PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

AKADEMIA MEDYCZNA W WARSZAWIE
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
DLA STUDENTÓW III ROKU
I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO
Rok akad. 2006/2007
Opracowanie edytorskie: Oficyna Wydawnicza Akademii Medycznej w Warszawie
Wydrukowano w Oficynie Wydawniczej Akademii Medycznej w Warszawie
Zam. 226/2006
nakład 330 egz.
tel. (022) 572 03 27
e– mail: [email protected]
SPIS TREŚCI
1.
WŁADZE UCZELNI
3
2.
PATOMORFOLOGIA
7
3.
CHOROBY WEWNĘTRZNE
9
4.
PATOFIZJOLOGIA
11
5.
MIKROBIOLOGIA
13
6.
FARMAKOLOGIA I TOKSYKOLOGIA
15
7.
BIOLOGIA MEDYCZNA
17
8.
PROPEDEUTYKA ONKOLOGII
20
9.
PSYCHOLOGIA LEKARSKA
21
10. HISTORIA MEDYCYNY
23
11. ETYKA W MEDYCYNIE
24
12. PEDIATRIA
25
13. GENETYKA
27
14. PLAN STUDIÓW
28
WŁADZE AKADEMII MEDYCZNEJ W WARSZAWIE
REKTOR – prof. dr hab. LESZEK PĄCZEK
PROREKTOR ds. DYDAKTYCZNO–WYCHOWAWCZYCH
– prof. dr hab. PIOTR ZABOROWSKI
PROREKTOR ds. NAUKI I WSPÓŁPRACY Z ZAGRANICĄ
– prof. dr hab. RYSZARDA CHAZAN
PROREKTOR ds. KLINICZNYCH I INWESTYCJI
– prof. dr hab. WIESŁAW GLIŃSKI
PROREKTOR ds. KADRY NAUKOWEJ –
prof. dr hab. JERZY STELMACHÓW
DZIEKAN I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO –
prof. dr hab. MAREK KRAWCZYK
Prodziekan ds. I/II r. – prof. nadzw. dr hab. MAREK KULUS
Prodziekan ds. III/IV r. – prof. dr hab. KAZIMIERZ WARDYN
Prodziekan ds. V/VI r. – prof. dr hab. IRENEUSZ W. KRASNODĘBSKI
Prodziekan ds. przewodów doktorskich –
prof. nadzw. dr hab. ANNA KAMIŃSKA
Prodziekan ds. studiów doktoranckich – prof. dr hab. PIOTR PRUSZCZYK
Prodziekan ds. Oddziału Stomatologicznego –
prof. dr hab. RENATA GÓRSKA
Pełnomocnik Dziekana ds. nauczania Elektroradiologii –
prof. dr hab. MAREK GOŁĘBIOWSKI
Pełnomocnik Dziekana ds. nauczania Higieny Stomatologicznej
dr hab. Sylwia Słotwińska
Pełnomocnik Dziekana ds. nauczania Technik Dentystycznych
dr hab. Leopold Wagner
Przewodniczący Rady Pedagogicznej III r. –
dr Małgorzata Kubicka–Pertkiewicz
Kierownik dziekanatu – p. Grażyna Wyglądacz tel. (022) 572 02 08
fax (022) 572 02 66 pok. 208
SEKRETARIAT I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO
Sprawy studenckie III r. studiów p. Barbara Pszczółkowska, pok. 210, codziennie
w godz. 1030–1500 tel. (022) 5720 260, fax: (022) 5720 266
SEKCJA SPRAW BYTOWYCH STUDENTÓW tel. (022) 572 08 14, 572 08 15
WŁADZE UCZELNI urzędują na ul. Żwirki i Wigury 61
Przychodnia dla studentów AM: ul. Oczki 6, tel. (022) 502 12 27
RAMOWY PROGRAM PRAKTYK DLA STUDENTÓW III ROKU
WYDZIAŁU LEKARSKIEGO
Po III roku obowiązuje studentów 4 tygodniowa praktyka /20 dni roboczych – 140 godzin/
w Klinice lub Oddziale Chorób Wewnętrznych.
W czasie praktyki student obowiązany jest odbyć 2 całodobowe dyżury.
Kierownik Kliniki /Ordynator Oddziału/ lub wyznaczony przez niego opiekun ustala szczegółowy
zakres obowiązków i harmonogram praktyki oraz sprawuje kontrolę nad pracą studenta.
Opiekunem praktyki studenckiej winien być lekarz o odpowiednim przygotowaniu zawodowym
i ogólnym.
Nieobecność studenta w pracy może być usprawiedliwiona jedynie formalnym zwolnieniem
lekarskim. Choroba dłuższa niż 1 tydzień powoduje konieczność przedłużenia praktyki o odpowiedni
okres czasu.
Odbycie praktyki potwierdza opiekun, a praktykę zalicza Kierownik Kliniki lub Ordynator
Oddziału.
Celem praktyki jest:
1/ Uzupełnienie wiadomości o organizację Oddziału Wewnętrznego/Kliniki/i powiązaniu
organizacyjnym Oddziału/Kliniki/z lecznictwem otwartym.
2/ Doskonalenie umiejętności badania fizycznego.
3/ Zapoznanie się z zasadami udzielania pierwszej pomocy/reanimacja/.
4/ Pogłębianie umiejętności rozpoznania i różnicowania podstawowych jednostek chorobowych
ze szczególnym uwzględnieniem przypadków ostrych.
5/ Poznanie właściwej interpretacji wyników badań pracownianych, radiologicznych
i patomorfologicznych.
6/ Udział w wizytach lekarskich.
7/ Wykonywanie przez studentów zabiegów stosowanych w codziennej praktyce lekarskiej/
wstrzyknięcia dożylne, podłączanie kroplówek, cewnikowanie itp./.
8/ Pobieranie przez studentów materiału do badań diagnostycznych.
Skład Osobowy Zarządu Wydziałowego Samorządu Studentów
I Wydziału Lekarskiego
1. Aleksandra Pawłowska – przewodniczący
Studentka IV roku
tel: 0 503 012 750
2. Bartosz Buchcic – Wiceprzewodniczący
Student IV roku
tel. 0 509 959 083
3. Maciej Krasnodębski – sekretarz
Student IV roku
tel. 0 606 496 970
4. Marta Litwińska – członek
Studentka I roku
tel. 0 604 550 162
5. Andrzej Pyc – członek
Student I roku
tel. 0 509 318 219
Podział roku akademickiego 2006/07
SEMESTR ZIMOWY
od dnia
do dnia
25.09.2006
18.12.2006
02.01.2007
22.01.2007
29.01.2007
05.02.2007
17.12.2006
31.12.2006
21.01.2007
28.01.2007
04.02.2007
11.02.2007
okres zajęć dydaktycznych
wakacje zimowe
okres zajęć dydaktycznych
sesja egzaminacyjna zimowa
przerwa semestralna
sesja poprawkowa
SEMESTR LETNI
od dnia
12.02.2007
10.04.2007
16.04.2007
04.06.2007
03.09.2007
do dnia
07.04.2007
15.04.2007
03.06.2007
30.06.2007
09.09.2007
okres zajęć dydaktycznych
wakacje wiosenne
okres zajęć dydaktycznych
sesja egzaminacyjna letnia
sesja poprawkowa
PATOMORFOLOGIA
Zakład Anatomii Patologicznej centrum Biostruktury AM
02–004 Warszawa, ul. Chałubińskiego 5 tel./fax (022) 629 98 92
W skład Zakładu wchodzą:
1. Zakład Anatomii Patologicznej AM, ul. Chałubińskiego 5
2. Zakład Anatomii Patologicznej, CSK, ul. Pawińskiego 7, tel. (022) 822 70 53
3. Zakład Patomorfologii Wieku Rozwojowego, PSK–4, ul. Marszałkowska 24,
tel. (022) 629 10 40
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. med. Aleksander Wasiutyński
Kierownik Zespołu Dydaktycznego: prof. dr hab. Aleksander Wasiutyński
Odpowiedzialna za dydaktykę: dr med. Małgorzata Kubicka–Pertkiewicz
Godziny przyjęć w sprawach studenckich – codziennie w godz. 1300–1400, najlepiej po uzgodnieniu
z sekretariatem.
Wymiar godzin: 210 (w tym wykłady – 60, seminaria 30, ćwiczenia sekcyjne – 120)
Wykłady – odbywają się w sali im. Paszkiewicza Anatomicum, ul. Chałubińskiego 5
w semestrze V – w poniedziałki godz. 1100 – 1230
w semestrze VI – w poniedziałki godz. 1145 – 1315
Ćwiczenia i seminaria trwają 4 tygodnie w ciągu roku. Dotyczą patologii wieku dorosłego oraz
wieku rozwojowego.
Zajęcia z zakresu patologii wieku dorosłego odbywają się w Zakładzie Anatomii Patologicznej na
ul. Pawińskiego 7, w godz. 800– 1015 w blokach 3–tygodniowych/tj. 45 godzin w tym: 15 godz.
seminariów i 30 godz. ćwiczeń sekcyjnych/.
