docOtwórz PDF - Hurtownia elektryczna FEGA Poland sp. z oo
download 
Reklamacja Transkrypt
Otwórz PDF - Hurtownia elektryczna FEGA Poland sp. z oo
lipiec–wrzesie ń 2008/nr 3 (7) ISSN 1898-6978 kwartalnik FEGA Poland Sp. z o.o. Sirius firmy Siemens Mikrowyłączniki firmy Lovato Electric Styczniki mocy DILM firmy Moeller WSTĘP Anna Chrzanowska-Łysak, Kierownik Działu Marketingu Witam Państwa, am przyjemność oddać w Państwa ręce nowy numer „90 dni z FEGĄ”. W związku z tym, iż przed nami lato w pełni, zachęcam Państwa do przeczytania w pierwszej kolejności tematów łatwych i przyjemnych. Tak więc na dobry początek proponuję dział wydarzenia z raportem z urodzinowego jubileuszu naszej firmy. 13-stego w czerwcowy piątek mieliśmy okazję bawić się wraz z klientami i dostawcami na „Jubileuszu pod napięciem”. Na kolejny przystanek w podróży po kwartalniku polecam odcinek FEGAfilii, tym razem, przeniesiemy się do Poznania. Następnie Rozmaitości i przygoda Fegusia. Po chwili rozrywki czas wrócić do tematów, co prawda trudniejszych, ale równie przyjemnych. Firma Siemens przygotowała artykuł o układach łagodnego rozruchu z rodziny SIRIUS. Moeller omawia styczniki mocy DILM, które dzięki swojej konstrukcji, rozwijanej od wielu lat, są wyznacznikiem jakości w tej klasie aparatów. Schneider Electric przedstawia nam nowy sterownik Modicon M340, który zastąpił sterownik TSX Micro. Nowością produktową – rozdzielnicą FW Media – chwali się firma Hager. Ciekawy artykuł prezentuje firma Rittal, mówi o nowej linii produktów Hygienic Design (HD) przeznaczonej dla branży produkującej żywność, odpornej na bakterie i inne szkodliwe organizmy. Natomiast firma Lovato Electric, z szerokiej gamy aparatury elektrycznej niskiego napięcia, w aktualnym numerze omawia wyłączniki krańcowe i nożne. W drugim swoim artykule Schneider Electric prezentuje najnowszą serię łączników i gniazd pod nazwą Anya, która została stworzona w poszukiwaniu idealnego rozwiązania, łączącego atrakcyjny kształt z zaletami funkcjonalnymi M lipiec – wrzesień 2008 i technicznymi oraz wysoką jakością. Natomiast firma Legrand przedstawia Program Mosaic, który od wielu lat systematycznie jest rozbudowywany do potrzeb zmieniającego się rynku. Dzisiaj w spójny sposób realizuje ponad 200 funkcji niezbędnych we współczesnych biurach. Firma Spelsberg zachęca do stosowania rozbudowanego systemu IBT, który w swoim zamierzeniu przeznaczony jest do dużych obiektów, choć pojedyncze elementy można również stosować w budownictwie indywidualnym. Na koniec proponuję artykuł o nowym systemie komunikacji bezprzewodowej SureCross DX70 firmy Banner, reprezentowanej przez firmę TURCK. Razem z całym zespołem FEGA Poland życzę Państwu przyjemnej lektury naszego kwartalnika, a przede wszystkim udanego letniego wypoczynku. Serdecznie pozdrawiam Anna Chrzanowska-Łysak Kierownik Działu Marketingu 3 SPIS TREŚCI WYDARZENIA 13-stego w piątek… 3 PREZENTACJE FEGAfilia – Poznań 6 Układy łagodnego rozruchu z rodziny Sirius PRODUKTY do styczników o mocy do 250 KW Styczniki mocy DILM 7 10 Efekt pioruna. Ochrona przeciwprzepięciowa w budynkach. 