docStrategia Rozwoju Klastra ICT
download 
Reklamacja Transkrypt
Strategia Rozwoju Klastra ICT
STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT AUTOR: MARITA KOSZAREK WSPÓŁPRACA: KRISTOFER ERLANDSSON, TOMASZ BRODZICKI, KRZYSZTOF NYKA, ŁUKASZ KULAS Gdańsk, 2009 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Spis treści SPIS TREŚCI .................................................................................................................................. 1 WSTĘP ....................................................................................................................................... 2 KONCEPCJA KLASTRA I KORZYŚCI Z FUNKCJONOWANIA W JEGO RAMACH ......................................5 ANALIZA KLASTRA ICT............................................................................................................... 10 UWARUNKOWANIA ROZWOJU KLASTRA ICT .............................................................................. 16 ANALIZA SWOT........................................................................................................................22 WIZJA, MISJA I CELE STRATEGICZNE KLASTRA ICT...................................................................... 26 HARMONOGRAM DZIAŁAŃ ........................................................................................................ 28 OPIS DZIAŁAŃ ............................................................................................................................30 ORGANIZACJA I STRUKTURA ...................................................................................................... 47 ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ...........................................................................................................52 WDRAŻANIE I MONITOROWANIE STRATEGII .............................................................................. 58 KOMPLEMENTARNOŚĆ STRATEGII Z INNYMI PROGRAMAMI ........................................................ 60 LITERATURA ............................................................................................................................. 65 ZAŁĄCZNIK DO STRATEGII ROZWOJU KLASTRA ICT .................................................................. 66 1 Wstęp Niniejsze opracowanie zostało przygotowane przez zespół BSR Expertise w ramach projektu „Budowa partnerstwa i opracowanie strategii klastra branży ICT/ETI” realizowanego przez Politechnikę Gdańską w ramach Działania 1.5.2. Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego dofinansowywanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Pierwsze kroki inicjacji działań zostały już poczynione w trakcie realizacji projektów WiComm Forum i WiComm Innowacje prowadzonych w latach 2005-2008 na Politechnice Gdańskiej przez Centrum Doskonałości Wicomm, dzięki którym firmy pokonały barierę nieufności i przekonały się o korzyściach płynących ze współpracy i transferu wiedzy. Pierwszy z projektów przyczynił się do stworzenia i uruchomienia zintegrowanej platformy informacyjnej służącej konsolidacji środowiska przedsiębiorstw regionu Pomorza działających w dziedzinie systemów komunikacji bezprzewodowej. Drugi był projektem stażowym skierowanym do absolwentów Wydziału Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej. O wysokiej jakości przeprowadzonych staży i opracowanych w ich trakcie rozwiązań innowacyjnych świadczy liczba 35 podpisanych z firmami umów licencyjnych. To właśnie te doświadczenia pozwalają sądzić, że zaplanowane działania klastra są realne i pozwolą pokonać bariery stojące przed firmami branży ICT z regionu. W początkowej fazie budowy strategii zgromadzone zostały dostępne materiały dotyczące branży w regionie. Przeprowadzone zostały także wywiady z reprezentantami firm i instytucji klastra ICT, które ustanowiły podstawę dla opracowania analizy stanu aktualnie istniejącego. W ramach projektu odbyły się także spotkania z przedsiębiorcami zainteresowanymi współpracą w ramach klastra organizowane przez Politechnikę Gdańską. W trakcie spotkań przedstawione zostały m.in. idea klastrów, korzyści związane z ich rozwojem oraz najlepsze praktyki rozwoju klastrów w Polsce i na świecie. Spotkania miały zawsze element warsztatowy, podczas którego przeanalizowane zostało m.in. otoczenie konkurencyjne branży oraz określone zostały bariery rozwoju poszczególnych przedsiębiorstw. Podczas spotkań poruszane były także zagadnienia STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Celem opracowania było przygotowanie strategii rozwoju klastra ICT w województwie pomorskim. Strategia rozwoju składa się z dwóch części: analitycznej i strategicznej. W pierwszej zawarta jest skrócona analiza klastra ICT w regionie z uwzględnieniem aktualnych uwarunkowań branży. Jej uwieńczeniem jest prezentacja słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń rozwoju zwana analizą SWOT. W analizie skoncentrowano się na identyfikacji kluczowych podmiotów oraz czynników determinujących rozwój branży. Część strategiczna opracowania koncentruje się na podstawowym założeniu jakim jest poprawa konkurencyjności przedsiębiorstw klastra. W związku z tym w tej części strategii zawarta jest wizja rozwoju klastra, cele strategiczne i wynikające z nich działania, które powinny zostać podjęte przez uczestników klastra. 2 związane z rozwojem nowych produktów i usług firm z branży ICT z regionu. Odbyły się m.in. prezentacje i pokazy ofert najbardziej innowacyjnych firm oraz wykrystalizowały pomysły na wspólne projekty uczestników klastra. Na podstawie spotkań i konsultacji indywidualnych przygotowana została kompleksowa diagnoza oraz założenia związane z kierunkami rozwoju branży. W dniach 3-4 września 2009 odbyły się warsztaty strategiczne dla uczestników klastra ICT z udziałem międzynarodowych ekspertów, w których wzięło aktywny udział prawie 40 reprezentantów najważniejszych firm i instytucji klastra ICT. Podczas warsztatu uczestnikom przedstawiony został materiał przygotowany przez ekspertów, który został poddany wnikliwej analizie. Następnie odbył się warsztat symulacyjny, którego celem było skonfrontowanie uczestników z praktycznymi problemami, schematami działania, różnymi punktami widzenia i koniecznością przezwyciężania konfliktu interesów, pojawiającymi się przy inicjowaniu i rozwoju współpracy między firmami w formie klastrów. Uczestnicy musieli rozwiązać szereg potencjalnych problemów mogących pojawić się w procesie podejmowania wspólnych inicjatyw. Zostały przed nimi postawione specyficzne zadania, w oparciu o które podejmowali strategiczne decyzje dotyczące rozwoju inicjatywy. Podczas warsztatów sformułowano i gruntownie przedyskutowano propozycje wizji rozwoju klastra oraz odpowiadających jej głównych celów strategicznych i potencjalnych działań. Wnioski z warsztatów znalazły swoje miejsce w sformułowanych priorytetach rozwoju oraz w wyznaczaniu przedsięwzięć i zadań realizacyjnych. Oprócz powyższych spotkań w szerokim gronie uczestników odbył się szereg cotygodniowych spotkań Grupy Inicjatywnej złożonej z reprezentantów najaktywniejszych podmiotów w klastrze reprezentujących różne podsektory oraz grupy wielkości firm: Flextronix International Poland sp. z o.o., Telkom-Temor sp. z o.o., Radmor, Telemobile Electronics sp. z o.o., Smart Media sp. z o.o., Systemy Sieciowe Sevenet SA, PMkonsulting, Jabil Circuit Poland sp. z o.o., Telecom-Service, Reivencon. W spotkaniach uczestniczyli także przedstawiciele Politechniki Gdańskiej jako koordynujący prace, a także zaproszenie eksperci. Spotkania Grupy Inicjatywnej miały wymiar praktyczny i doprowadziły do: • • • • • • • • • Wypracowania formuły organizacyjnej klastra Zainteresowania nowych firm i zainicjowania ich aktywności w klastrze Opracowania założeń do strategii klastra Powołania i koordynacji prac Grup Roboczych Pozyskania analiz i opracowań niezbędnych do stworzenia strategii klastra Określenia planu działań Określenia zasad współpracy w ramach klastra Wypracowania pierwszych pomysłów na wspólne projekty uczestników klastra Złożenia wniosku do konkursu na klastry kluczowe organizowanego przez Zarząd Województwa Pomorskiego W sumie w dotychczasowej działalności (spotkania, seminaria, warsztaty, grupy robocze) na rzecz rozwoju klastra ICT brało udział ponad 200 osób z ponad 120 podmiotów, głównie firm, ale też 3 STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | instytucji naukowych, edukacyjnych, otoczenia biznesu i reprezentujących sektor publiczny. Szczególnie ważny dla rozwoju strategii oraz zdefiniowania przyszłych wspólnych działań był udział największych i najbardziej znaczących firm z branży ICT i instytucji zlokalizowanych w regionie, m.in. Thomson Reuters, Flextronics, Vector, Radmor, Telekom-Telmor, Jabil Circuit , DGT, Compuware, Sprint, Kainos Software, Zensar Technologies, Politechnika Gdańska, Uniwersytet Gdański, InvestGDA, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Urząd Miejski w Gdańsku, Gdańska Fundacja Rozwoju Przedsiębiorczości, Pomorski Park Naukowo Technologiczny, Centrum Techniki Morskiej i in. Dodatkowo, szeroka reprezentacja małych i średnich firm, a także mikro, w szczególności tych innowacyjnych na ponadregionalną skalę pozwoliła wypracować konsensus co do założonych celów uwzględniający interesy i obszary zainteresowania wszystkich grup i podsektorów klastra ICT. Istotne dla rozwoju klastra jest zaangażowanie w działania szkół o profilu ICT w promocji kształcenia i pozyskiwania studentów dla tych kierunków. Aktualnie w klastrze ICT uczestniczy m.in. Zespół Szkół Łączności w Gdańsku, a kolejne szkoły wyraziły zainteresowanie podejmowanymi działaniami. Dzięki lepszej komunikacji z partnerami biznesowymi instytucje edukacyjne są w stanie lepiej dopasować program nauczania do potrzeb przedsiębiorstw, znacznie zwiększając szansę na znalezienie pracy przez absolwentów. 4 Koncepcja klastra i korzyści z funkcjonowania w jego ramach O sukcesie pojedynczego przedsiębiorstwa decyduje nie tylko jego wewnętrzna konkurencyjność, ale także otoczenie, w którym funkcjonuje. Praktyka gospodarcza wskazuje, iż klastry w skuteczny sposób wspierają przedsiębiorców, oferując im nową jakość w zakresie wymiany informacji dotyczących technologii, nowych rozwiązań organizacyjnych i trendów rynkowych. Klastry są to geograficzne skupiska wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji w poszczególnych dziedzinach, konkurujących między sobą, ale także współpracujących. (M. Porter, 1990) Cechą charakterystyczną klastra jest jednoczesne występowanie wzajemnej konkurencji i kooperacji. Konkurencja wymusza ciągły postęp i wprowadzanie innowacji oraz poprawę efektywności. Z kolei współpraca umożliwia łączenie potencjału i kompetencji szeregu firm i innych podmiotów (uczelni, jednostek badawczych, administracji, instytucji otoczenia biznesu itp.), a w konsekwencji realizację przedsięwzięć, które nie byłyby możliwe do przeprowadzenia przez pojedyncze, zwłaszcza mniejsze, przedsiębiorstwo (np. obsłużenie dużego zlecenia zewnętrznego, realizacja kampanii promocyjnej, czy przeprowadzenie badań rozwojowych lub marketingowych). Koncepcja klastrów zyskała w ostatnich latach ogromną popularność. Zarówno politycy, przedsiębiorcy, jak i naukowcy, coraz częściej odwołują się do niej w kontekście rozwoju gospodarki. Klastry są postrzegane jako kluczowe dla konkurencyjności i innowacyjności firm, a tym samym dla wzrostu gospodarczego regionów. Dostępne przykłady z wielu krajów o różnym stopniu rozwoju wyraźnie wskazują, że klastry są istotnie związane z rozwojem gospodarczym, a przedsiębiorstwa osiągają znaczne korzyści z lokalizacji w klastrach. Korzyści z funkcjonowania w ramach klastra wynikają z przestrzennej bliskości licznej grupy niezależnych podmiotów, nagromadzenia określonej wiedzy i kwalifikacji, specjalizacji, łatwości znalezienia pracowników i partnerów biznesowych (podwykonawców i usługodawców) oraz realizacji wspólnych działań w pewnych obszarach. Korzyści dla firm Jedną z najważniejszych korzyści z uczestnictwa w klastrze jest ułatwienie współpracy między uczestnikami. Każdy podmiot ma możliwość łatwego nawiązania trwałego lub tworzonego dla potrzeb realizacji projektów partnerstwa z innymi podmiotami tworzącymi strukturę Klastra. Organizacja Klastra nie tylko umożliwia, ale też zachęca do szeroko rozumianego networkingu. Kluczową rolę odgrywają w takiej sytuacji takie elementy jak ogólna reputacja, uznanie, wzajemne zaufanie, wspólna płaszczyzna dyskusji, co znacząco ułatwia prowadzenie działalności i współpracę w ramach potrójnej helisy, czyli na styku trzech sektorów: biznesu, nauki i 5 administracji. Taka działalność, jak pokazują doświadczenia krajów Zachodniej Europy i USA, owocuje między innymi: • • • • • oszczędnością czasu, obniżaniem kosztów, podnoszeniem innowacyjności i konkurencyjności, szybszym dostępem do informacji zmniejszeniem ryzyka Najbardziej praktycznym przykładem współpracy są interdyscyplinarne projekty rozwojowe. Współpraca z jednostkami naukowymi stwarza szansę inicjowania projektów badawczorozwojowych w obszarach największego zainteresowani przedsiębiorstw czyli możliwość generowania i zdobywania wiedzy w najbardziej nowoczesnych i zaawansowanych dziedzinach ICT. Usprawniony transfer technologii z sektora nauki do firm umożliwia szybką komercjalizację wyników badań i wprowadzenie nowych produktów i usług na rynek. Wspólne projekty mają dodatkowo większe szanse na pozyskanie zewnętrznych źródeł finansowania (przede wszystkim funduszy europejskich), gdzie dodatkowo premiowana jest współpraca partnerów z rożnych sektorów. Działania w ramach klastra już w krótkim okresie przynoszą pierwsze korzyści w postaci zdobycia informacji o otoczeniu sektora, rozpoznania możliwości rozwoju, a także nowego miejsca spotkań z obecnymi i przyszłymi partnerami biznesowymi. Uczestnik klastra ma możliwość skorzystania z usług ekspertów współpracujących z Klastrem, pochodzących m.in. ze środowisk biznesowych i akademickich. Dostępne wsparcie może obejmować doradztwo w zakresie prawa, marketingu, nowych technologii oraz innych dziedzin. Eksperci klastra mogą także służyć pomocą w zakresie pozyskiwania środków unijnych (możliwość sfinansowania konkretnego przedsięwzięcia, wymagania formalne i merytoryczne, poszukiwanie partnerów do projektu etc.). Uczestnicy Klastra będą mogli skorzystać z preferencyjnych warunków współpracy z doradcami. Działanie w ramach Klastra daje swoim uczestnikom okazję do promocji ich działalności nie tylko na forum Klastra, ale także na rynku, dzięki prowadzonej współpracy międzynarodowej. Ta z kolei ułatwia znalezienie właściwych partnerów zagranicznych. Ponadto Klaster umożliwia prowadzenie skutecznego lobbingu na rzecz jego uczestników, zwłaszcza przedsiębiorców, którzy będą mieli możliwość wspólnego występowania o swoje interesy w jego ramach. STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Klaster jako grupa powiązań różnych podmiotów może liczyć na wsparcie swoich działań ze środków europejskich i krajowych. Przykładem mogą być Regionalne Programy Operacyjne, Program Operacyjny Kapitał Ludzki oraz Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka. Pozwalają one na dofinansowanie inwestycji, których celem jest podniesienie innowacyjności i konkurencyjności uczestników Klastra. Kapitał na inwestycje pozyskuje Klaster, ale ostatecznym odbiorcą pomocy są wszyscy jego uczestnicy. W szczególności dotyczy to inwestycji infrastrukturalnych takich jak laboratoria testowe, certyfikujące i pomiarowe dla rozwoju nowych produktów i usług. 6 Kooperacja różnych partnerów w ramach Klastra umożliwi realizację przedsięwzięć, które nie byłyby możliwe bez utworzenia sformalizowanej grupy współpracy. Działając wspólnie firmy mogą skuteczniej oddziaływać na otoczenie, w tym na instytucje edukacyjne, władze lokalne lub regionalne – realizowane przez nie działania i strategie, kierunki wydatkowania funduszy publicznych, inwestycje w infrastrukturę itp. Identyfikacja wspólnego interesu i utworzenie przez uczestników klastra grupy nacisku znacząco zwiększa szanse na uzyskanie oczekiwanej zmiany niż gdyby miało to miejsce w wyniku działań indywidualnych. Dzięki uczestnictwu Klastra w różnego rodzaju programach w skali regionu i kraju oraz ścisłej współpracy z instytucjami otoczenia biznesu, osoby rozpoczynające działalność (w szczególności studenci, absolwenci i pracownicy naukowi) mogą uzyskać kompleksową pomoc w tworzeniu własnej działalności gospodarczej oraz wprowadzaniu swoich produktów i usług do obrotu gospodarczego. Rozwijający się klaster staje się także atrakcyjnym rynkiem pracy przyciągającym wykwalifikowanych pracowników i absolwentów. Stanowi to wymierną korzyść dla pojedynczych przedsiębiorstw – poprzez niższe koszty pozyskiwania i szkolenia nowych pracowników. Ogólnie rzecz biorąc lokalizacja działalności w klastrze przekłada się na wyższy potencjał konkurencyjny podmiotu gospodarczego. Korzyści dla instytucji naukowych i edukacyjnych Instytucje naukowe, badawczo rozwojowe i edukacyjne również odnoszą szereg korzyści ze współpracy w ramach klastrów. Klastry tworzą arenę dla transferu informacji i wiedzy między instytucjami i firmami, dzięki czemu tworzą się użyteczne sieci współpracy, a ich uczestnicy inspirują się nawzajem w zakresie nowych pomysłów. Dzięki mechanizmom współpracy wypracowanym w ramach klastra ułatwiona jest komercjalizacja wyników badań, a pracownicy naukowi mają większą możliwość własnego rozwoju w zakresie praktycznych zastosowań badań naukowych. Działania w ramach klastra „otwierają” instytucje na nowe perspektywy, pomysły i podejścia, ułatwiają też włączenie się w międzynarodowe inicjatywy badawcze i swoisty benchmarking osiągnięć naukowych instytucji. Praktyczne doświadczenia i nowa wiedza zwiększają możliwość rozwoju naukowego pracowników m.in. w zakresie organizacji lub uczestnictwa w międzynarodowych konferencjach lub publikacji wyników badań w prestiżowych czasopismach naukowych. Współpraca w ramach klastrów wpływa na lepsze postrzeganie uczelni lub instytucji naukowej, zwiększenie możliwości uzyskania lepszej oceny parametrycznej, a także zdobycie finansowania, które umożliwi przyjęcie nowych pracowników, zapewnienie rozwoju i stworzenie infrastruktury niezbędnej do prowadzenia nowoczesnych badań. Klastry, dzięki występowaniu presji związanej z konkurencją niejako „wymuszającej” wprowadzanie nowych rozwiązań, stwarzają środowisko stymulujące powstawanie nowych firm, w szczególności typu spin-off, zakładanych przez studentów, absolwentów lub pracowników naukowych uczelni. 7 Dzięki lepszej komunikacji z partnerami biznesowymi instytucje edukacyjne są w stanie lepiej dopasować program nauczania do potrzeb przedsiębiorstw, znacznie zwiększając szansę na znalezienie pracy przez absolwentów. Firmy w ramach klastra są też w stanie, w dużo większym stopniu niż indywidualne, współfinansować niezbędną infrastrukturę i zaplecze edukacyjne dla celów rozwoju branży. Korzyści dla regionu W wielu kluczowych dokumentach (np. komunikat COM(2008) 652 „W kierunku światowej klasy klastrów w Unii Europejskiej”) Komisja Europejska w sposób bezpośredni odnosi się do fenomenu klastrów jako jednego z kluczowych determinant potencjału gospodarczego we współczesnej gospodarce. Dokumenty te otwarcie zachęcają regiony do promowania silnych klastrów jako części strategii ich reform gospodarczych i zezwalają na ukierunkowanie środków wsparcia na rozwój klastrów. Prężnie działające klastry zapewniają korzystne połączenie dynamiki przedsiębiorców, wzmocnienie powiązań z instytucjami naukowymi najwyższego szczebla oraz zwiększenie synergii wśród uczestników procesu zajmujących się innowacjami. Wiele wiodących klastrów rozwijało się w sposób samoistny na przestrzeni szeregu lat i nie był to proces kierowany ręką publiczną, co nie znaczy, że polityka państwa, czy wsparcie publiczne nie były w nim obecne. Współcześnie poszczególne państwa i regiony starają się wzmacniać swoją konkurencyjność poprzez wspieranie czynników, które miały istotne znaczenie dla sukcesu wiodących klastrów – a mianowicie interakcji, sieci powiązań i skłonności do współpracy. • Szybszy wzrost gospodarczy. Istnienie na danym obszarze silnych i konkurencyjnych klastrów przyczynia się do szybszego rozwoju danego regionu i wzbogacenia społeczeństwa. • Lepsze warunki dla rozwoju przedsiębiorstw. Firmy zlokalizowane w klastrach mają ułatwiony dostęp do specjalistycznych dostawców i firm świadczących specjalistyczne usługi, a także dostęp do głębszego i bardziej wyspecjalizowanego (o specyficznych kwalifikacjach) rynku pracy. • Wzrost innowacyjności. Firmy działające w klastrach są bardziej innowacyjne co jest konsekwencją lepszej możliwości współpracy z zapleczem naukowo-badawczym, występowaniem silnej presją konkurencyjnej niejako „wymuszającej” wprowadzanie nowych rozwiązań oraz istnienia środowiska stymulującego powstawanie nowych firm tzw. firm odpryskowych. STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Wnioski jakie płyną z licznych analiz empirycznych potwierdzają występowanie szeregu korzyści związanych z istnieniem na danym obszarze konkurencyjnych klastrów i wskazują, iż klastry mogą być rzeczywiście motorami rozwoju regionów i krajów. W szczególności wskazuje się w literaturze na trzy główne korzyści jakie wiążą się z „posiadaniem” przez dany region konkurencyjnych klastrów: 8 Klastry przyciągając nowe firmy i pracowników do regionu wpływają na zwiększenie jego bazy podatkowej, wzrost liczby nowopowstałych firm i wzmocnienie istniejących. Dodatkowo istnienie silnych klastrów wpływa na rozpoznawalność i promocję regionu na skalę krajową i międzynarodową. Zwiększa się wiedza na temat regionu i staje się on jeszcze bardziej atrakcyjny dla inwestorów. Badanie przeprowadzone w Szwecji na ponad 4 tys. nowopowstałych firmach1 wskazuje, że firmy zlokalizowane w klastrach generują więcej miejsc pracy oraz większe przychody z tytułu podatków do budżetów regionów. Badanie wykazało także znacznie większe szanse przetrwania nowopowstałych firm zlokalizowanych w klastrze.. Analiza ważniejszych programów rozwoju na szczeblu regionalnym i krajowym oraz konsultacje z reprezentantami sektora publicznego w regionie dowodzą, że władze regionalne są zainteresowane stymulowaniem i aktywnym udziałem w rozwoju klastra ICT. Po powołaniu do życia partnerstwa firm i instytucji klastra należy oczekiwać jeszcze większego zaangażowania i wsparcia w realizacji strategii rozwoju ICT ze strony władz regionu. 1 Wennberg, K. & Lindqvist, G. (2008) “How do entrepreneurs in clusters contribute to economic growth?” SSE/EFI Working Paper Series in Business Administration, No 2008:3, Stockholm: Stockholm School of Economics. 9 Analiza klastra ICT Znaczenie branży ICT Strategiczne dokumenty Komisji Europejskiej2 wskazują na widoczny wpływ branży ICT praktycznie na wszystkie nowe rozwiązania innowacyjne we wszystkich sektorach przemysłu, co sprawia, że strategia ICT jest jedną z najważniejszych spraw dla Pomorza i dobrobytu jej mieszkańców. Wpływ technologii ICT na budowę i kształtowanie przewag konkurencyjnych regionów przejawia się z jednej strony w redukcji kosztów (w tym transakcyjnych) oraz poprawie atrakcyjności inwestycyjnej regionu, a z drugiej w zwiększeniu stopnia dywersyfikacji produkcji, poprawie jakości, indywidualizacji oraz innowacyjności produktowej i procesowej przedsiębiorstw. Można zatem mówić o oddziaływaniu ICT zarówno na stronę podażową, jak i popytową rozwoju przewagi konkurencyjnej danego regionu. Pierwsza wiąże się z efektywnością wykorzystania ICT w zarządzaniu zasobami przedsiębiorstwa, druga natomiast z wprowadzaniem na rynki nowych 2 Raport Information Society Technologies Advisory Group, Bruksela 2009 COM(2005)229 Komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-społecznego oraz Komitetu Regionów „i2010 – Europejskie społeczeństwo informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia” 4 A. Colecchia, P. Schreyer, The Contribution of Information and Communication Technologies to Economic Growth in nine OECD countries, Paryż 2002 3 STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Znaczenie wytwarzania technologii ICT dla rozwoju ekonomicznego jest ogromne i wciąż wzrasta. W rozwiniętych gospodarkach wkład wytwarzania ICT (produkcji urządzeń oraz usług) w PKB stanowi około 5-6% (USA, Japonia, UE27).3 Działalność usługowa związana z informatyką była najszybciej rozwijającą się branżą usługową w Unii Europejskiej w ostatnich latach. Prawie jedna czwarta wzrostu PKB UE oraz 40% wydajności w 2005 roku zawdzięczano technologiom ICT4. Technologie informacji i komunikacji są motorem napędzającym rozwój gospodarczy oraz naukowo-technologiczny. Bez informatyki trudno wyobrazić sobie wielu dziedzin współczesnej nauki (chociażby genetyki czy biotechnologii - np. przeanalizowanie 40 tysięcy genów, jakie zawiera ludzki genom byłoby niemożliwe bez komputerów). Z kolei sieci komputerowe, Internet, a zarazem możliwość szybkiego, taniego i w miarę bezpiecznego przesyłania danych są podstawowymi czynnikami globalizacji gospodarki i przyspieszenia rozwoju naukowotechnicznego. Zależność między inwestycjami w ICT a rozwojem dotyczy w dużej mierze regionów. Znaczenie teleinformatyki dla współczesnego świata jest tak duże, że przyjmuje się, iż jest ona podstawą nowego modelu gospodarki i społeczeństwa. Stąd koncepcje gospodarki opartej na wiedzy czy społeczeństwa informacyjnego. 10 jakościowo produktów i usług, cieszących się wysoką dochodową elastycznością popytu np. usługi oparte o produkty wynikające z rozwoju nowoczesnych technologii itd.5 Elementy te tworzą jednocześnie układ czynników decydujących o lokalizacji działalności gospodarczej w danej miejscowości. Rywalizacja pomiędzy regionami dotyczy więc przyciągania inwestycji prywatnych (w tym bezpośrednich inwestycji zagranicznych), pozyskiwania subwencji i innych form wsparcia z budżetu centralnego, uzyskiwania wsparcia finansowego ze środków pomocowych Unii Europejskiej i innych organizacji międzynarodowych, a także skuteczności promocyjnych działań organów reprezentujących interesy regionów na zewnątrz.6 W ramach rozwoju branży ICT prowadzone są prace B+R i wdrożeniowe, na podstawie których powstają najnowszej generacji urządzenia i aplikacje znajdujące zastosowanie w niemal wszystkich dziedzinach życia społeczno-gospodarczego, m.in. w: ⋅ budownictwie i architekturze (środowiska mieszkalne lub publiczne wspomagające osoby wymagające opieki, inteligentne domy), ⋅ inżynierii lądowej (monitorowanie konstrukcji mostów i innych budowli), ⋅ gospodarce energetycznej (zdalne monitorowanie na bieżąco zużycia energii elektrycznej u odbiorców indywidualnych pozwalające na optymalne wykorzystanie sieci energetycznych, systemy automatycznego włączania różnych źródeł energii do wspólnej sieci energetycznej, energooszczędne oświetlenie uliczne wykorzystujące najnowszej generacji źródła LED), ⋅ ruchu drogowym (systemy monitorujące stan nawierzchni drogowych, ruch oraz bezpieczeństwo drogowe, zintegrowane systemy czujników wbudowanych w nawierzchnie drogowe, inteligentne światła i znaki drogowe), ⋅ usługach (inteligentne półki sklepowe, systemy zarządzania magazynami), ⋅ produkcji (systemy adaptacyjnego zarządzania procesami produkcyjnymi), ⋅ gospodarce morskiej (systemy monitorowania akwenów wodnych – czujniki falowana, sonary, portowe systemy antykolizyjne, systemy logistyczne dla portów), ⋅ ochronie zdrowia (m.in. zdalna diagnostyka pacjenta, implanty i protezy podnoszące jakość życia), ⋅ ochronie środowiska (monitorowanie hałasu oraz zanieczyszczeń, opracowanie systemów ograniczających zużycie energii elektrycznej i emisji CO2 do środowiska), 5 W. Bieńkowski, J. Bossak, Międzynarodowa zdolność konkurencyjna kraju i przedsiębiorstw. Wyzwania dla Polski na progu XXI wieku, Warszawa 2004 6 11 TamŜe. ⋅ ochronie bezpieczeństwa (monitorowanie stanu bezpieczeństwa w miejscach zagrożenia terrorem - opracowanie algorytmów decyzyjnych realizujących rozpoznanie zdarzeń i informowanie operatorów systemu monitoringu o zdarzeniach niebezpiecznych), ⋅ edukacji (zastosowanie multimediów i technologii sieciowych, nauczanie na odległość). Pomimo że technologie ICT potencjalnie mogą być wykorzystywane właściwie wszędzie, to jednak istnieją wyraźne zróżnicowania przestrzenne związane przede wszystkim z ogólnym poziomem rozwoju gospodarczego. Projektowanie i tworzenie najnowszych rozwiązań, zarówno w dziedzinie rozwoju sprzętu, jak i programistycznych, koncentruje się w regionach państw najbardziej rozwiniętych. Sztandarowym przykładem tego zjawiska jest Dolina Krzemowa (Sillicon Valley), obszar pomiędzy Palo Alto i San José w Kalifornii w USA, który od połowy XX wieku jest światowym centrum technologii informacyjnych. Podobne koncentracje tego rodzaju działalności można zaobserwować także w innych krajach, np.: Szwedzkie „Telecom City” – region Blekinge, DSP Valley (DSP - digital signal processing, cyfrowe przetwarzanie sygnałów) – w trójkącie Leuven–Eindhoven-Aachen. Zachodzące obecnie procesy relokalizacji potwierdzają tę regułę – np.: w Indiach branża IT koncentruje się w rejonie Bangalore. W przypadku Polski także obserwuje się przestrzenną koncentrację przedsiębiorstw ICT, między innymi na Pomorzu. Analiza klastra ICT na Pomorzu (podsumowanie) Za przesłanki występowania na terenie woj. pomorskiego klastra ICT uznać należy: występowanie istotnej w stosunku do średniej krajowej koncentracji sektora w regionie, wysoki udział Pomorza w podstawowych wskaźnikach ekonomicznych branży ICT w Polsce, zakorzenienie branży w regionie (tradycje), znaczną atrakcyjność klastra z punktu widzenia inwestorów zagranicznych potwierdzoną ciągłym przybywaniem nowych podmiotów opartych na kapitale zagranicznym, duży, jak na warunki polskie, potencjał naukowo-badawczy, duża liczba absolwentów kierunków elektronika, telekomunikacja oraz informatyka – znaczące zasoby kapitału ludzkiego w tym wysoce wykwalifikowanych pracowników, gęsta sieć powiązań często o nieformalnym charakterze, pojawienie się oddolnych inicjatyw klastrowych – ICT Pomerania oraz WiComm. STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Klaster ICT jest jedynym klastrem o profilu wysokich technologii, który można uznać za kluczowy z punktu widzenia gospodarki województwa pomorskiego. Potencjał województwa pomorskiego jest znaczący w skali kraju w każdym z zasadniczych segmentów branży ICT: produkcji elektroniki, telekomunikacji oraz usług informatycznych. Rola klastra ICT w gospodarce województwa jest już istotna i należy spodziewać się jej dalszego wzrostu. 