Nr wniosku: 204731, nr raportu: 13503. Kierownik (z rap.): dr

Nr wniosku: 204731, nr raportu: 13503. Kierownik (z rap.): dr Tomasz Kamiński
Najważniejszym celem projektu było określenie motywów jakie stoją za inwestycjami Państwowych Funduszy
Majątkowych (PFM) w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Rozważaliśmy czy cele komercyjne są najważniejszy,
czy też jednak za inwestycjami stoją motywy polityczne. Jeśli istnieją zaś motywy polityczne, to czy możemy mówić o
jakichś zagrożeniach stabilności i bezpieczeństwa dla krajów regionu?
Najważniejsze wnioski możemy określić w pięciu punktach:
1. PFM były mało aktywne inwestycyjnie w EŚW.
Rynki finansowe w EŚW są wciąż relatywnie słabo rozwinięte, co skutkuje ich niską płynnością i odpornością na
wstrząsy. Jest to prawdopodobnie główna przyczyna małego zainteresowania PFM inwestycjami w krajach region.
2. PFM można określić jako narzędzia polityki państw
Fundusze nie są niezależnymi aktorami politycznymi, ale raczej instrumentami osiągania politycznych i ekonomicznych
celów państw. Dlatego też polityczne znaczenie funduszy, ich stabilizacyjna lub destabilizacyjna rola, zależą od interesów
ich właścicieli, czyli państw. W jednym przypadku dany fundusz może więc być kierowany wyłącznie motywami
komercyjnymi, a w innym ten sam fundusz będzie użyty do celów politycznych.
3. Istnieją pewne ryzyka związane z inwestycjami PFM w regionie
Określiliśmy trzy typy ryzyk związanych z działalnością PFM, które wydają się być szczególnie istotne z punktu widzenia
EŚW. Po pierwsze, PFM są wygodnym narzędziem wywierania presji ekonomicznej na dany kraj. Po drugie, mogą być
użyte do przejęcia kontroli nad strategicznymi sektorami i infrastrukturą krytyczną. Po trzecie, poprzez PFM kraje mogą
realizować wrogie przejęcia lub uzyskiwać dostęp do sekretów technologicznych i handlowych firm.
4. Nie znaleźliśmy dowodów na takie działanie PFM, które byłyby zagrożeniem bezpieczeństwa któregoś z krajów EŚW.
Ani analiza danych dotyczących inwestycji PFM w EŚW, ani przeprowadzone analizy trzech największych inwestorów w
regionie, nie potwierdzają tezy o zagrożeniach wynikających z konkretnych inwestycji. Dotychczas, inwestycje PFM w
regionie były głównie motywowane ekonomicznie nie tworzyły zagrożeń dla Polski ani innych krajów region.
5. Obawy wobec PFM są uzasadnione
Z faktu, że dane ryzyko nie zmaterializowało się w przeszłości nie należy wyciągać wniosku, że nie może w przyszłości.
Przeciwnie, argumentujemy, że PFM jako narzędzia polityczne państw mogą tworzyć zagrożenia dla bezpieczeństwa
państw, w tym EŚW.