14 Sterownik Modicon M340 18 System komunikacji bezprzewodowej SureCross™ DX70 w IP67 19 Mikrowyłączniki, wyłączniki krańcowe z kablem, wyłączniki krańcowe i nożne 22 FW Media – nowe rozdzielnice podtynkowe 26 Hygienic Design – innowacyjna linia produktów RITTAL dla przemysłu spożywczego 28 Devilink – ultranowoczesny system bezprzewodowego sterowania domowymi instalacjami grzewczymi 30 Anya – najnowsza seria łączników i gniazd 32 LEGRAND: Program Mosaic™ idealne rozwiązania do biur 34 Instalacje elektryczne ROZMAITOŚCI 4 w konstrukcjach betonowych 36 Prenumerata 37 Przygody Fegusia 39 Kontakt 40 WYDARZENIA 13-stego w piątek… Urodzinowy jubileusz FEGA Poland sp. z o.o. mieliśmy okazję uczcić, wraz ze swoimi Klientami, w czerwcowy dzień... właśnie 13-stego w piątek. I choć jest to data, która sprawia, że niejedna osoba woli zamknąć się w domu, by nie sprowokować nieszczęść, a każdy czarny kot jest złym czarnoksiężnikiem, to na brak gości nie mogliśmy narzekać. Było nam niezmiernie miło, gdy pojawiało się coraz więcej znajomych twarzy. Witaliśmy gości z nostalgią, wspominając nasze początki w biznesie..., pierwsze spotkania, pierwsze wspólne szkolenia, imprezy integracyjne... Powitalne przemówienie dyrektora D Agresywny księgowy Na dobry początek na scenie zagościł Kabaret Moralnego Niepokoju, który zaaplikował gościom dużą dawkę dobrego humoru. Do dziś niebieska wiewiórka gości w firmowych dowcipach, a rozwiązywanie krzyżówek wg ich receptury nadal wzbudza podziw. Dyrektor handlowy Paweł Jaworski wręczył nagrody Klientom oraz pracownikom. Wyłoniono Wielką Piątkę FEGA, osoby, które dzięki swojemu zaangażowaniu znacząco wpłynęły na rozwój i funkcjonowanie firmy, nagrodzeni zostali Anna Chrzanowska-Łysak, Sławomir Skiba, Damian Tomicki, Marcin Godzik oraz Krzysztof Kuchciński. Oklaski, okrzyki uznania i… niezapomniane wykonanie „sto lat” Jacka Krynickiego… Pracownicy FEGA wśród gwiazd Dobrą zabawę połączyliśmy z działaniami charytatywnymi – licytowano obrazy, a dochód z ich sprzedaży został przekazany na rzecz świetlicy środowiskowej „Źródełko”. Dziękujemy wszystkim osobą, które brały udział w licytacji za wielkie serce. Państwa hojność sprawi, że tegoroczne wakacje będą dla tych dzieci miłe, bezpieczne i pełne wrażeń. Nad całą zabawą czuwali radiowi prezenterzy: Adrian Harasim oraz Maciej Stajniak, którzy zagrzewali gości do walki w „Strefie niebanalnych konkurencji”, gdzie obecni uczestnicy mogli wcielić się w zapaśników sumo, kowbojów oraz sprawdzić swoje umiejętności slalomowe jeżdżąc segway’em. Wiele kontrowersji wzbudzała konkurencja pt. „strefa latającej cewki”, na szczęście nie była ona niebezpieczna dla zdrowia, wbrew wcześniejszym niepokojom. Koncert Szymona Wydry & Carpe Diem yrektor Janusz Jaworski otworzył uroczystość podziękowaniami dla tych wszystkich, którzy przez 15 lat przyczyniali się do rozwoju FEGA Poland – Klientom, partnerom biznesowym, dostawcom, a przede wszystkim pracownikom, których zaangażowanie sprawiło, że mogliśmy świętować ten sukces. lipiec – wrzesień 2008 5 WYDARZENIA Strefa niebanalnych konkurencji Precyzyjne cięcie dyrektora Godziny wieczorne należały do Szymona Wydry & Carpe Diem, a całość obchodów zamykała dyskoteka, na której goście bawili się do późna. Piknik udał się wyjątkowo. Smaczne