Spadają fińskie nakłady na badania

Spadają fińskie nakłady na badania
Fińskie wydatki na badania i rozwój (R&D) spadły w 2012 roku od poziomu 3,6% PKB.
W zeszłym roku fiński sektor prywatny i publiczny wydały na R&D łącznie około 7,1 mld EUR,
czyli o około 70 mln EUR mniej niż w roku 2011. Różnica ta zdecydowała o tym, że Finlandia
straciła drugie miejsce na świecie w rankingu państw o największych wydatkach na R&D
i obecnie plasuje się na trzecim miejscu, za Izraelem i Koreą Południową.
Firmy wydają najwięcej
Sektor prywatny jest odpowiedzialny za zdecydowaną większość inwestycji R&D w Finlandii.
Wydatki przedsiębiorstw to około 70% krajowych nakładów na takie badania, co jest najlepszym
wynikiem wśród wszystkich krajów nordyckich. W roku 2008 wydatki brutto sektora
biznesowego wynosiły 5,1 mld EUR, a w zeszłym roku spadły do poziomu 4,9 mld EUR.
Nokia jest dziesiątym największym inwestorem na świecie i przeznacza na badania
ponad 6 mld EUR. Jednak tylko ułamek tych funduszy jest realizowany w Finlandii.
W
ciągu
ostatnich
czterech
lat
inwestycje
R&D
sektora
prywatnego
utrzymywały się na relatywnie stałym poziomie i wynosiły około 700 mln EUR rocznie. Mimo
to nakłady uczelni wyższych wzrosły od roku 2008 o 25% i w zeszłym roku wynosiły 1,5 mld
EUR.
Jeżeli chodzi o dofinansowanie publiczne, to uniwersytety otrzymują 29% funduszy na R&D,
podczas gdy 27,5% środków trafia do Centrum Rozwijania Technologii i Innowacji Tekes.
Odpowiedzialna za finansowanie badań naukowych Academy of Finland oraz państwowe
instytuty badawcze otrzymują odpowiednio 16 oraz 15,2%.
Priorytetem innowacje
W 1991 Finlandia wydawała na badania i rozwój zaledwie 2% swojego PKB, dużo mniej
niż sąsiednia Szwecja, której wydatki R&D wynosiły 2,6% PKB. Ale dzięki wzrostowi fińskiej
gospodarki, zwłaszcza w sektorze technologii komórkowej, a także zwiększeniu dotacji
rządowych, Finlandia dogoniła Szwecję w 2007 i niedługo potem zostawiła ją w tyle.
Finlandia położyła duży nacisk na innowacje. Niezdolna do globalnego konkurowania w wielu
sektorach z powodu wysokich kosztów pracy, Finlandia postanowiła się skupić na wysokich
technologiach, sektorze, w którym państwa wysoko rozwinięte mogą odnosić sukcesy i który
wymaga znaczących nakładów na R&D.
Dziś w Finlandii zatrudnionych jest 80 000 tysięcy badaczy, z których ponad połowa pracuje
w sektorze prywatnym. Około 10 000 z nich jest zatrudnionych w sektorze publicznym,
a 30 000 osób pracuje na wyższych uczelniach.
Cięcia budżetowe w 2013
Długoterminowy program fińskiego rządu dotyczący badań i rozwoju jest dosyć optymistyczny.
Podczas gdy celem przyjętym przez UE jest, by każde państwo przeznaczało przynajmniej 3%
swojego PKB na badania R&D, to Finlandia planuje podnieść swoje finansowanie do 4%, czyli
poziomu, którym obecnie może pochwalić się jedynie Izrael. Kolejnym celem jest zwiększenie
wydatków publicznych na badania do 1,2% PKB, co niemalże zostało osiągnięte w roku 2012.
Udało się natomiast zrealizować cel zakładający, że dofinansowanie z sektora publicznego ma
wynosić co najmniej 66,6% całości nakładów na R&D.
Mimo obciążeń, które spadły na budżet w związku z kryzysem finansowym, rząd fiński
jest bliski realizacji swojego długoterminowego planu w zakresie inwestycji R&D. Wytyczne
w zakresie polityki dotyczącej badań i rozwoju na lata 2011-2015 (Research and Innovation
Policy Guidelines) zakładały, że w roku 2012 fiński rząd przeznaczy na działalność R&D 2,175
mld EUR i niewiele brakowało, żeby cen ten został osiągnięty.
Na rok 2013 fiński rząd przewidział cięcia budżetowe wynoszące 53 mln EUR, więc nakłady
na badania i rozwój wyniosą nieco ponad 2 mld EUR. Budżet Tekes skurczy się o 17 mln EUR,
a Ministerstwo Obrony będzie miało do dyspozycji 15 mln EUR mniej. Niemniej jednak poziom
finansowania pozabudżetowego powinien wzrosnąć do 300 mln EUR, a ponadto Finlandia liczy,
że otrzyma od Unii Europejskiej dodatkowe 52 mln EUR na R&D.
Tabela: Wydatki na R&D w wybranych krajach, jako % PKB
Miejsce
1
2
3
4
8
9
22
25
31
35
Kraj
Izrael
Korea Płd.
Finlandia
Szwecja
USA
Niemcy
W.Brytania
Estonia
Rosja
Polska
% PKB
4,4
3,7
3,6
3,4
2,9
2,8
1,7
1,6
1,2
0,7
Źródło: Helsinki Times, 06 – 12.06.2013
Tłumaczenie: Paweł Błaszczyk, WPHI Helsinki