kliknij tutaj

Zjawisko cyberprzemocy, a działania profilaktyczne szkoły
Szanowni Państwo!
Pierwsze próby informacji do rodziców o cyberprzemocy (z ang. cyberbullying)
podjął, w ub. roku szkolnym, Pan Krzysztof Dmoch- Przewodniczący Rady Rodziców Szkoły
Podstawowej. Artykuł, który udostępnił rodzic i który został przedstawiony pozostałym
rodzicom w czasie wywiadówki, jest nadal aktualny i zawiera najważniejsze informacje o
problemie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w Internecie. Pozwolę więc sobie,
wykorzystując ten wkład pracy rodzica, przypomnieć i uzmysłowić Państwu: czym jest
cyberprzemoc? Co Państwo, jako rodzice, i my nauczyciele powinniśmy zrobić, aby chronić
dzieci przed niebezpieczeństwem związanym z używaniem Internetu?
Zagrożenia dla młodych internautów zazwyczaj kojarzone są z problemem pedofilii
lub innymi formami działań dorosłych przeciwko dzieciom. Kwestie te nie tracą niestety na
aktualności, jednak w ostatnim czasie poważnym zagrożeniem dla najmłodszych stają się
również ich rówieśnicy. Problem określany terminem „cyberbullying” (w Polsce
„cyberprzemoc”), zauważony zaledwie kilka lat temu, bardzo szybko uznany został za istotną
do rozwiązania kwestię społeczną. Przeciwdziałanie mu jest obecnie priorytetem większości
programów edukacyjnych poświęconych bezpieczeństwu dzieci w Sieci (z programami
realizowanymi w Polsce, a także w naszej placówce, możecie zapoznać się Państwo na stronie
internetowej www.dzieckowsieci.pl.).
Zjawisko cyberprzemocy definiuje się jako przemoc z użyciem technologii
informacyjnych i komunikacyjnych. Technologie te to głównie Internet oraz telefony
komórkowe. Termin cyberprzemoc ogranicza się głównie do przemocy rówieśniczej.
Podstawowe formy tego zjawiska to nękanie, straszenie, szantażowanie z użyciem Sieci,
publikowanie lub rozsyłanie ośmieszających, kompromitujących informacji, zdjęć, filmów z
użyciem Sieci oraz podszywanie się w Sieci pod kogoś wbrew jego woli. Do działań
określanych mianem cyberprzemocy wykorzystywane są głównie: poczta elektroniczna,
czaty, komunikatory, strony internetowe, blogi, serwisy społecznościowe, grupy dyskusyjne,
serwisy SMS i MMS. W odróżnieniu od „ tradycyjnej” przemocy zjawisko cyberbullyingu
charakteryzuje wysoki poziom anonimowości sprawcy, którego atutem staje się umiejętność
wykorzystywania możliwości, jakie dają media elektroniczne. Charakterystyczna dla
problemu szybkość rozpowszechniania materiałów kierowanych przeciwko ofierze oraz ich
powszechna dostępność w Sieci sprawiają, że jest to zjawisko szczególnie niebezpieczne.
Kompromitujące zdjęcia, filmy czy informacje potrafią zrobić w Internecie bardzo szybką
„karierę”, a ich usunięcie staje się często praktycznie niemożliwe. Dodatkową uciążliwością
dla ofiary cyberprzemocy jest stałe narażenie na atak, niezależnie od pory dnia i nocy.
Kolejną ważną cechą problemu jest stosunkowo niski poziom kontroli społecznej tego
typu zachowań. Sytuacja doznawania przez dziecko krzywdy za pośrednictwem mediów
elektronicznych jest trudna do zaobserwowania przez rodziców czy nauczycieli, szczególnie
jeśli mają ograniczoną wiedzę i doświadczenie związane z korzystaniem z mediów
elektronicznych.
