Rumunia świętuje - Franklin Templeton Investments

Inwestowanie na rynkach wschodz?cych
Notatki z podró?y Marka Mobiusa
http://mobius.blog.franklintempleton.com/pl
Rumunia ?wi?tuje
Date : 29 Kwiecie? 2015
Fundusz Fondul Proprietatea (Fondul) powsta? dziesi?? lat temu z my?l? o zapewnieniu
zado??uczynienia obywatelom Rumunii, których mienie zosta?o skonfiskowane przez pa?stwo w
czasach re?imu komunistycznego. We wrze?niu 2010 r., nasza organizacja zosta?a wybrana na
zarz?dzaj?cego inwestycjami tego funduszu. Mój kolega Grzegorz Konieczny z Bukaresztu
kierowa? wprowadzaniem funduszu na Gie?d? Papierów Warto?ciowych w Bukareszcie w 2011 r.,
a 29 kwietnia 2015 r. Fondul debiutuje na Gie?dzie Papierów Warto?ciowych w Londynie. Z tej
okazji, poprosi?em Grega, by podzieli? si? z nami swymi spostrze?eniami na temat inwestowania w
Rumunii oraz ekscytuj?cych zmian, jakie mia?y miejsce w tym kraju w ci?gu ostatnich lat.
Greg Konieczny
Grzegorz Konieczny
CEO – Rumunia, wiceprezes wykonawczy
Dyrektor ds. strategii inwestycyjnej dla Europy Wschodniej/Rosji, Templeton Emerging
Markets Group
Perspektywy makroekonomiczne w Rumunii
W ubieg?ym roku, Rumunia wyprzedza?a wi?ksz? cz??? Europy pod wzgl?dem dynamiki wzrostu
gospodarczego, a rumu?ska gospodarka ma potencja? do dalszego rozwoju w podobnym lub
szybszym tempie w porównaniu z wzrostem produktu krajowego brutto (PKB) o 2,8%
zanotowanym w 2014 r.[1] Rumunia ma tak?e dost?p do unijnych funduszy strukturalnych, które s?
jednym z najwa?niejszych narz?dzi UE wykorzystywanych do podtrzymywania zrównowa?onego
wzrostu gospodarczego i eliminowania dysproporcji pomi?dzy poszczególnymi regionami w
obr?bie unii. S?dzimy, ?e wzrost gospodarczy w Rumunii b?dzie w du?ej mierze uzale?niony od
absorpcji ?rodków pozyskanych z UE, które stanowi? wa?ne ?ród?o finansowania zarówno
obecnych i przysz?ych projektów, jak równie? wydatków rz?dowych zwi?zanych z tak potrzebnym
1/7
Inwestowanie na rynkach wschodz?cych
Notatki z podró?y Marka Mobiusa
http://mobius.blog.franklintempleton.com/pl
rozwojem infrastruktury.
Rozmaite publikowane obecnie prognozy dotycz?ce Rumunii napawaj? optymizmem. Wed?ug
szacunków Banku ?wiatowego, w latach 2015-2017, rumu?ska gospodarka ma rosn?? w ?rednim
tempie 3% rocznie, przede wszystkim dzi?ki mocnemu popytowi krajowemu.[2]
Uwa?amy, ?e nowa umowa kredytowa zawarta z Mi?dzynarodowym Funduszem Walutowym
(MFW) tak?e powinna mie? korzystny wp?yw na rumu?ski wzrost gospodarczy poprzez
wzmocnienie stabilizacji finansowej tego kraju oraz zwi?kszenie nadzoru nad wdra?aniem reform
strukturalnych.
Rumunia dokonuje wa?nych zmian polityki fiskalnej, obejmuj?cych przede wszystkim ci?cia
wydatków i obni?ki niektórych podatków. Na pocz?tku kwietnia 2015 r., premier og?osi?, ?e
podatek od towarów i us?ug (VAT) na wszystkie produkty spo?ywcze oraz napoje bezalkoholowe
zostanie obni?ony z dniem 1 czerwca 2015 r. z 24% do 9%. Podatek VAT na wszystkie pozosta?e
produkty zostanie obni?ony z dniem 1 stycznia 2016 r. z 24% do 20%.