Ćwiczenia i seminaria dotyczące patologii wieku rozwojowego odbywają się w Zakładzie
Patomorfologii Wieku Rozwojowego w PSK–4, ul. Marszałkowska 24 przez 1 tydzień/w tym 5
godz. seminariów i 10 godz. ćwiczeń sekcyjnych/.
Ćwiczenia histopatologiczne – odbywają się w salach mikroskopowych Collegium Anatomicum
w wymiarze 3 godz. lekcyjnych tygodniowo (90 godz. w ciągu całego roku) w poniedziałek i środę
– według planu podanego przez Dziekanat dla danej grupy.
PROGRAM NAUCZANIA
Patomorfologia ogólna:
zaburzenia w krążeniu, zmiany wsteczne, przerosty, guzy nienowotworowe, nowotwory,
zapalenia.
Patomorfologia narządowa:
Układ krążenia, układ oddychania, układ pokarmowy, układ moczowy, układ płciowy, układ
dokrewny, układ krwiotwórczy, układ odpornościowy, układ nerwowy.
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
1. Wykłady – dotyczą tematyki podanej wyżej.
2. Ćwiczenia sekcyjne – składają się z seminariów/na tematy podane wcześniej/oraz z badań
autopsyjnych.
3. Ćwiczenia histopatologiczne – składają się z omówienia/wraz z przezroczami/materiału
ćwiczeniowego, oglądania preparatów pod opieką asystenta i narysowania podstawowego
schematu danej zmiany.
7
ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA
Obecność na wszystkich zajęciach jest obowiązkowa. Po każdym dziale patomorfologii
obowiązuje zdanie kolokwium z oceną.
Po VI semestrze, w sesji letniej, przeprowadzany jest egzamin TESTOWY obowiązujący
wszystkich studentów.
Szczegółowy sposób prowadzenia zajęć i tryb ich odrabiania przedstawiony jest w regulaminie
dla studentów III roku obowiązującym w Zakładzie Anatomii Patologicznej, udostępnionym
w gablotach informacyjnych Zakładu.
LITERATURA OBOWIĄZKOWA I ZALECANA
1. Groniowski J., Kruś S. (red.): Podstawy patomorfologii. PZWL, Warszawa, 1991.
2. Kruś S., Skrzypek–Fakhoury E. (red.): Patomorfologia kliniczna, PZWL, Warszawa, 1996.
3. Kruś S. (red)– Anatomia Patologiczna PZWL, Warszawa 2001.
4. Kruś S., Skrzypek, Fakhoury E. (red.): Patomorfologia kliniczna, PZWL, Warszawa, 2005.
5. Stevens A. Lowe J. – Patologia Wydawnictwo Czelej, Lublin 2004.
6. Robbins S. –Robbins Patologi, Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner Wrocław 2005.
7. Stachura J. Domagała W. – Patologia t. I – III Polska Akademia Umiejętności Kraków 2005.
.
STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE
Przy Zakładzie działa Studenckie Koło Naukowe. Studenci uczestniczą w pracach naukowych
Zakładu i realizują tematy własne.
8
CHOROBY WEWNĘTRZNE
Prowadzenie zajęć koordynuje Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych
i Endokrynologii AM; SP CSK ul. Banacha 1a, 02–097 Warszawa tel: (022) 599 29 75,
(022) 822 35 13 fax. (022) 599 19 75 e–mail: [email protected]
Kierownik Katedry i Kliniki: prof. nadzw. dr hab. Ewa Bar–Andziak
Godziny przyjęć w sprawach studenckich: poniedziałek g. 1300–1400
Odpowiedzialni za dydaktykę: lek. Arkadiusz Krakowiecki (022) 599 25 83
lek. Bartłomiej Ziółkowski (022) 599 28 33
Ćwiczenia z chorób wewnętrznych odbywają się codziennie od poniedziałku do piątku,
w wyznaczonym dla danej grupy siedmiotygodniowym okresie zajęć.
Seminaria prowadzone są zgodnie z podaną poniżej tematyką, w salach seminaryjnych
poszczególnych Katedr i Klinik Chorób Wewnętrznych
W chwili rozpoczęcia ćwiczeń student otrzymuje Kartę Zaliczeniową, która obejmuje zaliczenia
ćwiczeń z chorób wewnętrznych na III, IV i V roku.
Średnia 4, 7 uzyskana ze wszystkich zajęć, zwalnia studenta z egzaminu testowego po V roku
i pozwala na przystąpienie do egzaminu teoretycznego w terminie zerowym.
Organizacja zajęć:
g. 730 – 900 – Seminarium
g. 900 – 1030 – Zajęcia w klinice
Studenci zobowiązani są posiadać: fartuch lekarski, stetoskop oraz plakietkę studenta. Pożądane
jest także obuwie do zmiany.
PROGRAM NAUCZANIA
Program nauczania obejmuje diagnostykę kliniczną. W pierwszych tygodniach zajęć studenci
nauczą się badania podmiotowego i przedmiotowego. W dalszych tygodniach zajęcia obejmować
będą naukę diagnostyki różnicowej oraz planowania i interpretacji wyników badań dodatkowych.
Studentów obowiązuje sporządzenie historii choroby.
TEMATY SEMINARIÓW
1. Charakterystyka i ocena objawów ogólnych.
2. Wywiad z zakresu układu krążenia.
3. Wywiad z zakresu układu oddechowego.
4. Wywiad z zakresu układu pokarmowego.
5. Wywiad z zakresu układu krwiotwórczego.
6. Wywiad u chorych z nadczynnością gruczołów dokrewnych.
7. Wywiad u chorych z niedoczynnością gruczołów dokrewnych.
8. Wywiad z zakresu układu moczowego.
9. Wywiad z zakresu układu ruchu.
10. Ogólne zasady badania przedmiotowego: oglądanie, obmacywanie, opukiwanie, osłuchiwanie.
11. Badanie głowy i szyi.
12. Badanie klatki piersiowej: ocena serca i dużych naczyń.
13. Badanie obwodowego układu naczyniowego.
14. Badanie klatki piersiowej: ocena narządu oddechowego.
15. Badanie brzucha.
16. Najbardziej charakterystyczne odchylenia od stanu prawidłowego w badaniu przedmiotowym
u chorych z nadczynnością gruczołów dokrewnych.
17. Najbardziej charakterystyczne odchylenia od stanu prawidłowego w badaniu przedmiotowym
u chorych z niedoczynnością gruczołów dokrewnych.
18. Badanie narządu moczowego.
19. Podstawy elektrokardiografii.
20. Interpretacja podstawowych badań krwi i badania ogólnego moczu.
21. Wybrane zagadnienia diagnostyczne w chorobach układu krążenia.
9
Część I
22. Wybrane zagadnienia diagnostyczne w chorobach układu krążenia.
Część II
23. Diagnostyka ostrych zespołów wieńcowych.
24. Diagnostyka niewydolności serca.
25. Diagnostyka różnicowa objawów podmiotowych w schorzeniach układu oddechowego.
26. Diagnostyka różnicowa objawów przedmiotowych w schorzeniach układu oddechowego.
27. Wybrane zagadnienia diagnostyczne w chorobach układu oddechowego.
28. Badania diagnostyczne w gastroenterologii.
29. Diagnostyka chorób wątroby i dróg żółciowych.
30. Diagnostyka ostrych stanów w gastroenterologii.
31. Diagnostyka chorób układu krwiotwórczego – część I
32. Diagnostyka chorób układu krwiotwórczego – część II
33. Diagnostyka chorób układu moczowego.
34. Diagnostyka chorób narządu ruchu i tkanki łącznej.
35. Wczesna diagnostyka nowotworów.
Program nauczania przewiduje aktywny udział studentów w zajęciach seminaryjnych, np.:
prezentacje chorych ilustrujących tematykę wykładu. Studenci są zobowiązani do uczestniczenia
w „kominkach” radiologicznych pod warunkiem, że odbywają się one w czasie trwania ćwiczeń.
Szczegółowy rozkład zajęć jest umieszczony na tablicy ogłoszeń w każdej z poszczególnych
klinik oraz na tablicy ogłoszeń dla studentów na parterze w budynku D SP CSK przy ul. Banacha
1a.
ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW
Warunkiem zaliczenia zajęć z chorób wewnętrznych jest obecność na wszystkich ćwiczeniach.
Pojedynczą nieobecność należy odrobić w formie uzgodnionej z asystentem prowadzącym zajęcia
lub z adiunktem kliniki odpowiedzialnym za dydaktykę. Nieobecność dłuższa niż 5 dni powoduje
nie zaliczenia zajęć i konieczność odrobienia całego bloku w innym terminie.
W ostatnim dniu odbywanych ćwiczeń studenci przystępują do testu zaliczeniowego, którego
tematyka jest ściśle związana z zagadnieniami prezentowanymi podczas seminariów. Nie zaliczenie
testu powoduje konieczność zdawania ustnego sprawdzianu poprawkowego.