W Polsce problem przemocy rówieśniczej w sieci rozpoznany został na początku 2007 roku
przez Fundację Dzieci Niczyje i firmę badawczą Gemius S.A.W toku badań ustalono, że aż
52% internautów w wieku 12-17 lat miało do czynienia z przemocą werbalną za
pośrednictwem Internetu lub telefonii komórkowej. Niemal połowa badanych doświadczyła
wulgarnego wyzywania, w dalszej kolejności poniżania, ośmieszania i upokarzania, a także
straszenia i szantażowania. Doznawane uczucia jakie towarzyszą ofierze przemocy werbalnej
to: zdenerwowanie, strach i wstyd. Mimo tych przeżyć, blisko połowa dzieci nie informuje
nikogo o takich przypadkach. Jedynie, co dziesiąte powiadamia rodziców lub nauczycieli.
Ponad połowa nastoletnich internautów przyznaje, że była przynajmniej raz obiektem zdjęć i
filmów wykonanych wbrew jej woli. Najczęściej autorami takich zdjęć są rówieśnicy,
głównie rówieśnicy ze szkoły. Zdecydowana większość „niechcianych obrazów” ma
niegroźny z pozory kontekst humorystyczny, ale mimo to u „bohaterów” filmów wywołują
1
one zdecydowanie przykre odczucia. Wynika to z faktu, że celem sprawcy, robiącego zdjęcie,
jest ośmieszenie ofiary. Podobnie jak w przypadku doświadczania przemocy werbalnej, tak i
w sytuacjach niechcianych filmów i zdjęć dzieci zazwyczaj nikogo nie informują. Jeśli
zdecydują się komuś o tym opowiedzieć, to są to najczęściej rówieśnicy.
Z kolei 14% dzieci i młodzieży korzystających z Internetu zgłasza przypadki publikowania w
Sieci kompromitujących ich materiałów: informacji oraz zdjęć lub filmów. W znaczącej
większości sytuacje takie ograniczają się do pojedynczego lub kilkukrotnego zdarzenia.
Sprawcami są najczęściej rówieśnicy ze szkoły. Pomimo stosunkowo nieznacznej skali
problemu, zasługuje on na szczególną uwagę ze względu na wysoki stopień przykrych
emocji, które towarzyszą ofiarom: zdenerwowanie, wstyd i strach. W odniesieniu do innych,
przypadki kompromitujących materiałów są dość często zgłaszane Blisko jedna trzecia,
biorących udział w badaniach, dzieci doświadczyła w Sieci sytuacji, w której ktoś się po nie
podszywał. Najczęściej osobą podszywającą się był rówieśnik, rzadziej dorosły lub znajomy z
Internetu.
Dzieci zazwyczaj nie uświadamiają sobie jak krzywdzące mogą być działania podejmowane
w Sieci lub poprzez telefony komórkowe, a ofiary przemocy pozostawione sam na sam z
problemem często nie potrafią sobie z nim poradzić. Dlatego bardzo ważną rolę w
przeciwdziałaniu cyberprzemocy ma najbliższe otoczenie dziecka: dom i szkoła. Rodzice i
nauczyciele powinni podejmować działania profilaktyczne oraz szybko interweniować w
sytuacji gdy dziecko jest ofiarą lub sprawcą przemocy w Sieci.
W naszej szkole w br. Rada Pedagogiczna uchwaliła System reagowania w szkole na
ujawnienie cyberprzemocy (załącznik do Statutu nr 23)- dokument zamieszczony na stronie
internetowej szkoły. Ponadto Zespół Wychowawców i Nauczycieli realizuje zadania z
zakresu profilaktyki dotyczące zapobieganiu zjawisku cyberprzemocy. Wychowawcy
poruszają ten problem podczas lekcji wychowawczych. W najbliższym tygodniu uczniowie
wypełnią ankietę dot. cyberprzemocy, a jej wyniki i wnioski zostaną zamieszczone na stronie
internetowej Gimnazjum. Ponadto w marcowej gazetce szkolnej, redagowanej przez uczniów
zostanie zamieszczony artykuł na ten temat, a na gazetce ściennej wykonanej przez
gimnazjalistów już są umieszczone informacje o bezpiecznym Internecie.
