PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO STUDIUM
Transkrypt
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO STUDIUM
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA JAWORA Wrocław, luty 2015 r. P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 Opracowanie: Regioplan sp. z o.o. ul. Kasztanowa 18-20/34 53-125 Wrocław Tel/fax.: (071) 33 80 253 www.regioplan.pl e-mail: [email protected] 1 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP ........................................................................................................................................................3 1.1. Podstawy formalno – prawne opracowania prognozy .......................................................................3 1.2. Cel i zakres prognozy ........................................................................................................................3 1.3. Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy ..............................................5 1.4. Wykorzystane materiały .....................................................................................................................5 2. USTALENIA PROJEKTU STUDIUM ORAZ POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI ....................................................7 2.1. Obszar opracowania ..........................................................................................................................7 2.1.1 Położenie administracyjne ............................................................................................................7 2.1.2 Położenie geograficzne ................................................................................................................7 2.2. Zawartość i główne cele projektu .......................................................................................................7 2.3. Powiązania projektu studium z innymi dokumentami ........................................................................8 3. ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNE ZMIANY TEGO STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ...................................................................................................................9 3.1. Uwarunkowania fizjograficzne ...........................................................................................................9 3.2. Analiza i ocena stanu środowiska przyrodniczego ..........................................................................13 3.3. Potencjalne zmiany w środowisku w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu .......16 4. STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM ................................................................................................................................17 5. PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ..........................................................................................................................................18 6. PRAWNE FORMY OCHRONY ................................................................................................................18 6.1 Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt .............................................................................................18 6.2 Ochrona dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej ............................18 6.3 Obszary proponowane do objęcia ochroną ...................................................................................18 6.4 Zagrożenia obszarów o dużych walorach przyrodniczych z uwzględnieniem obszarów sieci Natura 2000 ............................................................................................................................................19 7. ANALIZA I OCENA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU .................19 Energetyka ze źródeł odnawialnych .......................................................................................................20 8. POTENCJALNY WPŁYW REALIZACJI USTALEŃ STUDIUM NA ŚRODOWISKO .......................................................21 8.1 Różnorodność biologiczna .............................................................................................................21 8.2 Rośliny i zwierzęta .........................................................................................................................22 8.3 Wody powierzchniowe i podziemne ...............................................................................................23 8.4 Krajobraz ........................................................................................................................................24 8.5 Jakość powietrza, klimat akustyczny .............................................................................................24 8.6 Powierzchnia ziemi, gleby ..............................................................................................................25 8.7 Zabytki, krajobraz kulturowy ..........................................................................................................25 8.8 Obszary Natura 2000 .....................................................................................................................25 8.9 Formy ochrony przyrody ................................................................................................................25 8.10 Oddziaływanie na zdrowie i warunki życia ludzi ............................................................................26 8.11 Oddziaływanie na otoczenie i oddziaływania skumulowane ..........................................................27 8.12 Oddziaływanie realizacji inwestycji z zakresu łączności publicznej ...............................................27 8.13 Oddziaływanie planowanej inwestycji wykorzystującej odnawialne źródła energii........................27 8.14 Analiza poszczególnych terenów w ujęciu tabelarycznym - zestawienie ......................................30 9. CHARAKTERYSTYKA ROZWIĄZAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU .................................................................................................................32 11. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE STUDIUM ....................................35 12. METODY ANALIZY REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ JEJ PRZEPROWADZANIA ....................................................................................................................................36 13. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO........................................37 14. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM .......................................................................................37 2 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 1. WSTĘP 1.1. Podstawy formalno – prawne opracowania prognozy Organ opracowujący projekt studium jest zobowiązany do sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko zgodnie z art. 46 i art. 51 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 ze zm.). Podstawę formalną zmiany studium stanowi natomiast Uchwała Nr XXXVII/191/13 Rady Miejskiej w Jaworze z dnia 27 marca 2013 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Jawora. Do najważniejszych aktów prawnych wykorzystanych podczas sporządzania prognozy należą: 1) Konwencja o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz ich siedlisk naturalnych (Konwencja Berneńska) (Dz. U. z 1996 r. Nr 58, poz. 263, 264); 2) Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt (Konwencja Bońska); 3) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 marca 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków ( Dz.U. 2012 nr 0 poz. 358); 4) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2014 poz. 1348); 5) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. 2014 poz. 1409); 6) Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 25 sierpnia 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu uznawania lasów za ochronne oraz szczegółowych zasad prowadzenia w nich gospodarki leśnej (Dz.U. z 1992 r. Nr 67, poz. 337); 7) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (t. j. Dz. U. 2014 r., poz. 1713); 8) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 sierpnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedm iotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. poz. 1041); 9) Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397 z późn. zm.); 10) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. 2013 nr 0 poz. 817); 13) Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (t.j. Dz.U. 2014 poz. 210); 14) Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2013r. poz. 627 ze zm.); 15) Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 145. ze zm.), 16) Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t. j. Dz.U. z 2014 r., poz. 1446); 17) Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. 2013 poz. 21 ze zm.); 18) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2013 poz. 1232 ze zm.); 19) Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 647 z późn. zm.); 3 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 20) Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz.U. z 2013, poz. 1205); 21) Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1235); 22) Ustawa z dnia 9 czerwca - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2014 poz. 613 ze zm.); 23) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (t. j. Dz. U. z 2014 r. poz. 112); 24) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. 2012 poz. 1109). Dyrektywy UE: 1)Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa; 2) Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. Dyrektywa Siedliskowa); 3)Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i rady z dnia 25 czerwca 2002 r. odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku. 1.2. Cel i zakres prognozy Niniejsze opracowanie stanowi prognozę oddziaływania na środowisko zmiany studium miasta Jawora, zwanego dalej studium. Wśród najważniejszych zmian ujętych w projekcie studium, poddanych analizie w niniejszej prognozie znalazły się m.in.: wprowadzenie możliwości realizacji nowych technologii, wymaganych przez UE w zakresie pozyskiwania energii odnawialnych, ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa, tj.: pozyskiwanie energii odnawialnych ze źródeł odnawialnych (z wyjątkiem elektrowni wiatrowych i wodnych); uwzględnienie nowych wniosków mieszkańców, wielkopowierzchniowych; w zakresie lokalizacji obiektów handlowych uwzględnienie terenów pod poszerzenie funkcji przemysłowej, w związku z rozbudową lokalnych firm. Należy podkreślić, że w projekcie zmiany studium znacząca większość obszarów wyznaczonych pod nowe zainwestowaniem tj. przemysł, usługi czy zabudowa mieszkaniowa wynika z obowiązującego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Jawora przyjętego uchwałą nr XXV/196/2000 Rady Miejskiej w Jaworze w dniu 27.10.2000 r. oraz z zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Jawora, sporządzonego przez firmę Wrocławskie Biuro Urbanistyki (główny projektant Jerzy Ulanicki), przyjętego uchwałą nr LXIII/324/06 Rady Miejskiej w Jaworze z dnia 06.03.2006 r. W czasie sporządzania projektu studium Marszałek Województwa Dolnośląskiego wydał Decyzję nr 18/2014 z dnia 13.03.2014 r. zatwierdzającą dokumentację geologiczną złoża kruszywa naturalnego „Jawor N” w kategorii C1 umożliwiającą ubieganie się o uzyskanie koncesji na eksploatację złoża. Eksploatacja winna być jednak ograniczona do obszaru występowania przedmiotowego złoża żwirów i piasków na dz. nr 3/9 i prowadzona na gruntach IV klasy bonitacji na podłożu mineralnym. Celem prognozy jest ustalenie czy zapisy studium nie naruszają zasad prawidłowego funkcjonowania środowiska na przedmiotowym obszarze. Mając na uwadze obecność w granicach opracowania form ochrony przyrody niniejsza prognoza oceni czy wskutek wejścia w życie dokumentu wyznaczone w studium tereny nie będą powodować znacząco negatywnego oddziaływania na cele ustanowione ochrony. Tyczy się to oceny planowanego zagospodarowania na obszary w zasięgu Otuliny Parku 4 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 Krajobrazowego Chełmy oraz stanowiska chronionych gatunków roślin i zwierząt występujących na terenie Jawora. Ważne jest, by względy ochrony środowiska były respektowane w ustaleniach studium na równi z innymi celami i interesami gospodarczymi, jak i społecznymi, zgodnie z zasadą rozwoju zrównoważonego. Prognoza ma ułatwić identyfikację możliwych do określenia skutków środowiskowych spowodowanych realizacją postanowień dokumentu oraz ocenić czy przyjęte rozwiązania ochronne w dostateczny sposób zabezpieczają przed powstawaniem konfliktów i potencjalnych zagrożeń w środowisku i czy sa zgodne z przepisami odrębnymi. Zakres i stopień szczegółowości informacji zawartych w prognozie oddziaływania na środowisko został uzgodniony na podstawie art. 53 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z właściwymi organami, o których mowa w art. 57 i 58 ww. ustawy. 1.3. Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy Prognozę opracowano na podstawie analizy projektu studium, ogólno przyjętych założeń ochrony środowiska, informacji na temat projektowanych inwestycji oraz na podstawie materiałów źródłowych dotyczących charakterystyki i stanu środowiska przyrodniczego na obszarze objętym granicami opracowania studium. Rozpoznanie aktualnego stanu środowiska i jego zagrożeń wynikających z realizacji studium uzupełniono na podstawie wizji terenowej. W prognozie oceniono możliwy wpływ na środowisko skutków realizacji studium dla terenów nowoprojektowanych wraz z oceną czy wystąpią istotne i znaczące oddziaływania w związku z realizacją nowego sposobu zainwestowania na terenach miasta Jawora. Ustalono charakter zidentyfikowanych oddziaływań w rozróżnieniu na poszczególne składniki środowiska, uwzględniając intensywność powodowanych przekształceń, czas ich trwania oraz zasięg przestrzenny. Zasadniczą część prognozy wykonano w ujęciu tabelarycznym, co pozwala przedstawić oddziaływanie przewidywanego sposobu zagospodarowania terenów na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego. Opracowanie zostało sporządzone w oparciu o: Metody opisowe - charakterystyki i oceny istniejącego stanu poszczególnych elementów środowiska oraz analizy jakościowe, które oparto na danych uzyskanych z Urzędu Miasta w Jaworze, a także Wojewódzkiego Monitoringu Środowiska prowadzonego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu oraz opracowań i publikacji sporządzonych przez tą jednostkę i innych materiałów źródłowych. Ponadto w niniejszym opracowaniu kierowano się wytycznymi zawartymi w opracowaniach ekofizjograficznych, sporządzonym na potrzeby dokumentów planistycznych miasta Jawora. 