja Wołna sowchoz, obw. charkowski, Ukraińska SRR
908
Krasne, obw. swierdłowski 97
Krasne, pow. Mołodeczno, woj. wileńskie 143
Krasne, pow. Złoczów, woj. tarnopolskie 265, 621
Krasnoarmiejsk, obw. saratowski 1128
Krasnoarmiejskij 652, 746
Krasnoborsk, obw. archangielski 642
Krasnodarski Kraj 473, 516, 926, 981, 1092, 1112
Krasnodolsk, obw. kokczetawski, Kazachska SRR 223,
1075
Krasnodon, obw. woroszyłowgradzki, Ukraińska SRR 111,
499, 638
Krasnogorsk 925
Krasnogwardiejsk, Uzbecka SRR 523
Krasnojar k. Diegtiarska 675
Krasnojarsk, Krasnojarski Kraj 25, 34, 251, 301, 342,
400, 485, 487, 509, 545, 589, 649, 712, 993, 1053
Krasnojarski Kraj 198, 211, 242, 251, 306, 344, 403,
444, 464, 466, 496, 649, 658, 823, 904, 934, 1025,
1107, 1120, 1151
Krasnoje, obw. połtawski 898
Krasnokamsk, obw. mołotowski 162
Krasnoufimsk 894
Krasnouralsk, obw. swierdłowski 283, 331, 441, 460,
777, 858, 1007
Krasnowodsk 212, 504, 511, 576, 661, 690, 698, 769,
822, 909, 949, 994, 1010, 1033
Krasny Jar, obw. nowosybirski 517
Krasnyj Bor 338
Krasnyj Kołos, obw. woroneski 836
Krasnyj Majak, obw. irkucki 549
Krasnyj Okuń, obw. archangielski 732, 842, 937
Krasnyj Partizan sowchoz, obw. chersoński, Ukraińska SRR
1142
299
Krasnyj Skotowod, obw. semipałatyński, Kazachska SRR
986
Krasnyj Swasz kołchoz, obw. chersoński 1129
Krasusko, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 25
Krechów, pow. Żółkiew, woj. lwowskie 238
Kreszczenka, Kazachska SRR 360
Krewo, pow. Oszmiana, woj. wileńskie 298, 704
Kriemienczug kołchoz, obw. kokczetawski, Kazachska SRR
365, 651, 805
Kriesty, obw. archangielski 430, 565
Kriwoje, obw. archangielski 14, 564
Krosno 266
Królewiec 218
Królówka, pow. Borszczów, woj. tarnopolskie 668
Krugiel, pow. Kowel, woj. wołyńskie 42, 732
Krugłe, obw. barnaulski, Ałtajski Kraj 542
Kruk, Krasnojarski Kraj 658
Krutaja Osyp’, obw. wołogodzki 563, 619, 682
Kruticha, obw. swierdłowski 336, 430
Krutoj Klucz, obw. irkucki 29
Krutojar, obw. swierdłowski 907
Krutojarskij kołchoz, obw. kustanajski, Kazachska SRR 583
Krymiówka 340
Krzeczunowicze, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 556
Krzemienica Dolna, pow. Wołkowysk, woj. białostockie
126, 789
Krzemieniec, woj. wołyńskie 450, 710, 1126
Krzywczyki, pow. Krzemieniec, woj. wołyńskie 133
Krzywicze, pow. Wilejka, woj. wileńskie 414
Krzyżowice, pow. Włodzimierz, woj. wołyńskie 87
Krzyżowice kolonia, pow. Przemyśl, woj. lwowskie 136
Kudimowo 580
Kudymkar, obw. mołotowski 152, 239, 608, 994, 1077,
1106, 1128, 1133
Kujbyszew, obw. nowosybirski 26, 166, 672, 1022
Kujbyszew 267, 517, 597, 1035, 1045
kujbyszewski obw. 114, 148, 1007
Kujdanka, pow. Zbaraż, woj. tarnopolskie 221
Kuksa, obw. omski 773
Kukuszki, obw. tiumeński 192, 573
Kulawa, pow. Żółkiew, woj. lwowskie 277
Kuldur, Chabarowski Kraj 744
Kulet kołchoz, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR 22
Kulma, Ukraińska SRR 913
Kumalikas, obw. czymkiencki 877
Kungrad, Karakałpacka ASRR 16, 234, 246
Kuraszasaj 916
Kurdwanówka, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie 1110
Kurganinsk rej. 926
Kurianowskij, obw. wołogodzki 443
Kurmanajewka, obw. czkałowski 233
Kuroczkino, Ałtajski Kraj 640
Kuropol, pow. Postawy, woj. wileńskie 68
Kursaj kołchoz, Kazachska SRR 964
Kursk 474
kurski obw. 561
Kurszab 923
Kustanaj, Kazachska SRR 210, 354, 431, 506, 583, 616,
624, 634, 832, 946, 991, 1127
kustanajski obw., Kazachska SRR 431, 991, 1043
Kuszelewo 643a
Kuszmurun, obw. kustanajski, Kazachska SRR 161, 350,
432, 657, 848, 870
300
Kutaisi, Gruzińska SRR 134, 172, 574, 575, 626, 673,
687, 718, 834, 1019
Kutyr, obw. swierdłowski 705, 989
Kuzjol, Komi ASRR 196, 890, 976, 977, 981, 1157
Kuźnica Białostocka, pow. Sokółka, woj. białostockie 388
Kwitok, obw. irkucki 10, 229, 242, 290, 477, 712, 1113
Kyłma, obw. archangielski 937
Kytmanowo, rej. Kytmanowskij 220
Kyzył Żar, obw. aktiubiński, Kazachska SRR 197
Kyzył-Kul kołchoz, obw. czymkiencki, Kazachska SRR
1081
Kyzył-Szarich kołchoz 215
Kyzyłt, Kazachska SRR 632
Kyzyłtepa 511, 559, 690
Kzył Tan kołchoz, obw. czymkiencki, Kazachska SRR 103
Kzyłkainsk sowchoz, obw. aktiubiński, Kazachska SRR
1143
Lachów, pow. Zdołbunów, woj. wołyńskie 1156
Lebiediewka, obw. omski 378
Lednia, obw. archangielski 591
Legnica 742, 952
Lemta 383
Lena, obw. archangielski 591
Lengier 1011
Leningrad 316
Lenino 119, 264, 464, 470, 473, 518, 622, 904, 982,
1028, 1121
Leninskoje 267
Leontiewka 1053
Leontówka, obw. czymkiencki 219
Lesiszcze, pow. Łuck, woj. wołyńskie 340, 618
Lesko 544
Leśno, pow. Brasław, woj. wileńskie 1073
Leżachów, pow. Jarosław, woj. lwowskie 18
Libia 759
Lida, woj. nowogródzkie 79, 180, 202, 204, 293, 300,
346, 366, 370, 371, 491, 519, 547, 765, 857, 933
Limanowa 145
Limenga 459
Linica, woj. wileńskie 373
Liniejewka kołchoz 535
Lipiczno, pow. Szczuczyn, woj. nowogródzkie 696
Lipieck rej. 836
lipiecki obw., Komi ASRR 247
Lipnik, pow. Grajewo, woj. białostockie 1098
Lipno 187
Lipowik, obw. archangielski 233, 614, 709
Lipowka, obw. kokczetawski, Kazachska SRR 657, 805
Lipowo, pow. Święciany, woj. wileńskie 525
Lipówka, pow. Wilno-Troki, woj. wileńskie 676, 677
Lipusz, pow. Kościerzyna 1038
Litwa k. Torczyna, pow. Łuck, woj. wołyńskie 194
Litwa Kowieńska 550
Litwa wieś, pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie 928
Litwinów, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 1099
Lniano, woj. bydgoskie 99
Lom, Komi ASRR 116, 650
Londyn 726
Lowszyno, obw. mołotowski 361
Lubaczów, woj. lwowskie 374
Lubella, pow. Żółkiew, woj. lwowskie 1106
Lubianka, pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie 935, 975
Lubimowka, obw. kokczetawski 870
Indeks geograficzny
Lublin 284, 305, 483, 570, 655, 1030, 1035, 1088
Luboml, woj. wołyńskie 842
Lubowicz Wielki, pow. Wysokie Mazowieckie 376
Lubycza Królewska, woj. lwowskie 1148
Luksemburg kołchoz, rej. Kant 505
Lusaka, Afryka 224, 478, 830, 943
Lutostan-Koty, pow. Łomża, woj. warszawskie 217
Lużwa, obw. mołotowski 648
Lwowka, rej. Parabiel, obw. tomski 26
Lwowka kołchoz, obw. kustanajski, Kazachska SRR 314
lwowskie woj. 983
Lwów 38, 56, 90, 111, 124, 129, 162, 210, 216, 228,
256, 267, 268, 292, 316, 356, 378, 401, 402, 409,
413, 435, 439, 440, 464, 467, 487, 499, 500, 513,
526, 535, 544, 551, 588, 599, 616, 635, 637, 638,
649, 665, 686, 699, 739, 750, 759, 799, 858, 866,
894, 897, 900, 909, 951, 986, 1021, 1031, 1086,
1097, 1102
Łaba rz. 938
Łachino, obw. iwanowski 580
Łagiewniki 737
Łaguszki, rej. Tugułymskij 1027
Łahiszyn 287
Łalsk, obw. archangielski 1005
Łapszyn, pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie 817
Łasica, pow. Postawy, woj. wileńskie 974
Łasin, pow. Grudziądz 987
Ławaryszki, Litewska SRR 738
Ławcuny, Białoruska SRR 659
Łaziska, pow. Zamość, woj. lubelskie 439
Łazy, pow. Jaworów, woj. lwowskie 449
Łobanowo, obw. kokczetawski 2, 377
Łobez 538
Łoboskoje, rej. Aban 649
Łochwyckij, obw. aktiubiński, Kazachska SRR 86, 888
Łodiejnoje Pole, obw. kirowski 54
Łojma, Komi ASRR 516
Łomża, woj. warszawskie 9, 12, 53, 155, 273, 310, 452,
484, 558, 692, 764, 768, 1076, 1134
Łopienie-Jeże, pow. Wysokie Mazowieckie, woj. białostockie 573
Łopienie-Zyski, pow. Wysokie Mazowieckie, woj. białostockie 192
Łopuszna, pow. Bóbrka, woj. lwowskie 466
Łorba, obw. tiumeński 124
Łosiewo 1132
Łosina Wielka, pow. Sokółka, woj. białostockie 457
Łosośna, pow. Grodno, woj. białostockie 746
Łoszczunowka 754
Łoszyce k. Mińska 342
Łotwa 300, 1005
Łozowaja, Ukraińska SRR 616
Łozowatka sowchoz, obw. kirowogradzki 385
Łozowce 766
Łoździeje 392
Łódź 485, 555, 739, 746, 779, 925, 1053
Łuck, woj. wołyńskie 261, 302, 347, 400, 463, 472, 482,
578, 589, 880, 949, 1002, 1039
Ługawik, Ałtajski Kraj 959
Ługoda, obw. wołogodzki 21, 1067, 1074
Ługowoje, obw. aktiubiński, Kazachska SRR 374
Ługowoje, obw. dżambulski, Kazachska SRR 378, 401,
424, 548, 576, 633
Ługowskoj, obw. archangielski 877
Łukowiec, pow. Rochatyn, woj. stanisławowskie 15, 473
Łuków, woj. lubelskie 107, 113, 483
Łuniniec, woj. poleskie 114, 225, 395, 662
Łunna, Białoruska SRR 664
Łyszczyce, pow. Brześć, woj. poleskie 806, 820
Macherowka 1126
Madary, Maryjska ASRR 513
Madrino 247
Magadan 276, 299, 325, 361, 409, 428, 495, 533, 534,
629, 652, 664, 665, 666, 750, 952, 999, 1021, 1039
Magdalenowka, obw. staliński 6
Magnitogorsk 671, 790
Majaczka sowchoz, Ałtajski Kraj 1147
Majdan, pow. Drohobycz, woj. lwowskie 72, 375
Majdan Górny, pow. Nadwórna, woj. stanisławowskie
1150
Majdanek 476
Majkain lub Majkain Zołoto, obw. pawłodarski, Kazachska
SRR 138, 320, 463, 482, 538, 578, 703, 727, 871,
930
Majkor, obw. mołotowski 1133
Majsk, obw. pawłodarski, Kazachska SRR 878, 970
Makarewo k. Irkucka 230
Makarki, pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie 1022
Makłakowo 763
Maldiak, obw. magadański 665
Malinowka, obw. archangielski 58
Malinowka, obw. tomski 18
Mała Cerkwica 1049
Mała Minusa, Krasnojarski Kraj 149, 469, 995
Małaja Władimirowka, obw. semipałatyński, Kazachska SRR
974
Mał-Chadari kołchoz, Krasnojarski Kraj 1130
Małoryte, pow. Brześć Litewski 405a
Mały Olżew, pow. Lida, woj. nowogródzkie 492
Małyje Izby, obw. archangielski 58, 1008
Małyńsk, pow. Kowel, woj. wołyńskie 416
Małyszka kołchoz, obw. tomski 985
Mamlutka, Kazachska SRR 321, 358, 407
Mana rz. 466
Mandajtał sowchoz 1124
Manuiłowka, obw. doniecki, Ukraińska SRR 111
Manyłowo [Wierchniaja Tołszma], obw. wołogodzki 422
Mańków, woj. wołyńskie 741, 895
Marcinkańce, pow. Grodno, woj. białostockie 845
Marczełgasz 399
Marganiec, obw. dniepropietrowski 897
Margiełan, Kazachska SRR 310, 909
Mariampol, Ukraińska SRR 72, 305
Mariampol, Litewska SRR 392
Marianowka, obw. kirowogradzki 415
Marianówka, pow. Łuck, woj. wołyńskie 1094
Mariewka, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR 122,
358, 747, 969, 978
Mariinsk, obw. kiemierowski 627, 1005
Markowka rej., obw. woroszyłowgradzki, Ukraińska SRR
975
Maroboro, Tanganika 253
Martuk, obw. aktiubiński, Kazachska SRR 197, 647, 875
Martynowo sowchoz, Ałtajski Kraj 36
Marysin, pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie 495, 776
Marysin, pow. Wołkowysk, woj. białostockie 58
301
Marżakul, obw. kustanajski 616
Masindi 46, 994
Maszów, pow. Luboml, woj. wołyńskie 841
Maszukowka, Krasnojarski Kraj 512, 1121
Matejkany, Litewska SRR 147
Mazury, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 837
Mchy, pow. Krasnystaw, woj. lubelskie 329
Medyka, pow. Przemyśl, woj. lwowskie 266, 412
Mejszagoła 861
Mejszule, pow. Brasław, woj. wileńskie 328
Melekes, obw. uljanowski 12
Mełno, woj. pomorskie 308
Mętna, pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie 798
Miasnikowo, rej. Ałapajewsk 414
Miastówka 999
Miaundża 944, 952
Michajłowka, obw. chersoński, Ukraińska SRR 441
Michajłowka, obw. kustanajski, Kazachska SRR 436
Michajłowka, obw. riazański 375
Michałpole, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie 561
Miczurińsk, obw. tambowski 196, 890
Mieczetinsk, obw. saratowski 608
Miedniki, woj. wileńskie 51, 96, 297, 313, 352, 503, 775
Miedniki Wielkie 594
Mielec 355
Mielęcin k. Włocławka 760
Miełandowo, obw. archangielski 241
Mieriet’, obw. nowosybirski 680
Mieżdugransk, obw. irkucki 816
Mieżdureczyno, Krasnojarski Kraj 300
Mieżog, Komi ASRR 644, 897
Międzygórze, woj. nowogródzkie 415
Międzyrzec Podlaski, pow. Radzyń 270, 300, 873
Mikaszewicze, pow. Łuniniec, woj. poleskie 610
Milanowicze, pow. Kowel, woj. wołyńskie 385
Milkuszki, pow. Święciany, woj. wileńskie 486
