6.5. Na ratunek polskim uczelniom

POLSKA GEOTERMALNA ASOCJACJA
POLISH GEOTHERMAL ASSOCIATION
30-059 Kraków, Al. Mickiewicza 30 paw. B3, pok. 206, POLAND
Tel. +48 12 6173413, Fax. +48 12 6173113, e-mail: [email protected]
Na ratunek polskim uczelniom
Analizując dotychczasowy przebieg „kampanii refendalnej” moŜna zadać pytanie, jak długo jeszcze Polacy,
tysiącletni Naród, który wydał Kopernika i Jana Pawła II, trwał będzie w hipnozie unijnej fantastyki, czarodziejów
pięknych słów, abstrakcyjnej retoryki.
Jak długo jeszcze PRL-owskie spustoszenia w sercach i umysłach Polaków, rzutować będą na
fundamentalne decyzje co do losów Polski, serwowane nam przez tych samych ludzi komunistycznego aparatu 11. Tych
pytań jest wiele. MnoŜy się ich coraz więcej, im bliŜej do terminu referendum, historycznego wyboru o dalekosięŜnych i
nieodwracalnych skutkach.
PoniewaŜ faktycznie nie ma równoprawnej, narodowej debaty „za i przeciw”, jest nachalna propaganda i
groteskowa agitacja w rodzaju „wchodzenia do Europy przez plastikową futrynę”, czy „darmowe majówki z piwem na
statku Euro” – dziś ku przestrodze i ku rozwadze nas wszystkich kolejny głos prawdy.
Co czeka polskie szkolnictwo wyŜsze po wejściu do Unii Europejskiej ?
Zasoby i potencjał szkolnictwa wyŜszego w Polsce
Nakłady na szkolnictwo wyŜsze i naukę w Polsce są najniŜsze w Europie od wielu lat.
Mimo to w roku 2002 mieliśmy 1,2,3,4:
•
344 szkoły wyŜsze; kształcące 1,72 mln studentów, z których 310 tys. uzyskało absolutorium. Szkół wyŜszych
państwowych było 123, kształcących 1,3 mln studentów (70% ogółu studiujących), oraz 221 niepaństwowych
szkół wyŜszych kształcących 0,51 mln studentów (30% studiujących).
•
Pełnoetatowych nauczycieli akademickich było 82,2 tys., w tym 17,8 tys. profesorów, 430 docentów, 30 tys
adiunktów, 18 tys. asystentów, 4 tys. nauczycieli akademickich w niepełnym wymiarze godzin + 70 tys.
pracowników nie będących nauczycielami akademickimi.
•
Na studiach dziennych jest 770 tys. osób (45% wszystkich studiujących), 55% inne (wieczorowe, zaoczne,
eksternistyczne). Zwiększa się stale liczba studentów wieczorowych i zaocznych.
•
Współczynnik skolaryzacji stale rośnie, w stosunku do 1995 roku wzrósł o 100%, tj. 44% ogółu młodzieŜy.
•
Wśród absolwentów roku 2001, odsetek na poszczególnych kierunkach wynosił: biznes i administracja 32%,
pedagogika 16%, nauki społeczno-polityczne 15%, nauki techniczne tylko 7% !
•
Rośnie liczba studentów obcokrajowców, jest ich około 8 tys., z czego z Europy 5,5 tys. osób; z ogółu 52% stanowi
Polonia.
•
Studia podyplomowe, wskutek zmian gospodarczych i transformacji kontynuowało w roku 2002 juŜ około 140 tys.
osób, w tym około 30 tys. osób było uczestnikami studiów doktoranckich. Jest to dziesięciokrotny wzrost od 1990
roku.
•
Uniwersytety stanowią 16% uczelni państwowych - kształcą 41% ogółu studentów; uczelnie techniczne stanowią
17% - kształcą 26% ogółu studentów; ekonomiczne – 5%, skupiają 6% studentów; akademie medyczne stanowią
10% - kształcą 6% studentów; artystyczne 16% - kształcą 1% studentów.