12 Patrząc z szerszej perspektywy należy zaliczyć pomorski klaster ICT do grupy klastrów bazującej rozwój na realnych podstawach. Możliwy do osiągnięcia sukces klastra ICT może stać się również sukcesem Pomorza. Pomorski klaster ICT składa się z kliku zasadniczych podsektorów: ⋅ ⋅ ⋅ szeroko rozumianego przemysłu elektronicznego produkującego zarówno wyroby gotowe jak i podzespoły elektroniczne, sektora usług informatycznych (produkcji oprogramowania, jego elementów, usług utrzymania systemów informatycznych, przetwarzania baz danych etc.) sektora usług telekomunikacyjnych. Mimo różnic wszystkie sektory są zaliczane do przemysłów wysokich technologii ze względu na wysoki udział nakładów na prace badawczo-rozwojowe w produkcji sprzedanej. Dodatkowo sektory te zaliczane są do grupy przemysłów wymagających najwyższych kwalifikacji do pracowników. Całkowite zatrudnienie w klastrze ICT (według danych GUS dla firm powyżej 9 osób7) wynosi ponad 15 tys. osób, jednak na podstawie bazy danych REGON (najmniej obciążonej metodologicznie) możemy ją oszacować na około 20 tys. osób. Daje to regionowi wysoką 5 pozycję za województwami: mazowieckim, dolnośląskim, śląskim i małopolskim. W branży ICT w regionie funkcjonuje ponad 4 tys. podmiotów. W tej liczbie zaledwie 85 podmiotów może pochwalić się zatrudnieniem powyżej 9 osób. Reszta to firmy mikro. Największe podmioty generują ¾ całkowitego zatrudnienia w klastrze. Są to przede wszystkim firmy z sektora elektronicznego. Mikroprzedsiębiorstwa przeważnie funkcjonują w obszarze usług informatycznych. Wartość produkcji sprzedanej pomorskiego klastra w roku 2008 wyniosła około 6,4 mld PLN, co stanowiło 6 proc. produkcji sprzedanej województwa. W strukturze produkcji sprzedanej dominuje sektor elektroniczny (4,13 mld PLN) przed usługami informatycznymi (1,36 mld PLN) i telekomunikacją (0,88 mld PLN). Eksport produktów i usług sektora ICT wyniósł 4,1 mld PLN. Z tego 82 proc. przypadało na elektronikę a 17,7 na eksport usług informatycznych. Klaster ICT odpowiada za około 1/6 wartości eksportu całego województwa pomorskiego. O konkurencyjności międzynarodowej klastra świadczy fakt, że stopa eksportu pomorskiego klastra jest wielokrotnie wyższa niż średnia dla województwa (65 proc. w stosunku do 16 proc.) jak i też branży ICT w Polsce jako takiej (65 proc. w stosunku do 13 proc.). Współczynniki lokalizacji obliczone w stosunku do Polski dla wszystkich podstawowych kategorii ekonomicznych wskazują jednoznacznie na występowanie silnej koncentracji branży ICT w 7 Przychody netto, przychody ze sprzedaży traktowane jako eksport, nakłady inwestycyjne na środki trwałe oraz liczba pracujących ustalone zostały na podstawie sprawozdania F-01 obejmującego firmy zatrudniające powyżej 9 osób. 13 regionie (w grupie podmiotów powyżej 9 zatrudnionych). W roku 2008 wskaźnik koncentracji przyjął wartość 1.08 dla ogólnej liczby podmiotów, 1.80 dla produkcji sprzedanej, 8.79 dla eksportu oraz 1.18 dla liczby pracujących. W literaturze przedmiotu przyjmuje się, że wartość współczynnika powyżej 1.25 wskazuje na występowanie istotnej koncentracji. Gdańsk, a tym samym Pomorze, w raporcie KPMG (2008) Exploring Global Frontiers - The New Emerging Destinantions, został wskazany wśród trzydziestu najbardziej atrakcyjnych przyszłych lokalizacji centrów typu IT-BPO – outsourcingu procesów biznesowych w obszarze IT w świecie. O atrakcyjności Pomorza decydują takie czynniki jak: dostępność wysokokwalifikowanych specjalistów (liczba kształconych specjalistów rocznie), relatywnie niskie koszty pracy, dobra znajomość języków obcych, atrakcyjność życia w mieście. W 2009 roku o uruchomieniu Regionalnego Centrum Kompetencyjno-Wdrożeniowego w Gdańsku poinformował kolejny z globalnych liderów – amerykański IBM. Zatrudnienie w centrum będzie relatywnie niewielkie (ok. 100 osób) – a największą planowaną w regionie Europy Środkowo-Wschodniej inwestycję – centrum usług informatycznych (ok. 3000 informatyków) wygrał Wrocław. Duże międzynarodowe koncerny wpływają na zwiększenie zatrudnienia, są źródłem wiedzy i technologii a także know-how w zakresie zarządzania. Ale są też bardziej podatne na przeniesienie do tańszego kraju, które można było wcześniej zaobserwować w Europie Zachodniej (Irlandia, Francja, Wielka Brytania itp.). Dodatkowo warto zaznaczyć, że największe podmioty branży elektronicznej to tzw. EMS (Electronic Manufacturing Services), którzy dostarczają usługi i produkty dla tzw. OEM (Original Equipment Manufacturers) takich jak Sharp, Philips, JVC, Ericsson, Nokia, itp. Poprawa konkurencyjności tych firm nie wymaga nakładów na badania i rozwój, ale jest oparta na zwiększaniu efektywności i wydajności. Firmy typu EMS, mimo wyraźnych wysiłków zmierzających do zamawiania części w niewielkiej odległości od zakładu, często muszą realizować globalne polityki zakupów swoich klientów. Znaczącą rolę w klastrze branży ICT pełnią lokalne firmy typu OEM w szczególności z pogranicza elektroniki i telekomunikacji, takie jak Telkom-telmor, Radmor , Vector, DGT, itp. Te firmy nie tylko produkują, ale w większości same projektują swoje wyroby. Firmy typu OEM są szczególnie ważne jako obecni lub potencjalni liderzy branży, którzy tworzą potencjał rozwoju powiązań kooperacyjnych, a także popyt na badania. W regionie istnieje też wiele średnich przedsiębiorstw (Atena, Unisoft, YDP, Combidata, itp.), a także wiele małych z dużym, czasem światowym potencjałem rozwoju (IVO Software, Cama-Soft, Inteliwise, Telemobile itp.). Ponadto istnieje podsektor związany z urządzeniami alarmowymi i systemami bezpieczeństwa, który reprezentują takie firmy jak Satel i Alarmtech. W obszarze usług telekomunikacyjnych do największych podmiotów zaliczyć należy centrale telewizji kablowych Multimedia Polska i VECTRA. Istnieje również wiele małych firm działających w specyficznych niszach, w szczególności dla odbiorców STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | O międzynarodowym potencjale konkurencyjnym klastra decydują największe podmioty głównie oddziały międzynarodowych koncernów zlokalizowane na Pomorzu w szczególności z branży elektronicznej (Flextronics, Jabil). Jakość i dostępność wykwalifikowanych pracowników przyciągnęła także kilku globalnych graczy na rynku IT: Intel, Thomson Reuters, Lufthansa Systems, ZenSar Technologies Kainos i Axiom. 14 przemysłowych, wspierając ich w automatyzacji i odpowiadając za sprawne działanie różnego rodzaju elektroniki przemysłowej i automatyzacji. Pomorski klaster ICT dysponuje wyróżniającym się na tle kraju zapleczem naukowo-badawczym umiejscowionym w ramach Politechniki Gdańskiej (Wydział Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki). Potencjał ten uzupełnia kilka instytutów naukowych: Przemysłowy Instytut Telekomunikacji - Oddział Gdański, Instytut Podstaw Informatyki Polskiej Akademii Nauk – Oddział Gdańsk, Instytut Morski w Gdańsku - Zakład Elektroniki Morskiej i Ośrodek BadawczoRozwojowy Centrum Techniki Morskiej. Wskazaniem znacznego potencjału klastra jest lokalizacja na jego terenie komercyjnego centrum badawczo-rozwojowego Intela (światowego potentata branży) oraz nowego centrum badawczo-rozwojowego IBM. Na terenie Trójmiasta działa również Telekomunikacyjna Izba Pomiarowa Telekomunikacji Polskiej S.A. Kluczowe znaczenie dla rozwoju klastra mają absolwenci prestiżowych wydziałów Politechniki Gdańskiej (WETI) oraz w mniejszym stopniu Uniwersytetu Gdańskiego (Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki). Co roku ponad 1800 absolwentów kierunków powiązanych z branżami klastra opuszcza mury szkół wyższych regionu. Najpopularniejszą specjalizacją jest informatyka. Absolwentom niestety często brakuje umiejętności pracy w zespole projektowym oraz oceny produktu pod kątem rynkowym i ekonomicznym, a nie tylko technicznym. Dużą rolę w rozwoju klastra odgrywają dwa duże parki technologiczne: Gdański Park NaukowoTechnologiczny oraz Pomorski Park Naukowo-Technologiczny w Gdyni. Konstruktywną rolę może odegrać również położony w sektorze elektronicznym klastra nowoutworzony Kwidzyński Park Przemysłowo-Technologiczny. Niebagatelna okazać się może w tym kontekście lokalizacja podstref: Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w tym zwłaszcza podstrefy gdańskiej (w tym GPNT oraz Kokoszki), tczewskiej oraz kwidzyńskiej. 15 Uwarunkowania rozwoju klastra ICT Technologie informacyjne i komunikacyjne (ICT) są czynnikiem silnie stymulującym wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Odpowiadają one za jedną czwartą wzrostu PKB i 40% wzrostu produktywności w Unii Europejskiej. Różnice wyników gospodarczych pomiędzy krajami uprzemysłowionymi można w dużej mierze wytłumaczyć wysokością inwestycji w technologie informacyjne i komunikacyjne, poziomem badań nad nimi i zakresem ich stosowania, oraz stopniem konkurencyjności sektorów gospodarki związanych ze społeczeństwem informacyjnym i mediami. U podstaw rozwoju branży ICT leży synergia technologiczna obserwowana w trzech dziedzinach: elektronice, informatyce i telekomunikacji. Znakomite wzmocnienie możliwości każdej z nich dzięki zdobyczom dwóch pozostałych pozwala coraz lepiej zaspokajać potrzeby klientów i podnosić wydajność innych sektorów gospodarki. Produkty informatyczne, telekomunikacyjne oraz elektroniczne mogą występować samodzielnie jednak obserwacje rynku dowodzą coraz większej integracji rozpatrywanych dziedzin. Kształcenie w tych kierunkach ma już od dawna charakter interdyscyplinarny. Szybkie zmiany technologiczne i ko nkurencja w branży Przedsiębiorcy ICT, by nie wypaść z rynku, muszą ciągle wyprzedzać trendy, co wymusza ciągłe inwestycje i pracę nad udoskonalaniem produktów. Oczekiwania klientów także rosną bardzo szybko. Nie można nastawić się na „tradycyjny” biznes, w którym know-how jest stałe i osiągnięcie pewnego poziomu kompetencji gwarantuje pozycję na rynku na kilkanaście lat. Te zmiany w połączeniu z dynamicznym rozwojem każdej z dziedzin osobno sprawiają, że przedsiębiorcy w branży ICT uczestniczą w swoistym wyścigu technologicznym. Skutkuje on koniecznością stałego modyfikowania swojego produktu czy usługi. Nie umniejszając znaczenia aktualnie wiodących dziedzin należy więc wciąż szukać nowych projektów, które mają szanse być wiodącymi w przyszłości. Jest to niestety trudne i zawsze związane z ryzykiem. STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Technologie ICT oparte są na wiedzy i wiążą się z intensywnością badań i rozwoju, krótkimi cyklami innowacji, dużymi nakładami kapitałowymi oraz wysokimi kwalifikacjami pracowników. Są one niezbędnym elementem systemu – bez nich nie powstaną innowacyjne procesy, towary i usługi we wszystkich gałęziach gospodarki. Wywodzą się one z wielu dziedzin i czerpią z różnych typów technologii, dążąc do konwergencji i integracji. 16 Rys. 1 Postępowanie technologii po sobie w czasie. Z punktu widzenia strategii rozwoju klastra ICT istotne jest zatem określenie tych dziedzin, które aktualnie są u szczytu swojego rozwoju i zidentyfikowanie nowych, które dopiero raczkują, ale wkrótce staną się wiodącymi. Istotną rolę w tym wyścigu technologicznym powinny odgrywać badania i rozwój, jednak współpraca z uczelniami i jednostkami badawczymi napotyka wiele barier. Badania i rozwój oraz innowacje Inwestycje w badania i innowacje są niezbędne do tego, by sektor ICT mógł w bliższej i dalszej perspektywie nadal tworzyć nowe miejsca pracy i stymulować wzrost gospodarczy. Jednak jak wynika z badań w Polsce poziom inwestycji w ICT jest zdecydowanie zbyt niski. Środki, jakie mogą być przeznaczone na badania i rozwój (B+R) są ograniczone, dlatego istotne jest wyselekcjonowanie kierunków inwestowania, które najlepiej odpowiadają oczekiwaniom i w największym stopniu pozwalają wykorzystać już istniejący potencjał. Potrzebne są strategiczne badania nad branżą ICT, które zapewnią Polsce i regionowi pomorskiemu wiodącą rolę w tych dziedzinach, w których zajmuje ona uznaną, mocną pozycję (np. nanoelektronika, systemy wbudowane, łączność) oraz w nowopowstających obszarach (np. usługi sieciowe, systemy kognitywne). Potrzebne są także ukierunkowane badania nad krytycznymi zagadnieniami takimi jak zintegrowane rozwiązania, łatwość użytkowania i bezpieczeństwo. Badania te zwiększą międzynarodową konkurencyjność regionu w ważnych dziedzinach, takich jak standardy i decyzje dotyczące lokalizacji działalności badawczorozwojowej. Dodatkowo działalność produkcyjna i badawcza musi być zintegrowana w celu zapewnienia ich powodzenia na dłuższą metę. Firmy z branży ICT mają do pokonania niemałe przeszkody w dążeniu do szerszego zastosowania innowacji w swojej działalności . W tym obszarze przeznacza się coraz więcej środków na B+R, jednak wysiłki te nie przynoszą zadowalających korzyści gospodarczych i społecznych. Badania prowadzone na uczelni nie odpowiadają wymaganiom stawianym przez firmy. Deklarują oni zbyt małe możliwości wpływania na programy badawcze. 17 Pomimo kilku pionierskich projektów Polskie i pomorskie środowisko badań i rozwoju w zakresie ICT pozostaje rozdrobnione. W „trójkącie wiedzy” widoczny jest brak przenikania się polityk na rzecz innowacji, badań i rozwoju oraz edukacji, które często opracowywane są osobno przez różne szczeble władzy na różnych poziomach. Przekłada się to na: powielanie działań, brak masy krytycznej, trudności we wspólnym rozwiązywaniu wspólnych problemów oraz niższe od optymalnych zwroty z inwestycji w badania i rozwój. Wdrażanie ICT we wszystkich sektorach gospodarki W celu wzmocnienia sektora ICT i zwiększenie jego konkurencyjności, ważne jest stymulowanie wdrażania technologii ICT we wszystkich segmentach gospodarki. ICT mają duży potencjał w dziedzinie poprawy jakości życia. Technologie te są również narzędziem wspomagającym ochronę środowiska, np. w dziedzinie monitorowania i postępowania w następstwie katastrof, oraz poprzez czyste, energooszczędne i wydajne procesy produkcyjne. Wreszcie, ICT mogą również przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa transportu i uczynić go bardziej czystym i energooszczędnym. Biorąc pod uwagę małe nasycenie polskiego rynku usługami ICT i rosnącą aprobatę społeczną dla usług internetowych otrzymujemy obraz branży, która jest na drodze gwałtownej ekspansji. Szczególnie jest to widoczne w dziedzinie aplikacji biznesowych. Zwracają na to uwagę sami przedsiębiorcy, a obiektywne badania (np. wskaźnik EBI, czy Obserwatorium Gospodarki Elektronicznej) potwierdzają ich obserwacje. Jest to dowód dużego potencjału rynku i szansy dla nowych przedsiębiorstw w branży. Ponadto dane dotyczące rynku europejskiego w latach kryzysu pokazują, że firmy te okazały się na niego dużo bardziej odporne w przeciwieństwie do innych branż. Rosnące możliwości internetu sprawiają, że coraz więcej aplikacji musi pracować w sieci, a rosnący odsetek usług jest realizowany zdalnie, także przy pomocy telefonów komórkowych. Jest to bodziec dla firm informatycznych do ścisłej współpracy z branżą telekomunikacyjną. W dynamicznym rozwoju branży ICT może przeszkodzić utrudniony dostęp do wykwalifikowanych pracowników. Mimo szerokiego zakresu wiedzy studentów i zdolności do szybkiego przyswajania nowych informacji, niezbędne jest dopasowania profilu kształcenia absolwentów do potrzeb firm. Do programów nauczania w szkołach wyższych oprócz specjalistycznych umiejętności należałoby włączyć w większym stopniu zagadnienia niezbędne w rozwoju firm technologicznych, czyli z zakresu przedsiębiorczości, zarządzania technologią projektem i jakością. Dzisiejszy rynek ICT wymaga też bardziej interdyscyplinarnego podejścia do systemu edukacji. Dotyczy to nie tylko różnych technologii w dziedzinie ICT, ale też połączenia technologii i całkowicie innych domen nauki, np. automatyki i energetyki lub informatyki i wiedzy nt. finansów. Spadek liczby uczniów i studentów zainteresowanych karierą w wysoce specjalistycznych dziedzinach może zmniejszyć szybkość absorpcji nowych technologii w firmach, a tym samym zmniejszyć potencjał do rozwoju. Region dysponuje co prawda zapleczem badawczym w dziedzinie ICT i sporym kapitałem wiedzy naukowej i inżynieryjnej, ale musi też nadal zwiększać STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Zasoby ludzkie dla dynamicznego rozwoju 18 liczbę absolwentów studiów w zakresie nauki, technologii, inżynierii i matematyki oraz znaleźć sposób na ich efektywne wykorzystanie w sektorze badań naukowych i w gospodarce. Także transfer wiedzy między badaczami, przedsiębiorcami i instytucjami otoczenia biznesu musi być usprawniony. Studentom i wykładowcom potrzebne są silniejsze zachęty do komercyjnego wykorzystania wyników badań w celu zwiększenia korzyści z badań uniwersyteckich. Braki i nfrastrukturalne spowalniają rozwój branży Jednym z elementów rozwoju branży ICT powinna być modernizacja infrastruktury przemysłowej oraz rozbudowa infrastruktury badawczej w regionie. Istniejąca infrastruktura jest niewystarczająca. Szczególnie dotyczy to infrastruktury specjalistycznej – dostęp do laboratoriów jest zbyt trudny, szczególnie dla MSP. Budowa nowych laboratoriów badawczo-rozwojowych lub certyfikacji dla firm klastra powinna być poprzedzona głęboką analizą potrzeb. W tej chwili można zauważyć jednak, że wiele firm, szczególnie mniejszych ma często kłopot z dostępem do przestrzeni laboratoryjnej, która byłaby używana okresowo, co czyni inwestycję we własny sprzęt nieopłacalną. Niezbędne działania w zakresie infrastruktury oraz ich specyficzne zastosowania powinny należeć do inicjatywy przedsiębiorstw, jednak to działania w ramach klastra muszą zapewnić odpowiednie podstawowe warunki oraz narzędzia mogące zwiększyć możliwości testowania i wdrażania ICT w różnych dziedzinach gospodarki. Lepsze usługi publiczne dzięki ICT Usługi publiczne stanowią ważny element europejskiej gospodarki. Istotnymi czynnikami innowacji w sektorze ICT jest wdrożenie technologii ICT w sektorze publicznym oraz w ramach stosowania prawa zamówień publicznych. Głównym wyzwaniem w tym zakresie jest dostosowanie procedur zamówień publicznych do potrzeb wdrażania innowacyjnych rozwiązań. Odnotowywane są pierwsze sukcesy, np. deklaracje podatkowe składane on-line pozwalają zaoszczędzić miliony godzin rocznie. Trzeba jednak zrobić znacznie więcej, aby wykazać efekty gospodarcze ICT i ich społeczną akceptację. Współpraca pomiędzy organami władzy publicznej zamawiającymi innowacyjne rozwiązania oparte na ICT (np. w sektorze ochrony zdrowia, transportu czy energii) a organami odpowiedzialnymi za badania i rozwój oraz innowacje jest często nikła. W rezultacie wiąże się to z niewystarczającą świadomością nowych potrzeb dotyczących usług publicznych, z jednej strony, i brakiem znajomości innowacji technicznych, z drugiej strony, jak również ze słabymi powiązaniami między programami na rzecz badań i rozwoju oraz innowacji a zamówieniami. Modernizowanie usług publicznych za pomocą przedkomercyjnych zamówień na ICT stosowane jest dziś w regionie zdecydowanie zbyt rzadko. Ma to wpływ nie tylko na jakość i wydajność naszych usług publicznych, ale oznacza również niewykorzystane szanse na otwarcie nowych rynków dla krajowej i regionalnej bazy dostawców poprzez stworzenie konkurencyjnej przewagi startowej. 19 Rozwój działalności w dziedzinie ICT Wskaźniki dotyczące zakładania, prowadzenia i likwidowania działalności gospodarczej są porównywalne w całej UE i w regionach konkurencyjnych. Jednak w innych częściach Europy nowe przedsiębiorstwa rozwijają się szybciej niż w regionie pomorskim, nowoutworzone firmy są bardziej zróżnicowane pod względem wydajności, a te najbardziej wydajne skuteczniej zwiększają swoje udziały w rynku. Sugeruje to, że bariery dla rozwoju firm stanowią większy problem niż bariery utrudniające zakładanie działalności gospodarczej w regionie. Powody, dla których pomorskie firmy nie rozwijają się tak szybko jak zachodnioeuropejskie, są różnorodne, mogą to być np. gorsze od optymalnych warunki dostępu do rynków, innowacji i finansowania lub nadmierne obciążenia administracyjne. Z tego względu dla dynamicznego rozwoju branży niezbędne jest skoordynowane wsparcie firm w zakresie ich rozwoju, m.in. w skutecznej realizacji projektów oraz finansowania inwestycji z funduszy unijnych. W związku z tym, że pojęcie innowacji jest związane nie tylko z nowymi technologiami, równie ważne dla rozwoju branży jest wprowadzanie nowych modeli biznesowych i koordynacja działań różnych podmiotów. Fragmentacja działań firm i instytucji w dziedzinie ICT często spowodowana jest brakiem długoterminowej wizji i koordynacji. W zależności od stopnia zaawansowania poszczególnych dziedzin ICT niezbędna jest integracja badań eksperymentalnych, innowacji i wdrażania w rzeczywistości przemysłowej. Integracja ta niezbędna jest do przeprowadzenia np. bardzo kosztownej, analizy słuszności koncepcji (ang. proof of concept) na etapie przedprodukcyjnym oraz testów produkcji przed rozpoczęciem stosowania ICT. Tego rodzaju projekty pokazowe możliwe byłyby do sfinansowania przez klaster, a jednocześnie udział wielu podmiotów klastra zapewniłby opłacalność rozpowszechniania tych technologii.. Tworzenie synergii i osiąganie masy krytycznej jest więc niezbędne. Przedsiębiorstwa ICT często specjalizują się w projektach o stosunkowo wysokim ryzyku. Stają one w obliczu wyższych technicznych i gospodarczych zagrożeń w zakresie innowacji, podczas gdy wydatki na innowacyjność mają charakter głównie niematerialny (w tym duża część wydatków na wynagrodzenia, zewnętrzne usługi i materiały). Przedsiębiorstwa ICT w zakresie finansowania innowacji muszą najczęściej opierać się głównie na finansowaniu wewnętrznym lub zewnętrznym w postaci przejęcia części udziałów. Problem finansowania innowacji odgrywa szczególnie istotną rolę w sektorze ICT. Mimo dużej liczby programów wsparcia finansowego w Polsce i UE potencjalni beneficjenci często nie są w stanie stwierdzić, które źródło finansowania najbardziej odpowiada danemu działaniu. Wiele firm nawet nie stara się brać udziału w konkursach. Szczególnie w takiej branży jak ICT, gdzie technologia zmienia się w dynamicznym tempie, długotrwałe procedury oceny mogą spowodować znaczące opóźnienia z wdrożeniem projektu lub wręcz porzucenie pomysłu. Choć z przeprowadzonych ocen dotychczasowych projektów wynika, że zarządzanie inwestycjami realizowanymi z funduszy unijnych było prawidłowe, ich cele zostały osiągnięte to, pomimo usprawnień wprowadzonych wraz z wdrożeniem ostatnich programów, niezbędne jest udzielenie wsparcia firmom w korzystaniu z tych mechanizmów finansowania. STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Skomplikowane mechanizmy finansowania 20 W regionie pomorskim jak i w całej Polsce poziom finansowania przy wykorzystaniu kapitału venture oraz poziom inwestycji prywatnych w ICT jest stosunkowo niski. Aktualny kryzys finansowo-gospodarczy tylko pogłębił istniejące problemy. Wysokie koszty projektu i klimat niepewności sprawiają, że uzyskanie kapitału venture ma zasadnicze znaczenie. Krótki cykl życia wielu produktów zaawansowanych technologicznie, a także wysokie początkowe koszty rozwoju produktu sprawiają, że finansowanie inwestycji jest ryzykowne i trudne do uzyskania. Problem z finansowaniem opiera się m.in. na braku „gotowości inwestycyjnej” małych firm, a więc braku umiejętności opracowania i przedstawienia inwestorom (ale też bankom) swojej strategii rozwoju i źródeł osiągnięcia wysokiej stopy zwrotu przez inwestora. Komunikacja z otoczeniem Niedostateczna aktywność władz regionalnych i innych partnerów sprawia, że region Pomorza nie jest dostatecznie promowany, a jego atrakcyjność postrzegana jest jako niższa niż konkurencyjnych lokalizacji, co wpływa negatywnie na potencjał rozwojowy (m.in. skłonność władz centralnych do współfinansowania flagowych projektów rozwojowych). Mniejsze firmy boją się wejścia nowych inwestorów na rynek – nie są świadome ich znaczenia dla względów wizerunkowych regionu, a także potencjalnych szans rozwojowych i możliwości własnej promocji dzięki silnym markom w regionie. Niezbędne jest stworzenie skutecznego mechanizmu promocji innowacji i produktów oferowanych przez branżę ICT uzupełniającego wysiłki władz w zakresie podnoszenia atrakcyjności regionu i pozycjonowania go jako innowacyjnego ośrodka w tej dziedzinie. Często brakuje wiedzy społeczeństwa na temat technologii ICT i zrozumienia ich znaczenia. Może to prowadzić do powstania obaw związanych z możliwymi skutkami rozwoju i zastosowania tych technologii dla środowiska, zdrowia i bezpieczeństwa. Aby zapewnić ogólną akceptację społeczną i sprawne rozpowszechnienie zaawansowanych technologii, powinno się poprawić komunikację na temat technologii ICT, natomiast jakiekolwiek zastrzeżenia natury ekologicznej czy w kwestii bezpieczeństwa powinno się przewidywać i oceniać oraz odpowiadać na nie na wczesnym etapie. Podsumowanie Podsumowując, można stwierdzić że obecnie region ma duży potencjał badawczy i rozwojowy w pewnych dziedzinach ICT, jak np. komunikacja bezprzewodowa, jednak nie zawsze przekłada się to na sukces komercyjny w postaci wytworzonych towarów i usług. Poprawa tej sytuacji nastąpi tylko dzięki bardziej strategicznemu podejściu i współpracy w zakresie badań naukowych, innowacji i komercjalizacji. Region może już pochwalić się strategicznym podejściem w niektórych dziedzinach takich energetyka czy turystyka. Brak jest jednak spójnej strategii dla ICT na poziomie regionalnym, dzięki której technologie ICT byłyby szerzej wykorzystywane w przemyśle i administracji. Celem działań klastra powinno być zatem zapoczątkowanie procesu koordynacji działań w zakresie branży ICT, dzięki którym Pomorze będzie dysponowało potencjałem przemysłowym i innowacyjnym niezbędnym do podjęcia nowych wyzwań społecznych. 