Milutinka, obw. kustanajski, Kazachska SRR 1017
Milwa-Berezyna, pow. Wołożyn, woj. nowogródzkie 611
Minusinsk, Krasnojarski Kraj 697, 712, 1099
Minusinsk rej., Krasnojarski Kraj 995
Mińsk Mazowiecki 590
Mińsk 93, 178, 330, 529, 604, 643a, 740, 758, 764, 765,
925, 969, 1045, 1056
Miory, pow. Brasław, woj. wileńskie 979
Mironowka kołchoz 432
Miszelmont, pow. Dzisna, woj. wileńskie 41
Mitinskij, obw. wołogodzki 498
Mizocz, pow. Zdołbunów, woj. wołyńskie 577
Mleczkowszczyzna, pow. Mołodeczno, woj. wileńskie 106
Mława 529
Młynowce, pow. Zborów, woj. tarnopolskie 64
Mnogocwietnoje, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR
822
Mochowo kołchoz, obw. mołotowski 206
Mochowo 214
Mojunkum 640
Mokrany, pow. brzeski, woj. poleskie 188, 571
Mokrusza, obw. mołotowski 683
Mołodeczno, woj. wileńskie 55, 536, 636
Mołodyńcze, pow. Chodorów, woj. lwowskie 1044
Mołotow 361
Mołotowsk, obw. archangielski 268, 371, 388, 400, 503,
880
302
mołotowski obw. 336, 423, 467, 564, 892, 938, 1040
Monasterz, pow. Jarosław, woj. lwowskie 913
Monasterzyska, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie 248,
939, 1121
Monplaisir, pow. Wilejka, woj. wileńskie 675
Monte Cassino 82, 87, 130, 306, 507, 759
Mordwińska ASRR 652, 856a, 1053
Morszańsk, obw. tambowski 396
Morze Białe 337
Morze Kaspijskie 501
Morżenga, obw. wołogodzki 618
moskiewski obw. 157, 375
Moskwa 157, 228, 304, 362, 366, 372, 375, 412, 454,
495, 503, 575, 580, 630, 659, 786, 817, 897, 910,
915, 993, 1001, 1035, 1036
Mospino, obw. doniecki, Ukraińska SRR 923
Mostowaja 398
Mosurowce, pow. Krzemieniec, woj. wołyńskie 710
Mościska, woj. lwowskie 832
Motygino 510
Możejkowo Wielkie, pow. Szczuczyn, woj. nowogródzkie
885
Mścibów, pow. Wołkowysk, woj. białostockie 537, 1068
Mugun, obw. irkucki 29
Mukry, Kazachska SRR 256
Muraszi, obw. kirowski 459, 521, 556, 663, 700, 955,
1064
Murmańsk 520, 1037
murmański obw. 438
Murom, obw. władimirski 938
Mużyłów, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 957
Mysowoje, obw. omski 391
Nabutów, obw. kijowski, Ukraińska SRR 946
Nachodka, Primorski Kraj 248, 276, 299, 325, 533, 652,
746, 750, 756, 799, 951, 952, 1039
Nagajewo 533
Nagornaja, obw. mołotowski 74, 88, 284
Nairobi 886
Nalimow Ruczaj 618
Nalimowk, rej. Aban 1092
Namangan, Uzbecka SRR 28, 614
namangański obw. 831
Narewka, pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie 291
Narian-Mar, obw. archangielski 690
Narocz, pow. Postawy, woj. wileńskie 61
Naryjsk 491
Nastasin, Krasnojarski Kraj 1116
Nazaret 888
Neapol 213
Nejkowo, obw. odeski, Ukraińska SRR 221
Neksikan, obw. magadański 665
Newton, Wielka Brytania 93, 101
Nianda, obw. archangielski 964, 1069, 1094, 1095
Niandoma, obw. archangielski 280
Niechłosty, pow. Brześć, woj. poleskie 1111
Nieciecz, pow. Lida, woj. nowosądeckie 443
Niedźwiedzi Ruczaj 651
Niedźwiedzica 740
Nieja, obw. kostromski 553
Nielepkowice, pow. Jarosław, woj. lwowskie 84
Nielisz, pow. Zamość, woj. lubelskie 500
Niemcy 248, 386, 693, 818
Niemenczyn, woj. wileńskie 159, 855
Indeks geograficzny
Niemież, woj. wileńskie 294
Nieręża, rej. Ałdan, Jakucka ASRR 20
Niestanice, pow. Radziechów, woj. tarnopolskie 871
Nieśwież, woj. nowogródzkie 245, 311, 498, 523
Niewiszcze, pow. Słonim, woj. nowogródzkie 617
Nikitowsk sowchoz, obw. staliński 1120
Nikołajew, Ukraińska SRR 7, 43, 86, 216, 736
Nikołajewka, Ałtajski Kraj 294
Nikołajewka, Ukraińska SRR 17, 967
nikołajewski obw., Ukraińska SRR 135
Niubskij, obw. archangielski 316
Niuwczim, rej. Syktywkar 236
Niweck, pow. Sarny, woj. wołyńskie 37
Niżniaja Pawłowka 931
Niżniaja Pojma, Krasnojarski Kraj 395, 637
Niżniaja Pristań, obw. omski 244
Niżniaja Pristań, obw. tiumeński 1114
Niżniaja Striga 559
Niżniaja Tunguska, obw. irkucki 34
Niżnieangarsk 509
Niżnieudinsk, rej. irkucki 338
Niżnij Nowgorod 661
Niżnij Tagił, obw. swierdłowski 38, 380, 454, 925, 932,
1053
Niżnyj Kałapur 663
Niżnyj Udacznyj, obw. irkucki 1118
Nogatka, Baszkirska ASRR 1038
Nomża, obw. kostromski 792
Normandia 248
Norylsk, Krasnojarski Kraj 15, 56, 195, 204, 342, 388,
400, 485, 487, 551, 589, 651, 880, 952, 988, 1005
Noszul, Komi ASRR 28, 45, 351, 556
Nowa Cerkiew, pow. Chojnice, woj. pomorskie 232
Nowa Tichanowka, obw. karagandzki, Kazachska SRR
161
Nowa Wilejka, woj. wileńskie 144, 318, 527, 594, 626,
669, 1004, 1006
Nowa Wola, woj. białostockie 869
Nowa Zelandia 351, 602, 997
Nowaja Iwanowka 440
Nowaja Lala, obw. swierdłowski 1152
Nowaja Szulba rej., obw. semipałatyński 393
Nowaja Uzienka, Kazachska SRR 201, 202
Nowaja Żizń kołchoz, obw. aktiubiński, Kazachska SRR
62
Nowe Miasto, woj. lwowskie 773
Nowe Troki 628
Nowgorod Wołyński 1036
nowgorodzki obw. 305
Nowikowo 774, 945
Nowinki 778
Nowiny, woj. warszawskie 1020
Nowoczunka, obw. irkucki 1006
Nowogriegoriewka, obw. nikołajewski 843
Nowogródek 27, 121, 168, 509, 547, 623, 643, 643a
Nowoiwanowka, obw. charkowski, Ukraińska SRR 445
Nowo-Iwanowka, obw. dżambulski, Kazachska SRR 133
Nowo-Iwanowka, rej. swierdłowski 1136
Nowojagodnoje, obw. omski 835
Nowojelnia, pow. Nowogródek, woj. nowogródzkie 27
Nowopokrowka, Kazachska SRR 817, 969
Nowopole, woj. wileńskie 43
Nowosielce, pow. Przeworsk, woj. lwowskie 380
Nowosielce, pow. Rohatyn, woj. stanisławowskie 566
Nowosiółka, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 227
Nowosiółki, pow. Wołkowysk, woj. białostockie 1008
Nowosiółki Małe, woj. lwowskie 306
Nowosuchotino 577
Nowosybirsk 177, 195, 248, 294, 344, 406, 531, 576,
763, 767, 802, 856, 918, 1001
nowosybirski obw. 69, 75, 237, 464, 741
Nowotroick, obw. frunzeński, Kirgiska SRR 749
Nowouzinka, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR 435
Nowozyrianowo, Ałtajski Kraj 719
Nowy Michalin, pow. Kosów Poleski, woj. poleskie 807
Nowy Musor 589
Nowy Sącz 263, 285, 586
Nowyj Gorodok, Komi ASRR 643a
Nowyj Jol, obw. archangielski 133
Nowyj Majkaduk, obw. karangandzki 395
Nowyj Port 442
Nowyj Ryczarz, obw. astrachański 105
Nowyj Szpajer kołchoz, Ukraińska SRR 73
Nowyj Usad 841
Nucht-Oziero, obw. archangielski 852
Nukus, Uzbecka SRR 452, 455, 829
Nurzec, pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie 110, 945
Nyali, Kenia 90
Ob rz. 255
Obirkowo, obw. wołogodzki 405, 1037
Objaczewo, Komi ASRR 264, 521, 663, 823, 936, 1064
Obłówka, obw. tambowski 468, 890
Obręczówka, woj. tarnopolskie 45
Obuchowka, obw. dniepropietrowski, Ukraińska SRR 494
Obuchowka, obw. kokczetawski, Kazachska SRR 840, 1043
odeski obw. 563
Odessa, Ukraińska SRR 157, 409, 988
Ogólec, pow. Kosów Poleski, woj. poleskie 830
Ojucewicze, pow. Stołpce, woj. nowogródzkie 1105
Okiszowka, obw. wołogodzki 613, 1156
Oktiabrsk, Kazachska SRR 323
Oktiabrskij, obw. kiemierowski 511
Okuniow 545
Olchowiki, pow. Dzisna, woj. wileńskie 255
Oleandria, pow. Wilno 66
Olechowka, obw. semipałatyński, Kazachska SRR 940
Oleniec, pow. Mołodeczno, woj. wileńskie 240
Oleńka, pow. Stara Wilejka, woj. wileńskie 1015
Olesko, pow. Złoczów, woj. tarnopolskie 620
Olszanka, pow. Pińsk, woj. poleskie 743
Olszewnica, pow. Radzyń, woj. lubelskie 787
Olszowa, pow. Kowel, woj. wołyńskie 341
Olsztyn 234
olsztyńskie woj. 239
Ołdaki, woj. warszawskie 603
Omsk 124, 159, 287, 375, 600, 676, 773, 1097
omski obw. 217, 244, 328
Omskuczan 599
Omykany 881
Onega jez. 246
Opatna, obw. irkucki 185
Opole 237
Oponowce, pow. Lida, woj. nowogródzkie 200
Opotnoje Pole, obw. irkucki 339
Or’, obw. aktiubiński, Kazachska SRR 253
Orany, woj. wileńskie 695
303
Orańczyce, pow. Prużana, woj. poleskie 1052
Orchon rz. 856
Ordżonikidze, obw. saratowski 895
Orenburg, Rosja 1085
Orenburg zob. Czkałow
Orieszno, Krasnojarskim Kraj 39
Orlecy, obw. archangielski 379, 967
Oroczion, Jakucka ASRR 686
Orsza 151, 202, 260, 325, 342, 362, 376, 388, 395, 485,
491, 495, 627, 744, 767, 794, 856, 990, 1000, 1035,
1045, 1096, 1139
Oryszkowce, pow. Bóbrka, woj. lwowskie 1116
Orzechowo, pow. Brześć, woj. poleskie 914
Orzelec Duży, woj. kieleckie 355
Orzeł 330, 359, 362
Osada Krechowiecka, pow. Równe, woj. wołyńskie 559
Osada Wysoka, pow. Stolin, woj. poleskie 422
Osanowo, obw. moskiewski 987
Osanowo-Dubowoje 593
Osewo, pow. Pułtusk, woj. warszawskie 272
Osienniki Trzecie 738
Osinowka, obw. saratowski 821
Osipowka 991
Ost’Onołwa, rej. Koczewo 423
Ostaszków 53, 60, 83, 85, 350, 396, 408, 457, 545, 745,
760, 782, 811, 846, 1032
Ostęp, pow. Lida, woj. nowogródzkie 543
Ostodor, pow. Dolina, woj. stanisławowskie 212
Ostrowiec, Litewska SRR 853
Ostrowki, rej. Manskij 420
Ostrów, obw. grodzieński, Białoruska SRR 103
Ostrów, pow. Kowel, woj. wołyńskie 1069
Ostrów osada, pow. Wołkowysk, woj. białostockie 1081
Ostrów Popow, Wyspy Sołowieckie 1005
Ostrówek, pow. Lubartów, woj. lubelskie 331
Ostryna, pow. Szczuczyn, woj. nowogródzkie 342, 1137
Oszczep, pow. Wołkowysk, woj. białostockie 540, 1070
Oszczepkowo 714
Oszmiana, woj. wileńskie 155, 317, 595
Otorukan 652, 799
Otwock 654
Oudtshoorn 46, 478
Ozierki, Ałtajski Kraj 315, 335
Oziero, Maryjska ASRR 50
Oziero Czornoje, Ałtajski Kraj 291
Oziero Pietrowskoje, Ałtajski Kraj 425
Oziorki, obw. swierdłowski 57, 221, 950, 1142
Ożal, Komi ASRR 516
Pachtar kołchoz, obw. aktiubiński, Kazachska SRR 13
Padziuny, Litewska SRR 39
Pahiatua 351
Pahlewi 101, 160, 212, 310, 358, 397, 472, 507, 576,
633, 800, 822, 830, 840, 865, 886, 887, 909, 953
Paj Arik 886
Pakistan 1010, 1027
Palenczita, obw. irkucki 469
Palestyna 213, 248, 249, 306, 491, 504, 507, 633, 827,
867, 881, 888, 1033, 1036, 1080
Palewi, obw. murmański 818
Papiernia, pow. Augustów, woj. białostockie 229
Parabiel, obw. tomski 18, 158, 774, 945, 1083
Parczew 284
Parniki kołchoz 773
304
Partizanskij, rej. Ujar 211, 490
Pasieczna, obw. chmielnicki, Ukraińska SRR 102
Pawliszczew Bor, obw. kałuski 438
Pawłodar, Kazachska SRR 437, 620, 630, 688, 717, 761,
900, 949, 1098
Pawłodarowka, obw. kokczetawski, Kazachska SRR 692
pawłodarski obw., Kazachska SRR 222, 715, 754, 871,
878, 966
Peczeniżyn, pow. Kołomyja, woj. stanisławowskie 596,
1024
Peczora, Komi ASRR 164, 204, 370, 376, 413, 500, 678,
794, 915, 923
Penza 381
Perfiłowo, obw. irkucki 185, 911
Perm zob. Mołotow
Perspektiwnoje, Krasnojarski Kraj 649
Petrakowo 203
Petrykozy, pow. Sokołów Podlaski, woj. warszawskie 274,
275
Petryków, woj. tarnopolskie 697
Pęza, pow. Łomża, woj. warszawskie 494
Piatichatki rej. 418
Piatykora, pow. Horochów, woj. wołyńskie 427
Pieczki [Rożewo], obw. archangielski 1103
Piekuty-Urbany, pow. Wysokie Mazowieckie, woj. łomżyńskie 1114
Pienia 1132
Pieninga, pow. Wołkowysk, woj. białostockie 698
Pieregonowka, obw. kirowogradzki, Ukraińska SRR 89
Pieremożec kołchoz, obw. zaporożski, Ukraińska SRR
246
Pieriedowik, obw. połtawski 683
Pieriepitki, obw. tomski 779
Piermogorje, obw. archangielski 642
Pierszynskij, obw. archangielski 884
Pierwomajsk, obw. swierdłowski 734, 1060, 1082, 1104,
1123
Pierwomajskaja, obw. celinogradzki, Kazachska SRR 813
Pierwomajski, Ałtajski Kraj 798
Piesianowo, obw. omski 889
Pieski, obw. połtawski 884
Pieszemskoje [Miełandowo], obw. archangielski 1051
Pietropawłowka 632
Pietropawłowsk 321, 346, 1075
Pietrowka, obw. celinogradzki, Kazachska SRR 645
Pietrowka, obw. dżambulski, Kazachska SRR 789
Pietrowsk sowchoz, obw. nikołajewski 374
Pietrowskij sowchoz, obw. woroneski 247
Pietruki, woj. białostockie 836
Pietuchowo, Kazachska SRR 887
Piewiek 652, 746
Piłatowicze, pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie 800
Pimia, Krasnojarski Kraj 306, 941
Pinega, obw. archangielski 141, 206, 541, 743, 806, 875
