docNowe propozycje RMSR w zakresie rachunkowości instrumentów
download 
Reklamacja Transkrypt
Nowe propozycje RMSR w zakresie rachunkowości instrumentów
Wydanie 51 Lipiec 2009 „Z perspektywy MSSF” – Suplement Nowe propozycje RMSR w zakresie rachunkowości instrumentów finansowych Pierwsza faza projektu mającego na celu zastąpienie MSR 39 Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena osiągnęła ważny etap - publikację projektu standardu Instrumenty finansowe: Klasyfikacja i wycena. W tym roku spodziewamy się również fazy drugiej i trzeciej, co pokazuje Tabela 1 poniżej. W niniejszej publikacji przyglądamy się kluczowym propozycjom zawartym w projekcie standardu oraz ich prawdopodobnym skutkom biznesowym. Porównujemy także te propozycje z ostatnimi dyskusjami amerykańskich podmiotów stanowiących standardy rachunkowości. Tabela 1 Faza projektu Publikacja projektu Zakończenie prac standardu 1. Klasyfikacja i wycena Lipiec 2009 Na czas dla celów sporządzania sprawozdań finansowych za 2009 rokale nie obowiązujący przed rokiem 2012 2. Utrata wartości Październik 2009 2010 3. Rachunkowość zabezpieczeń Grudzień 2009 2010 Obowiązkowa data wejścia w życie nie wcześniej niż 1/1/2012 1 Podsumowanie kluczowych propozycji zawartych w projekcie standardu Klasyfikacja Zarządzane na bazie kontraktowej stopy zwrotu Projekt standardu proponuje zastąpienie aktualnie obowiązujących kategorii instrumentów finansowych dwoma kategoriami wyceny: wartością godziwą oraz zamortyzowanym kosztem. Instrument finansowy będzie wyceniany według zamortyzowanego kosztu, jeśli zostaną spełnione dwa warunki: (i) instrument posiada typowe cechy pożyczki; oraz Instrumenty finansowe spełniają to kryterium, jeśli są zarządzane, a rentowność jest oceniana przez zarządzających jednostką na podstawie kontraktowych przepływów pieniężnych, które są określane w trakcie utrzymywania instrumentu lub w momencie jego emisji (z uwzględnieniem wszelkich zmian wynikających z uregulowań umownych dotyczących opcji wcześniejszej spłaty). (ii) instrument jest zarządzany na bazie kontraktowej stopy zwrotu. Opcja wyceny według wartości godziwej Wszystkie pozostałe instrumenty finansowe będą wyceniane według wartości godziwej. Projekt zmian proponuje utrzymanie opcji wyceny według wartości godziwej. Jednostki mogą zdecydować o wycenie instrumentów finansowych, które w przeciwnym razie kwalifikowałyby się do wyceny według zamortyzowanego kosztu, według wartości godziwej, z zastrzeżeniem, że wartość godziwa eliminuje lub znacząco zmniejsza niespójność wyceny lub ujęcia (tzw. "niedopasowanie księgowe"). Inne kryteria wykorzystania opcji wyceny według wartości godziwej przewidziane w obecnie obowiązującym MSR 39 nie będą już potrzebne z związku z propozycjami Rady przedstawionymi w projekcie standardu. Poniższy wykres zaczerpnięty z projektu standardu podsumowuje podejście do określania sposobu wyceny instrumentów finansowych. Typowe cechy pożyczki Ograniczają się one do warunków umownych, które obejmują płatność kapitału lub odsetek od niespłaconego kapitału. Odsetki są w tym przypadku definiowane jako wynagrodzenie za wartość pieniądza w czasie oraz za ryzyko kredytowe ponoszone przez pożyczkodawcę. Przykłady typowych cech pożyczki obejmują opcje cap i floor na stopę procentową, większość opcji wcześniejszej spłaty oraz zmiany stopy procentowej w odpowiedzi na zmianę jakości kredytowej instrumentu. Niezależne instrumenty pochodne nie mają typowych cech pożyczek. Dodatkowo, uważa się, że tylko najbardziej uprzywilejowane transze emisji sekurytyzowanej spełniają kryteria typowych cech pożyczek. Proces określania metody wyceny Instrument w zakresie MSR 39 Typowe cechy pożyczki? Nie Tak Zarządzany na bazie kontraktowej stopy zwrotu? Nie Tak Opcja wyceny do wartości godziwej? Tak Nie Zamortyzowany koszt Wartość godziwa „W efekcie proponowanych zmian wszystkie instrumenty kapitałowe będą wyceniane według wartości godziwej” Nowe propozycje RMSR w zakresie rachunkowości instrumentów finansowych Lipiec 2009 2 Instrumenty kapitałowe Projekt proponuje usunięcie obecnie dostępnego w MSR 39 zwolnienia, zgodnie z którym instrumenty kapitałowe, dla których nie ma dostępnych kwotowań z aktywnych rynków i dla których wartość godziwa nie może być wiarygodnie oszacowana, są wyceniane po koszcie. W efekcie wszystkie instrumenty kapitałowe będą wyceniane według wartości godziwej. Jednakże