•
Wynik finansowy prawie wszystkich uczelni państwowych w roku 2002 jest dodatni. Zwiększył się o 33,1 % w
stosunku do roku ubiegłego. Zysk uczelni technicznych wyniósł: 90 mln zł., rolniczych 80 mln, uniwersytetów 80
mln, wyŜszych szkół zawodowych 25 mln. Ujemny dotyczył tylko wyŜszych szkół artystycznych i akademii
medycznych.
•
Przychody uczelni państwowych to: 81% z dydaktyki, 15% z działalności badawczej; uczelni niepaństwowych:
97% z dydaktyki, 0,1% z badawczej.
•
Głównym źródłem finansowania dydaktyki szkół państwowych są dotacje - w 2002 roku z budŜetu państwa 69%,
opłaty za zajęcia dydaktyczne 23%.
•
Uczelnie państwowe aby przetrwać, zwiększają udział opłat za zajęcia dydaktyczne (dziś np. uczelnie ekonomiczne
mają dotacje 44%, zaś z pobieranych opłat 49%; pedagogiczne 55% z dotacji, 38% opłaty; uniwersytety 62 %
dotacji, 30% opłaty). Najmniej pobierają uczelnie techniczne (75% dotacji + 18% opłaty).
Stowarzyszenie wpisane pod numerem KRS: 0000071056
Nr konta: BOŚ 46 1540 1115 2044 6070 5574 0001
NIP 677-17-11-239, REGON: 350833720
POLSKA GEOTERMALNA ASOCJACJA
POLISH GEOTHERMAL ASSOCIATION
30-059 Kraków, Al. Mickiewicza 30 paw. B3, pok. 206, POLAND
Tel. +48 12 6173413, Fax. +48 12 6173113, e-mail: [email protected]
Działalność badawcza wyŜszych uczelni
Średnie przychody uczelni państwowych ze sprzedaŜy usług dydaktycznych, prac badawczych i rozwojowych
wynoszą 20%, dotacje państwowe stanowią do 80%. Średnie przychody wyŜszych szkół zawodowych wynoszą 66%,
akademii medycznych 32%, zaś szkół technicznych 28% 1,2,3,4.
Uczelniami, które najwięcej korzystają z dotacji Państwa na działalność badawczą są:
Uczelnie
techniczne
(36-48%),
uniwersytety
(27-42%),
akademie
medyczne
(1-16%)
i rolnicze (3-13%) 9.
Koszty kształcenia
Koszty kształcenia są sumą kosztów własnych działalności eksploatacyjnej, funduszu pomocy stypendialnej i
własnego funduszu stypendialnego 2,3,9. W 2001 roku koszty własne uczelni stanowiły w Polsce średnio 90% kosztu
kształcenia studentów. NajwyŜszy koszt kształcenia na 1 studenta rocznie mają: szkoły artystyczne - 21tys zł, medyczne 15 tys. zł , wychowania fizycznego - 9tys., rolnicze - 9 tys., techniczne - 8,5 tys., uniwersytety - 6 tys., ekonomiczne -6 tys.
, pedagogiczne - 4 tys.
Średni koszt kształcenia studenta w Polsce wynosi 6,9 tys. zł rocznie 9.
Konieczny rozwój polskiego szkolnictwa wyŜszego
Osiągnięcia nauki i techniki, szczególnie telekomunikacji, informatyki i cybernetyki spowodowały moŜliwości
zasadniczego przekształcania i zmian tradycyjnego metod i sposobów nauczania (wirtualne laboratoria przedmiotowe,
bazy danych, biblioteki i sieci komputerowe) 9.
Stwarza to konieczne warunki tworzenia nowych, prorozwojowych, innowacyjnych kierunków studiów,
szczególnie technicznych, których procent absolwentów stale maleje! Proinnowacyjność gospodarki, rozwój
produktywności polskiego budownictwa, przemysłu i rolnictwa - wymagają zwiększenia liczby absolwentów
kierunków technicznych, szczególnie informatycznych, nauk o Ziemi z geologią, przetwórstwa, środowiska, energetyki
alternatywnej - do poziomu rzędu 30% rocznie do roku 2010 7,8,9,13.
Dziś juŜ np. na kierunkach: biznes i administracja jest przeszło 30% wszystkich absolwentów rocznie . Na
kierunkach technicznych tylko 5-7% rocznie 2.