LITERATURA OBOWIĄZKOWA
1. J. Tatoń, A. Czech: Diagnostyka internistyczna, wyd. II, PZWL 1998
2. W. Januszewicz, F. Kokot (red.): Interna, PZWL wyd. I, 2002
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
1. Franciszek Kokot.: Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych PZWL, wyd. II 1998 r.
2. Gerd Herold: Medycyna wewnętrzna. Repetytorium dla studentów i lekarzy. PZWL
wyd. II 2000 r.
STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE
Przy wszystkich Katedrach i Klinikach Chorób Wewnętrznych działają Studenckie Koła Naukowe.
Problematyka działalności kół jest związana z tematami naukowymi realizowanymi przez poszczególne
kliniki.
10
PATOFIZJOLOGIA
Katedra i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej AM
ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00–927 Warszawa, tel. (022) 826 45 85, 826 81 41
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Sławomir Maśliński
Odpowiedzialna za dydaktykę: dr Anna Witanowska
Godziny przyjęć w sprawach studenckich: wtorek 1200 – 1400
Roczny wymiar zajęć wynosi 90 godzin/w tym wykłady 30, seminaria 25, ćwiczenia 35 godz/.
Wykłady odbywają się w czwartki w godz.: 10 50 – 12 20 w sali wykładowej Kliniki Ortopedycznej
AM, ul. Lindleya 4.
Ćwiczenia i seminaria odbywają się w salach ćwiczeniowych Zakładu, ul. Krakowskie
Przedmieście 26/28.
PROGRAM NAUCZANIA
Celem nauczania patofizjologii jest poznanie zmian czynnościowych w chorobie, zmian
prowadzących do choroby i wynikających z choroby. Patofizjologia różni się w istotny sposób
od fizjologii, której przedmiotem jest czynność prawidłowa organizmu. Różni się od anatomii
patologicznej, która rozpatruje aspekt morfologiczny zmian chorobowych. Różni się od chemii
fizjologicznej, która rozpatruje przemiany biochemiczne zdrowego organizmu. Patofizjologia
jest gramatyką nauk lekarskich, jest dziedziną podstawową, która integruje nauki fizjologiczne
z naukami klinicznymi i przygotowuje studenta do zrozumienia wiedzy klinicznej.
Programem nauczania objęte są następujące zagadnienia:
Patologia ogólna
Nozologia, genetyka, zaburzenia przemiany materii, działanie czynników środowiskowych, rytmy
biologiczne, starzenie się ustroju.
Patofizjologia szczegółowa
1. Choroby serca i naczyń krwionośnych – niewydolność krążenia, obrzęk płuc, wady serca,
choroba niedokrwienna serca, zawał mięśnia sercowego, zaburzenia rytmu, zespół płucno–
sercowy, nadciśnienie tętnicze, wstrząs oligowolemiczny, wpływ Jonów Na+, K+, Ca+2 na
czynność mięśnia sercowego, patofizjologia obrzęków.
2. Choroby układu oddechowego – niewydolność oddechowa, przyczyny zaburzeń wentylacji,
dyfuzji i perfuzji płuc, etiopatogeneza chorób obturacyjnych i restrykcyjnych płuc.
3. Choroby układu trawiennego – choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, patofizjologia
wątroby/podział, przyczyny, patogeneza/.
4. Choroby układu krwiotwórczego – podział, patogeneza i objawy niedokrwistości,
nadkrwistość, zmiany odczynowe w układzie białokrwinkowym, białaczki ostre i przewlekła
białaczka szpikowa.
5. Choroby narządu moczowego – podstawowe pojęcia z zakresu patofizjologii nerek
(niewydolność kłębka, cewek, zachwianie równowagi kłębkowo–cewkowej), przewlekła
niewydolność nerek).
6. Choroby alergiczne – patogeneza wczesnych odczynów alergicznych, patogeneza i objawy
wybranych jednostek chorobowych z zakresu alergii typu wczesnego.
7. Zaburzenia hormonalne – zaburzenia podstawowych funkcji układu dokrewnego, zaburzenia
hormonalne osi podwzgórze – przysadka – nadnercza, zaburzenia czynności tarczycy –
nadczynność, niedoczynność, zapalenia.
8. Patofizjologia układu rozrodczego – zaburzenia różnicowania płci i rozwoju narządów
płciowych, zaburzenia dojrzewania płciowego, zaburzenia psychoseksualne u kobiet
i u mężczyzn, patogeneza impotencji i oziębłości płciowej.
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Ćwiczenia i seminaria odbywają się w godz.: 800 – 1030 przez dwa cykle po dwa tygodnie
w semestrze V.
11
Obowiązuje przygotowanie się do zajęć w zakresie zaplanowanej tematyki. Szczegółowy zakres
wiadomości wymaganych na poszczególnych ćwiczeniach i seminariach jest podawany na tablicy
informacyjnej Zakładu. Obecność na wszystkich zajęciach jest obowiązkowa. Ćwiczenia czy
seminaria opuszczone z powodu choroby, usprawiedliwione zwolnieniem lekarskim, należy odrobić
z inna grupą w najbliższym możliwym terminie, po uzgodnieniu z asystentem prowadzącym.
ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA
Zaliczenie ćwiczeń odbywa się w formie kolokwium zaliczeniowego z oceną. Do kolokwium
mogą przystąpić osoby, które były obecne na wszystkich ćwiczeniach.
Egzamin testowy z przedmiotu przeprowadzany jest w zimowej sesji egzaminacyjnej. Osoby,
które z kolokwium zaliczeniowego otrzymają ocenę 4, 5/ponad dobrze/i powyżej, mogą zdawać
egzamin w terminie zerowym.
LITERATURA OBOWIĄZKOWA
S. W. Maśliński, J. Ryżewski Patofizjologia PZWL 2002
STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE
Opiekun Koła: dr hab. D. Szukiewicz
Członkowie Koła uczestniczą w bieżących pracach naukowych Zakładu, realizują własne tematy
oraz uczestniczą w zebraniach naukowych własnych i Zakładu.
12
MIKROBIOLOGIA
Katedra i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej AM
ul Chałubińskiego 5, 02–004 Warszawa, tel. (022) 628 10 41 w.31, (022) 628 27 39, 622 00 28
Kierownik Katedry i Zakładu: prof. dr hab. Mirosław Łuczak
Odpowiedzialna za dydaktykę: prof. dr hab. Grażyna Młynarczyk
Godziny przyjęć w sprawach studenckich: poniedziałek 1200–1500
Wymiar zajęć: 115 godzin (w tym 20 godz. wykładów, 90 godz. ćwiczeń i 5 godz. seminariów).
Zajęcia odbywają się w V i VI semestrze.
Wykłady – poniedziałek – V semestr, 1100–1145, VI semestr, 1100–1145, w sali im L. Paszkiewicza
w Collegium Anatomicum.
Zajęcia praktyczne: wtorki i środy w godz. 1215–1445, i 1500–1730, w sali im. E. Mikulaszka w Katedrze
i Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej.
PROGRAM NAUCZANIA
Zasady klasyfikacji drobnoustrojów patogennych dla człowieka, etiologia zakażeń, relacje
gospodarz–drobnoustrój, patogeneza zakażeń, możliwe następstwa zakażenia drobnoustrojami,
mechanizmy obronne makroorganizmu (nieswoiste i swoiste), epidemiologia i profilaktyka chorób
wywoływanych przez drobnoustroje, leki przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze,
racjonalna chemioterapia, szczególnie niebezpieczne i nawracające zakażenia, choroby odzwierzęce,
bioterroryzm, zakażenia szpitalne, szczepy alarmowe.
Tematyka ćwiczeń
Zasady pracy w laboratorium mikrobiologicznym; praca w warunkach jałowych, umiejętność
obchodzenia się z materiałem zakaźnym. Sterylizacja i dezynfekcja. Morfologia, fizjologia oraz
taksonomia drobnoustojów chorobotwórczych (bakterie, grzyby, wirusy), mechanizmy patogenezy.
Podstawowe metody diagnostyki mikrobiologicznej: wykrywanie i rozpoznawanie drobnoustrojów,
diagnostyka serologiczna. Zasady pobierania i przesyłania materiałów do badań mikrobiologicznych
oraz wypisywanie prawidłowych skierowań. Tok badania najczęściej spotykanych materiałów
diagnostycznych, takich jak: krew, mocz, ropa, wymazy z miejsca operowanego, materiały
pochodzące z układu oddechowego, płyn mózgowo–rdzeniowy, kał. Etiologia najczęściej
spotykanych zakażeń. Badanie wrażliwości bakterii na leki, metody ilościowe i jakościowe oraz
testy dodatkowe. Podstawy diagnostyki zakażeń wirusowych. Metody hodowli wirusów oraz tzw.
„szybkie” metody wykrywania wirusów. Metody molekularne w diagnostyce mikrobiologicznej
oraz epidemiologii. Zakażenia szpitalne.