potrawy oraz pogoda sprawiły, że roześmiani i rozbawieni goście ze smakiem pałaszowali przygotowane karkóweczki, kiełbaski, pieczone ziemniaczki. Nie mogło, oczywiście, zabraknąć chleba ze smalcem, który cieszył się niezwykłym powodzeniem. Punktem kulminacyjnym jubileuszu było wwiezienie na wózku widłowym ogromnego tortu – gorące podziękowania dla Łukasza Godzika za bezpieczne dowiezienie słodkiej FEGI. Serdecznie dziękujemy wszystkim Klientom, dostawcom i partnerom handlowym za to, że w tym wyjątkowym dniu byli razem z nami. Dziękujemy pracownikom za zaangażowanie w przygotowaniu pikniku. Magdalena Tomaś Specjalista ds. marketingu Muzyka płynąca z serca 6 REKLAMA WYDARZENIA Autorami zdjęć wykorzystanych w artykule są Tomasz Szymczak i Łukasz Godzik lipiec – wrzesień 2008 7 PREZENTACJE FEGAfilia – Poznań FEGĘ Poland poznałem 8 lat temu. W poprzedniej firmie związany byłem z branżą elektrotechniczną i niejednokrotnie miałem okazje słyszeć o FEGA Poland i jej działalności. K arierę w FEGA rozpocząłem 1.03.2008 r., obejmując stanowisko kierownika oddziału poznańskiego. Pierwsze zadanie, które sobie postawiłem to zwiększenie sprzedaży i pozyskanie nowych Klientów. To tu pomocne okazało się zdobyte wcześniej doświadczenie z zakresu automatyki. Pozwoliło mi to rozszerzyć asortyment poznańskiego oddziału FEGA o komponenty automatyki i ułatwiło pozyskanie Klientów zajmujących się właśnie tą dziedzina elektrotechniki. Staram się również na co dzień umacniać markę w Poznaniu i Wielkopolsce. Nie jest to łatwe zadanie, bowiem poznański oddział istnieje dopiero od połowy 2006 r., a na terenie Wielkopolski nie brak firm, które posiadają już silną markę i ugruntowaną pozycję w branży elektrotechnicznej. Aby sprostać temu zadaniu postawiłem na wykwalifikowaną kadrę. Obecnie tworzymy 6-osobowy zespół, w skład którego wchodzi: dwóch przedstawicieli handlowych, dwóch sprzedawców, magazynier i kierownik. Poznański oddział to prawie 800 metrowy magazyn z dobrymi warunkami załadunku i rozładunku, powierzchnie biurowo – wystawiennicze i dogodny parking dla Klientów. W miarę rozwoju oddziału w Poznaniu siły handlowe będą zwiększane, aby móc jeszcze lepiej spełniać oczekiwania Klientów. Wszystkich naszych stałych i przyszłych Klientów zapraszamy do poznańskiego oddziału. Łukasz Stroiński Kierownik filii Poznań FEGA Poland sp. z o.o. Sprzedaż Łukasz Stroiński, kierownik filii Poznan FEGA Poland sp. z o.o. Magazyn Zespół FEGA Poland filia poznańska 8 PRODUKTY Układy łagodnego rozruchu z rodziny Sirius DO STYCZNIKÓW O MOCY DO 250 KW Silniki elektryczne prądu przemiennego są obecnie największą grupą odbiorników energii na świecie. Większość napędów przemysłowych wymaga stosowania indukcyjnych silników prądu przemiennego. N ajwiększym problemem, jaki pojawia się w przypadku zastosowania tych silników, jest ich rozruch. Rozruch bezpośredni, czy rozruch gwiazda-trójkąt jest już rozwiązaniem niewystarczającym. Przy takich rozruchach występuje wiele niekorzystnych i kosztownych zjawisk, takich jak udary mechaniczne, udary napięcia w sieci zasilającej i wiele innych. Aby wyeliminować niekorzystne zjawiska wprowadzono do użytku układy łagodnego rozruchu. Zmiany parametrów