Na lekcjach informatyki uczniowie zapoznawani są z zasadami zachowania w Internecie oraz
wypełnili quiz dot. bezpieczeństwa w Sieci.
W naszej pracowni komputerowej oraz bibliotece szkolnej zainstalowane są programy
filtrujące niepożądane treści i strony internetowe- CENZOR i OPIEKUN UCZNIA.
Warto wspomnieć, że 15.03.10r. uczniowie gimnazjum obejrzeli spektakl profilaktyczny pt.
„Uwaga na Internet”. Poruszał on ważny problem nawiązywania znajomości przez Sieć i
nierozważnego podawania danych osobowych swoich i rodziców. Uczniowie żywiołowo
reagowali na prezentowane treści i grę aktorów, a z ich pierwszych relacji wynikało, że
program bardzo im się podobał.
22.03.10r. Dzień Wiosny- Dzień Bezpiecznego Internetu obchodzony będzie pod hasłem „Co
wiecie o bezpiecznym Internecie?”.W czasie tej uroczystości zaprezentowane i nagrodzone
będą prace ,których tematyką są bezpieczne zachowania w Sieci. Przedstawiciele
poszczególnych klas przedstawią także przygotowane z tej okazji spoty reklamowe.
Do Państwa, jako rodziców i najważniejszych wychowawców w życiu młodego
człowieka, kieruję niniejszy artykuł, który ma za zadanie przybliżyć problematykę
cyberprzemocy oraz uwrażliwić na nią, aby dziecko w sytuacji jej zaistnienia, niezależnie od
roli w jakiej się znajdzie, nie pozostawało samo z problemem i towarzyszącymi im emocjami
i przeżyciami. Warto stosować w relacji ze swoim dzieckiem pewne dobre zasady związane z
korzystaniem z możliwości, jakie daje nam Internet.
Tak więc Rodzicu:
 Rozmawiaj z dzieckiem
 Nie karz dziecka za błędy, o których Ci mówi
 Porozumiewaj się z rodzicami kolegów i koleżanek Twojego dziecka
 Naucz swoje dziecko, że zawsze może powiedzieć Ci o swoich kłopotach
 Wychowuj do sieci
2










Ucz swoje dziecko zasad bezpieczeństwa
Surfuj po Sieci ze swoim dzieckiem
Poznawaj sieć ze swoim dzieckiem, baw się nią
Nie bój się przyznać do niewiedzy
Pokazuj dziecku wartościowe miejsca w Sieci
Ustal z dzieckiem zasady korzystania z Internetu
Ustaw komputer we wspólnej części mieszkania
Wspomagaj się programami filtrującymi
Sprawdzaj klasyfikację gier komputerowych i video w systemie PEGI
Zawiadamiaj policję o przestępstwach, a administratorów o niewłaściwych
zachowaniach
 Jeśli Twoje dziecko padło ofiarą przestępstwa przez Internet, niczego nie kasuj
Aby wiedzieć, co zrobić w sytuacji kiedy dziecko stało się ofiarą cyberprzemocy
przygotowałam dla Państwa ulotki- informacje o sposobie postępowania, zabezpieczenia
komputera i materiałów świadczących o przemocy w Internecie.
Internet to wspaniały wynalazek- kopalnia wiedzy, doskonały sposób porozumiewania
się ludzi na całym świecie. Dzieci powinny korzystać z dobrodziejstw globalnej sieci. Jak
każde narzędzie, może być wykorzystany do celów dobrych, ale i do złych. Oprócz zalet
sieć ma też swoje ciemne strony. To my, dorośli, musimy zadbać o to, by dzieci
bezpiecznie poruszały się po wirtualnym świecie. Wbrew pozorom nie jest to takie trudne.
Nie trzeba być ekspertem, żeby zadbać o internetowe bezpieczeństwo dzieci.
Monika Jurkin – pedagog szkolny
Marzec 2010
W pracy wykorzystano treści zawarte w poradniku dla szkół „Jak reagować na przemoc”
pod redakcją Łukasza Wojtasika, a wydanego przez Fundację Dzieci Niczyje
3