W tym samym miesi?cu, agencja ratingowa Standard & Poor’s potwierdzi?a ratingi
d?ugoterminowego i krótkoterminowego zad?u?enia zewn?trznego Rumunii na poziomie BBB-/A-3
(najni?szy rating inwestycyjny) z perspektyw? stabiln?.[3] Ponadto, S&P szacuje, ?e rumu?ska
gospodarka b?dzie ros?a w okresie 2015-2018 o ?rednio prawie 3% rocznie, na fali wzrostu
konsumpcji krajowej.
Cho? wska?nik zad?u?enia publicznego Rumunii do PKB znacz?co wzrós? od lat 2006-2007,
nadal jest na wzgl?dnie umiarkowanym poziomie (ok. 40%). [4] Konsumpcja krajowa posz?a
mocno w gór?, a rumu?ski eksport tak?e ro?nie. Spodziewamy si? solidnego wzrostu konsumpcji w
2015 r. Inwestycje wci?? pozostaj? w tyle, ale – podobnie jak wzrost gospodarczy w uj?ciu ogólnym
– powinny odczu? korzystny wp?yw skuteczniejszej absorpcji funduszy z UE. Co wi?cej, w
pierwszych dwóch miesi?cach 2015 r., Rumunia zanotowa?a nadwy?k? na rachunku obrotów
bie??cych na poziomie 285 mln euro, w porównaniu z deficytem rz?du 201 mln euro w tym samym
okresie w 2014 r.[5]
Za korzystny czynnik dla inwestorów uwa?amy równie? nieustaj?c? i coraz bardziej intensywn?
walk? rumu?skiego rz?du z korupcj?.
Post?py na polu prywatyzacji
D??enia Rumunii w kierunku prywatyzacji, w??cznie z wej?ciem kilku kluczowych spó?ek skarbu
pa?stwa z sektora energetycznego na Gie?d? Papierów Warto?ciowych w Bukareszcie (BVB) w
ostatnim czasie, napawaj? nas optymizmem. Niektóre z tych przedsi?biorstw s? tak?e notowane za
po?rednictwem globalnych kwitów depozytowych (GDR) na Gie?dzie Papierów Warto?ciowych w
Londynie. Spodziewane s? pierwsze oferty publiczne kilku kolejnych spó?ek, w tym du?ego
2/7
Inwestowanie na rynkach wschodz?cych
Notatki z podró?y Marka Mobiusa
http://mobius.blog.franklintempleton.com/pl
rumu?skiego operatora elektrowni wodnych.
Rumunia jest obecnie uznawana za nowy rynek wschodz?cy (wed?ug klasyfikacji MSCI), ale
rumu?skie w?adze wydaj? si? zdeterminowane do wprowadzenia zmian maj?cych zapewni? temu
krajowi status rynku wschodz?cego. Podobaj? nam si? dzia?ania rz?du Rumunii ma rzecz poprawy
stanu rynków kapita?owych. Rz?d, lokalna gie?da papierów warto?ciowych, regulator rynku oraz
kilka kluczowych podmiotów zaanga?owanych w rumu?ski rynek kapita?owy ci?gle pracuj? nad
jego rozwojem. Jedn? ze szczególnie istotnych inicjatyw w tym obszarze jest próba identyfikacji i
eliminacji o?miu barier powstrzymuj?cych rozwój rynków kapita?owych. W po??czeniu z inicjatyw?
rynkowego regulatora, tj. Urz?du ds. Nadzoru Finansowego, programy te maj? zwi?kszy? dost?p
inwestorów do rumu?skiego rynku.