1.4. Wykorzystane materiały Do podstawowych materiałów źródłowych wykorzystanych przy sporządzaniu prognozy posłużyły następujące opracowania: Geografia regionalna Polski. Kondracki J. Warszawa 2000, Regionalizacja geobotaniczna Polski, J.M. Matuszkiewicz, Warszawa 2008, Inwentaryzacja przyrodnicza miasta Jawora, Fulica - Wojciech Jankowski, Wrocław 1998, Komentarz do Mapy sozologicznej 1: 50000, arkusz Jawor M-33-33-C, Główny Geodeta Kraju, 1999, Objaśnienia do Mapy Geologicznej 1:25000, arkusz Jawor, Warszawa, Objaśnienia do Mapy Hydrogeologicznej Polski 1: 200000, arkusz Wałbrzych, Warszawa 1984, 5 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 Objaśnienia do Mapy Hydrogeologicznej Polski 1: 200000, arkusz Wałbrzych, Warszawa 1984, Raport o stanie środowiska w województwie dolnośląskim w 2009 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, Wrocław 2010, Badania poziomów pól elekromagnetycznych w wybranych punktach województwa dolnośląskiego w roku 2013, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, Wrocław 2014, Raport o stanie środowiska w województwie dolnośląskim w 2010 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, Wrocław 2011, Raport o stanie środowiska w województwie dolnośląskim w 2011 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, Wrocław 2012, Raport o stanie środowiska w województwie dolnośląskim w 2012 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, Wrocław 2013, Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Jawora 2007 – 2013, aktualizacja marzec 2013 r.; Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Jawor na lata 2009 - 2012 r., przyjęty Uchwalą Nr XLI/210/09 Rady Miejskiej w Jaworze z dnia 29 września 2009 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Jawor na lata 2009 – 2012, Pracownia Dokumentacji Zabytków ALMA, Wrocław 2009 r. wraz ze zmianami w 2013 r.; Koncepcja Subregionalnego Produktu Turystycznego Pogórza Kaczawskiego, Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A., Jelenia Góra 2008 r.; Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Jawora, Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Jawora, uchwalone Uchwałą Nr LVII/298/10 Rady Miejskiej w Jaworze z dnia 27 października 2010 r. w sprawie przyjęcia „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Jawora” oraz „Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Jawora” wraz z Aktualizacją Programu Usuwania Azbestu i Wyrobów Zawierających Azbest na terenie miasta Jawora; M. Wiland, Prognoza oddziaływania na środowisko zmiany mpzp dla zespołu w rejonie ul. Wrocławskiej i ul. Wiejskiej, Wrocław 2001 r.; Z. Cichocki, Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń mpzp miasta Jawora dla terenu Cukrowni „Jawor” przy ulicy Cukrowniczej z sąsiadującymi osiedlami domków jednorodzinnych i terenami rolnymi, Wrocław 2000 r.; M. Wiland, Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp dla zespołu w rejonie ul. Piastowskiej i ul. Tadeusza Kościuszki, Wrocław 2001 r.; Z. Rinke, Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń mpzp w obrębie ulicy Mickiewicza i rzeki Nysa Szalona do granic administracyjnych miasta w Jaworze, Wrocław 2001 r.; I. Kamińska, Opracowanie ekofizjograficzne sporządzone dla potrzeb zagospodarowania przestrzennego terenu części miasta Jawor, Jawor 2002 r.; miejscowego planu I. Kamińska, Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń mpzp w obrębie ulic Poniatowskiego, Słowackiego, Kuzienniczej, Piastowskiej, Łukasińskiego i częściowo Rapackiego, Wrocław 2003 r.; K. Rusak, T. Rusak, Opracowanie ekofizjograficzne na potrzeby miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Jawor w obrębach: Stary Jawor i osiedle Słowiańskiego, oraz w obrębie ulic: Rynek – Stare Miasto, Plac Wolności, Park Pokoju do ul. Narutowicza i działki nr 98/70 obręb nr 5 przy ul. Wieniawskiego, Wrocław 2003 r.; K. Rusak, T. Rusak, Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń mpzp obejmującego obszar działki nr 98/70 obręb 5 przy ul. Wieniawskiego w Jaworze, Wrocław 2004 r.; K. Rusak, T. Rusak, Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń mpzp obejmującego obszar: Starego Jawora i osiedla Słowiańskiego w Jaworze, Wrocław 2004 r.; K. Rusak, T. Rusak, Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń mpzp obejmującego obszar: Rynek – Stare Miasto, Plac Wolności, Park pokoju do ul. Narutowicza w Jaworze, Wrocław 2004 r. 6 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 2. USTALENIA PROJEKTU STUDIUM ORAZ POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI 2.1. Obszar opracowania 2.1.1 Położenie administracyjne Miasto Jawor jest stolicą powiatu jaworskiego i stanowi 3,23% jego powierzchni. Położone jest w woj. dolnośląskim i graniczy z gminami: Mściwojów, Paszowice i Męcinka. 2.1.2 Położenie geograficzne W podziale regionalnym Polski wg J.Kondrackiego obszar opracowania należy do: prowincji Niż Środkowoeuropejski (31), podprowincji Niziny Sasko – Łużyckiej (317), makroregionu Nizina Śląsko – Łużycka (317,7). W ramach makroregionu leży na południowo – wschodnim skraju mezoregionu Równiny Chojnowskiej (317.78) w bezpośrednim sąsiedztwie Przedgórza Sudeckiego, na skraju Wzgórz Strzegomskich oraz na skraju Pogórza Kaczawskiego. 2.2. Zawartość i główne cele projektu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest podstawowym dokumentem dla władz samorządowych gminy, na podstawie którego powinna być prowadzona polityka i strategia działań, przede wszystkim w sferze zagospodarowania przestrzennego, a także w sferze społeczno gospodarczej i ekologicznej, które bezpośrednio lub pośrednio wpływają na kształtowanie struktury przestrzennej i układu funkcjonalno - przestrzennego. Strukturę funkcjonalno - przestrzenną miasta tworzą elementy zróżnicowane stanem i jakością zagospodarowania, stopniem wykorzystania przestrzeni i standardami. Wśród podstawowych elementów tej struktury wymienić należy istniejące i planowane: tereny o zróżnicowanym sposobie zagospodarowania. Tabela 1. Zestawienie terenów wyznaczonych jako planowane zagospodarowanie w mieście Jawor 1. 2. 3. 4. 5. Symbol na rysunku studium MN MU MWU U UKS 6. U/UC 7. U/MW/P 8. U/EO 9. 10. 11. 12. U/C US P P/U Lp. Przeznaczenie terenów w studium Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej Tereny zabudowy mieszkaniowej i usługowej Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usługowej Tereny zabudowy usługowej Tereny zabudowy sakralnej Tereny zabudowy usługowej, usług centrotwórczych i rozmieszczenia obiektów handlowych o pow. sprzedaży powyżej 2000 m2 Tereny zabudowy usługowej i mieszkaniowej wielorodzinnej oraz obiektów produkcyjnych, składów i magazynów Tereny zabudowy usługowej oraz urządzeń wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych Tereny zabudowy usługowej oraz urządzeń i obiektów zaopatrzenia w ciepło Tereny usług sportu i rekreacji Tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów Tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów i zabudowy usługowej 7 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 13. P/UC 14. PG 15. RU 16. 17. 18. 19. 20. 21. R R/U ZP ZP/W ZC ZD 22. ZI/KS 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. WS NO W E C G KSU KS KR/US KK AG - Tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów, rozmieszczenia obiektów handlowych Tereny eksploatacji kruszyw naturalnych Tereny urządzeń produkcji i obsługi rolnictwa w gospodarstwach hodowlanych i ogrodniczych Tereny rolnicze Tereny rolnicze i zabudowy usługowej Tereny zieleni urządzonej Tereny zieleni urządzonej, ujęcia wody Tereny cmentarzy Tereny ogrodów działkowych Tereny zieleni izolacyjnej, zieleni nieurządzonej, tereny obsługi komunikacji parkingi Tereny wód powierzchniowych śródlądowych Tereny urządzeń i obiektów gospodarki odpadami Tereny urządzeń i obiektów zaopatrzenia w wodę Tereny urządzeń i obiektów zaopatrzenia w energie elektryczną Tereny urządzeń i obiektów zaopatrzenia w ciepło Tereny urządzeń i obiektów zaopatrzenia w gaz Tereny obsługi komunikacji i stacji paliw/ Miejsca Obsługi Podróżnych Tereny obsługi komunikacji - parkingi i garaże Tereny ścieżek rowerowych oraz urządzeń sportu i rekreacji Tereny kolejowe Tereny aktywności gospodarczej Tereny zamknięte Ponadto studium zawiera tereny dróg lokalnej i ponadlokalnej sieci (w tym planowana droga S3) i szlaków kolejowych oraz obiektów obsługi i infrastruktury technicznej (ujęcia wody, oczyszczalnie ścieków, przepompownie, GPZ, trafostacje, zaopatrzenia w ciepło, stacje redukcyjno-pomiarowe gazu i inne). Dotychczasowo wykształcona struktura funkcjonalno - przestrzenna miasta w pełni wykorzystuje istniejące uwarunkowania terenowe, nie naruszając tych części, które występują w formie barier rozwojowych. Bariery stanowią m. in.: dolina Nysy Szalonej i tereny zalewowe, chronione klasy gruntów (zwłaszcza klasy II-III), tworzące naturalne ramy dla rozwoju układu urbanistycznego miasta. Obok innych czynników, takich jak ciągi komunikacyjne – drogowe, kolejowe czy infrastrukturalne, stanowią one podstawowe elementy warunkujące rozwój przestrzenny miasta. W istniejącej strukturze przestrzennej Jawora mimo, iż nie występują rażące konflikty funkcjonalno przestrzenne, stwierdzić należy występowanie obszarów wymagających uporządkowania i odpowiedniego zagospodarowania (obiekty przemysłowe obecnie niezagospodarowane) oraz tereny zabudowy mieszkaniowej, zlokalizowane wzdłuż głównych ulic o wysokim natężeniu ruchu, z uwagi na brak obwodnicy na drodze krajowej nr 3. 2.3. Powiązania projektu studium z innymi dokumentami Projekt studium uwzględnia szereg dokumentów planistyczno - strategicznych, zarówno na szczeblu krajowym, wojewódzkim jak i powiatowym oraz gminnym. Do najważniejszych dokumentów, których cele strategiczne uwzględniono w omawianym projekcie, należą m.in.: Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju do roku 2030, Strategia rozwoju województwa dolnośląskiego do 2020 roku, 8 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 Program ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju województwa dolnośląskiego na lata 2008 2012 z uwzględnieniem lat 2012 - 2015, Strategia Rozwoju Powiatu, Strategia gminy, Program ochrony środowiska i gospodarki odpadami dla gminy. Ustalenia omawianego dokumentu w zakresie rozwiązań funkcjonalno – przestrzennych i techniczno – infrastrukturalnych nie są zgodne z celami wskazanymi w powyższych dokumentach. Proponowane rozwiązania przyjęte w studium stworzą odpowiednie warunki sprzyjające utrzymaniu na obszarze opracowania należytego stanu środowiska i przyrody zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. 3. ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNE ZMIANY TEGO STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU 3.1. Uwarunkowania fizjograficzne Rzeźba terenu Miasto Jawor położone jest na Przedgórzu Sudeckim, około 5 km na północny wschód od uskoku brzeżnego, stanowiącego naturalną granicę oddzielającą Sudety od Przedgórza Sudeckiego. Teren opracowania jest płaski, lokalnie występują niewielkie wzniesienia. Obniżenie stanowi dolina Nysy Szalonej, przecinająca obszar w granicach miasta w kierunku NW – SE. Powierzchnia terenu wznosi się od 2 do 8 m ponad średni poziom wody w rzece. Najwyższy punkt w granicach miasta to okolice Rynku, położony na wysokości około 205 m n.p.m., najniższy znajduje się w okolicach rzeki Nysy Szalonej, w zachodniej części miasta na wysokości 183 m n.p.m. Dział wodny pomiędzy Nysa Szaloną a Wierzbiakiem przebiega 2-4 km na północ od centrum miasta. Budowa geologiczna i warunki podłoża Obszar położony jest w zasięgu dwóch dużych jednostek geologicznych tj. bloku przedsudeckiego w części północnej oraz Sudetów na południu i południowym – zachodzie. Część sudecka tworzy epimetamorfik kompleksu kaczawskiego, za najstarsze karbo – sylurskie uznawane są zlepieńce. Skały bloku przedsudeckiego zalegają pod miąższami osadami kenozoicznymi i są zbudowane ze skał metamorficznych: łupków serycytowych, kwarcytowych, krzemionkowych i zlepieńców. Południowa część obszaru reprezentuje część sudecką i posiada w przewadze pokrywy masywów skalnych wieku czwartorzędowego. Cechują się zróżnicowaną i umiarkowaną miąższością. Z osadów plejstocenu wywodzą się żwiry i piaski wodnolodowcowe, gliny zwałowe, żwiry i piaski teras kemowych, mułki, żwiry teras rzecznych, gliny i inne pokrywy deluwialne oraz cienkie pokrywy pylasto lessopodobne. W północnej części bloku przedsudeckiego pokryte są osadami trzeciorzędowymi. Ich miąższość miejscami sięga 100 m. W spągowych częściach ich pokrywy występują często zwietrzliny ilaste skał zaliczane do oligocenu lub dolnego miocenu. Obszar miasta cechuje się dobrymi warunkami geotechnicznymi dla lokalizowania obiektów kubaturowych, gdyż jest płaski, a w podłożu znajdują się żwiry, piaski, w mniejszej ilości osady stożków napływowych i glin zwałowych. W pobliżu doliny Nysy Szalonej nie jest wskazane posadawianie zabudowy kubaturowej, szczególnie z podpiwniczeniem. Mezoklimat i klimat lokalny Jawor należy do dolnośląskiego zachodniego regionu klimatycznego, charakteryzującego się łagodnością, umiarkowanym ciepłem z dużymi zachmurzeniami. 9 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 Średnia temperatura roczna dla tego rejonu wynosi 8 - 8,5 C. Okres wegetacji trwa 220 – 230 dni. Ilość dni gorących wynosi 25 – 35 z temperaturą powyżej 25 C, z przymrozkiem z temp.: do 0 C wynosi 110 – 120, mroźnych z temp.: poniżej 0 C wynosi około 30, bardzo mroźnych z temp.: co najwyżej -10 C wynosi 1 – 2 dni. Ostatnie przymrozki występują 30 kwietnia. Średnia maksymalna grubość pokrywy śnieżnej wynosi 10 – 15 cm, czas jej zalegania to 50 dni. Zanik pokrywy śnieżnej następuje 25 – 30 marca. rejon Jawora należy do najcieplejszych w Polsce. Opad wynosi 574 mm, z czego 376 mm przypada na półrocze letnie V – X, stanowiąc 65,5 % sumy rocznych opadów. Frekwencja burz wynosi 22 – 24 dni w roku. Kierunek wiatru zachodni, a jego średnia prędkość wynosi 3,0 – 3,5 m/s. Frekwencja cisz atmosferycznych wynosi 10 – 15 %. Klimat lokalny reprezentuje strefę o korzystnym układzie stosunków termiczno – wilgotnościowych. Warunki solarne są dobre z punktu bioklimatycznego teren opracowania jest korzystnym rejonem dla stałego pobytu ludzi. Wody powierzchniowe Cały analizowany teren odwadniany jest przez Nysę Szaloną, prawobrzeżnym dopływem Kaczawy, posiadającą dość zmienne parametry hydrologiczne. Gęstość cieków na obszarze opracowania jest umiarkowana i reprezentują następujące potoki, stanowiące lewostronne dopływy Nysy Szalonej: Paszówka, Jawornik, Męcinka, Starucha. Wody podziemne Teren opracowania zlokalizowany jest w zasięgu przedsudeckiego regionu hydrogeologicznego (XXV), podregionu legnickiego (XXV 1), regionu hydrogeologicznego Warmątowic, który obejmuje tereny leżące na E od doliny Nysy Szalonej między Słupem a Duninem, po okolice Złotnik, Kojszkowa, Przybyłowic. W okolicach Warmątowic występują naporowe wody szczelinowe w utworach metamorficznych paleozoiku i prekambru na głębokości 100 – 150 m. Wydajność ujęć sięga m3h-1. na pozostałym obszarze podregionu legnickiego poziomy użytkowe zlokalizowane są głównie w utworach czwartorzędu. Na terenie przy odcinku Nysy Szalonej, dalej w kierunku Zębowic wodonośność wynosi 10 – 70 m3h-1. Na części terenów gdzie poziomy wodonośne występują w utworach trzeciorzędu wodonośność utrzymuje się na poziomie 10 – 7- m, w strefie 3 – 4 km od SW do doliny Nysy Szalonej od Piotrowic do Krajowic z wodonośnością 5 – 10 m3h-1. Na całej powierzchni miasta, oprócz doliny Nysy Szalonej, pierwszy poziom użytkowy wodonośny jest całkowicie izolowany od powierzchni. Wody użytkowe w dolinie Nysy Sz. są wrażliwe na zanieczyszczenia z powierzchni, pierwsze zwierciadło znajduje się do 5 m. Część obszaru znajduje się w zasięgu GZWP, wymagającego szczególnej ochrony, jest to zbiornik czwartorzędowy Słup – Legnica, nr 318. Zawiera wody w klasie czystości 1c, nieznacznie zanieczyszczone i należy do OWO obszarów wysokiej ochrony. Granica biegnie od NW Starego Jawora, przez okolice Przybyłowic, Kojszkowa, w kierunku NE. W druga stronę granica przesuwa się od Starego Jawora, zachodnim obrzeżem doliny Nysy Sz. do Krotoszyc i wzdłuż NW obrzeża doliny Kaczawy. Wodom podziemnym grozi obecnie zanieczyszczenie ze strony intensywnego rolnictwa. Na obszarze miasta znajdują się ujęcia wody w Parku Miejskim i Ujęcie Paszowice. W stosownych decyzjach administracyjnych ustanowiono strefy ochronne bezpośrednie i pośrednie od ujęć wód wraz z warunkami zagospodarowania terenów wewnątrz tych stref. 