projekt standardu proponuje opcję ujmowania zysków i strat z wyceny do wartości godziwej oraz otrzymanych dywidend z tych instrumentów kapitałowych w pozostałych całkowitych dochodach. Kwoty ujmowane w pozostałych całkowitych dochodach nie będą nigdy przeksięgowywane do rachunku zysków i strat (nawet w momencie zbycia). W związku z tym nie będzie potrzeby testowania tych aktywów pod kątem utraty wartości. Ta opcja nie jest dostępna dla instrumentów kapitałowych, które są przeznaczone do obrotu. Jest ona dostępna jedynie w momencie początkowego ujęcia dla każdego instrumentu i jest nieodwracalna. Brak możliwości przekwalifikowania Nie będzie możliwości przekwalifikowania pomiędzy kategoriami; ani pomiędzy kategoriami zamortyzowanego kosztu i wartości godziwej, ani dla instrumentów kapitałowych pomiędzy kategoriami wartości godziwej przez wynik finansowy oraz wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody. Projekt proponuje także usunięcie dyskusyjnego wymogu obecnego MSR 39 dotyczącego aktywów zaklasyfikowanych jako utrzymywane do terminu zapadalności, które zostały zbyte przed tym terminem. Zamiast tego wymagana będzie osobna prezentacja zysków i strat powstałych na sprzedaży instrumentu ujmowanego według zamortyzowanego kosztu. Wbudowane instrumenty pochodne Projekt proponuje usunięcie wymogu wydzielania instrumentów pochodnych wbudowanych w instrumenty zasadnicze będące instrumentami finansowymi, które są objęte zakresem MSR 39. Kontrakty hybrydowe zawierające wbudowany instrument pochodny, który posiada typowe cechy pożyczki (np. opcje cap na stopę procentową) nadal kwalifikują się do kategorii zamortyzowanego kosztu (jeśli są one zarządzane na bazie kontraktowej stopy zwrotu). Jeśli umowa zasadnicza nie jest objęta zakresem MSR 39, nadal zastosowanie mają istniejące wymogi w zakresie wydzielania wbudowanych instrumentów pochodnych. Jednak wymogi te zostaną jeszcze raz przeanalizowane, kiedy Rada zweryfikuje zakres MSR 39 w trakcie ostatniego etapu projektu. Przepisy przejściowe Projekt proponuje retrospektywne zastosowanie zmian. Jednak następujące oceny będą dokonane w oparciu o okoliczności zaistniałe na datę pierwszego zastosowania zmian: ► Identyfikacja instrumentów zarządzanych na bazie kontraktowej stopy zwrotu ► Wybór lub wycofanie się z opcji wyceny do wartości godziwej ► Wybór instrumentów kapitałowych, które będą wyceniane według wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody. Przewidziana została niewielka liczba wyjątków od zastosowania retrospektywnego, a mianowicie: ► Jeśli wartość godziwa umowy hybrydowej nie została określona w okresach porównawczych, jednostka powinna zastosować sumę wartości godziwych jej elementów (instrumentu zasadniczego oraz instrumentu pochodnego) na koniec każdego okresu porównawczego. Instrument hybrydowy zostanie wówczas wyceniony według wartości godziwej na dzień pierwszego zastosowania zmian. ► Jeśli retrospektywne zastosowanie metody efektywnej stopy procentowej dla instrumentów przekwalifikowanych do kategorii wyceny według zamortyzowanego kosztu jest ze względów praktycznych niemożliwe, wartość godziwa na datę pierwszego zastosowania zmian będzie nową wyceną według zamortyzowanego kosztu. Nowe propozycje RMSR w zakresie rachunkowości instrumentów finansowych Lipiec 2009 Także jeśli retrospektywne zastosowanie wymogów MSR 39 dotyczących utraty wartości jest ze względów praktycznych niemożliwe, jednostka powinna określić wszelką utratę wartości w każdym prezentowanym okresie na podstawie wartości godziwej instrumentu na koniec każdego okresu porównawczego. ► Dla nienotowanych instrumentów kapitałowych oraz powiązanych z nimi instrumentów pochodnych, które dotychczas były wyceniane według kosztu, wymóg wyceny według wartość godziwej będzie miał zastosowanie prospektywne. Wszelkie różnice pomiędzy wcześniejszą wartością bilansową oraz wartością godziwą w dniu pierwotnego zastosowania będą ujmowane w zyskach zatrzymanych na początek okresu sprawozdawczego, w którym zmiany zostały po raz pierwszy zastosowane. ► Ponowne ustanowienie powiązań dla celów rachunkowości zabezpieczeń (np. kiedy pozycja zabezpieczana jest przekwalifikowana do kategorii wyceny według wartości godziwej przez wynik finansowy) będzie rozliczane jako zaprzestanie stosowania zasad rachunkowości zabezpieczeń od daty pierwszego zastosowania zmian. W międzyczasie nie