ruchu przy użyciu tych urządzeń odbywają się bez gwałtownych zrywów, w tym także z bezskokową regulacją napięcia zasilającego silnik. Elementy mechaniczne będą przyśpieszane szczególnie łagodnie i delikatnie, pozytywnie wpływając na ich charakterystykę roboczą, a także wydłużając ich żywotność. Jeśli jest potrzeba uniknięcia gwałtownych zmian ciśnienia w pompach, dokonania łagodnego uruchomienia przenośnika taśmowego lub zmniejszenia prądu rozruchowego piły, oferujemy dla prawie każdego zastosowania układy do łagodnego rozruchu silnika. Układy łagodnego rozruchu zmniejszają napięcie silnika poprzez regulacje napięcia faz i zwiększają je zgodnie z rampą czasową, od nastawionego napięcia początkowego do napięcia sieciowego. Układy softstart umożliwiają dokonanie łagodnego rozruchu niemal w każdym zastosowaniu: t pompy t kompresory t wentylatory t dmuchawy t transportery t piły itd. SIRUS – aparaty łączeniowe n.n. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom użytkowników oraz dążąc do standaryzacji i unifikacji aparatury, został stworzony system modułowy Sirius Siemensa, w skład którego wchodzą układy łagodnego rozruchu. Poszczególne elementy systemu charakteryzują się konstrukcją oszczędzającą miejsce i dużą elastycznością. Każdy element np. wyłącznik silnikowy, stycznik, softstart o tej samej wielkości można w dowolny prosty sposób łączyć ze sobą. Ponadto projektowanie, budowa, okablowanie i konserwacja są nadzwyczaj proste w realizacji, co pozwala zaoszczędzić mnóstwo czasu. W skład rodziny Sirius wchodzą układy łagodnego rozruchu – softstart do napędów standardowych o mocy do 250 KW tylko w 6 wielkościach obudowy. ROZRUCH BEZPOÌREDNI -ROZRUCH BEZPOÌREDNI GWIAZDA TR»JKÕT SOFTSTART -GWIAZDA CZAS RAMPY TR»JKÕT -. -SOFTSTART /BROTY CZAS N. Moment silnika lipiec – wrzesień 2008 Napięcie silnika 9 PRODUKTY Układ łagodnego rozruchu z rodziny Sirius do zastosowań standardowych został zaprojektowany z myślą o użytkowniku – sposób podłączenia i ustawienia parametrów pracy jest bardzo prosty. Softy z tej rodziny są bardzo małych gabarytów – wielkości styczników – i każdy z nich ma wbudowany w sobie już stycznik obejściowy, bypass. Styki bocznikujące wbudowane w urządzenia Sirius powodują, że nie trzeba brać pod uwagę strat mocy na półprzewodnikach po zakończeniu rozruchu silnika. Podczas fazy obejściowej bypass styki te są chronione przez wbudowany elektroniczny system gaszenia łuku. Zabezpiecza to przed uszkodzeniami styków bocznikujących w przypadku wystąpienia zakłócenia. Układy łagodnego rozruchu Sirius zajmują tylko jedną trzecią miejsca potrzebnego dla kombinacji gwiazda-trójkąt o tej samej mocy. Ale oszczędza się nie tylko na miejscu w szafie, ale też na okablowaniu w szafie i kablach biegnących do silnika. Zwłaszcza jest to brane pod uwagę przy dużych mocach. Softstart zajmuje o 80% mniej miejsca w szafie niż układ gwiazda-trójkąt. Jednocześnie zmniejsza się z sześciu do trzech liczba przewodów między silnikiem a softstartem. Łącząc wyłącznik silnikowy z softstartem, spełniamy koordynację Typ 1. Chroniąc przed skutkami zwarć i chcąc spełnić koordynację Typ 2, należy opcjonalnie dobezpieczyć tyrystory półprzewodnikowymi szybkimi wkładkami bezpiecznikowymi SITOR. 