Pińczów 348
Pińsk 2, 114, 127, 137, 161, 169, 234, 287, 377, 530,
592, 719, 767, 846, 959, 1041
Piotrowicze, pow. Postawy, woj. wileńskie 755
Piotrówka, pow. Luboml, woj. wołyńskie 1028
Piszczewik kołchoz, obw. aktiubiński, Kazachska SRR 983
Pit 277
Pitsford 253
Planty, pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie 546, 1078
Indeks geograficzny
Płock 363, 791
Płoska, pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie 488
Płoskirów 535
Płuhów, pow. Złoczów, woj. lwowskie 239
Pobojeszna, obw. kostromski 841, 1091
Poczapince, obw. czerkaski 265
Poczapińka 684
Poczet, Krasnojarski Kraj 488, 935
Poczinowka, obw. kustanajski, Kazachska SRR 506
Podbuż, pow. Drohobycz, woj. lwowskie 369
Poddębowiec 413
Podgornoje, obw. tomski 66
Podgórze, pow. Łomża, woj. warszawskie 224
Podhajce pow., woj. tarnopolskie 1059
Podkamienna Tunguska 934
Podkamień, pow. Rohatyn, woj. stanisławowskie 101
Podporoże 316
Podsinieje, Krasnojarski Kraj 939
Podświle, pow. Dzisna, woj. wileńskie 448, 565
Podtaleje, Białoruska SRR 584
Podwiesnaja, obw. archangielski 219
Podwołoczyska 349
Podziawy, pow. Brasław, woj. wileńskie 327
Pogibło, pow. Sokółka, woj. białostockie 848
Pogoriełoje, obw. archangielski 299
Pogorzelce 511
Pohost Zahorodzki, pow. Pińsk, woj. poleskie 507
Pojma, Krasnojarski Kraj 147
Pokanajewka, Krasnojarski Kraj 731
Pokoszewo, pow. Oszmiana, woj. wileńskie 1141
Pokrowka kołchoz, obw. semipałatyński, Kazachska SRR
1024
Polanka, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie 976, 977
Polany, pow. Kowel, woj. wołyńskie 30
Polesie 287, 330
Polska Wola, pow. Tłumacz, woj. stanisławowskie 735
Polska Wola kolonia, pow. Podhajce, woj. Tarnopol 705
Połaniec, pow. Sandomierz, woj. kieleckie 384
Połdniewica, obw. gorkowski 246, 708, 800, 905, 922,
1115
Połock 534, 676, 677, 998
połocki obw. 627
Połonne, Ukraińska SRR 693, 1000
Połowinka, obw. mołotowski 74, 292
Połowinnoje, obw. kurgański 426
Połownica, pow. Słonim, woj. nowogródzkie 8
Połtawa, Ukraińska SRR 241, 753, 839
Połtawka, obw. pietropawłowski, Kazachska SRR 130
połtawski obw., Ukraińska SRR 25, 271, 709
Połynianka, obw. nowosybirski 706
Pomiarki, pow. Horodenka, woj. stanisławowskie 138
Ponary 738
Poniatowa, pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie 785
Poniatycze, pow. Wilejka, woj. wileńskie 315
Ponoj rz. 438
Popielewo, pow. Prużana, woj. poleskie 233, 709
Popierieczka, Krasnojarski Kraj 301, 1140
Popławce, pow. Grodno, woj. białostockie 958
Popławy, pow. Zborów, woj. tarnopolskie 1128
Popówka, pow. Wołożyn, woj. nowogródzkie 982
Poręby Kupieńskie, woj. lwowskie 1066
Porog, Krasnojarski Kraj 957
Porohy, pow. Nadwórna, woj. stanisławowskie 707, 726
Porojść, Litewska SRR 849
Port Said 213
Porubanek 433
Porzyżyny, pow. Brześć, woj. poleskie 117
Posino, Pasiene 1005
Pospielicha, Ałtajski Kraj 127, 137
Pot’ma, Mordwińska ASRR 159, 362, 390, 485, 786, 897,
944
Potasznia 1133
Powalicha, Ałtajski Kraj 234, 507, 1136
Powołże 1133
Poznań 454, 828, 910
Praskowieja, Stawropolski Kraj 663
Prebniewsk 219
Prieobrażenka, obw. aktiubiński 168
Prieobrażenka, obw. semipałatyński 52, 1149
Priesnogorkowka, obw. kustanajski, Kazachska SRR 453,
506
Priesnowka, obw. pietropawłowski 532
Priirtyszewskoje, obw. pawłodarski, Kazachska SRR 437,
717
Prioziornaja, obw. kustanajski, Kazachska SRR 115
Priwodino, obw. archangielski 559
Proskurow 323
Prusy Wschodnie 218, 475, 804, 863
Prużana, woj. poleskie 442, 721
Pryłuki, obw. wołogodzki 180
Prystorna, obw. karagandzki, Kazachska SRR 93
Przedborze, pow. Płock, woj. warszawskie 363
Przemiwólka, pow. Żółkiew, woj. lwowskie 916
Przemyśl, woj. lwowskie 164, 257, 266, 355, 380, 464,
478, 479, 779, 876, 923
Przewałka, pow. Grodno 944
Przeworsk 279
Przydrujsk, Łotwa 1005
Przystawałki, pow. Złoczów, woj. tarnopolskie 823
Przytoczno, pow. Łuków, woj. lubelskie 876
Pszczyna, woj. katowickie 1133
Puchalsk kołchoz 1135
Pudino, rej. Parabiel, obw. tomski 672
Puńki, pow. Wilejka, woj. wileńskie 716
Pustomyty, woj. lwowskie 181
Puszcza Rudnicka, woj. wileńskie 352, 503
Puzieniewicze, pow. Stołpce, woj. nowogródzkie 52,
501, 1149
Radom 121, 418
Raduń, pow. Lida, woj. nowogródzkie 794
Radziechów, woj. tarnopolskie 219, 966
Radziszewo, woj. białostockie 100
Radzymin, woj. warszawskie 113, 655
Radzyń Podlaski, woj. lubelskie 112, 990
Rafajłowa, pow. Nadwórna, woj. stanisławowskie 7, 132
Rafałówka, pow. Sarny, woj. wołyńskie 314
Rajgród, pow. Szczuczyn, woj. białostockie 178
Rajki, obw. iwanowski 635
Rajmontarowka sowchoz, obw. kirowogradzki 389
Rajówka, pow. St. Wilejka, woj. wileńskie 394
Rakitianka, obw. czkałowski 707, 726, 984, 1150
Rakowice, woj. nowogródzkie 324
Ramacha, obw. mołotowski 239
Rasjum 264
Raskatowo, obw. saratowski 1133
Rawa Ruska, woj. lwowskie 216, 526, 797
305
Reczkunowo, rej. Talmienka 979
Rembertów, woj. warszawskie 125, 199, 274, 275, 925,
1053
Rewucza, Krasnojarski Kraj 147
Rękaciszki, woj. wileńskie 5
Riabowo, obw. archangielski 194
Riazań 83, 118, 380, 408, 457, 476, 483, 626, 811, 932,
1032, 1093
Rieczuszka, obw. archangielski 860
Rieka Sija, obw. archangielski 581
Rieszoty, Krasnojarski Kraj 183, 731, 1001
Rież, obw. swierdłowski 74, 218, 282, 285, 336, 925,
1053
Rodezja 212, 576, 1056
Rohatyn, woj. stanisławowskie 782
Rohożnica Wielka, Białoruska SRR 1000
Rokitno, pow. Grodno, woj. białostockie 854
Romanowo, Ałtajski Kraj 1015
Romansir 550
Rongai, Kenia 253
Ropienka, pow. Lesko, woj. lwowskie 102
Rossochi, obw. archangielski 89, 389, 776
rostowski obw. 1064
Rosztad, obw. odeski 682
Roza, obw. czelabiński 11, 99, 189
Rozbity Kamień, woj. siedleckie 125
Roześmiana, pow. Borszczów, woj. tarnopolskie 971,
972, 973
Rozkatow, obw. saratowski 239
Rozowka, obw. kokczetawski, Kazachska SRR 845
Rozwory, pow. Ostrołęka 332
Rożdiestwienka, Kazachska SRR 532
Rożewo, obw. archangielski 186
Równe, woj. wołyńskie 316, 350, 359, 590, 616, 766,
796, 948, 1115
Równopol, pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie 246,
905
Różanka, woj. nowogródzkie 150, 358, 514
Różowola, pow. Złoczów, woj. tarnopolskie 1077
Różyn, pow. Kowel, woj. wołyńskie 431
RPA 504
Rubcowsk, Ałtajski Kraj 137
Ruda Żurawiecka, pow. Rawa Ruska, woj. lwowskie 1129
Rudka, obw. chmielnicki 1075
Rudka, pow. Bielsk Podlaski, woj. Białystok 36
Rudki, woj. lwowskie 73
Rudnik, Krasnojarski Kraj 1141
Rudnik, obw. aktiubiński 643
Rudnik, rej. Jenisiejsk 1120
Rudnik Bolszewik, obw. dniepropietrowski, Ukraińska SRR
724
Rudnik Dżałambet, obw. celinogradzki, Kazachska SRR
514
Rudnik Staliński, obw. celinogradzki, Kazachska SRR 150,
319
Rudzienie, Białoruska SRR 998
Rukańce, pow. Lida, woj. nowogródzkie 815
Rukojnie, pow. Wilno 722
Rumunia 867
Rusnowo, pow. Włodzimierz Wołyński, woj. wołyńskie 191
Russkoje Ust’je 519
Rutki, pow. Łomża, woj. warszawskie 764
Rybaki, pow. Białystok 598
306
Rybaki, pow. Łomża 310
Rybińsk, obw. jarosławski 372
Rybińsk, obw. nowosybirski 146, 195
Rychcice, woj. lwowskie 1046
Ryga 856, 856a
Ryków, pow. Złoczów, woj. tarnopolskie 608
Rzeczki, pow. Równe, woj. wołyńskie 552
Rzejpak 681
Rzeszowice, pow. Sokal, woj. lwowskie 769
Rzeszów 97, 257, 266, 279, 380, 535, 902, 951
Rzędziany 548
Rzyczki, woj. lwowskie 911
Sachalin 479
Sacharnyj, obw. ałmaacki 280
Sadek, Słowacja 268
Sajram, obw. czymkiencki, Kazachska SRR 58, 591, 631,
789, 964, 1017
Salechard, obw. tiumeński 442, 600
Salnica [Listwiennica], obw. archangielski 683
Samanda-Kul sowchoz, obw. aktiubiński 782
Samarkanda, Uzbecka SRR 101, 519, 769, 800, 847, 959,
1027, 1041
samarkandzki obw. 478
Sambor, woj. lwowskie 177, 361, 1089
Samocwiet, obw. swierdłowski 282, 285, 586, 748
Samodumowsk 686
Samojłowka, obw. saratowski 143
San rz. 464
Saniki, woj. białostockie 783
Sanok 209, 263, 285, 395, 586, 748
Sapożyno 295
Sarań, obw. karagandzki, Kazachska SRR 159
Saratow 249, 357, 368, 673, 687, 818
saratowski obw. 20, 80, 280, 382, 423, 710, 1077
Sarepta 574
Sarmyk kołchoz, obw. dżambulski, Kazachska SRR 1119
Sarny, woj. wołyńskie 187, 445
Sary-Bułak 343
Sasenowka, obw. połtawski 879
Sawin, pow. Chełm, woj. lubelskie 118
Sądowa Wisznia, pow. Mościska, woj. lwowskie 316, 582,
1127
Schodnica, pow. Drohobycz, woj. lwowskie 367, 368
Sedju 317
Sejmczan 519
Sekły, pow. Brasław, woj. wileńskie 733
Seliger jez. 396
Semipałatyńsk, Kazachska SRR 393, 519, 555, 588, 689,
770, 802, 940, 974, 986, 1101
semipałatyński obw., Kazachska SRR 356, 587, 596, 668,
681, 847, 872
Seńków, pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie 1087
Sędziszów Małopolski 596
Sędziszówka, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie 1061
Sękowo, woj. poznańskie 40
Sidorow, Komi ASRR 896, 977
Sidorowka, Ałtajski Kraj 971, 972, 973
Siechniewszczyzna, pow. Brześć, woj. poleskie 528
Siedierga, obw. archangielski 23, 1028
Siedlce 300, 731
Sielachy, Białoruska SRR 293
Sielanka kołchoz, obw. iwanowski 1091
Sielce n. Oką 219, 246, 262, 264, 277, 327, 610
Indeks geograficzny
Siemiatycze, pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie 130,
158
Siemieńcz, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie 196
Siemijarsk, obw. pawłodarski, Kazachska SRR 1009
Siemionowka, obw. tomski 607, 788
Siemioziornaja, obw. kustanajski, Kazachska SRR 354,
932
Siemuszino, rej. sysolski 1023
Sieniawa 164
Sienkiewicze, pow. Kosów, woj. poleskie 629
Siennoj, obw. archangielski 879
Sieraków, pow. Słonim, woj. nowogródzkie 1067
Siergiejewka 609
Sierpc 214
Siewiernaja Dwina rz. 795, 921
Siewiernaja Griwa, obw. moskiewski 157, 176, 308, 363,
593, 891, 987
Siewiernyj Kałczug, obw. archangielski 129
siewierokazachski obw. 523, 826, 857, 1126
Sija, obw. archangielski 546, 753
Siłodar, Komi ASRR 926
Sindor 747
Siniawka, pow. Nieśwież, woj. nowogródzkie 179
Siniegorie 917
Sinków, pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie 149, 802
Siuroł, obw. mołotowski 1128
Siurowo, Komipiermiacki OA 357
Siuźma, obw. archangielski 206, 631
Siuźwa, obw. mołotowski 1040
Skaczok, obw. kirowski 942
Skalistyj sowchoz, obw. zaporoski 234
Skałat 322
Skarżysko-Kamienna 949
Skitten, Szkocja 82
Sklaryszki, Litewska SRR 47
Skole, pow. Stryj, woj. stanisławowskie 43, 289, 1119
Skomorocha, pow. Kamień Koszyrski, woj. poleskie 879
Skopin, obw. riazański 334
Skrzyplewo, pow. Wołożyn, woj. nowogródzkie 1118
Skwarzawa Nowa, pow. Żółkiew, woj. lwowskie 19, 993
Sliwnoje, Kazachska SRR 252
Sławgorod, Ałtajski Kraj 294, 695, 780, 1008, 1084
Sławianka, obw. czymkiencki, Kazachska SRR 737
Sławno 338
Słobodczikowo, obw. archangielski 455
Słobódka Polna, pow. Kołomyja, woj. stanisławowskie
908, 1132
Słonim, woj. nowogródzkie 21, 446, 859, 1139
Smirnowka, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR 810
Smirnowo, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR 644,
826
Smita kołchoz, obw. nikołajewski, Ukraińska SRR 62
Smolanka, pow. Tarnopol, woj. tarnopolskie 203
Smoleńsk 262, 304, 610, 892
Smyków, pow. Dubno, woj. wołyńskie 886
Snowicze, pow. Złoczów, woj. tarnopolskie 82
Sobiesko, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 994
Sochta sowchoz, obw. tomski 175
Sojeticha, rej. Tajszet 322
Sojma, obw. tiumeński 1097
Sokoliki Górskie, pow. Turka, woj. lwowskie 647
sokołowski pow. 793
Sokołów, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie 917
Sokołów Podlaski 107, 125, 274, 275, 281, 387, 655,
674
Sokołówka, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR 122
Sokółka, woj. białostockie 653
