Wartości a wychowanie

Wartości a wychowanie
Dzieciństwo, to czas nabywania nawyków, kształtowania charakteru,
przyswajania wartości, które będą wyznacznikiem postępowania w całym
późniejszym życiu. Wartości to drogowskazy, które wskazują nam jak
postępować, kierują naszymi wyborami, ustosunkowaniem do świata, innych
ludzi i nas samych. Tymczasem obecnie coraz słabiej widoczna jest
uporządkowana hierarchia wartości, która byłaby odniesieniem do codziennego
życia. Wartości, także moralne, stają się względne i niepewne.
System wartości młodzi ludzie wynoszą nie tylko z domu, lecz także ze
szkoły, środowiska, środków masowego przekazu i ważne jest, by wszyscy
zaangażowani w proces wychowania mówili jednym głosem, kształtując ludzi
kochających prawdę, szukających piękna w sobie i wokół siebie, czyniących
dobro i żyjących w zgodzie z samym sobą i drugimi. Niestety nie zawsze tak
jest.
Istnieje więc pilna potrzeba uświadamiania już małym dzieciom
funkcjonowania rzeczywiście nadrzędnych, niekwestionowanych ludzkich
wartości, aby w późniejszym życiu jako młodzi i dorośli kierowali się nimi i nie
naruszali podstawowych norm etycznych. Język jakim posługuje się rodzic czy
wychowawca musi być czytelny i zrozumiały, wyrażający otwartość i szczerość,
opisujący konkretne wydarzenia czy doświadczenia. W przypadku małych
dzieci przekaz słowny powinniśmy zastąpić przykładem, zabawą i
wykorzystywać każdą odpowiednią sytuację, by pokazywać czym jest
uczciwość, szacunek, akceptacja. Takich sytuacji jest wiele- wspólne gry,
czytanie książek, spacery. Każda chwila spędzona z dzieckiem daje możliwość
nauczenia go bycia dobrym.
Współczesna kultura deformuje charaktery dzieci, dostarczając im
wzorców wypaczających obraz świata, relacje międzyludzkie, zasady
postępowania. Wartościami stają się: siła, wygląd, pieniądze, umiejętność
ustawienia się w życiu. Kultura, w której nie ma miejsca na pracę nad sobą, na
miłość i służenie innym powoduje, że młodzi ludzie tracą poczucie sensu życia,
hamulce moralne i szacunek do siebie i innych. Za sprawą mediów dzieci od
najmłodszych lat bombardowane są obrazami przemocy i zła. Przedwcześnie
stają się dorosłe, uczą się reagować złością, rodzi się egoizm i agresja. Ucieczka
od wartości, będących drogowskazami postępowania, jest jedną z przyczyn
nasilających się patologii społecznych.
Rodzice nie są w stanie całkowicie odizolować swoich dzieci od
ciemnych stron życia, kontrolować wszystkiego z czym się stykają. Mogą
jednak zdecydowanie ograniczać dzieciom dostęp do telewizji i gier, a
równocześnie dać im atrakcyjną alternatywę spędzenia czasu- czytanie, zabawę
na świeżym powietrzu, wspólne zajęcia rodzinne. Muszą zadbać o zapewnienie
dziecku klimatu miłości i wzajemnego szacunku.
Dziecko wymaga miłości i zaspokojenia wszystkich potrzeb, nie tylko
fizycznych. Trzeba z nim rozmawiać, nie bać się trudnych tematów, pokazać mu
granice zachowań, których przekraczać nie wolno. Nie można bać się mówić i o
swoich uczuciach, jakie wywołuje niewłaściwe zachowanie. Potępienie ze
strony rodziców zachowań agresywnych oraz pozytywne relacje z dzieckiem
odgrywają niemałą role w rozwijaniu u dziecka odrazy do przemocy.
Zaniedbania w tym zakresie dotyczą nie tylko rodzin patologicznych czy
niewydolnych wychowawczo. Równie często rodzice dbający o własną
samorealizację i karierę, dążący pomnażania majątku i zapewnienie dóbr
materialnych dla swojej rodziny, mają za mało czasu na wychowywanie dzieci.
Nie uświadamiają sobie, że zaspokojenie podstawowych potrzeb
emocjonalnych, nauczenie dzieci wartości i budowa mocnego charakteru to
najlepszy sposób zabezpieczenia ich przed złymi wpływami z zewnątrz i
wyposażenie go na całe dorosłe życie.
Alicja Małkowska- psycholog
w: ,,Bliżej przedszkola"nr 3/ 2009