3RW30 do mocy 55 KW Rodzina softstartów 3RW30 charakteryzuje się prostą budową, małymi gabarytami i prostotą w uruchomieniu. Zmianę nastaw, czas rozruchu, napięcie początkowe, startowe nastawia się wygodnie przy pomocy 2 potencjometrów, według indywidualnych potrzeb. Softstarty 3RW30 można sterować bezpośrednio z wyjścia sterownika PLC, nie potrzebujemy przekaźnika pośredniczącego. Stan pracy jest sygnalizowany przez wyjście przekaźnikowe. Wielkości 3RW30 są tak pomyślane, że wykorzystując tylko jeden moduł łączący, można budować układy zasilania silnika o niewielkich rozmiarach np. z wyłącznikami silnikowymi Sirius 3RV. ) ROZRUCH BEZPOÌR ) GWIAZDA TR»JKÕT ) SOFTSTART ). OBROTY N. Prąd silnika 10 Sofstarty SIRIUS – 3RW40 Dzięki takim rozwiązaniom możliwy jest montaż w szafie, jeden obok drugiego bez odstępów na jednej szynie TS 35. Nr zamówieniowy 3RW3013-1BB14 3RW3014-1BB14 3RW3016-1BB14 3RW3017-1BB14 3RW3018-1BB14 3RW3026-1BB14 3RW3027-1BB14 3RW3028-1BB14 3RW3036-1BB14 3RW3037-1BB14 3RW3038-1BB14 3RW3046-1BB14 3RW3047-1BB14 Prąd [A] 3,6 6,5 9,0 12,5 17,6 25,0 32,0 38,0 45,0 63,0 72,0 80,0 106,0 Moc [kW] 1,5 3,0 4,0 5,5 7,5 11,0 15,0 18,5 22,0 30,0 37,0 45,0 55,0 Wymiary [mm] 45×95×146 45×95×146 45×95×146 45×95×146 45×95×146 45×125×146 45×125×146 45×125×146 55×160×163 55×160×163 55×160×163 70×170×181 70×170×181 3RW40 o mocy 5,5-250 KW Układy łagodnego rozruchu 3RW40 wykorzystują nowego rodzaju sterowanie, zwane równoważeniem biegunowości w celu wyeliminowania składowej stałej w softstartach sterowanych dwufazowo. Przy dwufazowym sterowaniu w fazie niesterowalnej płynie prąd równoważący przepływ prądu w fazach sterowanych. Do tego dochodzi fizycznie uwarunkowany asymetryczny przepływ trzech prądów fazowych w czasie rozruchu. Oprócz asymetrii spowodowanej sterowaniem elementów półprzewodnikowych w obu sterowanych fazach, również składowa stała prądu może prowadzić do zwiększenia głośności pracy silnika przy napięciach rozruchowych mniejszych niż 50%. Równoważenie biegunowości skutecznie eliminuje składową stałą prądu podczas rozruchu. Powoduje ono równomierny rozruch silnika pod względem obrotów, momentu rozruchowego i narastania prądu, a parametry akustyczne w fazie rozruchowej są podobne jak przy rozruchu ze sterowaniem trójfazowym. Jest to możliwe dzięki ciągłemu, dynamicznemu wyrównywaniu połówkowych przebiegów prądów o różnej biegunowości podczas rozruchu silnika. PRODUKTY Podsumowanie Zasadniczo 3RW40 posiada wszystkie zalety, które oferuje rodzina 3RW30. Napięcie początkowe, czasy narastania i opadania rampy napięciowej, jak również ograniczenie prądu rozruchu nastawia się zupełnie wygodnie przy pomocy bezskokowych potencjometrów obrotowych. Dzięki nastawianemu ograniczeniu prądowemu w zakresie 1,3÷5 Ie skutecznie eliminuje się prądy udarowe przy załączeniu, równocześnie odciąża się sieć zasilającą. Dzięki wbudowanemu zabezpieczeniu przeciążeniowemu silnika zgodnie z IEC 60 947-4-2 można zrezygnować z przekaźnika przeciążeniowego. Za pomocą potencjometru można nastawić czas wyzwalania wyzwalacza przeciążeniowego (klasa wyzwalania). Wewnętrzne własne zabezpieczenie urządzenia chroni przed