21 Analiza SWOT Syntezą dotychczasowych rozważań, a jednocześnie punktem wyjścia do rozważań strategicznych, jest analiza mocnych i słabych stron klastra ICT oraz szans i zagrożeń występujących w jego otoczeniu. Analiza ma charakter jakościowy i posiłkuje sie zarówno danymi statystycznymi jak i oceną ekspercką. Silne strony Słabe strony Potencjał gospodarczy duże i rosnące znaczenie w gospodarce województwa znaczący udział w produkcji krajowej niektórych wyrobów relatywnie silne natężenie konkurencji w branży peryferyjność położenia geograficznego i niska dostępność komunikacyjna ograniczony potencjał rynku lokalnego w stosunku do innych obszarów metropolitalnych Polski brak w regionie dużych wymagających klientów – niewiele siedzib silnych podmiotów przemysłowych czy usługowych niewykorzystanie potencjału lokalizacji np. w aspekcie ekspansji na rynki państw sąsiadujących wysoka atrakcyjność lokalizacji dla inwestycji branżowych obecność rozpoznawalnych na poziomie międzynarodowym marek takich jak Thomson Reuters, IBM, Flextronics, itp. tradycje sektora w regionie –Radmor itd. możliwa dalsza znacząca specjalizacja ze względu na głębokość rynku – miejsce dla dużych graczy bazujących na efektach skali, średnich i małych podmiotów ze specjalizacją w niszach jakość wyrobów nieodbiegająca od produkcji krajowej, a niejednokrotnie światowej oparcie przewagi konkurencyjnej na innych czynnikach niż koszcie – na duże zróżnicowanie potencjału przedsiębiorstw przewaga firm mikro w niektórych obszarach zwłaszcza w zakresie usług informatycznych silne uzależnienie od koniunktury globalnej niski poziom rozwoju współpracy w branży umiarkowana siła konkurencyjna w stosunku do innych klastrów ICT w kraju słabo rozwinięty system finansowania wysoce innowacyjnych przedsięwzięć uzależnienie od kilku dużych podmiotów zwłaszcza producentów typu EMS wrażliwych na czynniki kosztowe i STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Konkurencyjność 22 jakości, innowacyjności, kompatybilności mogących dokonać szybkiej realokacji niewystarczająca promocja branży brak reprezentacji interesów branży przed administracją Technologie i innowacje wysoki potencjał naukowo-badawczy regionu (jak na warunki Polskie) firmy z powodzeniem wdrążające technologiczne i nowe produkty możliwość rozwoju produkcji na potrzeby innych, dynamicznych branż niewystarczająca współpraca a ośrodkami naukowymi i badawczo-rozwojowymi w regionie niski poziom przedsiębiorczości akademickiej słaba współpraca technologiczna pomiedzy firmami relatywnie niski poziom inwestycji w innowacje jak na branżę wysokich technologii brak specjalistycznej infrastruktury np. ośrodka certyfikującego w regionie Zasoby ludzkie znaczne zasoby kapitału ludzkiego – dostęp do specjalistów ośrodki akademickie posiadające znaczący potencjał kształcenia (Politechnika Gdańska) oferta kształcenia niedostosowana do bieżących potrzeb Świadomość korzyści i gotowość współpracy 23 wzrost świadomości istniejących deficytowych obszarów współdziałania wspólne pochodzenie kluczowych graczy bazujące w dużym stopniu na związkach z Politechniką Gdańską nikła wiedza o klastrach i korzyściach dla uczestników z partycypacji w klastrze firmy generalnie nieufne w stosunku do perspektywy współdziałania Szanse Zagrożenia Potencjał gospodarczy koniec kryzysu rosnący popyt na rozwiązania ICT pozyskanie dalszych dużych inwestorów zagranicznych – wykorzystanie wysokich ocen atrakcyjności inwestycyjnej dobre perspektywy rozwoju branży jako dziedziny przyszłościowej przedłużanie się kryzysu gospodarki globalnej pogorszenie atrakcyjności inwestycyjnej – silna konkurencja ze stronny innych lokalizacji w regionie Europy Środkowej i Wschodniej, w Azji PołudniowoWschodniej pomijanie sektora ICT w strategicznych wyborach kierunków rozwoju województwa ze względu na dominację innych branż Konkurencyjność wykształcenie zintegrowanej i rozpoznawalnej marki regionu jako innowacyjnego klastra ICT i jej umiejętne wykreowanie na zewnątrz (w ujęciu międzynarodowym) jak i do wewnątrz efektywne wykorzystanie napływu środków strukturalnych UE –m.in. rozbudowa infrastruktury możliwość współpracy w regionie Bałtyku z innymi klastrami ICT w tym zwłaszcza niemieckimi (Hamburg), szwedzkimi (Sztokholm, Karlskrona) czy fińskimi (Turku, Helsinki, Oulu) nadmierne uzależnienie klastra od kluczowych inwestorów zagranicznych – niebezpieczeństwo przeniesienia produkcji wzrost płac większy od wzrostu produktywności utrudniony dostęp do zewnętrznego finansowania inwestycji - kryzys Technologie i innowacje wykorzystanie i zwielokrotnienie potencjału regionu – działania skierowane na synergię z innymi sektorami (logistyka, biotechnologia, energetyka, gospodarka morska) zwiększenie współpracy z sektorem badawczo-rozwojowym i uczelniami wyższymi wzrost potencjału naukowo-badawczego brak dużych projektów badawczorozwojowych – powiększająca się luka technologiczna ograniczająca możliwość absorpcji najnowszych technologii STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | 24 głównych uczelni wyższych Zasoby ludzkie umiejętna modyfikacja systemu edukacji województwa – dostosowanie podaży absolwentów uczelni wyższych/szkół do perspektywicznego zapotrzebowania możliwość ubiegania sie o dofinansowanie szkoleń na potrzeby pojedynczych firm lub klastra zwiększenie skali migracji spadek liczby absolwentów –procesy demograficzne oraz spadek zainteresowania studiami inżynierskimi pogorszenie się jakości kształcenia w systemie edukacyjnym Świadomość korzyści i gotowość współpracy przełamanie miękkich barier współpracy aktorów klastra a tym samym znacząca intensyfikacja współpracy w regionie otwartość władz regionalnych na inicjatywy klastrowe pasywność aktorów branżowych biznesu i władz publicznych powielanie złych praktyk – Po szczegółowej analizie czynników można wskazać optymalną strategię dla klastra jaką jest strategia konkurencyjna (mini-maxi). Klaster ICT ma równowagę słabych i mocnych stron, ale sprzyja mu zdecydowanie układ warunków zewnętrznych. Strategia powinna polegać na wykorzystywaniu tych szans przy jednoczesnym zmniejszaniu lub poprawianiu niedociągnięć wewnętrznych. Przykładem strategii mini-maxi może być dążenie firm będących w słabszej sytuacji finansowej do zawarcia współpracy z innymi przedsiębiorstwami w celu wykorzystania szans związanych z otwieraniem się nowych rynków zbytu. Strategia taka polega na wykorzystaniu szans, wypełnianiu luk rynkowych, likwidowaniu słabości (rozwijanie nowych produktów, poszukiwanie nowych rynków, wzmacnianie kompetencji). 25 Wizja, misja i cele strategiczne klastra ICT Wyniki prowadzonych badań i analiz oraz konsultacji z przedstawicielami firm i instytucji pozwalają na sformułowanie strategii rozwoju klastra. Sam proces budowania strategii wpłynął na mobilizację inicjatywy i pozwolił na większą identyfikacje ze strategią podmiotów zainteresowanych rozwojem branży. Głównym celem stworzenia strategii jest zidentyfikowanie działań, które pozwolą regionowi pomorskiemu stać się liderem w kraju w zakresie rozwoju firm branży ICT oraz pozyskiwania nowych inwestycji. Region pomorski już jest ważnym ośrodkiem rozwoju branży ICT w kraju. By nie tylko utrzymać, ale wzmocnić swoją pozycję sektor musi stale dostosowywać się do zmieniających się warunków i wykorzystywać nowe możliwości w momencie, gdy tylko się pojawią. Firmy z branży ICT muszą nie tylko nadążać za ciągle zmieniającymi się technologiami, potrzebami klientów, a także warunkami prowadzenia biznesu, ale je wyprzedzać. Konieczne jest tworzenie nowych produktów, nowych firm i przyciąganie nowych inwestycji do regionu w celu zwiększania masy krytycznej, która w dużym stopniu decyduje o konkurencyjności klastra na globalnym rynku. Wizja Rozpoznawalny w skali światowej, innowacyjny i atrakcyjny pomorski klaster ICT integrujący partnerów biznesowych i naukowych we wspólnych działaniach przy wsparciu władz regionalnych i otoczenia biznesu oraz we współpracy z innymi globalnymi partnerami ICT. Klaster ICT stwarza szczególnie korzystne warunki dla rozwoju przedsiębiorstw branży ICT w regionie poprzez dostarczanie wiedzy, wspieranie innowacyjności, stymulowanie współpracy firm i instytucji oraz realizowanie wspólnych celów uczestników klastra. Aby móc zrealizować wyżej zarysowaną wizję, przyjęto 4 cele strategiczne: Cele strategiczne Cel 1: Ułatwianie dostępu do nowej wiedzy i stymulowanie innowacji Cel 2: Zapewnienie dostępności wykwalifikowanych zasobów ludzkich Cel 3: Rozwój współpracy między uczestnikami klastra i wsparcie rozwoju przedsiębiorstw Cel 4: Promocja klastra jako atrakcyjnego i innowacyjnego ośrodka ICT Tak zdefiniowanym celom strategicznym odpowiadają zadania, za pomocą których będą one realizowane. Plan działań należy traktować jako wstępny, gdyż w miarę realizacji celów STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Misja 26 strategicznych należy ten plan wzbogacić lub zmodyfikować. Właściwy plan działań powinien zostać opracowany w momencie ukonstytuowania się struktury klastra w oparciu o sugestie zwarte w opisie poszczególnych obszarów działań strategicznych, gdzie przedstawiono liczne propozycje przedsięwzięć. 27 Harmonogram działań CELE/DZIAŁANIA w krótkim okresie (do 1 roku) REALIZACJA w średnim okresie (1 do 3 lat) w długim okresie (pow. 3 lat) x x x x x Cel 1: Ułatwianie dostępu do nowej wiedzy i stymulowanie innowacji 1. Inicjowanie i realizacja projektów badawczo-rozwojowych w ramach partnerstw uczestników klastra 2. Przeprowadzenie analizy możliwości finansowania projektów badawczo-rozwojowych 3. Uczestnictwo w programach i współpracy międzynarodowej w zakresie badań i rozwoju 4. Definiowanie i rozwój rozpoznawalnego dla klastra obszaru technologii 5. Badanie potrzeb i inicjowanie rozwoju zaplecza badawczowdrożeniowego na potrzeby branży 6. Wypracowanie zasad transferu i komercjalizacji wyników prac badawczo-rozwojowych 7. Promowanie kultury innowacji w środowisku biznesowym i kultury biznesowej w środowisku naukowym 8. Organizacja spotkań informacyjnych o tematyce badawczej z udziałem firm i wiodących jednostek naukowych 9. Określenie kierunków rozwoju branży na świecie 10. Określenie możliwości szerszego zastosowania technologii ICT w innych sektorach przemysłu x x x x x x x x x x x x x x x x 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Analiza potrzeb szkoleniowych firm i poszukiwanych kwalifikacji od kandydatów do pracy Stworzenie założeń zmian i rozszerzenia programów nauczania na kierunkach związanych z ICT Inicjowanie i realizacja wspólnych projektów szkoleniowych w zakresie specjalistycznych obszarów ICT w formie seminariów, kursów, studiów podypl. Nawiązanie współpracy z prestiżowymi instytucjami szkoleniowymi i certyfikacyjnym Włączenie do programu nauczania na uczelniach obszarów dodatkowych umiejętności Tworzenie i koordynacja programów zdobywania przez studentów doświadczenia zawodowego Stworzenie programu zachęcającego uczniów (szkoły podstawowe, gimnazja, ponadgimnazjalne) do wyboru ścieżki nauki i kariery w branży ICT Promocja branży jako atrakcyjnego pracodawcy Opracowanie i promowanie wdrażania najlepszych praktyk w zakresie pozyskiwania i utrzymywania x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Cel 2: Zapewnienie dostępności wykwalifikowanych zasobów ludzkich 28 najlepszych pracowników Cel 3: Rozwój współpracy między uczestnikami klastra i wsparcie rozwoju przedsiębiorstw 1. Inicjowanie, organizowanie finansowania oraz wsparcie w realizacji wspólnych projektów uczestników klastra, w szczególności interdyscyplinarnych 2. Analizy dostępnych możliwości finansowania projektów realizowanych w ramach klastra oraz przez uczestników 3. Inicjowanie projektów skierowanych na rozwój infrastruktury 4. Inicjowanie i realizacja projektów współpracy z administracją i instytucjami jako modelowymi użytkownikami nowych technologii ICT 5. Organizacja spotkań kooperacyjnych, misji gospodarczych przyjazdowych i wyjazdowych 6. Stworzenie grup roboczych skoncentrowanych na wypracowywaniu działań o największej wartości dodanej w obszarach zainteresowania uczestników klastra 7. Uruchomienie usług dla podmiotów klastra, np. wsparcie w ubieganiu się o fundusze europejskie, doradztwo prawne, eksport itp. 8. Udział w regionalnych i krajowych programach stymulowania i wspierania rozwoju nowych firm ICT 9. Opracowanie i wdrożenie zrównoważonego modelu inicjatywy klastrowej 10. Wsparcie w zakresie rozwoju „gotowości inwestycyjnej” firm w celu przyciągnięcia kapitału inwestycyjnego 11. Wypracowanie specyficznych dla klastra mechanizmów finansowania najciekawszych projektów 12. Opiniowanie projektów uczestników klastra w zakresie zgodności ze Strategią klastra x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Cel 4: Promocja klastra jako atrakcyjnego i innowacyjnego ośrodka ICT 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 29 Zapewnienie efektywnej komunikacji wewnątrz klastra miedzy firmami i instytucjami z regionu Lobbing na rzecz rozwoju infrastruktury, ułatwień inwestycyjnych, poprawy obsługi ze strony administracji Stworzenie bazy produktów, usług i zdolności w celu promowania firm klastra ICT w Polsce i za granicą Promowanie projektów, dobrych praktyk i osiągnięć klastra, firm i lokalnych talentów Nawiązanie współpracy z innymi klastrami ICT w kraju i za granicą Udział w projektach ponadregionalnych i międzynarodowych np. w ramach programów Interreg Pozyskiwanie nowych członków klastra Pozycjonowanie klastra ICT jako ośrodka opiniotwórczego w zakresie polityki regionalnej i krajowej Utworzenie i rozwój nowoczesnej i funkcjonalnej strony internetowej i regularnych biuletynów informacyjnych x x x x 10. Opracowanie strategii promocji klastra 11. Zainicjowanie i wdrożenie programu "Ambasadorzy ICT" x x x Opis działań Cel 1: Ułatwianie dostępu do „nowej wiedzy” i stymulowanie innowacji Badania i rozwój prowadzące do tworzenia znaczących innowacji mają zasadnicze znaczenie dla konkurencyjności firm w gospodarce światowej. Podjęte zostaną następujące działania: • • • • • • • • • • Inicjowanie i realizacja projektów badawczo-rozwojowych w ramach partnerstw uczestników klastra Przeprowadzenie analizy możliwości finansowania projektów badawczo-rozwojowych Uczestnictwo w programach i współpracy międzynarodowej w zakresie badań, rozwoju i innowacji Definiowanie i rozwój rozpoznawalnego dla klastra obszaru technologii Badanie potrzeb i inicjowanie rozwoju zaplecza badawczo-wdrożeniowego na potrzeby branży Wypracowanie zasad transferu i komercjalizacji wyników prac badawczo-rozwojowych Promowanie kultury innowacji w środowisku biznesowym i kultury biznesowej w środowisku naukowym Organizacja spotkań informacyjnych o tematyce badawczej z udziałem firm i wiodących jednostek badawczych (także spoza regionu i kraju) Określenie kierunków rozwoju branży na świecie Określenie możliwości szerszego zastosowania technologii ICT w innych sektorach przemysłu W celu uniknięcia powtarzania wysiłków, a co za tym idzie ponoszenia zbędnych wydatków i zwiększenia korzyści z wyników B+R zarówno zarządzający klastrem jak i poszczególne podmioty przyjmą podejście strategiczne i skoordynowane. Podejście to wymaga położenia większego nacisku na przekształcenie wyników badań w produkty o potencjale rynkowym. Wspólne projekty z dziedziny B+R powinny się koncentrować na technologiach ICT o największym potencjale synergii i szerokiego zastosowania w przemyśle. Osiągnięta masa krytyczna pozwoli na rozwijanie bardziej ambitnej polityki w dziedzinie technologii, poprzez uaktywnienie korzyści skali i zakresu i ułatwienie formowania współpracy między podmiotami. Jako że koszty projektów pokazowych czasami przewyższają koszty uprzednich B+R, ściślejsza współpraca na poziomie regionalnym, pod warunkiem silnego zaangażowania przemysłu, ułatwi skuteczną realizację projektów przy niewygórowanych kosztach. Działania klastra będą zmierzały do wzmocnienia współpracy z różnymi podmiotami w celu określenia i zapoczątkowania szeregu połączonych lub wspólnych projektów badawczych, inicjatyw pokazowych lub prototypowych. Przy obecnych bardzo niskich nakładach finansowych na badania i rozwój bardzo ważna jest efektywność wykorzystania środków budżetowych. Zwiększenie stopnia komercjalizacji wyników badań naukowych oraz dostosowanie zagadnień badawczych i prac rozwojowych instytucji do STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Opis działań: 30 problemów branży ICT działających w regionie wpłynie pozytywnie zarówno na budżety jednostek naukowych jak i na innowacyjność przedsiębiorstw zlecających badania i wdrażających ich wyniki. By zapewnić jak największą efektywność wykorzystania środków niezbędne jest przeprowadzenie analizy możliwości finansowania projektów badawczo-rozwojowych. W tym kontekście, niezbędna jest też zmiana sposobu działania instytucji badawczorozwojowych w kierunku większego współdziałania w przedsiębiorcami. Działania klastra będą obejmować stworzenie modelu bieżącej współpracy z ośrodkami naukowymi, który powinien regulować charakter współpracy, wykorzystanie aparatury laboratoryjnej i pracowników oraz podział zysków ze wspólnych przedsięwzięć. Działania klastra obejmować będą także udział reprezentantów pomorskich uczelni i przedsiębiorstw w projektach międzynarodowych. Udział w konsorcjach międzynarodowych spowoduje wzrost przepływu wiedzy w skali globalnej oraz internacjonalizację regionalnego sektora naukowego, co wpłynie bezpośrednio na wzrost jakości badań naukowych. Jednocześnie, współpraca ta umożliwia konfrontację (benchmarking) oceny własnych osiągnięć w stosunku do poziomu światowego. Szerokie możliwości uczestniczenia w międzynarodowych sieciach współpracy jak i możliwość otrzymania wsparcia finansowego na taką działalność stwarzają programy ramowe Unii Europejskiej. Istotnym elementem identyfikacji wyzwań stających przed firmami sektora ICT jest przewidywanie przyszłych trendów. Określeniu, jakie technologie posiadają największe możliwości i które mają największe szanse rozwoju sprzyja prowadzenie projektów typu Technology Watch oraz Foresight, do których niezbędne jest włączenie małych i średnich firm ICT. Upowszechnieniu wśród przedsiębiorców informacji o kierunkach rozwoju technologii i potencjalnych niszach rynkowych w tym zakresie sprzyjać będzie organizacja spotkań informacyjnych o tematyce badawczej z udziałem firm i wiodących jednostek badawczych. Zwiększanie potencjału B+R branży ICT wiąże się z budową, modernizacją i wyposażeniem infrastruktury badawczej, w tym specjalistycznych laboratoriów. Budowa nowych laboratoriów badawczo-rozwojowych lub pomiarowych dla potrzeb firm i instytucji będzie poprzedzona głęboką analizą potrzeb. Niezbędne działania w zakresie infrastruktury oraz ich specyficzne zastosowania będą należeć do inicjatywy zainteresowanych podmiotów i instytucji, jednak to działania w ramach klastra zapewnią odpowiednie, podstawowe warunki oraz narzędzia mogące zwiększyć możliwości testowania i wdrażania ICT w różnych dziedzinach gospodarki. Szczególnie istotne w nowych branżach, charakteryzujących się wysoką innowacyjnością jest wspieranie przedsiębiorstw bazujących na dorobku naukowym założycieli. Dla promowania kultury biznesowej w sektorze nauki niezbędne są działania zmierzające do zachęcania pracowników naukowych do zakładania firm m.in. poprzez organizację szkoleń z zakresu przedsiębiorczości, podziału i wyceny praw intelektualnych oraz bieżące doradztwo. Nie bez znaczenia jest też stworzenie sprzyjającego klimatu dla rozwoju firm akademickich. 31 W celu wzmocnienia klastra ICT i zwiększenia jego konkurencyjności inicjowane będą działania skierowane na stymulowanie wdrażania technologii ICT we wszystkich segmentach gospodarki. Technologie ICT mogą stać się narzędziem wspomagającym ochronę środowiska, procesy produkcyjne (w zakresie oszczędzania energii i wydajności jej produkcji), a także transport (w zakresie bezpieczeństwa). Ważnym motorem rozwoju innowacji w branży staje się wdrażanie systemów ICT w sektorze publicznym, a także przy współpracy tego sektora. W ramach klastra podjęte zostaną działania zmierzające do identyfikacji możliwości i sposobów włączenia się przedsiębiorstw i instytucji do szerszego zakresu wydarzeń społecznych i zaproponować systemy i usługi, które wykorzystają szerokie możliwości wdrażanej technologii np. w kontekście mistrzostw EURO 2012. Przewidywane efekty działań w odniesieniu do celu 1 : • • • • • • • • • wzmocnienie potencjału naukowego i innowacyjnego uczestników klastra wzrost liczby wspólnych projektów badawczo-rozwojowych zwiększenie wykorzystanie dostępnych źródeł finansowania projektów badawczorozwojowych stworzenie zaplecza badawczo-wdrożeniowego na potrzeby branży wypracowanie modelu i mechanizmów współpracy badawczo-rozwojowej między uczestnikami klastra opracowanie mapy kompetencji naukowych uczestników klastra ICT wykorzystanie nisz rynkowych w obszarach, w których uczestnicy klastra mogą osiągnąć przewagę konkurencyjną zwiększenie liczby firm typu spin off zwiększenie wykorzystanie technologii ICT w innych sektorach przemysłu konkurencyjnych produktów i usług jest procesem, który może być rozpoczęty już w krótkim okresie. Szczególnie działania związane z poprawą dostępu do informacji na temat trendów w branży, możliwości finansowania projektów czy współpraca na poziomie międzynarodowym przyniosą pierwsze efekty już niedługo po zaimplementowaniu. Stworzenie zaplecza badawczowdrożeniowego wymaga dłuższych przygotowań, zarówno analitycznych finansowych jak i organizacyjnych i jest procesem długofalowym. Potencjalne źródła finansowania: Poprawa innowacyjności przedsiębiorstw poprzez stymulowania badań i rozwoju jest jednym z priorytetów przy podziale unijnych środków publicznych. Działania zmierzające do zwiększenia przepływu informacji, rozwijania współpracy z sektorem badawczym oraz zwiększania zaawansowania produktów i usług mogą znaleźć finansowanie zarówno w programach ogólnopolskich , takich jak Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG) ale też z funduszy europejskich (7 Program Ramowy UE). Ważne jest też zaangażowanie środków własnych przedsiębiorstw oraz zachęcenie inwestorów prywatnych do inwestycji. Tworzenie innowacyjnych produktów i usług to jedna z STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Okres realizacji: Inicjacja projektów nakierowanych na badania i rozwój oraz tworzenie 32 najważniejszych szans rozwojowy branży, a środki przedsiębiorstw zainwestowane w ten proces mogą przynieść zwielokrotnione efekty finansowe. Zaangażowane podmioty: Powyższe działania zakładają dużą aktywność i inicjatywę w definiowaniu projektów ze strony przedsiębiorstw, przy współudziale sfery naukowej oraz administracji. Działania organizacyjne i wspierające realizowane przez koordynatora mogą jednak ten proces znacząco ułatwić np. poprzez wskazywanie możliwości finansowania oraz przedstawianie kompetencji poszczególnych jednostek naukowych. Inwestycje firm w nowe, zaawansowane produkty i technologie muszą być akompaniowanie przez działania samorządu dotyczące rozwoju infrastruktury. Cel 2: Zapewnienie dostępności wykwalifikowanych zasobów ludzkich Obecny i przyszły sukces sektora ICT na Pomorzu zależy od dostępu firm do wysokiej jakości zasobów ludzkich, kreatywnych i kompetentnych we wszystkich aspektach ICT: naukowym, technicznym, biznesowym itp. Ten kapitał intelektualny jest dla klastra równie istotny jak kapitał finansowy i powinien być rozwijany i zatrzymywany w regionie w celu osiągnięcia maksymalnej przewagi konkurencyjnej. Podjęte zostaną następujące działania: • • • • • • • • • 33 Analiza potrzeb szkoleniowych firm i poszukiwanych kwalifikacji od kandydatów do pracy Stworzenie przy współudziale firm założeń zmian i rozszerzenia programów nauczania na kierunkach związanych z ICT Inicjowanie i realizacja wspólnych projektów szkoleniowych w zakresie specjalistycznych obszarów ICT w formie seminariów, kursów, studiów podyplomowych (w szczególności dofinansowanych) Nawiązanie współpracy z prestiżowymi instytucjami szkoleniowymi i certyfikacyjnym Włączenie do programu nauczania na uczelniach obszarów dodatkowych umiejętności – m.in. technologicznych (zarządzania projektami, zapewnienie jakości i inżynieria procesowa) oraz „miękkich” (znajomość języka, umiejętności prezentacyjne, pracy w grupie, marketingu). Tworzenie i koordynacja programów zdobywania przez studentów doświadczenia zawodowego - staże, praktyki, projekty grupowe (w regionie, kraju i za granicą). Stworzenie programu zachęcającego uczniów (szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne) do wyboru ścieżki nauki i kariery w branży ICT - komunikowanie możliwości, propagowanie przedmiotów ścisłych, nauka programowania robotów. Promocja branży jako atrakcyjnego pracodawcy - spotkania informacyjne, wizyty studyjne w najlepszych firmach, etc. Opracowanie i promowanie wdrażania najlepszych praktyk w zakresie pozyskiwania i utrzymywania najlepszych pracowników w obszarach technologicznych i biznesowych Region Pomorski zalicza szeroki zasób technicznie wykwalifikowanych i twórczych pracowników do swoich największych atutów, jednak by utrzymać ten stan należy podjąć kroki w celu zapewnienia nowego pokolenia pracowników, liderów i ekspertów. Budowa najwyższej jakości zasobów ludzkich w dziedzinie ICT jest długotrwałym procesem, który rozpoczyna się od dzieci i młodzieży oraz ich rodziców. Dużą rolę w tym procesie odgrywa efektywna współpraca między szkołami, uczelniami, firmami i administracją. Rozwój profesjonalnej kadry pracowników firm sektora ICT będzie wzmocniony przez inicjowanie i realizację projektów szkoleniowych w zakresie specjalistycznych obszarów ICT w formie seminariów, kursów, studiów podyplomowych dla kadry technicznej i zarządzającej w przedsiębiorstwach. Krótkie kursy z danej, ściśle określonej dziedziny mogą być przeprowadzane na uczelni, ale niekoniecznie prowadzone przez pracowników uczelni. Ich celem byłoby budowanie świadomości nowych technologii u pracowników i przedsiębiorców, którzy na co dzień nie mają dostępu do wiedzy o nowych trendach. Ma to szczególne znaczenie w przypadku specjalistycznych szkoleń branżowych dla pojedynczych pracowników z różnych firm. Współpraca w ramach klastra stwarza możliwości np. zaproszenia eksperta zagranicznego, który przybliży uczestnikom spotkania najnowsze światowe trendy w branży. Należy zwrócić uwagę także zapewnienie odpowiedniego szkolenia zawodowego odpowiadającego potrzebom rynku pracy, w szczególności w sektorze elektronicznym. Umożliwi to pełne wykorzystanie potencjału nowych technologii produkcyjnych. Na bazie dotychczasowych doświadczeń inicjatyw klastrowych w Polsce należy podkreślić znaczenie efektywnego diagnozowania potrzeb w zakresie wyspecjalizowanych szkoleń o dużej wartości dodanej ukierunkowanych na specyficzne potrzeby firm. Podmioty tworzące klaster mogą nie w pełni uświadamiać sobie zakres i skalę potrzeb szkoleniowych przydatnych z punktu widzenia firm. Ponadto istniejące dotychczas rozwiązania np. bezpłatne szkolenia dofinansowywane ze środków unijnych dostępne na rynku nie są w większości przypadków w stanie dostarczyć usług szkoleniowych na odpowiednim poziomie będąc nastawionym na dostarczanie zestandaryzowanych usług szkoleniowych i doradczych o relatywnie niskiej wartości dodanej. Mechanizm ten musiałby opierać się na ścisłej współpracy inicjatyw klastrowych z STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Podstawowe działania w zakresie tego celu dotyczą wprowadzenia zmian w systemie edukacyjnym zgodne z wymaganiami gospodarki opartej na wiedzy. Dotyczy to w szczególności rozwijania kierunków akademickich powiązanych z kierunkami rozwoju sektora ICT. Problem ten jest szczególnie istotny w dynamicznie rozwijającej się na Pomorzu branży informatycznej, w której mimo znacznie zwiększonej w ostatnich latach podaży absolwentów ciągle brak odpowiednio wykwalifikowanych pracowników. Pozytywny wpływ na potencjał absorpcyjny firm w zakresie innowacji będzie miało uwzględnienie w programach kształcenia zagadnień multidyscyplinarnych poprzez włączenie do programu nauczania obszarów dodatkowych umiejętności – m.in. technologicznych (zarządzania projektami, zapewnienie jakości i inżynieria procesowa) oraz „miękkich” (znajomość języka, umiejętności prezentacyjne, pracy w grupie, marketingu). 