Podział społeczeństwa powyŜej 15 roku Ŝycia według poziomu wykształcenia jest następujący (2002 rok):
wykształcenie wyŜsze posiada tylko 6,8%, policealne 2,6%, średnioogólne 7,1%, średnie zawodowe 17,5%, zasadnicze
zawodowe 26%, podstawowe 34%, bez wykształcenia 7% 2.
Generalia
Szkolnictwo wyŜsze i nauka w ciągu ostatnich lat – nie oderwały się od skostniałych systemów obowiązujących
przez ponad pół wieku w PRL 5,7,8,9. W tamtym i obecnym systemie decydują hierarchie zaleŜności od pozycji w
strukturach organizacyjnych i tzw. układy, a nie rzeczywista wiedza, kompetencja i autorytet naukowy 9.
System „konserwatywnej drabiny” wszystkich ogniw szkolnictwa wyŜszego musi ulec zmianie, aby dydaktyka i
nauka polska mogły rzeczywiście się rozwijać, konkurować i współzawodniczyć z nauką innych państw, obecnie
przodujących 9. Szkolnictwo wyŜsze i nauka polska nie mogą pozwolić się zepchnąć na margines światowy, co jest
aktualnie cały czas czynione w sposób zamierzony przez róŜne ośrodki decyzyjne 8,9,12.
Okres Stowarzyszenia Polski z Unią Europejską spowodował zdecydowanie więcej szkód niŜ korzyści, równieŜ
w zakresie edukacji, szkolnictwa wyŜszego i nauki 1,2,3,4. Między innymi w ramach tzw. prywatyzacji, zlikwidowano
wszystkie wiodące Biura Projektów (BP), Ośrodki Badawczo – Rozwojowe (OBR), Ośrodki Doradztwa Technicznego
(ODT), Zakłady Doświadczalne (ZD) – wszystkie ośrodki intelektualnego rozwoju i koniecznego udziału polskich
naukowców i specjalistów w dalszej działalności i rozwoju tych przedsiębiorstw.
Niemal wszystkie ośrodki oryginalnej polskiej myśli naukowej, technicznej, medycznej i rolniczej, po
„prywatyzacji”, praktycznie zrównano z ziemią14.
Stowarzyszenie wpisane pod numerem KRS: 0000071056
Nr konta: BOŚ 46 1540 1115 2044 6070 5574 0001
NIP 677-17-11-239, REGON: 350833720
POLSKA GEOTERMALNA ASOCJACJA
POLISH GEOTHERMAL ASSOCIATION
30-059 Kraków, Al. Mickiewicza 30 paw. B3, pok. 206, POLAND
Tel. +48 12 6173413, Fax. +48 12 6173113, e-mail: [email protected]
Jest to jeden z zasadniczych czynników niespotykanej dotąd degradacji i upokorzenia wielu Polaków z wyŜszym
wykształceniem, we własnym kraju – zwiększających bardzo istotnie szalejące bezrobocie i dramaty osobiste.
Jak będzie w Unii Europejskiej?
Trzeba podkreślić, iŜ mimo pozornej dostępności do ogólnych dokumentów traktatowych – uzyskanie
jakichkolwiek konkretnych informacji na temat, jak będzie wyglądał los szkolnictwa wyŜszego i polskich szkół wyŜszych
po przystąpieniu Polski do UE - jest praktycznie niemoŜliwy 3,4,5,6.
Wśród radosnych zachwytów prezydenckich, rządowych i partyjnych agitatorów, co do ogromnych szans
rozwoju Polski, jej edukacji, nauki i kultury po akcesji do UE – merytorycznie o sprawach szkolnictwa wyŜszego i nauki
nic się nie mówi.
Tymczasem biorąc pod uwagę dramatyczne przykłady bankructwa innych działów gospodarki narodowej –
powodów do uzasadnionych obaw jest duŜo, dziś jeszcze więcej.
Sensacyjne informacje nadeszły ostatnio, i to nie ze strony naszych „negocjatorów”, czy wystąpień ministrów.
OtóŜ w końcu marca 2003r. w miejscowości Bristol w Wielkiej Brytanii, odbyła się kolejna konferencja Unii
Uniwersytetów Europejskich (EUA), pod hasłem „The Role of the Universities in the European Research Area” 10.