będzie żadnej możliwości retrospektywnego desygnowania nowych powiązań zabezpieczających dla aktywów przekwalifikowanych do kategorii wyceny według zamortyzowanego kosztu. Ujawnianie informacji Projekt zmian proponuje uzupełnienie MSSF 7 Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji o wymogi w zakresie dodatkowych ujawnień dla jednostek, które zdecydowały o wcześniejszym zastosowaniu zmian. Dodatkowe ujawnienia (preferowany jest format tabelaryczny) są następujące: ► Pierwotna kategoria wyceny oraz wartość bilansowa według MSR 39 w porównaniu do nowej kategorii wyceny oraz wartości bilansowej; oraz 3 ► Saldo aktywów i zobowiązań finansowych zakwalifikowanych do kategorii wyceny według wartości godziwej oraz przekwalifikowanych z tej kategorii. Podejście alternatywne Projekt zmian przedstawia do dyskusji następujące podejście alternatywne: ► Aktywa finansowe, które spełniają definicję pożyczek oraz należności (tzn. nie są notowane na aktywnym rynku) na mocy obecnego MSR 39 spełniałyby wymagania wyceny według zamortyzowanego kosztu. ► Wymagane są ujawnienia jakościowe dla zmian w kategoriach wyceny oraz zakwalifikowania do kategorii wyceny według wartości godziwej i przekwalifikowania z tej kategorii. ► Wszystkie inne aktywa finansowe, w tym inne instrumenty finansowe o typowych cechach pożyczki, które są zarządzane na bazie kontraktowej stopy zwrotu(które Projekt proponuje wyceniać według zamortyzowanego kosztu) byłyby wyceniane w bilansie według wartości godziwej. Jednak, dla instrumentów finansowych o typowych cechach pożyczki: ► Zmiany wartości opartej na zamortyzowanym koszcie ( w tym utrata wartości) byłyby ujmowane w zysku lub stracie ► Wszelkie inne zmiany byłyby ujmowane w pozostałych całkowitych dochodach ► Nie byłoby możliwości reklasyfikacji ujętych zysków i strat pomiędzy pozostałymi całkowitymi dochodami oraz zyskiem lub stratą. Poproszono również o komentarze do innej wersji tego alternatywnego podejścia, zgodnie z którą kwoty ujmowane w pozostałych całkowitych dochodach byłyby rozpoznawane w osobnej linii w zysku lub stracie. Tabela 2 Skutki biznesowe projektu Klasyfikacja i wycena na pierwszy rzut oka przedstawiają się następująco Co będzie atrakcyjne dla sporządzających sprawozdania finansowe? Jakie są wyzwania? ► Redukuje kompleksowość poprzez ograniczenie ilości ► Jednostki, które zdecydują się na wcześniejsze ► ► ► ► ► ► ► kategorii klasyfikacji i wyceny do dwóch: zamortyzowany koszt oraz wartość godziwa Eliminuje kompleksowe wymogi w odniesieniu do wbudowanych instrumentów pochodnych Jednostki mogą ograniczyć kwotę odpisu z tytułu utraty wartości dla dłużnych papierów wartościowych, jeśli instrumenty te kwalifikują się teraz do kategorii wyceny według zamortyzowanego kosztu Brak dyskusyjnych wymogów dla dłużnych papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu Możliwość zastosowania rachunkowości zabezpieczeń dla papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu, dla których nie było to wcześniej dozwolone, jeśli były one ‘utrzymywane do terminu wymagalności’ Możliwość odwracania strat z wyceny do wartości godziwej dla niektórych instrumentów kapitałowych przez wynik finansowy w przypadku gdy rynki kapitałowe są w okresie ponownego wzrostu Jednostki mają możliwość wycofania się ze wcześniejszego wyboru opcji wyceny według wartości godziwej (pod warunkiem, że spełnione są kryteria wyceny według zamortyzowanego kosztu) Jednostki będą teraz miały możliwość zastosowania opcji wyceny według wartości godziwej dla instrumentów, dla których nie była ona zastosowana przy początkowym ujęciu (pod warunkiem wystąpienia niedopasowania księgowego) ► ► ► ► ► zastosowanie zmian, zmierzą się z koniecznością zastosowania zmian proponowanych przez projekt standardu, bez wiedzy na temat ostatecznych zmian, które zostaną wprowadzone w zakresie utraty wartości oraz rachunkowości zabezpieczeń w Fazie II i III projektu zmian do MSR 39. Wszystkie instrumenty kapitałowe będą klasyfikowane jako wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy (o ile ujęciu momencie pierwotnego ujęcia nie zostaną desygnowane jako ujmowane według wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody), co spowoduje większą zmienność wyniku. Wszystkie transze obligacji emitowane przez jednostki celowe emitujące instrumenty sekurytyzowane będą ujmowane według wartości godziwej przez wynik finansowy