10 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 Gleby Gleby w obszarze opracowania są wysokiej jakości w klasach bonitacji: IIIa, IIIb – około 60%, II – około 26%, IVa i IVb – około 10%, V – pozostała powierzchnia. Są to gleby brunatne i brunatne właściwe, w dolinie Nysy Szalonej występują gleby płowe i mady rzeczne. Złoża kopalin W granicach miasta występują złoża surowców naturalnych, piasków i żwirów. Obecnie trwają prace badawcze zasobów złoża. Roślinność Według geobotanicznego podziału Śląska obszar opracowania należy do następujących jednostek: Prowinacja: Górska Podprowincja: Hercyńsko - Sudecka Dział : Sudecki Okręg : Pogórze Bolkowsko - Wałbrzyskie. Obszar opracowania obejmuje tereny w dużym stopniu przekształcone antropogenicznie, przy intensywnych wykorzystaniu terenów najwyższych klas glebowych zniszczeniu uległa cała roślinność naturalna i lasy. Jedyną różnorodność stanowi obszar doliny Nysy Szalonej. Zieleń w mięście występuje pod postacią parków, skwerów, na obszarze ogrodów działkowych, zieleni przydomowej. Na obszarze miasta występują cenne pomniki przyrody, stanowiące formy ochrony przyrody, chronione prawem. Wymienione zostały w części tekstowej studium. Ponadto na terenie Parku Miejskiego w Jaworze przy stacji wodociągowej znajduje się zbiorowisko leśne o naturalnym charakterze. Łęg posiada wykształcone wszystkie piętra roślinne. W runie na obrzeżu zbiorowiska występuje kopytnik pospolity i jest to naturalne stanowisko tego chronionego gatunku w obrębie miasta. Poza tym zachowana tu roślinność jest naturalnym filtrem wody. Część parku jest chroniona, gdyż znajduje się w zasięgu strefy ujęcia wód. Gmina Jawor jest w posiadaniu opracowanej w listopadzie 1998 r. „Inwentaryzacji przyrodniczej miasta Jawora” w której wyznaczone zostały stanowiska występowania gatunków roślin i zwierząt objętych ochroną prawną. Ponadto zgodnie z tym opracowaniem najcenniejsze obszary na terenie miasta Jawora stanowią: Łąki koło obrębu Starego Jawora – okolice ul. Starojaworskiej i doliny rzeki Nysy Szalonej, teren w studium rolniczy, docelowo w projekcie pozostaje w obecnym użytkowaniu; Park Miejski, Park Pokoju – w projekcie studium pozostają w obecnym użytkowaniu, zieleń cmentarzy (nowego i starego) – w projekcie studium pozostają w obecnym użytkowaniu. Zwierzęta Na obszarach zainwestowanych Jawora występuje niskie zróżnicowanie siedliskowe związane z przekształceniem antropogenicznym, niestwarzające korzystnych warunków dla bytowania dzikiej fauny, wyjątkiem są zwierzęta synantropijne. Obecność terenów zabudowanych, a także istniejąca sieć dróg i ulic, generują hałas, skutecznie odstraszając dzikie zwierzęta. Obecność gęstej sieci dróg tworzy efekt bariery dla zwierząt. Efekt bariery, który tworzą drogi jest znaczący szczególnie w przypadku takich grup zwierząt jak płazy i gady, co oznacza naruszenie czy nawet bezpowrotne zniszczenie więzi oraz izolację pomiędzy poszczególnymi populacjami. Na omawianym obszarze te grupy zwierząt zinwentaryzowano na terenach parków Miejskiego i Pokoju, w rejonie łąk nad Nysą Szaloną w obrębie Stary Jawor, a także przy zbiorniku wodnym w Ośrodku Wypoczynkowym „Jawornik”. Spośród nich można wymienić: płazy (traszka zwyczajna, traszka grzebieniasta, kumak nizinny, ropucha szara, ropucha zielona, rzekotka 11 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 drzewna, żaba trawna, żaba moczarowa, żaba wodna, żaba jeziorowa) oraz gady (jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, zaskroniec zwyczajny). Na obszarze opracowania spośród przedstawicieli fauny można się spodziewać licznie występujących ptaków, gdyż obszar opracowania stanowi mozaikę krajobrazową terenów rolniczych, dolin rzek, zieleni urządzonej, a także tereny związane z osadnictwem. Gatunki ptaków z Polskiej Czerwonej Księgi (najbardziej zagrożonych): błotniak łąkowy, błotniak zbożowy; Gatunki ptaków zagrożonych na Śląsku: derkacz, przepiórka, krwawodziób, rybitwa czarna; Gatunki potencjalnie zagrożone: krakwa, cyranka, płaskonos, bekas, turkawka, płomykówka, dzierlatka, świergotek ławkowy, pliszka górska, świerszczak, gąsiorek; Pozostałe gatunki lęgowe: bocian biały, łabędź niemy, krzyżówka, czernica, błotniak stawowy, myszołów zwyczajny, pustułka, kuropatwa, bażant, wodnik, łyska, sieweczka rzeczna, czajka, mewa śmieszka, rybitwa rzeczna, grzywacz, sierpówka, kukułka, puszczyk, uszatka, jerzyk, krętogłów, dzięcioł zielony, dzięcioł czarny, dzięcioł duży, dzięciołek, skowronek, brzegówka, dymówka, oknówka, świergotek drzewny, pliszka żółta, pliszka siwa, strzyżyk, rudzik, słowik rdzawy, kopciuszek, pleszka, pokląskwa, kląskawka, białorzytka, kos, kwiczoł, drozd śpiewak, strumieniówka, łozówka, trzcinniczek, zaganiacz, piegża, cierniówka, kapturka, gajówka, świstunka, pierwiosnek, piecuszek, muchołówka szara, remiz, sikora modra, sikora bogatka, raniuszek, kowalik, pełzacz leśny, pełzacz ogrodowy, szpak, wilga, sójka, sroka, kawka, gawron, wrona siwa, mazurek, wróbel, zięba, grubodziób, kulczyk, dzwoniec, szczygieł, makolągwa, potrzeszcz, ortolan, trznadel, potrzos. Spośród nietoperzy: nocek duży, nocek rudy, mroczek późny, karlik malutki, borowiec wielki, gacek brunatny. Stwierdza się również, że liczną grupę zwierząt będą stanowić przedstawiciele fauny na którą składają się gatunki zwierząt synantropijnych. Nie można wykluczyć sporadycznego pojawiania się niektórych pospolitych zwierząt takich jak: sarny, dziki, lisy, kuny leśne i domowe, jenoty, krety, jeże, łasice, zające, wiewiórki, drobne zwierzęta z rodzin ryjówkowatych, nornikowatych, myszowatych. Ssaki objęte ścisłą ochroną gatunkową: nietoperze wymienione powyżej, jeż zachodni, kret, ryjówka aksamitna, rzęsorek rzeczek, zębiełek karliczek, chomik europejski, wiewiórka, łasica łaska, nornik bury, nornik północny, nornik zwyczajny, nornica ruda, darniówka. Gatunki chronione częściowo: badylarka, karczownik, mysz zaroślowa. Gatunki chronione częściowo, ssaki łowne: piżmak, zając szarak, lis rudy, jenot, kuna domowa, kuna leśna, tchórz zwyczajny, dzik, sarna oraz inne gatunki: szczury śniady i wędrowny, mysz domowa, mysz leśna, mysz polna. Bioróżnorodność Na terenie miasta Jawor rzeki stanowią naturalne korytarze ekologiczne i są miejscem występowania dużej liczby zróżnicowanych gatunków roślin i zwierząt. Nysa Szalona na odcinku miasta jest rzeką uregulowaną, zaledwie od kilku lat zatem nie spowodowało to skrajnego zubożenia siedlisk ryb. Rzeka jest płytka (przeciętna głębokość wynosi około 30 cm, w spokojnych odcinkach około 60 cm), jej dno jest wysłane grubym żwirem (średnica 2-5 cm) i kamieniami. W rzece występują pojedyncze kępy, a miejscami nawet większe skupiska włosienniczka (Batrachium sp.), rzęśli (Callitrichium sp.), a przy brzegu zdrójka (Fontinalis sp.). Latem duże partie dna porastają nitkowatymi zielenicami. Na północ, ok. 1 km od miasta Jawor rzeka jest przegrodzona zbiornikiem zaporowym Słup. Przy wysokich stanach wody cofka zbiornika sięga obszaru miasta. Na odcinku częściowo zalewanym wodami zbiornika dno jest piaszczyste i piaszczysto - żwirowe (granulacja żwiru 1-2 cm), poza zdrójkiem i 12 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 nitkowatymi zielenicami brak jest większych skupisk roślinności wodnej. Na odcinku graniczącym z cofką zbiornika głębokość wody jest większa (średnio 50 cm, w głęboczkach do 1,2 m), a udział bystrzyn nie przekracza 20%. Fauna bezkręgowców wodnych jest bogata w gatunki, a jej masa przekracza 40g/m2. Ilościowo dominują larwy muchówek z rodziny ochotkowatych Chironomidae i meszkowatych Simulidae oraz larwy jętek Epemeroptera, reprezentowanych przede wszystkim przez rodzinę Baetidae i Ephemerellidae. Z kolei największą masę osiągają chruściki Trichoptera, zarówno bezdomkowe z rodziny Hydropsychidae, jak i domkowe, reprezentowane przez Limnephilidae oraz Goeridae. Poza wymienionymi grupami bezkręgowce są reprezentowane przez dwa gatunki ślimaków – przytulika Ancyl Fluviatilis i błotniarkę Lymnaea (Radix) peregra, ośliczki Asellus sp., pijawki (głównie Erpobdella octoocullata) i szereg mniej licznie występujących taksonów. W górnym odcinku Nysy Szalonej, między ujściem Paszówki a Staruchy dominują gatunki ryb o niewielkich rozmiarach ciała: strzebla potokowa, kiełb Gobio gobio, śliz oraz ciernik Gasterosteus aculeatus. W śladowych ilościach towarzyszą im gatunki o znaczeniu wędkarskim: pstrąg potokowy Salmo trutta fario, bardzo nieliczna brzana Barbus barbus i nieco liczniejszy kleń Leuciscus cepalus, a także jelec Leuciscus i płoć Ruilus rutilus oraz dopływający aż tu ze zbiornika Słup szczupak Esox Lucius. Rzeka Paszówka na obszarze miasta jest strumieniem uregulowanym, o kamienistym dnie. Tylko w samym odcinku przyujściowym oprócz kamieni i żwiru dno wyścielają osady drobnoziarniste – piasek i muł, przemieszczany z detrytusem. Odcinki spokojne są bardzo krótkie, udział bystrzyn przekracza 90%. Brak jest roślinności naczyniowej. Fauna bezkręgowców jest reprezentowana przede wszystkim przez ochotkowate i meszkowate. Pozostałe grupy (chruściki, jętki, ośliczki, pijawki) są nieliczne. Rzeka Jawornik na obszarze miasta jest uregulowanym strumieniem o kamienisto - żwirowym pozbawionym roślinności naczyniowej dnie. Prąd wody jest równomierny, praktycznie nie można wyróżnić odcinków bystrzyn i plos. Bezkręgowce są reprezentowane przede wszystkim przez jętki i chruściki (szczególnie liczne są w tym strumienu domkowe chruściki z rodziny Goeridae) oraz kiełże (Gamma rus sp.). Rzeka Starucha jest strumieniem uregulowanym. Fauna bezkręgowców jest reprezentowana przede wszystkim przez ochotkowate z podrodziny Chironominae i ośliczki. Rzeka Męcinka w obszarze miasta płynie w strefie zalewowej zbiornika Słup. Ma dno piaszczyste i piaszczysto - muliste, z dużą domieszką detrytusu. Fauna bezkręgowców jest reprezentowana przez ochotkowate, które dominują ilościowe, natomiast w masie największy udział mają błotniarki. 3.2. Analiza i ocena stanu środowiska przyrodniczego Stan powietrza Na terenie miasta Jawora emisję zanieczyszczeń do atmosfery powodują następujące działania: energetyczne spalanie paliw - główne źródło emisji dwutlenku siarki, tlenków azotu, pyłu, dwutlenku węgla, produkcja przemysłowa - główne źródło emisji lotnych związków organicznych, metanu, a także dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłów, transport - duży udział w emisjach tlenku węgla, tlenków azotu, niemetanowych lotnych związków organicznych, dwutlenku węgla, produkcja rolna - źródło rozproszonej emisji amoniaku, metanu, podtlenku azotu, co ma wpływ na zmiany kwasowości środowiska, eutrofizację ekosystemów wodnych i na ocieplenie klimatu, ogrzewanie budynków mieszkalnych i obiektów użyteczności publicznej - źródło emisji znacznych ilości dwutlenku siarki i pyłów, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych i dioksan. 13 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 „Zanieczyszczeniami komunikacyjnymi” umownie określa się zanieczyszczenia związane z drogami czyli emisje spalin samochodowych. Na ich wielkość wpływ ma przede wszystkim natężenie ruchu osobowego i ciężarowego na drodze krajowej nr 3. W związku z ogólnymi prognozami stałego wzrostu natężania ruchu drogowego, emisja komunikacyjna stanowić będzie coraz to większe zagrożenie. Toksyczne składniki paliw stanowią: tlenki węgla, tlenki azotu, lotne związki organiczne oraz pył PM10 i dwutlenek siarki. Do najbardziej uciążliwych należy wspomniana droga krajowa nr 3 oraz drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne. Dodatkowo zagrożenie związane jest z transportem materiałów niebezpiecznych. Celem poprawy warunków życia mieszkańców jest budowa S3. Ponadto w celu zmniejszenia emisji konieczna jest poprawa standardu sieci drogowej istniejącej. Emisja zanieczyszczeń pochodzących z lokalnych kotłowni i indywidualnych palenisk domowych zwana jest niską emisją. W związku z eksploatacją kotłowni wykorzystujących jako paliwo węgiel kamienny, miał węglowy i koks oraz nieco rzadziej olej opałowy czy gaz ziemny na obszarze występuje problem emisji niskiej. Podwyższone stężenia dwutlenku siarki i tlenków azotu, będących substancjami zakwaszającymi, wywołują szkody w ekosystemach. Problemem jest również wypalanie ściernisk, co jest przyczyną znacznej emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego. Istniejące zakłady przemysłowe są objęte dobrze funkcjonującym systemem monitoringu. Zakłady te z uwagi na duże opłaty środowiskowe same modernizują nieefektywne instalacje oraz wprowadzają nowe technologie. Wprowadzanie nowych technologii jest jedną z wiodących zasad rozwoju przemysłu, oparte jest na stosowaniu instalacji lub urządzeń „BAT”, czyli Najlepszej Dostępnej Technologii, mającej na celu jak najmniejsze oddziaływanie na środowisko. Jeśli chodzi aktualne dane publikowane w Raporcie z 2013 r., prezentującego wyniki badań z 2012 r. oraz Raporcie z 2014 r. prezentującego wyniki badań z roku 2013 roku, to dla miasta Jawora brak jest informacji na temat przeprowadzonych badań z tematyki jakości powietrza. Dane dotyczące jakości powietrza za rok 2011 dla obszaru objętego studium reprezentowane są jedynie przez badania prowadzone na terenie powiatu jaworskiego. Publikowane w Raporcie o stanie jakości środowiska w woj. dolnośląskim w 2011 r. wyniki pomiarów zawartości określonych substancji w powietrzu wykazały przekroczenie fosforu ogólnego w opadach. W Raporcie z 2010 r. opublikowano dane zawierające informacje na temat wysokiej zawartości chlorków na obszarze miasta Jawora. Duży udział opadów o kwaśnym odczynie na poziomie około 3,94 pH odnotowano w lutym 2010 r. Ładunki deponowanych zanieczyszczeń o dużym obciążeniu zanotowano w Jaworze na poziomie 247,7 kg/ha, co uważa się za wynik wysoki, potwierdzający obciążenie miasta zanieczyszczeniami atmosfery. Hałas Klimat akustyczny jest zespołem zjawisk akustycznych występujących na danym obszarze, nieżalenie od źródeł je wywołujących, ocenia się go przy pomocy poziomu dźwięku. Na klimat akustyczny wpływa hałas środowiskowy, na który składają się hałas występujący w środowisku naturalnym oraz hałas mający swoje źródło w środowisku antropogenicznym, którego składowe to: - hałas drogowy - wytwarzany przez środki komunikacji drogowej lub ulicznej ujmowany w sposób całościowy, - hałas kolejowy – powodowany przez środki komunikacji kolejowej, - hałas przemysłowy – emitowany na zewnątrz zakładów przemysłowych, usługowych itp., - hałas lotnicy – pochodzący z ruchu lotniczego. 