przeciążeniami termicznymi tyrystorów i wynikającymi z tego uszkodzeniami części mocowej. Nr zamówieniowy 3RW4024-1BB14 3RW4026-1BB14 3RW4026-1BB14 3RW4027-1BB14 3RW4028-1BB14 3RW4036-1BB14 3RW4037-1BB14 3RW4038-1BB14 3RW4046-1BB14 3RW4047-1BB14 3RW4055-6BB44 3RW4056-6BB44 3RW4073-6BB44 3RW4073-6BB44 3RW4074-6BB44 3RW4075-6BB44 3RW4076-6BB44 lipiec – wrzesień 2008 Prąd [A] 12,5 25,0 25,0 32,0 38,0 45,0 63,0 72,0 80,0 106,0 134,0 162,0 230,0 230,0 280,0 356,0 432,0 Moc [kW] 5,5 7,5 11,0 15,0 18,5 22,0 30,0 37,0 45,0 55,0 75,0 90,0 110,0 132,0 160,0 200,0 250,0 Wymiary [mm] 45x125x149 45x125x149 45x125x149 45x125x149 45x125x149 55x170x165 55x170x165 55x170x165 70x170x183 70x170x183 120x180x250 120x180x250 160x210x278 160x210x278 160x210x278 160x210x278 160x210x278 Proponowana oferta softstartów jest kompletna, elastyczna i posiada wysokie parametry eksploatacyjne. Modułowość budowy elementów rodziny Sirius pozwala na konfigurowanie komponentów sterowania na zasadach podobnych do składania klocków LEGO. Wprowadzona przez firmę Siemens filozofia budowy systemu sterowania przynosi użytkownikowi wymierne korzyści. W porównaniu z rozrusznikami gwiazda-trójkąt kompaktowe softstarty są bardziej opłacalne. Zakup softstartu o mocy 3RW40 jest dzisiaj tańszy niż zakup 3 styczników do układu gwiazda-trójkąt, ponadto mamy już w nim zintegrowany wyzwalacz przeciążeniowy. Kolejną ważną informacją jest temperatura pracy od –25°C do +60°C, co sprawia, że softstarty standardowe mogą zastąpić każdy stycznik i układ rozruchowy. Im większa ma być trwałość instalacji, tym większe są ekonomiczne korzyści zastosowania softstartów. Łagodny rozruch oszczędza przyłączone urządzenia, zmniejsza ich zużycie i służy przebiegowi produkcji bez zakłóceń. Zakup softstartów sprawi wiele przyjemności w projektowaniu, podłączeniu i parametryzacji, a także w późniejszej eksploatacji. Powyższe informacje jedynie w uproszczony sposób przedstawiają możliwości, korzyści i zalety stosowania nowoczesnych układów łagodnego rozruchu. Więcej informacji na ten temat: Apoloniusz Kida Menadżer Produktu e-mail: [email protected] tel.: 071 37 60 965, 0697 966 621 11 PRODUKTY Styczniki mocy DILM Styczniki firmy Moeller, dzięki swojej konstrukcji rozwijanej już od ponad 100 lat, są wyznacznikiem jakości w tej klasie aparatów. Praca ciągła wymaga zastosowania elementów o dużej niezawodności. Styczniki mocy DILM, które wykorzystują sprawdzone dotychczas rozwiązania w stycznikach DIL wprowadzają dodatkowo nowe funkcje i rozwiązania. Pozwalają one zrezygnować ze stosowania dodatkowych elementów, przez co koszty tworzonych aplikacji mogą być niższe. Aparaty DILM osiągają nie tylko najlepsze parametry trwałości w kategorii AC-3, ale również znakomicie się nadają do ciężkiej pracy impulsowej AC-4, przez co zwiększają bezpieczeństwo maszyny i instalacji podczas etapu prób i zmian. Minimalizacja wymiarów Jednym z parametrów ograniczających projektowane instalacje jest ilość dostępnej przestrzeni przeznaczonej na aparaturę rozdzielczą. Wiąże się to zarówno ze skończoną kubaturą pomieszczeń oraz potrzebą podyktowaną względami finansowymi do wykorzystania możliwie jak największej powierzchni na cele