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Ćwiczenia mają charakter zajęć praktycznych. Szczegółowy program jest wywieszany na tablicy
ogłoszeń Katedry dwa tygodnie przed planowanymi zajęciami. Studentów obowiązuje teoretyczne
przygotowanie się do każdego ćwiczenia, co jest sprawdzane ustnie lub w formie kartkówek. Student
obowiązany jest mieć zeszyt, w którym będzie sporządzał protokóły z ćwiczeń podlegające zaliczeniu
przez asystenta. Obecność na wszystkich zajęciach (ćwiczenia, seminaria) jest obowiązkowa.
Ćwiczenia opuszczone (usprawiedliwione zwolnieniem lekarskim) należy odrobić z inną grupą po
uzgodnieniu z asystentem prowadzącym zajęcia. Na ćwiczeniach studenci pracują z materiałem
zakaźnym, należy zatem bezwzględnie przestrzegać przepisów dotyczących pracy w laboratorium:
okrycia zewnętrzne pozostawione w szatni, przed przystąpieniem do zajęć włożyć fartuch ochronny
(na pierwsze zajęcia należy przynieść własny fartuch, który będzie przez cały cykl ćwiczeniowy
używany tylko w Katedrze i Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej). Ponieważ studenci pracują
przy palnikach gazowych długie włosy powinny być spięte lub zabezpieczone chusteczką. Po
zakończonych ćwiczeniach obowiązkowo umyć ręce. Torebki i teczki należy umieszczać w miejscu
wskazanym przez asystenta. W przypadku rozlania materiału badanego, stłuczenia probówki itp.
należy natychmiast zawiadomić asystenta. W sali ćwiczeń nie wolno jeść ani pić.
13
ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA
Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest: obecność na wszystkich zajęciach, zaliczenie wszystkich
ćwiczeń w zeszycie protokołów, zaliczenie obowiązujących sprawdzianów i kolokwiów (terminy
zaliczeń zostaną podane w oddzielnych ogłoszeniach). Egzamin pisemny odbywa się w sesji
egzaminacyjnej VI semestru studiów.
LITERATURA OBOWIĄZKOWA
1. Zaręba M.L., Borowski J.: Mikrobiologia Lekarska. Podręcznik dla studentów medycyny,
PZWL, Warszawa, 2004.
2. Collier L., Oxford J. Wirusologia, Podręcznik dla studentów medycyny, stomatologii
i mikrobiologii PZWL, Warszawa, 2004
3. Wybrane zagadnienia z mikrobiologii jamy ustnej (red: Łuczak M., Swoboda – Kopeć E.) Wyd.
Czelej, Lublin 2004.
STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE
Opiekun Koła: dr Andrzej Młynarczyk
Członkowie Koła biorą udział wn pracach naukowych z zakresu bakteriologii i wirusologii
prowadzonych w Katedrze i Zakładzie.
14
FARMAKOLOGIA I TOKSYKOLOGIA
KATEDRA I ZAKŁAD FARMAKOLOGII DOŚWIADCZALNEJ I KLINICZNEJ AM
ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00–927 Warszawa, tel/fax (22) 826 21 16
Kierownik Katedry: prof. dr hab. med. Andrzej Członkowski
Odpowiedzialne za dydaktykę: dr med. Iwona Korzeniewska –Rybicka,
dr med. Sylwia Gajewska–Meszaros
Przyjęcia w sprawach studenckich: sekretariat godz. 1000 – 1400, tel/fax. (22) 826 21 16
Roczny wymiar zajęć dydaktycznych wynosi 45 godzin: 15 godzin – wykłady,
30 godzin – ćwiczenia.
Zajęcia prowadzone są w semestrze VI.
Wykłady (1 godz. tygodniowo) prowadzone są w czwartki w godz. 1100 – 1200 w sali wykładowej
Kliniki Ortopedycznej, ul Lindleya 4
Ćwiczenia (2 godziny tygodniowo) odbywają się w Zakładzie Farmakologii, ul. Krakowskie
Przedmieście 26/28
PROGRAM NAUCZANIA
Celem nauczania farmakologii i toksykologii jest zapoznanie studentów z zasadami racjonalnej
farmakoterapii oraz przedstawienie podstawowych korzyści, niebezpieczeństw i trudności
związanych z leczeniem farmakologicznym. Studenci uczeni są także, z jakich źródeł informacji
korzystać w celu aktualizowania wiedzy z zakresu farmakologii oraz jak oceniać publikacje
medyczne pod kątem przedstawionego w nich dowodu medycznego. Po odbyciu półtorarocznego
kursu nauczania farmakologii i toksykologii student powinien znać ogólne pojęcia i zagadnienia
z zakresu farmakodynamiki, farmakokinetyki i farmakoekonomiki, zasady działania leków
oraz posiadać wiadomości na temat podstawowych grup leków stosowanych w lecznictwie.
Wiadomości te obejmują mechanizm działania, efekty kliniczne, kinetykę, podstawowe wskazania,
przeciwwskazania i środki ostrożności, działania niepożądane, przedawkowanie, interakcje i zasady
dawkowania, jak również krytyczną ocenę przydatności leku. Obowiązuje ponadto umiejętność
zapisywania recept na leki gotowe i recepturowe.
Zakres materiału na III roku obejmuje:
farmakologię ogólną (ze szczególnym uwzględnieniem farmakodynamiki i farmakokinetyki),
leki stosowane w wybranych schorzeniach przewodu pokarmowego, leki stosowane w zakażeniach
(bakteryjnych, grzybiczych, wirusowych), leki przeciwpasożytnicze, leki hormonalne i ich
antagoniści.
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Ćwiczenia odbywają się raz w tygodniu według rozkładu umieszczonego na tablicy ogłoszeń
Zakładu, gdzie również podany jest regulamin zajęć i formy zaliczeń. Obecność na ćwiczeniach
jest obowiązkowa. Ćwiczenia opuszczone z usprawiedliwionej przyczyny należy odrobić po
uzgodnieniu z asystentem. Jeśli odrobienie ćwiczeń nie jest możliwe, asystent może zgodzić się na
ustne zaliczenie ćwiczenia, na którym student był nieobecny.
ZASADY I FORMA OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA
Po ukończeniu zajęć z tematyki objętej programem ćwiczeń i wykładów obowiązuje ustne
kolokwium oraz pisemne zaliczenie sprawdzianu z receptury. Student, który nie zaliczy kolokwium
z farmakologii po VI semestrze, musi materiał tego kolokwium zaliczać łącznie z materiałem
nauczania w VIII semestrze, czyli przed egzaminem. Student, który uzyska na trzech kolokwiach
przewidzianych w programie nauczania farmakologii na III i IV roku studiów w pierwszym terminie
co najmniej dwie oceny dobre i jedną ponad dobrą może być zwolniony z obowiązku zdawania
egzaminu i uzyskuje ocenę egzaminacyjną równą średniej z ocen kolokwialnych. Nie wyklucza to
zdawania egzaminu testowego – wtedy student otrzymuje ostatecznie lepszą ocenę.
15
Szczegółowy regulamin dotyczący organizacji zajęć i form zaliczeń, a także plan zajęć i tematy
oraz zakres materiału obowiązujący na kolokwium są wywieszone na tablicy informacyjnej
Zakładu.
ZALECANE PODRĘCZNIKI I BAZY DANYCH FARMAKOLOGICZNYCH:
1.
Farmakologia. Podstawy farmakoterapii (tom 1–2), red. Kostowski W., Herman Z. S., wyd.
3, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2005 (ISBN: 8320033500)
2. Vademecum zatruć, red. Dreisbach R. H., Robertson W. O, Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
1995 (ISBN: 8320018633)
3. Basic and Clinical Pharmacology, red. Katzung B.G., wyd. 9, Appleton and Lange, 2004
(ISBN: 0071410929)
4. Goodman and Gilman‘s the pharmacological basis of therapeutics, red. Brunton L., Lazo
J., Parker K., wyd. 11, Mc–Graw–Hill Professional, 2006 (ISBN: 0071422803)
5. Grahame–Smith D., Aronson J.: Oxford textbook of clinical pharmacology and drug
therapy. Oxford University Press, 2002 (ISBN: 0192632345)
6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2004 r. w sprawie recept lekarskich
(Dz. U. 2004 nr 213 poz. 2164)
7. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych – http://www.urpl.gov.pl
8. British National Formulary (BNF) – www.bnf.org
9. Electronic Medicines Compendium (EMC) – http://emc.medicines.org.uk
10. Micromedex Healthcare Series – Drugdex – baza monografii lekowych dostęna w GBL
STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE
Opiekun: Prof. dr hab. med. Adam Płaźnik
Studenci biorą udział w pracach doświadczalnych prowadzonych w ramach programów naukowych
Zakładu. Opracowują wyniki badań korzystając z technik komputerowych, przygotowują prace do
publikacji, biorą aktywny udział w krajowych i międzynarodowych konferencjach naukowych.