14 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 Obecnie klimat akustyczny obszaru miasta Jawor kształtowany jest pod wpływem hałasu drogowego, kolejowego oraz hałasu przemysłowego tj. od obiektów i działalności będących źródłem hałasu zlokalizowanych na terenie miasta. Obecnie największe uciążliwości dla mieszkańców miasta wynikają z oddziaływania źródeł hałasu drogowego, ponieważ Jawor zaliczany jest do jednego z większych węzłów drogowych w byłym województwie legnickim. Poszczególne kategorie dróg posiadają następujące długości w układzie komunikacyjnym miasta: drogi krajowe – droga nr 3 o długości – 6,87 km, drogi wojewódzkie – droga numer 374 o długości ok. 4 km, drogi powiatowe – 15 ulic i dróg o łącznej długości – ok. 10 km, drogi gminne – 100 ulic o łącznej długości 30,93 km. W publikowanym przez WIOŚ Raporcie o stanie środowiska w woj. dolnośląskim w 2010 r. odnaleziono dane na temat badań klimatu akustycznego na drodze nr 3 - na punkcie wylotowym na Bolków, gdzie wynik utrzymywał się na poziomie 68,3 dB oraz na drodze wojewódzkiej: 374 wylotowej w kierunku na Strzegom, gdzie wynik badania wskazał poziom 71,3 dB. Wartości te wskazują na przekroczenie norm dopuszczalnych poziomów hałasu. Należy na bieżąco przeprowadzać pomiary hałasu komunikacyjnego, jak również stosować urządzenia i metody minimalizujące oddziaływania szczególnie w sąsiedztwie terenów zabudowanych (np. ekrany akustyczne, zieleń wysoka – zwarta). Jakość wód powierzchniowych i wód podziemnych Na obszarze opracowania w 2013 r. przeprowadzono badania jakości wody dla rzeki Jawornik (w punkcie na moście na drodze Jawor – Myślibórz). Badania te wykazały, że jej wody pod względem elementów biologicznych klasyfikuje się do klasy II, pod względem elementów hydromorfologicznych oraz fizykochemicznych do klasy I, stan ekologiczny rzeki uznano za dobry. Z badań monitoringu diagnostycznego wód podziemnych, przeprowadzonych w 2013 r., w punkcie pomiarowym Targoszyn, będącym punktem położonym najbliżej obszaru opracowania, wyniku, że wody podziemne na tym obszarze zaliczają się do III klasy jakości, a czynnikiem decydującym o stanie jakości wód były azotany. Stan gleb Obszar opracowania nie został objęty badaniami stanu jakości gleb. W 2012 r. przeprowadzono badania w skali powiatu jaworskiego, dające następujący obraz na temat właściwości chemicznych gleb: 21 – 40 % udziału gleb opisanych jest jako bardzo kwaśne i kwaśne, 21 – 40 % udziału gleb wykazuje potrzeby wapnowania koniecznego i potrzebnego, 21 – 40 % udziału gleb posiada bardzo niską i niską zawartość fosforu, do 20 % udziału gleb posiada bardzo niską i niską zawartość potasu, do 20 % udziału gleb posiada bardzo niską i niską zawartości magnezu; ponadto w stosunku do gleb tych zaobserwowano następujące zjawiska: niską i średnią zawartość boru w glebach użytkowanych rolniczo, średnią zawartość manganu w glebach użytkowanych rolniczo, średni udział gleb o wysokiej zawartości miedzi, średni udział gleb o wysokiej zawartości cynku, średni udział gleb o wysokiej zawartości żelaza. 15 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 W okolicach Jawora zaobserwowano przekroczenie bezno(a)pirenu w glebach, częstego składnika zanieczyszczeń powietrza, powstającego w wyniku niskiej emisji, głównie wskutek spalania śmieci (plastiku). Do najważniejszych problemów związanych z przyczyną niekorzystnej sytuacji dotyczącej gleb na obszarze opracowania studium można zaliczyć przede wszystkim zanieczyszczenia ze strony wspomnianej emisji niskiej i dróg: krajowej i wojewódzkich, charakteryzujących się dużym natężeniem ruchu, ewentualnie stosowanie chemizacji w rolnictwie oraz wadliwe systemy odprowadzania ścieków, stosowane zanim zbudowano kompleksową sieć kanalizacyjno - sanitarną. Promieniowanie elektromagnetyczne W roku 2013 na obszarze Jawora przeprowadzono pomiarów w zakresie natężenia promieniowania elektromagnetycznego, wykazały one, że średnia arytmetyczna zmierzonych wartości skutecznych natężeń pól elektrycznych promieniowania elektromagnetycznego dla zakresu 3 MHz- 3000 MHz wynosiła 0,18 [V/m] i nie została przekroczona dopuszczalna jego norma. Przez obszar opracowania przebiegają linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia 110 kV. Linie te mogą emitować negatywne promieniowanie elektromagnetyczne jednak brak szczegółowych danych na ten temat. Sieci średniego napięcia (SN) oraz linie niskich napięć nie stanowią zagrożenia szkodliwym promieniowaniem elektroenergetycznym. Odpady Jak wynika z publikacji Raportu z 2013 r., składowisko odpadów w Jaworze spełniło w 2012 r. wymogi formalno – prawne pod kątem przygotowania do przyjmowania odpadów komunalnych. 3.3. Potencjalne zmiany w środowisku w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu Środowisko przyrodnicze na obszarze opracowania stale ulega przeobrażeniom funkcjonalnoprzestrzennym w związku z rozwojem zabudowy. Analizując potencjalne zmiany w środowisku w przypadku braku realizacji studium, wzięto pod uwagę istniejące zagospodarowanie oraz możliwe zmiany tego zagospodarowania w oparciu o obowiązujące dokumenty planistyczne. Studium z mocy ustawy stanowi podstawę polityki przestrzennej dla prowadzenia działań inwestycyjnych. Jawor posiada obowiązujący dokument studium oraz plany miejscowe pokrywające miasto. Zmiana studium, będąca przedmiotem oceny w niniejszej prognozie ma na celu usankcjonowanie zapisów na terenach wymagających nowego sposobu zagospodarowania, które tworzą się jako następstwo dynamicznych procesów polityki przestrzennej. Zaniechanie realizacji zmiany studium może spowodować szereg niekorzystnych zmian, głównie dotyczących stagnacji procesów inwestycyjnych, co zahamować może rozwój miasta. Realizacja planowanych inwestycji zgodnie z nowym studium, wpłynie na stan środowiska i może być źródłem nowych presji, co jest nieuniknione w każdym procesie inwestycyjnym. Jednocześnie poprzez zastosowane odpowiednich zapisów z zakresu ochrony środowiska i przyrody można skutecznie zapobiegać negatywnym skutkom związanym z planowanym rozwojem oraz odpowiednio chronić zasoby środowiska w ujęciu szerszym tj. obejmującym kompleksowo całe miasto Jawor. Jeśli chodzi o zaniechanie jednej z największych inwestycji ujętej w studium, a mianowicie polegającej na budowie planowanej drogi S3, sytuacja ta spowoduje dalsze utrzymywanie się negatywnego wpływu istniejących dróg i wzmożony ruch pojazdów przez centrum Jawora. Obecna droga nr 3 nie jest w stanie dalej przenosić ruchu o prognozowanym natężeniu ze względu na wąski przebieg na terenie historycznie ukształtowanej tkanki zabudowy oraz zły stan techniczny. 16 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 4. STAN ŚRODOWISKA ODDZIAŁYWANIEM NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM Znaczące oddziaływanie na środowisko może występować w przypadku realizacji inwestycji na dużą skale, lokalizowanych w obszarach dotychczasowo niezainwestowanych lub przykładowo jeśli nie zostaną zachowane środki zapobiegawcze i minimalizujące a środowisko nie będzie w stanie zachować swojej ograniczonej odporności. W myśl przepisów Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko ustalenia przyjęte w studium dopuszczają lokalizację tego typu inwestycji na wszystkich terenach pod warunkiem spełnienia przepisów odrębnych. Dokument studium, jako wyznacznik głównych celów i kierunków rozwoju terenów gminy nie określił szczegółowego zakazu dla lokalizacji inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko na poszczególnych terenach z uwagi na szereg czynników związanych z kryteriami oceny tych przedsięwzięć. Generalnie przyjmuje się zasadę że jeśli dana inwestycja wymaga sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko i opracowanie to nie wykaże istotnych uciążliwości z tytułu lokalizacji i funkcjonowania tej inwestycji to będzie ona dopuszczona do realizacji na określonym terenie. W przypadku planowanych inwestycji znaczące oddziaływanie może wystąpić w przypadku: budowy drogi S3, lokalizacji nowych terenów pod działalność przemysłową i produkcyjną na dużych obszarach, lokalizacji terenów planowanej eksploatacji kruszyw naturalnych, terenów aktywności gospodarczej oraz w przypadku innych terenów pod nową zabudowę na obszarach dotychczas wolnych od zainwestowania. Powyższe działania powodować będą wykorzystywanie zasobów środowiska na potrzeby rozwoju społeczno - gospodarczego, w tym rozbudowy infrastruktury technicznej i komunikacyjnej, przy jednoczesnym generowaniu do środowiska emisji, co jest nieuniknione w procesach inwestycyjnych. Jeśli chodzi o komponenty środowiska takie jak zabytki czy bioróżnorodność to nie przewiduje się oddziaływania ze strony budowy drogi S3, gdyż na terenie inwestycji brak tych elementów. Główne oddziaływania w związku z realizacją planowanej S3 będą dotyczyć w przypadku: powierzchni ziemi – nastąpi degradacja powierzchni ziemi w miejscu lokalizacji drogi (oddziaływanie bezpośrednie, stałe); powietrza – nastąpią następujące oddziaływania w postaci: emisji hałasu generowana przez ruch pojazdów, emisja zanieczyszczeń gazowych i pyłowych (oddziaływanie bezpośrednie, długoterminowe); klimat – nastąpią oddziaływania w postaci: emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych (oddziaływanie pośrednie, długoterminowe); rośliny – nastąpią oddziaływania w postaci: emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych powodujących skażenie środowiska, w rezultacie degenerację świata roślinnego (oddziaływanie bezpośrednie – w miejscu lokalizacji drogi oraz pośrednie – na tereny sąsiednie, długoterminowe); zwierzęta – nastąpią oddziaływania w postaci: utworzenia bariery dla migracji zwierząt (oddziaływanie bezpośrednie, stałe). wody powierzchniowe i podziemne – nastąpią oddziaływania w postaci: zagrożeń skażenia substancjami ropopochodnymi i chemicznymi (zagrożenie oddziaływania pośredniego, stałe). Powyższe oddziaływania w przypadku realizacji inwestycji będą częściowo zminimalizowane, co wynika z obowiązku inwestora (obowiązki wypełnienia działań na rzecz poprawy środowiska zawiera decyzja środowiskowa), część z nich omówiono w dalszej części niniejszej prognozy. Ogólny stan środowiska na terenach planowanych inwestycji w studium jest obecnie w równowadze ekologicznej. Stanowi w dużej części krajobraz pochodzenia antropogenicznego (są to 17 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 tereny użytkowane rolniczo lub tereny wolne od zabudowy sąsiadujące z obecnym zainwestowaniem). Nie wykazują one szczególnych walorów przyrodniczych. Analizie należy poddać również tereny sąsiadujące, mogące wykazywać wysokie walory przyrodnicze. Obecnie obszar opracowania poddawany jest umiarkowanym presjom ze strony: terenów zabudowy (ścieki, emisja niska z indywidualnych palenisk domowych, zmniejszanie pow. biologicznie czynnych przeznaczanych i przemiana na tereny utwardzone, hałas), ruchu kołowy na drodze nr 3 i pozostałych drogach niższej rangi, od strony terenów kolejowych; na terenach sąsiadujących z drogami w glebie i roślinach mogą się gromadzić metale ciężkie oraz związki ropopochodne przedostające się do środowiska, ponadto ruch na drogach transportu kołowego i kolejowego generuje uciążliwy hałas dla terenów sąsiednich. Warto również wspomnieć, że tereny otwarte, niezabudowane, tereny zieleni, doliny rzek występujące w granicach opracowania stanowią dość rozległe i silne struktury odporne na oddziaływania ze strony obszarów z których generowane są presje do środowiska. Stan środowiska jest stabilny. 5. PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Do problemów ochrony środowiska na obszarze objętym ustaleniami studium należeć będą: niska emisja z indywidualnych palenisk domowych, hałas komunikacyjny od strony dróg komunikacji kołowej, w szczególności: drogi krajowej nr 3 i planowanej S3, a także terenów kolejowych. Ponadto problem stanowi emisja hałasu generowana ze strony zakładów produkcyjnych, przemysłowych i usługowych. Planowana jest eksploatacja kruszyw naturalnych piasków i żwirów, na obszarze której można się spodziewać emisji hałasu na tereny sąsiednie. 6. PRAWNE FORMY OCHRONY 6.1 Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt Gatunki chronione, wykazane w inwentaryzacji przyrodniczej miasta Jawora, sporządzonej w 1998 r. zostały wymienione w niniejszej prognozie w części dotyczącej opisu fauny i flory. 6.2 Ochrona dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej Na obszarze opracowania występują obiekty zabytkowe ujęte w rejestrze zabytków oraz w wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków. Ich ochrona wynika z ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Studium ustanawia strefy ochrony konserwatorskiej wraz z warunkami ochrony określającymi cel i przedmiot ich ustanowienia. 6.3 Obszary proponowane do objęcia ochroną Nie wskazuje się obszarów proponowanych do objęcia ochroną prawną. 18 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 6.4 Zagrożenia obszarów o dużych walorach przyrodniczych z uwzględnieniem obszarów sieci Natura 2000 Na obszarze sporządzanego studium, na terenach o dużych walorach przyrodniczych o wysokiej bioróżnorodności nie ma zagrożenia w kierunku przyrodniczo – środowiskowym. W granicach omawianego projektu brak jest obszarów należących do sieci Natura 2000. 7. ANALIZA I OCENA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Projekt studium uwzględnia cele ochrony środowiska zawarte w wielu dokumentach strategicznych opracowanych na szczeblu krajowym i regionalnym, a także zawarte w dyrektywach UE. Głównym dokumentem w zakresie ochrony środowiska ustanowionym przez Polskę jest „Polityka ekologiczna państwa Polskiego na lata 2007 – 2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 - 2014”, który określa kierunki polityki ekologicznej kraju. Dokument ten wyznacza ramy strategicznej polityki wspólnotowej na okres 4 lat z perspektywą na następne 4 lata. Polska przystępując do Unii Europejskiej zobowiązała się do spełnienia postanowień Traktatu Akcesyjnego, między innymi w stosunku do obowiązku sporządzenia omawianego dokumentu. Strategiczny cel polityki ekologicznej państwa Polskiego: Stworzenie bezpieczeństwa ekologicznego kraju (mieszkańców, zasobów przyrodniczych, infrastruktury społecznej), tworzenie podstaw do zrównoważonego rozwoju społeczno - gospodarczego oraz szybkiego rozwiązania wielu problemów ochrony środowiska Wśród metod realizacji polityki ekologicznej państwa priorytet ma stosowanie tzw. dobrych praktyk gospodarowania i systemów zarządzania środowiskowego, które pozwalają powiązać efekty gospodarcze z efektami ekologicznymi, zwłaszcza w przemyśle i energetyce, transporcie, rolnictwie, leśnictwie, budownictwie i gospodarce komunalnej, zagospodarowaniu przestrzennym, turystyce, ochronie zdrowia, handlu i działalności obronnej W/w cele zgodne są z celami VI Programu Działań na Rzecz Środowiska UE oraz Strategią UE dotyczącą Trwałego Rozwoju. W związku z czym realizacja krajowej polityki ekologicznej wpisuje się w cele na poziomie całej Wspólnoty Europejskiej. Dokument ten określa priorytetowe pola działań w zakresie ochrony środowiska, co pozwala na skuteczną odpowiedź zarówno na wyzwania stawiane w wymiarze całej Ziemi, jak i na określone problemy napotkane na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym czy lokalnym. Do głównych priorytetów w okresie funkcjonowania programu zaliczono następujące zagadnienia: zmiana klimatu, przyroda i zróżnicowanie biologiczne, środowisko naturalne, zdrowie i jakość życia, zasoby naturalne i odpady. Polityka ochrony środowiska Unii Europejskiej jest jedną z polityk wspólnotowych o najszerszym zasięgu. Jej zakres obejmuje wszystkie dziedziny życia społeczno - gospodarczego. Określa główne priorytety oraz zaplanowane działania w dziedzinie ochrony środowiska, o czym mówią w/w strategia i działania UE. Dokumenty regionalne odnoszące się do ochrony środowiska w województwie dolnośląskim w szerokim zakresie nawiązują do ustaleń środowiskowych zawartych zarówno w opracowaniach krajowych i międzynarodowych. Kluczową zasadą polityki Samorządu Województwa jest zasada zrównoważonego rozwoju. Głównym dokumentem w regionie w zakresie środowiskowym jest „Wojewódzki Program Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata 2008-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015”, którego nadrzędnym celem jest wdrażanie polityki ekologicznej państwa w regionie. Naczelną zasadą 19 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 Programu Ochrony Środowiska jest: zasada zrównoważonego rozwoju, umożliwiająca harmonizację rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną walorów środowiskowych. Ponadto projekt studium uwzględnia zapisy dokumentów strategicznych o randze krajowej. Są to między innymi: Krajowy Plan Gospodarki Odpadami określa zakres działania niezbędny do zaplanowania zintegrowanej gospodarki odpadami w kraju, w sposób zapewniający ochronę środowiska z uwzględnieniem obecnych i przyszłych możliwości technicznych i organizacyjnych. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych jest programem inwestycji rozbudowy systemów oczyszczalni ścieków w sektorze komunalnym. Program pozwoli na wyeliminowanie nieoczyszczonych ścieków (pochodzących ze źródeł miejskich i aglomeracji) z wód powierzchniowych. Dokument dotyczy także poprawy jakości wód powierzchniowych, będących potencjalnym źródłem poboru dla ujęć komunalnych. Ustanowione na poziomach międzynarodowym i krajowym cele polityki ekologicznej znalazły swoje odzwierciedlenie w opracowanych na poziomie regionalnym i lokalnym dokumentach strategicznych, takich jak programy ochrony środowiska czy plany gospodarki odpadami, stanowiących materiały wyjściowe do formułowania zapisów planu jak na przykład Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Jawora, Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Jawora, uchwalone Uchwałą Nr LVII/298/10 Rady Miejskiej w Jaworze z dnia 27 października 2010 r. w sprawie przyjęcia „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Jawora” oraz „Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Jawora” wraz z Aktualizacją Programu Usuwania Azbestu i Wyrobów Zawierających Azbest na terenie miasta Jawora. Dokumentami rangi międzynarodowej o charakterze przestrzennym, stanowiącym podstawę do formułowania celów ochrony środowiska w programach krajowych czy na niższym szczeblu lokalnym są konwencje międzynarodowe, przyjęte przez stronę polską, m.in.: Konwencja Berneńska o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz ich siedlisk naturalnych z 1979r., Konwencja Ramsarska o obszarach wodno – błotnych z 1971 r. (ze zmianami), Konwencja Genewska w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości z 1979 r. wraz z II protokołem siarkowym z 1994 r. (Oslo), Konwencja ONZ o ochronie różnorodności biologicznej z Rio de Janeiro, 1992 r., Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Rio de Janeiro – 1992 r., Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Kioto – 1997 r. wraz z Protokołem., Protokół Montrealski w sprawie substancji zubażających warstwę ozonową z 1987 r. wraz z poprawkami londyńskimi (1990 r.), wiedeńskimi (1992 r.), Europejska Konwencja Krajobrazowa, sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000 r. Energetyka ze źródeł odnawialnych Ustanowione na poziomach międzynarodowym i krajowym cele polityki ekologicznej znalazły swoje odzwierciedlenie w opracowanych projekcie studium. Fotowoltaika jest narzędziem, które umożliwi realizację postanowień Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z 1992 r. i Protokołu z Kioto, oraz przyczyni się do osiągnięcia celów Konwencji o różnorodności biologicznej z 1992 r. Korzyści płynące dla środowiska z realizacji farm fotowoltaicznych wielokrotnie przywoływano w dokumentach wspólnotowych m.in. związanych z pakietem dyrektyw klimatyczno – energetycznych, Polityce ekologicznej Państwa i innych aktach prawnych z zakresu ochrony środowiska. 20 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 Warto w tym miejscu przypomnieć, że Polska została zobowiązana przez Unię Europejską do produkcji energii ze źródeł odnawialnych, tzw. OZE. Polska musi osiągnąć 15 % energii z OZE w bilansie energii zużytej w roku 2020. Obecnie udział energii ze źródeł odnawialnych w ogólnym bilansie produkcji energii, wynosi około 6 %, a jak podają inne źródła 10 %. 8. POTENCJALNY WPŁYW REALIZACJI USTALEŃ STUDIUM NA ŚRODOWISKO Realizacja ustaleń studium przyniesie ze sobą określony typ zagospodarowania i związane z nim przekształcenia. Na podstawie wykonanej identyfikacji typów oddziaływań na środowisko przyrodnicze dokonano waloryzacji terenów wyznaczonych w studium ze wskazaniem elementów środowiska, na które będą oddziaływać. W ten sposób wydzielono grupy terenów, na których na skutek realizacji studium nastąpią istotne oddziaływania pozytywne lub negatywne. Przy ocenie wpływu realizacji ustaleń studium na elementy środowiska posłużono się następującymi kryteriami dotyczącymi: charakteru zmian (bardzo korzystne, korzystne, niekorzystne, niepożądane, bez znaczenia), intensywności przekształceń (nieistotne, nieznaczne, zauważalne, duże, zupełne), bezpośredniości oddziaływania (bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane), okresu trwania oddziaływania (stałe, okresowe, epizodyczne, przejściowe), zasięgu oddziaływania (miejscowe, lokalne, ponadlokalne, regionalne, ponadregionalne), trwałości przekształceń (nieodwracalne, częściowo odwracalne, odwracalne, możliwe do rewaloryzacji). Pomimo, że większość ustaleń projektu studium wynika z obowiązującego studium, nie można pominąć faktu, że ostateczna realizacja kierunków zagospodarowania z projektu Studium spowoduje znaczne zmiany w strukturze użytkowania gruntów Jawora. Zwiększy się powierzchnia terenów inwestycyjnych, zwłaszcza mieszkaniowych, usługowych i przemysłowych, kosztem terenów rolniczych. Rozpatrując strukturę funkcjonalno-przestrzenną zauważyć można silne powiązanie poszczególnych form zagospodarowania z istniejącym oraz projektowanym układem transportowym o znaczeniu ponadlokalnym. Znaczne powierzchnie terenów w mieście Jaworze położone wzdłuż głównych dróg, przekształcono w tereny przemysłowe, umożliwiając wykorzystanie potencjału położenia w otoczeniu istotnych szlaków komunikacyjnych. Wyraźny jest również wpływ lokalizacji centrum miasta oraz tzw. Starego Jawora, które determinują bardziej intensywne zainwestowanie terenów położonych w ich otoczeniu niż w pozostałej części, w której zlokalizowane są otwarte tereny użytkowane rolniczo. Jednym z podstawowych założeń formułowania kierunków zagospodarowania przestrzennego jest zasada że realizacja dokumentu nie powinna wpływać negatywnie na stan środowiska na jego obszarze. Jednakże w określonych warunkach realizacja pełnych ustaleń może nieść w konsekwencji pewne uciążliwości, a ich skala będzie zdeterminowana rodzajem i wielkością planowanej formy działalności. Poniżej ocenia się wpływ ustaleń studium na poszczególne elementy środowiska. 8.1 Różnorodność biologiczna Jednym z głównych zadań projektu studium jest zachowanie i ochrona zbiorowisk roślinnych zróżnicowanych pod względem budowy i pełnionych przez nie funkcji, których w gminie nie jest dużo, w tym również zieleni nieobjętej formami ochrony zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Obszary stanowiące ostoje bioróżnorodności na obszarze opracowania stanowią tereny zieleni parkowej i doliny rzek. Tereny te zgodnie z ustaleniami studium pozostają w dotychczasowym sposobie zagospodarowania i nie ulegną naruszeniu. Na obszarach do nich przyległych studium nie wyznacza 21 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 nowych form zagospodarowania stanowiących potencjalne zagrożenie. W związku z realizacją ustaleń studium nie przewiduje się zatem oddziaływań mogących zakłócić funkcjonowanie istniejącej struktury przyrodniczej, a tym samym bioróżnorodności. 8.2 Rośliny i zwierzęta Realizacja ustaleń studium wiąże się z ingerencją w tereny dotychczas niezainwestowane. Jak wynika z powyższych rozdziałów w przypadku zwierząt przewiduje się, że zrezygnują one z pojawiania się na terenach zajętych przez nowe inwestycje, wybierając korzystniejsze dla siebie miejsca, których nie brak w pobliżu. Warto tu wspomnieć iż tereny pod nowe sposoby zagospodarowania, nie będą przyczyniać się do fragmentacji przestrzeni wykazanych jako ostoje zwierząt. Podobnie w przypadku roślinności, tereny największych enklaw zieleni pozostaną nienaruszone w swej strukturze, pomniki przyrody również. Projektowana sieć drogowa obsługująca tereny nowo zainwestowane oraz planowana droga S3 nie będą tworzyć nowych barier dla migracji zwierząt, gdyż zastosowano działania minimalizujące m.in. w postaci zieleni izolacyjnej, przejść i przepustów dla zwierząt itp. W nowych obszarach planowanej zabudowy przyjęte kompleksowe rozwiązania gospodarki wodno – ściekowej przyczynią się do polepszenia jakości wód i gleb pod względem ich czystości, co pośrednio wpłynie również na korzyść zwierząt jak i roślin. Negatywny wpływ na roślinność związana będzie głównie z jej likwidacją w miejscach gdzie powstaną zabudowania kubaturowe, a także wszelkie powierzchnie utwardzone. Znaczna część terenów rolnych, łąki, zieleń naturalna w dolinie rzek zachowają swoje walory i dotychczasowe warunki siedliskowe z uwagi na brak ingerencji w ich struktury. Podczas realizacji planowanych inwestycji nie uniknie się wycinki pojedynczych drzew i krzewów, zlokalizowanych na terenach rolnych przeznaczonych w omawianym projekcie pod zabudowę lub inwestycje liniowe – planowane drogi. W stosunku do wykazanych pomników przyrody oraz stanowisk roślin chronionych występujących na terenie analizowanego studium, nie przewiduje się żadnych zmian czy utraty ich wartości. Tereny gdzie zlokalizowane są te elementy pozostaną w dotychczasowym sposobie zagospodarowania, a żadna z planowanych inwestycji określona w studium nie będzie kolidować z ich istnieniem i nie będzie się negatywni przyczyniać do stanu ich zachowania. Niezależnie od powyższych stwierdzeń przed rozpoczęciem prac budowlanych powinna zostać wykonana inwentaryzacja przyrodnicza, która wyjaśni, czy w terenie, bądź w sąsiedztwie planowanych inwestycji przebywają chronione gatunki zwierząt lub czy zlokalizowane są chronione rośliny. Jeżeli badania terenowe wykażą, że zniszczenie siedlisk lub gatunku chronionego jest konieczne, należy uzyskać stosowną zgodę właściwego organu ochrony środowiska oraz zapewnić temu gatunkowi zastępcze miejsca lęgowe lub nowe miejsca wzrostu, na warunkach zgodnych z wymogami siedliskowymi danego gatunku. W związku z realizacją planowanych w studium inwestycji nie przewiduje się działań mogących powodować znaczące szkody dla występujących tu chronionych gatunków roślin i zwierząt, pod warunkiem spełnienia wszelkich środków ostrożności w zakresie ich ochrony, zgodnie z przepisami odrębnymi. Na terenach gdzie zachowana zostanie biologicznie czynna warstwa lub wprowadzone zostaną nowe tereny: zieleni izolacyjnej lub urządzonej powstaną dogodne warunki do migracji drobnej fauny. 22 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 8.3 Wody powierzchniowe i podziemne Zapisy ustaleń studium nie przewidują działań mogących istotnie wpłynąć na stan jakościowy wód obszaru opracowania. Jednak z uwagi na konieczność przygotowania podłoża pod zabudowę i lokalizację inwestycji wielkogabarytowych wymaga zapobiegawczych w celu ochrony zasobów wodnych. się zastosowania odpowiednich środków Przewiduje się chwilowe i krótkotrwałe oddziaływanie prac budowlanych na etapie tworzenia inwestycji na wody gruntowe. Sposób, a także intensywność ewentualnych negatywnych oddziaływań na środowisko wodne będą odmienne w czasie realizacji inwestycji i podczas ich funkcjonowania. Możliwy jest niekorzystny wpływ tworzenia wykopów na zwierciadło wód gruntowych, który będzie miał charakter tymczasowy i zakończy się wraz z ukończeniem prac budowlanych. Realizacja ustaleń studium będzie skutkowała zwiększoną liczbą nowo powstałych gospodarstw domowych, terenów usługowych, produkcyjnych oraz aktywności gospodarczej, co wiąże się ze zwiększoną produkcją ścieków i odpadów. Powstające nieczystości płynne będą zróżnicowane, będą to zarówno ścieki bytowe pochodzące głównie z budynków mieszkalnych, jak również ścieki gospodarcze związane z działalnością usługową i produkcyjną o zróżnicowanym składzie w zależności od profilu działalności. Wzrośnie również presja na lokalne zasoby wodne wiążąca się ze zwiększeniem jej poborów w związku z realizowaniem funkcji produkcyjnych i bytowych na obszarze opracowania. Dodatkowo w wyniku utwardzenia znacznych powierzchni dojdzie do ograniczenia infiltracji na tych terenach skutkującej zwiększeniem się spływu i dostawaniem się do wód powierzchniowych wypłukiwanych z powierzchni utwardzonych wszelkich zanieczyszczeń. Jednocześnie w wyniku rozwoju terenów aktywności gospodarczej kosztem terenów rolniczych skutkować będzie zmniejszeniem się ilości zanieczyszczeń przenikających do wód podziemnych na tych terenach w wyniku zaprzestania nawożenia oraz używania środków ochrony roślin. W dalszym horyzoncie czasowym realizacja ustaleń studium w sposób trwały przyczyni się do utrzymania prawidłowego stanu jakości wód obszaru opracowania, gdyż ustalenia przewidują szereg zapisów, określających rozbudowę systemu komunikacji i infrastruktury technicznej. Wskazuje się na zwiększone zagrożenie zanieczyszczenia wód gruntowych substancjami ropopochodnymi od strony elementów układu komunikacji drogowej czy terenów przeznaczonych na place parkingowe, miejsca postojowe na posesjach prywatnych. W związku z tym absolutnie konieczne jest pierwszorzędne wykonanie sieci kanalizacji odprowadzających groźne substancje. Miejsca narażone na kontakt z substancjami ropopochodnymi powinny być odpowiednio przygotowane, a podłoże utwardzone i uszczelnione. W przypadku pełnej realizacji zagospodarowania jakie umożliwia projekt powyższe oddziaływania mogą być znaczące jedynie w przypadku złego użytkowania terenu i stosowania wadliwych technologii. Generalnie przyjmuje się jednak zasadę, że przedsięwzięcie nie może generować uciążliwości poza terenem do którego inwestor posiada tytuł prawny i muszą być zastosowane wszelkie środki zapobiegawcze negatywnym oddziaływaniom, najlepsze dostępne technologie (BAT), zgodnie z przepisami odrębnymi. Ponadto ocenia się, że rozwiązania przewidziane w studium przyczynią się do zminimalizowania ryzyka infiltracji zanieczyszczeń w głąb i nie będą stanowić zagrożenia dla wód powierzchniowych czy podziemnych, również w kontekście zlokalizowanych w granicach miasta ujęć wody. Nie przewiduje się naruszenia zasobów wód w związku z realizacją ustaleń studium. Ponadto pobór wody na cele socjalno-bytowe i gospodarcze dla obiektów planowanych nie będzie przekraczał wielkości, mogących naruszyć zasoby dyspozycyjne wód. 23 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 8.4 Krajobraz Realizacja ustaleń dokumentu wprowadza zmiany w dotychczasowo ukształtowaną strukturę krajobrazową, dopuszczając nowe obiekty kubaturowe kosztem obszarów rolniczych. Ukształtowanie zieleni urządzonej i izolacyjnej, jako towarzyszącej planowanym funkcjom korzystnie wpłynie na walory estetyczne krajobrazu, wzbogacając nowopowstałą przestrzeń o czynniki naturalne. Ponadto kształtowaniu krajobrazu służą zapisy określające parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu, w tym szczególnie wysokość zabudowy, udział powierzchni biologicznie czynnej. Ochronie przed budową dominant wysokościowych tj. wieże, kominy, maszty itp. powinna podlegać panorama historycznego centrum miasta rozpościerająca się z drogi wiodącej od Myśliborza oraz z Drogi nad Jawornikiem. 