Rumunia wdro?y?a bardzo ambitny kodeks ?adu korporacyjnego dla spó?ek skarbu pa?stwa, który
przynosi pozytywne rezultaty w przypadku ró?nych spó?ek, takie jak lepsze wyniki finansowe,
zwi?kszona wydajno?? operacyjna, wi?ksza konkurencyjno?? i transparencja oraz skuteczniejszy
nadzór nad dzia?aniami zarz?dów. Uwa?amy, ?e dzia?ania na rzecz podniesienia poziomu ?adu
korporacyjnego musz? by? kontynuowane, poniewa? czynnik ten ma kluczowe znaczenie dla
wyników spó?ek skarbu pa?stwa i przekonania potencjalnych inwestorów, ?e przedsi?biorstwa te
pod??aj? jednokierunkow? drog? prowadz?c? do restrukturyzacji.
Spó?ki skarbu pa?stwa stanowi? wa?n? cz??? rumu?skiej gospodarki, a proces poprawy ich
wydajno?ci i rentowno?ci musi by? kontynuowany. Podnoszenie standardów ?adu korporacyjnego
to generalnie krok w dobrym kierunku, ale wiele jest jeszcze do zrobienia w kwestii poprawy
poziomu niezale?nych organów spó?ek, profesjonalnych mened?erów i debiutów gie?dowych.
Inwestycje zagraniczne i rynki kapita?owe
Bezpo?rednie inwestycje zagraniczne w Rumunii rosn?. Wed?ug rumu?skiego banku centralnego
(BNR), w ci?gu pierwszych dwóch miesi?cy 2015 r., bezpo?rednie inwestycje zagraniczne posz?y
w gór? o 45% rok do roku do 409 mln euro.[6]
Uwa?amy, ?e reformy strukturalne, w??cznie z d??eniem do wi?kszej przewidywalno?ci polityki
bud?etowej, po??czone z now? umow? kredytow? z MFW, powinny zwi?kszy? zaufanie inwestorów
do Rumunii. Ponadto, kroki w kierunku zwi?kszenia dost?pu inwestorów do lokalnego rynku
kapita?owego, który w przesz?o?ci by? do?? ograniczony, tak?e mog? przyci?gn?? do Rumunii
zagraniczny kapita?.
Naszym zdaniem, rozwój rynku kapita?owego i wi?ksza p?ynno?? BVB to czynniki, które prze?o??
si? na wi?ksz? atrakcyjno?? Rumunii dla inwestorów zagranicznych. Przewidywalna polityka
fiskalna tak?e ma bardzo du?e znaczenie dla stymulowania inwestycji, dlatego nale?y unika?
wprowadzania nowych lub zmieniania dotychczasowych przepisów poprzez rz?dowe
rozporz?dzenia wprowadzane w trybie nadzwyczajnym. S?dzimy, ?e wszelkie zmiany powinny
3/7
Inwestowanie na rynkach wschodz?cych
Notatki z podró?y Marka Mobiusa
http://mobius.blog.franklintempleton.com/pl
przechodzi? przez parlament, a kluczowym elementem procesu legislacyjnego powinny by?
konsultacje spo?eczne.
Mo?liwo?ci inwestycyjne – oraz ryzyko
Akcje rumu?skich spó?ek generalnie wydaj? nam si? niedoszacowane w porównaniu z innymi
krajami w regionie. Przyk?adowo, w marcu 2015 r., wska?nik cen do zysków dla rumu?skiego
indeksu BET wynosi? 9,9, w porównaniu
z 10,1 w przypadku tureckiego XU100, 14,4 dla polskiego
[7]
WIG oraz 13,6 dla w?gierskiego BUX. Ponadto, akcje rumu?skich spó?ek oferuj? tak?e atrakcyjne
dochody z dywidendy.
Niezmiennie dostrzegamy potencjalne mo?liwo?ci w rumu?skich sektorach energetyki i
infrastruktury. Kluczowymi czynnikami nap?dzaj?cymi dobr? koniunktur? powinny by? dalsze
d??enia w kierunku prywatyzacji (w tym pierwsze oferty publiczne i prywatyzacje spó?ek skarbu
pa?stwa), które podnios? wydajno?? przedsi?biorstw, zwi?ksz? poziom ?adu korporacyjnego i
poprawi? absorpcj? unijnych funduszy przyznanych Rumunii. Spodziewamy si?, ponadto, dalszego
wzrostu konsumpcji krajowej w warunkach ogólnej poprawy sytuacji ekonomicznej, a w
konsekwencji tak?e szybszej rekonwalescencji sektora bankowego.