16
BIOLOGIA MEDYCZNA
część II – PARAZYTOLOGIA
Zakład Biologii Ogólnej i Parazytologii AM
ul. Chałubińskiego 5, 02–004 Warszawa, tel. (022) 621 26 07 lub (022) 628 10 41 w. 54
www.ib.amwaw.edu.pl/biologia, e–mail: [email protected]
Kierownik Zakładu: prof. nadzw. dr hab. Barbara Grytner–Zięcina
Godziny przyjęć w sprawach studenckich: wtorek 12 00 – 14 00
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: mgr Julia Dąbrowska
e–mail: [email protected]
Zajęcia odbywają się w V semestrze, w wymiarze 30 godzin i prowadzone są w systemie
zintegrowanego 2–tygodniowego bloku dla każdej grupy (5 godz. wykładów, 10 godz. seminariów,
15 godz. ćwiczeń). Zajęcia odbywają się w Centrum Biostruktury na ul. Chałubińskiego 5, w sali
mikroskopowej nr 1 oraz w sali im. Paszkiewicza, zgodnie z planem podanym dla poszczególnych
grup przez Dziekanat I WL.
PROGRAM NAUCZANIA
Celem zajęć z parazytologii jest wyposażenie przyszłego lekarza w niezbędne wiadomości na
temat biologii i morfofizjologii ważnych medycznie gatunków pasożytów bytujących w tkankach,
narządach oraz układach ludzkiego organizmu. Poznanie podstaw nowoczesnej laboratoryjnej
diagnostyki inwazji pasożytniczych oraz profilaktyki, ma dać przyszłemu lekarzowi przygotowanie
niezbędne do skutecznego leczenia najważniejszych chorób pasożytniczych, występujących u ludzi
w Polsce i na Świecie.
Program nauczania obejmuje: poznanie biologii ponad 60 gatunków pasożytów ważnych
medycznie, ich cykli rozwojowych, dróg i źródeł inwazji; uzyskanie przez studentów informacji na
temat środowiskowych czynników inwazji i dyspersji pasożytów; przekazanie studentom wiedzy
na temat gatunków oportunistycznych, o patogenezie i przebiegu chorób pasożytniczych w stanach
immunosupresji czy defektów immunologicznych oraz epidemiologii inwazji pasożytniczych.
Zwraca się też szczególną uwagę na nowe zagrożenia inwazjami pasożytniczymi, ich przyczyny,
a także na możliwości wykorzystania pasożytów w bioterroryźmie.
Tematy wykładów
1. Ważne medycznie pierwotniaki – pasożyty obligatoryjne i fakultatywne, bytujące w układach
i tkankach człowieka. Patogeneza w chorobach wywoływanych przez Protista. Gatunki
oportunistyczne. Interakcja między patogenami. Profilaktyka.
2. Malarie – najważniejsze choroby pasożytnicze w strefie tropikalnej najczęściej zawlekane do
Polski – podstawy profilaktyki, diagnostyki różnicowej, patogenezy i epidemiologii. Środowisko
jako źródło inwazji pasożytniczych
3. Zarażenia przywrami i tasiemcami: schistosomozy, tasiemczyce wywołane przez formy jelitowe
Cestoda.
4. Najczęstsze i najgroźniejsze helmintozy człowieka w Polsce i na Świecie: formy larwalne
Cestoda i Nematoda – pasożyty tkankowe.
5. Aktualne problemy arachnoentomologii lekarskiej – medyczne i sanitarne znaczenie
stawonogów. Choroby transmisyjne.
Tematy ćwiczeń i seminariów:
1. Pasożytnicze pierwotniaki przewodu pokarmowego i tkanek człowieka (Wiciowce, Pełzaki):
Giardia lamblia, Trypanosoma spp., Leishmania spp., Trichomonas tenax, Entamoeba
histolytica/dispar i E. gingivalis
17
2. A). Pasożytnicze pierwotniaki krwi, innych tkanek i narządów człowieka: Plasmodium vivax
i P. falciparum.
B). Gatunki oportunistyczne: Toxoplasma gondii i Cryptosporidium parvum.
3. A). Przywry układu krwionośnego i pokarmowego człowieka: Schistosoma mansoni, Fasciola
hepatica lub Fasciolopsis buski, Opisthorchis felineus i Dicrocoelium dendriticum.
B). Tasiemce – pasożyty jelitowe człowieka: Taenia solium, T. saginata, Diphyllobothrium
latum, Hymenolepis nana i Dipylidium caninum.
4. Nicienie pasożytujące w układzie pokarmowym człowieka: Ascaris lumbricoides, Enterobius
vermicularis, Trichuris trichiura, Toxocara canis, Ancylostoma duodenale lub Necator
americanus i Anisakis marina.
5. Wybrane zoonozy – epidemiologia i profilaktyka.Wodnopochodne inwazje pasożytniczych
pierwotniaków (Cryptosporidium sp., Mircosporidia sp., Naegleria fowleri, Acathamoeba sp).
6. Tasiemce i nicienie występujące w formie larwalnej u człowieka: Taenia solium, Echinococcus
granulosus, E. multilocularis, Trichinella spiralis i Loa loa.
7. Pasożytnicze owady i ich rola w transmisji chorób: Pediculus humanus capitis, P. humanus
corporis, Phthirus pubis, Trichodectes canis, Ctenocephalides canis, Cimex lectularius,
Triatoma infestans, Rhodnius sp., Anopheles macullipennis i Culex pipiens.
8. A). Pajęczaki – roztocza pasożytnicze i alergogenne i ich rola w transmisji patogenów Ixodes
ricinus, Sarcoptes ssp., Argas reflexus, roztocze z rodzaju Dermatophagoides i Demodex
foliculorum.
B). Pierwotniaki przenoszone przez kleszcze – Babesia microti.
9. Diagnostyka chorób pasożytniczych człowieka.
1.
2.
3.
4.
A). Zagadnienia ogólne:
klasyfikacja metod rozpoznawania chorób pasożytniczych;
wykaz materiałów najczęściej pobieranych do przyżyciowej diagnostyki parazytologicznej;
podstawowe zasady parazytologicznej procedury diagnostycznej;
trudności i błędy diagnostyczne.
B). Formy dorosłe tasiemców i nicieni wykrywane w makroskopowym badaniu kału.
C). Cysty i trofozoity pierwotniaków wykrywane w mikroskopowym badaniu kału i wydzielinie
narządów płciowych.
D). Jaja tasiemców i nicieni wykrywane w mikroskopowym badaniu kału.
10. Praktyczne zaliczenie ćwiczeń.
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Studenci oglądają makroskopowe i mikroskopowe preparaty różnych form rozwojowych
pasożytów. Każdego studenta obowiązuje wstępne przygotowanie się do zajęć oraz posiadanie
zeszytu, w którym wykona rysunki z objaśnieniami dokumentujące przeprowadzone obserwacje,
następnie zaliczane przez asystentów pod koniec każdego ćwiczenia. Wykłady stanowią integralną
część bloku. Ze względu na kontakt z materiałem inwazyjnym na zajęciach należy ściśle
przestrzegać higieny. Obecność na zajęciach jest obowiązkowa. Opuszczone z powodu choroby
zajęcia (wymagane jest zwolnienie lekarskie) należy odrobić z inną grupą, w możliwie najbliższym
terminie, uprzednio uzgodnionym z osobą odpowiedzialną za dydaktykę. Studenci powinni zapoznać
się ze szczegółowymi informacjami dotyczącymi zajęć z parazytologii podawanymi w gablocie
Z–du Biologii Ogólnej i Parazytologii, która znajduje się na parterze Centrum Biostruktury.
ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA
Warunkiem uzyskania zaliczenia z parazytologii jest obecność na wszystkich zajęciach, aktywny
udział w seminariach, zaliczenie części praktycznej i teoretycznej kolokwium pisemnego przed
rozpoczęciem zimowej sesji egzaminacyjnej.
18
LITERATURA OBOWIĄZKOWA
1.
2.
Red. A. Deryło: Parazytologia i akaroentomologia medyczna, PWN, Warszawa, 2002
Red. R. Kadłubowski i A. Kurnatowska: Zarys parazytologii lekarskiej, PZWL, Warszawa,
1999 – wydanie VII
LITERATURA ZALECANA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Red. B. Milewska–Bobula: Toksoplazmoza, Warszawa, 1999
Red. Z. Dziubek: Choroby zakaźne i pasożytnicze, Warszawa, 2003 – wydanie III
Red. E. Lonc: Parazytologia w ochronie środowiska i zdrowia, VOLUMED, Wrocław, 2001
K. Niewiadomska, T. Pojmańska, B. Machnicka, A. Czubaj: Zarys parazytologii ogólnej,
PWN, Warszawa, 2001
W. Peters, H. Grilles: Tropical Medicine and Parasitology, MOSBY–WOLFE, 1995
Galeria preparatów na stronie Zakładu: www.ib.amwaw.edu.pl/biologia
STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE
Opiekun koła: dr Danuta Szelenbaum – Cielecka
Działalność Studenckiego Koła Parazytologicznego koncentruje się wokół aktualnych problemów
parazytologii lekarskiej w Polsce i na Świecie. Studenci rozszerzają swoją wiedzę i umiejętności,
uczestniczą w pracach badawczych Z–du Biologii i Parazytologii AM oraz w działaniach Polskiego
Towarzystwa Parazytologicznego.