za wyjątkiem transz najbardziej uprzywilejowanych W odniesieniu do wielu instrumentów, które zostały przekwalifikowane z kategorii wyceny według wartości godziwej do kategorii wyceny według zamortyzowanego kosztu na podstawie zmian dotyczących przekwalifikowania z października 2008 roku, może zaistnieć konieczność ponownego przekwalifikowania do kategorii wyceny według wartości godziwej, ponieważ instrumenty te mogą nie spełniać nowych kryteriów zamortyzowanego kosztu (np. transze sekurytyzacyjne) Wiele zobowiązań zawierających wbudowane instrumenty pochodne będzie teraz w całości ujmowane według wartości godziwej, z uwzględnieniem zmian we własnym ryzyku kredytowym Zgodnie z propozycją zmian, po dacie zakwalifikowania instrumentu do jednej z kategorii nie może on już być Nowe propozycje RMSR w zakresie rachunkowości instrumentów finansowych Lipiec 2009 4 Co będzie atrakcyjne dla sporządzających sprawozdania finansowe? Jakie są wyzwania? ► Uproszczenie standardu oraz zmniejszenie ilości kategorii wyceny wyeliminuje większość bieżących problemów związanych z MSR 39, a tym samym umożliwi lepsze zrozumienie sprawozdań przez użytkowników. ► Większa porównywalność, ponieważ odmienne stosowanie wymogów w odniesieniu do utraty wartości aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży nie będzie już dłużej możliwe. ► Większa porównywalność, ponieważ nie będzie już można dokonywać przekwalifikowania pomiędzy kategoriami ► ► ► ► ► Proces ujednolicania z US GAAP Amerykańska RSRF na swoim posiedzeniu w lipcu 2009 roku wstępnie postanowiła kontynuować swój projekt w zakresie rachunkowości instrumentów finansowych, który zakłada wartość godziwą jako jedyną metodę wyceny, z opcją umożliwiającą ujmowanie własnego zadłużenia w pewnych okolicznościach według zamortyzowanego kosztu. Zyski i straty będą ujmowane albo w zysku lub stracie albo w pozostałych całkowitych dochodach, w oparciu o kryteria odnoszące się do modelu zarządzania jednostką/modelu biznesowego oraz zmienności przepływów finansowych z instrumentu (dodatkowe wskazówki w zakresie stosowania tych kryteriów kwalifikacji zostaną opracowane w przyszłości). Podejście to znacznie różni się od rozwiązania proponowanego przez RMSR, bazującego na dwóch kategoriach wyceny. Fakt, że obie Rady pracują nad dwoma różnymi propozycjami stanowi istotne ryzyko dla obiektywnego procesu tworzenia jednego, globalnego zestawu standardów rachunkowości. Jeśli te dwie różne propozycje nie zostaną uspójnione, a Rady nie będą w stanie uzgodnić wspólnego rozwiązania, osiągnięcie ogólnego celu ujednolicenia przekwalifikowany pomiędzy kategorią wyceny według wartości godziwej a kategorią wyceny według zamortyzowanego kosztu Pożyczki nabyte z dyskontem ze względu na poniesione straty kredytowe nie mogą być już wyceniane według zamortyzowanego kosztu Wyzwanie operacyjne przy obliczaniu w przyszłości utraty wartości w przypadku instrumentów przekwalifikowanych do kategorii wyceny według zamortyzowanego kosztu Dla instrumentów przekwalifikowanych do kategorii wyceny według zamortyzowanego kosztu, jednostki nie miałyby retrospektywnych korzyści z zastosowania rachunkowości zabezpieczeń, co spowoduje tym samym niespójność w rachunku zysków i strat Brak zwolnień dotyczących możliwości ujmowania po koszcie: wszystkie instrumenty kapitałowe będą musiały być wyceniane według wartości godziwej Jednostki mogą rozpocząć stosowanie zmian w zakresie klasyfikacji i wyceny w dowolnym momencie od października 2009 do 1 stycznia 2012. Użytkownicy sprawozdań mogą to uznać za istotne wyzwanie przy porównywaniu sprawozdań finansowych za okres najbliższych czterech lat. standardów może zostać opóźnione w czasie. Skutki biznesowe Tabela 2 podsumowuje skutki biznesowe propozycji projektu. Szczegółowe ich omówienie przedstawione zostało poniżej. Inwestycje kapitałowe - RMSR zaproponowała, aby umożliwić jednostce nieodwołalny wybór opcji ujmowania zmian wartości godziwej w pozostałych całkowitych dochodach, aby zaadresować kwestie związane ze strategicznymi inwestycjami w instrumenty kapitałowe, które są przede wszystkim utrzymywane dla korzyści pozaumownych, takich jak na przykład współpraca operacyjna. Jednak, ponieważ niemożliwe będzie odwrócenie zysków i strat ani też ujmowanie dywidend w rachunku wyników, wydaje się mało prawdopodobne, żeby taka opcja była dla jednostek atrakcyjna. W konsekwencji, uważamy