34 prestiżowymi instytucjami szkoleniowymi, certyfikacyjnymi dysponującymi odpowiednią wiedza i doświadczeniem. i badawczo-rozwojowymi Lepsze dopasowanie kwalifikacji absolwentów będzie osiągane przez poprzez tworzenie i koordynację programów zdobywania przez studentów doświadczenia zawodowego w formie staży, praktyk, projektów grupowych. Aktualnie informacje i działania w tym zakresie są rozproszone między różne katedry i wydziały. Należy opracować jasne i elastyczne zasady programów m.in. w zakresie finansowania studenta i nadzoru merytorycznego nad nim uwzględniające rolę, oraz możliwości firm, uczelni i funduszy samorządowych. Jednocześnie warto wprowadzić elastyczne zasady dotyczące finansowego aspektu praktyki, a także długości trwania – by pracodawca miał czas nie tylko na przeszkolenie studenta, ale na wykorzystanie go w działalności firmy. Działania klastra będą też wspierać studentów w zdobywaniu międzynarodowego doświadczenia poprzez udział w międzynarodowych programach skierowanych na rozwój kadr ICT. W obecnej sytuacji problemem jest niechęć młodzieży do kształcenia się na kierunkach związanych z wysokimi technologiami, a także nieodpowiednie przygotowanie do takich studiów na poziomie szkoły średniej. Planuje się zatem stworzenie programu zachęcającego uczniów (szkoły podstawowe, gimnazja, ponadgimnazjalne) do wyboru ścieżki nauki i kariery w branży ICT. Przewidziane działania to m.in. komunikowanie możliwości rozwoju kariery, propagowanie przedmiotów ścisłych, nauka programowania robotów dla uczniów. Przy stworzeniu takiego programu dużą role mogą odgrywać lokalne instytucje szkoleniowe wyspecjalizowane w tego typu działaniach. Jednym z ważniejszych elementów zaplanowanych działań jest wykreowanie Pomorza jako atrakcyjnego miejsca pod względem możliwości rozwoju kariery zawodowej zarówno w sektorze przedsiębiorstw jak i w sferze naukowej. Wykształcenie oraz przyciągnięcie bardzo dobrych specjalistów w dziedzinie nauk o nowych technologiach będzie magnesem w przyszłości dla kapitału zagranicznego i bazą dla nowych firm technologicznych. Przewidywane efekty działań w odniesieniu do celu 2 : • • • • • • lepsze dostosowanie programów nauczania do potrzeb branży oraz najnowszych zmian technologicznych i trendów zwiększanie liczby studentów na kierunkach związanych z ICT zwiększenie możliwości zdobywania doświadczenia zawodowego przez studentów zwiększanie biegłości przyszłych i obecnych pracowników w obszarach cenionych przez pracodawców lepsze przygotowanie następnych pokoleń do wyboru ścieżki zawodowej w branży ICT zapewnienie twórczego i atrakcyjnego środowiska rozwoju dla pracowników (przyciąganie talentów ICT także z innych regionów) Okres realizacji: Podnoszenie kwalifikacji pracowników oraz przygotowywanie kadr na potrzeby branży to działania, które muszą być realizowane ciągle. Rozpoczęcie np. cyklu kursów 35 doszkalających czy spotkań z ekspertami może być zrealizowane dość szybko. Dostosowanie szkolnictwa do potrzeb branży to zadanie, które także musi być rozpoczęte niezwłocznie, gdyż efekty wprowadzonych zmian będą zauważalne dopiero w średnim okresie. Praca nad poprawą wizerunku i atrakcyjnością zawodów wymaga wielu zintegrowanych działań i jest procesem długoterminowym. Potencjalne źródła finansowania: Aktualnie dostępnych jest wiele programów unijnych związanych z rozwojem zasobów ludzkich. Zarówno Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) jak i regionalne programy rozwoju zakładają wsparcie dla inicjatyw zmierzających do rozwoju kwalifikacji pracowników, ale też dostosowania rynku pracy do potrzeb pracodawców. Dostępne programy szkoleniowe, szczególnie te dopasowywane do specyfiki danej branży zakładają najczęściej współfinansowanie przez firmy, ale w większości nie przekracza ono 25% ceny szkolenia. Dostosowanie szkolnictwa do potrzeb branży w szczególności do specjalistycznych potrzeb grupy firm może wymagać zaangażowania tych podmiotów w zapewnienie niezbędnej infrastruktury np. współfinansowania sprzętu lub laboratoriów. podmi oty: Inicjatywę tworzenia programów szkoleniowych oraz dostosowania szkolnictwa a także działania organizacyjne może podjąć koordynator klastra jednak niezbędna jest ścisła współpraca przy opracowaniu programów i analizie potrzeb z firmami, nie tylko w zakresie konsultacji ale pracy włożonej w faktyczne przygotowanie programów nauki. Działania na poziomie regionu, w szczególności w zakresie edukacji realizowane będą w ścisłej współpracy z samorządem regionalnym i lokalnym. Cel 3: Rozwój współpracy mi ędzy uczestnikami klastra i wsparcie rozwoju przedsiębiorstw Skuteczna współpraca uczestników determinuje sukces klastra w pozostałych obszarach tematycznych. Bez roboczej współpracy w grupie zainteresowanych firm i instytucji, niemożliwe będą wspólne działania na rzecz klastra. Z jednej strony niezbędne jest wdrożenie efektywnych mechanizmów współpracy dla realizacji zbiorowych celów strategicznych (organizowanie klastra), a z drugiej działania zmierzające do ułatwienia podejmowania współpracy pomiędzy firmami. Jest to obszar wymagający poszukiwania źródeł finansowania działań szczególnie we wstępnych fazach rozwoju klastra. Podjęte działania będą obejmować: • • • Inicjowanie, organizowanie finansowania oraz wsparcie w realizacji wspólnych projektów uczestników klastra, w szczególności interdyscyplinarnych Analizy dostępnych możliwości finansowania projektów realizowanych w ramach klastra oraz przez uczestników Inicjowanie projektów skierowanych na rozwój infrastruktury, w szczególności w zakresie testowania i rozwoju produktów STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Zaangażowane 36 • • • • • • • • • Inicjowanie i realizacja projektów współpracy z administracją i instytucjami jako modelowymi użytkownikami nowych technologii ICT Organizacja spotkań kooperacyjnych, misji gospodarczych przyjazdowych i wyjazdowych Stworzenie grup roboczych skoncentrowanych na wypracowywaniu działań o największej wartości dodanej w obszarach zainteresowania uczestników klastra Uruchomienie usług dla podmiotów klastra, np. wsparcie w ubieganiu się o fundusze europejskie, doradztwo prawne, marketing, eksport itp. Udział w regionalnych i krajowych programach stymulowania i wspierania rozwoju nowych firm ICT Opracowanie i wdrożenie zrównoważonego modelu inicjatywy klastrowej, m.in. formy prawnej, organizacji, sposobu finansowania, sposobów komunikacji itp. Wsparcie w zakresie rozwoju „gotowości inwestycyjnej” firm w celu przyciągnięcia kapitału inwestycyjnego Wypracowanie specyficznych dla klastra mechanizmów finansowania najciekawszych projektów (większe firmy w klastrze jako inwestorzy venture capital dla mniejszych) Opiniowanie projektów uczestników klastra w zakresie zgodności ze Strategią klastra Opis dzi ałań: Aby przyspieszyć realizację konkretnych celów biznesowych, działania klastra będą skierowane na inicjowanie i realizację ukierunkowanych projektów, planowanych na dłuższe okresy czasu, które obejmowałyby cały cykl innowacji i przyczyniałyby się do rozwoju nowoczesnych regionalnych infrastruktur. Projekty realizowane w ramach klastra będą skierowane m.in. na rozwój infrastruktury, w szczególności w zakresie testowania i rozwoju produktów. Najbardziej potrzebne w regionie laboratoria można wytypować na podstawie ilości zleceń wysyłanych „na zewnątrz” przez firmy zgrupowane w organizacji. Przedsięwzięcie ma pomóc już istniejącym przedsiębiorstwom, poprzez zwiększenie dostępności zaawansowanych narzędzi diagnostyczno-pomiarowych, może jednak mieć jeszcze większe znaczenie dla mikroprzedsiębiorstw i powstających dopiero firm. Takie czynniki, jak skrócenie cyklu życia produktu i połączenie kilku technologii w jednym produkcie lub usłudze oznacza, że innowacyjność przedsiębiorstw w coraz większym stopniu zależy od czynników zewnętrznych, takich jak: umiejętności, doradztwo i kooperacja. Te względy wskazują na potrzebę realizacji działań w tym zakresie w ramach klastra. Aby skuteczniej wspierać innowacyjne przedsiębiorstwa, a zwłaszcza MŚP działania będą zmierzać do zwiększania dostępu do usług i profesjonalnego doradztwa w działalności gospodarczej, zarządzaniu projektami ograniczając obciążenia administracyjne i zwiększając wydajność działań innowacyjnych. Mimo dużej liczby programów wsparcia finansowego w Polsce i UE potencjalni beneficjenci często nie są w stanie stwierdzić, które źródło finansowania najbardziej odpowiada danemu działaniu. Niezbędna jest zatem szeroka analiza dostępnych możliwości finansowania 37 projektów realizowanych w ramach klastra oraz przez uczestników, a także wsparcie firm w korzystaniu z tych mechanizmów finansowania. By stworzyć produkty i ofertę konkurencyjną na skalę międzynarodową niezbędne są właściwe warunki rozwoju przedsiębiorstw sektora ICT. Oprócz stosowania ogólnych środków polityki przyczyniających się do stworzenia korzystniejszych warunków rozwoju przedsiębiorczości w UE, sektor publiczny, jako nabywca rozwiązań w zakresie ICT, może odegrać kluczową rolę w stymulowaniu innowacyjnych technologii. Z punktu widzenia zwiększenia popytu na innowacyjne rozwiązania istotne jest zwiększenie w wymaganiach realizowanych w ramach zamówień publicznych znaczenia takich czynników jak: nowoczesność, funkcjonalność, zastosowanie nowych technologii. Innowacyjny produkt często jest droższy od pozostałych, lecz w dłuższej perspektywie okazuje się generować mniejsze koszty. Administracja publiczna wybierając w procedurze przetargowej odpowiednie produkty czy usługi, np. charakteryzujące się innowacyjnością, dawałaby tym samym pozytywny przykład, za którym poszliby inni, prywatni uczestnicy rynku. Takie sprzężenie zwrotne mogłoby jakościowo wpłynąć na wachlarz produktów i usług technicznie zaawansowanych, oferowanych na polskim rynku. Dotychczasowe doświadczenia (przykład Telecom City w Szwecji ) wskazują ze instytucja publiczna jako wyrafinowany klient może oddziaływać na rozwój sektora ICT w regionie. Sektor publiczny, szczególnie w regionie, może być modelowym odbiorcą usług ICT przykładowo w następujących dziedzinach: ⋅ niwelowanie zjawiska wykluczenia cyfrowego ⋅ pilotowe wdrożenia systemu klasy Business Intelligence w administracji województwa ⋅ organizacja szkoleń – e-administracja dla urzędników ⋅ budowa regionalnych systemów informacji przestrzennej STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Sukces dynamicznego klastra w dużej mierze zależy od ludzi formujących między sobą konstruktywne relacje w celu osiągnięcia konkretnych efektów. Kluczowym komponentem działalności każdej inicjatywy klastrowej jest rozległy nieformalny i formalny proces sieciowania pomiędzy przedstawicielami firm- często konkurencyjnych- a także pomiędzy firmami a podmiotami otoczenia biznesu. Działania będą zmierzały do poprawy współpracy przedsiębiorstw m.in. poprzez przyjęcie wspólnych standardów i procedur zmniejszających nakłady czasu i pracy przy wzajemnej komunikacji. Dodatkowym narzędziem, mającym na celu przełamanie znacznych miękkich barier w podejmowaniu wzajemnej współpracy, jest wdrożenie systemu warsztatów (także symulacyjnych) dla uczestników inicjatyw klastrowych dot. wypracowania zasad kooperacji w ramach potrójnej helisy, a zwłaszcza na styku podmiotów gospodarczych z sektorem badawczo-rozwojowym. Analogiczne działania realizowane w przypadku np. Szwecji (program wspierania klastrów Vinnvaxt wdrażany przez agencje ds. innowacji Vinnova) doprowadziły do znaczącego wzrostu współpracy pomiędzy tymi środowiskami przyczyniając się do zwiększenia tempa dyfuzji innowacji. 38 ⋅ zabezpieczenie zasobów informacyjnych i IT ⋅ awaryjne centra danych w województwie ⋅ pomoc instytucjom województwa we wdrażaniu systemów centralnych, np. w integracji z platformą systemu ePUAP. Inicjatywy klastrowe często charakteryzują się niewystarczającym zapleczem finansowym, ponadto wiąże się to z niską przejrzystością, a co za tym idzie fragmentarycznością i nieciągłością podejmowanych działań. Dlatego jednym z pierwszych działań inicjatywy będzie utworzenie partnerstwa firm, jako formę prawną określającą powiązanie firm z branży ICT. W celu skutecznego zachęcenia liczących się aktorów do uczestnictwa w inicjatywie oraz zapewnienia niezbędnych kompetencji z zakresu różnych dziedzin decydujące jest zapewnienie wystarczających środków finansowych dla wspierania tego procesu. Dlatego też planowane jest wystąpienie z wnioskiem o dotację w konkursie na koordynację klastra w ramach Dzaiałania 1.5.2. Wsparcie regionalnych procesów proinnowacyjnych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego. Strategia rozwoju klastra przewiduje działania zmierzające do ukształtowania wyspecjalizowanych usług finansowych przełamujących niedoskonałości rynku. Tak jest w przypadku, gdy rynek finansowy nie wspiera firm działających w sektorach wysokiego ryzyka lub poszukujących stosunkowo niewielkich nakładów finansowych. Dla pomyślnego wsparcia klastra mechanizmy finansowania powinny być „szyte na miarę” i odpowiadać na konkretne potrzeby klastra oraz szanse jakie się przed nim rysują np. w postaci ułatwiania kontaktu firm z zarządzającymi funduszami typu venture capital. Finansowanie najciekawszych projektów może obejmować także współpracę między samymi firmami klastra, kiedy to większe firmy w klastrze działają jako inwestorzy venture capital dla mniejszych. Działania w zakresie finansowania projektów obejmować będą także wsparcie w zakresie rozwoju „gotowości inwestycyjnej” firm w celu przyciągnięcia kapitału inwestycyjnego poprzez rozwijanie wśród firm umiejętności opracowania i przedstawienia inwestorom (ale też bankom) swojej strategii rozwoju i źródeł osiągnięcia wysokiej stopy zwrotu przez inwestora. Status klastra kluczowego uprawnia do przyszłego korzystania ze wsparcia dla funkcjonowania i rozwoju inicjatywy klastrowej, które obejmuje w szczególności preferencje przy ubieganiu się o finansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego oraz Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (komponent regionalny) dla projektów zgodnych ze Strategią Rozwoju klastra. Projekty te będą finansowane odrębnie z różnych działań w ramach różnych Programów Operacyjnych. Projekty mogą być składane przez różne podmioty wchodzące w skład klastra, w tym uczelnie, instytucje otoczenia biznesu, poszczególne przedsiębiorstwa i koordynatora klastra lub ich konsorcja. Aby zapewnić prawidłowy przebieg korzystania z dodatkowych preferencji przez uczestników klastra wprowadzona zostanie procedura 39 akredytacyjna, w ramach której potwierdzona zostanie zgodność danego projektu ze Strategią rozwoju klastra. Ramowy przebieg procesu pokazany jest na rysunku poniżej. Rys. Ramowy przebieg procesu akredytacji projektu za zgodność ze Strategią klastra. Jednym z etapów budowania klastra będzie tworzenie grup roboczych skoncentrowanych na wypracowywaniu działań o największej wartości dodanej w obszarach zainteresowania uczestników klastra. Dzięki grupom roboczym wszyscy aktorzy klastra (przedsiębiorcy, przedstawiciele samorządu, naukowcy) mogą wspólnie pracować nad rozwojem wspólnych inicjatyw zgodnych ze Strategią Klastra. • • • • • • • • • zwiększenie współpracy między uczestnikami klastra wzrost wydajności i konkurencyjności uczestników klastra zwiększenie wykorzystania dostępnych źródeł finansowania projektów inwestycyjnych wsparcie rozwoju istniejących firm ICT oraz zakładania nowych wypracowany model i mechanizmy współpracy projektowej między uczestnikami klastra podjęcie dużych wielopłaszczyznowych projektów flagowych np. fabryka przyszłości wzrost przedsiębiorczości u studentów i pracowników naukowych oraz rozwoju firm typu spin off stworzenie infrastruktury na potrzeby branży ICT i towarzyszących zapewnienie trwałości organizacyjnej i finansowej inicjatywy klastrowe Okres realizacji: Działania związane z inicjowaniem projektów w ramach klastra oraz wsparcia rozwoju przedsiębiorstw będą uruchamiane w trybie jak najszybszym ze względu na swój duży wpływ na postrzeganie i osiąganie korzyści przez uczestników klastra. Opracowanie analiz związanych z finansowaniem projektów oraz mechanizmów współpracy w ramach STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Przewidywane efekty działań w odniesieniu do celu 3: 40 projektów, grup roboczych czy w kwestiach związanych z finansowaniem są priorytetowe, gdyż od ich realizacji zależy powodzenie pozostałych działań. Potencjalne źródła finansowania: Podstawowymi źródłami finansowania projektów będą fundusze prywatne przedsiębiorstw przy współfinansowaniu ze środków unijnych w szczególności z działań z Programów Operacyjnych, w ramach których projekty będą otrzymywać preferencje (dodatkowe punkty). Działania koordynacyjne, związane ze wsparciem i usługami dla firm oraz zapewnieniem trwałości funkcjonowania inicjatywy współfinansowane będą z funduszy unijnych przeznaczonych na wsparcie funkcjonowania klastra oraz składek uczestników (szczegóły w rozdziale dot. finansowania). Działania z Programów Operacyjnych w ramach których projekty zgodne ze Strategią klastra będą otrzymywać preferencje (dodatkowe punkty) Regionalny Program Operacyjny 1.1.2. Małe i średnie przedsiębiorstwa 1.2. Rozwiązania innowacyjne w MSP 1.5.1. Infrastruktura dla rozwoju firm innowacyjnych 1.5.2. Wsparcie regionalnych procesów proinnowacyjnych 1.6. Promocja gospodarcza regionu 2.1. Infrastruktura edukacyjna i naukowo-badawcza Program Operacyjny Kapitał Ludzki 6.2. Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia 8.1.1. Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw 8.1.2. Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie 8.2.1. Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw Żródłó: Regionalny Program Wspierania Klastrów dla Województwa Pomorskiego na lata 2009-2015 Zaangażowane podmioty: Największy udział w działaniach związanych z inicjowaniem i realizacją projektów niezbędny jest ze strony przedsiębiorstw bezpośrednio zainteresowanych ich realizacją. Wypracowanie mechanizmów współpracy musi się odbyć przy zaangażowaniu wszystkich grup uczestników – firm, instytucji naukowych oraz samorządów. Kwestie organizacyjne pozostają w gestii administratora klastra. 41 42 STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Cel 4: Promocja klastra jako atrakcyjnego i innowacyjnego ośrodka ICT Zespół działań skierowanych na promocję z jednej strony jest nastawiony na budowanie pozytywnego wizerunku klastra i jego uczestników z drugiej na wspieranie sprzedaży produktów i usług oferowanych przez firmy klastra. W regionie firmy, uczelnie i przedstawiciele administracji muszą być przygotowani do przedstawienia spójnych informacji i danych na temat działalności klastra. Uruchomienie działań będzie skoncentrowane na konkretnych obszarach zainteresowania, które wiążą się z największą wartością dodaną dla uczestników klastra ICT na Pomorzu. Podjęte działania będą obejmować: • • • • • • • • • • Zapewnienie efektywnej komunikacji wewnątrz klastra między firmami i instytucjami z regionu : uczelniami, parkami technologicznymi, władzami regionalnymi i lokalnymi, instytucjami wsparcia biznesu itp. Lobbing na rzecz rozwoju infrastruktury, ułatwień inwestycyjnych, poprawy obsługi ze strony administracji publicznej Stworzenie bazy produktów, usług i zdolności w celu promowania firm klastra ICT w Polsce i za granicą Promowanie projektów, dobrych praktyk i osiągnięć klastra, firm i lokalnych talentów poprzez np. studia przypadku, referencje, itp. Nawiązanie współpracy z innymi klastrami ICT w kraju i za granicą szczególnie w obszarze Regionu Morza Bałtyckiego – wizyty studyjne Udział w projektach ponadregionalnych i międzynarodowych np. w ramach programów Interreg Pozyskiwanie nowych członków klastra Pozycjonowanie klastra ICT jako ośrodka opiniotwórczego i konsultacyjnego w zakresie polityki regionalnej i krajowej w obszarach zainteresowania branży Utworzenie i rozwój nowoczesnej i funkcjonalnej strony internetowej i regularnych biuletynów informacyjnych Opracowanie strategii promocji klastra, w tym m.in o szczegółowe analizy rynku i prognozy oraz pozycjonowanie klastra ICT o forma graficzna i materiały promocyjne w formie drukowanej i elektronicznej o wydarzenia promocyjne w różnych lokalizacjach w Europie oraz udział w targach, konferencjach itp. o skoncentrowane działania marketingowe w kierunku wyróżnionych grup docelowych o o o o 43 informacje nt. potencjału rynków zagranicznych planowanie corocznych wydarzeń/konferencji dla naukowców w zakresie ICT ustalenie silnych relacji z mediami promocja działań prospołecznych podejmowanych przez klaster np. programów edukacyjnych na temat technologii czy działań na rzecz digitalizacji danych instytucji Opis dzi ałań: Integracja Polski z Unią Europejską oraz nowoczesne sposoby dystrybucji produktów stworzyły dla firm nowe możliwości rozszerzenia działalności gospodarczej poprzez eksport lub podwykonawstwo zleceń w ramach sieci krajowych i międzynarodowych. Ze względu na rozwiniętą konkurencję wśród firm działających na rynku europejskim, wiele pomorskich przedsiębiorstw ICT zostanie zmuszonych do poszukiwania nisz rynkowych i specjalizacji. Brak wystarczającego popytu na innowacyjne produkty w regionie wymaga wchodzenia na rynki zagraniczne. Nawiązanie współpracy z innymi klastrami ICT w kraju i za granicą szczególnie w obszarze Regionu Morza Bałtyckiego oraz udział w międzynarodowych sieciach kooperacyjnych związanych z branżą ICT może zapewniać niszowym firmom internacjonalizację działalności. Działania wspierające będą obejmować rozwijanie kontaktów międzynarodowych poprzez udział w projektach oraz targach i imprezach międzynarodowych. Udzielane będzie także wsparcie informacyjne w zakresie uwarunkowań, potencjału rynków zagranicznych oraz informacji na temat instytucji wspierających działanie na rynkach międzynarodowych. Wspieranie wchodzenia firm na nowe rynki wiązać się będzie także z ułatwianiem dostępu do usług doradczych w zakresie korzyści, zagrożeń oraz specjalizacji i wykorzystania nisz na rynkach zagranicznych, a także wdrażania systemów jakości i standardów Unii Europejskiej. Poprzez zwiększenie przepływu informacji zwiększy się skuteczność nacisku przedsiębiorstw na władze lokalne w celu uzyskania wsparcia. Nacisk ten może obejmować m.in. ułatwienie procedur inwestycyjnych, a także tworzenie klimatu przyjaznego przedsiębiorczości. Na proinnowacyjny klimat i styl działania władz w regionie składa się szereg przedsięwzięć prowadzonych zarówno przez jednostki samorządu terytorialnego, jak również przez jednostki samorządu gospodarczego i organizacje pozarządowe oraz inne instytucje publiczne. Aktywność władz może obejmować więc starania na rzecz przyciągania inwestorów z wykorzystaniem różnych instrumentów, a także rozwój infrastruktury regionalnej, m.in. transportowej. Komercjalizacja produktów i usług ICT wymaga dynamicznego rozwoju systemu informacyjnego o ofercie i kompetencjach uczestników klastra. Optymalnym rozwiązaniem byłoby scentralizowanie systemu informacji w postaci jednolicie opracowanej i aktualizowanej bazy informacyjnej opracowanej na podstawie różnych źródeł, przede wszystkim danych od podmiotów gospodarczych, instytucji zajmujących się branżą, samorządów lokalnych itp. Jednym z najważniejszych elementów sprawnego systemu informacyjnego jest rozbudowany serwis internetowy, poprzez który będzie można skontaktować się z wybranym podmiotem. By zapewnić maksimum funkcjonalności serwis taki musi być na bieżąco aktualizowany. STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Ustanowienie sprawnego systemu przekazywania informacji i komunikacji wewnątrz klastra jest niezbędne. Wszyscy uczestnicy ale też firmy i podmioty nie uczestniczące bezpośrednio powinni być informowani o rozwoju inicjatywy, jej członkach, aktualnej działalności, a przede wszystkim osiągniętych efektach i sukcesach. Planowane działania z zakresu marketingu i PR wzmocnią zaangażowanie istniejących uczestników inicjatywy ale też zachęcają do wstąpienia nowe podmioty. Dlatego też działania z tego zakresu powinny być prowadzone stale. 44 Budowa przewagi konkurencyjnej branży ICT opiera się m.in. na skutecznym lobbing ich interesów, czyli reprezentację spraw branżowych na szczeblu lokalnym, krajowym i międzynarodowym. Tego typu działania są najefektywniejsze gdy łączą się z budową systemu informacji o zmianach w prawie ważnych dla przemysłu ICT, a także aktualnych pracach nad tworzeniem standardów. Stwarza tym samym możliwość reakcji i wpływania na kształt rozwiązań legislacyjnych w momencie ich tworzenia. Współpraca z otoczeniem oznacza także intensyfikację relacji z instytucjami wsparcia biznesu, czyli przede wszystkim rzetelną informację na temat proponowanych usług oraz dostosowanie zakresu oferty do wymogów i specyficznych potrzeb przedsiębiorstw branży w regionie. Działania promocyjne i komunikacyjne wymagają znacznych nakładów finansowych. Z tego względu planowane jest opracowanie i wdrożenie wspólnej strategii marketingowej dla klastra. Jest to zespół działań nastawionych na budowanie pozytywnego wizerunku klastra i jego uczestników z jednej strony oraz na wspieranie sprzedaży rynkowych produktów oferowanych w ramach klastra. Strategia określi mierzalne cele oraz ustali standardy, którymi należy się kierować przy podejmowaniu działań promocyjnych. W ramach strategii promocji klastra zostanie utworzona nowoczesna i funkcjonalna strona internetowa oraz zaplanowane działania informacyjne np. w postaci regularnych biuletynów informacyjnych. Zaplanowane zostaną także wydarzenia promocyjne w różnych lokalizacjach w Europie oraz udział w targach, konferencjach itp. Ważnym czynnikiem zwiększającym oddziaływanie medialne promocji będzie wykreowanie logo i hasła reklamowego regionu jako innowacyjnego ośrodka ICT. Jednym z elementów strategii będzie kreowanie i promocja markowych produktów i usług, stanowiących „wizytówkę” i jednoznacznie utożsamianych z regionem. W zakresie zarządzania produktami markowymi potrzebne jest podejmowanie dwóch grup działań: wzmacniania rangi i promocja produktów istniejących oraz kreowanie nowych. Korzyści z współpracy w ramach klastra w obszarze marketingu wiążą się przede wszystkim z szerszym dostępem do informacji niezbędnych dla dynamicznego rozwoju przedsiębiorstw. Wspólne prowadzenie badań marketingowych pozwala na znaczne obniżenie kosztów i czasu opracowania szczegółowych analiz dotyczących m.in. oczekiwań klientów oraz prognoz rozwoju rynku, branży i rynku pod kątem nisz, specjalizacji produkcji, a także rozwoju rynków zagranicznych. Dotyczy to także inicjowania opracowań o charakterze naukowym i popularnonaukowym dotyczących klastra i regionu, które można wykorzystać przy opracowywaniu i publikowaniu materiałów promocyjnych. Skuteczność tych działań zależy w dużym stopniu od współpracy między firmami ale też pomiędzy firmami a samorządem lokalnym i wypracowania spójnego przekazu, który będzie następnie promowany w mediach. Bardzo istotnym czynnikiem wpływającym na sprzedaż produktów i usług jest ich wizerunek medialny oraz zaufanie do profesjonalizmu branży. Działania będą obejmowałyby także rozwijanie współpracy z mediami regionalnymi i krajowymi w zakresie kreowania korzystnego wizerunku i promocji klastra, w tym przygotowywanie notatek i prowadzenie konferencji prasowych. 