17
19
PROPEDEUTYKA ONKOLOGII
Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych
SP CSK, ul. Banacha 1a, 0–097 Warszawa, tel. (022) 599 28 18, fax: (022) 599 14 18
Kierownik: prof. dr hab. med. Wiesław Wiktor Jędrzejczak.
Kierownik Kliniki Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych AM w Warszawie
Odpowiedzialny za całokształt nauczania na I Wydziale Lekarskim:
prof. dr med. Wiesław Wiktor Jędrzejczak
Odpowiedzialna za dydaktykę i zaliczenie zajęć: dr med. Anna Świeboda–Sadlej
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Na nauczanie onkologii na III roku składa się 15 godzin seminariów z propedeutyki onkologii
prowadzonych w semestrze letnim. Poszczególne grupy studenckie realizują tygodniowe bloki
seminariów w godzinach 800–1000 każdego dnia tygodnia od poniedziałku do piątku.
MIEJSCE ODBYWANIA ZAJĘĆ
Seminaria:
Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych AM
SP CSK, ul. Banacha 1a, 0–097 Warszawa
TEMATY SEMINARIÓW
Poniedziałek:
1. Nowotwory jako problem społeczny, problem każdej rodziny i każdego człowieka
2. Mechanizmy onkogenezy
Wtorek
3. Podmiotowe i przedmiotowe badanie lekarskie w wykrywaniu nowotworów. Podstawowe
badania laboratoryjne w wykrywaniu nowotworów
4. Specjalistyczne badania laboratoryjne w wykrywaniu i określaniu rodzaju nowotworu. Badania
obrazowe w wykrywaniu i określaniu rodzaju oraz stopnia zaawansowania nowotworu
Środa
5. Badania przesiewowe w wykrywaniu nowotworów, wczesne wykrywanie nowotworów.
Promocja zdrowia z ukierunkowaniem na profilaktykę pierwotną i wtórną nowotworów
6. „Kultura leczenia” – zmiany trybu życia zalecane choremu na nowotwór. „Kultura leczenia” –
zasady zachowania lekarskiego zapobiegającego narażeniu chorego na nowotwór na jatrogenne
powikłania.
Czwartek
7. Zasady porozumiewania się z chorym na nowotwór i jego bliskimi
8. Zasady pielęgnacji chorego na nowotwór w domu. Zasady pielęgnacji chorego na nowotwór
w szpitalu
Piątek
9. Propedeutyka współczesnych metod leczenia nowotworów. Internet jako źródło wiedzy
o metodach rozpoznawania i leczenia nowotworów
10.Zaliczenie zajęć: na podstawie obecności oraz testu.
Literatura zalecana:
1. Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy red. R. Kordek, J. Jassem, M. Krzakowski, A.
Jeziorski II Wydanie, Medica 2006
2. Chirurgia nowotworów red. M. Frączek, Alfa–Medica Press, 2003 (uzupełniający)
3. Onkologia. Podręcznik dla studentów medycyny. Red. A. Kułakowski, A. Skowrońska–Gardas,
PZWL 2003 (uzupełniający).
20
PSYCHOLOGIA LEKARSKA
Zakład Psychologii Medycznej AM w Warszawie
ul. Ks. Trojdena 2; 02–109 Warszawa.
sekretariat tel.: (0 22) 57 20 533; fax: (0 22) 57 20 542
e–mail: [email protected]
Kierownik: prof. nadzw. dr hab. n. med. Krzysztof Owczarek
W sprawach studenckich przyjmuje w środa godz. 1300 – 1500
Osobą odpowiedzialną za sprawy dydaktyczne jest dr n. med. Dorota Włodarczyk
Forma i czas trwania zajęć
Zajęcia prowadzone są systemem seminaryjno–ćwiczeniowym i odbywają się w VI semestrze
III roku. Ogółem obejmują 30 godzin: 20 godz. seminaryjnych i 10 godz. ćwiczeniowych.
Zajęcia prowadzone są systemem trzygodzinnym, na terenie Zakładu, we wszystkie dni robocze.
Z reguły odbywają się one w godzinach popołudniowych.
Program nauczania
Cel nauczania i zakres przedmiotu.
Psychologia lekarska jest przedmiotem, którego celem jest wprowadzenie studenta do
praktycznej działalności lekarskiej, w której zostałyby uwzględnione jej aspekty psychologiczne.
Studenci zapoznają się z podstawowymi pojęciami psychologicznymi, które odniesione są do
chorych. Omawiane są psychospołeczne uwarunkowania powstawania chorób somatycznych oraz
ich psychosomatyczne konsekwencje. Celem zajęć jest także uwrażliwienie przyszłych lekarzy
na problemy emocjonalne pacjentów, nawiązywanie z nimi prawidłowego kontaktu oraz unikanie
błędów jatrogennych. W toku zajęć studenci nabierają umiejętności przeprowadzania wywiadu
psychosomatycznego, zapoznają się z technikami zadawania pytań oraz stawiania diagnozy
psychosomatycznej. Omówione są także problemy psychologiczne pacjentów nieuleczalnie chorych
i umierających.
Tematy zajęć
1. Psychologia jako nauka o człowieku. Psychologia w medycynie – podstawowe założenia.
2. Problematyka stresu. Biologiczne i psychologiczne rozumienie stresu, radzenie sobie ze
stresem.
3. Psychospołeczne czynniki ryzyka chorób somatycznych. Psychologiczne konsekwencje chorób
somatycznych.
4. Relacje lekarz–pacjent. Zasady nawiązywania prawidłowego kontaktu z chorym. Błędy
jatrogenne.
5. Psychologiczne aspekty prowadzenia pacjentów terminalnych.
6. Cel i zakres diagnozy psychosomatycznej. Kolokwium zaliczeniowe.
7. Obserwacja chorego oraz zasady prowadzenia wywiadu.
8. Ćwiczenia w zakresie technik zadawania pytań i prowadzenia wywiadu – przygotowanie do
samodzielnej rozmowy z pacjentem.
9. 10. Sprawdzian umiejętności – analiza samodzielnie przeprowadzonych wywiadów z chorymi.
Metody i organizacja pracy
Zajęcia seminaryjne (spotkania 1–6) prowadzone są w grupach dziekańskich, liczących ok. 20
osób, a zajęcia ćwiczeniowe (spotkania 7–10) w grupie stanowiącej połowę grupy dziekańskiej.
Słuchacze obowiązani są przygotować do zajęć zaleconą literaturę. Zasadniczą formą seminarium
jest dyskusja. Oprócz dyskusji demonstrowane są nagrania na taśmach, dotyczące określonych
tematów zajęć oraz stosowane są inne pomoce dydaktyczne.
Zasadnicza część ćwiczeń realizowana jest z udziałem chorych. Studenci podejmują działania
zmierzające do nawiązania i podtrzymania kontaktu z pacjentami. Przeprowadzają rozmowy
z chorymi, nagrywają je na taśmy, a następnie analizują.
Zasady i forma zaliczania
Kontrola wyników nauczania przeprowadzana jest z reguły każdorazowo na zajęciach
seminaryjnych. Obecność na zajęciach jest obowiązkowa. W przypadku nieobecności na
seminarium musi być ono odrobione w jakiejś innej formie Decyzje o sposobach zaliczania
21
opuszczonego seminarium zależą od osoby prowadzącej zajęcia np. pisemne opracowanie tematu,
będącego przedmiotem zajęcia, co uzupełnione jest rozmową z asystentem. Warunkiem zaliczenia
zajęć z psychologii medycznej jest zdanie z pomyślnym wynikiem pisemnego kolokwium oraz
pozytywne zaliczenie sprawdzianu praktycznego (poprawnie przeprowadzony wywiad z pacjentem,
oraz opracowanie diagnozy psychosomatycznej).Literatura obowiązująca
1. Skrypt przygotowany przez pracowników Zakładu: Psychologia dla studentów Akademii
Medycznej. Zagadnienia ogólne. A. Jakubowska–Winecka, D. Włodarczyk (red.); (aktualnie
przygotowywany do druku)
2. Kűbler–Ross E.: Rozmowy o śmierci i umieraniu. PAX. Warszawa 1977
3. Pearson L.: Śmierć i umieranie. PZWL, Warszawa 1973
22
HISTORIA MEDYCYNY
Zakład Historii Medycyny i Filozofii
Kierownik: prof. nadzw. dr hab. Marek Wichrowski
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr Hanna Celnik
Wymiar godzin przedmiotu:
Semestr: rok III
Wykłady: 16 godz. Ćwiczenia: – Seminaria: 14 Ogółem: 30
Zaliczenie pisemne
Cel nauczania: Celem nauczania jest zapoznanie studentów z rozwojem myśli lekarskiej na
przestrzeni wieków.