że zyski i straty z instrumentów kapitałowych będą w większości przypadków ujmowane w zysku lub stracie, tym samym zwiększając zmienność raportowanego wyniku finansowego. Poprzez ujmowanie zysków i strat w zysku lub stracie, ponowny wzrost notowań będzie również ujmowany w wyniku, w przeciwieństwie do utraty Nowe propozycje RMSR w zakresie rachunkowości instrumentów finansowych Lipiec 2009 wartości aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży, jak to ma miejsce zgodnie z obecnymi wymogami. W rzeczywistości ta zmiana oznacza, ze nie będzie już dłużej konieczności oceny instrumentów kapitałowych pod kątem potencjalnej utraty wartości, co spowoduje usunięcie obszaru dla którego obecnie panuje w praktyce duże zróżnicowanie w stosowanym podejściu. Wyzwaniem będzie również wycena według wartości godziwej nienotowanych instrumentów kapitałowych, które dotychczas są ujmowane po koszcie. Może zaistnieć potrzeba przeprowadzenia dodatkowych ekspertyz i opracowania nowych metodologii, co najprawdopodobniej zwiększy koszt oraz wydłuży czas raportowania. Zmiany wartości godziwej tych instrumentów przyczynią się również do zwiększonej zmienności wyniku. Proponowane podejście może wpłynąć na decyzje niektórych jednostek co do ograniczenia inwestycji w instrumenty kapitałowe. Cechy pożyczek podstawowych Wiele popularnych instrumentów finansowych obecnie wycenianych według zamortyzowanego kosztu nie będzie spełniać kryteriów typowych cech pożyczki. Może to dotyczyć akcji uprzywilejowanych, większości papierów wartościowych emitowanych 5 przez jednostki celowe emitujące sekurytyzowane instrumenty kapitałowe (patrz dyskusja poniżej) oraz zlewarowane instrumenty dłużne lub tych indeksowanych do zmiennych niefinansowych. Wytyczne stosowania zawierają wiele przykładów dotyczących typowych cech pożyczek. Wynikająca z tych wymogów zmiana do MSR 39 wskazuje, że dług indeksowany do wskaźnika inflacji będzie zawsze ujmowany według zamortyzowanego kosztu. Jednostki będą musiały dokonać oceny przy określaniu czy cechy analizowanych instrumentów stanowią czy też nie typowe cechy pożyczek, zwłaszcza, jeśli analizowane przypadki nie zostały omówione we wskazówkach stosowania. Zarządzane na bazie kontraktowej stopy zwrotu - Wydaje się, że określenie czy instrumenty finansowe są zarządzane na bazie kontraktowej stopy zwrotu czy też nie, powinno być dokonane na poziomie segmentu operacyjnego lub na poziomie jednostki organizacyjnej (ponieważ jest jednoznaczne, że ocena ta nie powinna być dokonana ani na poziomie jednostki sprawozdawczej, ani na poziomie pojedynczego instrumentu). Może to powodować szereg wyzwań, ponieważ mogą wystąpić w spółce jednostki organizacyjne zarządzane w różny sposób. Dalsze trudności mogłyby się również pojawić w przypadku istotnej zmiany w sposobie zarządzania jednostką lub w przypadku transferu instrumentu finansowego pomiędzy jednostkami organizacyjnymi. Projekt przytacza dwa przykłady aktywów finansowych, które nie są zarządzane na bazie kontraktowej stopy zwrotu: (i) aktywa utrzymywane do obrotu, oraz (ii) pożyczki nabyte z dyskontem w wyniku poniesionych strat kredytowych. W rezultacie, jednostka nabywająca pożyczkę, która podlega utracie wartości, będzie musiała ją ująć według wartości godziwej przez wynik finansowy. „Zarządzane na bazie kontraktowej stopy zwrotu” jest nowym terminem, który nie jest wystarczająco jasno określony. Dodatkowo, nie jest jasne czy istnieją jakiekolwiek okoliczności, w jakich instrument nie byłby "zarządzany na bazie kontraktowej stopy zwrotu" ani "na podstawie wartości godziwej". Dlatego też zarząd musi dokonać oceny przy określaniu czy instrument jest zarządzany w ten sposób. Inwestycje w dłużne papiery wartościowe - Propozycje umożliwiłyby, aby papiery wartościowe mające podstawowe cechy pożyczek były ujmowane według zamortyzowanego kosztu bez uwzględnia obecnych wymogów w odniesieniu do ich sprzedaży i przekwalifikowania. Byłoby również możliwe zastosowanie rachunkowości zabezpieczeń dla takich instrumentów, co mogłoby potencjalnie zmniejszyć zmienność wyników. Jednostki celowe emitujące sekurytyzowane instrumenty inwestycyjne - Jednostki specjalnego przeznaczenia mogą emitować różne transze długów (takich jak papiery wartościowe zabezpieczone hipoteką), aby stworzyć strukturę „wodospadu”, która nadaje priorytet płatnościom jednostek dla posiadaczy różnych transz