użytkowe. Najczęściej spotykanym ograniczeniem wymiarów rozdzielnic jest ich szerokość. Zatem każde zmniejszenie tego parametru wydaje się być rozwiązaniem bardzo pożądanym. Seria styczników DILM wychodzi naprzeciw temu oczekiwaniu poprzez zachowanie małej szerokości aparatów wynoszącej odpowiednio: t t t t t t t 45 mm dla styczników do 32 A 55 mm dla styczników od 40 do 65 A 90 mm dla styczników od 80 do 150 A 140 mm dla styczników od 185 do 250 A 160 mm dla styczników od 300 do 500 A 250 mm dla styczników od 580 do 1000 A 515 mm dla stycznika 1600 A Tab.1 Wymiary styczników DILM Typ Prąd w A stycznika [AC3, 400 V] DILM7 DILM9 DILM12 DILM15 DILM17 DILM25 DILM32 DILM38 DILM40 DILM50 DILM65 DILM72 DILM80 DILM95 DILM115 DILM150 DILM170 7 9 12 15 17 25 32 38 40 50 65 72 80 95 115 150 170 Szerokość aparatu [mm] i rząd wielkości 45 55 90 1 1 1 1 2 2 2 2 3 3 3 3 4 4 4 4 4 12 W celu ułatwienia identyfikacji stycznika w jego oznaczeniu jest zawarta informacja o znamionowym prądzie pracy w kategorii AC-3 dla napięcia 400 V AC (np. znamionowy prąd pracy stycznika DILM225 wynosi 225 A). Styczniki dla prądów do 32 A posiadają w standardzie wbudowany jeden styk pomocniczy zwierny lub rozwierny. Wbudowanie w aparat dodatkowego styku ogranicza w znacznej ilości przypadków potrzebę stosowania modułów styków zewnętrznych. Użytkownik zostaje zatem zwolniony z czynności jego montażu na styczniku. Łatwość w integracji Kluczem do elastyczności w integracji składników systemu są punkty ich styczności, czyli miejsca mechanicznego i elektrycznego styku między elementami. W stycznikach mocy DILM zaimplementowano kilka całkowicie nowych rozwiązań podporządkowanych zwiększeniu trwałości połączeń montażowych. Są to m.in.: t zaciski skrzynkowe dwukomorowe obwodów silnoprądowych w aparatach dla prądów do 150 A t odpowiednia lokalizacja styków pomocniczych w aparatach o prądzie do 32 A Zaciski skrzynkowe dwukomorowe dają możliwość wykonania pewnego połączenia torów prądowych stycznika z przewodami o różnym przekroju poprzecznym. Jest to szczególnie widocznie w sytuacji, gdy do jednego zacisku muszą zostać podłączone dwa przewody o znacząco różnych przekrojach zakończone dodatkowo końcówką tulejkową. Podatność tulei na formowanie pod wpływem siły dokręcającej wywieranej na śrubę zacisku jest nieduża. Może to prowadzić do sytuacji kiedy przewód o mniejszym przekroju po prostu wysunie się z zacisku podczas pracy. Zaciski skrzynkowe są zatem naturalnym, a przy tym skutecznym rozwiązaniem podnoszącym niezawodność pracy całego systemu. Uniwersalność sterowania Czynnikiem determinującym możliwe zastosowania styczników wyznacza poza ich gabarytami czy technicznym rozwiązaniem zacisków również system magnetyczny zapewniający ruch styków. Jego podstawowe cechy istotne z punktu użytkowego to m.in.: t wartość mocy potrzebnej do utrzymania styków w żądanej pozycji t poziom tolerancji na wahania napięcia sterującego o różnej częstotliwości t gabaryty rzutujące na wymiary całego stycznika PRODUKTY Zaciski skrzynkowe Styczniki DILM wychodzą naprzeciw tym oczekiwaniom. Dzięki swojej konstrukcji charakteryzują się one m.in.: t jednakowymi wymiarami niezależne od rodzaju napięcia