8.5 Jakość powietrza, klimat akustyczny W związku z realizacją nowych inwestycji podczas prowadzenia robót budowlanych będą one wywoływać lokalny, tymczasowy i krótkotrwały wzrost stężenia zanieczyszczeń w powietrzu, szczególnie pyłów powstałych podczas przemieszczania mas ziemi oraz gazów emitowanych przez pojazdy obsługujące place budowy, a także generować hałas. Zwiększy się jego emisja i powstawanie wibracji w związku z pracą urządzeń i maszyn oraz w związku ze wzmożonym transportem podczas realizacji budów. Jednak działania te nie powinny stanowić istotnego zagrożenia dla jakości środowiska atmosferycznego i klimatu akustycznego na dużą skalę, gdyż niekorzystny wpływ prowadzonych robót budowlanych będzie miał charakter tymczasowy i zakończy się wraz z ukończeniem prac budowlanych. Ponadto realizacja terenów wyznaczonych w studium pod nową zabudowę będzie przebiegać etapowo, zatem kumulacja tego typu uciążliwości w obrębie całego obszaru miasta jest mało prawdopodobna. W wyniku realizacji ustaleń dokumentu dotyczących produkcyjnych oraz aktywności gospodarczej, dojdzie do emisji hałasu oraz zanieczyszczeń powietrza, których rodzaj oraz wielkość zależeć będzie od sposobu użytkowania. Dodatkowo rozwój tych funkcji wpływać będzie pośrednio poprzez wzrost ruchu drogowego na drogach dojazdowych, który jest źródłem zanieczyszczeń komunikacyjnych. Obsługa komunikacyjna terenów nowo planowanych odbywać się będzie od strony dróg sieci lokalnej. Wzmożony ruch pojazdów będzie źródłem hałasu oraz powstawania spalin. Dominującym źródłem uciążliwości klimatu akustycznego na obszarze opracowania będzie natomiast ruch kołowy na planowanej drodze S3. Lokalnie natężenie liczby pojazdów spalinowych może wzrosnąć na drogach przy obiektach generujących taki ruch np. usługowych, produkcyjnych itp. Szczególne znaczenie dla poprawy stanu sanitarnego powietrza atmosferycznego oraz przeciwdziałania niekorzystnym parametrom klimatu akustycznego mają nakazy stosowania wysokosprawnych urządzeń grzewczych opartych na materiałach grzewczych proekologicznych. Ponadto stosunkowo duże areały zieleni, czy tereny otwarte np. rolne bez możliwości zabudowy, będą te presje minimalizować poprzez odpowiednie przewietrzanie terenu, produkcję tlenu itp. Tereny zieleni wpływają na tłumienie hałasu zarówno w sposób bezpośredni jak i pośredni. Fale akustyczne rozchodzące się przez teren pokryty roślinnością są rozpraszane i pochłaniane, ma to istotne znaczenie również w kontekście planowanego odcinka S3 w granicach miasta Jawora. Ponadto zachowaniu standardów akustycznych oraz jakościowych powietrza będzie sprzyjać utrzymanie nawierzchni jezdni i parkingów w dobrym stanie technicznym. 24 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 Zasięg uciążliwości związanych z emisją hałasu i zanieczyszczeniami przedostających się do atmosfery na obszarze studium będzie stały lub czasowy, lokalny o charakterze miejscowym i o zróżnicowanym natężeniem dobowym. 8.6 Powierzchnia ziemi, gleby Realizacja ustaleń studium w zakresie pojawienia się nowej zabudowy skutkować będzie naruszeniem wierzchniej warstwy gleb. Przewaga gruntów dobrych klas bonitacyjnych jest barierą jednak rozwój gospodarczy miasta uzasadnia wprowadzanie nowych funkcji na dość dużym terenie. Warto tu dodać że znaczna część terenów ujętych w zmianie studium, wynika z obowiązujących miejscowych planów. Tereny komunikacji na omawianym obszarze stanowić będą potencjalne ogniska zanieczyszczeń, zwłaszcza place postojowe i parkingi przy terenach usługowych oraz planowana S3. Środowisko glebowe może być narażone na zanieczyszczenia substancjami ropopochodnymi. Charakter tych zmian będzie mieć zasięg lokalny, trwały i będzie bezpośrednio ingerować w strukturę gleb, zaś intensywność uzależniona będzie od skali przedsięwzięcia i zastosowanych technologii. W wyniku rozwoju terenów aktywności gospodarczej dojdzie do nieodwracalnego zniszczenia powierzchni terenu i w wyniku czego zmniejszenia się powierzchni terenów rolniczych będących aktualnym sposobem zagospodarowania na tym terenie oraz likwidację aktualnej roślinności związanej z terenami rolnymi. Ponadto w wyniku rozwoju funkcji związanych z powstanie nowych budynków dojdzie do naruszenia i znacznego przekształcenia struktury gruntu do głębokości wykonania wykopów pod budynki, obiekty i urządzenia związane z planowaną działalnością. Wierzchnia, humusowa warstwa profilu glebowego powinna zostać wykorzystana na cele rekultywacyjne, bądź zagospodarowana w ramach kształtowania terenów zieleni na obszarach sąsiednich. Oddziaływania związane z zanieczyszczeniem gleb będą występować lokalnie i nie powinny powodować przekroczenia standardów jakości gleb, jeśli zostaną zastosowane odpowiednie środki zapobiegawcze infiltracji zanieczyszczeń do warstw gruntu i inne podobne działania. Zachowanie wysokiego udziału powierzchni biologicznie czynnej na planowanych terenach może skutecznie równoważyć powiększanie procentu powierzchni utwardzonych. 8.7 Zabytki, krajobraz kulturowy Na obszarze opracowania zostały ustanowione strefy ochrony konserwatorskiej. Ustalenia studium, zgodne są z przepisami odrębnymi w tym zakresie i są wystarczające w zakresie ochrony zabytków. 8.8 Obszary Natura 2000 Na obszarze opracowania brak jest obszarów należących do sieci Natura 2000. 8.9 Formy ochrony przyrody W zasięgu otuliny Parku Krajobrazowego Chełmy nie przewiduje się form zagospodarowania mogących zmienić stan środowiska przyrodniczego w jej obszarze. 25 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 8.10 Oddziaływanie na zdrowie i warunki życia ludzi Zachowanie istniejącej zabudowy oraz powstanie nowej zabudowy, realizacja sieci układu komunikacji w ramach planowanych zadań zwiększy zasięg uciążliwości związany z emisją zanieczyszczeń do powietrza, emisją hałasu oraz ograniczy powierzchnie otwarte. Chwilowe i lokalne uciążliwości będą powodować emisje gazowe i pyłowe związane z organizowaniem placu budowy poszczególnych inwestycji, jednak uciążliwości te miną wraz z momentem zakończenia prac. Konflikty budzić może wprowadzanie funkcji przemysłowej w sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej. Rozwój obszarów aktywności gospodarczej skutkować będzie wzrostem emisji hałasu i zanieczyszczeń powietrza oraz ilości powstających odpadów, które powstawać będą w wyniku budowy obiektów oraz na etapie użytkowania w wyniku prowadzonych działalności. Dodatkowo w wyniku powstania obiektów oraz rozwoju infrastruktury komunikacyjnej wzrośnie natężenie ruchu kołowego na drogach dojazdowych, czego wynikiem będzie powstawanie zanieczyszczeń powietrza i wibracji oraz pogorszenie klimatu akustycznego na terenach położonych w ich pobliżu, co będzie oddziaływać na jakość warunków życia okolicznych mieszkańców. Na etapie budowy może wystąpić zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi związane z poruszaniem się pojazdów wielkogabarytowych oraz prowadzonymi pracami budowlanymi i ziemnymi. W celu ograniczenia potencjalnych konfliktów ważne jest respektowanie dopuszczalnych norm hałasu oraz zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Celem zmniejszenia niekorzystnego oddziaływania terenów o funkcjach przemysłowych na tereny o funkcjach mieszkaniowych zaleca się stosowanie gęstych pasów zieleni izolacyjnej, których zadaniem będzie pełnienie roli biofiltra zanieczyszczeń. Ustalenia studium wyznaczają nowe tereny inwestycyjne, co wpłynie na zwiększenie atrakcyjności oferty dostępnych terenów różnorodnych aktywności gospodarczych, zapewniając jednocześnie nowe miejsca pracy i wypełniając tym samym założenia umożliwiające rozwój gospodarczy miasta. Wraz z rozbudową infrastruktury drogowej od rangi najwyższej tj. drogi S3 do dróg lokalnych, zostanie poprawiona komunikacyjna dostępność obszaru opracowania, również pod kątem dogodnego połączenia w obrębie miasta. Tereny planowanych usług towarzyszących terenom mieszkaniowym przyczynia się do poprawy jakości życia lokalnej społeczności. Wspomniany rozwój gospodarczy dzięki poszerzeniu oferty terenów pod produkcję, przetwórstwo, eksploatację, usługi itp. wpłynie na podniesienie standardu i poziomu życia mieszkańców miasta Jawora jak i całego powiatu jaworskiego. Równie istotne jest wyznaczenie obszarów pełniących funkcje zaplecza rekreacyjno-sportowego, czy terenów związanych z usługami publicznymi, w kontekście spędzania wolnego czasu umożliwiając aktywny wypoczynek mieszkańców gminy oraz podnoszeni kwalifikacji w dziedzinie edukacji. Korzystnie ocenia się zachowanie i powiększanie udziału terenów różnorodnej zieleni, szczególnie tych towarzyszących zabudowie przemysłowej, produkcyjnej itp., znajdujących w sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej. Roślinność chłonie z powietrza gazy, pełniąc tym samym rolę biofiltra zanieczyszczeń w atmosferze. Absorbowanie zanieczyszczeń emitowanych przez pojazdy spalinowe zależy od gatunku i wielkości drzewa, struktury przestrzennej pasa izolacyjnego, warunków klimatycznych, itp. W eliminacji zanieczyszczeń pyłowych dużą role odgrywa zarówno zieleń wysoka jak i niska. W ogólnym podsumowaniu stwierdza się, iż ustalenia studium będą miały pozytywny, długotrwały wpływ na jakość życia i zdrowia mieszkańców Jawora. Nie przewiduje się w zawiązku z realizacją ustaleń studium istotnego ryzyka zagrożeń dla zdrowia lub życia ludzi. 26 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 8.11 Oddziaływanie na otoczenie i oddziaływania skumulowane Oddziaływania realizacji ustaleń omawianego dokumentu w kontekście otoczenia obszaru miasta będą się wiązały ze zmianami w krajobrazie opisanymi powyżej. Nie przewiduje się natomiast kumulacji oddziaływań. Poza granicami miasta Jawora brak jest terenów z prowadzoną działalnością o uciążliwym charakterze, w związku z czym nie ma możliwości eskalacji problemów zanieczyszczeń przedostających się do środowiska. 8.12 Oddziaływanie realizacji inwestycji z zakresu łączności publicznej Ustalenia studium dopuszczają lokalizację inwestycji z zakresu środków masowej komunikacji i łączności publicznej, zgodnie z przepisami odrębnymi. Podstawą dobrej praktyki podczas projektowania elementów infrastruktury telekomunikacyjnej jest umiejętne dobranie lokalizacji, tak by stosowanie działań minimalizujących nie było konieczne. Inwestycje z zakresu łączności publicznej, nie powinny stanowić zagrożenia dla środowiska, jeśli ich lokalizacja nie będzie generować konfliktów na polu środowiskowym. 8.13 Oddziaływanie planowanej inwestycji wykorzystującej odnawialne źródła energii W obszarze studium planuje się na terenie o symbolu U/EO budowę urządzeń służących wytwarzaniu energii ze źródeł odnawialnych, a mianowicie budowę farmy fotowoltaicznej o mocy nieprzekraczającej 100 kW. Teren o symbolu U/EO przeznaczony pod budowę farmy fotowoltaicznej położony jest w północnej części miasta, w niedużej odległości od projektowanej drogi S3. W jego najbliższym otoczeniu znajdują się ogródki działkowe oraz pola uprawne i łąki. Nie znajdują się tu żadne pierwotne siedliska roślinne. Obszar ten nie znajduje się na obszarze form ochrony przyrody w myśl rozumienia przepisów ustawy o ochronie przyrody. Podobnie stwierdza się ze obszar nie leży w zasięgu stref ochrony konserwatorskiej czy na obszarach o krajobrazie mającym znaczenie historyczne, kulturowe czy archeologiczne. W okolicy obszaru nie występują lasy, zbiorniki wodne, obszar ten nie stanowi zatem części korytarza migracyjnego. Wg Inwentaryzacji Przyrodniczej Miasta Jawora z 1998 r. w Jaworze występuje około 101 gatunków ptaków, w tym są ptaki zagrożone wyginięciem i potencjalnie zagrożone wyginięciem. Miejsca o największym zagęszczeniu ptaków w mieście to: centralna część miasta, w tym Park Miejski, Park Pokoju, Obszar po koszarach wojsk Związku Radzieckiego, Stary Cmentarz, Nowy cmentarz, wysokie budynki, podmokły ols wzdłuż strumienia Jawornik, Zadrzewienie śródpolne 2 km na północ od Jawora i 400 m na południowy zachód od Godziszowa, łąki koło Starego Jawora. Miejsca te ważne z punktu ochrony awifauny, nie występują w sąsiedztwie terenu przeznaczonego pod budowę urządzeń służących wytwarzaniu energii ze źródeł odnawialnych. Podczas ww. inwentaryzacji przyrodniczej stwierdzono występowanie na omawianym obszarze par lęgowych Gąsiorka (Lanius collurio), który należy do gatunków potencjalnie zagrożonych (wg Ptaków Śląska, Dyrcz i inni 1991). Z uwagi na okres wykonywania tych badań – 16 lat temu, należałoby działania inwestycyjne poprzedzić rozpoznaniem tego terenu pod względem występujących tu potencjalnie gatunków ptaków, a w przypadku ich wystąpienia należy podjąć wszelkie możliwe działania ratownicze w kontakcie z ornitologiem celem ochrony przedstawicieli gatunku. Lokalizacja urządzeń służących wytwarzaniu energii ze źródeł odnawialnych, a mianowicie budowa farmy fotowoltaicznej o mocy nieprzekraczającej 100 kW zalicza się do instalacji produkujących energię ze 27 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 źródeł odnawialnych, co uważa się za korzystne z punktu widzenia realizacji celów polskiej polityki energetycznej. Zgodnie ze wspomnianym zobowiązaniem na forum Unii Europejskiej Polska do roku 2020 musi osiągnąć cel polegający na zwiększeniu udziału energii odnawialnej w konsumpcji energii na poziomie 15%. Realizacja tego typu inwestycji w gminach przyczyni się do wzrostu tego wskaźnika. Budowa farmy fotowoltaicznej o mocy 2 MW wymaga powierzchni około 4 ha, podstawowym elementem są ustawione w szeregach panele krzemowe fotowoltaiczne, osadzone na słupach lub betonowych blokach wbitych w ziemię. Budowa farmy fotowoltaicznej nie wymaga robót gruntowych, tworzenia fundamentów, obsługi stałej drogami serwisowymi czy stałej obecności pracowników. Szacuje się, że farma fotowoltaiczna może pracować 20 - 25 lat. Po upływie tego czasu wymienia się panele lub likwiduje farmę. Budowa fermy fotowoltaicznej nie będzie wywierać negatywnego oddziaływania na środowisko czy ludzi. Stwierdza się, natomiast że realizacja tej inwestycji przyczyni się do ograniczania zanieczyszczeń środowiska, głównie emisji czyli w ogólnym rozrachunku do poprawy lokalnych warunków klimatycznych. Zamiar budowy farmy fotowoltaicznej jako źródła energii odnawialnej, należy uznać za działanie pozytywne, wpisujące się w globalną politykę zmierzania do obniżenia emisji dwutlenku węgla do atmosfery oraz zwiększania udziału pozyskiwania energii opartej na ekologicznych źródłach. Nie są znane na tym etapie dane co do specyfikacji technicznej i wielkości farmy, jednak przedmiotowe przedsięwzięcie zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz.U. z 2010 r. Nr 213 poz. 1397 ze zmianami) zakwalifikowano do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (§ 3 ust. 1, pkt 52 lit. a). Teren wyznaczony pod lokalizację paneli fotowoltaicznych jest również miejscem lokalizacji infrastruktury naziemnej i podziemnej, linii elektroenergetycznych nn i Sn, stacji transformatorowej, konstrukcji wsporniczych, dróg technologicznych oraz innych niezbędnych elementów infrastruktury związanej z budową i eksploatacją. Tereny te są zazwyczaj bezobsługowe, niewymagające zaplecza socjalnego, ani infrastruktury wodno – kanalizacyjnej. Omawiana inwestycja nie będzie obiektem wymagającym stałej obsługi, a jedynie okresowego dozoru technicznego. Zarówno budowa, jak i eksploatacja nie będzie wymagać podłączenia do instalacji wodno kanalizacyjnej oraz stałego zaopatrzenia w wodę. Wszystkie te czynniki sprawiają, że obiekt nie będzie wytwarzać ścieków. Obiekt nie będzie również źródłem zanieczyszczenia wód opadowych oraz nie zmieni stanu gospodarki tymi wodami. W trakcie eksploatacji nie będą wytwarzane odpady. Elektrownie fotowoltaiczne nie są źródłem hałasu ani zanieczyszczeń emitowanych do środowiska. Emisja hałasu może być jedynie uciążliwa na etapie realizacji inwestycji tj. budowy. Okresowa uciążliwość związana z charakterem robót winna być zredukowana do minimum przez właściwą organizację robót. Przewiduje się jednak degradację powierzchni ziemi oraz ograniczenie naturalnej szaty roślinnej w miejscu lokalizacji urządzeń oraz obiektów towarzyszących (będzie