oraz tym samym określa porządek według którego wszelkie straty poniesione przez jednostkę są alokowane do różnych transz. Dla takich struktur projekt standardu proponuje, że jedynie najbardziej uprzywilejowane transze w takiej strukturze kwalifikowałaby się do kategorii wyceny według zamortyzowanego kosztu. W związku z tym wszystkie transze poniżej najbardziej uprzywilejowanej transzy będą musiały być ujmowane według wartości godziwej przez wynik finansowy. Ze względu na fakt że są to instrumenty, na które kryzys finansowy miał w najwyższym stopniu negatywny wpływ, będzie to jeden z bardziej kontrowersyjnych elementów propozycji zmian. Wiele z tych instrumentów zostało przekwalifikowanych z kategorii wycenianych według wartości godziwej do kategorii zamortyzowanego kosztu na podstawie zmiany do standardu z października 2008 roku i jest możliwe że, w wyniku proponowanych zmian, znaczna ich część musiałaby zostać ponownie przekwalifikowana do kategorii wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy. Proponowane rozwiązanie zmniejszy kompleksowość oraz zapobiegnie konieczności szczegółowej analizy aktywów posiadanych przez specjalne jednostki, co w wielu przypadkach może być trudne. W rezultacie może się okazać, że ujęcie udziałów w takich jednostkach nie będzie już dłużej uzależnione od tego, czy są one oparte bezpośrednio na aktywach Nowe propozycje RMSR w zakresie rachunkowości instrumentów finansowych Lipiec 2009 stanowiących zabezpieczenie, czy też jedynie na instrumentach pochodnych (syntetyczne instrumenty finansowe oparte na długu ang. „synthetic CDO”). Jednakże, bez analizy całej struktury, mogą się pojawić transze, które będą musiały być ujmowane według wartości godziwej przez wynik finansowy nawet jeżeli de facto korzystają z zabezpieczeń kredytowych i są mniej ryzykowne niż aktywa stanowiące zabezpieczenie. Podczas gdy dla aktywów ujmowanych dotychczas jako dostępne do sprzedaży, ale które teraz mogą być ujmowane według zamortyzowanego kosztu, utrata wartości będzie obliczana na podstawie zamortyzowanego kosztu, niwelując tym samym potrzebę ujmowania pełnej zmiany wartości godziwej w przypadku utraty wartości. „Proponowane usunięcie złożonych zasad wydzielania wbudowanych instrumentów pochodnych znacząco zmniejszy obecne trudności związane z rozliczaniem hybrydowych instrumentów finansowych” Umowy ubezpieczeniowe - Projekt nie dokonuje żadnych znaczących zmian w MSSF 4. W rezultacie, wobec braku jakichkolwiek zapisów umożliwiających jednorazowe przekwalifikowanie umów ubezpieczeniowych przy przejściu na nowy standard, proponowane zmiany w zakresie klasyfikacji i wyceny mogą skutkować niedopasowaniem księgowym, jeśli aktywa są przekwalifikowywane oraz ponownie wycenianie, podczas gdy zobowiązania wynikające z odpowiadającej im umowy ubezpieczenia nie mogą zostać ponownie wycenione. Standard dotyczący umów ubezpieczeniowych jest nadal w fazie rozwoju. Dlatego też będzie trudne dla ubezpieczycieli dokonanie wyboru na mocy nowego standardu dla aktywów finansowych bez wiedzy na temat ostatecznych wymogów wyceny dla poszczególnych zobowiązań z tytułu ubezpieczeń. Jednak MSSF 4 zezwala na przekwalifikowanie aktywów finansowych do kategorii wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy za 6 każdym razem, gdy ubezpieczyciel zmienia swoje zasady rachunkowości w odniesieniu do zobowiązań z tytułu ubezpieczeń. Praktyczny skutek jest taki, że ubezpieczyciele będą musieli dokonać w najbliższych kilku latach dwóch istotnych przekwalifikowań aktywów finansowych, pierwszy raz gdy zacznie obowiązywać nowy standard dla instrumentów finansowych, drugi raz gdy zacznie obowiązywać nowy standard w zakresie kontraktów ubezpieczeniowych. godziwej przez wynik finansowy. To najprawdopodobniej będzie skutkować zwiększoną zmiennością raportowanego wyniku ze względu na zmiany w ryzyku kredytowym emitenta. Prawdopodobieństwo, że proponowane zmiany będą skutkować tym, że więcej pozycji zobowiązań będzie ujmowanych według wartości godziwej jest jedną z przyczyn, dla których Rada opublikowała dokument przedstawiający tezy dyskusji na temat roli ryzyka kredytowego z wycenie zobowiązań1. Jeżeli propozycje dotyczące standardu w zakresie umów ubezpieczeniowych będą skutkować większym stopniem wykorzystania bieżących wycen (co wydaje się być kierunkiem obranym przez RMSR i regulatorów europejskich), wówczas może to współgrać