Było to spotkanie rektorów największych europejskich Uniwersytetów, równieŜ z Polski (m.in. z Akademii
Górniczo – Hutniczej w Krakowie).
Celem Konferencji była wymiana opinii na temat roli uczelni uniwersyteckich w tworzeniu wspólnej europejskiej
przestrzeni dydaktycznej i badawczej, obecnie i po Integracji Europejskiej nowych państw.
Jedną z głównych tez Konferencji było stwierdzenie, Ŝe „... w Europie środki publiczne na kształcenie i badania
naukowe są nadmiernie rozpraszane ...” (Prof. Eric Thomas, University of Bristol) oraz, Ŝe „... w świetle ostrej rywalizacji
między UE a USA, naleŜałoby skoncentrować wszystkie ośrodki akademickie wyłącznie do kilku najlepszych ośrodków
naukowych, bo efektywność takiej struktury jest wielokrotnie większa od dotychczasowych …” 10.
Reprezentowano tam radykalny nurt, ograniczenia liczby państwowych Uniwersytetów oraz koncentracji
ograniczonych wszędzie środków budŜetowych, na dydaktykę, naukę, badania i rozwój.
Przykładowo w Wielkiej Brytanii w 2000 roku przeznaczono na ten cel 27 mld USD, co stanowiło 1,9% PKB, co
czyni 455 USD na jednego mieszkańca.
W Polsce te wskaźniki wynosiły odpowiednio: 2 mld USD, co stanowiło 0,7% PKB, t.j. 67 USD na jednego
mieszkańca 1,2.
Teza ta została rozwinięta w ogólniejszych rozwaŜaniach elity intelektualnej rektorów państw UE na temat „...
jak powinna wyglądać struktura państwowego szkolnictwa wyŜszego w krajach aktualnie przystępujących do Unii
Europejskiej?...”.
Wychodząc z danych statystycznych, iŜ w Europie Wschodniej nakłady na szkolnictwo wyŜsze i naukę, są
wielokrotnie niŜsze niŜ w Unii Europejskiej, co wyŜej wykazano, przedstawiono kolejną tezę, iŜ „...koncentracja sił i
środków w tych krajach powinna iść jeszcze dalej niŜ w krajach UE...”, i Ŝe, „...jako przykładowa rozsądna liczba
państwowych wyŜszych szkół w Polsce winna wynosić 5...”. Słownie: pięć Uczelni!10.
PowyŜsze, nieoficjalne wprawdzie, ale publicznie prezentowane stanowiska elity intelektualnej rektorów Uczelni
Unii Europejskiej – konieczne są do uświadomienia nam Polakom tej brutalnej, nieoczekiwanej prawdy. Zwłaszcza teraz,
w brzemiennym okresie naszej historii.
Stanowisko to świadczy o wielu aspektach: jaka jest opinia elity UE o przyszłej roli i znaczeniu Polski w Unii
Europejskiej, jej inteligencji, polskiej nauki i szkolnictwa wyŜszego w zintegrowanej Europie. To nie są przypadki. To
nie są Ŝarty 10.
Z przedstawionym wyŜej stanowiskiem opiniotwórczych unijnych rektorów, współbrzmi idealnie
publikacja Niemca Quirinia Schiermeiera zawarta w renomowanym czasopiśmie naukowym Nature
(Nr 30, styczeń 2003, vol. 421, nr 6922), gdzie kluczową tezą jest stwierdzenie, iŜ „...w Polsce jest za
duŜo naukowców...” (str. 459)10.
Złudzenia zostały rozwiane. Zamiast zwiększania środków UE i własnych na szkolnictwo wyŜsze i naukę w
Polsce, finansowanych dotąd na skrajnie niskim poziomie, mamy jasną „wizję rozwoju intelektualnego i naukowego
Polski w Unii Europejskiej”. Pięć państwowych wyŜszych Uczelni w Polsce typu uniwersyteckiego !
Stowarzyszenie wpisane pod numerem KRS: 0000071056
Nr konta: BOŚ 46 1540 1115 2044 6070 5574 0001
NIP 677-17-11-239, REGON: 350833720
POLSKA GEOTERMALNA ASOCJACJA
POLISH GEOTHERMAL ASSOCIATION
30-059 Kraków, Al. Mickiewicza 30 paw. B3, pok. 206, POLAND
Tel. +48 12 6173413, Fax. +48 12 6173113, e-mail: [email protected]
To nasz „wkład, nasz potencjał, nasza szansa i nasza przyszłość” w zjednoczonej Europie.