Solikamsk 239
Soluga, obw. archangielski 1010
Solwyczegodsk, obw. archangielski 459, 725
Sołomiak, pow. Kostopol, woj. wołyńskie 1133
Sołoniesznoje, Ałtajski Kraj 100
Sorokino, Ałtajski Kraj 291
Sosnowka, Komipiermiacki OA 821
Sosnowka, obw. saratowski 893
Sosnowka, obw. tomski 1052
Sośwa 739
Sośwa rej., obw. swierdłowski 267
Sośwa rz., obw. swierdłowski 699
Sowietskaja, Kazachska SRR 424
Sowług, obw. siewierokazachski 446, 859
Spasporub 459, 516, 823
Spassk k. Karagandy 180, 897
Stajewo 890
Stalingrad 134, 574, 575
Stalino 408, 447
Stalinogorsk, obw. moskiewski 257, 266, 279, 318, 334,
536, 594, 722, 760, 783, 902, 1144
Stalińsk Kuźnieck, obw. kiemierowski 316
Stalowa Wola 951
Stambuł 491
Stanisławów 7, 15, 148, 354, 453, 506, 583, 596, 615,
749, 801, 907, 919, 932, 984
Stara Sośwa 1004
Stara Wilejka 3, 317, 676, 677
Staraja Askania sowchoz, obw. chersoński, Ukraińska SRR
675
Staraja Barda, Ałtajski Kraj 625
Staraja Bierioza kołchoz, obw. kurgański 91
Stare Koszary 732
Stare Sioło, pow. Bóbrka, woj. lwowskie 13
Stare Szpejerowo, obw. nikołajewski, Ukraińska SRR 961
Stare Święciany 575
Stargard Szczeciński 323
Starobielsk 92, 111, 121, 248, 295, 401, 472, 497, 881,
948, 1004
Starogród, woj. warszawskie 199
Staro-Zamosze, pow. Brasław, woj. wileńskie 771
Stary Sambor 551
Staryj Suchotin kołchoz, obw. kokczetawski, Kazachska SRR
1126
Stasin, pow. Włodzimierz Wołyński, woj. wołyńskie 989
Stawiska, pow. Łomża, woj. białostockie 814
Stawki-Poniatowo, pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie 477
Stawropol, Stawropolski Kraj 568, 860, 880
Stawropolski Kraj 324, 348, 364, 492, 606, 721, 864,
1052
Stawy, pow. Brześć, woj. poleskie 541
Stężarycze, pow. Włodzimierz Wołyński, woj. wołyńskie
480
Stiepanowka, obw. aktiubiński 634, 647
Stiepniak, obw. celinogradzki, Kazachska SRR 611, 1122
Stiepok, Kazachska SRR 982
Stolin, pow. Pińsk, woj. poleskie 343, 813
Stołpce, woj. nowogródzkie 121, 346, 360, 609, 969,
978
307
Stójło, woj. wołyńskie 321
Striapunińsk, obw. mołotowski 520
Stryj, woj. stanisławowskie 579, 637, 706
Stryjówka, pow. Zbaraż, woj. tarnopolskie 57
Stupiaty, obw. pawłodarski, Kazachska SRR 900
Stupinka 978
Stupino, obw. swierdłowski 828, 1053
Suchaja Bałka, obw. odeski 443
Suchaja Wyczera 1056
Suche Bator, Mongolia 856
Suchinicze 454
Suchobiezwodnoje, obw. gorkowski 79, 114, 259, 362,
366, 408
Suchodół, pow. Bóbrka, woj. lwowskie 251, 403
Suchoj Łog, obw. swierdłowski 1108
Suchoj Łog, obw. tomski 899
Suchona, obw. archangielski 427, 895
Suchona rz. 921
Suchowce, pow. Zbaraż, woj. tarnopolskie 1142
sumski obw., Ukraińska SRR 42
Supraśl, woj. białostockie 379
Surała, pow. Grajewo, woj. białostockie 1135
Suraż, woj. tarnopolskie 223
Surgut, obw. tiumeński 537
Surmaczówka, pow. Jarosław, woj. lwowskie 965
Susłongier, Maryjska ASRR 483
Susłowo, Krasnojarski Kraj 1006
Susuman, obw. magadański 276, 652, 665, 666, 952,
999
Suszki, pow. Brześć, woj. poleskie 967
Sutno, pow. Bielsk Podlaski, woj. białostockie 207
Suworowo, obw. pawłodarski, Kazachska SRR 757, 960
Suworowskij, Krasnojarski Kraj 975
Suzak, obw. czymkiencki, Kazachska SRR 126
Suzun, obw. nowosybirski 633, 680, 885, 1138
Swałowka, Ałtajski Kraj 669
Swierdłowsk 216, 300, 329, 331, 380, 449, 461, 544,
548, 674, 1053, 1058
swierdłowska gubernia 1085
swierdłowski obw. 30, 48, 63, 101, 142, 151, 199, 218,
244, 267, 305, 315, 331, 414, 428, 480, 586, 739,
780, 828, 925
Sybirak, obw. tomski 949
Syczewka, Ałtajski Kraj 613
Syktywkar, Komi ASRR 1, 108, 236, 262, 307, 474, 504,
561, 621, 882, 976, 1061, 1110
syktywkarski rej., Komi ASRR 1079, 1080
Syria 1033
Sysoła rz. 307
Sytomino, rej. Surgutsk 203
Syzrań 216
Szachrisabz, obw. kaszkadaryjski 160
Szacy, obw. odeski 1067
Szadricha 328, 1073
Szadrinsk, obw. kurgański 1030
Szajtańsk, obw. tiumeński 375
Szangał, Kazachska SRR 494
Szarja, obw. kostromski 800, 1037
Szatura, obw. moskiewski 157, 593, 791, 863, 891
Szawat, Uzbecka SRR 16, 455, 565
Szczecin 408
Szczecinek 233, 536
szczecińskie woj. 335
308
Szczepanów, pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie 648
Szczerbakty 636
Szczuczyn, pow. Grajewo, woj. białostockie 754, 920
Szczuczyn, woj. nowogródzkie 122, 358, 747
Szelechowo 1118
Szemiejnoje, obw. permski 316
Szenkursk, obw. archangielski 89, 776
szenkurski rej. 389
Szepetówka, Ukraińska SRR 249, 295, 337, 472, 497,
535, 678, 948, 1036
Szeremeta, obw. tiumeński 908
Szereszów, pow. Prużana, woj. poleskie 721
Szira 399
Szkocja 240, 248, 405a, 455, 1033, 1056
Szkodna, pow. Dębica, woj. krakowskie 461
Szoksza, obw. archangielski 8
Szomboziero, obw. archangielski 505, 570
Szoptykul 930
Szostino 152
Szoszka, Komi ASRR 116
Szówsko, pow. Jarosław, woj. lwowskie 164
Szpakowskoje rej., Stawropolski Kraj 158
Sztyrowka, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR 345
Szubunia, obw. archangielski 807, 830
Szulpiszki, woj. wileńskie 159
Szulżenowka kołchoz, obw. siewierokazachski 929
Szumsk, Litewska SRR 172
Szurigino 680
Szurowo, obw. mołotowski 1077
Szutowa, pow. Jaworów, woj. lwowskie 816
Szwajcaria, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 459
Szwakszta, pow. Postawy, woj. wileńskie 165
Szwarycha, obw. gorkowski 528
Szwedunowo, Ukraińska SRR 967
Szybotowo, obw. nowgorodzki 107, 355, 461, 626, 687,
873
Szyczenga, obw. wołogodzki 889
Szyłutie k. Kłajpedy 159
Szymanowo, woj. olsztyńskie 321
Szypunowo 814
Śmigłowa, pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie 469, 962
Śniatyń, woj. stanisławowskie 596, 1101
Średnica, pow. Wysokie Mazowieckie, woj. białostockie
108
Światosławka, obw. kustanajski, Kazachska SRR 605
Świdnica 250
Świebodzin 260, 828
Świecie 189
Święciany, woj. wileńskie 602, 756
Święta Wola, pow. Kosów Poleski, woj. poleskie 163
Świłka, pow. Dzisna, woj. wileńskie 430
Świr 533
Świsłocz 257
Tachtamygda, obw. amurski 744
Tadżycka SRR 921
Taganrog, obw. rostowski 305
Tajlak kołchoz, obw. pawłodarski, Kazachska SRR 269
Tajożnaja, Krasnojarski Kraj 466
Tajszet, obw. irkucki 230, 299, 371, 405a, 477, 664,
856, 914, 1012
Talec, obw. archangielski 886
Talica, obw. moskiewski 438, 544
Tallin 988
Indeks geograficzny
Talmienka, Ałtajski Kraj 171, 640
Tałagi, obw. archangielski 385
Tałdy Kurgan, obw. ałmaacki 1073
Tałowka sowchoz, obw. saratowski 14
tambowski obw. 468
Tanganika 253, 288, 865
Tara, obw. omski 76, 598, 773
Tarangulski sowchoz, Kazachska SRR 225
Tarasowicze, obw. kirowski 1105
Tarasówka, Ukraińska SRR 294
Tarnobrzeg 231
Tarnopol 177, 222, 248, 349, 417, 428, 671, 717, 878,
970
Tarnoruda, pow. Skałat, woj. tarnopolskie 521
Tarnowskie Góry 588
Taszauz, Turkmeńska SRR 289
Taszkient 77, 397, 440, 478, 511, 540, 548, 629, 631,
642, 698, 769, 815, 833, 886, 959, 1014, 1033
Tatianowka, Krasnojarski Kraj 502
Tatianowka, obw. kokczetawski, Kazachska SRR 450
Tatiszczewo, obw. saratowski 87, 438
Tawda, obw. swierdłowski 102, 105, 1089
Techlów, pow. Rawa Ruska, woj. lwowskie 701
Teheran 93, 212, 240, 351, 397, 540, 576, 729, 800,
822, 887, 888, 909, 948, 953, 980, 1014, 1033, 1056,
1102
Telatycze, pow. Brześć, woj. poleskie 206
Telelkabir, Egipt 769
Tengeru, Afryka 194, 288, 887, 953
Teofipol, obw. chmielnicki, Ukraińska SRR 472
Terczyn, pow. Równe, woj. wołyńskie 613
Terebieżów, pow. Stolin, woj. poleskie 585
Termez, obw. surchandaryjski, Uzbecka SRR 8
Terny sowchoz, obw. sumski, Ukraińska SRR 1103
Terpin, pow. Radziechów, woj. tarnopolskie 642
Tichaja, Krasnojarski Kraj 466
Tieguldiet, obw. tomski 364
Tieja, Krasnojarski Kraj 837
Tielma, obw. irkucki 369
Tiernowka, obw. kokczetawski, Kazachska SRR 577
Tiesowaja, obw. archangielski 37, 445, 459, 860
Tieśma, obw. swierdłowski 1004
Tiewriz, obw. omski 598
Tikil, Kazachska SRR 1094
Tiksi, Jakucka ASRR 519
Timoszyno, obw. archangielski 333
Tiubil, Krasnojarski Kraj 1145
Tiumeń 38, 537, 573, 1114
Tiutków, pow. Trembowla, woj. tarnopolskie 872
Tłumacz, woj. stanisławowskie 115, 304
Tłuszcz 113
Tobolsk, obw. tiumeński 124, 278, 327, 676, 755, 1132
Toboł, obw. kustanajski, Kazachska SRR 857
Tockoje, obw. czkałowski, Kazachska SRR 295, 304, 452,
472, 497, 544, 634, 678, 726, 747, 881, 948, 984,
997, 1002, 1033
Togur, obw. tomski 606, 721, 864, 1052
Toja, obw. tomski 861
Tokmak, Kirgiska SRR 629
Tokuszi, obw. siewierokazachski, Kazachska SRR 346
Tołmaczewo 945
Tołomb Oziero, obw. archangielski 1056
Tołstobaby, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 734, 1082
Tołtija, obw. swierdłowski 548
Tom rz. 316, 779
Tomaszów Lubelski 362
Tomsk 154, 175, 344, 348, 458, 582, 779, 861, 1052,
1138
tomski obw. 200, 348, 373, 864, 885
Topczicha, Ałtajski Kraj 332, 838
Topka kołchoz 562
Toporok, obw. irkucki 425, 477, 571, 629, 862, 1012,
1057, 1118
Toporów, pow. Radziechów, woj. tarnopolskie 607
Torczyn 1002
Torforazrabotki, obw. wołogodzki 498
Torskie Hartanowce, pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie
934
Toruń 11, 781
Tot’ma, obw. wołogodzki 340, 610, 618, 619, 831
Touste, pow. Skałat, woj. tarnopolskie 215, 700, 896,
963
Towarnia, pow. Dobromil, woj. lwowskie 835
Trauguttówka, pow. Sarny, woj. wołyńskie 405
Trekawo, obw. nowosybirski 492
Trembowla, woj. tarnopolskie 62, 587, 681, 940
Trepowka, obw. kirowogradzki, Ukraińska SRR 141, 906
Troick, obw. czelabiński 1043
Troick sowchoz 1150
Troickoje, Ałtajski Kraj 662
Trojec, obw. czkałowski 372
Troki, woj. wileńskie 575
Trołocz 409
Trościaniec Wielki, pow. Zborów, woj. tarnopolskie 283,
1007
Trykłaciszki, pow. Brasław, woj. wileńskie 235
Trzyniec 759
Tuchla, pow. Stryj, woj. stanisławowskie 162
Tuczapy, pow. Gródek Jagielloński, woj. lwowskie 201
Tugacz, Buriacki OA 1005
Tugolesskij 593
Tujm, Krasnojarski Kraj 10, 704
Tujmazy sowchoz, Baszkirska ASRR 1108
Tulen 1092
Tuligany, obw. omski 72
tulski obw. 1068
Tułun 694, 904, 911
Tupik, Krasnojarski Kraj 704
Turkiestan, obw. czymkiencki, Kazachska SRR 286, 353,
405, 597, 600, 656, 685, 1070, 1095
Turksib, obw. dżambulski, Kazachska SRR 640
Turmont, pow. Brasław, woj. wileńskie 1011
Turna, pow. Brześć, woj. poleskie 175
Turtas rz. 391
Turuchańsk, Krasnojarski Kraj 380
Turyngia 674
Tuszyłowo, obw. archangielski 44
Tworki, pow. Siedlce, woj. lubelskie 260
Tyborów, pow. Mińsk Mazowiecki, woj. warszawskie 362
Tynalik kołchoz, obw. dżambulski, Kazachska SRR 1079
Ubiński sowchoz, obw. wostocznokazachski, Kazachska
SRR 50
Uchta, Komi ASRR 7, 156, 317, 434, 527, 643a, 747,
866, 1109
Uczaszcza 681
Uda rz. 303
309
Udacznyj, rej. Tajszet, obw. irkucki 106, 117, 143, 188,
426, 848, 1012, 1113
Udarnik sowchoz, Ukraińska SRR 1
Ufa, Baszkirska ASRR 148, 580
ufimska gubernia 1085
Uganda 397, 994
Uglicz, obw. jarosławski 260
Uhrynów, woj. stanisławowskie 522
Uhryńkowce, woj. tarnopolskie 510
Uj, Chabarowski Kraj 664
Ujar 837
Ukow 278
Ukraińska SRR 30, 333, 374, 385, 389, 398, 411, 415,
443, 465, 563, 605, 616, 619, 643, 658, 676, 682,
683, 684, 732, 753, 796, 803, 843, 913, 965, 967,
991, 999, 1076, 1107, 1114, 1120
Uksora, obw. archangielski 415
Ulbroka 818
uljanowski obw. 481
Ulskoje, obw. archangielski 1065
Ułanowice, pow. Równe, woj. wołyńskie 702
Ułan-Ude, Buriacka ASRR 311, 519
Ułujuł, obw. tomski 373, 543
Ułus, Uzbecka SRR 847, 959
Ungut, Krasnojarski Kraj 136
Ungut Mały, rej. Szalinsk 306
Ural 255, 579, 784
Urbach, obw. saratowski 686
Urdoma, obw. archangielski 725
Urga, Uzbecka SRR 728
Urgencz, Uzbecka SRR 234, 455
Urlutiub, Kazachska SRR 222, 717
Urnek 321
Urta-Auł, obw. taszkiencki, Uzbecka SRR 289