?ród?em ryzyka zwi?zanego z inwestowaniem w Rumunii mo?e by? niestabilna sytuacja
polityczna, brak nowego porozumienia z MFW, opó?nienie we wdra?aniu reform strukturalnych czy
te? niedostateczna absorpcja ?rodków pozyskanych z UE. Wa?nym problemem jest tak?e brak
przewidywalno?ci, który zniech?ca wielu inwestorów. Niezapowiedziany podatek od projektów
budowlanych o specjalnym charakterze, które znacznie obni?y? mar?e wielu spó?ek z sektora
energetycznego, zosta? wprowadzony nied?ugo po pierwszej ofercie publicznej jednego z tych
przedsi?biorstw. Ponadto, regulowana stopa zwrotu dystrybutorów energii elektrycznej zosta?a
obni?ona zaledwie kilka miesi?cy po pierwszej ofercie publicznej najwi?kszego dystrybutora i
dostawcy pr?du w Rumunii.
Rumunia a euro
Cel przewiduj?cy wej?cie Rumunii do strefy euro do 2019 r. mo?e by? mo?liwy do osi?gni?cia, o ile
wzrost gospodarczy w tym kraju utrzyma dotychczasowe tempo i poprawi si? w kluczowych
obszarach. Wed?ug Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, zdolno?? kraju do przyj?cia euro
mo?na oceni? na podstawie kilku czynników, takich jak prywatyzacja na ma?? i du?? skal?, ?ad
korporacyjny, restrukturyzacje przedsi?biorstw, liberalizacja cen, handel, system wymiany
walutowej i polityka dotycz?ca konkurencji. W porównaniu z sytuacj? innych krajów w czasie ich
wej?cia do eurolandu, np. S?owacji (2009), Estonii (2011), ?otwy (2014) czy Litwy (2015), Rumunia
nadal musi sporo zrobi? przede wszystkim w obszarze ?adu korporacyjnego, restrukturyzacji
przedsi?biorstw czy polityki zwi?zanej z konkurencj?. Post?py w tych obszarach mog? odblokowa?
rumu?ski potencja? wzrostowy i przygotowa? Rumuni? na przyj?cie euro do 2019 r.
4/7
Inwestowanie na rynkach wschodz?cych
Notatki z podró?y Marka Mobiusa
http://mobius.blog.franklintempleton.com/pl
Luzowanie ilo?ciowe a Rumunia
Uruchomiony przez Europejski Bank Centralny (EBC) program luzowania ilo?ciowego podkre?la
ch?? banku centralnego do zasilenia rynków p?ynno?ci?, co powinno odbi? si? korzystnie tak?e na
rumu?skim rynku kapita?owym.
Co wi?cej, program luzowania ilo?ciowego zapewnia BNR wi?ksze pole manewru w zakresie
rozlu?niania polityki pieni??nej; w marcu, rumu?ski bank centralny zredukowa? kluczow? stop?
procentow? do rekordowo niskiego poziomu 2%. Jednocze?nie, presja spadkowa na
oprocentowanie lokat i rentowno?? obligacji rz?dowych wynikaj?ca z programu luzowania
ilo?ciowego EBC mo?e dodatkowo stymulowa? wzrost inwestycji zagranicznych i konsumpcji.
Komentarze, opinie i analizy dr. Marka Mobiusa i Grzegorza Koniecznego wyra?aj? wy??cznie jego
osobiste pogl?dy, s? przedstawione wy??cznie w celach informacyjnych i nie stanowi?
indywidualnych porad inwestycyjnych ani zach?ty do kupna, sprzeda?y ani utrzymywania
jakichkolwiek papierów warto?ciowych czy stosowania jakiejkolwiek strategii inwestycyjnej.