z wykorzystaniem wartości godziwej dla aktywów finansowych, mimo że może to spowodować, że wynik ubezpieczycieli będzie bardziej narażony na zmiany w sposobie, w jaki rynek postrzega ryzyko kredytowe i ryzyko płynności tych aktywów, jeżeli zmiany te nie będą odzwierciedlone w wycenie zobowiązań ubezpieczeniowych. Warto również zauważyć, że wbudowane instrumenty pochodne mogą być niekiedy desygnowane na instrumenty zabezpieczające, co nie byłoby możliwe w przypadku gdy cały instrument zasadniczy byłby wyceniany według wartości godziwej, o ile Rada nie poszerzy zakresu instrumentów, które mogą być desygnowane jako zabezpieczenie. Wbudowane instrumenty pochodne -Proponowane wyeliminowanie kompleksowych zasad wydzielania wbudowanych instrumentów pochodnych w znaczący sposób zredukuje obecne trudności związane z ujęciem księgowym hybrydowych instrumentów finansowych. Jednakże, nawet jeśli instrument ma tylko podstawowe cechy pożyczki i może być w związku z tym ujmowany według zamortyzowanego kosztu, konieczność księgowania w korespondencji z rachunkiem zysków i strat wszelkich korekt w przypadku zmian w szacunkach (ponieważ zachowane zostaną postanowienia istniejącego paragrafu 8 wskazówek stosowania) będzie powodowała, że nadal utrzymana zostanie pewna zmienność raportowanego wyniku. Instrumenty dłużne emitowane przez korporacje często zawierają elementy nie będące podstawowymi cechami pożyczek, takie jak indeksowanie do cen surowców, żeby zmniejszyć koszt długu. Obecnie takie elementy są wydzielane jako wbudowane instrumenty pochodne (i są ekonomicznie zabezpieczane przez instrumenty pochodne). Takie zobowiązania będą musiały być w całości wyceniane według wartości Przekwalifikowanie - Ponieważ nie będzie możliwe przekwalifikowywanie pomiędzy kategoriami, nie będzie istniał mechanizm umożliwiający zmianę ujęcia księgowego w przypadku gdy instrument finansowy przestanie być utrzymywany do obrotu lub jeżeli zmieni się podejście jednostki do zarządzania tym instrumentem. Jednakże jednostki będą mogły klasyfikować instrumenty na podstawie sposobu, w jaki były one zarządzane na datę pierwotnego zastosowania zmian (a nie na datę jego zawarcia). Również, na moment pierwszego zastosowania zmian, jednostki będą mogły dokonać przekwalifikowania instrumentów, dla których pierwotnie jednostka skorzystała z opcji wyceny według wartości godziwej, jeżeli instrumenty te spełniają kryteria zamortyzowanego kosztu (takie przekwalifikowania nie były dozwolone przed zmianami z października 2008 roku). Po pierwotnym ujęciu nie będzie już konieczne kontynuowanie ujęcia zgodnie ze zmianami z października 2008 roku, nie będą również wymagane odpowiednie ujawnienia. Przepisy przejściowe – Retrospektywne przekwalifikowanie oznacza, że będzie konieczne 1 Więcej można znaleźć w „Z perspektywy MSSF” Suplement wydanie 46- RMSR publikuje dokument zawierający tezy dyskusji na temat “własnego ryzyka kredytowego”. Dokument dostępny wyłącznie w języku angielskim. Nowe propozycje RMSR w zakresie rachunkowości instrumentów finansowych Lipiec 2009 przekształcenie danych porównawczych, aby uwzględnić efekt przekwalifikowania na datę pierwotnego zastosowania zmian. Będzie to złożone zadanie. Zmiana na dwie kategorie prawdopodobnie wymagać będzie znaczących zmian w systemach raportowania oraz procesach księgowych. Jednostki będą musiały uważnie rozważyć wpływ nowej klasyfikacji na każdą klasę instrumentów. Na przykład, jeśli aktywa są przekwalifikowane do kategorii zamortyzowanego kosztu, niektóre straty wcześniej ujmowane w rachunku zysków i strat nie mogą już być odwrócone przez rachunek zysków i strat, jeśli cena rynkowa odzyska odpowiedni poziom, ponieważ nowy zamortyzowany koszt będzie określany w oparciu o warunki na dzień powstania lub nabycia, z korektami ujmowanymi bezpośrednio w kapitale. Jedynie w przypadku gdy retrospektywne zastosowanie jest ze względów praktycznych niemożliwe, wartość godziwa na datę przejścia będzie wykorzystana jako nowy zamortyzowany koszt i wcześniej rozpoznane straty będą stopniowo odwracane przez rachunek zysków i strat poprzez wyższą efektywną stopę procentową. Jeżeli natomiast aktywa będą przekwalifikowane jako wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy, straty które nie zostały wcześniej rozpoznane będą ujęte w przekształconych danych porównywalnych, z możliwością ich odwrócenia w przyszłości