Urwasz, obw. wołogodzki 831
Urytwa, pow. Brzeżany, woj. tarnopolskie 78
Urzędów, woj. lubelskie 296
USA 501, 504, 633, 1014
Usolje, obw. irkucki 109, 1072
Uspienskij 259
Ust’-Czaryszskaja Pristań, rej. Ust’-Pristanskij, Ałtajski
Kraj 901
Ust’-Czumysz, rej. talmieński 733
Ust’-Derbino 301
Ust’-Iszim, obw. omski 375, 411
Ust’-Jarul, Krasnojarski Kraj 928
Ust’je, obw. nowgorodzki 387
Ust’-Kadujka, obw. irkucki 489, 694, 1071
Ust’-Kałmanka 414
Ust’-Kamienogorsk 878, 1024, 1155
Ust’-Kułom, Komi ASRR 1, 926
Ust’-Oczeja, obw. archangielski 1102
Ust’-Pogromnaja, Krasnojarski Kraj 235
Ust’-Szonosza, obw. archangielski 893
Ust’-Szysz, obw. omski 773
Ust’-Urt, obw. swierdłowski 892
Ust’-Usa, Komi ASRR 894
Ust’-Zaruba, obw. archangielski 333, 524
Ustrzyki Dolne, pow. Lesko, woj. lwowskie 961
Uszarowo 391
Uściług, woj. wołyńskie 69, 572
Uwat 391
Uwielskij, obw. czelabiński 790
310
Uwiśle, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie 890
Uzbecka SRR 43, 59, 213, 249, 286, 326, 351, 427, 455,
460, 478, 491, 591, 599, 602, 614, 634, 677, 729,
739, 749, 769, 830, 831, 847, 886, 887, 948, 1003,
1048, 1056, 1079
Uzbieriezowka, obw. mołotowski 471
Uznogi, pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie 553, 1048
Użara kołchoz, Baszkirska ASRR 716
Użur, Krasnojarski Kraj 653
Wabkient, Uzbecka SRR 617, 905, 1054
Wadowice, woj. krakowskie 282
Wajnowo, obw. archangielski 163, 568
Wakchanka 750
Walawino, obw. gorkowski 54
Walerianowka, obw. kiemierowski 110
Wangasz, Krasnojarski Kraj 19, 560, 993
Wanino, Chabarowski Kraj 276, 361, 664, 744, 1021
Warda, obw. archangielski 163, 382, 528
Warkowicze, Ukraińska SRR 497
Warszawa 74, 245, 274, 275, 334, 386, 635, 654, 699,
749, 764, 781, 803, 910
Wasilewo 416
Wasilkowka, obw. pietropawłowski, Kazachska SRR 558
Wasilkowski sowchoz, obw. dniepropietrowski, Ukraińska
SRR 612
Wasilków 882
Ważju, Komi ASRR 264, 473
Wąsosz, pow. Szczuczyn, woj. białostockie 630
Wellington 351
Welwa, obw. mołotowski 423
Werba 432
Werenów, pow. Lida, woj. nowogródzkie 204, 723, 725
Weroniaki, pow. Złoczów, woj. tarnopolskie 20
Wersoka 575
Wesoła, pow. Przemyśl 996
Wialik, pow. Wołożyn, woj. nowogródzkie 1057
Wiązownica, woj. lwowskie 954
Wiczyn, pow. Łuck, woj. wołyńskie 1021
Wieliczkowicze, pow. Brześć, woj. poleskie 382
Wielikaja Zagorowka, obw. czernihowski, Ukraińska SRR
1080
Wielikij Burłuk, obw. charkowski, Ukraińska SRR 206
Wieliżany 1114
Wielka Brytania 240, 249, 405, 452, 840, 888, 943, 949,
984, 1048
Wielka Mysa, pow. Oszmiana, woj. wileńskie 399
Wielki Obzyr, pow. Kamień Koszyrski, woj. poleskie 421
Wielkie Dowgiałły, pow. Lida, woj. nowogródzkie 204
Wielkie Dubiejki, pow. Nieśwież, woj. nowogródzkie 14
Wielkie Łuki, pow. Baranowicze, woj. nowogródzkie 708
Wierchniaja Maksakowka 307
Wierchniaja Tawda 1053
Wierchniaja Tura, obw. swierdłowski 398
Wierchniaja Ura, obw. archangielski 541, 629
wierchnietojemski rej., obw. archangielski 646
Wierchnieuralsk 671
Wierchnij Ciow, Komi ASRR 236
Wierchnij Lapomoz, Komi ASRR 459
Wierchnij Tabagoszet 147
Wierchnij Tuim 399
Wierchnij Zacharkowskij Bor, obw. nowosybirski 429
Wierchojańsk, Jakucka ASRR 148, 1001
Wierchoturje, obw. swierdłowski 151, 199, 216, 828, 925
Indeks geograficzny
Wieriużskoje Oziero, obw. archangielski 617, 912
Wierszuba, pow. Wilno 1153
Wierszynino, obw. tomski 324, 373, 429, 458, 543
Wierzbiatyn, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie 104
Wierzblany, pow. Kamionka Strumiłowa, woj. tarnopolskie
236
Wiesiołowka, obw. swierdłowski 272
Wiesiołyje Termy sowchoz, obw. dniepropietrowski, Ukraińska SRR 982
Wietka, Komi ASRR 522, 735
Wietka, obw. wołogodzki 656
Wiezdino 383
Wikszniany, pow. Wołożyn, woj. nowogródzkie 144
Wilejka, woj. wileńskie 504, 533
Wilga, woj. warszawskie 655
Wilgort, Komi ASRR 936
Wilno 5, 6, 39, 60, 109, 123, 128, 134, 142, 156, 159,
172, 173, 184, 202, 381, 433, 444, 447, 503, 527,
536, 539, 545, 574, 594, 595, 626, 628, 661, 673,
687, 718, 722, 746, 751, 756, 760, 772, 780, 781,
834, 838, 849, 855, 901, 980, 988, 1001, 1004, 1006,
1014, 1019, 1055, 1093, 1109, 1144
Wiłkomierz 381
Wiłkowyszki 438
Winnica 289
Winokurka, obw. swierdłowski 227
Wiszenki, pow. Łuck, woj. wołyńskie 949
Wiszersk, obw. mołotowski 728
Wiśnicz 547
Wiśniówka, pow. Stopnica, woj. kieleckie 413
Witebsk 80, 1005
Witiunino 865
Wizinga, Komi ASRR 196
Władymirowsk, Krasnojarski Kraj 957, 975
Władysin, pow. Grodno, woj. białostockie 883
Władywostok 276, 325, 327, 409, 611, 804
Włochy, woj. warszawskie 924
Włochy 240, 249, 452, 460, 472, 507, 617, 633, 661,
881, 997
Włodawa 284
Włodzimierz Wołyński, woj. wołyńskie 17, 205, 302, 326,
364, 404, 434, 472, 678, 784, 822, 1026, 1036
Woczkowce, pow. Łuniniec, woj. tarnopolskie 777
Wodopad, obw. archangielski 71
Wojciechy, pow. Postawy, woj. wileńskie 730
Wojkoł, obw. archangielski 820
Wojkowa sowchoz, rej. Soroczinsk, obw. czkałowski 912
Wojszkuny, Litewska SRR 1151
Wojtowice, Ukraińska SRR 295
Wojwoż osiedle, Komi ASRR 173
Wola Gołuchowska, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 981
Wola Kaniowska, woj. stanisławowskie 650
Wola Lubomirska, pow. Żydaczów, woj. stanisławowskie
264
Wola Ostrowicka, pow. Luboml, woj. wołyńskie 875
Wołczyn 207
Wołgograd 381
Wołkowce, pow. Borszczów, woj. tarnopolskie 1029, 1155
Wołkowysk 119, 146, 195, 345, 388, 390, 531, 570, 641,
652, 744, 809, 997, 1000, 1008
Wołogda 59, 702, 817
wołogodzki obw. 46, 52, 829, 921, 944, 1048
Wołomin 387
Wołożyn, woj. nowogródzkie 269, 727, 930, 1019
Wołyńsk kołchoz, obw. tomski 1033
Worczyn, pow. Włodzimierz Wołyński, woj. wołyńskie 280
Worju, Komi ASRR 1023, 1112
Workuta, Komi ASRR 3, 87, 123, 300, 330, 347, 362,
376, 383, 390, 392, 413, 417, 435, 444, 467, 526,
589, 649, 745, 767, 794, 849, 910, 947, 988, 1109,
1119, 1146
Worobiewka, obw. kustanajski, Kazachska SRR 265
Woronczyn, pow. Horochów, woj. wołyńskie 451
woroneski obw. 18, 146, 531, 556, 582, 882, 1061
woroneski rej. 236
Woroneż 892, 938, 985
Woronino, obw. wołogodzki 382
Woronów, pow. Rawa Ruska, woj. lwowskie 29
Woropajewo, pow. Postawy, woj. wileńskie 31
Woroszyłowgrad 92, 276
woroszyłowgradzki obw., Ukraińska SRR 104
Woskriesienka, Kazachska SRR 602
Wostocznaja, rej. Minusinsk, Krasnojarski Kraj 723
Wostocznoje, rej. Klukwina 490
wostocznokazachski obw., Kazachska SRR 248, 878
Wożega, obw. wołogodzki 501, 955
Wójtowce, Białoruska SRR 915
Wrewsk, Uzbecka SRR 401
Wrocław 241, 684, 894
Wschowa 546
Wujkowice, pow. Mościska, woj. lwowskie 946
Wybranówka, pow. Stryj, woj. stanisławowskie 253
Wyczegda rz. 720, 729
Wyrzyki, pow. Siedlce, woj. warszawskie 281
Wysoki Dwór 550
Wysokie Litewskie, Białoruska SRR 1045
Wysokie Mazowieckie, woj. białostockie 1
Wysokopolie, obw. chersoński 430
Zabłocie, woj. stanisławowskie 984
Zaborze, pow. Rawa Ruska, woj. lwowskie 185
Zabrze 601
Zacharkowo 324
Zacisze, pow. Łuck, woj. wołyńskie 1091
Zaczepicze, pow. Szczuczyn, woj. nowogródzkie 319
Zagajnowo, Ałtajski Kraj 220
Zagorsk, obw. moskiewski 143, 936, 976
Zagórze Polskie, pow. Tłumacz, woj. stanisławowskie 656
Zajcewo, Baszkirska ASRR 716
Zajskoje, Ałtajski Kraj 94
Zakopane 268
Zalesie, woj. wileńskie 1147
Zaleskie, pow. Lida, woj. nowogródzkie 366
Zaleszczyki, woj. tarnopolskie 349, 512, 847
Zamość 88, 435, 439, 710
Zandane, obw. bucharski 800
Zaolzie 759
Zapole, pow. Luboml, woj. wołyńskie 141, 906
Zaporoże, Ukraińska SRR 87, 417, 565, 728
Zaran 537
Zarębkowo, pow. Dzisna, woj. wileńskie 639
Zaręby Kościelne, pow. Ostrów Mazowiecka, woj. warszawskie 386
Zaria, obw. archangielski 528
Zarosłoje, obw. siewierokazachski 468
Zarwanica, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 1154
Zarzecze 534
311
Zasieczna, pow. Przemyślany, woj. tarnopolskie 694
Zastawcze, pow. Podhajce, woj. tarnopolskie 1108
Zastawki, woj. tarnopolskie 497
Zaszczyta, obw. wostocznokazachski, Kazachska SRR 165
Zaścianek, pow. Słonim, woj. nowogródzkie 682
Zatobołowka, obw. kustanajski, Kazachska SRR 402
Zawodny Las, pow. Słonim, woj. nowogródzkie 1074
Zboiska, pow. Sokal, woj. lwowskie 860
Zborów, woj. tarnopolskie 357, 398, 460
Zbójsk, pow. Lida, woj. nowogródzkie 938
Zbunin, pow. Brześć, woj. poleskie 426
Zdołbica, pow. Zdołbunów, woj. wołyńskie 889
Zdołbunów, woj. wołyńskie 295, 337, 350, 810, 922
Zdzięcioł, pow. Nowogródek 509
Zelwa, pow. Wołkowysk, woj. białostockie 140, 641
Zgoda, pow. Żółkiew, woj. lwowskie 560
Zgorzelec 250
Zielona, Krasnojarski Kraj 512
Zielonka, woj. warszawskie 387
Zijadin, Uzbecka SRR 959
Zimnaja Tieja, Krasnojarski Kraj 78, 762, 763
Zinca, obw. połtawski, Ukraińska SRR 117
Złatoust, obw. czelabiński 440, 710, 790, 1049
Złoczów 599
Złotowo, pow. Słonim, woj. nowogródzkie 271
Złoty Potok, pow. Buczacz, woj. tarnopolskie 248
Zmiejnogorsk, Ałtajski Kraj 68
Znamienka, Ałtajski Kraj 695
Znamienka, Kazachska SRR 356
Znamienka, Krasnojarski Kraj 508, 697, 711
312
Zofiówka, pow. Trembowla, woj. tarnopolskie 16
Zołotaja Gorka, obw. irkucki 10, 229, 576, 862, 1057,
1113
Zołotoj Bugorok, Krasnojarski Kraj 957
Zona, obw. tomski 779
Zosin, pow. Słonim, woj. nowogródzkie 563, 619
Zudiłowo, Ałtajski Kraj 328, 883, 958
Zwierzyniec, pow. Zamość, woj. lubelskie 276
Żabokruki, pow. Bóbrka, woj. lwowskie 1136
Żangistobe, obw. semipałatyński 397, 562
Żarnowo, pow. Augustów, woj. białostockie 242
Żarnowo, woj. szczecińskie 238
Żarowskij, obw. wołogodzki 1149
Żenekanus, obw. karagandzki 869
Żeniszek, obw. aktiubiński, Kazachska SRR 238
Żmijewka, obw. archangielski 445
Żodino, Białoruska SRR 260
Żołkuduk, obw. pawłodarski, Kazachska SRR 222
Żorkol, obw. kustanajski, Kazachska SRR 624
Żuki, pow. Sierpc, woj. warszawskie 214
Żuki, pow. Wilno 718
Żuzasaj kołchoz, obw. aktiubiński, Kazachska SRR 1134
Żydaczów, woj. stanisławowskie 139, 247
Żylicze, pow. Grodno, woj. białostockie 992
Żyłgorodok, Kazachska SRR 647
Żyranka, rej. Magadan 433
Żyrmuny, pow. Lida, woj. nowogródzkie 429
Żytlin, woj. poleskie 568
żytomierski obw. 693, 999
Żytomierz 262, 311, 578, 610, 999
Indeks hasełIndeks
problemowych
nazwisk
Indeks nazwisk
(po nazwisku podana sygnatura kolekcji lub wspomnień)
Abramajtys Zofia ZS 1008
Adamek Sabina ZS 814
Adamowicz Józef ZS 1019
Alexandrowicz Leon ZS 456
Alksnin Wawrzyniec ZS 775
Alter Nadzieja ZS 1053
Andryka-Marchewka Wanda ZS 315
Andrzejewska-Heinrich Anna ZS 966
Antecki Jerzy ZS 1006
Antoszewski Tadeusz ZS 455
Arciszewski Julian ZS 147
Artiemjew Bazyli AW III/395
Artiemjew Lucyna AW III/395
Augustyniak Maria ZS 826
Augustyński Władysław ZS 236
Babska Halina ZS 585
Bachor Paulina ZS 247
Baćmaga Janina ZS 418
Badyło-Basińska Alina ZS 1073
Bajorek Bolesław ZS 700
Banaś Witold ZS 782
Bandura Helena ZS 974
Bań Anna ZS 813
Barańska Alicja ZS 1097
Barczewska Genowefa ZS 458
Bartocha Józef ZS 1067
Bartosewicz Kazimierz ZS 5
Bartosik Franciszek ZS 476
Bartosz Paweł ZS 46
Bartoszek Zofia ZS 823
Bartoszewicz Romuald ZS 346
Barwiński Władysław ZS 408
Barycz Helena ZS 1029
Basińska Alina zob. Badyło-Basińska Alina
Bator Anna ZS 831
Bazan-Pisiura Antonina ZS 976
Bednarz Józef ZS 164
Belina Jan ZS 360
Bereźnicka Eugenia ZS 502
Bernatowicz Edmund ZS 811
Bezrąk Anna Maria ZS 1031
Białoń Jadwiga ZS 716
Białowąs-Śnieżawska Józefa ZS 321
Biber-Krasa Irena ZS 335
Bieganowski Antoni ZS 544
Biela Stanisław ZS 760
Bielawski Zygmunt ZS 416
Bielecki Edward ZS 505
Bielewicz Alfons ZS 134
Bieńkowska Janina ZS 1004
Bierówka Józef ZS 703
Biesiadecki Stefan ZS 902
Bilewicz Wanda ZS 755
ZS 1073