45 Często brakuje wiedzy społeczeństwa na temat technologii ICT i zrozumienia ich znaczenia. Może to prowadzić do powstania obaw związanych z możliwymi skutkami rozwoju i zastosowania tych technologii dla środowiska, zdrowia i bezpieczeństwa. Aby zapewnić ogólną akceptację społeczną i sprawne rozpowszechnienie zaawansowanych technologii, powinno się poprawić komunikację na temat technologii ICT, natomiast jakiekolwiek zastrzeżenia natury ekologicznej czy w kwestii bezpieczeństwa powinno się przewidywać i oceniać oraz odpowiadać na nie na wczesnym etapie. Przewidywane efekty działań w odniesieniu do celu 4: • • • • • • • • • • większa rozpoznawalność regionu jako lokalizacji dynamicznego i innowacyjnego klastra ICT wzrost inwestycji ICT w regionie (zwiększenie masy krytycznej) wzrost liczby uczestników klastra wejście na nowe rynki i poprawa wyników eksportowych firm dostęp do informacji branżowych w obszarze zainteresowania uczestników klastra zapewnienie efektywnej, wielostronnej komunikacji między firmami, instytucjami, władzami regionalnymi i innymi partnerami wzrost współpracy z globalnymi partnerami branży ICT rozpoznanie i pobudzanie potrzeb odbiorców branży ICT zwiększenie wpływu branży na działania władz i instytucji w obszarze zainteresowania firm zwiększanie świadomości społecznej na temat technologii ICT Okres realizacji: Powyższe działania komunikacyjne są niezbędne do uruchomienia współpracy w ramach klastra i będą realizowane w krótkim okresie. Działania promocyjne, mimo że zainicjowane szybko przyniosą efekty raczej w długim terminie. znacznych nakładów finansowych. Współpraca z samorządem lokalnym w zakresie promocji może nie tylko podnieść rangę i skuteczność promocji, ale pozwala także skorzystać z niektórych narzędzi finansowania promocji regionu. Działania związane z promocją na rynkach zagranicznych mogą liczyć na wsparcie instytucji i programów ogólnokrajowych, a także środki z funduszy europejskich przeznaczonych na wspierania internacjonalizacji i powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw. Niektóre działania np. wyjazdy na targi będą wymagały współfinansowania przedsiębiorstw. Działania lobbingowe i informacyjne nie wymagają znacznego zaangażowania finansowego. Największym zasobem koniecznym w czasie realizacji powyższych zadań jest poświęcenie czasu na spotkania, podczas których będą omawiane kluczowe kwestie rozwoju branży w regionie. Promocja wpływa na przyciąganie większej liczby klientów, dlatego też najbardziej zainteresowane współpracą w tym zakresie są przedsiębiorstwa. Nawiązywanie kontaktów na skalę międzynarodową będzie prowadzone w ramach inicjatywy klastrowej przez Koordynatora. Samorząd lokalny może aktywnie wspierać ich działania, szczególnie w zakresie promocji zasobów i kompetencji regionalnych. Zaangażowane podmioty: STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Potencjalne źródła finansowania: Działania promocyjne i komunikacyjne wymagają 46 Organizacja i struktura Nakreślony w niniejszym dokumencie plan działań wymaga zapewnienia odpowiednich warunków jego realizacji. Dla osiągnięcia wysokiej skuteczności i sprawności wdrażania konieczne jest zbudowanie efektywnego systemu współpracy, z określeniem kompetencji i odpowiedzialności partnerów. W polskim prawie gospodarczym nie ma ustawowo określonej, prawnej formy organizacyjnej klastra. Dla organizowania się w różnego rodzaju związki przedsiębiorcy mogą korzystać ze swobody zawierania umów wielostronnych, znanych polskiemu prawu. Biorąc pod uwagę istniejące uwarunkowania formalne, zakładane cele oraz możliwości współfinansowania, szczególnie z funduszy strukturalnych UE, drogą konsultacji z uczestnikami klastra wypracowano rozwiązanie w postaci zawiązania branżowego partnerstwa z udziałem firm i innych zainteresowanych instytucji. Te formę organizacyjną klastra charakteryzuje luźna struktura, łatwość nawiązania oraz współpraca w kierunku realizacji określonych projektów – podejście zadaniowe. Z kolei minusem tej formy prawnej jest brak osobowości prawnej oraz trudniejsze zarządzanie, szczególnie majątkiem. Przyjęte rozwiązanie pozwoliło na zachowanie dużego stopnia elastyczności, a otwarta i transparentna formuła organizacyjna klastra ICT sprzyja integracji i podejmowaniu dodatkowych działań w poszczególnych obszarach zainteresowań uczestników klastra. Klaster ma charakter otwarty, co oznacza, że przystąpić może do niego nowy członek, po wcześniejszym uzyskaniu akceptacji Rady Klastra. Uczestnikami Klastra mogą być podmioty prowadzące działalność gospodarczą (w jakiejkolwiek formie), a także instytucje nauki (m.in. szkoły, uczelnie wyższe), instytucje otoczenia biznesu, w tym różnego rodzaju instytuty, fundacje, stowarzyszenia, spółdzielnie, jednostki naukowobadawcze oraz jednostki badawczo-rozwojowe, organizacje pozarządowe i jednostki samorządu terytorialnego regionu Pomorza. W ramach klastra, uczestnicy są zachęcani do organizowania w sub-partnerstwa, które grupują kilku uczestników w celu zorganizowania konkretnego przedsięwzięcia (m.in. realizacji wspólnego projektu współfinansowanego funduszami WE, organizowanie szkolenia, wspólne zakupy dóbr/świadczenie usług, wspólna promocja itp.), każdorazowo na mocy umów szczegółowo określających zasady współpracy. Klaster, jako wspólne przedsięwzięcie, posiada władze w postaci Zgromadzenia uczestników w którego skład wchodzą przedstawiciele uczestników klastra. Zgromadzenie zatwierdza kierunki rozwoju, programy oraz strategię działania klastra, a także podejmuje decyzje w najważniejszych kwestiach dotyczących klastra. Zgromadzenie podejmuje decyzje w drodze uchwał w obecności co najmniej połowy aktualnej liczby uczestników klastra większością głosów. Przy podejmowaniu uchwał, każdy z uczestników klastra ma, co do zasady, jeden głos z zastrzeżeniem, że poszczególne grupy przedsiębiorstw (mikroprzedsiębiorstwa, małe średnie, duże i podmioty inne) 47 mają łącznie 20 proc. głosów. Wprowadzenie podziału na grupy ma za zadanie zachować równowagę przy głosowaniu i chroni klaster przed przewagą liczebną jakiejkolwiek z ww. grup. Pracami Klastra kieruje Rada Klastra, złożona z osób wybranych przez Zgromadzenie Uczestników. Rada Klastra jest organem stanowiącym i kontrolnym w wymiarze strategicznym, dotyczącym projektów związanych z funkcjonowaniem Klastra jako całości. Do zadań Rady należy m.in. określanie strategicznych kierunków działania Klastra, nadzór nad realizacją zadań zawartych w strategii, opiniowanie projektów za zgodność ze strategią klastra, przyjmowanie nowych członków, a także powoływanie grup roboczych do realizacji działań w obszarach szczególnego zainteresowania uczestników klastra. Powyższe organy funkcjonują na rzecz klastra jako platformy współpracy, usprawniając działanie i komunikowanie się firm zgromadzonych w strukturach klastra, nie posiadają pełnomocnictwa do zaciągania zobowiązań, są jedynie reprezentantami interesów wszystkich firm. STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Ze względu na wysoki stopień złożoności przewidywanego rozwoju uczestnicy klastra zdecydowali się powołać Administratora klastra, posiadającego nie tylko kompetencje, ale też silną pozycję i neutralność niezbędną dla sprawnego organizowania działań inicjatywy. W pierwszych fazach funkcjonowania inicjatywy rolę Administratora przyjmie na siebie Politechnika Gdańska. Rola administratora klastra będzie kontynuacją dotychczas podejmowanych przez Politechnikę działań. Projekty realizowane dotychczas obejmowały m.in. rozwój sieci współpracy pomiędzy sektorem badawczo-rozwojowym, przedsiębiorstwami i innymi podmiotami na poziomie regionalnym i lokalnym. Organizowane są m.in. spotkania, często w formie warsztatów, pozwalające uczestnikom na poznanie partnerów branżowych, uzyskanie informacji o możliwościach współpracy, poznanie dostępnych narzędzi oraz źródeł zwiększania innowacyjności. Ten etap pozwolił na podjęcie pierwszych działań oraz osiągnięcie pierwszych korzyści, które były zachętą dla następnych firm i instytucji do uczestnictwa w przedsięwzięciach w ramach klastra. Pozwoliły także na budowę zaufania między partnerami, które jest podstawą przyszłej owocnej współpracy. 48 Rys. Schemat organizacyjny struktury klastra ICT Jedną z kluczowych decyzji dla przyszłego rozwoju jest wybór Koordynatora klastra. Musi to być osoba zaangażowana, posiadająca wizję oraz przekonanie o zasadności rozwoju klastra i potencjale współpracy danej grupy. Powinna także doskonale orientować się w specyfice danej branży oraz rozumieć uwarunkowania funkcjonowania różnych grup interesu. Koordynator klastra będzie funkcjonował w strukturze Administratora, czyli Politechniki Gdańskiej, ale będzie odpowiedzialny za realizację strategii przede wszystkim wobec uczestników klastra. Inne gremia w strukturze Klastra to m.in. Rada honorowa i Grupy Zadaniowe. Rada honorowa składa się z osób zapraszanych przez Zgromadzenie uczestników spośród osób cieszących się zaufaniem społecznym lub osób pełniących funkcje publiczne istotne z punktu widzenia interesów Klastra, jego Strategii, Planów Działania oraz kierunków rozwoju. Zadaniem Rady honorowej jest wydawanie opinii w sprawach, w których Zgromadzenie Członków lub Rada Klastra przedstawi jej zapytanie. Członkowie Rady honorowej pełnią swoje funkcję nieodpłatnie, mając na uwadze interes Klastra oraz jego dobry wizerunek. Grupy zadaniowe powoływane i odwoływane są przez Radę Klastra, ze szczególnym określeniem składu osobowego, zadań, dla których dana Grupa jest powoływana oraz terminu wykonania tych zadań. Członkowie Grupy zadaniowej wybierani są spośród przedstawicieli Uczestników Klastra lub spoza ich kręgu. Istotnym czynnikiem budowy klastra jest włączenie do niego osób kluczowych dla rozwoju regionu czy rozpoznawalnych w regionie autorytetów w poszczególnych branżach. Na chwilę obecną (październik 2009) w inicjatywie uczestniczy około 50 podmiotów z branży, w tym najbardziej znaczące firmy z poszczególnych podsektorów oraz instytucje naukowe oraz samorządowe. Należy tutaj podkreślić rolę podmiotów działających w podregionach - zarówno firm, instytucji samorządowych jak i otoczenia biznesu. Ich zaangażowanie podnosi prestiż 49 podejmowanych działań, co pozwala przynajmniej w początkowej fazie rozwoju inicjatywy zmobilizować do uczestnictwa większą liczbę podmiotów. Ze względu na możliwość wystąpienia ryzyka związanego z nierównomiernym rozkładem korzyści pomiędzy uczestników klastra opracowane zostaną wzorcowe dokumenty zawierające rozwiązania prawne zapewniające sprawne działanie organów i zarządzanie mogącymi się pojawić konfliktami interesów. Platformy produktowo-technologiczne Unikalna w klastrze jest również planowana współpraca z samorządem regionu. Zgodnie z założeniami najważniejszych dokumentów strategicznych planuje się nawiązanie partnerstw publiczno-prywatnych, których celem będzie tworzenie nowoczesnych platform produktowotechnologicznych, które wdrażane będą w pierwszej kolejności w regionie. Wspólne działania uczestników klastra dotyczyć będą przede wszystkim projektów dużych, wymagających STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | W pomorskim klastrze ICT wypracowano unikalny w skali kraju system współpracy pomiędzy firmami sektora MŚP, które mogą łatwiej korzystać z publicznych źródeł finansowania, oraz opracowywać rozwiązania innowacyjne a dużymi, które mają większe możliwości wdrażania oraz większe możliwości inwestycyjne. Dzięki temu w małych innowacyjnych wyspecjalizowanych firmach regionu przy wsparciu z różnych źródeł finansowania (m.in. inwestycje dużych firm) rozwijane będą nowoczesne technologie, które następnie będą wdrażane, dystrybuowane i serwisowane przez większe firmy. Stałym dostarczaniem innowacyjnych technologii będą zajmowały się zespoły badawcze pracujące w jednostkach naukowych i jednostkach badawczorozwojowych. 50 współdziałania wielu firm i instytucji np. opracowanie wysoce zaawansowanego produktu/usługi, który docelowo będzie sprzedawany na rynku globalnym. Tematem działania są duże innowacyjne projekty, które tworzą przełomowe zmiany w dziedzinie ICT. Celem takiego projektu może być zaawansowany system ICT, a klientem samorząd regionalny lub lokalny region lub duża firma. Projekty duże mają ”zmieniać obraz regionu” i poprawiać życie jego mieszkańców. Ze względu na innowacyjność, projekt będzie mógł pozyskać znaczne dofinansowanie z projektów celowych lub funduszy UE. Dzięki dofinansowaniu kosztów rozwoju, docelowy produkt będzie mógł być sprzedany pierwszemu klientowi bardzo tanio. Region jako pierwszy klient może dać produktowi znakomite referencje, które pozwolą sprzedawać produkt innym klientom, a dzięki wcześniejszemu dofinansowaniu rozwoju, firmy będą mogły łatwo konkurować z podobnymi produktami w UE. Dzięki takim działaniom Pomorze ma szansę stać się jednym z najbardziej innowacyjnych regionów w kraju i w Europie. Będą w nim wdrożone najnowsze technologie ICT – np. systemy inteligentnych kart miejskich i usług z nimi związanych, bezprzewodowe systemy komunikacji, inteligentne kioski multimedialne, nowoczesne systemy monitoringu miejskiego, systemy informatyczne typu e-zdrowie, e-administracja, systemy poprawiające bezpieczeństwo na drogach, systemy zwiększające oszczędność energii elektrycznej, przy czym wszystkie systemy będą udostępniane samorządowi za bardzo niską cenę (kilka razy mniejszą niż komercyjna). Dzięki takiemu systemowi oraz wsparciu regionu (referencje jako pierwszego klienta), a także intensywnemu korzystaniu ze wsparcia publicznego (m.in. projekty celowe) działające wspólnie firmy tworzące nowoczesne systemy ICT będą mogły szybko rozpocząć ekspansję i sprzedawać systemy na skalę globalną. Przykładami opracowywanych w klastrze platform technologicznych mogą być: ⋅ sieci sensorów bezprzewodowych - moduły bezprzewodowe do rozproszonych sieci zdalnego pomiaru i sterowania, ⋅ systemy identyfikacji radiowej RFID umożliwiające zdalne odczytanie informacji z odległości do kilkudziesięciu metrów ⋅ systemy oparte na radiu programowalnym (SDR - Software Defined Radio) - nowoczesny sposób tworzenia systemów bezprzewodowych, umożliwiający dowolną konfigurację i funkcjonalność całości Technologie te będą mogły być wykorzystane przez firmy branży ICT do tworzenia setek nowych usług i produktów. Niezależnie od wspólnych platform produktowych poszczególne firmy w klastrze planują podjąć wspólne i indywidualne projekty inwestycyjne i rozwojowe – spis planowanych projektów załączony jest do strategii. 51 Źródła finansowania Finansowanie zadań związanych ze strategią jest uzależnione od przyjętych celów. Oprócz samodzielnego współfinansowania działań integracyjnych i koordynacyjnych ze składek członkowskich, administrator klastra będzie zabiegać o wsparcie ze środków publicznych na realizację założonych działań. W ostatnich latach jest to tym bardziej naturalne, że pojawiły się nowe źródła finansowania na poziomie regionów, kraju, programów UE i międzynarodowych. Na lata 2007-2013 w ramach programów finansowanych z funduszy strukturalnych UE przewidziano finansowanie rozwoju inicjatyw klastrowych. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości uruchomiła działania w tym zakresie. Także Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego przewiduje finansowanie klastrów i niektórych podejmowanych przez nie działań. Dla projektów o skali ponadregionalnej finansowanie może pochodzić z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Istnieje również możliwość pozyskania środków 7. Programu Ramowego UE. Poszczególne działania tematyczne mogą być przedmiotem dofinansowania z innych programów operacyjnych na lata 2007-2013 (PO Kapitał Ludzki w zakresie szkoleń, PO Infrastruktura i Środowisko w zakresie inwestycji infrastrukturalnych). W kontekście prezentowanej strategii jako koszty funkcjonowania klastra brane są pod uwagę nakłady na działania koordynacyjne (składki zapewniające funkcjonowanie inicjatywy niezależnie od finansowania zewnętrznego), nakłady na zapewnienie współfinansowania w przypadku ubiegania się o projekty finansowane ze środków publicznych, a także nakłady na zapewnienie trwałości działań po wyczerpaniu finansowania ze środków publicznych. Takie podejście do szacowania kosztów zapewnia realizację podstawowych działań koordynacyjnych i integracyjnych na rzecz uczestników (racjonalne ułożenie współpracy zapewnia równoważenie nakładów w postaci wniesionych składek). Wysokość składki członkowskiej asygnowanej przez uczestników klastra będzie zróżnicowana w zależności od wielkości podmiotu. Dodatkowe dofinansowanie ze środków publicznych na poziomie 50-100% kosztów poszczególnych strategicznych projektów klastra pozwali na skokowe przyspieszenie rozwoju sektora i zwiększy pozytywne efekty dla branży i całego regionu, a także zwielokrotni efekty uczenia się poprzez wniesienie współpracy na wyższy poziom. Należy jednak podkreślić, ze inicjatywa klastrowa nie jest postrzegana przez uczestników klastra tylko jako instrument pozyskiwania dofinansowania ze środków publicznych. STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Oczywiście większość tych programów nie zapewnia pełnego finansowania. Uczestnicy klastra muszą więc być przygotowani na współfinansowanie projektów i selekcjonowanie podejmowanych działań. Konkurencja w zakresie pozyskiwania środków europejskich systematycznie wzrasta, podjęte zatem zostaną starania o zapewnienie zasobów ludzkich i organizacyjnych zapewniających skuteczny udział w konkursach. 52 Podsumowując, docelowym sposobem finansowania klastra jest jego finansowanie wewnętrzne, czyli wszelkie środki pochodzące albo od uczestników klastra, albo z działalności klastra. Dostępne formy dofinansowania ze środków publicznych mogą znacząco wesprzeć klaster, jednak taka forma uzyskiwania funduszy jest tymczasowa i ograniczona do zadań projektu, na który klaster otrzymuje dofinansowanie. Oznacza to, że wszelkie dotacje i dofinansowanie nie będą traktowane jako główne źródło finansowania działań klastra. Poniżej omówiono dostępne obecnie instrumenty ukierunkowane na wsparcie inicjatyw klastrowych – zarówno na szczeblu regionalnym, krajowymi jak i międzynarodowym. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka – Działanie 5.1 W ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka wdrażanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości środki dostępne w działaniu 5.1 „Wspieranie rozwoju powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym" skierowane są do koordynatorów powiązań kooperacyjnych (koordynatorów klastrów). Cechą charakterystyczną tego działania jest fakt, iż dofinansowania nie otrzymują poszczególni przedsiębiorcy zrzeszeni w ramach klastra, a ich koordynator. To on jako jednostka zarządzająca projektem odpowiada za jego prawidłowe zrealizowanie oraz rozliczenie. Poniżej zostały przedstawione przykładowe rodzaje projektów mogących uzyskać wsparcie: • zakup środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych związanych z nową inwestycją; • doradztwo z zakresu opracowania planów rozwoju i ekspansji powiązania; • udział w krajowych i międzynarodowych spotkaniach w celu wymiany doświadczeń; • zakup ogólnodostępnej infrastruktury badawczej; • infrastruktura sieci szerokopasmowych; • działania promocyjne powiązania w celu pozyskania nowych przedsiębiorstw do udziału w powiązaniu; • zarządzanie ogólnodostępnym zapleczem technicznym powiązania; • organizacja programów szkoleniowych, warsztatów i konferencji celem wspierania procesu dzielenia się wiedzą oraz tworzenia sieci powiązań między członkami powiązania. O środki w ramach działania 5.1 PO IG mogą ubiegać się koordynatorzy działający w formie: fundacji, stowarzyszenia zarejestrowanego, spółki akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jednostki badawczo-rozwojowej, organizacji przedsiębiorców, spełniający następujące warunki: • 53 przedmiotem działalności jest wykonywanie przedsięwzięć na rzecz przedsiębiorców oraz na rzecz współpracy przedsiębiorców z instytucjami otoczenia biznesu oraz organizacjami • badawczymi; • posiada siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; • nie działa dla zysku lub przeznaczają zysk na cele związane z zadaniami realizowanymi przez PARP; • posiada doświadczenie w zakresie zarządzania powiązaniem kooperacyjnym oraz świadczenia • usług na rzecz podmiotów funkcjonujących w ramach powiązania kooperacyjnego; • udokumentuje pełnienie roli koordynatora powiązania wnioskiem o wsparcie na rozwój powiązania kooperacyjnego; • ubiega się o wsparcie na rozwój jednego powiązania kooperacyjnego. kooperacyjnego objętego Maksymalna kwota dofinansowania w działaniu 5.1 PO IG została uzależniona od typu realizowanego projektu i przedstawiają się następująco: 20.000.000 złotych w części dotyczącej wydatków inwestycyjnych; 400.000 złotych w części dotyczącej wydatków na doradztwo; 1.000.000 złotych w części dotyczącej wydatków na szkolenia; • Wydatki inwestycyjne do 100% • Doradztwo od 50 do 100% • Szkolenia od 25 do 45 % Instytucją Wdrażającą jest Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego – Działanie 1.5.2 Kolejnym instrumentem, w ramach którego można pozyskać środki na rozwój klastrów, jest Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego, w ramach którego podstawowym potencjalnym źródłem wsparcia klastrów jest poddziałanie 1.5.2: „Wsparcie regionalnych procesów proinnowacyjnych”. Przykładowe typy kwalifikujących się projektów: • tworzenie i rozwijanie regionalnych sieci transferu wiedzy, w tym wsparcie funkcjonowania systemu zbierania, przetwarzania, upowszechniania i wymiany danych i informacji nt. innowacji STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Wysokość wsparcia udzielanego w ramach działania 5.1 PO IG waha się od 35%, aż do 100% kosztów kwalifikowanych: 54 • udział w istniejących lub tworzenie nowych regionalnych, krajowych i międzynarodowych sieci współpracy w obszarze innowacji pomiędzy firmami, organizacjami przedsiębiorców, instytucjami otoczenia biznesu, jednostkami naukowymi • wsparcie tworzenia i rozwoju powiązań kooperacyjnych między firmami, a także pomiędzy firmami i innymi instytucjami (np. B+R lub ze sfery edukacji), w tym klastrów o zasięgu lokalnym i regionalnym • usługi podnoszące gotowość inwestycyjną i kredytową firm oraz specjalistyczne doradztwo przy realizacji przedsięwzięć innowacyjnych • usługi doradcze i szkoleniowe dla podmiotów zarządzających parkami naukowotechnologicznymi, parkami przemysłowymi, inkubatorami przedsiębiorczości i innymi instytucjami o podobnym charakterze • wsparcie rozwoju przedsiębiorczości akademickiej Maksymalna wartość dofinansowania wynosi 75% kosztów kwalifikowanych. Maksymalna wartość projektu nie może przekroczyć 2 mln zł. Regionalny Program Wspierani a Klastrów dla Województwa Pomorskiego na lata 2009-2015 W województwie pomorskim jest aktualnie wdrażany Program Wspierania Klastrów, w ramach którego dokonana zostanie selekcja klastrów prowadząca do skoncentrowania wsparcia w tych obszarach gospodarki, gdzie może ono przynieść największą wartość dodaną. Program zakłada skoncentrowanie wsparcia na maksymalnie sześciu klastrach kluczowych cechujących się istotnym udziałem w gospodarce regionu, wysoką dynamiką lub potencjałem wzrostu i międzynarodową konkurencyjnością, tj. takich, które mogą stać się silnymi motorami rozwoju regionu. W postępowaniu o uzyskanie statusu klastra kluczowego wprowadzony został mechanizm konkurencyjny. Wybór klastrów kluczowych nastąpi w ramach konkursu zorganizowanego przez Samorząd Województwa Pomorskiego. Konkurs będzie otwarty dla wszystkich zainteresowanych podmiotów, Które zbudują partnerstwo oraz przygotują strategię rozwoju danego klastra. Konkurs na nadanie statusu klastra kluczowego poprzedzony będzie konkursem na projekty (wstępne) przygotowawcze, służące mobilizacji inicjatyw klastrowych oraz przygotowaniu odpowiednich analiz, strategii i planów działania. Status klastra kluczowego uprawnia do przyszłego korzystania ze wsparcia dla funkcjonowania i rozwoju inicjatywy klastrowej, które obejmuje w szczególności następujące korzyści: 55 • dofinansowanie działalności koordynatora inicjatywy klastrowej - działania na rzecz stymulowania współpracy pomiędzy podmiotami klastra oraz realizacji projektów o mniejszej skali • preferencje przy ubieganiu się o finansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego oraz Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (komponent regionalny) dla projektów zapisanych w strategii rozwoju (w zależności od działania) • wsparcie przy ubieganiu się o dofinansowanie projektów z innych źródeł publicznych – najważniejsze projekty zapisane w strategii rozwoju klastra kluczowego mogą otrzymać wsparcie Samorządu Województwa (np. w postaci listów rekomendacyjnych) Projekty te będą finansowane odrębnie z różnych działań w ramach różnych Programów Operacyjnych (RPO i PO KL). Projekty mogą być składane przez różne podmioty wchodzące w skład klastra, w tym uczelnie, instytucje otoczenia biznesu, poszczególne przedsiębiorstwa i koordynatora klastra lub ich konsorcja. Projekty służące rozwojowi danego klastra mogą dotyczyć różnych obszarów takich jak: budowa infrastruktury laboratoryjnej, realizacja projektów badawczo-rozwojowych, tworzenie systemów certyfikacji, promocja i umiędzynarodowienie, tworzenie nowych programów nauczania oraz szkolenia i doradztwo. Program wsparcia współpracy międzynarodowej klastrów w zakresie badań, rozwoju technologicznego lub innowacji. Program realizowany jest przez PARP w ramach międzynarodowego projektu INNET. W ramach Programu koordynatorom klastrów udzielona zostanie pomoc finansowa w formie bezzwrotnego wsparcia na realizację projektów dotyczących inicjowania, nawiązywania i rozwijania międzynarodowej współpracy/partnerstwa technologicznego, której ostatecznymi beneficjentami będą podmioty prowadzące działalność gospodarczą, w szczególności mikro, mali i średni przedsiębiorcy (MSP), funkcjonujące w ramach klastra. W ramach IE przewiduje się następujące obszary wsparcia współpracy międzynarodowej klastrów: • rozpowszechnianie informacji i promocja; • doradztwo; • tworzenie sieci międzynarodowych powiązań kooperacyjnych; • rekrutacja i wymiana specjalistów; • szkolenia i warsztaty; • opracowanie międzynarodowych projektów, prowadzących do przygotowania i złożenia wspólnych wniosków do programów międzynarodowych. STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | INNET i Innovati on Express 56 Wielkość wsparcia 1 projektu nie przekracza 600 tys. zł. Poziom dofinansowania może wynosić do 100% wydatków kwalifikowanych. Inne źródła Poza opisanymi powyżej możliwościami wspierania inicjatyw, uczestnicy klastrów mogą korzystać także z innych instrumentów adresowanych do przedsiębiorców i ukierunkowanych na promowanie transferu wiedzy oraz wsparcie inwestycji, związanych z rozwojem działalności innowacyjnej. Do instrumentów takich należą m.in.: Program Ramowy na rzecz Konkurencyjności i Innowacji (Competitiveness and Innovation Programme), który przewiduje wspieranie dostępu do finansowania mającego na celu rozpoczęcie i rozwój działalności małych i średnich przedsiębiorstw oraz wspieranie inwestycji w działalność innowacyjną; Pożyczka na innowacje, którą przedsiębiorcy sektora małych i średnich przedsiębiorstw przeznaczyć mogą m.in. na zakup i wdrożenie wyników prac badawczo-rozwojowych, licencji, zakup i montaż maszyn lub urządzeń, budowę lub modernizację budynków i instalacji oraz zakup usług doradczych (do 2 mln zł); Kredyt technologiczny, którego celem jest umożliwienie przedsiębiorcom zakupu nowej technologii oraz wdrożenie technologii objętej inwestycją(do 2 mln euro); Inicjatywa technologiczna – program wspierający przede wszystkim prowadzenie badań ukierunkowanych na wdrożenie wyników do praktyki gospodarczej oraz współpracę w tym zakresie przedsiębiorców ze środowiskiem naukowym. 57 Wdrażanie i monitorowanie strategii Za wdrożenie strategii rozwoju klastra odpowiedzialni są wszyscy uczestnicy inicjatywy klastrowej. Wynikające ze strategii działania stanowią realizację wizji rozwoju, a zarazem są podstawą dla uzyskania finansowego wsparcia ze środków krajowych i zagranicznych. Koordynator klastra ma za zadanie przede wszystkim koordynować działania operacyjne realizowane przez partnerów odpowiedzialnych za poszczególne kwestie, koncentrując uwagę na powiązaniu działań ze strategią rozwoju klastra oraz potrzebami poszczególnych uczestników inicjatywy. Podstawą działań będzie zasada partnerstwa, umożliwiająca przedstawicielom zarówno sfery biznesowej, naukowej jak i administracyjnej uczestnictwo w procesie wdrażania działań. Stworzenie mechanizmów współpracy wpłynie na koordynację, zintegrowanie działań oraz zwiększy efektywność gromadzenia i wykorzystania środków przeznaczonych na realizację działań. Program monitoringu powinien obejmować zarówno skutki podejmowanych działań jak i ogólnie rozwój klastra. W tym ostatnim przypadku należy wziąć pod uwagę różne aspekty jego rozwoju i starać się prześledzić, w jaki sposób każdy element zmienia się w czasie. Większość wskaźników które można zastosować koncentruje się na wynikach ekonomicznych klastra. Tego typu wskaźniki pokazują efekty, lecz nie dostarczają informacji na temat tego, co się zmienia w zakresie kluczowych czynników sukcesu klastra. Konkretne wskaźniki realizacji celów opracowywane i wdrażane będą w ramach poszczególnych projektów realizujących strategię rozwoju klastra, jednakże można wyróżnić kilka które będą wskazywać na pomyślną realizację działań (tabela). Wskaźnik Wybrany został koordynator klastra i uruchomił działania Przeprowadzono niezbędne analizy m.in. finansowania projektów Liczba uczestniczących partnerów Aktualnie Po 2 latach - TAK - TAK 40 60 STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Niezbędnym narzędziem oceny stopnia realizacji strategii rozwoju klastra powinien być stale prowadzony monitoring. Polega on na systematycznej obserwacji zmieniających się warunków wewnętrznych i zewnętrznych oraz działań realizowanych w związku z przyjętą strategią pod kątem zgodności z założeniami oraz z zasadami efektywnego i oszczędnego wydatkowania środków finansowych na cele rozwoju klastra. Wyniki okresowych przeglądów pozwolą na uzupełnianie i korygowanie planu realizacji o nowe zadania i projekty. Odpowiednie informacje w okresach rocznych powinny być dostarczone uczestnikom klastra przez podmioty odpowiedzialne za realizację zadań. 58 Zorganizowane spotkania i wydarzenia - 20 Stworzona platforma komunikacyjna - TAK Rozwinięta sieć współpracy w ramach potrójnej helisy - TAK 0 5 0 20 0 4 0 3 Rozpoczęte wspólne projekty (B+R, rozwój produktów i usług) - liczba Projekty firm powiązane z inicjatywą – liczba Konkurencyjność klastra/firm Internacjonalizacja(eksport /współpraca) – liczba projektów Strategiczne inwestycje w klastrze (BIZ)liczba inwestycji Oprócz wskaźników realizacji działań przewiduje się ocenę efektów procesu rozwoju klastra na poziomie: • • • Indywidualnych firm o Wzrost obrotów, zysku, efektywności, wartości dodanej Inicjatywy o Zwiększona interakcja i współpraca między firmami oraz firmami i instytucjami B+R o Zwiększony potencjał innowacyjny o Zwiększone zainteresowanie rynkiem zagranicznym o Zwiększona rozpoznawalność o Zwiększona konkurencyjność (benchmarking) Regionu o Nowe firmy o Zatrudnienie o Zwiększona atrakcyjność (BIZ, napływ wykwalifikowanych pracowników lub mniejszy odpływ) o Nowe produkty i usługi o Wyższa wartość dodana Istnieją trzy potencjalne źródła informacji, które będą wykorzystane do oceny rozwoju klastra: • • • Oficjalne dane statystyczne Zlecone badania ankietowe Jakościowe badania oparte na dyskusjach z uczestnikami klastra Każde z nich ma własne mocne i słabe strony. Zestawienie trzech różnych źródeł, o których mowa powyżej, dostarczy najpełniejszej informacji o rozwoju klastra i jego oddziaływania na konkurencyjność gospodarki regionu. 