to oddziaływanie negatywne bezpośrednie, stałe). Innym aspektem oddziaływania farm fotowoltaicznych jest zajęcie terenu (przestrzeni), która w omawianym przypadku nie charakteryzuje się szczególnymi walorami. Nastąpić może ponadto zmiana warunków wodnych poprzez nierównomierne pokrycie opadami powierzchni terenu. Warto dodać, że zasięg potencjalnych zmian w wyniku projektowanej inwestycji nie będzie stanowił bariery ograniczającej drożność korytarzy ekologicznych. W trakcie prac montażowych, fauna wyemigruje prawdopodobnie okresowo na sąsiednie tereny, z wyjątkiem gatunków łatwo podlegających synantropizacji, o dużych zdolnościach adaptacyjnych do zmiennych warunków środowiskowych. Nie przewiduje się grodzenia terenu, jednakże, gdyby Inwestor w przyszłości rozważał tego typu działanie 28 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 należy zalecić rezygnację z budowania ogrodzeń z betonowym fundamentem, ograniczających przemieszczanie się płazów i innych zwierząt, ewentualne ogrodzenie powinno być ażurowe, pozostawiające min. 5cm odległości między dolną krawędzią a gruntem. Aby wyeliminować ryzyko ewentualnego oddziaływania na powierzchniowe siedliska fauny sugeruje się Inwestorowi wykonywanie prac montażowych poza okresami lęgowymi ptaków, gadów i płazów, czyli od połowy sierpnia do połowy marca. Ewentualne prace poza tym przedziałem czasowym mogą być wykonane jedynie po konsultacji i pod ścisłym nadzorem ornitologa i herpetologa. Jeżeli dojdzie do zmiany warunków oświetlenia terenu (zacienienie) zaleca się zastosowanie specjalnych gatunków roślin (po konsultacji ze specjalistą), które umożliwią dalsze rolnicze wykorzystanie terenu pod panelami. W odniesieniu do refleksów świetlnych ważne jest naniesienie specjalnych powłok antyrefleksyjnych na panele, co ograniczy ewentualne możliwe oślepianie awifauny (które nadal pozostaje wyłącznie kwestią rozważań teoretycznych). Równie ważnym elementem jest szyba antyrefleksyjna. Pozwala ona zredukować do minimum refleksy świetlne (odbłyski) od powierzchni szyby. W ten sposób do absorbera dociera więcej promieni UV. Dodatkowo straty ciepła przy różnicach temperatur (wewnątrz kolektora i atmosferą) ogranicza przeznaczona specjalnie do solarów wełna mineralna. Dzięki temu w estetycznej i trwałej aluminiowej obudowie użytkownik otrzymuje produkt o najwyższych parametrach efektywności. Istniejąca potencjalna możliwość zaistnienia tzw. „efektu olśnienia” mogącego negatywnie wpływać na ptaki, dzięki zastosowaniu powłok i szyb antyrefleksyjnych, nie wystąpi, ponadto dzięki zastosowaniu technik antyrefleksyjnych ptaki nie będą myliły farmy fotowoltaicznej z taflą wody. Przekształcenie krajobrazu w postaci wprowadzenia antropogenicznego elementu o charakterze industrialnym będzie zauważalne. Ze względu na kształt paneli słonecznych (płaskie prostokąty) oraz instalację tego typu urządzeń, w krajobrazie farma solarna odznaczać się będzie jako jednorodna powierzchnia o metaliczno - szarym kolorze, stanowiącym znaczący horyzontalny element krajobrazowy (oddziaływanie negatywne stałe). Jeśli chodzi o oddziaływanie na człowieka to emisja promieniowania elektromagnetycznego z terenu farmy będzie stanowić oddziaływanie stałe. Przy zachowaniu normatywnych stref bezpieczeństwa od sieci i urządzeń na etapie lokalizacji nowej zabudowy, emisja nie będzie miała znaczenia dla zdrowia mieszkańców gminy. Brak doświadczenia związanego z eksploatacją elektrowni fotowoltaicznych powoduje niską świadomość, co do ich możliwego wpływu na środowisko naturalne, w szczególności na ptactwo, nietoperze i bezkręgowce. Kwestie te zostały poruszone w zagranicznych raportach i publikacjach dotyczących oddziaływania elektrowni słonecznych w krajach, w których rozwój tych źródeł energii nastąpił znacznie wcześniej niż w Polsce. Porusza się w nich m.in. zagadnienie: opuszczania przez ptaki ważnych siedlisk oraz wyginięcia zagrożonych, endemicznych gatunków; działania odblaskowych powierzchni paneli fotowoltaicznych jako przynęta dla przelatujących ptaków, które myląc je z lustrem wody mogą się z nimi zderzyć ze skutkiem śmiertelnym; degradowania siedlisk i płoszenia ptaków wskutek budowy i konserwacji urządzeń, a także utrzymania dróg i rurociągów (BirdLife South Africa, Position Statement on the effect of solar power facilities on birds); niszczenia gniazd gatunków gniazdujących na ziemi oraz przeszkadzania w lęgu ptaków; narażania nietoperzy na kolizję z panelami (w przypadku lokalizacji elektrowni w pobliżu ich kryjówki); 29 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 niszczenia miejsc gniazdowania oraz jaj, a także zabijania młodych w związku z przycinaniem lub całkowitym wycinaniem roślinności drzewiastej (Proposed Solar Farm at Kencot Hill Farm, Oxfordshire, Ecology Report, March 2012, Windrush Ecology Limited). W związku z możliwym negatywnym oddziaływaniem elektrowni fotowoltaicznych w każdym przypadku rozważenia wymaga zasadność przeprowadzania procedury oceny oddziaływania na środowisko, w trakcie której inwestor zostanie zobowiązany do sporządzenia raportu zawierającego m.in. wyniki przeprowadzonej inwentaryzacji przyrodniczej, a także monitoringu ptaków i nietoperzy. Złagodzenie wpływu elektrowni fotowoltaicznych na środowisko jest możliwe pod warunkiem, że zostaną one odpowiednio umiejscowione, a ich realizacja będzie zgodna z procedurami i przemyślana. Warto nadmienić, że nie ma potrzeby określania obszaru ograniczonego użytkowania. Ze względu na skalę, charakter i lokalizację przedsięwzięcia nie zachodzi także obawa przed transgranicznym oddziaływaniem na środowisko. Oddziaływanie inwestycji będzie miało zasięg lokalny. 8.14 Analiza poszczególnych terenów w ujęciu tabelarycznym – zestawienie W poniższej tabeli przedstawiono najważniejsze z potencjalnych oddziaływań na środowisko dla wydzielonych w projekcie studium dla poszczególnych terenów i inwestycji. Tabela 2. Zestawienie oddziaływań Charakter oddziaływania Korzystne Neutralne lub średnio korzystne Symbol ZP ZP/W ZC ZD ZI/KS WS MN, MU MW, MWU RU, R, Wpływ ustaleń studium na środowisko przyrodnicze w granicach Jawora Ocena potencjalnego wpływu na środowisko Tereny te będą wykazywały korzystne oddziaływania na środowisko. Decydują o walorach krajobrazowych i przyrodniczych obszaru opracowania. Pozwalają zachowywać naturalne warunki retencji, chronić elementy przyrody biotycznej i abiotycznej, krajobraz, zachować wartości kulturowe i zabytkowe. Tereny te mają korzystny wpływ na kształtowanie lokalnego mikroklimatu, wzmożoną produkcję tlenu, stanowią naturalną barierę dla migracji zanieczyszczeń oraz ochronę akustyczną. Tereny zieleni parkowej stanowią ostoję rodzimej fauny i flory, są również miejscem aktywnego wypoczynku mieszkańców, wpływają na poprawę warunków psycho - fizycznych człowieka. Tereny zieleni stanowią miejsca sprzyjające migracji drobnej fauny oraz pełnią funkcje wizualno - estetyczne. Tereny zieleni wraz z rzekami tworzą lokalną strukturę korytarzy ekologicznych, umożliwiając migrację gatunków. Wszelkie tereny zieleni mają korzystny wpływ na zachowanie i urozmaicanie lokalnej bioróżnorodności. charakter oddziaływania korzystne, intensywność przekształceń pozytywne, istotne, trwanie oddziaływania stałe i okresowe (okres wegetacji), zasięg oddziaływania miejscowe, lokalne, ponadlokalne trwałość - częściowo odwracalne Realizacja nowej zabudowy wpłynie na bezpowrotne zniszczenie wierzchniej warstwy gleb, wywoła lokalne i chwilowe zmiany poziomu zwierciadła wód charakter oddziaływania - neutralne, korzystne lub średnio, intensywność 30 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 R/U U, UKS U/C, US U/EO NO, W, E C, G KR/US Średnio korzystne Z tendencją do niekorzyst U/UP U/MW/P P, P/U P/UC PG, AG Tereny komunikacji drogo- gruntowych oraz czasowy wzrost uciążliwości akustycznej, zwłaszcza na etapie powstawania inwestycji. Przewidywane są zmiany w strukturze krajobrazu, ilość nowej zabudowy znacznie sie powiększy o nowe tereny dotychczas niezainwestowane. Istnieje możliwość ograniczenia oddziaływań poprzez etapowe uwalnianie terenów pod zabudowę, co zazwyczaj jest stosowane gdyż wiąże się z mniejszym jednorazowym nakładem środków na budowę dróg i realizację sieci infrastruktury do obsługi na nowych terenach planowanych pod zabudowę. Wprowadza się rozwiązania ograniczające i minimalizujące (nasadzenia zieleni, wykonanie kompleksowej sieci infrastruktury, itp.). przekształceń zauważalne, częstotliwość oddziaływań - stałe i okresowe, zasięg oddziaływania miejscowe, lokalne trwałość - częściowo odwracalne Realizacja nowej zabudowy wpłynie na zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej, zauważalne będą przekształcenia w krajobrazie. Planowane zainwestowanie terenu będzie źródłem zwiększonych emisji ze strony systemów grzewczych (tzw. emisja niska). Przewidywany będzie wzrost produkcji ścieków i odpadów. Utwardzenie podłoża na znacznych powierzchniach będzie skutkować zmniejszeniem infiltracji wód opadowych w głąb profilu glebowego, zwiększy się spływ powierzchniowy. Przewidywane jest zwiększenie natężenia ruchu, co za tym idzie - hałasu i spalin oraz innych zanieczyszczeń gazowych. Zaleca się wprowadzenie zieleni izolacyjnej przy szlakach komunikacyjnych, planowanych zakładach produkcji i przetwórstwa, eksploatacji, usług w sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej, stosowanie ekranów akustycznych i innych czynnych środków ochrony. Wskazane jest wprowadzanie różnych form zieleni wysokiej i niskiej. Kompleksowe uzbrojenie terenów w sieć kanalizacji sanitarnej i deszczowej, wdrożenie ustalonych zasad gospodarki odpadami ograniczy i zminimalizuje niekorzystne oddziaływania na środowisko. Planowane inwestycje będą sprzyjać poprawie warunków zamieszkiwania i aktywności społecznej mieszkańców oraz będą miały wpływ na rozwój ekonomicznych gminy. charakter oddziaływania - średnio korzystne, intensywność przekształceń zauważalne, duże, zupełne częstotliwość oddziaływań - stałe i okresowe, zasięg oddziaływania miejscowe, lokalne trwałość - częściowo odwracalne, nieodwracalne Są to tereny generujące uciążliwości ze strony emisji ponadnormatywnego hałasu, zanieczyszczeń gazowych i pyłów, pochodzących z terenów komunikacji charakter oddziaływania - tendencja do niekorzystnych, intensywność 31 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 nych wej w tym planowanej drogi S3 KS, KSU [MOP] KK kołowej, które przenikają również do gleb. Intensywność oddziaływań będzie zróżnicowana dobowo oraz w zależności od rangi danej inwestycji i jej skali. Zalecane są środki ochrony czynnej przed hałasem przy najbardziej uciążliwych szlakach komunikacyjnych. Na planowanych drogach i w miejscach narażonych na substancje ropopochodne i inne trujące związki szczególnie ważne jest wykonanie utwardzonych nawierzchni i wykonanie wysokosprawnych instalacji odprowadzających zanieczyszczenia zawierające wrogie substancje. Wskazane jest kształtowanie i uzupełnianie zieleni izolacyjnej wzdłuż dróg. przekształceń zauważalne, duże, zupełne częstotliwość oddziaływań - stałe i okresowe, zasięg oddziaływania miejscowe, lokalne trwałość - częściowo odwracalne, nieodwracalne 9. CHARAKTERYSTYKA ROZWIĄZAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU W projekcie studium zaproponowano szereg rozwiązań mających na celu zapobieganie lub ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko. Niezależnie od ustaleń studium, na obszarze opracowania obowiązują przepisy odrębne, regulujące normy związane z przyszłym zainwestowaniem, ustanawiając rygory zachowania właściwych standardów jakości w stosunku do poszczególnych elementów środowiska. Należy założyć, że działalność związana z planowanymi inwestycjami (głównie na terenach przemysłowych, produkcyjnych, przetwórczych itp.) będzie prowadzona przy użyciu najlepszych dostępnych technologii, przy użyciu instalacji i z zastosowaniem metod eliminujących przedostawanie się szkodliwych substancji do środowiska. Technologie te powinny funkcjonować na wysokim poziomie ograniczania ewentualnych zagrożeń. Również w stosunku do planowanej drogi S3 zakłada się zapewnienie odpowiednich działań ochronnych i minimalizujących skutki realizacji tak dużej inwestycji. Po zrealizowaniu pełnej infrastruktury technicznej, odpowiedzialnej za odprowadzanie zanieczyszczeń z terenu inwestycji (substancje ropopochodne, metale ciężkie itp.), nie powinno być możliwe aby generowane były z terenu inwestycji jakiekolwiek uciążliwości, wpływające na obniżenia właściwości terenów przyległych. Zaprojektowana kanalizacja deszczowa na wody opadowe i roztopowe z jezdni odprowadzać będzie niepożądane nieczystości do systemów oczyszczających. Odbiornikami oczyszczonych ścieków będą rzeki i rowy melioracyjne. W fazie eksploatacji należy utrzymywać drogę w dobrym stanie technicznym, aby emisja wtórna pyłów była minimalna. Działaniem dodatkowym będzie nasadzenie roślinności stanowiącej barierę utrudniającą przemieszczanie się zanieczyszczeń na tereny sąsiednie. Realizacja drogi S3 obejmuje następujące działania zapobiegawcze negatywnym wpływom na środowisko m.in.: budowę systemu odwadniania drogi i obiektów towarzyszących jak Miejsca Obsługi Podróżnych, w postaci: rowów drogowych, kanalizacji deszczowej, separatorów, oczyszczalni, zbiorników retencyjnych, retencyjno – infiltracyjnych - co zapewni odpowiednią gospodarkę ściekową i odprowadzanie zanieczyszczeń z terenów inwestycji, 32 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 budowę urządzeń ochrony środowiska, w formie przejść i przepustów, co uchroni zwierzęta przez efektem bariery w postaci inwestycji liniowych, oraz czynnych środków ochrony przed hałasem np. ekrany akustyczne, budowę dróg obsługujących ruch lokalny z terenów odciętych przez drogę ekspresową, co przyczyni się do rozładowania potoku ruchu na drogach lokalnych, niższej rangi i zmniejszy uciążliwość ze strony dużej ilości pojazdów przemieszczających się przez miasto Jawor i jego centrum, a tym samym zmniejszy emisje hałasu i ilość przedostających się do atmosfery zanieczyszczeń, przed rozpoczęciem prac budowlanych zebranie wierzchniej warstwy gleby i wykorzystanie do urządzeni przejść dla zwierząt, przepustów, powierzchni pod przeprawami, do rekultywacji terenów w bezpośrednim sąsiedztwie drogi, co uchroni przed utratą powierzchni gleby, wykonanie inwentaryzacji terenu inwestycji z udziałem specjalistów, pod kątem występowania gatunków chronionych roślin, określenia siedlisk przyrodniczych chronionych prawem, a także rozpoznania drzew i krzewów przeznaczonych pod wycinkę, ograniczenie do minimum szerokości i głębokości wykopów, stosowanie metod ograniczających ilość odpompowywanej z wykopów wody, aby zapobiegać wahaniom zwierciadła wody na terenach przyległych, uszczelnienie i zabezpieczenie placów postojowych maszyn i innych pojazdów spalinowych podczas budowy, wyposażenie w system odbioru ścieków bytowych, co zapobiegać będzie wnikaniu zanieczyszczeń bezpośrednio do gleby, prace polegające na robotach ziemnych i inne tym podobne generujące hałas należy wykonywać w porze dziennej, roboty ziemne prowadzić pod nadzorem archeologa, w celu ochrony historycznych zasobów, przestrzegać dopuszczalnych poziomów hałasu na terenach sąsiadujących wymagających ochrony, w celu zapobiegania przedostawaniu się ponadnormatywnego hałasu do środowiska, przy nasadzeniach zieleni izolacyjnej stosować gatunki rodzime: lipa drobnolistna, lipa szerokolistna, klon pospolity, klon jawor, klon polny, dzika jabłoń, dzika róża, bez czarny, głóg, jarząb pospolity, stosować kompensacje w przypadku wycinki drzew i krzewów kolidujących z