PROGRAM NAUCZANIA
Celem nauczania jest zapoznanie studentów z rozwojem myśli lekarskiej na przestrzeni
wieków.
Rozpoczynamy od przedstawienia wierzeń magicznych człowieka pierwotnego, ontologicznej
teorii choroby, koncepcji choroby najdawniejszych cywilizacji (Babilonia, Egipt, Chiny, Indie),
Grecji (Hipokrates oraz powstanie egzystującej do początków XIX wieku teorii humoralnej),
Rzymu (Galen), Odrodzenia (Wesaliusz, Paracelsus, Paré, Fracastro i ich osiągniecia dla rozwoju
anatomii, fizjologii, chemii fizjologicznej i chirurgii).
Następnie omawiamy wiek XVII – odkrycie krążenia krwi (Serwato, Harvey Malphigi) oraz
powstanie irracjonalnych doktryn: jatrochemików i jatrofizyków. Przedstawiając w taki sposób
kolejne etapy rozwoju poglądów na istotę choroby dochodzimy do współczesnych poglądów na
omawiane sprawy.
Równolegle z przedstawieniem ewolucji poglądów na teorie choroby przedstawiamy rozwój
myśli lekarskiej w zakresie lecznictwa, począwszy od najprymitywniejszych środków leczniczych
człowieka pierwotnego, poprzez wynikające z patologii humoralnej upusty krwi, środki wymiotne,
napotne i przeczyszczające do postępów diagnostyki, rozwoju wiedzy o leku, terapii, nauczania
klinicznego, rozwoju specjalizacji a następnie postępów lecznictwa ostatniej doby.
Zwracamy uwagę na twórców i ich przeciwników, rozwój myśli deontologicznej, uwypuklamy
rolę lekarza o szczególnych, godnych naśladownictwa cechach charakteru (wzorce osobowe).
W trakcie seminariów, poświeconych rozwojowi myśli lekarskiej od czasów najdawniejszych,
zwracamy szczególną uwagę na wkład lekarzy polskich do nauki światowej, polską szkołę
deontologiczną, szkolnictwo w czasach zaborów, nauczanie medycyny w okresie okupacji
hitlerowskiej oraz wybitne, godne naśladownictwa jednostki.
Wykłady:
Obejmują ogólny program nauczania.
Seminaria i ćwiczenia: zapoznawanie studentów z literaturą źródłowo–podręcznikową. (W tym
przypadku nie ma żadnej różnicy pomiędzy seminarium a ćwiczeniami. Różnice dotyczą wyłącznie
przedmiotów ściśle medycznych.)
LITERATURA OBOWIĄZKOWA
Fragmenty następujących dzieł:
1. T. Brzezinski: Historia medycyny, PZWL, Warszawa, 1990
2. M. Łyskanowski, Z dziejów medycyny polskiej
3. W. Szumowski: Historia medycyny, PZWL, Warszawa, 1961
Piśmiennictwo zalecane: kopie źródeł historycznych dostarczane przez prowadzącego zajęcia
23
ETYKA W MEDYCYNIE
Zakład Historii Medycyny i Filozofii
Kierownik: prof. nadzw. dr hab. Marek Wichrowski
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: prof. nadzw. dr hab. Marek Wichrowski
Wymiar godzin przedmiotu:
Semestr: rok III
Wykłady: 16 godz. Ćwiczenia: 10 – Seminaria: 4 Ogółem: 30
Zaliczenie pisemne
Cel nauczania: Celem nauczania jest zapoznanie studentów z podstawami współczesnej etyki
medycznej (bioetyki) oraz elementami prawa medycznego.
PROGRAM NAUCZANIA
Zadaniem naczelnym zajęć „Etyka w medycynie” jest wprowadzenie studentów w problematykę
współczesnej, głównie anglosaskiej i polskiej, filozoficznej etyki medycznej. Materiał podzielony
został na dwie części: ogólnoetyczną, realizowaną podczas wykładów (główne systemy moralne)
i szczegółową, realizowaną podczas ćwiczeń (właściwa etyka medyczna – bioetyka). Teorie
bioetyczne uzupełniane są analizą kazusów – studenci mają okazję poznać kilka klasycznych
przypadków (np.Quinlan, Baby Jane Doe, Texas Burn Case, eutanazja w Holandii, doświadczenia
genetyczne) oraz dyskutować nad kazusami polskimi.
Wykłady:
1. Etyka: podstawowe dystynkcje pojęciowe.
2. Tradycja hipokratejska i współczesna bioetyka.
3. Katolicka teoria prawa naturalnego a bioetyka.
4. Utylitaryzm czynów i zasad – antagonista etyki katolickiej.
5. Etyka Immanuela Kanta.
6. Główne zasady etyki medycznej: primum non nocere, dobro pacjenta.
7. Główne zasady etyki medycznej: sprawiedliwość i autonomia.
8. Rekapitulacja: czy i jak możliwe jest rozstrzyganie konfliktów moranych w medycynie?
Program ćwiczeń
1. Spory wokół definicji śmierci.
2. Eutanazja i hospicja.
3. Status moralny embrionu: aborcja, in vitro, doświadczenia genetyczne etc.
4. Eksperymenty na człowieku.
5. Relacje pacjent-lekarz: paternalizm, libertarianizm, tajemnica lekarska, współczesne rozwiązania
prawne (np.The Patient Self Determination Act, ustawodawstwo polskie)
6. Relacje pacjent-lekarz: analiza kazusów.
7. Czy i jak możliwe jest rozstrzyganie konfliktów moralnych w medycynie?
LITERATURA OBOWIĄZKOWA
Fragmenty następujących dzieł:
1. T. L. Beauchampa i J. F. Childressa, Zasady etyki medycznej
(przekład dr Witolda Jacórzyńskiego).
2. P. Vardy, P. Grosh, Etyka (dowolne wydanie)
3. Marek Wichrowski, Prawo do życia, Warszawa 2005
Piśmiennictwo zalecane: kopie źródeł historycznych dostarczane przez prowadzącego zajęcia
i bioetyczne strony WWW.
24
PEDIATRIA
Zajęcia z pediatrii odbywają się w następujących Klinikach:
1. Klinice Neonatologii II Katedry Położnictwa i Ginekologii przy ul. Karowej – Kierownik
Kliniki – prof. dr hab. M. Borszewska – Kornacka
2. Klinice Pediatrii i Endokrynologii – Kierownik Kliniki – prof. B. Rymkiewicz – Kluczyńska
3. Klinice Pediatrii i Nefrologii – Kierownik Kliniki – prof. dr hab. M. Roszkowska – Blaim
4. Klinice Pediatrii, Hematologii i Onkologii – Kierownik Kliniki – prof. dr hab. M. Matysiak
5. Klinice Pulmonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego – Kierownik Kliniki –
prof. dr hab. M. Kulus
6. Klinice Gastroenterologii i Żywienia Dzieci – Kierownik Kliniki –
prof. dr hab. A. Radzikowski
7. Klinika Diabetologii, Patologii Noworodka i Wad Wrodzonych – Kierownik Kliniki –
prof. nadzw. dr hab. H. Szajewska
Koordynator zajęć odpowiedzialny za wpisy do indeksu – prof. A. Radzikowski
Ogólny wymiar zajęć z przedmiotu – 30 godzin (20 godzin ćwiczeń, 10 godzin seminariów).
Zajęcia odbywać się będą w blokach 2–tygodniowych w godzinach 800 – 1030 w ciągu całego
roku akademickiego.
Pierwszy tydzień zajęć odbywa się w Klinice Neonatologii II Katedry Położnictwa i Ginekologii
przy ul. Karowej – Kierownik Kliniki – prof. dr hab. M. Borszewska – Kornacka –
tel. (022) 826 00 51 w. 155
Tematy seminariów:
1. Badanie noworodka
2. Organizacja opieki perinatologicznej
3. Adaptacja do życia pozałonowego
4. Zakażenia układu noworodkowego
5. Żółtaczki okresu noworodkowego
Drugi tydzień zajęć w Klinikach Samodzielnego Dziecięcego Szpitala Klinicznego:
1. pierwsze trzy dni zajęć studenci odrabiają w zespole Klinik przy ul. Marszałkowskiej 24
Klinika Pediatrii i Endokrynologii – Kierownik Kliniki – prof. B. Rymkiewicz–Kluczyńska
tel. (022) 5227435
Klinika Pediatrii i Nefrologii – Kierownik Kliniki – prof. M Roszkowska–Blaim
tel. (022) 5227333
Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii – Kierownik Kliniki – prof. M. Matysiak
tel. (022) 5227437
2.
kolejne dwa dni zajęć studenci odbywają w zespole Klinik przy ul. Działdowskiej 1/3
Klinika Pulmonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego – Kierownik Kliniki prof. M. Kulus
tel. (022) 4523204
Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci – Kierownik Kliniki – prof. A. Radzikowski –
tel. (022) 452 32 22
Klinika Diabetologii, Patologii Noworodka i Wad Wrodzonych – Kierownik Kliniki –
prof. L. Korniszewski – tel. (022) 452 32 54
Osoby odpowiedzialne za dydaktykę: w Klinice Neonatologii II Katedry Położnictwa
i Ginekologii przy ul. Karowej – dr Justyna Tołłoczko tel. (022) 826 00 51 w. 136, 431
W zespole Klinik przy ul. Marszałkowskiej:
Klinika Pediatrii i Nefrologii – dr n. med. Julita Wojnar
Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii – dr n. med. Barbara Sopyło (022) 522 74 45
Klinika Pediatrii i Endokrynologii – dr n. med. Danuta Janczarska (022) 522 73 60
25
W zespole Klinik przy ul. Działdowskiej:
I Katedra Pediatrii – lek. med. Anna Szylling (022) 452 32 65
dr n. med. Andrea Horwath (022) 453 22 81
II Katedra Pediatrii – prof. nadzw. dr hab. Hanna Szajewska (022) 452 32 84
PROGRAM NAUCZANIA
Podczas zajęć, które będą się odbywać w Klinikach Samodzielnego Dziecięcego Szpitala
Klinicznego studenci zapoznają się ze szczegółową problematyką badania podmiotowego
i przedmiotowego niemowląt i dzieci starszych.