Nie znamy jako zainteresowani, szczegółowych ustaleń negocjacyjnych w obszarze „Edukacja, nauka, badania i
rozwój” – poniewaŜ nie ma do nich dostępu. Nie zmienia to faktu, Ŝe w innych oficjalnych dokumentach Unii
Europejskiej, publikacjach sejmowych i rządowych3,4,5,6 oraz w publikacjach korespondentów prasowych z Brukseli –
powtarzana jest uporczywie teza o konieczności koncentracji środków na edukację, szkolnictwo wyŜsze i naukę, a takŜe o
ostrej selekcji i finansowaniu, tylko najlepszych Uniwersytetów i najlepszych projektów (granty).
W głównym celu strategicznym UE jakim jest rywalizacja z USA – plany te mogą być rzeczywiście zrealizowane
w bliskiej przyszłości w nowych krajach członkowskich, szczególnie w słabych ekonomicznie jak Polska 7.
W świetle tej strategii zjednoczenia państw Europy, rzekomo dla rozwoju m.in. edukacji, nauki i szkolnictwa
wyŜszego – naleŜy koniecznie przypomnieć przed referendum wszystkim Polakom, co stało się juŜ z polskim:
górnictwem, hutnictwem, przemysłem stoczniowym, rolnictwem, przemysłem zbrojeniowym, telekomunikacją, łącznością,
energetyką, ochroną zdrowia i resztą tzw. strategicznych działów gospodarki narodowej.
Totalny upadek i degradacja.
Teraz przychodzi czas uderzenia w podstawę bytu kaŜdego Narodu – jego oświatę, wychowanie, edukację,
szkolnictwo wyŜsze i naukę. Następnie w religię, etykę , moralność, zdrowie.
I nie miejmy złudzeń! Jak będzie miało być tylko pieć Uniwersytetów w Polsce, według planów unijnych – to tak
będzie. Bo zawsze znajdą się ludzie, którzy się na to zgodzą. Między innymi tak jak to się stało z przodującym w
świecie polskim przemysłem stoczniowym i polskimi statkami oceanicznymi wybrzeŜa pomorskiego, których w roku
1990 było 247, a obecnie pływają tylko 3 pod polską banderą 9,15.
I to zapewne zagwarantuje nam Traktat Akcesyjny z Kopenhagi, wraz z poufnymi załącznikami, do których nie
mamy dostępu. (Analogia: „porozumienie Ribbentrop – Mołotow ” z roku 1939) 2,3,4,5,6.
Co zostanie z polskiego szkolnictwa wyŜszego?
Osobiście trudno wyobrazić sobie ten kolejny czarny scenariusz „rozwoju” szkolnictwa wyŜszego i nauki w
Polsce – nieujawniany, jak wiele innych dokumentów akcesyjnych, ani przez naszych „negocjatorów”, ani przez rząd L.
Millera.
Zapewne niebawem pojawi się w Polsce Wysoki Komisarz ds. Nauki i jego „eksperci”, którzy wybierać będą do
koszyka zintegrowanej Europy najlepsze polskie Uczelnie, na zasadzie: „5 z 123”, jak w Multi – Lotku.
Tylko niech nam Polakom, rządzący i dygnitarze unijni udzielą jasnej i szybkiej odpowiedzi przed referendum:
co ma się stać z resztą polskich wyŜszych szkół państwowych i prywatnych; co ze studiującą juŜ i oczekującą na
kształcenie w polskich Uniwersytetach i wyŜszych uczelniach, polską młodzieŜą ? Co z profesurą, kadrą dydaktycznonaukową i zapleczem ?
PoniewaŜ nie wiemy i wiedzieć tego szybko nie będziemy, odrzućmy ten Traktat na śmietnik historii. Bo jest to
kolejny dokument dezinformacji, zakłamania i zdrady narodowej; traktat aneksji, szybkiej likwidacji kolejnych gałęzi
gospodarki, nauki, oświaty, wychowania, szkolnictwa wyŜszego; suwerennego Narodu i niepodległego Państwa.