przebiegiem drogi, prowadzić monitoring środowiska porealizacyjny i przedkładać wyniki do RDOŚ. Odrębną inwestycją planowaną w studium jest teren eksploatacji kruszyw naturalnych. Stosunkowo niewielki zasięg inwestycji ustalony w studium oraz brak w bezpośrednim sąsiedztwie terenów zabudowy mieszkaniowej czy przeznaczonej na stały pobyt osób świadczy najprawdopodobniej o braku kolizji ze środowiskiem. Eksploatacja złoża metodą odkrywkową może odbywać się wyłącznie w granicach udokumentowanego złoża i projektowanego obszaru górniczego, który w chwili sporządzania niniejszego studium nie został ustanowiony. Na obszarach eksploatacji kruszyw należy prowadzić działalność określona w stosownych koncesjach, zgodnie z przepisami odrębnymi. Analizując zapisy studium można stwierdzić, że planowane zamierzenia uwzględniają zasady ochrony środowiska i przyrody, ograniczając do minimum negatywne oddziaływanie na środowisko. Realizacja ustaleń dokumentu nie powinna powodować istotnych zmian w środowisku pod warunkiem, że zastosowane zostaną odpowiednie rozwiązania zapobiegawcze, za których przykład podać można: - w ochronie powietrza : - Należy stosować niskoemisyjne instalacje grzewcze, oparte na paliwach typu: gaz, oleje opałowe czy energii elektrycznej lub technologie związane z odnawialnymi źródłami energii. - Należy promować i wdrażać systemy oparte na odnawialnych źródłach energii służące do wytwarzania ciepła i energii z udziałem technologii typu: kolektory słoneczne, ogniwa fotowoltaiczne, pompy ciepła, kotłownie na biomasę. Zakazać należy lokalizacji elektrowni 33 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 wiatrowych. - Należy poprawić stan techniczny dróg oraz tworzyć obejścia drogowe, w celu zmniejszenia emisji spalin. - Należy tworzyć naturalne bariery izolacyjne w postaci zieleni izolacyjnej (bufory zanieczyszczeń) wzdłuż ciągów komunikacyjnych i towarzyszących terenom przemysłowym. - W zakładach przemysłowych, produkcyjnych i przetwórczych, stanowiących zagrożenie ponadnormatywną emisją należy wprowadzić zmiany organizacji procesów produkcyjnych, wdrażać nowe technologie, stosować urządzenia pomocnicze jak filtry, osłony, zwiększać udział powierzchni biologicznie czynnych, itp. - w ochronie wód: - ochrona wód polega na racjonalnym gospodarowaniu ich zasobami przez zapobieganie naruszaniu równowagi przyrodniczej i przeciwdziałaniu wywoływania w wodach zmian powodujących ich nieprzydatność do celów gospodarczych. Ochronie podlegają wody śródlądowe powierzchniowe i podziemne oraz obszary ich zasilania. - Porządkowanie gospodarki wodno - ściekowej na terenach zainwestowanych, - Wdrażanie odpowiednich (proekologicznych) kierunków produkcji rolniczej, Dolinę rz. Nysy Szalonej wraz z dopływami należy wyłączyć z intensywnego zagospodarowania, a w szczególności z lokalizowania zabudowy. Dopuszczalne jest zagospodarowanie pod rekreację i wypoczynek, pod warunkiem, że nie będzie ono ingerować w przekrój doliny a planowane działania zapewnią utrzymanie ciągłości i funkcji przyrodniczych ekosystemu oraz funkcji rzeki jako korytarza ekologicznego. - W celu ochrony wód powierzchniowych należy dążyć do maksymalnego ograniczenia zrzutów zanieczyszczeń (szczególnie substancji biogennych, organicznych i toksycznych) do gruntu i do wód powierzchniowych. Konieczne jest wdrażanie kompleksowych i zgodnych z obowiązującymi wymogami ochrony środowiska rozwiązanie gospodarki wodno - ściekowej oraz gospodarki odpadami. - Tereny komunikacyjne (dróg, parkingów, placów manewrowych) należy zmodernizować poprzez wykonanie kompleksowej infrastruktury do odbioru wód opadowych i roztopowych zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi oraz odpowiednio unieszkodliwiać powstające zanieczyszczenia. - Przed odprowadzaniem wód opadowych i roztopowych z kanalizacji deszczowej do wód otwartych należy zabudować separatory zgodnie z obowiązującymi przepisami ochrony środowiska. - Planowane rozwiązania przestrzenne w zakresie gospodarki ściekowej powinny uwzględniać: budowę zbiorczej kanalizacji sanitarnej i deszczowej, objęcie wszystkich możliwych obszarów zbiorczą kanalizacją sanitarną z odprowadzeniem nieczystości do oczyszczalni, do czasu budowy zbiorczych systemów kanalizacji sanitarnej, możliwość odprowadzania ścieków do szczelnych zbiorników bezodpływowych tylko jako rozwiązania tymczasowe, nie należy dopuszczać do stosowania indywidualnych, przydomowych oczyszczalni ścieków, kompleksowe rozwiązanie odprowadzania wód opadowych z ciągów komunikacyjnych, placów i parkingów oraz oczyszczenie ich zgodnie z obowiązującymi przepisami, zakaz rolniczego wykorzystania ścieków w strefach ochronnych ujęć i zbiorników wód powierzchniowych i podziemnych. - w ochronie gruntów, powierzchni litosfery: - porządkowanie gospodarki wodno - ściekowej na terenach zainwestowanych, - wdrażanie odpowiednich (proekologicznych) kierunków produkcji rolnicze 34 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 - ochrona przed hałasem: - zieleń izolacyjna, - przeprowadzanie badań klimatu akustycznego, - w ochronie zasobów przyrodniczych, krajobrazowych: - zachowanie elementów i funkcjonowania istniejących terenów zieleni i terenów otwartych tj. parków, doliny rzeki Nysy Szalonej. Użytkowanie wszystkich terenów musi odbywać się w sposób prawidłowy tj. uniemożliwiający przedostawanie się do środowiska niepożądanych substancji oraz zmniejszający efekt wszelkich emisji. W tej kwestii inwestorzy i właściciele poszczególnych terenów są zobowiązany do przestrzegania przepisów odrębnych. Ponadto inwestorzy zobowiązani są do wykonywania czynności sprawdzających niezawodność instalacji zastosowanych w danym obiekcie czy w ogóle na terenie. Stwierdza się, że kompleksowe zastosowanie działań minimalizujących, ograniczających, zapobiegających istniejącym, bądź potencjalnym niekorzystnym oddziaływaniom i zagrożeniom, jakie wynikają z planowanego zagospodarowania, pozwoli na zachowanie zasobów środowiska w należytym stanie. Wybór działań zmierzających do uzyskania korzystnych dla środowiska rozwiązań powinien nastąpić przed rozpoczęciem prac budowlanych, tak aby możliwe było skuteczne zapobieganie potencjalnym zagrożeniom. Jeśli chodzi o kompensację to nie przewiduje się jej zastosowania na wielka skalę, gdyż na przedmiotowym terenie nie przewiduje się wystąpienia szkód w środowisku wskutek realizacji planowanych inwestycji, a stan środowiska jest i nadal będzie stosunkowo zadowalający. Reasumując ocenia się, że na przedmiotowym terenie stosowanie zapisów studium, które zgodne są z przepisami odrębnymi uznaje się za wystarczające dla zachowania należytego stanu środowiska Jawora. 10. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE STUDIUM Należy podkreślić, że w projekcie zmiany studium znacząca większość obszarów wyznaczonych pod nowe zainwestowaniem tj. przemysł, usługi czy zabudowa mieszkaniowa wynika z obowiązującego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Jawora przyjętego uchwałą nr XXV/196/2000 Rady Miejskiej w Jaworze w dniu 27.10.2000 r. oraz z zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Jawora, sporządzonego przez firmę Wrocławskie Biuro Urbanistyki (główny projektant Jerzy Ulanicki), przyjętego uchwałą nr LXIII/324/06 Rady Miejskiej w Jaworze z dnia 06.03.2006 r. Analizowano możliwość powiększenia terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową, usługową, a przede wszystkim przemysłową, w odniesieniu do istniejącego zagospodarowania gminy i istniejących kierunków jej rozwoju, a także zasobów środowiska i ograniczeń wynikających z ustanowionych dla poszczególnych terenów stref ochronnych, jednak nie podjęto się, między innymi w trosce o środowisko naturalne. Na etapie sporządzania studium analizowano kilka wariantów rozwiązań planistycznych oraz na bieżąco uzgadniano wszelkie działania zmierzające do uniknięcia, ograniczenia bądź kompensacji negatywnych skutków środowiskowych mogących wystąpić w trakcie realizacji ustaleń studium. Stwierdza się, że ustalenia zawarte w zapisach ocenianego dokumentu zgodne są z przepisami ochrony środowiska. Przyjęte w studium rozwiązania nie generują kolizji w środowisku. Na kształt projektu wpłynął wybór najbardziej optymalnych rozwiązań, co do lokalizacji nowych inwestycji zlokalizowanych w pewnej odległości w stosunku do najcenniejszych przyrodniczo obszarów miasta Jawora, uwzględniając priorytet ochrony środowiska, życia i zdrowia ludzi, a także zasady ekorozwoju i zrównoważonego rozwoju. 35 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 11. METODY ANALIZY REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ JEJ PRZEPROWADZANIA Z ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wynika, że analiza aktualności dokumentów planistycznych winna być wykonywana nie rzadziej niż raz na kadencję wójta. Monitorowanie ustaleń studium m.in. w zakresie oddziaływani zaplanowanych inwestycji na środowisko prowadzone będzie cyklicznie w odstępach kilkuletnich, co odpowiada długiemu okresowi realizacji ustaleń tego dokumentu. Proponuje się, aby w ramach tej analizy przeprowadzać również ocenę wpływu zagospodarowania przestrzennego na środowisko, z naciskiem na tereny uznane w niniejszej prognozie jako szczególnie wartościowe pod względem bioróżnorodności jaki tereny największych inwestycji, badając ich potencjalny wpływ na środowisko. W przypadku stwierdzenia znaczącego negatywnego wpływu na środowisko, może zajść konieczność zmiany dokumentów planistycznych, natomiast w przypadku braku istotnych negatywnych oddziaływań, będzie można kontynuować realizację ustaleń przyjętych w przedstawionej wersji. Monitoring realizacji ustaleń dokumentów planistycznych będzie przeprowadzany dla poszczególnych inwestycji w ramach przeprowadzanych monitoringów porealizacyjnych, co wynika z przepisów odrębnych. Proponowane metody monitorowania skutków realizacji ustaleń dokumentu na środowisko Monitoring to narzędzie do oceny zmian zachodzących w środowisku na przestrzeni czasu, wynikających z realizacji kierunków zagospodarowania przestrzennego. Wybierając wskaźniki do analizy skutków realizacji ustaleń dokumentów planistycznych należy wziąć pod uwagę dostępność danych, które warto poddać ocenie. Jako jednostkę czasu do przeprowadzania analiz proponuje się przyjąć odstęp jednego roku. Wśród dostępnych wskaźników, które będą odpowiadały na pytanie o kierunek zmian (poprawa, pogorszenie stanu środowiska) i ich tempo można wymienić poniższe: Tabela 3. Proponowana lista wskaźników do monitorowania zmian zachodzących w środowisku na skutek realizacji ustaleń dokumentów planistycznych POŻĄDANE ZMIANY WSKAŹNIK Powierzchnia terenów zielonych Udział terenów (zabudowanych) INFRASTRUKTURA TECHNICZNA wzrost / zachowanie zurbanizowanych Udział odnawialnych źródeł energii w produkcji energii obsługiwanych przez wzrost Dysproporcje między siecią wodociągową a kanalizacyjną (przyłącza) spadek Emisja gazów do atmosfery spadek Ilość ścieków wprowadzanych do odbiornika spadek Jakość powietrza atmosferycznego, klimatu akustycznego OCHRONA ŚRODOWISKA wzrost zupełne Poziom skanalizowania terenu Liczba mieszkańców oczyszczalnię ścieków stabilizacja Jakość wód podziemnych Ilość powstających komunalnych/przemysłowych Formy ochrony przyrody poprawa stabilizacja/poprawa odpadów stabilizacja/spadek Właściwy stan ochrony 36 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 12. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO W wyniku przeprowadzonej analizy planowanego zainwestowania nie przewiduje się transgranicznego oddziaływania na środowisko. 13. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Niniejsze opracowanie stanowi prognozę oddziaływania na środowisko zmiany studium miasta Jawora. Jednym z podstawowych założeń formułowania kierunków zagospodarowania przestrzennego jest zasada, że realizacja dokumentu nie powinna wpływać negatywnie na stan środowiska na jego obszarze. Jednakże w określonych warunkach realizacji pełnych ustaleń może nieść w konsekwencji pewne uciążliwości, a ich skala będzie zdeterminowana rodzajem i wielkością planowanej formy działalności. Realizacja ustaleń studium w zakresie pojawienia się nowej zabudowy skutkować będzie naruszeniem wierzchniej warstwy gleb. Przewaga gruntów dobrych klas bonitacyjnych jest barierą jednak rozwój gospodarczy miasta uzasadnia wprowadzanie nowych funkcji na dość dużym terenie. Warto tu dodać że znaczna część terenów ujętych w zmianie studium, wynika z obowiązujących miejscowych planów. Tereny komunikacji na omawianym obszarze stanowić będą potencjalne ogniska zanieczyszczeń, zwłaszcza place postojowe i parkingi przy terenach planowanych aktywności gospodarczych oraz planowana S3. Środowisko glebowe może być narażone na zanieczyszczenia substancjami ropopochodnymi. Ponadto naruszeniu i znacznym przekształceniom ulegnie struktura gruntu do głębokości wykonania wykopów pod budynki, obiekty i urządzenia związane z planowaną działalnością. Wierzchnia, humusowa warstwa profilu glebowego powinna zostać wykorzystana na cele rekultywacyjne, bądź zagospodarowana w ramach kształtowania terenów zieleni na obszarach sąsiednich. W ogólnym podsumowaniu stwierdza się, iż ustalenia studium będą miały pozytywny, długotrwały wpływ na jakość życia i zdrowia mieszkańców Jawora z tytułu powstania planowanych inwestycji. W obszarze studium planuje się również budowę urządzeń służących wytwarzaniu energii ze źródeł odnawialnych, a mianowicie budowę farmy fotowoltaicznej o mocy nieprzekraczającej 100 kW. Budowa farmy fotowoltaicznej nie będzie wywierać negatywnego oddziaływania na środowisko czy ludzi. Stwierdza się, że realizacja tej inwestycji przyczyni się do ograniczania zanieczyszczeń środowiska, głównie emisji czyli w ogólnym rozrachunku do poprawy lokalnych warunków klimatycznych. Analizując zapisy studium można stwierdzić, że planowane zamierzenia uwzględniają zasady ochrony środowiska i przyrody, ograniczając do minimum negatywne oddziaływanie na środowisko. Realizacja ustaleń dokumentu nie powinna powodować istotnych zmian w środowisku pod warunkiem, że zastosowane zostaną odpowiednie rozwiązania zapobiegawcze. Użytkowanie wszystkich terenów musi odbywać się w sposób prawidłowy tj. uniemożliwiający przedostawanie się do środowiska niepożądanych substancji oraz zmniejszający efekt wszelkich emisji. W tej kwestii inwestorzy i właściciele poszczególnych terenów są zobowiązany do przestrzegania przepisów odrębnych. Ponadto inwestorzy zobowiązani są do wykonywania czynności sprawdzających niezawodność instalacji zastosowanych w danym obiekcie czy w ogóle na terenie. Stwierdza się, że kompleksowe zastosowanie działań minimalizujących, ograniczających, zapobiegających istniejącym, bądź potencjalnym niekorzystnym oddziaływaniom i zagrożeniom, jakie wynikają z planowanego zagospodarowania, pozwoli na zachowanie zasobów środowiska w należytym stanie. Wybór działań zmierzających do uzyskania korzystnych dla środowiska rozwiązań powinien 37 P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A Regioplan Sp. z o.o. Wrocław 2013 nastąpić przed rozpoczęciem prac budowlanych, tak aby możliwe było skuteczne zapobieganie potencjalnym zagrożeniom. Jeśli chodzi o kompensację to nie przewiduje się jej zastosowania na wielka skalę, gdyż na przedmiotowym terenie nie przewiduje się wystąpienia szkód w środowisku wskutek realizacji planowanych inwestycji, a stan środowiska jest i nadal będzie stosunkowo zadowalający. Reasumując ocenia się, że na przedmiotowym terenie stosowanie zapisów studium, które zgodne są z przepisami odrębnymi uznaje się za wystarczające dla zachowania należytego stanu środowiska Jawora. 38