przez rachunek wyników. Ponadto, ponieważ nie jest możliwe retrospektywne ustanawianie powiązań zabezpieczających dla celów stosowania zasad rachunkowości zabezpieczeń, może wystąpić znaczna niespójność w raportowanym wyniku, jeżeli instrumenty będą przekwalifikowywane z kategorii utrzymywanych do obrotu do kategorii zamortyzowanego kosztu, podczas gdy instrument zabezpieczających będzie nadal ujmowany według wartość godziwej przez wynik finansowy. Zgodnie z propozycją zawartą w projekcie standardu, wydaje się że datą początkowego zastosowania zmian może być dowolna data według wyboru jednostki, począwszy od października 2009 roku do 1 stycznia 2012 roku (która jest prawdopodobną datą obowiązkowego zastosowania 7 zmian). Oznacza to, że każda jednostka która wybierze datę w trakcie roku bilansowego, będzie miała korzyść z 12-miesięcznego okresu w trakcie którego może przeanalizować, czy powinna zdecydować się na opcję wyceny do wartości godziwej, czy też nie. Jednak takie okoliczności powinny być ograniczone, biorąc pod uwagę fakt, że opcja wyceny do wartości godziwej może być wykorzystana lub utrzymana jedynie w przypadku wystąpienia niezgodności księgowej oraz że instrumenty, które miałyby być przekwalifikowane do kategorii wyceny według zamortyzowanego kosztu, powinny posiadać typowe cechy pożyczki oraz powinny być zarządzane na bazie kontraktowej stopy zwrotu. Biorąc pod uwagę fakt, że będące konsekwencją proponowanych zmian zmiany do MSSF 1 są w trakcie opracowywania, wstępną datą pierwotnego zastosowania dla jednostek raportujących według MSSF po raz pierwszy byłaby data ich przejścia na MSSF (tzn. początek okresu dla którego prezentowane są najwcześniejsze dane porównawcze). Może to jednak prowadzić do trudności dla jednostek przechodzących na MSSF w trakcie najbliższych kilku lat. Przykładowo, jednostka zamierzająca przejść na MSSF w swoich sprawozdaniach za 2010 rok mogłaby ”przegapić” już termin na skorzystanie lub zrezygnowanie z opcji wyceny według wartości godziwej. W celu pokonania tego wyzwania, jednostki przechodzące na MSSF pomiędzy rokiem 2009 a 2011 mogą najpierw zastosować istniejący MSR 39 i następnie przejść na nowy standard w kolejnych okresach. Wcześniejsze przyjęcie - Jeśli ostateczny standard dostępny będzie zgodnie z planem w październiku 2009 roku jednostki, które chciałyby go zastosować wcześniej, będą miały dwa miesiące na wprowadzenie zmian za 2009 rok. Zmiany dotyczące utraty wartości oraz rachunkowości zabezpieczeń będą włączone do nowego standardu dopiero w 2010 roku. Dlatego jednostki planujące wcześniejsze zastosowanie zmian w obszarze klasyfikacji i wyceny będą musiały dokonać tego bez znajomości ostatecznych postanowień standardu w pozostałych dwóch kluczowych obszarach. Komentarze do projektu standardu można zgłaszać do 14 września 2009 roku O firmie Ernst & Young Ernst & Young jest ogólnoświatowym liderem w dziedzinie zapewniania zgodności z wymogami, podatków, transakcji i usług doradczych. Aż 144 000 ludzi na całym świecie łączy nasze wspólne wartości i niezmienne zaangażowanie w dbałość o najwyższą jakość. Pomagamy naszym ludziom, klientom i szerszym społecznościom w realizowaniu ich pełnego potencjału Więcej informacji znaleźć można na stronie www.ey.com/pl Ernst & Young to ogólnoświatowa organizacja zrzeszająca firmy należące do Ernst & Young Global Limited, z których każda jest odrębnym podmiotem prawa. Ernst & Young Global Limited, brytyjska spółka o odpowiedzialności ograniczonej do kwoty gwarancji, nie świadczy usług na rzecz klientów. Informacje o Grupie ds. Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej Ernst & Young Przejście na Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) jest najistotniejszą inicjatywą w świecie sprawozdawczości finansowej, decyzją, której skutki wybiegają daleko poza samą rachunkowość, wpływając na każdą podejmowaną decyzję o kluczowym znaczeniu, nie zaś tylko na sposób jej wykazania w sprawozdawczości. Stworzyliśmy ogólnoświatowe zasoby w postaci ludzi i wiedzy, służące wsparciu naszych zespołów pracujących z klientami. Stawiamy sobie za cel zapewnienie Państwu korzyści wynikających z naszej rozległej wiedzy o różnych branżach, naszej dogłębnej wiedzy merytorycznej oraz najnowszych doświadczeń wynikających z naszej pracy na całym świecie. Nowe propozycje RMSR w zakresie rachunkowości instrumentów finansowych Lipiec 2009 8