Bilińska Jadwiga ZS 961
Biłas Michał ZS 372
Biłozor Janina ZS 911
Bisanz-Szmigiero Jadwiga ZS 750
Biskup Krystyna ZS 10
Bladowska Zofia ZS 1136
Bluhm Jan ZS 1013
Blumicz Kazimiera ZS 58
Błaszak Teresa ZS 593
Błaszkiewicz Irena ZS 445
Błaszków Anna ZS 441
Błażejewska Zofia ZS 805
Błażko Mieczysława ZS 453
Bobel Edward ZS 36
Bobińska Sabina ZS 676
Bobiński Kazimierz ZS 677
Bogaczyk Walentyna ZS 340
Bogdan Stanisława zob. Walota-Bogdan
Stanisława ZS 683
Bogdanowicz Bronisława ZS 237
Bogusławska-Witek Zofia ZS 317
Boguszewska Maria ZS 100
Boguszewski Wacław ZS 311
Bohatkiewicz Stanisław ZS 998
Bohdanowicz Stanisław ZS 1117
Bolejko Jan ZS 327
Bołtrukiewicz Janina ZS 235
Bołtunowa Ludmiła ZS 770
Bondarowicz Irena ZS 298
Borodziula Józef ZS 1005
Borońska Wanda ZS 479
Borowski Franciszek AW III/561
Borowy Wanda ZS 1054
Borst Andrzej ZS 583
Bortkiewicz Stefan ZS 575
Bortnik-Pytlarz Jadwiga ZS 597
Branas Leokadia ZS 389
Brejowski Aleksander ZS 1065
Brodowska Kazimiera ZS 26
Broniek Czesław ZS 876
Broniewska Stefania AW III/567
Brudniewicz Anna ZS 608
Bryk Marian ZS 384
Brzezowski Franciszek AW III/559
Brzósko-Jankowska Janina ZS 192
Brzyski Henryk ZS 331
Budkiewicz Maria (Maryla) AW III/462
Bugajska Teresa ZS 624
Bujalska Irena ZS 930
Bujalski Leon ZS 655
Bujno Edward ZS 517
Bukowski Ryszard ZS 536
Buniak Krystyna ZS 885
313
Burak Józef ZS 543
Burdun Longin ZS 509
Burkacki Zbigniew ZS 1011
Burysz Franciszka ZS 942
Burzyński Kazimierz ZS 1134
Busz Aniela ZS 470
Buszta Stanisław ZS 466
Bykowska Irena ZS 531
Bysińska Danuta ZS 623
Bzura Sabina ZS 343
Ceglarska-Symonowicz Helena ZS 554
Cerzycki Stefan ZS 767
Charewicz Leon ZS 352
Chmielecki Henryk ZS 299
Chmielewska Janina ZS 857
Chmielewski Marian AW III/54
Chmura Kazimierz ZS 383
Choińska Maria ZS 432
Chowaniak Katarzyna ZS 1104
Chromniak Stefan ZS 860
Chrząszcz Zbigniew ZS 1082
Chudzik Bronisław ZS 690
Chudzik Maria ZS 691
Chylińska Franciszka AW III/14
Chylińska Halina AW III/14
Chylińska Kazimiera ZS 178
Chytroń Wanda ZS 694
Ciawłowski Emil ZS 349
Cichocki Jerzy ZS 34
Cichy Marian ZS 459
Ciepielowska Janina ZS 165
Cierpiała Tadeusz ZS 1119
Cieszko-Knigina Józefa ZS 371
Cieślicki Kazimierz ZS 296
Ciszewska Elżbieta ZS 385
Ciuman Maria Wanda ZS 686
Ciurlik Edward ZS 1064
Cupa Ignacy ZS 232
Cymerman Edward ZS 962
Czaczka-Michalina Emilia ZS 322
Czajka-Karpul Janina ZS 333
Czajkowski Jan ZS 370
Czałko Dymitr ZS 1093
Czapski Aleksander ZS 486
Czarkowski Czesław ZS 158
Czarnecki Zygmunt Jerzy ZS 551
Czarnocka Barbara AW III/267
Czarnocka Maria Ludwika ZS 128
Czarnowski Tadeusz ZS 573
Czarny Władysława ZS 941
Czech Kazimierz ZS 742
Czerniak Tadeusz ZS 357
Czerniawska Wanda ZS 394
Czerska Jadwiga ZS 1039
Częczek Michał ZS 808
Czubryt Marianna ZS 832
Czyrkowska Maria ZS 685
Czyrkowski Józef ZS 584
Ćwiora Tadeusz ZS 45
Daca Roman ZS 566
Dakiniewicz Stanisław ZS 628
Danowska Irena ZS 745
Darmochwał Stefan ZS 764
314
Darzycki Wojciech ZS 999
Daszkiewicz Edward ZS 661
Dauksza Julian Franciszek ZS 395
Dąbrowska Alicja ZS 1043
Dąbrowska Jadwiga ZS 9
Dąbrowska Ludwika ZS 926
Dąbrowska Sabina zob. Wasiukiewicz-Dąbrowska
Sabina ZS 723
Dąbrowski Jerzy Henryk ZS 949
Dąbrowski Marian ZS 260
Dąbrowski Zbigniew Jan ZS 1002
Deląg Marian ZS 678
Demidow Antonina ZS 250
Depta Janina ZS 42
Derlatka Lucjan ZS 89
Dewudzki Piotr AW III/111
Dębina Teofil ZS 699
Dłuska Teresa zob. Gwiazda-Dłuska Teresa ZS 187
Dobosz Aleksander ZS 769
Dobosz Stanisław ZS 1087
Dobrzański Edward ZS 803
Doda Józef ZS 633
Doliński Stanisław ZS 229
Dołęgowska Zofia ZS 301
Domański Eugeniusz ZS 27
Domański Zygmunt ZS 12
Dominiczak Adela ZS 341
Dorobiński Henryk ZS 674
Doskoczyńska Stefania ZS 762
Dowgiałło Marian ZS 204
Doyniak Michał ZS 442
Drabik Wanda ZS 919
Dragańczyk Michał Mikołaj ZS 1116
Dragun Edward ZS 180
Drużyłowska Irena ZS 910
Dryla Jarosław ZS 1130
Dubik Barbara zob. Piotrowska-Dubik Barbara ZS 393
Duch Bolesław ZS 120
Duda Jerzy ZS 525
Dudź-Jachiewicz Monika ZS 534
Duma Janina ZS 888
Duniec Maria ZS 968
Duniec Rajmund ZS 752
Duranc Janina ZS 76
Dutka Franciszek ZS 697
Dutkowska Sabina ZS 137
Dybczyńska Maria ZS 943
Dyczewska Janina ZS 167
Dymecka Alicja ZS 1115
Dziedzic Janina ZS 420
Dzienis Stanisława zob. Skop-Dzienis Stanisława ZS 650
Dzieńdziczewski Zdzisław ZS 693
Dzieszkowski Stanisław ZS 443
Dzikowska Wanda ZS 2
Dzikowski Józef ZS 377
Dzyra Józefa ZS 1069
Eckert Stanisława ZS 660
Ehrlich Anna ZS 412
Ejchman Jerzy ZS 610
Ejgierd Janina ZS 616
Ejsmont Wawrzyniec ZS 153
Ekkert Józef AW III/597
Erdman Edward AW III/455
Indeks nazwisk
Fader Janina ZS 563
Falkowski Edward ZS 54
Fereniec Jan ZS 518
Figlarz Tadeusz ZS 107
Foltyn Stefan AW III/424
Frąckiewicz Konstanty ZS 51
Friedman Herbert ZS 557
Frydryk Edmund ZS 735
Fuks Janusz ZS 761
Furkałowska Maria ZS 667
Furkałowski Alfred ZS 425
Furtak Andrzej ZS 1112
Furtak Janina ZS 1112
Fydrych Władysław ZS 98
Gabriałowicz Genowefa ZS 595
Gabrukiewicz Józef ZS 915
Gach Stefania ZS 981
Gajowski Edmund ZS 1059
Galant Marian ZS 353
Gal-Gąsiewska Maria ZS 512
Galiński Zenon ZS 594
Ganecki Szymon ZS 55
Garbusiński Zdzisław AW III/363
Gargula Marianna ZS 900
Gatkowski Jan AW III/598
Gawlak Jadwiga ZS 709
Gazur Władysław ZS 741
Gączowska-Łukjaniec Zofia ZS 909
Gąsiewska Maria zob. Gal-Gąsiewska Maria
Gąsiorowski Sławomir ZS 1012
Gendek Tadeusz ZS 988
Gerlach Rodrycjusz ZS 837
Germaniuk Mikołaj ZS 747
Giebułtowicz Zofia ZS 739
Gilecka Maria ZS 898
Giryn-Moryl Aleksandra ZS 890
Glijer Longin ZS 254
Gliniak-Kościelska Bronisława ZS 736
Głąba Bronisława ZS 1080
Głowacka Irena ZS 625
Głowacz Tadeusz ZS 1056
Głowiński Bernard ZS 95
Golec Bronisława ZS 1081
Golema Józef ZS 992
Gołębiowska-Jabłońska Irena ZS 369
Gołobów Włodzimierz ZS 499
Gołygowski Henryk ZS 294
Gordon Jakub ZS 877
Gortat Michał ZS 53
Górna Zofia ZS 449
Górska Eugenia ZS 920
Grabowska Józefa ZS 622
Grabowski Janusz ZS 797
Grabowski Leszek Henryk ZS 11
Grackiewicz Leon ZS 159
Grewling Izabela ZS 714
Groblewska Danuta ZS 836
Groblewski Jerzy ZS 635
Grochowski Władysław ZS 149
Gromko Janina ZS 520
Gruber Artur ZS 48
Grün Ewa zob. Sobota-Grün Ewa ZS 258
Gryc Czesław AW III/289
ZS 512
Gryn Jan ZS 329
Grzybek Teofil ZS 524
Grzywacz Jan ZS 175
Gulin Antonina ZS 396
Guzik Franciszek ZS 474
Gwiazda-Dłuska Teresa ZS 187
Gwizdak Czesław ZS 501
Haas Bronisław ZS 646
Habit Jan ZS 1106
Hadler Zdzisława ZS 431
Hamerski Tadeusz ZS 932
Hanke Wanda ZS 730
Hanusiewicz Izabella ZS 122
Hańderek Ludwika ZS 251
Haw Irena ZS 440
Hebrowska Barbara ZS 513
Heinrich Anna zob. Andrzejewska-Heinrich Anna ZS 966
Hejnar Janina zob. Rachwał-Hejnar Janina ZS 197
Heller Stefania ZS 768
Hendrysiak Teofila ZS 1076
Herbik Tadeusz ZS 995
Herezo Kazimiera ZS 702
Hermach Edward ZS 256
Hetnar Władysław ZS 903
Hładyszewska Zofia zob. Woźnicka-Hładyszewska
Zofia ZS 365
Hollender Jan ZS 996
Hołownia Franciszek ZS 978
Homa Józefa Barbara ZS 705
Homa Wiktoria ZS 1105
Homaniuk Sergiusz ZS 925
Homerska Maria ZS 893
Horaczko Janina ZS 103
Horbacz Józef ZS 938
Hryczko Czesław ZS 433
Hryniewiecki Wacław AW III/428
Hryniewiecki Witold ZS 390
Hryniewska-Maśna Janina ZS 448
Hryszel Zygmunt ZS 765
Hubacz Michał ZS 913
Hubicka-Okońska Paulina ZS 203
Hutnik Helena ZS 840
Ignaczewski Witold ZS 336
Inżikiewicz-Wróblewska Emilia ZS 1075
Isańska Wanda ZS 720
Iwańska Ludwika ZS 657
Izak Wiktoria ZS 908
Izbiński Stanisław ZS 1092
Izydorczyk Zofia ZS 993
Jabłońska Elżbieta ZS 253
Jabłońska Irena zob. Gołębiowska-Jabłońska
Irena ZS 369
Jabłońska Krystyna ZS 105
Jabłońska Regina ZS 955
Jachiewicz Monika zob. Dudź-Jachiewicz
Monika ZS 534
Jachiewicz Stanisław ZS 533
Jachimski Stefan ZS 497
Jackowska Ita ZS 1
Jajkowski Bolesław ZS 880
Jakielaszek Franciszek ZS 306
Jakimiak Marian ZS 274
Jakimowicz Irena ZS 1042
315
Jakowicka Helena ZS 155
Jakubiec Franciszek ZS 748
Jakubowska Janina ZS 696
Jałocha Anna ZS 979
Janiczakówna-Szyksznian Danuta ZS 772
Janik Edward ZS 209
Jankowska Janina zob. Brzósko-Jankowska
Janina ZS 192
Jankowski Ludwik ZS 687
Janowiak Helena ZS 841
Janusz Józef ZS 936
Januszczak Joanna ZS 758
Januszewska Ludwika ZS 820
Jarmuszewska-Stanisławska Maria ZS 580
Jarocka-Rączkowska Lucyna ZS 193
Jaros Halina ZS 928
Jarosiewicz Emilia ZS 206
Jarosińska Julia zob. Rouck-Jarosińska Julia ZS 358
Jarosz Stanisław ZS 391
Jasińska Helena ZS 171
Jasiński Alfred ZS 145
Jasiński Stanisław ZS 224
Jasionowicz Stanisława ZS 160
Jaświłko Edward ZS 24
Jatkowski Stanisław ZS 958
Jaworowski Tadeusz ZS 651
Jaworska Irena ZS 269
Jaworska Kazimiera ZS 93
Jaworski Tadeusz AW III/29
Jeleniewicz Bogusław ZS 161
Jeżewska Helena ZS 985
Jeżowski Zbigniew ZS 115
Jędrzejczak Anna ZS 1149
Jocz Stanisława ZS 1025
Johan Tadeusz ZS 77
Junak Edward ZS 283
Jung Maria zob. Krupowicz-Jung Maria ZS 366
Jurek Mieczysław ZS 914
Juszko Antonina ZS 701
Kabała Helena ZS 428
Kaczkowska Janina ZS 726
Kaczmarczyk Zofia ZS 265
Kaczmarek Kazimiera ZS 689
Kaczmarek Maria ZS 901
Kaczmarska Krystyna ZS 1014
Kaliciak-Skalska Teresa ZS 307
Kaliczak Janina ZS 1124
Kalisz Zofia Michalina ZS 889
Kalwasiński Jan AW III/294
Kałużna-Szulc Irena ZS 619
Kamińska Maria ZS 170
Kamińska-Zięba Aniela ZS 375
Kamiński Franciszek AW III/302
Kamiński Jan ZS 68
Kamler Janek AW III/596
Kamler Julek AW III/596
Kaniewski Kazimierz ZS 368
Kanoś Franciszka ZS 947
Kantor Maria ZS 656
Kara Tadeusz ZS 556
Karpul Janina zob. Czajka-Karpul Janina ZS 333
Karst Franciszek ZS 219
Kassubé Jadwiga ZS 13
316
Kaszubski Stanisław ZS 131
Katryniak Aleksander ZS 409
Kawa Mieczysław ZS 950
Kawa Sylwester ZS 78
Kawczak Zofia zob. Krynicka-Kawczak Zofia ZS 899
Kawecka Alina zob. Kołosowska-Kawecka Alina ZS 744
Kawicka Alicja ZS 725
Kazimierczak Tadeusz ZS 492
Kądziela Maria ZS 70
Kądziołka Stanisław ZS 1123
Kędzior Ludwika AW III/157
Kęszycka Celestyna ZS 771
Kieruzel Teofila ZS 789
Kiezik Rozalia ZS 711
Kijana Bolesław ZS 1118
Kiliszczuk Jan ZS 305
Kirwiel Jan ZS 342
Kisielnicki Zdzisław ZS 1036
Kiszkurno-Woron Stanisława ZS 414
Klajner Maria ZS 266
Klas Ryszard ZS 345
Klassek Alojzy ZS 337
Kleczner Stanisław ZS 894
Klein Andrzej ZS 827
Kleinrok Danuta ZS 858
Klekot Władysław ZS 675
Klem Janina ZS 848
Klepacki Antoni ZS 96
Klepacki Franciszek ZS 154
Klimek Weronika ZS 271
Klimkiewicz Czesław ZS 1026
Kliś-Niemira Helena ZS 191
Kluczykowski Stefan ZS 438
Kłopotowski Henryk A. ZS 130
Kłos Marcin ZS 1071
Kłosowski Bronisław ZS 268
Kłosowski Jan ZS 97
Kmieć Jan ZS 186
Knigina Józefa zob. Cieszko-Knigina Józefa ZS 371
Knobloch Mieczysław ZS 638
Kobierowski Czesław ZS 1038
Kobryń Maciej ZS 558
Kobylak Anna ZS 522
Kocańda Anna ZS 934
Kochaniec Tadeusz ZS 427
Kociuba Michał ZS 937
Koczocik-Przedpełska Jadwiga ZS 279
Kogut Stefania ZS 73
Kołaczek Adela ZS 267
Kołodziej Adolf ZS 63
Kołodziej Magdalena ZS 777
Kołodziej Zofia ZS 1108
Kołodziejczak Jadwiga ZS 850
Kołomyjska Anna ZS 1016
Kołosowska-Kawecka Alina ZS 744
Kołt Jan ZS 1079
Kołtun Bolesław ZS 652
Komassa Danuta ZS 884
Komenda Bolesław ZS 1111
Kominiak Danuta ZS 292
Komola Irena ZS 806
Komorowska Janina ZS 1035
Konarski Ludwik ZS 892
Indeks nazwisk
Kondratowicz Stefania ZS 381
Konert Krystyna ZS 110
Konieczny Marian ZS 698
Konowrocki Henryk ZS 362
Konstanciak Mieczysław ZS 682
Kopacz Józef ZS 835
Kopeć Ferdynand ZS 763
Kopij Henryk ZS 1091
Kopij Stanisław ZS 1091
Kopisto Alina ZS 665
Korab-Laskowski Władysław ZS 293
Kornacki Zbigniew ZS 113
Korolewska Irena ZS 844
Korta Stanisław ZS 963