Informacje zawarte w niniejszym dokumencie nie maj? charakteru porad prawnych ani
podatkowych. Informacje zawarte w niniejszym dokumencie s? aktualne wy??cznie na dzie?
publikacji, mog? ulec zmianie bez uprzedniego powiadomienia i nie stanowi? kompletnej analizy
wszystkich istotnych faktów dotycz?cych jakiegokolwiek kraju, regionu, rynku czy inwestycji.
Dane pochodz?ce z zewn?trznych ?róde? mog?y zosta? wykorzystane na potrzeby opracowania
niniejszego dokumentu. Takie dane nie zosta?y odr?bnie zweryfikowane, potwierdzone ani
poddane kontroli przez Franklin Templeton Investments (FTI). FTI nie ponosi ?adnej
odpowiedzialno?ci za jakiekolwiek straty wynikaj?ce z wykorzystania jakichkolwiek informacji
zawartych w niniejszym dokumencie; inwestor mo?e opiera? swe decyzje na przedstawionych tutaj
opiniach lub wynikach analiz wy??cznie na w?asne ryzyko. Produkty, us?ugi i informacje mog? nie
by? dost?pne pod niektórymi jurysdykcjami i s? oferowane przez podmioty powi?zane z FTI i/lub
przez dystrybutorów, w zale?no?ci od lokalnie obowi?zuj?cych przepisów. Aby dowiedzie? si?, czy
dane produkty i us?ugi s? dost?pne pod okre?lon? jurysdykcj?, nale?y skonsultowa? si? z
profesjonalnym doradc? finansowym.
Jakie jest ryzyko?
Z inwestowaniem na rynkach zagranicznych zwi?zane jest okre?lone ryzyko, m.in. ryzyko
waha? kursów walut i ryzyko niestabilnej sytuacji gospodarczej i politycznej. Inwestycje na
rynkach wschodz?cych, do których nale?? tak?e nowe rynki wschodz?ce, obarczone s? wi?kszym
ryzykiem wynikaj?cym z powy?szych czynników, oprócz typowych dla nich ryzyk zwi?zanych z
wzgl?dnie niewielkimi rozmiarami, mniejsz? p?ynno?ci? i brakiem odpowiednich ram prawnych,
politycznych, biznesowych i spo?ecznych dla rynków papierów warto?ciowych. Poniewa?
wspomniane ramy prawne, polityczne, biznesowe i spo?eczne s? zwykle jeszcze s?abiej rozwini?te
na nowych rynkach wschodz?cych, a wyst?puj? tak?e rozmaite inne czynniki, takie jak
5/7
Inwestowanie na rynkach wschodz?cych
Notatki z podró?y Marka Mobiusa
http://mobius.blog.franklintempleton.com/pl
podwy?szony potencja? skrajnych waha? kursów, braku p?ynno?ci, barier ograniczaj?cych
transakcje oraz mechanizmów kontroli gie?d, ryzyka zwi?zane z rynkami wschodz?cymi s?
nasilone w przypadku nowych rynków wschodz?cych.
[1] ?ród?o: ?ród?o: NSI Romania www.insse.ro, kwiecie? 2015 r.
[2] ?ród?o: Bank ?wiatowy. Realizacja jakichkolwiek prognoz nie jest w ?aden sposób
gwarantowana.
[3] ?ród?o: Standard & Poor’s, luty 2015 r. Dodatkowe informacje dotycz?ce podmiotów
dostarczaj?cych dane mo?na znale?? na stronie www.franklintempletondatasources.com.
[4] ?ród?o: Eurostat, 2014.
[5] ?ród?o: rumu?ski Krajowy Instytut Statystyczny (INS).
[6] ?ród?o: rumu?ski bank centralny.
6/7
Inwestowanie na rynkach wschodz?cych
Notatki z podró?y Marka Mobiusa
http://mobius.blog.franklintempleton.com/pl
[7] ?ród?o: Bloomberg L.P. Dane na dzie? 31 marca 2015 r. Wska?niki cen do zysków to wska?niki
wyceny uwzgl?dniaj?ce stosunek aktualnej ceny akcji do zysków na akcj?. Indeksy nie s?
zarz?dzane, a bezpo?rednia inwestycja w indeks nie jest mo?liwa.
7/7
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)