Tematyka seminariów:
1. Badanie podmiotowe i przedmiotowe niemowląt
2. Badanie podmiotowe i przedmiotowe dzieci starszych
3. Charakterystyka poszczególnych okresów rozwojowych i metody oceny.
4. Najczęstsze objawy chorobowe u dzieci.
5. Żywienie dzieci zdrowych.
Zaliczenie ćwiczeń i forma oceny odbywa się na podstawie obecności na wszystkich zajęciach
podczas 2 – tygodniowego bloku oraz uzyskanie pozytywnej oceny z neonatologii (ćwiczenia
odrabiane w Klinice Neonatologii II Katedry Położnictwa i Ginekologii przy ul. Karowej)
Nauczanie pediatrii kończy się egzaminem na VI roku studiów. Egzamin składa się z części
teoretycznej (test) oraz praktycznej. Nie przewiduje się zwolnień z egzaminu teoretycznego
(test).
Ocena końcowa z pediatrii będzie zależeć od egzaminu teoretycznego, praktycznego oraz
uzyskanych wyników poszczególnych lat nauki.
Egzamin teoretyczny (test) będzie obejmował głównie tematykę wykładów, seminariów
i ćwiczeń.
Literatura obowiązująca:
1. „Propedeutyka pediatrii” – red. M. Krawczyński PZWL 2002
2. „Pediatria” – red. K. Kubicka, K. Kawalec PZWL 2004
3. „Diagnostyka różnicowa najczęstszych objawów w praktyce pediatrycznej” –
red. W. Kawalec, A. Milanowski PZWL 2003
4. „Neonatologia” J. Szczapa PZWL 2000
26
GENETYKA
Zakład Genetyki Medycznej AM
ul Oczki 1, 02–007 Warszawa, tel.: (022) 628 39 00
Kierownik dr hab. n med. Rafał Płoski e–mail: [email protected]
Odpowiedzialny za dydaktykę: dr hab. n med. Rafał Płoski
Roczny wymiar zajęć wynosi 30 godzin: 9 godzin seminaria i 21 godzin ćwiczenia.
Zajęcia odbywają się codziennie. Rozpoczynają się od 1 godzinnego seminarium, po którym
następują 2 godziny ćwiczeń. Seminarium i ćwiczenia prowadzone każdego dnia są ściśle powiązane
tematycznie.
PROGRAM NAUCZANIA
Celem nauczania jest zapoznanie z teoretycznymi i laboratoryjnymi podstawami genetyki medycznej
i klinicznej. Podczas zajęć główny nacisk jest położony na naukę wykorzystania zdobytej wiedzy
w praktyce. Studenci powinni nauczyć się samodzielnego interpretowania podstawowych analiz
genetycznych, zrozumieć zasady poradnictwa genetycznego oraz poznać podstawowe techniki
laboratoryjne i statystyczne wykorzystywane w badaniach naukowych z zakresu genetyki
człowieka.
TEMATY ZAJĘĆ
1
2
3
4
5
6
7
8
Zasady zapisu rodowodu: Rysowanie rodowodów
Rodzaje dziedziczenia: Określanie rodzajów dziedziczenia na podstawie rodowodów
Prawdopodobieństwo, prawdopodobieństwo warunkowe, ryzyko genetyczne
Obliczenia prawdopodobieństwa w rodowodach,
Analiza sprzężeń (linkage analysis)
Choroby wielogenowe: analiza asocjacji, względne ryzyko (RR), iloraz szans (OR)
Podstawy dysmorfologii
Genetyka molekularna: Analiza wyników sekwencjonowania DNA, poszukiwanie mutacji/
polimorfizmów i ocena ich patogenności
9 Cytogenetyka, metody klasyczne i FISH: Analiza kariotypów
10 Zaliczenie
ZASADY I FORMA ZALICZANIA
Podstawą zaliczenia jest kolokwium organizowane ostatniego dnia zajęć. Kolokwium ma formę
testu. Warunkiem dopuszczenia do kolokwium jest obecność na seminariach i zaliczenie wszystkich
ćwiczeń. W przypadku jednej nieusprawiedliwionej nieobecności na ćwiczeniach/seminarium
zaliczenie jest możliwe na podstawie referatu i rozmowy z asystentem. Przy większej liczbie
nieobecności należy je odrobić z inną grupą lub uzyskać zgodę Dziekana na organizację przez
Zakład dodatkowych ćwiczeń/seminariow.
LITERATURA OBOWIĄZUJĄCA
1. B. R. Korf. Genetyka człowieka rozwiązywanie problemów medycznych. PWN 2003
2. J. M.. Friedman, F. J. Dill, M. K. Hayden, B. C. McGilivray. Genetyka. Urban & Partner2002.
Literatura dodatkowa
1. E. Passarge. Genetyka. Ilustrowany przewodnik Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2004
27
28
zaliczenie
zaliczenie
zaliczenie
Propedeutyka onkologii
Genetyka
R a z e m:
Zajecia do wyboru/alternatywne/ zaliczenie
na III, IV, V, lub VI
Pediatria
zaliczenie
zaliczenie
zaliczenie
zaliczenie
zaliczenie
zaliczenie
795
30
30
30
15
30
30
30
30
140
45
162
16
16
5
15
70 Nadciśnienia Tętniczego -42st. (2)
70 Nefrologii-42 st. (2)
70 Pneumonologii i Alergologii- 42 st. (2)
70 Endokrynologii – 60 st. (3)
Hematologii i Onkologii (13)
Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii –
70 42 st. (2)
60
60
60
60
10
212
9
10
5
1
1
1
1
0
1
15
10
20
4
14
421
30
21
20
10
2
2
2
1
2
1
Zakład Genetyki Medycznej
Kliniki:
Neonatologii
Pediatrii i Endokrynologii
Pediatrii i Nefrologii
Pediatrii, Hematologii i Onkologii
Gastroenterologii i Żywienia Dz.
Diabetologii Dz. I Wad Wrodzonych
Pneumonologii i Alergologii W.Dz.
Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych
15 Zakład Biologii Og. i Parazytologii CB
10 Zakład Psychologii Medycznej
10 Zakład Historii Medycyny i Filozofii
Zakład Histrorii Medycyny i Filozofii
70 Kardiologii – 42 st. (2)
60
60
70 Katedry i Kliniki Chorób Wewn.:
70
30 Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej
Ogólny
Forma wymiar
W tym:
Jednostka dydaktyczna prowadząca zajęcia
zaliczenia godzin
wyk. sem. ćwicz.
210
60
30
120
egzamin
60
30
105 Zakład Anatomii Patologicznej CB
195
15
15 Zakład Patomorfologii Noworodków
egzamin
90
30
25
35 Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej
egzamin
115
20
5
90 Katedra i Zakł.Mikrob. Lekarskiej
Biologia medyczna
Psychologia lekarska
Etyka w medycynie
Historia medycyny
Choroby wewnętrzne
Patofizjologia
Mikrobiologia
Farmakologia i toksykologia
Patomorfologia
Nazwa przedmiotu
c.kurs
c.kurs
c.kurs
c.kurs
5
4
4
4
4
4
4
4
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
10
1/2gr
dziek
10
gr.dz.
5
5
5
5
5
5
10
10
5
10
10
ćwicz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
gr.dz.
c.kurs
c.kurs
c.kurs
sem.
wyk.
Liczba studentów
w grupie
2
2
2
3
2
2
Liczba grup
w jednostce
dydaktycznej
wyk. sem. ćwicz.
Plan studiów stacjonarnych/dziennych/i niestacjonarnych/wieczorowych/I Wydziału Lekarskiego, kierunku lekarskiego na rok akademicki 2006/2007
Rok studiów III , studia dzienne – 194 studentów, studia wieczorowe – 76 studentów, liczba grup dziekańskich 13