Kos Maria zob. Wasilewska-Kos Maria ZS 639
Kosiorek Tadeusz ZS 948
Kosiorowski Franciszek ZS 264
Kosobucki Adolf ZS 79
Kosowski Piotr ZS 423
Kossakowska Monika ZS 217
Kostecki Henryk ZS 873
Kościejewska Czesława ZS 989
Kościelska Bronisława zob. Gliniak-Kościelska
Bronisława ZS 736
Kościołek Mieczysław ZS 567
Kośmiński Czesław ZS 866
Kośmiński Konstanty AW III/155
Kotowski Zbigniew ZS 374
Kowalik Władysława ZS 1095
Kowalska Czesława ZS 1023
Kowalska Eleonora ZS 644
Kowalski Leon Bolesław ZS 970
Kowalski Stanisław ZS 248
Koziatek Jan ZS 176
Koziorowski Stanisław ZS 214
Kozłowska-Szumska Janina ZS 598
Kozłowski Anatoliusz ZS 809
Kozłowski Medard ZS 527
Kozłowski Wiktor ZS 244
Kożuch Ludwik ZS 152
Kraiński Stanisław ZS 546
Krajdocha Janina ZS 290
Krajewska Halina ZS 851
Krasa Irena zob. Biber-Krasa Irena ZS 335
Kraszewska Stanisława ZS 179
Kraszewska-Pietras Krystyna ZS 523
Krawczyński Wiesław ZS 649
Kropiwiec Stanisław ZS 284
Król Bronisława ZS 967
Król Kazimierz ZS 404
Kruk Edward ZS 875
Kruk Józef ZS 16
Kruk Nadzieja ZS 1063
Kruk Zbigniew ZS 439
Krupa Elwira ZS 662
Krupa Stanisław ZS 286
Krupa-Nowak Maria ZS 469
Krupicki Roman ZS 793
Krupiński Stefan ZS 964
Krupowicz-Jung Maria ZS 366
Krusberska Franciszka ZS 1041
Kruzel Jan ZS 413
Krynicka-Kawczak Zofia ZS 899
Krynicki Marcel ZS 1033
Kryńska Elwira ZS 813
Krzemińska Irena zob. Szulakiewicz-Krzemińska
Irena ZS 312
Krzos Bogumiła ZS 1147
Krzyszycka Maria ZS 65
Krzywania Jadwiga ZS 788
Krzywiec Józef ZS 6
Krzywiński Kazimierz ZS 1099
Krzyworzeka Marianna ZS 971
Krzyworzeka Zdzisław ZS 973
Kubala Halina ZS 69
Kubiak Aleksandra ZS 842
Kuca Anna ZS 658
Kucharski Lucjan ZS 796
Kucharzów Zofia AW III/154
Kuczabińska Jadwiga Wanda ZS 1050
Kuczkowska Jadwiga ZS 238
Kuczyński Edward ZS 182
Kukulska Lila ZS 956
Kulczycki Ryszard ZS 707
Kulesza Helena ZS 225
Kulesza Helena ZS 444
Kuliga Maria ZS 138
Kuligowska Regina ZS 718
Kułacz Franciszek ZS 183
Kułakowski Jan ZS 447
Kumoter Anastazja ZS 953
Kunert Zofia ZS 804
Kunicka Helena ZS 1063
Kuntusz Czesław ZS 794
Kupczyk Józef ZS 538
Kupiec Zygmunt ZS 325
Kupron Maria zob. Rutkowska-Kupron Maria ZS 61
Kuriański Józef ZS 1107
Kurowska Halina ZS 537
Kurpiel Janina zob. Turek-Kurpiel Janina ZS 339
Kurpiewski Stefan ZS 332
Kurtyka Józef ZS 1040
Kuś Jan ZS 1060
Kuś Józefa ZS 1060
Kutowicz Teresa ZS 785
Kwapiszewski Wincenty ZS 291
Kwiatek Czesław ZS 896
Kwiatkowska Danuta ZS 17
Kwiatkowska Maria zob. Zielińska-Kwiatkowska
Maria ZS 188
Kwiatkowski Jan ZS 17
Kwieciński Henryk ZS 529
Kwiek Ryszard ZS 1146
Lachowicz Stefania ZS 490
Lachowska Jadwiga ZS 49
Lachowski Stanisław ZS 452
Lasek Stanisław ZS 642
Laskowska Jadwiga AW III/269
Laskowski Bolesław ZS 310
Laskowski Władysław zob. Korab-Laskowski
Władysław ZS 293
Lasota Mirosława ZS 52
Lasota-Migas Janina ZS 411
Laszczak-Sokołowska Janina ZS 196
Lawrenz Zygmunt ZS 208
Lenczewski Wacław ZS 548
317
Lenczowska Ludwika ZS 605
Leonkiewicz Irena ZS 986
Lesisz Franciszek ZS 1015
Leszczyńska Leonia ZS 977
Leszczyński Kazimierz ZS 599
Leś Janina ZS 460
Leśniak Helena ZS 819
Lewandowscki Marian AW III/512
Lewandowska Anna AW III/512
Lewandowska Mieczysława ZS 516
Lewandowski Janusz ZS 1058
Lewandowski Ryszard AW III/512
Lewandowski Władysław AW III/512
Lewkowicz Paweł ZS 207
Lewoniec Aldona ZS 1151
Leźnicka Stefania ZS 84
Lichocik Marianna ZS 1047
Lichorad Stanisław ZS 1138
Linkiewicz Krystyna ZS 743
Lipert Janina ZS 1101
Liput Maria ZS 878
Lis Jan ZS 1062
Lisowski Czesław ZS 733
Litwin Jan ZS 289
Loewenstein Walery ZS 454
Ludwichowski Czesław ZS 213
Łaskarzewski Feliks ZS 421
Ławrynowicz Bronisław ZS 190
Łazarska Lidia ZS 91
Łęczycki Andrzej ZS 940
Łopaciński Jan ZS 944
Łosińska Helena ZS 242
Łoś Jan ZS 706
Łozińska Eugenia ZS 227
Łukjaniec Zofia zob. Gączowska-Łukjaniec Zofia ZS 909
Łupinowicz Halina ZS 870
Łysko Bronisława ZS 756
Mach Jan ZS 478
Maciąg Mirosława ZS 847
Maciuła Eugeniusz ZS 1129
Maćkowiak Ignacy ZS 504
Madejski Jan ZS 44
Maga Lidia zob. Maśkiewicz-Maga Lidia ZS 1021
Maj Jan ZS 640
Majdańska Regina ZS 71
Majerowski Konrad ZS 249
Majewski Kazimierz ZS 1114
Majewski Wacław ZS 314
Majkowska Dorota ZS 939
Makar Jerzy ZS 92
Makowski Bolesław ZS 852
Malak Zygmunt ZS 1045
Malarski Jan ZS 1037
Malczewski Władysław ZS 487
Małowiejska Janina ZS 828
Mamińska Zofia ZS 577
Marchewka Wanda zob. Andryka-Marchewka
Wanda ZS 315
Marcinek Maria ZS 104
Marcinkowski Ryszard ZS 482
Marczuk Maria ZS 146
Markiewicz Jerzy ZS 334
Markoni Edward ZS 821
318
Markowska Cecylia ZS 489
Markowski Piotr ZS 116
Marks Lucyna ZS 843
Markut Jan ZS 56
Marszał Tadeusz ZS 620
Martynek Władysław ZS 759
Marucha Rozalia ZS 1155
Marzec Danuta ZS 1150
Massalska Helena ZS 205
Maśkiewicz-Maga Lidia ZS 1021
Maśna Janina zob. Hryniewska-Maśna Janina ZS 448
Maśnica-Noculak Ludwina ZS 510
Materek Mieczysław ZS 578
Matus Mikołaj ZS 817
Matusiewicz Wacław ZS 1057
Matysiak Zenobiusz ZS 485
Mausolf Teresa ZS 883
May Weronika ZS 724
Maziak Helena ZS 681
Mazurek Tadeusz ZS 211
Mączko Izabella ZS 729
Metrycka Olimpia ZS 801
Mianowski Jan ZS 1000
Miazga Władysław ZS 1066
Miąsko Tadeusz ZS 231
Michajłowicz Danuta zob. Zdan-Michajłowicz
Danuta ZS 980
Michalczyk Romana ZS 150
Michalczyk Ryszard ZS 670
Michalewicz Jan ZS 916
Michalewicz Piotr ZS 326
Michalik Janina Barbara ZS 721
Michalik Łucja ZS 918
Michalina Emilia zob. Czaczka-Michalina Emilia ZS 322
Michalonek Janusz ZS 669
Michaluk Jan ZS 666
Michałek Maria ZS 732
Michałowski Hieronim ZS 496
Miechowicz Piotr ZS 255
Mieczkowska Anna ZS 1109
Miedło Jan ZS 975
Miedziak Franciszka ZS 576
Mielnicka Eugenia AW III/49
Mielnicka Marianna AW III/49
Mielnicki Aleksander AW III/49
Mielnicki Bolesław AW III/49
Mielnik Stefan AW III/406
Mielnik Zenon Julian ZS 304
Międzik Halina ZS 288
Mięsowicz Janina ZS 356
Migała Maria ZS 114
Migas Janina zob. Lasota-Migas Janina ZS 411
Mikołajczak Irena ZS 101
Mikschik Stefania ZS 221
Miksza Waleria ZS 1077
Milan Feliks ZS 799
Milczanowski Józef ZS 684
Milenkiewicz Józef ZS 388
Milewczyk Kazimiera ZS 592
Milewski Henryk ZS 273
Miller Maria ZS 132
Milniewicz Janina ZS 602
Miluk Wacław ZS 126
Indeks nazwisk
Mirkowski Józef AW III/299
Miszczak Stefania ZS 323
Miś Feliks ZS 282
Mongird Tadeusz ZS 1084
Moroz Antoni ZS 1154
Moryl Aleksandra zob. Giryn-Moryl Aleksandra ZS 890
Mosiądz Antoni ZS 25
Mosiewicz Natalia ZS 815
Moszkowicz Janina ZS 1051
Motak Halina ZS 960
Mrowiński Józef ZS 715
Mróz Kazimierz ZS 37
Mróz Władysław ZS 18
Mucha Franciszek ZS 542
Mularska Danuta ZS 1046
Murawski Stefan ZS 157
Mydlarz Stefan AW III/348
Myszkowski Jerzy AW III/183
Myśliwiec Wanda ZS 1126
[N.N.] ZS 922
[N.N.] Weronika ZS 553
Nagadowska Anastazja ZS 419
Najder Bronisław ZS 1061
Najder Stanisław ZS 1061
Najder Władysław ZS 262
Nalepiński Szczepan ZS 945
Naliwko Helena ZS 451
Naramowski Zbigniew AW III/399
Narębska Barbara ZS 1055
Nawrocki Leon ZS 792
Neuman Waldemar ZS 555
Nicińska Katarzyna ZS 64
Niebrzegowski Tadeusz ZS 528
Nieczpaj Fabiana ZS 969
Niedzielska Janina ZS 645
Niedźwiecka Zofia ZS 245
Niemira Helena zob. Kliś-Niemira Helena ZS 191
Niemyjski Witold ZS 1022
Nieruchaj Danuta ZS 874
Nieświatowski Marian ZS 7
Niewiadomska Zofia zob. Szacka-Niewiadomska
Zofia ZS 1070
Niezgoda Helena ZS 468
Nikiel Helena ZS 887
Nikosiewicz Zachariasz Józef ZS 148
Nissenbaum Bronisław ZS 882
Noculak Ludwina zob. Maśnica-Noculak Ludwina ZS 510
Nosal Leokadia ZS 139
Nowak Jan ZS 957
Nowak Maria zob. Krupa-Nowak Maria ZS 469
Nowak Teresa ZS 737
Nowakowska Danuta ZS 959
Nowialis Tadeusz ZS 424
Nowicka Antonina zob. Tamulewicz-Nowicka
Antonina ZS 373
Nowotniak Władysław ZS 275
Nurzyński Kazimierz ZS 483
Obroszko Daniela ZS 233
Obuchowski Kazimierz ZS 727
Ogilbo Jan ZS 1096
Ogrodowczyk Mieczysław ZS 302
Okońska Paulina zob. Hubicka-Okońska Paulina ZS 203
Olczak Czesław ZS 199
Olczyk Wanda ZS 632
Olejnik Bronisław ZS 82
Olejnik Stefania ZS 38
Olendzka Barbara ZS 545
Olizar Irena ZS 664
Olszański Józef ZS 923
Opiela-Wajda Genowefa ZS 338
Orzechowska Genowefa ZS 807
Osiecka Jadwiga ZS 954
Osipowska Janina zob. Rębisz-Osipowska Janina ZS 185
Ossowski Antoni ZS 864
Ostap Marian ZS 112
Ostrowska Maria zob. Siemion-Ostrowska Maria ZS 508
Ostrowska Wanda ZS 552
Oszmałek Monika ZS 47
Owczarek Wiktoria ZS 863
Ozdoba Wanda ZS 862
Ożóg Aleksandra ZS 94
Pacanowska Jadwiga ZS 757
Paczuski Antoni ZS 125
Paczyńska Zofia ZS 430
Pakulska Alina ZS 90
Pakuła Olimpia ZS 861
Panek Tadeusz ZS 1156
Paprocki Henryk ZS 881
Parczewski Antoni ZS 780
Parzych Halina ZS 1052
Pasiecznik Eugeniusz ZS 582
Pastuch Anna ZS 562
Pastuszewski Edmund ZS 630
Pastwińska Bronisława ZS 1133
Pasynkiewicz Stanisław ZS 784
Paszkiewicz Jadwiga ZS 108
Paszkowski Eugeniusz ZS 774
Patycki Ignacy ZS 710
Pawlik Józefa ZS 965
Pawłowska Janina ZS 708
Pawłowska Władysława ZS 535
Peca-Szczyradłowska Krystyna ZS 588
Pelc Bronisław ZS 1120
Pencarski Stanisław ZS 634
Perepeczko Leonard ZS 172
Pers Teresa ZS 856
Pers Władysław ZS 856a
Perucka Janina ZS 776
Perwejnis Piotr ZS 156
Peszko Helena ZS 62
Peterson Zbigniew ZS 653
Petrykowska Genowefa ZS 1010
Pękosz Czesław ZS 1121
Pfeiffer Tamara ZS 1083
Piaścińska Aldona ZS 886
Piątek Kazimiera ZS 66
Piątkowski Wacław ZS 740
Piechulski Franciszek ZS 475
Piela Janina ZS 403
Pieńkowski Tadeusz ZS 216
Pietras Krystyna zob. Kraszewska-Pietras
Krystyna ZS 523
Pietraszkiewicz Jan ZS 140
Pietrzycka Helena ZS 1009
Pietsch Zenon ZS 951
Pięta Stanisław ZS 477
319
Pik Konrad ZS 99
Pilc Maria ZS 1122
Pilna Stanisława ZS 1110
Piotrowska-Dubik Barbara ZS 393
Piotrowska-Wittstock Urszula ZS 189
Piotrowski Mieczysław ZS 1003
Piotrowski Ryszard ZS 168
Pirożek Eleonora ZS 1148
Pirus Anna ZS 812
Pisiura Antonina zob. Bazan-Pisiura Antonina ZS 976
Płowik Stefania ZS 613
Podkowicz Helena ZS 1135
Podlaska Zdzisława ZS 929
Podolski Michał ZS 1132
Poklasińska Danuta ZS 481
Pokrop Felicja ZS 429
Polak Edward ZS 15
Politowska Teresa ZS 407
Połtowicz Anna ZS 401
Popławski Mirosław ZS 143
Popowski Edward ZS 654
Porowski Zbigniew ZS 519
Potocka Aniela ZS 50
Poważyński Donat ZS 446
Powroźnik Barbara ZS 415
Preckałło Mieczysław ZS 673
Predko Justyna ZS 320
Preiss Danuta ZS 210
Prociuk Katarzyna ZS 991
Próchnicka Wincentyna ZS 240
Prucnal Stanisława ZS 1027
Prusinowski Józef ZS 472
Pruski Józef ZS 927
Prymerska Józefa ZS 241
Przedpełska Jadwiga zob. Koczocik-Przedpełska
Jadwiga ZS 279
Przybylak Józef D. ZS 994
Przywara Stanisław ZS 773
Ptak Antoni ZS 40
Puka Stefania ZS 816
Purski Władysław ZS 19
Puzewicz Antoni ZS 834
Pyliński Grzegorz ZS 59
Pysz Józef ZS 263
Pytlarz Jadwiga zob. Bortnik-Pytlarz
Jadwiga ZS 597
Pytlas Wanda ZS 612
Rabcewicz Jowita Zofia ZS 169
Rabuszko Władysław ZS 106
Rachwał-Hejnar Janina ZS 197
Raczyńska Czesława AW III/265
Radomski Bronisław ZS 361
Radtke Józef ZS 987
Rainczuk Czesława ZS 261
Rajska Emilia ZS 631
Rapcewicz Witold ZS 39
Raszkiewicz Aurelia ZS 234
Rataj Zdzisław ZS 568
Rautszko Janusz ZS 1017
Rączkowska Lucyna zob. Jarocka-Rączkowska
Lucyna ZS 193
Rączkowski August ZS 983
Rdułtowska Jadwiga ZS 309
320
Regulińska Apolonia ZS 643
Reguliński Paweł ZS 643a
Reguliński Wacław ZS 982
Reguła Tadeusz ZS 461
Rejnson Wiesława ZS 379
Rekus Witold ZS 392
Remisz-Rymaszewski Eugeniusz ZS 246
Renowski Władysław ZS 118
Rewkowska Leonarda ZS 778
Rębisz-Osipowska Janina ZS 185
Riegl Klaudiusz Jerzy ZS 43
Robak Jan ZS 57
Rodkiewicz Fursza ZS 547
Roguski Zbigniew ZS 297
Rojecki Walerian ZS 712
Romaniak Ryszard ZS 111
Romanowska Antonina ZS 1102