59 Komplementarność strategii z innymi programami Pomyślna realizacja strategii i rozwój klastra ICT w województwie pomorskim uwarunkowany jest spójnością podejmowanych działań z innymi programami rozwoju, zarówno europejskimi, krajowymi jak i regionalnymi. Rozwój i zwiększenie wykorzystania technologii informacyjnych w gospodarce, a także wsparcie rozwoju klastrów wskazywane jest także jako sposób na wzmocnienie potencjału sektora MSP w Narodowej Strategii Spójności10 (nazwa urzędowa: Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia) – dokumencie strategicznym określającym priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007–2013. Strategia rozwoju klastra ICT jest także zgodna ze Strategią Rozwoju Kraju 2007-201511, która zakłada znaczące podwyższenie konkurencyjności zarówno przedsiębiorstw, jak i regionów. W tym zakresie wsparcie klastrów może stać się podstawą do tworzenia warunków dla pobudzenia i wykorzystania wewnętrznych źródeł wzrostu oraz dla podnoszenia poziomu technologicznego regionu. Zgodnie ze strategią, działania powinny być nakierowane na stymulowanie zmian w strukturze produkcji przemysłowej oraz tworzenie sprawnych mechanizmów współpracy pomiędzy placówkami naukowo-badawczymi a podmiotami gospodarczymi. Wspierany jest 8 m.in. Komunikat Komisji Europejskiej: W kierunku światowej klasy klastrów w Unii Europejskiej COM(2008) 652 9 EU KLEMS Project, 2007 r. 10 Narodowa Strategia Spójności, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2007 11 Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015, Warszawa listopad 2006 r. STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | W wielu kluczowych dokumentach8 Komisja Europejska w sposób bezpośredni odnosi się do fenomenu klastrów jako jednego z kluczowych determinant potencjału gospodarczego we współczesnej gospodarce. Dokumenty te otwarcie zachęcają regiony do promowania silnych klastrów jako części strategii ich reform gospodarczych i zezwalają na ukierunkowanie środków wsparcia na rozwój klastrów. Strategiczne dokumenty Unii Europejskiej odnoszą się także do sektora ICT jako kluczowego przemysłu zapewniającego niezbędną infrastrukturę oraz narzędzia dla tworzenia i rozpowszechniania wiedzy oraz dzielenia się nią. Technologie ICT zwiększają innowacyjność wszystkich sektorów, a ich udział w ogólnym wzroście wydajności wynosi ponad 40%9. Propozycję wspierania klastrów, a także innowacji i zrównoważonego użytkowania zasobów oraz zapewnienie jak najlepszego wykorzystania technologii informacyjnokomunikacyjnych zawiera m.in. Europejski „Program Ramowy na rzecz Konkurencyjności i Innowacji 2007-2013”. 60 rozwój tych kierunków gospodarki, które w niedalekiej przyszłości będą stanowić o sile konkurencyjnej regionu i przyczynią się do powstania gospodarki opartej na wiedzy. Wsparcie dla rozwoju klastrów jest także zgodne z założeniami Krajowego Programu Reform na lata 2008-201112, który jest dokumentem przedstawiającym działania, jakie polski rząd zamierza podjąć w celu realizacji odnowionej Strategii Lizbońskiej. W dokumencie tym zakłada się stworzenie warunków i instrumentów ułatwiających wdrażanie nowych technologii oraz rozwój przedsiębiorstw na bazie innowacyjnych pomysłów. Jednym ze wskazywanych sposobów realizacji tego celu jest wspieranie powstawania i rozwoju innowacyjnych klastrów przemysłowych. Według dokumentu strategicznego „Kierunki zwiększania innowacyjności gospodarki na lata 2007-201313” sektor związany z technologiami informacyjnymi i telekomunikacyjnymi jest jednym z filarów gospodarki opartej na wiedzy. Jednym z kierunków zwiększania innowacyjności gospodarki jest upowszechnienie wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT). Niniejsza strategia jest spójna ze wspomnianym dokumentem strategicznym w szczególności w obszarze działań związanym ze wsparciem przedsiębiorców w korzystaniu z technologii informacyjno –komunikacyjnych oraz wsparciem wykorzystania ICT przez administrację państwową. Utworzenie klastra ICT stanowi wypełnienie jednego z celów określonych Programem Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-201314, a w szczególności osi priorytetowej dot. badań i rozwoju nowoczesnych technologii, osi priorytetowej dot. infrastruktury B+R oraz osi priorytetowej dot. dyfuzji innowacji. Klaster stanowić będzie instrument zwiększenia innowacyjności regionu pomorskiego poprzez zwiększenie współpracy firm branży ICT, jednostek badawczo-rozwojowych, uczelni wyższych, władz samorządowych oraz instytucji otoczenia biznesu. Zgodnie z założeniami „Strategii Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce do 2013 roku”15 rozwój społeczeństwa informacyjnego w Polsce wymaga skoordynowanych działań i harmonijnej współpracy sektora publicznego, prywatnego, ośrodków naukowo-badawczych oraz organizacji pozarządowych, a działania podejmowane w ramach wdrażania strategii powinny być koordynowane jako całościowy portfel inicjatyw i projektów, m.in. w ramach klastrów. Strategia jest spójna z założeniami w szczególności w zakresie szerszego wykorzystania nowych technologii w celu podniesienia efektywności, innowacyjności i konkurencyjności gospodarki oraz współpracy firm, m.in. poprzez uaktywnienie sektora naukowo-badawczego dla innowacyjności rozwiązań wykorzystywanych przez podmioty gospodarcze oraz zwiększenie zaangażowanie sektora publicznego i prywatnego w badania i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań w dziedzinie teleinformatyki. 12 Krajowy Program Reform na lata 2008-20011 został zaakceptowany przez Radę Ministrów 18 listopada 2008 13 Kierunki zwiększania innowacyjności gospodarki na lata 2007-2013, ministerstwo Gospodarki 2006 r. 14 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 2007r. 15 Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce do 2013 roku, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, 2008 r. 61 Celem „Strategii rozwoju nauki w Polsce do 2015 r. oraz perspektywicznej prognozy rozwoju do roku 2020”16 jest odpowiedź na zmiany zachodzące w otoczeniu prawnym, ekonomicznym i organizacyjnym funkcjonowania polskiej nauki. Najważniejsze działania, które zostały wskazane w strategii i są spójne z niniejszym dokumentem to m.in. wzrost oraz zwiększenie efektywności finansowania nauki, zmiany systemowe, organizacyjne i prawne umożliwiające efektywne realizowanie wyrazistej polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej oraz wspierające wzrost finansowania B+R ze źródeł pozabudżetowych, rozwijanie współpracy międzynarodowej, w szczególności w ramach UE. • • • • • • • • • 16 uruchomienie sprawnych systemów informacji gospodarczej, prawnej i technicznej oraz systemu kształcenia kadr i doradztwa, w tym także proinnowacyjnego lepsze ukierunkowanie działań podmiotów funkcjonujących w ramach klastrów, a tym samym do usprawnienia mechanizmów transferu wiedzy i technologii w regionie podniesienie innowacyjności i konkurencyjności sektora ICT, a tym samym generowanej przez niego wartości dodanej tworzenie lepszych warunków dla współpracy środowiska naukowo-akademickiego z administracją publiczną i środowiskiem gospodarczym; podniesienie poziomu kształcenia w instytucjach edukacyjnych poprzez dostosowanie zakresu i form kształcenia do potrzeb klastra ICT wspieranie tworzenia struktur, mechanizmów i działań umożliwiających rozwój i upowszechnianie gospodarki elektronicznej oraz społeczeństwa informacyjnego; usprawnianie obsługi mieszkańców regionu i przedsiębiorców, w tym m.in. poprzez efektywne wykorzystywanie technologii informacyjnych (e-administracja); wsparcie funkcjonowania i rozwoju zintegrowanych systemów informacyjnych w obszarach: administracji publicznej, edukacji, rynku pracy, kultury, zdrowia, pomocy społecznej. tworzenie i wspieranie międzyregionalnych sieci współpracy i wymiany informacji, w tym m.in. na pogłębianiu współpracy organizacji gospodarczych i społecznych; Strategia rozwoju nauki w Polsce do 2015 r. oraz perspektywicznej prognozy rozwoju do roku 2020, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, 2007r. 17 Strategia Rzowoju Województwa Pomorskiego przyjęta w zaktualizowanej wersji przez Zarząd Województwa Pomorskiego w lipcu 2005 roku. STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Realizacja niniejszej strategii i rozwój klastra ICT będzie służyć osiąganiu priorytetów i celów strategicznych Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego17. Wskazują one na potrzebę tworzenia warunków organizacyjnych, administracyjnych, prawnych i finansowych dla powstawania skupisk współpracujących przedsiębiorstw, w tym grup branżowych i klastrów. Strategia wskazuje branżę informatyczno-telekomunikacyjną i elektroniczną za jedną z najważniejszych i najszybciej rozwijających się sektorów gospodarki Pomorza. Działania klastra ICT są spójne z zapisami kierunków działań w ramach Priorytetu I SRW– Konkurencyjność i wpłyną m.in. na : 62 Według Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Pomorskiego18 w regionie funkcjonują branże innowacyjne, które są znaczące i które mogą stać się podstawą rozwoju gospodarczego województwa w przyszłości - należą do nich elektronika, informatyka i telekomunikacja. Potencjał naukowy regionu w tych dziedzinach powinien być podstawą do rozwijania nowych technologii, innowacyjnych produktów oraz wspierania młodych naukowców. Realizacja strategii rozwoju klastra ICT wpisuje się w cele, priorytety i działania Regionalnej Strategii Innowacji w szczególności w zakresie zwiększanie zdolności firm do wprowadzania innowacji oraz wzrostu wykorzystania i rozwoju potencjału B+R. Strategia rozwoju branży ICT jest spójna z tym dokumentem strategicznym i spełnia jego zalecenia szczególnie w obszarze: • • • • • • • • Budowa współpracy firm w grupach branżowych dla opracowywania branżowych strategii innowacji: informatyka, elektronika, telekomunikacja Wspólne inwestycje firm w innowacje, tworzenie innowacyjnych produktów i wspólnych platform produktowo-technologicznych Rozwój oraz wzrost komercyjnej aktywności publicznych podmiotów B+R Kształtowanie innowacyjnych postaw i umiejętności w edukacji na poziomie wyższym Uczestnictwo w projektach międzynarodowych Rozwój badań multidyscyplinarnych Wspólne inwestycje w rozwój regionalnej bazy laboratoryjnej i aparaturowej Wsparcie wspólnych działań przedsiębiorców o charakterze sieciowym i sektora nauki, ukierunkowanych na realizację przedsięwzięć innowacyjnych. Jednym z celów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2007201319 jest podniesienie konkurencyjności i innowacyjności gospodarki oraz wzrost kompetencji mieszkańców. W dokumencie tym podkreśla się strategiczne znaczenie wspierania rozwoju branż opartych na wiedzy (innowacyjnych), w tym także usług o wysokiej wartości dodanej m.in. w dziedzinie ICT. Strategia rozwoju klastra jest spójna z postulowaną w dokumencie poprawą konkurencyjności i innowacyjności MŚP. Sektor MŚP w województwie będzie wsparty m.in. poprzez lepszy dostęp do wyspecjalizowanych usług doradczych. Usługi te będą organizowane w sposób systemowy i przejrzysty, odpowiadając na realne zapotrzebowanie przedsiębiorstw. Istotnym elementem poprawy innowacyjności gospodarki będzie rozwijana sieć innowacji, obejmująca instytucje zajmujące się generowaniem i skutecznym transferem rozwiązań innowacyjnych ze sfery badawczo-rozwojowej do sfery gospodarczej. Ważna z punktu widzenia efektywności sfery otoczenia przedsiębiorstw będzie także promocja gospodarcza branży ICT, która z jednej strony służyć będzie przyciągnięciu zewnętrznych firm (inwestorów), a z drugiej ułatwiać będzie nawiązywanie pomorskim firmom międzynarodowych kontaktów gospodarczych. Podnoszenie jakości kapitału ludzkiego wskazywane w RPOWP będzie realizowane poprzez podnoszenie potencjału uczelni w zakresie jakości kształcenia i dostosowania jego kierunków do 18 Regionalna Strategia Innowacji Województwa Pomorskiego, Zarząd Województwa Pomorskiego, 2004r. Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013, Zarząd Województwa Pomorskiego2007 r. 19 63 realnych potrzeb rynku pracy w warunkach dynamicznych zmian gospodarczych. Wiąże się to zarówno z tworzeniem nowoczesnej i elastycznej oferty edukacyjnej na poziomie studiów wyższych, jak również z realizacją potrzeb dotyczących rozwoju różnorodnych (w tym specjalistycznych), atrakcyjnych i dostępnych usług w zakresie kształcenia ustawicznego. Poprawa dostępu do wiedzy i informacji nastąpi dzięki tworzeniu lepszych warunków infrastrukturalnych dla upowszechniania technologii informacyjnych i komunikacyjnych, a także dzięki rozwoju usług elektronicznych dla ludności i biznesu. Dokumenty strategiczne na poziomie lokalnym m.in. Strategia Rozwoju Miasta Gdańska do roku 201520, również wskazują na konieczność wykorzystania szansy rozwojowej jaką jest intensyfikacja współpracy w klastrach zaawansowanych technologii. W zakresie rozwoju lokalnego strategia rozwoju klastra ICT jest spójna z dokumentami strategicznymi w szczególności w zakresie wspierania rozwoju małych i średnich firm oraz wspierania innowacyjności gospodarki. 20 STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Analiza ważniejszych programów rozwoju na wszystkich szczeblach oraz konsultacje z reprezentantami sektora publicznego w regionie dowodzą, że strategia rozwoju klastra ICT wpisuje się w założenia polityki gospodarczej i innowacyjnej regionu, w szczególności w zakresie pobudzania przedsiębiorczości, kształtowania kultury współpracy w regionie oraz szerszego wykorzystania potencjału innowacyjnego. Strategia Rozwoju Miasta Gdańska do roku 2015, Urząd Miasta Gdańska, 2005 r. 64 Literatura 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 65 A. Colecchia, P. Schreyer, The Contribution of Information and Communication Technologies to Economic Growth in nine OECD countries, Paryż 2002 COM(2005)229 Komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-społecznego oraz Komitetu Regionów „i2010 – Europejskie społeczeństwo informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia” COM(2008) 652 Komunikat Komisji Europejskiej: W kierunku światowej klasy klastrów w Unii Europejskiej EU KLEMS Project Report, 2007 r. Kierunki zwiększania innowacyjności gospodarki na lata 2007-2013, Ministerstwo Gospodarki 2006 r. Krajowy Program Reform na lata 2008-20011 został zaakceptowany przez Radę Ministrów 18 listopada 2008 Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015, Warszawa listopad 2006 r. Narodowa Strategia Spójności, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2007 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 2007r. Raport Information Society Technologies Advisory Group, Bruksela 2009 Regionalna Strategia Innowacji Województwa Pomorskiego, Zarząd Województwa Pomorskiego, 2004r. Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013, Zarząd Województwa Pomorskiego2007 r. Strategia Rozwoju Miasta Gdańska do roku 2015, Urząd Miasta Gdańska, 2005 r. Strategia rozwoju nauki w Polsce do 2015 r. oraz perspektywicznej prognozy rozwoju do roku 2020, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, 2007r. Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce do 2013 roku, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, 2008 r. Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego przyjęta w zaktualizowanej wersji przez Zarząd Województwa Pomorskiego w lipcu 2005 roku. W. Bieńkowski, J. Bossak, Międzynarodowa zdolność konkurencyjna kraju i przedsiębiorstw. Wyzwania dla Polski na progu XXI wieku, Warszawa 2004 Wennberg, K. & Lindqvist, G. “How do entrepreneurs in clusters contribute to economic growth?” SSE/EFI Working Paper Series in Business Administration, No 2008:3, Stockholm: Stockholm School of Economics. Załącznik do Strategii Rozwoju Klastra ICT Pomysły na projekty wstępnie zdefiniowane do realizacji przez uczestników klastra Status klastra kluczowego uprawnia do przyszłego korzystania ze wsparcia dla funkcjonowania i rozwoju inicjatywy klastrowej, które obejmuje w szczególności preferencje przy ubieganiu się o finansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego oraz Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (komponent regionalny) dla projektów zgodnych ze Strategią Rozwoju klastra. Projekty te będą finansowane odrębnie z różnych działań w ramach różnych programów Operacyjnych). Projekty mogą być składane przez różne podmioty wchodzące w skład klastra, w tym uczelnie, instytucje otoczenia biznesu, poszczególne przedsiębiorstwa i koordynatora klastra lub ich konsorcja. Aby zapewnić prawidłowy przebieg korzystania z dodatkowych preferencji przez uczestników klastra wprowadzona została procedura akredytacyjna, w ramach której potwierdzona zostanie zgodność danego projektu ze strategią rozwoju klastra. Pomysły na projekty podzielone są w zgodzie z celami rozwoju Klastra ICT. Projekty zgodne z celem 1 Strategii: Ułatwianie dostępu do nowej wiedzy i stymulowanie innowacji Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Rozwój platformy współpracy pomiędzy firmami a jednostkami B+R na rzecz rozwoju innowacyjności • Rozwój know-how • Transfer wiedzy do firm (ze sfery nauki) • Współpraca z przemysłu z nauką (B+R) • Miejsce spotkań pracownicy sfery nauki – pracownicy firm POKL 8.2.1. (100% dofinansowanie) Administrator klastra (PG) w konsorcjum z firmami klastra STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Tytuł 66 Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Opis Wspólna infrastruktura • Pomieszczenia, • Sprzęt laboratoryjny • Oprogramowanie specjalistyczne, • Specjalistyczne narzędzia POIG 5.1 (dofinansowanie 100%), RPO 1.5.1 (dofinansowanie 75%) Administrator klastra (PG) Rozwój firm spin-off • • Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące o Nabór 15 studentów informatyki i 15 studentów ekonomii i łączenie ich w grupy dwuosobowe (zadaniem par informatyk-ekonomista jest stworzenie ciekawych rozwiązań do komercjalizacji) o Pokrycie kosztów wyżywienia + 1000zł kieszonkowego o Po takim wakacyjnym okresie praktyk firma zawsze ma kilka ciekawych rozwiązań, które komercjalizuje Kształcenie przedsiębiorczości wśród studentów, nastawienie na Ventures Capital Administrator klastra (PG) Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Badania podstawowe Rozwijanie narzędzi wspomagających tworzenie oprogramowania. RPO i POKL. Tytuł Opis Utworzenie Infrastruktury Sprzętowej Utworzenie i zarządzanie centrum komputerowym, współdzielonym przez rożne podmioty klastra. RPO i POKL. Proponowane źródło 67 Przykład projektu: PG, Thomson Reuters, inne Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące zainteresowani członkowie klastra System zarządzania produkcją małoseryjną z wykorzystaniem kodów kreskowych Zadaniem systemu będzie przechowywanie informacji o cyklu produkcyjnym. System będzie przechowywał informacje na jakim etapie wytwarzania jest dany element oraz w jakim gnieździe produkcyjnym. Dzięki czemu będzie można szacować czas zrealizowania partii oraz szacować koszty wytworzenia. Projekt celowy? - projekt jest na wczesnym stadium - jego realizacja nie jest jeszcze pewna Smartmedia + Radmor (propozycja SmartMedia) Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące System – inwentaryzacja linii produkcyjnej System ma na celu zarządzanie liniami produkcyjnymi i wszystkimi ich elementami. Projekt celowy? - projekt jest na wczesnym stadium - jego realizacja nie jest jeszcze pewna Tytuł Opis Rozwój technologii radia softwarowego. Software Defined Radio (SDR) Urządzenie nadawczo-odbiorcze w tym przede wszystkim radiostacje wojskowe budowane w technologii SDR to przyszłość radiokomunikacji. Radmor aktywnie uczestniczy w pracach związanych z opracowaniem platformy sprzętowej oraz oprogramowania związanego z tą technologią. W przyszłości zajdzie potrzeba tworzenia różnych aplikacji tak dla urządzeń jak i systemu. Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Opis SmartMedia + Jabil Circuit Poland sp. z o.o./Flextronics International Polska Sp. z o.o. (propozycja SmartMedia) Konsorcjum (propozycja Radmor) Rozwój infrastruktury badawczej i pomiarowej Dla powodzenia badań przemysłowych konieczne jest posiadanie odpowiedniego zaplecza pomiarowego w tym laboratoriów pomiarowych zdolnych do wykonywania STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | finansowania Podmioty realizujące 68 pomiarów elektrycznych i środowiskowych, kompatybilności elektromagnetycznej itd. Laboratorium takie mogłoby świadczyć usługi na rzecz form – członków klastra zajmującego się konstruowaniem urządzeń elektronicznych. Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 69 Radmor Tytuł Opis Budowa testowego operatora komórkowego „Innova Mobile” cel: wybudowanie zespołu firm specjalizujących się w różnych aspektach technologii mobilny w/wokół klastra ICT Innova oraz warunków do budowania, opracowywania oraz testowania nowych rozwiązań w oparciu o wspólną infrastrukturę „operatora komórkowego testowego” oraz „data center dla technologii mobilnych” Technologie wykorzystywane/ testowane przez testowego operatora komórkowego (licencjonowane oraz nielicencjonowane) : LTE/4G, WiMax, 3G, GSM, DVB, Inne radiowe (np. wojskowe), WiFi, BlueTooth, NFC/Felica, ZigBee, Ultrawideband Korzyści, które przyniesie stworzenie w ramach klastra testowego operatora komórkowego: Skonsolidowanie firm klastra wokół operatora jako miejsca pozyskiwania wiedzy i testowania nowych rozwiązań Stworzenie nowych możliwości rozwoju badań technicznych w rozwiązaniach mobilnych Budowa partnerstw technologicznych z innymi ośrodkami na świecie Centrum wymiany wiedzy firm Klastra w technologiach mobilnych Budowanie wiedzy eksperckiej o technologiach mobilnych wokół sieci komórkowych Budowanie partnerstw z producentami sprzętu GSM Budowanie partnerstw technologicznych z operatorami Budowanie potencjalnych partnerstw z firmami ze świata poszukującymi efektywnych metod testowania rozwiązań mobilnych Możliwość utworzenia ośrodka testów i szkoleń najnowszych technologii mobilnych 3G, LTE, WiMax Nowe tworzone miejsca pracy w regionie pomorskim Proponowane źródło finansowania – m.in. Regionalny Program Operacyjny (1.1.2. Małe i średnie przedsiębiorstwa, 1.2. Rozwiązania innowacyjne w MSP, 1.5.1. Infrastruktura dla rozwoju firm innowacyjnych, 1.5.2. Wsparcie regionalnych procesów proinnowacyjnych, 1.6. Promocja gospodarcza regionu, 2.1. Infrastruktura edukacyjna i naukowo-badawcza), POIG Podmioty realizujące Wszystkie firmy zrzeszone w klastrze zainteresowane lub powiązane z technologiami mobilnymi, WiComm Transfer, PG (propozycja FancyFon) Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i Udostępniania Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych Projekt ma duże znaczenie dla realizacji celów PO IG w obszarze ochrony zdrowia. W wyniku projektu planowane jest: • udostępnienie zoz wymiany elektronicznych dokumentów medycznych, • zapewnienie obywatelom i przedsiębiorcom dostępu on-line do historii zrealizowanych świadczeń zdrowotnych i dokumentów medycznych, • integracja i wymiana danych z europejskimi platformami elektronicznymi, • autoryzacja świadczeń zdrowotnych, umożliwienie analizy przepływów finansowych i statystycznych w sektorze ochrony zdrowia, • informowanie płatników świadczeń o zrealizowanych przez pacjentów zdarzeniach medycznych, • gospodarowanie lekami i inne. Zadanie figuruje także w Planie Informatyzacji Państwa na lata 2007-2013 pod nr. 11. POIG 7 - 1 Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. pl.ID - Polska ID karta Projekt zakłada udostępnienie e-usługi dla obywateli związanej z uwierzytelnianiem elektronicznym (e-podpis urzędowy) na potrzeby kontaktów z administracją publiczną. W ramach projektu planowana jest integracja referencyjnych baz danych administracji publicznej. Projekt jest kontynuacją projektu PESEL2 realizowanego w ramach SPO-WKP. Zadanie figuruje w Planie Informatyzacji Państwa na lata 2007-2013 pod nr. 4. POIG 7 - 2 Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł Platforma Lokalizacyjno- Informacyjna z Centralną Bazą Danych (PLI CBD) Opis W ramach projektu zostanie utworzona baza danych, zawierająca dane informacyjne i lokalizacyjne na potrzeby obsługi zgłoszeń na numer alarmowy 112. Przedsięwzięcie STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Tytuł 70 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł Informatyzacja wydziałów ksiąg wieczystych Opis Projekt dotyczy informatyzacji rejestrów sądowych poprzez wdrożenie systemu informatycznego Nowej Księgi Wieczystej i zastąpienie dotychczasowych rejestrów papierowych. Realizacja projektu zapewni sprawną obsługę obywateli w zakresie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych. POIG 7 - 4 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 71 jest komplementarne z projektem Budowa i wyposażenie Centrów Powiadamiania Ratunkowego, realizowanym przez MSWiA, a także projektem Urzędu Komunikacji Elektronicznej -Platforma Lokalizacyjno-Informacyjna z Centralną Bazą Danych (PLICBD). POIG 7 - 3 Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł ePUAP 2 Opis Projekt dotyczy budowy systemu informatycznego stanowiącego podstawę do udostępniania usług elektronicznych przez administrację publiczną. System będzie pełnił funkcję "koordynującą", zapewni możliwość udostępniania usług publicznych przez małe jednostki administracji (np. samorządy) poprzez wykorzystanie gotowych formularzy. Projekt będzie udostępniać swoje usługi zarówno przedsiębiorcom, jak i obywatelom. System będzie w pełni transakcyjny, zapewniając wielostronną komunikację i przepływ informacji. Projekt figuruje w Planie Informatyzacji Państwa na lata 2007 - 2013 pod nr. 2. Projekt stanowi kontynuację projektu Budowa elektronicznej platformy usług administracji publicznej e-PUAP realizowanego w ramach SPO WKP. Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące POIG 7 - 5 Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł Budowa systemu usług elektronicznych MS, w tym uruchomienie usług dla przedsiębiorców i osób fizycznych, poprzez dostęp elektroniczny do wydziałów Krajowego Rejestru Sądowego, Krajowego Rejestru Karnego, Biura Monitora Sądowego i Gospodarczego Opis Projekt dotyczy budowy systemu usług elektronicznych Ministerstwa Sprawiedliwości. Zakres rzeczowy projektu obejmuje m.in. udostępnienie na portalu internetowym usług związanych z dostępem do Ksiąg Wieczystych, Krajowego Rejestru Karnego, Biura Monitora Sądowego i Gospodarczego. Projekt o duŜym znaczeniu dla przedsiębiorców. Zadanie figuruje w Planie Informatyzacji Państwa na lata 2007 - 2013 pod nr. 6. POIG 7 - 6 Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł e-Deklaracje2 Opis Projekt dotyczy rozwijania usług on-line służących ułatwieniu realizacji obowiązków podatkowych przez obywateli. W ramach projektu planowane jest uruchomienie usług wymiany informacji drogą elektroniczną z uprawnionymi instytucjami. Projekt przyczyni się do usprawnienia prowadzenia spraw podatkowych. Projekt jest kontynuacją finansowanego ze środków SPO-WKP projektu e-Deklaracje. Zadanie figuruje w Planie Informatyzacji Państwa na lata 2007 - 2013 jako projekt sektorowy pod nr. 2 i 3. POIG 7 - 7 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł e-Podatki Opis Projekt o dużym znaczeniu dla realizacji celów PO IG, dotyczy usług publicznych w zakresie obciążeń podatkowych. Projekt ma wzmocnić efektywność działania administracji skarbowej (egzekucja administracyjna, kontrola podatkowa). Dla podatnika planowane jest udostępnienie usług pozwalających na komunikację z administracją podatkową, zapewnienie bieżącej informacji nt. spraw i rozliczeń. Zadanie figuruje w Planie Informatyzacji Państwa na lata 2007 - 2013 jako projekt sektorowy pod nr. 15. POIG 7 - 8 Proponowane źródło STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 72 finansowania Podmioty realizujące Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej Opis Projekt usprawni podejmowanie i rejestrację działalności gospodarczej w Polsce. Zapewni także dostęp do informacji o zarejestrowanych przedsiębiorcach. Dotyczy likwidacji gminnych ewidencji działalności gospodarczej na rzecz centralnego systemu informatycznego. Zadanie figuruje w Planie Informatyzacji Państwa na lata 2007 - 2013 jako projekt sektorowy pod nr. 22. POIG 7 - 9 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł e-Rejestracja Opis Projekt istotny dla informatyzacji procesów podatkowych w Polsce, zarówno dla społeczeństwa, jak i przedsiębiorców. W wyniku projektu zostanie uruchomiona urzędom skarbowym usługa rejestracji w Centralnym Rejestrze Krajowej Ewidencji Podatników, ujednolicająca dane rejestracyjne. System będzie zapewniał obsługę zgłoszeń przedsiębiorców w zakresie rejestru podatników, automatyzował proces rejestracji podmiotów i realizacji ich obowiązków podatkowych, skracał czas weryfikacji w KEP, umożliwiał potwierdzenie numeru NIP. POIG 7 - 10 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 73 Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł Geoportal 2 Opis Projekt dotyczy kontynuacji rozbudowy systemu Geoportal, utworzonego w ramach SPO-WKP. Projekt będzie realizował ideę powszechnego dostępu i stosowania informacji przestrzennej na terenie Polski (elektroniczne archiwum państwowe zasobu geodezyjnego i kartograficznego: bazy danych i mapy). Realizowane będą Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł Platforma udostępniania on-line przedsiębiorcom usług i zasobów cyfrowych rejestrów medycznych Opis Projekt dotyczy budowy platformy zapewniającej wymianę informacji pomiędzy: zakładami opieki zdrowotnej, praktykami lekarskimi i pielęgniarskimi, aptekami, państwowymi placówkami świadczącymi usługi medyczne a podmiotami prowadzącymi rejestry medyczne (wpis do rejestru medycznego podmiotu działającego w ochronie zdrowia, aktualizacja danych rejestrowych, pobieranie zaświadczeń i wypisów). Zadanie figuruje w Planie Informatyzacji Państwa na lata 2007 - 2013 jako projekt sektorowy pod nr. 10. POIG 7 - 12 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł Platforma Usług Elektronicznych dla klientów ZUS (PUE) Opis Projekt dotyczy systemu informatycznego w obszarze zabezpieczenia społecznego, budowy nowego portalu informacyjnego umożliwiającego m.in. składanie wniosków, dokumentów, zapytań przez Internet. Ponadto planowane jest uruchomienie Centrum Informacji Telefonicznej. Efektem realizacji projektu będzie uruchomienie usługi zapewniającej dostęp do danych zapisanych na indywidualnych kontach w ZUS osobom ubezpieczonym, płatnikom składek, osobom pobierającym świadczenia, lekarzom, etc. POIG 7 - 13 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące usługi wyszukiwania zbiorów danych przestrzennych, ich przeglądania, pobierania, etc. W wyniku projektu powstanie repozytorium cyfrowej informacji katastralnej i geograficznej (geoprzestrzennej) o charakterze portalowym. POIG 7 - 11 74 Tytuł Program e-Cło Opis Projekt dotyczy budowy systemu informatycznego pozwalającego na elektroniczną wymianę dokumentów celnych między urzędem celnym a zgłaszającymi w różnych krajach UE. Planowane jest stworzenie centralnej odprawy celnej (m.in. import/eksport z UE), wprowadzenie elektronicznego nadzoru nad towarami, które podlegają nadzorowi celnemu na obszarze UE. Realizacja projektu jest konsekwencją przepisów wspólnotowych dążących do zapewnienia interoperacyjności pomiędzy urzędami celnymi na obszarze UE, a także urzędami celnymi i instytucjami prowadzącymi obrót towarowy z zagranicą. Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące POIG 7 - 14 Tytuł System Informacyjny Statystyki Publicznej (SISP) Opis Projekt dotyczy przebudowy systemu informatycznego Głównego Urzędu Statystycznego w zakresie prowadzonych klasyfikacji i nomenklatur, rejestru podziału terytorialnego kraju TERYT, rejestru podmiotów gospodarki narodowej REGON. Projekt istotny dla badań i opisu procesów gospodarczych i społecznych na terytorium RP, określania właściwości miejscowej organów administracji publicznej, udostępniania wyników badań statystycznych na terenie UE (odpowiednie kanały komunikacyjne dla jednostek krajowych i wspólnotowych). W wyniku realizacji projektu obowiązki sprawozdawcze podmiotów zostaną zastąpione z formy tradycyjnej na rzecz komunikacji elektronicznej. Zadanie figuruje w Planie Informatyzacji Państwa na lata 2007 - 2013 jako projekt sektorowy pod nr. 20. POIG 7 - 15 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 75 Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł Konsolidacja i centralizacja systemów celnych i podatkowych Opis Projekt dotyczy przeprowadzenia złożonego procesu konsolidacji i centralizacji systemów celnych i podatkowych, funkcjonujących obecnie w modelu rozproszonym. Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł Emp@tia – platforma komunikacyjna obszaru zabezpieczenia społecznego Opis Projekt stanowi kontynuację prac dotyczących informatycznych systemów zabezpieczenia społecznego, specyficznych dla zakresu obowiązków i odpowiedzialności MPiPS. Projekt dotyczy budowy systemu informatycznego w zakresie pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych, funduszu alimentacyjnego oraz obsługi osób niepełnosprawnych (w tym monitoring orzekania o niepełnosprawności). Projekt pozwoli na monitorowanie i kontrolowanie kwot wypłacanych na rzecz osób korzystających z pomocy społecznej. Zadanie figuruje w Planie Informatyzacji Państwa na lata 2007 – 2013 jako projekt sektorowy pod nr. 12. POIG 7 - 17 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł Ogólnopolska sieć teleinformatyczna na potrzeby obsługi numeru alarmowego „112” Opis Projekt dotyczy budowy ogólnopolskiej sieci teleinformatycznej na potrzeby krajowego systemu obsługi zgłoszeń na numer „112”. Sieć będzie istotnym elementem systemu, łącząc ze sobą Centra Powiadamiania Ratunkowego w kraju i umożliwiając tym samym przekierowanie zgłoszeń i wymianę informacji w ramach całego systemu. Zostanie zbudowana ogólnopolska sieć teleinformatyczna, stanowiąca uniwersalną platformę teletransmisyjną dla potrzeb służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy. STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące W ramach projektu zakłada się rozbudowę i integrację ogólnokrajowej infrastruktury teleinformatycznej administracji publicznej (zaplecze do spójnej realizacji usług elektronicznych), a w szczególności usług realizowanych w ramach projektów już znajdujących się na liście projektów indywidualnych: e-Deklaracje2 , e-Podatki , Program e-Cło . Projekt stanowi podstawę dla uruchomienia systemów świadczących podstawowe usługi publiczne (m.in. podatkowe i celne). Zadanie figuruje w Planie Informatyzacji Państwa na lata 2007 - 2013 jako projekt sektorowy pod nr. 21. POIG 7 - 16 76 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące POIG 7 - 18 Tytuł Budowa platformy e-usług Urzędu Komunikacji Elektronicznej Opis Projekt dotyczy budowy systemu informatycznego Urzędu Komunikacji Elektronicznej. W wyniku realizacji projektu zostanie udostępniona on-line możliwość przekazywania do urzędu określonych formularzy (wnioski, skargi). System usprawni wydawanie decyzji i pozwoleń, a także zapewni możliwość elektronicznego wglądu do stanu realizacji spraw. POIG 7 - 20 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 77 Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł Zintegrowana, wielousługowa platforma komunikacyjna Policji z funkcją eUsług dla obywateli i przedsiębiorców Opis Projekt dotyczy budowy systemu informatycznego pozwalającego na wykorzystanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych w Policji. W ramach projektu zostaną zrealizowane usługi dla przedsiębiorców i obywateli dotyczące m.in.: zamówień publicznych, aukcji elektronicznej, pozwoleń na broń, licencji detektywa, licencji ochrony fizycznej oraz zabezpieczenia technicznego, a także skarg i zażaleń. Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące POIG 7 - 24 Tytuł Rozwój systemu informatycznego ZUS wspomagającego udostępnianie eUsług Opis Projekt dotyczy rozbudowy systemu informatycznego ZUS , wspomagającego udostępnianie świadczonych e-usług. Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł Georeferencyjna Baza Danych Obiektów Topograficznych (GBDOT) wraz z krajowym systemem zarządzania Opis Projekt dotyczy opracowania Bazy Danych Topograficznych, zawierającej dane wektorowe i atrybuty obiektów o szczegółowości i dokładności odpowiadającej mapie topograficznej w skali 1:10 000. Realizacja projektu umożliwi powszechne udostępnienie informacji przestrzennej jednostkom administracji publicznej, przedsiębiorcom, w tym inwestorom krajowym i zagranicznym oraz obywatelom. Realizacja projektu wynika z dyrektywy INSPIRE. Zadanie figuruje w Planie Informatyzacji Państwa na lata 2007 - 2013 jako projekt sektorowy pod nr. 19. POIG 7 - 30 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł TERYT2 - Państwowy rejestr granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju Opis Projekt dotyczy budowy systemu teleinformatycznego zawierającego bazę danych przestrzennych określających granice jednostek podziałów terytorium kraju. System będzie zawierać m.in. informacje dotyczące podziału dla potrzeb ewidencji gruntów i budynków, statystyki publicznej, właściwości miejscowej sądów, prokuratur, organów administracji państwowej. Projekt zakłada integrację z systemem katastralnym, ewidencją miejscowości, ulic i adresów, państwowym rejestrem nazw geograficznych, państwowym rejestrem granic. Realizacja projektu wynika z dyrektywy INSPIRE. Projekt ujęty w Planie Informatyzacji Państwa jako projekt sektorowy pod nr. 18. POIG 7 - 31 Proponowane źródło finansowania Podmioty Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Zakres projektu obejmuje poprawę ciągłości, efektywności i bezpieczeństwa świadczonych usług. Dofinansowaniem zostanie objęty główny i zapasowy ośrodek obliczeniowy, a także wdrożenie systemu zarządzania zasobami, zakup sprzętu i oprogramowania. POIG 7 - 26 78 realizujące aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł Infrastruktura e-Usług Resortu Finansów Opis Projekt dotyczy wdrożenia nowej technologii transmisji danych w sieci WAN Ministerstwa Finansów (IP-VPN MPLS). Realizacja projektu zapewni bezpieczne, wydajne i elastyczne środowisko teleinformatyczne, a także pozwoli na osiągnięcie pełnej transakcyjności e-usług świadczonych na rzecz przedsiębiorców i obywateli w obszarze działania resortu finansów. POIG 7 - 32 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Informatyczny system osłony kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami Opis Projekt dotyczy wypracowania systemu osłon społeczeństwa, gospodarki i środowiska przed nadzwyczajnymi zagrożeniami. W wyniku realizacji projektu powstanie system informatyczny na potrzeby ochrony przed skutkami ekstremalnych zjawisk przyrodniczych i katastrof cywilizacyjnych. System będzie obejmował dynamiczną bazę danych zawierającą informacje o rodzajach nadzwyczajnych zdarzeń, ich ryzykach, strefach zagrożeń, infrastrukturze komunalnej, przemysłowej, możliwościach ewakuacji. Projekt jest komplementarny z OST 112 oraz projektami GUGiK. POIG 7 - 33 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 79 Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł Budowa i wyposażenie Centrów Powiadamiania Ratunkowego Opis Projekt dotyczy realizacji koncepcji budowy Systemu Informatycznego Powiadamiania Ratunkowego w Polsce na poziomie Centrów Powiadamiania Ratunkowego. Przedsięwzięcie komplementarne z innymi projektami realizowanymi w ramach PO IG, tj. OST 112 (MSWiA) oraz PLI-CBD (UKE). Projekt ma zapewnić wsparcie w realizacji zadań służb porządku publicznego i ratownictwa w zakresie obsługi wywołań na numer 112 i innych numerów alarmowych, poprzez wdrożenie ogólnokrajowej platformy teleinformatycznej. W ramach projektu powstanie także Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Tytuł Ogólnokrajowy Cyfrowy System Łączności Radiowej – etap I (OCSŁR–1) Opis Projekt zakłada stworzenie platformy komunikacyjnej zapewniającej bezpieczną wymianę informacji pomiędzy podmiotami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo i ratownictwo na terenie Polski. Obszar pokrycia systemu odnosi się do miast, na terenie których planowane jest rozgrywanie meczów EURO 2012, wraz z przyległymi do nich powiatami. POIG 7 - 35 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. System Informacyjny o Infrastrukturze Szerokopasmowej i portal Polska Szerokopasmowa Projekt dotyczy budowy systemu informatycznego umożliwiającego pozyskiwanie, gromadzenie oraz przetwarzanie danych o szerokopasmowej infrastrukturze teleinformatycznej w Polsce. System umożliwi m.in. tworzenie, weryfikowanie i aktualizowanie map cyfrowych sieci szerokopasmowych na poziomie regionalnym. Realizacja projektu będzie sprzyjać upowszechnianiu dostępu do szerokopasmowego Internetu. POIG 7 - 36 Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące system informatyczny wspomagania dowodzenia. Projekt zakłada poprawę bezpieczeństwa obywateli oraz cudzoziemców przebywających na terytorium RP poprzez zapewnienie szybkiego i skutecznego dostępu do służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy. POIG 7 - 34 80 Tytuł Budowa elektronicznej administracji – zintegrowana elektroniczna platforma gromadzenia, analizy i udostępniania wyników kontroli państwowej Opis Projekt dotyczy usprawnienia działania NIK jako organu administracji państwowej. W ramach projektu nastąpi przystosowanie infrastruktury teleinformatycznej NIK do udostępniania dokumentów i informacji właściwym organom państwowym. Ponadto zostanie wdrożony system elektronicznego obiegu dokumentów i spraw, system zarządzania procesem kontroli, a także zdalny dostęp do zasobów elektronicznych. POIG 7 - 37 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Rozbudowa istniejącej stacji do pomiaru pasywnej intermodulacji. Opis Spinner Polska posiada stację do pomiaru pasywnej intermodulacji w pasmach GSM900 oraz GSM1800. Ponieważ w obszarze zainteresowań firmy są projekty badawczo-rozwojowe w dziedzinie układów z zakresu "antena near product" umotywowaną inwestycją wydaje się być poszerzenie zakresu pomiarowego stacji do pomiaru pasywnej intermodulacji o kolejne zakresy takie jak UMTS, WLAN, WiMAX, LTE. Obecnie istniejąca stacja nie jest wykorzystywana w 100%, wobec czego także i po poszerzeniu oferty obsługiwanych pasm firma chętnie udostępni stację dla innych zainteresowanych podmiotów z klastra ICT. Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja Spinner Polska Sp. z o.o. Tytuł Budowa stacji do pomiaru pasywnej intermodulacji. Opis Alternatywnie do tematu pierwszego Spinner Polska swym doświadczeniem w zakresie PIM chętnie wesprze projekt budowy programowalnej, wielopasmowej stacji do pomiaru pasywnej intermodulacji realizowany z PG. Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 81 Propozycja SmartMedia z Listy projektów indywidualnych w ramach PO IG po aktualizacji w lipcu 2009 r. Propozycja Spinner Polska Sp. z o.o. Tytuł Badania źródeł PIM. Opis Projekt B+R mający na celu przygotowanie procedur projektowych oraz procedur produkcji dla technologii wykorzystywanych układów dużej mocy minimalizujących obszary będące potencjalnie źródłami PIM. Propozycja Spinner Polska Sp. z o.o. Tytuł Zakup frezarki numerycznej bądź urządzenia LPKF ProtoLaser do szybkiego wykonywania prototypowych obwodów drukowanych. Opis LPKF ProtoLaser S pozwala na wykonanie struktury ścieżek na płytkach o różnym podłożu / FR4, aluminium, ceramice, Duroid i PTFE /. Obszar roboczy to 229 x 305 x 10 mm. Dzięki zastosowaniu promienia lasera jako narzędzia do usuwania miedzi uzyskano znaczące skrócenie czasu wykonywania projektu przy zachowaniu bardzo dużej precyzji. Proces nie wymaga odczynników chemicznych. Jest to idealny system do wykonywania płytek RF i mikrofalowych. W świetle redukcji kosztów projektów oraz czasu ich trwania problemem, który jest uciążliwy dla biura projektowego jest czas oczekiwania na wykonanie prototypowej płytki PCB. Spory koszt pojedynczych płytek oraz czas oczekiwania redukuje znacząco ilość akceptowalnych rewizji w akceptowalnym czasie trwania projektu wobec czego do serii zerowych trafiają projekty niezoptymalizowane ostatecznie co owocuje problemami w produkcji. Projekt może być realizowany jako budowa wspólnej infrastruktury badawczej, bądź wyposażenia udostępnianego w firmie. Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja Spinner Polska Sp. z o.o. Tytuł Zakup CNC Milling Machine Opis W przypadku realizowania rozwoju firmy jako biura szybkiego KOMPLETNEGO prototypowania (płytki drukowane+obudowy+złącza) Frezarka Numeryczna CNC STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 82 w połączeniu z LPKF ProtoLaser stanowiłaby główne wyposażenie wykorzystywane przy prototypowaniu urządzeń projektowanych przez uczestników klastra. Kolejnym wyposażeniem może być mała linia galwanizacyjna np. również LPKF. Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Propozycja Spinner Polska Sp. z o.o. Pozyskanie środków na zakup wyników prac badawczych, praw do własności intelektualnej, licencji, know-how dla członków klastra Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące RPO, Działanie 1.2 Tytuł Wsparcie wdrożenia i komercjalizacji innowacyjnych produktów i usług przez członków klastra Propozycja GFP Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące RPO, Działanie 1.2 Tytuł Budowa i rozwój sieci transferu wiedzy celem rozwoju potencjału członków klastra Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 83 Propozycja GFP RPO, Działanie 1.5.2. Propozycja GFP Tytuł Budowa infrastruktury laboratoryjnej Opis Laboratorium wyposażone w wysokiej jakości sprzed do pomiarów układów RF. Takie jak analizatory widma, wektorowe, generatory itp. Również chciałbym, aby klaster posiadał stanowisko do pomiarów PIM, pasywnych intermodulacji. Stanowisko może być wykorzystane do pracy doktorskiej (sam jestem tym zainteresowany), jak również do certyfikacji układów mikrofalowych (np. filtry wnękowe). biuro klastra lub uczelnia (propozycja Telecom-service) Tytuł Rozwijanie wiedzy i zastosowania SDR, Software Definition Radio Opis Poszerzenie wiedzy na ten temat. Oczywiście w teorii jak i w praktyce. Powinno to objąć firmy jak również program szkolnictwa wyższego. Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące biuro klastra lub uczelnia (propozycja Telecom-service) Tytuł Demonstrator – stanowisko do demonstracji zjawisk i pomiarów parametrów optoelektronicznych w transmisji sygnałów analogowych i cyfrowych poprzez linie światłowodowe Opis Demonstrator składa się z kompaktowego zespołu elementów linii światłowodowej do transmisji sygnałów analogowych i szybkiej transmisji danych – modulowanego nadajnika laserowego, odbiornika optycznego wraz ze wzmacniaczem w.cz., toru optycznego, zestawu złącz pośredniczących oraz urządzeń pomiarowych umożliwiających m.in.: pomiar tłumienności toru i jego elementów wraz z lokalizacją, pomiar współczynnika odbicia na elementach toru wraz z lokalizacją, pomiar stopy błędu lokalizację defektów toru Proponowane źródło STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 84 finansowania Podmioty realizujące Realizacja projektu przez autora – firmę „SUNSARAN” – Leszek Przysiężny (zakres tematyczny projektu uzgodniony z pracownikami Katedry Optoelektroniki Politechniki Gdańskiej) Tytuł eRCP – elektroniczna usługa ewidencji czasu pracy pracowników na odległość Opis Przedmiotem projektu jest stworzenie w oparciu o już istniejące rozwiązania firmy (marka RCPlus) elektronicznej usługi, polegającej na zdalnym ewidencjonowaniu pracy przy użyciu czytników RCP (Rejestracja Czasu Pracy) umożliwiających komunikację przez sieci TCP/IP, a także w wypadkach braku dostępu do sieci u klienta, z możliwością komunikacji bezprzewodowej przez GPRS/UMTS. Zadaniem takiej usługi jest przede wszystkim stworzenie nowej funkcjonalności w tej gałęzi usług, jaką jest ewidencjonowanie pracy pracowników. Cele tego projektu to: Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 85 • Zapewnienie ustandaryzowanej usługi RCP szczególnie na potrzeby firm rozległych, wielodziałowych • Zapewnienie transmisji danych RCP do serwera głównego nawet bez istniejącej u klienta infrastruktury sieciowej (np. place budów, gospodarstwa rolne itp.) • Zapewnienie prezentacji danych i ich analiz w sieci Internet dla osób zainteresowanych (jak kadry, dyrekcja, kierownicy) • Stworzenie platformy WWW umożliwiającej prowadzenie outsourcingu dotyczącego obsługi kadrowej firm. • Stworzenie spójnej i elastycznej platformy programowej oferującej większość istniejących na rynku algorytmów analizy godzin pracy. • Ewolucja systemu RCPlus w kierunku systemu kadrowego POIG 8.1 lub POIG 8.2 Zakład Inżynierii Elektronicznej Andrzej Mączyński (lub przyszła firma po przekształceniu w spółkę) Tytuł Bezkontaktowy system ewidencji pracowników na stanowiskach pracy w oparciu o metody rozpoznawania twarzy Opis System dotyczy rozliczenia czasu pracy, w szczególności pracy akordowej na podstawie obrazu z kamer monitoringu na halach produkcyjnych. Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące POIG 8.1 lub POIG 8.2 Tytuł projektu: GDANSK_3D Krótki opis: W Urzędzie Miejskim w Gdańsku rozwijany jest System Informacji Przestrzennej, propozycja do podmiotów klastra na przygotowanie projektów o charakterze B+R ukierunkowanych na rozwój zastosowań technologii 3D w SIP i poszukiwanie nowych obszarów zastosowań np. w edukacji, promocji miasta, poprawy bezpieczeństwa, integracji społecznej, przetwarzania fizycznych parametrów środowiskowych, urbanistyki parametrycznej i innych innowacyjnych dziedzinach. Proponowane źródła finansowania: Programy Ramowe UE, Regionalny Program Operacyjny, inne. Podmioty realizujące: Urząd Miejski w Gdańsku, podmioty klastra ICT/ETI i inne organizacje. Tytuł projektu: Systemy inteligentnego energooszczędnego oświetlenia Krótki opis: Systemy oświetlenia bazujące na najnowszych źródłach światła (np. LED), inteligentne systemy sterowania i monitoringu oraz zaawansowane systemy bezprzewodowe. Proponowane źródła finansowania: Programy Ramowe UE, Regionalny Program Operacyjny, inne. Podmioty realizujące: Politechnika Gdańska, SILED, Techno-Service oraz inne podmioty STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Zakład Inżynierii Elektronicznej Andrzej Mączyński (lub przyszła firma po przekształceniu w spółkę) 86 Tytuł projektu: Systemy identyfikacji radiowej RFID w logistyce i kontroli dostępu Krótki opis: Systemy pozwalające na bezprzewodową identyfikację obiektów oraz monitorowanie ich stanu i historii zdarzeń. Proponowane źródła finansowania: Programy Ramowe UE, Regionalny Program Operacyjny, inne. Podmioty realizujące: Politechnika Gdańska oraz inne podmioty Tytuł projektu: Systemy lokalizacji wewnątrz budynków i w przestrzeniach otwartych Krótki opis: Systemy lokalizacji w czasie rzeczywistym (RTLS - ang. Real Time Locating Systems) stanowią jedną z najdynamiczniej rozwijających się gałęzi technologii ICT. Pozwalają one na przestrzenną lokalizację przedmiotu lub osoby w czasie rzeczywistym. Według raportu opublikowanego przez firmę IDTechEx rynek systemów RTS wzrośnie z 153 mln dolarów w 2009 roku do 2600 mln dolarów w roku 2018. Systemy RLTS podzielić można na systemy pracujące w otwartych przestrzeniach oraz działające wewnątrz budynków. Pierwsza klasa systemów wykorzystuje głównie technologię GPS (ang. Global Positioning System) w połączeniu z systemami telefonii komórkowej, a jej najbardziej znane zastosowania to lokalizacja osób/pojazdów oraz zarządzanie flotą pojazdów. Dzięki wykorzystaniu wiarygodnej i dokładnej technologii lokalizacji GPS rozwój systemów tego typu nie sprawia kłopotów i prowadzony jest z powodzeniem zarówno przez firmy krajowe jak i zagraniczne. Pomimo trudności w implementacji wiarygodnych i dokładnych systemów IPS, zainteresowanie nimi stale wzrasta. Przyczyną tego trendu jest duża liczba zastosowań, które zasadniczo można podzielić na 4 grupy: • • • • 87 Systemy lokalizacji osób wewnątrz budynków/zamkniętych przestrzeni, np. systemy poprawiające komfort i bezpieczeństwo pacjentów szpitali, wspomagające zarządzanie przedsiębiorstwem lub wspierające akcje ratownicze (np. w górnictwie, podczas pożarów, itp.) Systemy lokalizacji zasobów wewnątrz budynków, np. systemy zarządzania majątkiem w czasie rzeczywistym – zarówno drogim sprzętem (aparatura, laptop, sprzęt do EKG lub inny mobilny sprzęt medyczny, itp.), jak i tańszymi elementami majątku (np. meble) lub też elementami szczególnie ważnymi (np. segregator z ważnymi dokumentami) Zastosowania w logistyce, np. w zarządzaniu zasobami magazynowymi (łatwe odnajdywanie towarów) oraz w łańcuchu dostaw (śledzenie przepływu towarów) Umożliwienie optymalizacji procesów produkcyjnych np. poprzez lepsze zorganizowanie pracy, przepływów zasobów czy też podniesienie bezpieczeństwa pracy Programy Ramowe UE, Regionalny Program Operacyjny, inne. Podmioty realizujące: Politechnika Gdańska oraz inne podmioty Tytuł projektu: Systemy uniwersalnych kart i terminali RFID/NFC do usług informacyjnych i mikropłatniczych Krótki opis: Systemy pozwalające na wykorzystanie najnowszych technologii ICT bazujących na technologii RFID i NFC w nowoczesnych inteligentnych systemach miejskich. Proponowane źródła finansowania: Programy Ramowe UE, Regionalny Program Operacyjny, inne. Podmioty realizujące: Politechnika Gdańska oraz inne podmioty Tytuł projektu: Inteligentne systemy monitoringu wizyjnego dla przestrzeni inteligentych Krótki opis: Zaawansowane systemy monitoringu wykorzystujące oryginalne konstrukcje firm klastra, inteligentne systemy monitoringu i sterowania oraz algorytmy rozpoznawania obrazu. Proponowane źródła finansowania: Programy Ramowe UE, Regionalny Program Operacyjny, inne. Podmioty realizujące: Politechnika Gdańska oraz inne podmioty STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Proponowane źródła finansowania: 88 Tytuł projektu: Infrastruktura, urządzenia i usługi dla bezprzewodowych systemów szerokopasmowego dostępu do internetu Krótki opis: Wykorzystanie najnowszych standardów komunikacji bezprzewodowej (np. WiMAX, LTE do tworzenia szerokopasmowej infrastruktury komunikacyjnej. Proponowane źródła finansowania: Programy Ramowe UE, Regionalny Program Operacyjny, inne. Podmioty realizujące: Politechnika Gdańska oraz inne podmioty Tytuł projektu: Infrastruktura badawczo-rozwojowa dla przestrzeni inteligentnych Krótki opis: Projekt zakłada utworzenie w Politechnice Gdańskiej Centrum Rozwoju Przestrzeni Inteligentnych prowadzące zorientowane praktycznie, interdyscyplinarne badania dotyczące tworzenia systemów podnoszących komfort i bezpieczeństwo człowieka przebywającego we wnętrzach i przestrzeni otwartej. Inwestycja obejmuje m.in.: • budowę pomieszczeń laboratoryjnych z infrastruktura informatyczną, technologiczną, i socjalną; • stworzenie i renowację pracowni naukowych i naukowo-projektowych; • zakup wyposażenia, oprogramowania i aparatury niezbędnej do prowadzenia badań; • zakup aparatury pomiarowej umożliwiającej dokonywanie wstępnych testów zgodności z normami oraz • sprzętu dla stanowisk do wytwarzania i badań prototypów. Utworzenie nowoczesnego zaplecza laboratoryjnego zapewni koncentrację potencjału badawczego w ramach Centrum π, które tworzone jest przez unikalne połączenie wiodących zespołów naukowych. Centrum wyposażone będzie w unikalną w skali kraju aparaturę badawcza, która bezpośrednio lub za pomocą szerokopasmowej sieci PIONIER udostępniona będzie współpracującym instytucjom z całej Polski. Projekt niemal idealnie wpisuje się w najnowsze (luty 2009) rekomendacje Europejskiej Grupy doradczej do spraw ICT (IST Advisory Group)21 odnośnie przyszłych priorytetów Unii Europejskiej w dziedzinie ICT. Przewiduje się, że ośrodek zdobędzie pozycję lidera w Polsce w dziedzinie badań naukowych, 89 Proponowane źródła finansowania: Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2.1 lub Regionalny Program Operacyjny 1.5.1. Podmioty realizujące: Politechnika Gdańska STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | badawczo-rozwojowych i wdrożeń w zakresie technologii ICT wykorzystywanych w rozwiązaniach stosowanych w nowoczesnej tematyce Przestrzeni Inteligentnych. W ramach Centrum π we współpracy z przedsiębiorstwami prowadzone będą prace B+R, na podstawie których powstaną najnowszej generacji urządzenia, o wdrożeniowym charakterze, oparte o ideę Przestrzeni Inteligentnych, które będą miały zastosowanie m.in. w budownictwie i architekturze (środowiska mieszkalne lub publiczne wspomagające osoby wymagające opieki, inteligentne domy), inżynierii lądowej, gospodarce energetycznej (monitorowanie konstrukcji mostów i innych budowli, systemy monitorujące i określające stan newralgicznych sieci energetycznych elementami przeciwdziałania wandalizmowi), ruchu drogowym (systemy monitorujące stan nawierzchni drogowych, ruch oraz bezpieczeństwo drogowe, zintegrowane systemy czujników wbudowanych w nawierzchnie drogowe, inteligentne światła i znaki drogowe), usługach (inteligentne półki sklepowe, systemy zarządzania magazynami), produkcji (systemy adaptacyjnego zarządzania procesami produkcyjnymi), gospodarce morskiej (systemy monitorowania akwenów wodnych – czujniki falowana, sonary, portowe systemy antykolizyjne), ochronie zdrowia (m.in. zdalna diagnostyka pacjenta, implanty i protezy podnoszące jakość życia), ochronie środowiska (monitorowanie hałasu oraz zanieczyszczeń - Multimedialny System Monitorowania Hałasu, opracowanie systemów ograniczających zużycie energii elektrycznej i emisji CO2 do środowiska), ochronie bezpieczeństwa (monitorowanie stanu bezpieczeństwa w miejscach zagrożenia terrorem - opracowanie algorytmów decyzyjnych realizujących rozpoznanie zdarzeń i informowanie operatorów Systemu Monitoringu o zdarzeniach niebezpiecznych), edukacji (zastosowanie multimediów i technologii sieciowych, nauczanie na odległość) oraz w wielu innych dziedzinach życia społeczno – gospodarczego. 