Dość tego upokarzania nas i pogardy Polaków wobec świata i historii.
Ratujmy tradycyjne wychowanie katolickie, edukację, oświatę, szkolnictwo wyŜsze i naukę. Ratujmy Polskę !
Nie dla takiej UE bez Boga.
Polska odrzucając propozycję wejścia do ateistycznej Unii, na złych, nie do przyjęcia warunkach 6 - da początek
budowy nowego ładu w Europie.
Stworzy precedens na który czeka chrześcijańska Europa, milcząca i zakrzyczana Polska. To byłoby początkiem
narodowej i europejskiej, rzeczywistej dyskusji o Wspólnocie Narodów, według wskazań Ewangelii i nauczania Jana
Pawła II. To byłby koniec UE w wersji obecnej, Unii podzielonej, pozbawionej Boga w jej Konstytucji i Ŝyciu
publicznym.
To będzie początek tworzenia nowej Europy, równoprawnych Ojczyzn, na równych warunkach, równych szans.
Stowarzyszenie wpisane pod numerem KRS: 0000071056
Nr konta: BOŚ 46 1540 1115 2044 6070 5574 0001
NIP 677-17-11-239, REGON: 350833720
POLSKA GEOTERMALNA ASOCJACJA
POLISH GEOTHERMAL ASSOCIATION
30-059 Kraków, Al. Mickiewicza 30 paw. B3, pok. 206, POLAND
Tel. +48 12 6173413, Fax. +48 12 6173113, e-mail: [email protected]
Tak odczytałem przesłanie i słowa Ojca Świętego w dniu 19 maja 2003 , dla uczestników Pielgrzymki Narodowej,
przekazane nam wszystkim . Więc Go słuchajmy.
Prof. Jacek Zimny
Wnuk powstańca Wielkopolskiego
ś.p. Wincentego Piątkowskiego
z Buku k. Poznania
(maj 2003)
Literatura
1. Roczniki statystyczne GUS (1990 – 2002), Warszawa.
2. Materiały branŜowe GUS (1990 – 2002), Warszawa
3. Materiały sejmowe oraz Wydawnictwa Kancelarii Sejmu za okres 1990-2003, Warszawa
4. Dokumenty rządowe Ministerstw: Gospodarki, Finansów za okres 1990-2003, Warszawa
5. Narodowy Plan Rozwoju Polski, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa 2002.
6. Stanowiska negocjacyjne Polski z UE, dokumenty oficjalne, rządowe strony internetowe, dokumenty sejmowe.
7. Strategia Rozwoju Polski do Roku 2020, Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus” przy Prezydium PAN, 2000.
8. W. Bojarski: „Dokąd Polsko”, Wydawnictwo Fundacja Nasza Przyszłość, Szczecinek 2002.
9. Program Rozwoju Samorządnej, Niepodległej Polski, Kraków – Warszawa, kwiecień 2003.
10. R. Tadeusiewicz: Piątka... śart na dobry początek, Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH, nr 116, kwiecień
2003, str. 4-6.
11. W. Moszkowski: Zmienny wiatr postępu, Nasz Dziennik, 24-25.05.2003, str. 19-20.
12. J. Zimny: Po pierwsze nauka, Nasz Dziennik 20.01.2003, str. 11-12.
13. J. Zimny: Narodowy Plan Rozwoju Polski – Plan straconych szans, Nasz Dziennik, 25.11.2002. str.10-11.
14. J. Zimny: Konieczna zmiana polityki gospodarczej – Zielony Kuwejt nad Wisłą, Nasz Dziennik, 20.11.2001, str.
10-11.
15. J. Zimny: Ratujmy gospodarkę morską, Nasz Dziennik, 07.05.2003, str. 10-11.
Przypis
Opracowanie niniejsze zostało opublikowane w „Naszym Dzienniku”, dnia 30 maja 2003r. p.t. „Na
ratunek Polskim Uczelniom”.
Stowarzyszenie wpisane pod numerem KRS: 0000071056
Nr konta: BOŚ 46 1540 1115 2044 6070 5574 0001
NIP 677-17-11-239, REGON: 350833720