Romańczukiewicz Zygmunt ZS 904
Romatowski Marian ZS 1098
Rost Regina ZS 41
Rostropowicz Bogdan AW III/429
Rouck-Jarosińska Julia ZS 358
Rozwandowicz Jan ZS 1030
Rożański Tadeusz ZS 313
Różalska Cecylia ZS 895
Różanowski Jerzy ZS 952
Różańska Władysława ZS 1072
Rubaszewska Bronisława ZS 713
Rubinowicz Czesław ZS 1144
Rubnikowicz Helena ZS 627
Rudzka Leokadia ZS 200
Rukszto Aleksander ZS 109
Rumszewicz Witold ZS 318
Rusakiewicz Józef ZS 60
Rusel Maria ZS 869
Russanowska Maria Jadwiga ZS 1153
Russel Kazimierz ZS 798
Rutkowska Jadwiga ZS 4
Rutkowska-Kupron Maria ZS 61
Rutkowska-Wiśniewska Eugenia ZS 23
Rutkowski Bolesław ZS 184
Rycharski Witold ZS 30
Rychel Maria ZS 521
Rydzyński Albin ZS 829
Rygliszyn Maria ZS 177
Rymarz Bronisława ZS 28
Rymaszewski Eugeniusz zob. Remisz-Rymaszewski
Eugeniusz ZS 246
Rymkiewicz Zenon ZS 1034
Ryziński Aleksander ZS 1127
Ryżko Stanisław ZS 287
Ryżycki Edmund ZS 503
Rzeczycka Ewalda ZS 252
Rzendowski Leon ZS 921
Sacharczuk Celestyna ZS 426
Sadowska Zofia ZS 400
Sadowski Franciszek ZS 611
Sagun Helena ZS 81
Salabura Maria Teresa ZS 135
Sarzyński Stanisław ZS 174
Sasin Krystyna AW III/564
Sasin Piotr AW III/564
Sawiak-Żelazowska Kazimiera ZS 402
Indeks nazwisk
Sawicka Katarzyna zob. Zajączkowska-Sawicka
Katarzyna ZS 72
Sąsiadek Alojzy ZS 663
Sąsiadek Tadeusz ZS 663
Semenowicz Elżbieta ZS 1044
Semkowicz Wacława ZS 223
Siczek Stanisław ZS 680
Sidor Mieczysław ZS 359
Siejka Marian ZS 1142
Siemion-Ostrowska Maria ZS 508
Sienkowska Maria ZS 462
Sierkiewicz Edward zob. Sietko-Sierkiewicz
Edward ZS 195
Sieroń Wanda ZS 530
Sietko-Sierkiewicz Edward ZS 195
Sigda Józef ZS 380
Sikora Kazimierz ZS 1100
Sikora Zofia ZS 222
Siwków Katarzyna ZS 1103
Skalska Teresa zob. Kaliciak-Skalska Teresa ZS 307
Skiba Czesław ZS 1128
Skindzier Halina ZS 1152
Skop-Dzienis Stanisława ZS 650
Skrętowicz Stefania ZS 872
Skrzekut Ludmiła ZS 220
Skulski Bolesław ZS 173
Skwara Zdzisław ZS 990
Słomski Zygmunt ZS 83
Słowik Anna ZS 917
Smoleński Kazimierz ZS 21
Smólski Bolesław ZS 435
Sobiecka Maria ZS 871
Sobota-Grün Ewa ZS 258
Sochacki Edward ZS 591
Sokołowska Janina zob. Laszczak-Sokołowska
Janina ZS 196
Sokołowski Karol ZS 387
Solarski Juliusz AW III/156
Solarz Zofia ZS 905
Solecki Władysław ZS 272
Sołocha Józef ZS 912
Sosin Franciszek ZS 355
Sosna Józef ZS 526
Stachowski Tadeusz ZS 378
Standt Urszula AW III/393
Stanek Adam ZS 648
Stangret Halina ZS 879
Stanisławska Maria zob. Jarmuszewska-Stanisławska
Maria ZS 580
Stankiewicz Antoni ZS 151
Stankiewicz Bogumiła ZS 1024
Stankiewicz Kazimierz AW III/215
Stankiewicz Melania ZS 514
Stańczuk Stanisław ZS 270
Stasiak Roman ZS 609
Stasik Aleksander ZS 471
Stasiuk Henryk ZS 541
Staszewski Józef ZS 87
Statkiewicz Jan ZS 579
Statkiewicz Józef ZS 1090
Stawowski Marek ZS 230
Stecka Dominika ZS 977
Stefan Maria ZS 647
Stefaniak Tadeusz ZS 463
Stefek Maria ZS 907
Steller Zbigniew ZS 500
Stelmach Stanisław ZS 308
Stemplewski Bogumił ZS 753
Stenzel Genowefa ZS 596
Stern Wolf ZS 1089
Sterna Halina ZS 35
Stępień Witold ZS 559
Stimm Jean ZS 749
Stopczyński Marian ZS 818
Strączkowska Józefa ZS 436
Stretowicz Eugeniusz ZS 550
Studzińska Janina ZS 822
Studziński Bronisław ZS 406
Styczyńska Kazimiera ZS 795
Styś Jan ZS 473
Suchodolska Halina ZS 865
Suchodolska Ludmiła AW III/46
Suchodolska Władysława AW III/35
Suchodolski Włodzimierz AW III/32
Suchodolski Zbigniew AW III/315
Sudal Rozalia ZS 1007
Sulej Józef ZS 787
Swarcewicz Władysław ZS 330
Symonajć Lilia ZS 3
Symonowicz Helena zob. Ceglarska-Symonowicz
Helena ZS 554
Szachterski Michał ZS 162
Szacka-Niewiadomska Zofia ZS 1070
Szaden Jadwiga ZS 328
Szanc Edward ZS 1020
Szarejko Czesław ZS 119
Szarłan Stanisław ZS 144
Szary Andrzej ZS 637
Szarycz Jan ZS 1078
Szawłowski Bonifacy ZS 121
Szczepaniak Barbara ZS 615
Szczukiewicz Ryszard ZS 85
Szczutkowski Roman ZS 20
Szczyradłowska Krystyna zob. Peca-Szczyradłowska
Krystyna ZS 588
Szefler Jadwiga ZS 672
Szelech Emilia ZS 498
Szemiot Franciszek ZS 1113
Szeremeta Bolesław ZS 897
Szewczyk Bronisław ZS 88
Szklarek Ludwika ZS 491
Szkoda Władysław Edward ZS 347
Szkodziński Stanisław ZS 754
Szlachciuk Stanisław ZS 511
Szlezer Zofia zob. Zagajewska-Szlezer Zofia ZS 506
Szmigiero Jadwiga zob. Bisanz-Szmigiero
Jadwiga ZS 750
Szofer Alicja ZS 668
Szott Jan ZS 935
Szponder Stanisław ZS 532
Szpondrowska Weronika ZS 33
Sztachelski Kazimierz ZS 600
Sztandera Urszula ZS 350
Sztukowski Wacław ZS 218
Szuba Franciszek ZS 549
Szuberla Eugenia ZS 212
321
Szulakiewicz-Krzemińska Irena ZS 312
Szular Andrzej ZS 257
Szulc Irena zob. Kałużna-Szulc Irena ZS 619
Szulgacz Adam ZS 1028
Szumska Janina zob. Kozłowska-Szumska Janina ZS 598
Szwajkowski Eugeniusz ZS 194
Szydzik Maria Wanda ZS 924
Szyksznian Danuta zob. Janiczakówna-Szyksznian
Danuta ZS 772
Szymański Aleksander ZS 1137
Szymkowiak Irena ZS 367
Szyper Leokadia ZS 32
Ścigajowa Jadwiga AW III/270
Ścigała Henryk ZS 800
Ślaski Marceli AW III/434
Śmierzchalski Jerzy ZS 626
Śnieżawska Józefa zob. Białowąs-Śnieżawska
Józefa ZS 321
Śnieżko Leonarda ZS 853
Śpiewak Mieczysław ZS 141
Śpiewak Zygmunt ZS 906
Świątek Barbara ZS 692
Świderski Stefan ZS 587
Świderski Walenty ZS 1048
Świecik Irena ZS 704
Świetlik Tamara ZS 636
Świetlik Teofil ZS 1049
Świgost Bronisława ZS 734
Taczalski Roman ZS 731
Tałałas Aniela ZS 830
Tamulewicz-Nowicka Antonina ZS 373
Taranienko Bronisław ZS 1068
Tarnacka Mieczysława ZS 603
Ter-Oganjan Leon ZS 142
Tokarz Teresa ZS 86
Tołścik Bronisław ZS 618
Tomaszczyk Karol ZS 285
Tomaszewska Zofia ZS 565
Tomczyk Helena ZS 572
Tomczyk Teresa ZS 833
Trątnowiecka Krystyna ZS 354
Treit Zenon ZS 586
Trela Anna ZS 607
Troczyński Stanisław ZS 746
Trzciński Kazimierz ZS 467
Tumiłowicz Henryk ZS 614
Tumiłowicz Zdzisław ZS 614
Turek-Kurpiel Janina ZS 339
Turska Leontyna ZS 422
Twardowska Eugenia ZS 243
Typrowicz Bolesław ZS 303
Tyszkiewicz Halina ZS 405
Tyszkiewicz Stanisław ZS 405a
Tytko Marian ZS 348
Urban Helena ZS 437
Urban Jan ZS 488
Urban Maria ZS 397
Urbanowicz Jadwiga ZS 14
Vorreiter Jadwiga ZS 228
Wabiszczewicz Janina ZS 972
Wajda Genowefa zob. Opiela-Wajda Genowefa ZS 338
Walaszczyk Franciszka ZS 738
Walczak Łucja ZS 854
322
Walinowicz Franciszek ZS 722
Walota-Bogdan Stanisława ZS 683
Waniek Jan ZS 300
Warda Józefa ZS 1157
Wariwoda Krystyna ZS 540
Wasilewska Zofia ZS 825
Wasilewska-Kos Maria ZS 639
Wasilewski Jan ZS 629
Wasilewski Tadeusz ZS 933
Wasiukiewicz-Dąbrowska Sabina ZS 723
Waśkiel Genowefa Rozalia ZS 561
Waśniowski Mieczysław ZS 931
Wawelberg Hipolit ZS 124
Wawrzyniak Barbara ZS 571
Wdowiak Jan ZS 617
Wende Jadwiga ZS 790
Wendorff Stefan AW III/277
Wersowski Władysław ZS 1001
Wesołucha Aleksander ZS 641
Węglińska Genowefa ZS 728
Widecka Irena ZS 278
Widelski Czesław ZS 127
Wierciak Stanisława ZS 67
Wiercińska Zyta ZS 480
Wiernicki Stanisław ZS 1094
Wierzbicki Władysław ZS 163
Wilczak Regina ZS 8
Wilczkowska Stanisława ZS 766
Wilczkowski Jan Bogdan Antoni ZS 1085
Wilniewczyc Michał ZS 997
Winiarska Elżbieta ZS 280
Wiszniewska Irena ZS 679
Wiśniewska Eugenia zob. Rutkowska-Wiśniewska
Eugenia ZS 23
Wiśniewska Jadwiga ZS 695
Wiśniewska Ksenia ZS 239
Wiśniewska Waleria ZS 1140
Wiśniewska Wanda ZS 133
Witek Zofia zob. Bogusławska-Witek Zofia ZS 317
Witkowska Leontyna ZS 824
Witos Helena ZS 839
Witos Tadeusz ZS 621
Wittstock Urszula zob. Piotrowska-Wittstock
Urszula ZS 189
Włudarski Stanisław ZS 791
Wnukiewicz Stanisław ZS 319
Wojciechowicz Janina ZS 410
Wojczuk Eugenia ZS 515
Wojtasik Adam ZS 434
Wojtekun Helena AW III/162
Wojtiszek Janina ZS 601
Wojtyniak Władysława ZS 1086
Wojtysiak Eugeniusz ZS 495
Wolfram Kazimierz AW III/329
Wołk-Karaczewski Adolf ZS 659
Wołosiewicz Michał ZS 688
Woron Stanisława zob. Kiszkurno-Woron
Stanisława ZS 414
Woszczyński Tadeusz ZS 1139
Woś Stanisław ZS 29
Woźna Eugenia ZS 946
Woźniak Antoni AW III/296
Woźniak Antoni ZS 382
Indeks nazwisk
Woźniak Władysław ZS 867
Woźnicka-Hładyszewska Zofia ZS 365
Wójcik Aniela ZS 398
Wójcik Eugenia ZS 564
Wójcik Irena ZS 484
Wójcik Józef ZS 589
Wójcik Stanisław ZS 671
Wójcikowska Walentyna ZS 786
Wójtkowska Zofia ZS 779
Wrońska Władysława ZS 123
Wróblewska Emilia zob. Inżikiewicz-Wróblewska
Emilia ZS 1075
Wróblewski H. ZS 31
Wróblewski Jerzy AW III/266
Wróblewski Jerzy ZS 507
Wróblewski Stanisław AW III/170
Wutke Mieczysław ZS 859
Wyrozębski Wacław ZS 226
Wyrzykowski Henryk ZS 281
Wysocki Michał ZS 276
Wysocki Walerian ZS 570
Wysoczański Zygmunt ZS 215
Wysokiński Ryszard ZS 74
Wyszyński Józef ZS 376
Wyszywacz Maria ZS 838
Zabielski Alojzy ZS 1032
Zaborska Janina ZS 560
Zacharek Janina ZS 606
Zacierka Leontyna ZS 1145
Zagajewska Aldona ZS 1141
Zagajewska-Szlezer Zofia ZS 506
Zając Henryk ZS 781
Zajączkowska Bogumiła ZS 1064
Zajączkowska-Sawicka Katarzyna ZS 72
Zajczyk Stanisława ZS 136
Zalecki Adam ZS 849
Zaleska Janina ZS 494
Zaleska Józefa Krystyna ZS 22
Zalewska Helena ZS 80
Załupski Jerzy ZS 493
Zann Jerzy AW III/418
Zann Tatiana AW III/418
Zapałowicz Kazimierz ZS 581
Zaranek Janina AW III/247
Zawadzka Jadwiga ZS 751
Zawadzki Tadeusz ZS 845
Zawal Bronisław ZS 259
Zawistowski Władysław ZS 386
Zawodniak Mieczysław ZS 363
Zazulka Wanda ZS 810
Ząbek Maria ZS 694
Ząbek Tadeusz ZS 102
Zbylut Józef ZS 984
Zdan-Michajłowicz Danuta ZS 980
Zdanowicz Jan ZS 202
Zdanowicz Maria ZS 201
Zdanowicz Stanisław ZS 457
Zdziebło Zbigniew ZS 465
Zieleniewska Janina ZS 75
Zieleniewski Wiktor ZS 295
Zielińska-Kwiatkowska Maria ZS 188
Zieliński Stanisław ZS 802
Ziemba Jadwiga ZS 1143
Ziembicki Józef ZS 868
Zienkiewicz Kazimierz ZS 574
Zięba Aniela zob. Kamińska-Zięba Aniela ZS 375
Zimnoch Jan ZS 783
Zinowicz Józef ZS 399
Ziomek Edward ZS 277
Ziubrzyńska Michalina ZS 181
Złotnicki Janusz ZS 719
Zublewicz Rozalia ZS 604
Zubrycki Marcin ZS 539
Zwirn Stanisław ZS 464
Zwolak Antoni ZS 1088
Zybert Kazimierz ZS 129
Żadziłko Kazimierz ZS 166
Żak Ludwik ZS 891
Żaliński Jan AW III/144
Żarski Adam ZS 344
Żelazowska Kazimiera zob. Sawiak-Żelazowska
Kazimiera ZS 402
Żerebecka Maria Jadwiga ZS 351
Żochowski Kazimierz ZS 198
Żołnierczyk Wacław ZS 324
Żółtek Henryk ZS 590
Żuk Ludwika AW III/47
Żuk Włodzimierz AW III/47
Żukowski Igor ZS 417
Żukowski Julian ZS 316
Żukowski Zenon ZS 855
Żurawska Irena ZS 364
Żurawska Maria ZS 1074
Żurek Kazimierz ZS 450
Żytkiewicz Ignacy ZS 846
Żywno Krystyna ZS 117
Żywuszko Halina ZS 717
323
Wykaz skrótów
AK
ASRR
b.d.n.
b.d.p.
b.m.n.
b.m.p.
egz.
ITŁ
jęz.
KOP
m.
mps
NKWD
OA
obw.
oryg.
pow.
pp
PRL
PUR
rej.
rkps
SB
SPAM
SRR
UB
UNRRA
UPA
woj.
ZPP
ZS
ZSRR
324
— Armia Krajowa
— Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka
— brak daty nagrania
— brak daty powstania
— brak miejsca nagrania
— brak miejsca powstania
— egzemplarz
— isprawitielno-trudowoj łagier
— język
— Korpus Ochrony Pogranicza
— miasto lub miejscowość
— maszynopis
— Narodnyj komissariat wnutriennich dieł
— Okręg Autonomiczny
— obwód
— oryginał
— powiat
— pułk piechoty
— Polska Rzeczpospolita Ludowa
— Państwowy Urząd Repatriacyjny
— rejon
— rękopis
— Służba Bezpieczeństwa
— Stowarzyszenie Polskich Artystów Muzyków
— Socjalistyczna Republika Radziecka
— Urząd Bezpieczeństwa
— United Nations Relief and Rehabilitation Administration
— Ukraińska Powstańcza Armia
— województwo
— Związek Patriotów Polskich
— Związek Sybiraków
— Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich

Archiwum WSCHODNIE 2

Transkrypt

Podobne dokumenty

scenariusz backpack - Muzeum Pamięci Sybiru

Felietony - XL LO im. Stefana Żeromskiego