90 Projekty zgodne z celem 2 Strategii: Zapewnienie dostępności wykwalifikowanych zasobów ludzkich Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 91 Szkolenia dla firm klastra • Szkolenia mogą mieć formę czegoś w rodzaju szkoleń „zawodowych”, ale dla osób z wyższym wykształceniem • Można wypracować własne szkolenia (np. nauka montażu elementów jak w IPC, ale w jeden-dwa dni wszystkie poziomy, a nie w tydzień – i do tego taniej) • Szkolenia dla kadry zarządzającej • Szkolenia mogą mieć formę studiów podyplomowych • Potrzeby szkoleniowe można sumować z wszystkich firm istniejących wewnątrz klastra – dzięki temu można łatwo budować grupy szkoleniowe i zaproszenie odpowiedniego szkoleniowca jest tańsze • Można wspólnie poszukiwać certyfikowanych trenerów • Można wspólnie szkolić trenerów, aby byli oni dostępni w Regionie • Można zgłaszać zapotrzebowanie na trenerów w Regionie – integracja środowiska spowoduje, że na pewno łatwiej się takie osoby znajdzie • Mogłaby powstać baza danych certyfikowanych pracowników • Szkolenia powinna prowadzić firma, która zajmuje się szkoleniami i jest w ich organizacji bardzo profesjonalna – np. firma Altkom Administrator klastra (PG) Opracowanie programu szybkiego wdrażania pracownika do pracy w firmie • Program realizowany indywidualnie w każdej z firm • Opracowanie bazy wiedzy w firmie zawierająca np. problemy, które powstały w przeszłości wraz z metodami ich rozwiązania • Opracowanie wewnętrznych kursów pozwalających na szybkie wdrażanie pracowników • Opracowanie testowych projektów pozwalających na szybkie wdrażanie pracowników Administrator klastra (PG) Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Program praktyk studenckich i staży absolwenckich w firmach branży ICT Tworzenie i koordynacja programów zdobywania przez studentów doświadczenia zawodowego w formie staży, praktyk, projektów grupowych. Administrator klastra (PG) Od przedszkolaka do inżyniera ICT • Szkolenie dzieci od lat 8 w automatyce będącej połączeniem inżynierii (fizyka, mechanika), elektroniki i informatyki • Program szkolenia w informatyce dla dzieci (http://scratch.mit.edu/) • Programy dla gimnazjalistów, uczniów LO i techników • Użycie nowatorskiego sposobu kształcenia opartego na tzw. cegiełkach • Tworzenie talentów • Pozyskanie profesjonalnego oprogramowania (jak YDP) oraz sprzęt multimedialnego dla szkół Administrator klastra (PG) Szkolenia managerskie dla pracowników firm ICT • Wykształcenie umiejętności zarządzania projektami u inżynierów (np. dwuletnie studia uzupełniające lub intensywny dwumiesięczny kurs • Coaching (pozyskanie i opłacenie osób, które pomagają zorganizować pracę w firmie) Administrator klastra (PG) STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Tytuł Opis 92 Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Wprowadzenie mechanizmów pracy zespołowej Administrator klastra (PG) Tworzenie systemów wspomagających proces nauczania wspomaganego komputerem (e-learning) oraz certyfikacji wiedzy Wypracowanie metodologii (framework) dla tworzenia systemów nauczania komputerowego. System taki miałby umożliwić tworzenie kursów przez osoby nie będące informatykami. RPO i POKL. zainteresowani członkowie klastra (propozycja Thomson Reuters) Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tworzenie kursów nauczania wspomaganego komputerem (e-learning) Tworzenie kursów w zakresie działalności członka klastra. RPO i POKL Tytuł Specjalność Matematyka Finansowa dla studentów Informatyki na wydziale ETI PG Większość programistów w biurze TR w Gdyni kończyło Informatykę na wydziale ETI i bardzo dobrze sprawdzają się jako programiści. Niestety nie posiadają wiedzy finansowej, która jest niezbędna, aby uczestniczyć w rozwijaniu i pielęgnowaniu kodu źródłowego aplikacji sprzedawanej klientom. Każdy nowo przyjęty, musi więc przejść cykl szkoleń. Opis 93 Dostosowanie edukacji do potrzeb firm branży ICT zainteresowani członkowie klastra, każdy z osobna (propozycja Thomson Reuters) Dla firmy byłoby korzystne, aby absolwenci PG przyjmowani do pracy, posiadali już wiedzę z zakresu matematyki finansowej. Dla uczelni, wydaje się, byłoby to nowa wartościowa propozycja kształcenia o profilu np.: Informatyk Finansowy. Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące RPO i POKL. Tytuł Opis Szkolenia dla pracowników Prowadzenie szkoleń w zakresie kompetencji "miękkich" - szkolenia z zakresu matematyki finansowej - szkolenia z technik i metod programistycznych RPO i POKL. Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące PG, Thomson Reuters, inne Kształcenie kadr, szkolenia, rozwój personelu Zmieniające się otoczenie wymusza potrzebę ciągłego doskonalenia, kształcenia i poszerzania kwalifikacji. Konieczne jest uruchamianie specjalistycznych studiów podyplomowych technicznych (np. z zakresu przetwarzania sygnałów, kompatybilności elektromagnetycznej, oprogramowania DSP, FPGD itp.). Podobnie istnieje potrzeba kształcenia z zakresu np. zarządzania projektami, zarządzania personelem, tworzenia systemu oceniania pracowników itp. Osobną kwestią jest lepsze dostosowanie kształcenia na uczelniach do potrzeb pracodawców (rynek), wprowadzenie stosownych zmian w programach studiów, system staży w firmach itp. biuro klastra (propozycja Radmor) STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące PG, UG, Thomson Reuters 94 Tytuł Zastosowanie w edukacji nowoczesnych technologii informacyjnych Opis Wspieranie różnych form zdalnego kształcenia i doskonalenia zawodowego (eEdukacja) RPO, Działanie 2.2.2. Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja GFP Tytuł Edukacyjne Centrum Doskonałości Opis Centrum Doskonałości będzie projektem skierowanym zarówno do pracodawców jak i do pracowników. Z jednej strony ma dostarczać produktywnych absolwentów głównie na rynek ICT, z drugiej strony ma być instrumentem kształtującym nowe perspektywy szybkiego rozwoju gospodarki opartej na wiedzy w Gdańskiej Metropolii. Centrum będzie oparte na trzech zasadach: 1. Elastyczność programu nauczania i czasu trwania szkolenia dostosowana do wymagań rynkowych. 2. Nastawienie na wysoką jakość opartą na wykwalifikowanej kadrze szkoleniowców. 3. Międzynarodowy i biznesowy charakter działalności Centrum Doskonałości. W 2006r. Gdańsk jako pierwsza i jak dotąd jedyna gmina w Polsce uruchomiła specjalny program stypendialny dla studentów uczelni wyższych przygotowujących się do podjęcia zatrudnienia w sektorze wysokich technologii. Program ten pokrywa koszty przeszkolenia przyszłych pracowników. Pozwoliło to pracodawcom na zatrudnienie kadry profesjonalistów bez ponoszenia kosztów przygotowania ich do pracy. Program szkoleń, ich miejsce oraz skład kadry trenerów zależy ściśle od zapotrzebowania przyszłego pracodawcy. Zainteresowanie programem ze zrozumiałych przyczyn jest duże. Z jednej strony pracodawca uzyskuje możliwość zatrudnienia absolwentów, którzy produktywnie mogą włączyć się do pracy, z drugiej strony student ma gwarancję zdobycia profesjonalnych umiejętności i pracy w dużych międzynarodowych firmach, często w ich zagranicznych oddziałach. Program stypendialny jest jednak niewystarczający. Przede wszystkim nie uwzględnia on potrzeby „nadwyżki” na rynku profesjonalnie przygotowanych pracowników, czyli potrzeby tworzenia rezerw dla przyszłych, potencjalnych inwestorów, którzy często uzależniają decyzję o inwestycji od dostępności wysoko wykwalifikowanej kadry na lokalnym rynku. W projekcie może uczestniczyć zarówno nowy inwestor jak i funkcjonujący 95 na rynku przedsiębiorca. Włączenie tego ostatniego ma zapobiec przenoszeniu się inwestorów w inne miejsca w związku z brakiem kadry bądź wzrostem kosztów pracy bez odczuwalnego wzrostu jakości. Ma też pomóc w umacnianiu się funkcjonujących na rynku firm przez rozwój oparty na dostępie do produktywnej kadry specjalistów. Zgłaszanie potrzeb bezpośrednio przez pracodawców i ich wpływ na program, czas trwania szkolenia i skład kadry wypełnia zasadę elastyczności. W związku z czym pracodawcy mogą opracować własne projekty szkoleniowe zgodnie ze swoimi potrzebami. Nowa formuła powinna umożliwić także finansowanie kosztów uczestniczenia w szkoleniach trenerów wewnętrznych oraz zewnętrznych ekspertów, których często posiadają duże firmy np. banki, czy firmy handlowe. To właśnie te osoby jako jedyne na rynku często potrafią wypełnić luki kompetencyjne. Bazowanie wyłącznie na istniejącej lokalnie kadrze szkoleniowej nie może gwarantować wysokiej jakości świadczonych przez Centrum usług. Po usługi Centrum Doskonałości najchętniej będą sięgały średnie i duże przedsiębiorstwa, często będące częścią większych korporacji międzynarodowych. Ten typ podnoszenia kwalifikacji jest odpowiedni dla organizacji pretendujących do miana lidera rynkowego, czy też planujących dynamiczną ekspansję na rynki zagraniczne. Uruchomienie Centrum Doskonałości jest niezbędne dla realizacji celów strategicznych realizowanych w ramach programu Gdańsk Nowoczesnych Technologii, a zwłaszcza wspierania rozwoju nowoczesnej gospodarki i rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy. Dzięki Centrum można osiągnąć bezpośrednie korzyści w postaci zmniejszenia odpływu Gdańszczan i napływu nowych wykształconych osób. Zmiany wpłyną również na zabezpieczenie interesów pracodawców w postaci wykwalifikowanej i produktywnej kadry, co powinno skutkować zwiększeniem zainteresowania m.in. zagranicznych inwestorów, a tym samym wzrostem zatrudnienia w sektorze zaawansowanych technologii. Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Opis Propozycja Gdańska Agencja Rozwoju Gospodarczego Baza wykwalifikowanych/certyfikowanych pracowników branży ICT Ustalenie wspólnych profesjonalnych kompetencji dla branży Baza danych pracowników branży ICT dostępnych na rynku pracy Branżowa agencja pracy STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Istnieje więc możliwość rozpoczęcia wyłącznie studiów podyplomowych lub też od razu innych form szkoleniowych, obejmujących w ten sposób całą organizację. Z praktyki te drugie podejście wydaje się zdecydowanie bardziej atrakcyjne ze względu na swój elastyczny charakter. Jest ono bardziej efektywne kosztowo, jak również w pełniejszy sposób odpowiada na potrzeby organizacji. 96 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Administrator klastra (PG) w konsorcjum z firmami klastra Trenerzy branży ICT Ustalenie możliwej oferty szkoleń profesjonalnych dla branży ICT Baza danych trenerów branży ICT dostępnych na rynku i w Klastrze Administrator klastra (PG) w konsorcjum z firmami klastra Inżynier procesu SMT Otworzenie kierunku studiów podyplomowych z inżynierii procesu SMT Ustalenie merytoryki zajęć, dostosowanej do potrzeb branży Kompletna, edukacyjna linia SMT (Printer/Pick&Place/Reflow/AOI) Administrator klastra (PG) Tytuł projektu: GPE - Gdańska Platforma Edukacyjna Krótki opis: Projekt Gdańska Platforma Edukacyjna- GPE bazuje na koncepcji sieciowej platformy udostępniającej za pomocą przeglądarki internetowej zestaw usług dedykowanych do zarządzania szkolnictwem oraz wspieraniu nauczania za pomocą technologii informatycznych. Zakładamy, że rozwiązanie umożliwi centralną komunikację pomiędzy urzędami, szkołami, nauczycielami, uczniami i ich rodzicami, a także i zarządzanie podległymi placówkami oświatowymi oraz wspomaganie pracy tych placówek - zarówno w zakresie działalności dydaktycznej jak i administracji. W GPE poszczególne pakiety funkcjonalności będą adresowane do następujących grup: · · · · · 97 Nauczyciele Uczniowie Rodzice Kierownictwo szkół Wydział Edukacji Urzędu Miejskiego w Gdańsk · Inne osoby i organizacje Celem projektu jest udostępnienie wszystkim beneficjentom nielimitowanego dostępu do najnowocześniejszych rozwiązań wspomagających edukację i zarządzanie edukacją. Proponowane źródła finansowania: Regionalny Program Operacyjny D 2.1, D 2.2.2 Podmioty realizujące: Urząd Miejski w Gdańsku, podmioty klastra ICT/ETI i inne organizacje. STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Wspólnie z podmiotami klastra chcielibyśmy rozwijać funkcjonalność i zakres tematyczny Gdańskiej Platformy Edukacyjnej np. o nowoczesne systemy autoryzacji użytkowników, integrację z cyfrowymi modelami Gdańska, technologie 3D. 98 Projekty zgodne z celem 3 Strategii: Rozwój współpracy między uczestnikami klastra i wsparcie rozwoju przedsiębiorstw Tytuł Rozwój klastra branży ICT/ETI Opis • Projekt zawierać będzie m.in. • Branding i naming klastra o Opracowanie materiałów promocyjnych Rozwój narzędzi IT – sieciowanie firm • Mechanizmy wsparcia firm --> korzystanie z funduszy UE • Przygotowywanie wniosków o dofinansowanie dla klastra i dla podmiotów klastra • Sieciowanie firm, mechanizmy ułatwiające poznawanie partnerów, organizacja miejsc spotkań dla podmiotów klastra ICT • Integracja branży ICT – powiązania kooperacyjne • 99 o • • Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Promocja klastra o Budowanie wewnętrznej bazy wiedzy nt. firmach – umożliwienie pozyskiwania partnerów o Pozyskanie nowych uczestników klastra Aktywne pozyskiwanie zewnętrznych źródeł finansowania o Wspólne pozyskiwanie środków UE o Korzystanie z innych źródeł finansowania (np. MNiSW) o Przygotowywanie raportów dla firm (np. raz na kwartał) o możliwym finansowaniu zewnętrznym Opracowanie standardów organizacyjnych i kultury pracy w firmach branży ICT • Lobbowanie na rzecz firm klastra RPO 1.5.2 (75% dofinansowanie) Administrator klastra (PG) w konsorcjum z firmami klastra Rozwój platformy wymiany informacji dla zrównoważonego rozwoju firm Tytuł Opis • Zbudowanie zrównoważonego środowiska (narzędzia IT) dla rozwoju firm • Współdzielenie zasobów (w celu podniesienia efektywności działania; obniżenia kosztów) – zarówno materiały, narzędzia jak i ludzie o Racjonalizacja inwestycji o Pozyskiwanie specjalistów o Wspólne zakupy • Współdzielenie zleceń o Wspólna realizacja zleceń o Pozyskiwanie podwykonawców • • Optymalizacja wykorzystania specjalistów w firmach RPO 1.5.2 (75% dofinansowanie) Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Administrator klastra (PG) w konsorcjum z firmami klastra Platforma zakupowa dla firm klastra • Firmy mogą zorganizować sobie łatwo platformę zakupową, aby negocjować lepsze ceny od dostawców (zamówienia będą miały większe woluminy) • W klastrze można zrobić bazę podzespołów kupowanych przez firmy i na tej podstawie koordynować zakupy • W klastrze można zrobić bazę zbędnych podzespołów – pozwoliłoby to firmom sprzedawać elementy, które normalnie i tak muszą zostać wyrzucone (płaci się za recycling), a tak można by na nich jeszcze zarobić, podnosząc sobie efektywność działania • Ogólnie bazy danych mogłyby pozwolić na współużytkowanie bazy materiałowej • Firmy mogłyby kupować od siebie wzajemnie lub na terenie Regionu, jeśli będzie to możliwe • W klastrze może powstać ciało negocjacyjne realizujące zakupy różnych produktów wewnątrz klastra, na które jest szersze zapotrzebowanie (np. sprzęt komputerowy) • Gdyby firmy kupowały od firm w klastrze to można by się łatwiej dogadać, otrzymać lepszą ofertę (cenę i lepszy support) Administrator klastra (PG) STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Tytuł Opis Opracowanie wewnętrznego systemu jakości i systemu organizacyjnego dla współdzielenia zleceń (odpowiednia organizacja zleceń, zapewnienie ochrony własności intelektualnej firmy) 100 Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Opis Proponowane 101 Baza danych inżynierów specjalistów z firm w klastrze Projekt polega na utworzeniu i utrzymaniu bazy danych specjalistów i konsultantów dostępnych dla firmy w klastrze. Budowa bazy Środki własne firmy ISKRA-KPT Utrzymanie bazy Opłaty za korzystanie z bazy i specjalistów przez firmy 70-80% Opłaty za wpisanie i roczne utrzymanie specjalisty w bazie 20-30% ISKRA-KPT Pozyskiwanie opracowań i analiz z zakresu działania firm klastra Dla podejmowania decyzji związanych z rozwojem produktów lub wręcz firmy konieczna jest znajomość trendów w branży. Wiedzę tę można pozyskać m.in. z odpowiednich analiz biuro klastra (propozycja Radmor) Video Infolinia dla Gdańskiego Ośrodka Turystyki Projekt polega na zrealizowaniu infolinii opartej na naszej technologii Video IVR. Po wykonaniu wideo połączenia na dany numer (działa z każdego telefonu 3G) turysta miałby do dyspozycji interaktywna wideo broszurę o Gdańsku, z której mógłby dowiedzieć się o interesujących wydarzeniach, miejscach do zwiedzania czy najlepszych restauracjach. Wszystko w formie ciekawego menu, z grafika i animacjami. W każdym momencie turysta mógłby się przełączyć w tryb rozmowy telefonicznej z informacja turystyczna. Infolinia taka byłaby w kilku językach. Dodatkowo, moglibyśmy udostępnić ją pod lokalnym numerem (krótkim, np. 4466) w takich krajach jak Niemcy czy Wielka Brytania by ułatwić wybranie numeru, gdy na przykład jest on wyświetlony w ramach promocyjnej kampanii billboardowej w miastach. Możliwości technologii można zobaczyć tutaj: http://www.youtube.com/speechstorm Żadne miasto w Polsce (prawdopodobnie na świecie również) nie ma tak innowacyjnego sposobu na promocje. - Część pieniędzy mógłby wyłożyć GOT (jesteśmy po pierwszej prezentacji i GOT jest Podmioty realizujące Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące zainteresowany tego typu projektem). - Część pieniędzy mogłaby pochodzić od lokalnych firm zainteresowanych promocja (np. restauratorzy) - Fundusze Unijne (byłaby potrzeba stworzenia platformy sprzętowej w Polsce do utrzymania tego typu usługi) - Część mogłaby być inwestycja firmy Kainos - Kainos - software, stworzenie Infolinii dla GOT - Lokalna firma X - dostarczenie sprzętu (uprzedzam ze jest dosyć specyficzny, np. dedykowany video gateway) - Lokalna firma Y - hostowanie sprzętu i dostarczenie infrastruktury telefonicznej (numery dostępowe) (propozycja Kainos) Zcentralizowana Infolinia Telefoniczna z Rozkładem Trójmiejskiego Transportu Publicznego Projekt polegałby na stworzeniu infolinii opartej rozpoznawanie mowy udzielającej informacji dla podróżnych o: - dostępnych połączeniach pomiędzy dwoma miejscami w Trójmieście - czasach odjazdów autobusów, tramwajów (w tym wodnych) i SKM na konkretnych przystankach - utrudnieniach w ruchu - ogólnych i na danych liniach Idealnym operatorem tego typu byłby Metropolitalny Związek Komunikacyjny Zatoki Gdańskiej z racji funkcji federowania wszystkich środków transportu z miast wchodzących w skład związku. Podobny projekt został zrealizowany dla ZTM w Warszawie przez jedna z warszawskich firm, numer 2219484. Poprzez doświadczenie firmy Kainos (dokładniej SpeechStorm - oddział firmy Kainos) możemy zbudować jeszcze bardziej użyteczne rozwiązanie świetnie radzące sobie ze złożonością transportu w aglomeracji trójmiejskiej. - Część pieniędzy od organizacji typu MZKZG? - Fundusze Unijne (byłaby potrzeba stworzenia platformy sprzętowej w Polsce do utrzymania tego typu usługi) - Kainos - software, stworzenie aplikacji informacji transportowej opartej na rozwiązaniach firmy SpeechStorm - Lokalna firma X - dostarczenie sprzętu (uprzedzam ze jest dosyca specyficzny, np. IVR - Interactive Voice Response system) - Lokalna firma Y - hostowanie sprzętu i dostarczenie systemu IVR oraz infrastruktury telefonicznej (numery dostępowe) - uczelnie - jest to dosyca złożony projekt, zdecydowanie moszna by pomyśleć o partycypacji Politechniki w tym projekcie (propozycja Kainos) STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | źródło finansowania 102 Tytuł Szkolenia dla kadr klastra ICT (zgodne z potrzebami) Opis Szkolenia dopasowane do potrzeb firm branży ICT, szczególnie w obszarach specjalistycznych PO KL, Priorytet VIII, Działanie 8.1.1 typ 1 i 3 projektów Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Wsparcie szkoleniowo-doradczo-finansowe dla osób chcących założyć firmy w branży ICT (potencjalnych członków klastra) Opis Wsparcie w tworzeniu innowacyjnych firm w szczególności zakładanych przez absolwentów i pracowników naukowych uczelni PO KL, Priorytet I, Działanie 6.2 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja GFP Tytuł Rozbudowa inkubatora dla start-upów z branży ICT Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Wsparcie i promowanie firm bazujących na innowacyjnych technologiach RPO Woj. Pomorskiego, Działanie 1.5.1 Tytuł Rozwój systemów poprawiających przedsiębiorcom i inwestorom dostęp do informacji Opis Zwiększenie dostępu przedsiębiorców do informacji np. poprzez tworzenie elektronicznych portali dla biznesu RPO Woj. Pomorskiego, Działanie 1.6.1 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 103 Propozycja GFP Propozycja GFP Propozycja GFP Tytuł Rozszerzanie zakresu działalności klastra i jego członków Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Wsparcie wdrażania nowych produktów I usług firm klastra ICT RPO, Działanie 1.1.1, 1.1.2 Tytuł Środki na modyfikacje sposobu świadczenia usług przez członków Klastra Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Rozszerzenie i zwiększanie jakości usług dostarczanych przez członków klastra RPO, Działanie 1.1.1, 1.1.2 Tytuł Opis Wsparcie rozwoju infrastruktury dla rozwoju branży ICT Zakup niezbędnego do prowadzenia i rozwoju działalności gospodarczej firm klastra sprzętu RPO, Działanie 1.1.1, 1.1.2 Tytuł Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja GFP Propozycja GFP Wsparcie rozwoju przedsiębiorstw klastra ICT Tworzenie/doskonalenie, testowanie i pilotażowe wdrożenie nowych usług doradczych i informacyjnych dla członków klastra RPO, Działanie 1.4 Propozycja GFP STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja GFP 104 Tytuł Wsparcie dostępu przedsiębiorstw do specjalistycznych usług Opis Świadczenie specjalistycznych usług doradczych oraz informacyjnych członkom klastra RPO, Działanie 1.4 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 105 Propozycja GFP Tytuł Zapewnienie niezbędnych analiz na potrzeby klastra Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Badania i analizy nt. działalności / potencjału pomorskich MŚP w branży ICT RPO, Działanie 1.4 Tytuł Dofinansowanie tworzenia lub rozwijanie inkubatorów przedsiębiorczości Opis Wsparcie rozwoju inkubatorów przedsiębiorczości (wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną oraz zagospodarowaniem otoczenia) dla firm z branży ICT Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące RPO, Działanie 1.5.1. Tytuł Wsparcie rozwoju współpracy w branży ICT Opis Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Udział w istniejących lub tworzenie nowych sieci współpracy w obszarze ICT RPO, Działanie 1.5.2. Propozycja GFP Propozycja GFP Propozycja GFP Tytuł Usługi doradcze i szkoleniowe dla podmiotów zarządzających inkubatorami przedsiębiorczości dla firm z branży ICT Opis Usługi doradcze i szkoleniowe dla podmiotów zarządzających inkubatorami przedsiębiorczości dla firm z branży ICT RPO, Działanie 1.5.2. Propozycja GFP Tytuł Wsparcie rozwoju przedsiębiorczości akademickiej w branży ICT Opis Wspieranie rozwoju nowych firm w branży ICT w szczególności zakładanych przez studentów, absolwentów i pracowników naukowych uczelni RPO, Działanie 1.5.2. Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja GFP Tytuł Wsparcie specjalistycznych usług szkoleniowych i doradczych, Opis Usługi poprawiające jakość świadczenia usług podmiotów zarządzających inkubatorami przedsiębiorczości dla firm z branży ITC RPO, Działanie 1.5.1. Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja GFP Tytuł Budowa wspólnej serwerowni Opis Nasza Agencja dysponuje terenami w Parku Przemysłowo-Technologicznym Maszynowa w Gdańsku - Kokoszkach (40 ha), na których mogłaby powstać serwerownia na potrzeby użytkowników klastra. My ze swej strony zaproponowalibyśmy bardzo atrakcyjne warunki Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja Gdańska Agencja Rozwoju Gospodarczego STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 106 Tytuł Platforma zewnętrznej obsługi firm w zakresie HR Opis Przedmiotem projektu jest umożliwienie firmom zewnętrznej obsługi w dziedzinie HR (Human Resources) na zasadzie e-usługi. Platforma ma umożliwiać możliwość obsługi w ramach „twardego” HR (kadry i płace) jak i „miękkiego” HR (komunikacja z pracownikami, negocjacje, testy psychologiczne, rekrutacje, telekonferencje itp.) POIG 8.1 lub POIG 8.2 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Zakład Inżynierii Elektronicznej Andrzej Mączyński (lub przyszła firma po przekształceniu w spółkę) Tytuł projektu: InGa – Inclusive Gdańsk, przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu w Gdańsku. Krótki opis: Projekt przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu w Gdańsku. Propozycja do podmiotów klastra ICT/ETI o współpracę w zakresie opracowania nowych metod identyfikacji przyczyn, monitorowania skali zjawiska, sposobów przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu. Zakres projektów mógłby objąć zagadnienia dostępności do sieci Internet, edukacji osób ze środowisk objętych bądź zagrożonych wykluczeniem, propagowania bezpiecznych metod korzystania z usług dostępnych w Internecie, włączania się do sieci społecznościowych, sposoby monitorowania skali i progresji zjawiska. 107 Proponowane źródła finansowania: POIG 8.3 i inne. Podmioty realizujące: Urząd Miejski w Gdańsku, podmioty klastra ICT/ETI i inne organizacje. Projekty zgodne z celem 4 Strategii: Promocja klastra jako atrakcyjnego i innowacyjnego ośrodka ICT Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Tytuł Opis Promocja klastra i nowe rynki zbytu • Finansowanie uczestnictwa klastra w targach i konferencjach • Misje gospodarcze– wyjazdy, np. do Chin, Hongkongu, w celu pozyskania rynku • Zakup analiz rynkowych dla firm klastra • Firmy klastra mogą wspólnie zamawiać badanie rynku • Wspólne wystawianie na targach • Powstanie bazy wiedzy o rynkach (wymiana informacji pomiędzy firmami wspólnymi siłami można łatwo zebrać informacje np. o sprzedaży w Indiach, Chinach czy produkcji w Chinach) • Uczestnictwo klastra w różnych stowarzyszeniach branżowych (np. NFC, ZigBee Alliance, MOCCA, WiMAX, IPTV, SDR, itp.) Programy operacyjne regionalne i krajowe Administrator klastra (PG) Paszport do exportu Sfinansowanie znacznej części kosztów przygotowania produktu na export + wdrożenie produktu do sprzedaży W ramach klastra umożliwienie skorzystania z mechanizmu szerokiemu gronu firm (zarówno dużych, jak i MSP) Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące POIG (dofinansowanie 60%) Administrator klastra (PG) Tytuł Uzyskanie dotacji na udział klastra/członków klastra w krajowych i międzynarodowych imprezach gospodarczych typu targi i wystawy w charakterze wystawcy Opis Uzyskanie dotacji na udział klastra/członków klastra w krajowych i międzynarodowych imprezach gospodarczych typu targi i wystawy w charakterze wystawcy STRATEGIA ROZWOJU POMORSKIEGO KLASTRA ICT | Tytuł Opis 108 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja GFP Tytuł Wsparcie współpracy z krajowymi i zagranicznymi sieciami współpracy Opis Pozyskanie środków na udział w krajowych i międzynarodowych organizacjach zrzeszających instytucje otoczenia biznesu działające na rzecz rozwoju i wsparcia branży ICT RPO, Działanie 1.4 Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące Propozycja GFP Tytuł Pomorski Klaster ICT - znana marka w Europie i w świecie Opis Marketing. Promowanie Pomorza jako miejsca wysoko wyspecjalizowanych mikrofalowców Proponowane źródło finansowania Podmioty realizujące 109 RPO, Działanie 1.1.1, 1.1.2 Klaster (propozycja Telecom-service)