czy musimy bać się sepsy - Szpital Powiatowy im. dr Tytusa

CZY MUSIMY BAĆ SIĘ SEPSY?
W ostatnich tygodniach duŜo miejsca w prasie i telewizji poświęcono
tematowi narastającej liczby zachorowań na sepsę.
Sepsa nie jest zjawiskiem nowym, występowała zawsze. W ciągu roku
na świecie umiera z powodu sepsy 750 tysięcy osób (1400 osób
dziennie).
Na oddziale pediatryczno-noworodkowym przyjmujemy 1-2
pacjentów z sepsą miesięcznie. Większość z nich została wyleczona w
Szpitalu Powiatowym w Zakopanem, a jedynie przypadki sepsy
bardzo cięŜkiej, wymagającej stosowania oddechu zastępczego przy
pomocy respiratora lub ze współistniejącym zapaleniem opon
mózgowo-rdzeniowych przekazujemy do klinik krakowskich (w ciągu
ostatnich 2 lat 4 osoby).
CO TO JEST SEPSA?
Sepsa to nie jedna choroba, to zespól objawów chorobowych
spowodowany gwałtowną reakcją organizmu na zakaŜenie bakteryjne,
grzybicze lub wirusowe. MoŜe on prowadzić do postępującej
niewydolności wielu narządów, wstrząsu i śmierci.
Sepsa moŜe wystąpić w kaŜdym wieku, zarówno u osób zdrowych,
jak i chorych na inne choroby.
Czynnikami ryzyka mogą być: uprzednie zabiegi operacyjne, wiek
(bardzo młody lub bardzo zaawansowany), współistnienie innych
chorób mogących obniŜać odporność organizmu, oparzenia,
niedobory odpornościowe ( nabyte lub wrodzone), niedoŜywienie,
niedobory pokarmowe.
W ponad 30% przypadków nie udaje się zidentyfikować badaniem
bakteriologicznym rodzaju zakaŜenia.
Najczęściej przyczyną sepsy są:
- dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (Neisseria
meningitidis)
- paciorkowce (Streptococcus pneumoniae)
- Haemophilus influenzae
- inne bakterie: gronkowce, enterokoki, Klebsiella pneumonie,
Escherichia coli
1
Bakterie te występują stale w naszym otoczeniu, około 10% (w
niektórych środowiskach do 20%) osób zdrowych jest nosicielami
tych bakterii w jamie nosowo-gardłowej.
Bakterie te przenoszą się pomiędzy ludźmi droga kropelkową oraz
przez kontakt bezpośredni (jak pocałunek, picie z tego samego
kubka).
JAKIE SĄ OBJAWY SEPSY?
Objawy rozpoczynającej się sepsy są niecharakterystyczne, w
podobny sposób mogą rozpoczynać się takŜe inne choroby.
Co powinno zaniepokoić pacjentów i skłonić ich do poszukiwania
pomocy lekarskiej?
• gorączka >38°°C lub obniŜona (< 36°°C) temperatura ciała
• dreszcze, zlewne poty, ogólne złe samopoczucie, wymioty
• ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI – sygnał alarmujący!
• przyspieszenie tętna, tętno słabo wyczuwalne
• przyspieszenie częstości oddechów
• WYBROCZYNY (krwawe ślady jak po ukłuciu szpilką, czasem
krwawe plamki - najczęściej początkowo w górnej części klatki
piersiowej „na dekolcie”, potem na całym tułowiu i
kończynach) – OBJAW ALARMUJĄCY!
Przy takich objawach konieczne jest szybkie poszukanie pomocy
lekarskiej w najbliŜszym szpitalu..
Tylko w warunkach szpitalnych moŜliwe jest postawienie
ROZPOZNANIA , na które składają się:
- obraz kliniczny pacjenta
- badania laboratoryjne
- badania mikrobiologiczne
W przypadku sepsy kluczowym czynnikem decydującym o
powodzeniu dalszego leczenia jest szybkie podanie antybiotyku
oraz leków przeciwzapalnych, wspomagających krąŜenie i
zapobiegających zaburzeniom krzepnięcia krwi.
2
ROKOWANIE
W przypadku sepsy śmiertelność jest bardzo duŜa – w nie leczonej
sepsie wynosi prawie 100%!
Szanse na pełne wyleczenie są tym większe, im wcześniej sepsa
zostanie rozpoznana i im wcześniej zostanie rozpoczęte leczenie!
CZY ISTNIEJE SZCZEPIONKA PRZECIWKO SEPSIE?
Niestety nie. Opracowanie szczepionki nie jest moŜliwe z uwagi na
róŜnorodność powodujących sepsę patogenów.
Istnieją natomiast szczepionki przeciwko pojedynczym bakteriom,
które, oprócz innych chorób, mogą teŜ powodować sepsę.
Są to:
- szczepionki przeciwko Haemophilus influenzae - w polskim
kalendarzu szczepień naleŜące do grupy szczepionek zalecanych
(ActHIB, Prohibita, PedvaxHIB, Hiberix, HibTITER)
- szczepionki przeciwko Streptococcus pneumoniae (Neumo 23,
Pneumovax 23, Prevenar,
- szczepionki przeciwko Neisseria meningitidis ( niestety, istnieje 13
typów tej bakterii, istnieją szczepionki przeciwko grupom A i C
(Mengivac), A+C+W135+Y (Menomune), tylko C (Meningitec); nie
ma natomiast skutecznej szczepionki przeciwko typowi B – w
związku z tym nie prowadzi się masowych szczepień przeciwko
meningokokom)
W przypadku stwierdzenia sepsy wywołanej przez Neisseria
meningitidis, Streptococcus pneumoniae lub Haemophilus influenzae
przeprowadza się badania na nosicielstwo oraz profilaktykę
farmakologiczną u członków najbliŜszej rodziny lub innych osób
blisko stykających się z chorym
O potrzebie i rodzaju takiej profilaktyki poinformują członków
rodziny lekarze oddziału przyjmującego pacjenta, lub lekarz
pierwszego kontaktu.
W ostatnich dniach lekarze Oddziału Pediatrycznego są wręcz
zasypywani pytaniami dotyczącymi rzekomego wybuchu epidemii
sepsy wśród młodzieŜy Zakopanego.
Pragniemy Państwa poinformować, Ŝe jak dotąd ilość przypadków tej
choroby nie róŜni się od ilości zachorowań w poprzednich latach,
3
oraz, Ŝe jak dotąd, wszyscy pacjenci z rozpoznana u nas sepsą zostali
z powodzeniem i bez powikłań wyleczeni.
Pragniemy podkreślić, Ŝe w przypadku sepsy kluczową sprawą jest
JAK NAJSZYBSZE, po rozpoznaniu klinicznym, WDROśENIE
LECZENIA , bez straty czasu na oczekiwanie na wyniki badań
laboratoryjnych lub przewoŜenie chorych do innych ośrodków.
Dlatego prosimy o kontaktowanie się ze swoim lekarzem w razie
zaobserwowania wyŜej wymienionych alarmujących objawów.
dr n. med. Anna Hartman-Ksycińska
Ordynator Oddziału Pediatryczno-Noworodkowego
4