cewki sterującej AC lub DC t cewką elektroniczną w wykonaniu na napięcie DC dla styczników o prądzie od 17 A (DILM17) t cewką elektroniczną w wykonaniu na napięcie AC w stycznikach na 115 A oraz 150 A t zwiększoną tolerancją napięcia sterującego w wykonaniu z elektroniczną cewką DC t standardowo wbudowanym układem tłumiącym dla cewek DC t małą mocą trzymania Styczniki DILM lipiec – wrzesień 2008 Ujednolicenie wymiarów stycznika dla cewki sterującej z napięciem AC bądź DC to przede wszystkim łatwość planowania oraz modernizacji istniejących instalacji. Styczniki z cewką DC od prądów znamionowych 17 A (DILM17) posiadają cewki elektroniczne wielozakresowe na napięcia z przedziału: t 24÷27 V DC (cewka RDC24) t 48÷60 V DC (cewka RDC60) t 110÷130 V DC (cewka RDC130) t 200÷240 V DC (cewka RDC240) Dla podanych wartości obowiązuje jeszcze zwiększona tolerancja napięcia trzymania cewki. Dopuszczalny zatem zakres napięcia cewki to: t 24 V – 30% ÷ 27 V + 20% (RDC24) t 48 V – 30% ÷ 60 V + 20% (RDC60) t 110 V – 30% ÷ 130 V + 20% (RDC130) t 200 V – 30% ÷ 240 V + 20% (RDC240) Szeroki zakres napięcia cewki gwarantujący jej poprawną pracę wraz z tolerancją wykraczającą znacznie poza wymagania norm europejskich to w wielu przypadkach konieczność. Przykładem sytuacji kiedy niezbędny jest zwiększony zakres napięcia trzymania cewki są długie przewody zasilające obwody sterownicze. Nowością są również cewki elektroniczne dla napięć sterujących AC w stycznikach DILM115 i DILM150. Cewki te wyróżniają się, podobnie jak cewki elektroniczne DC, szerokim 13 PRODUKTY zakresem napięć pracy. Przykładowo cewka RAC240 ma znamionowe napięcie pracy 190÷240 V 50/60 Hz. Cewki DC nowych styczników mocy DILM posiadają standardowo wbudowany układ tłumiący, który chroni układ sterujący przed przepięciami w trakcie wyłączania. Dodatkowe zabezpieczenie chroni stycznik przed niewłaściwą polaryzacją napięcia uniemożliwiając załączenie aparatu w przypadku zamienionej polaryzacji. Ograniczenie mocy trzymania cewek DC styczników od DILM17 do poziomu pojedynczego wata oznacza możliwość bezpośredniego ich sterowania z urządzeń o małej obciążalności. Takim przykładem mogą być wyjścia sterowników. Mała moc trzymania to możliwość zrezygnowania z przekaźników pośredniczących. Jest to oszczędność zarówno miejsca, jak i pieniędzy potrzebnych na zakup dodatkowych elementów. Nowa generacja styczników DILM, dzięki posiadanym funkcjom, ułatwia tworzenie nowoczesnych rozwiązań technicznych przy zachowaniu niskich kosztów. Termobimetalowe przekaźniki przeciążeniowe Z Zakres napięć cewek Jednym z najważniejszych zadań elektrycznego wyposażenia maszyn jest ich ochrona. Obniżone napięcie lub nadmierne obciążenie silnika przez urządzenie napędzane może doprowadzić do przeciążenia w obwodach zasilających. Przedłużający się przepływ prądu o wartości większej od znamionowej stanowi niebezpieczeństwo dla silni- Wymiary DILM AC DC 14 PRODUKTY ka i instalacji. Przekaźniki termobimetalowe firmy Moeller skutecznie pełnią funkcję zabezpieczenia przeciążeniowego. Jeśli prąd pobierany przez silnik przekroczy wartość prądu nastawioną na przekaźniku, zestyk włączony poprzez stycznik w obwód sterowniczy spowoduje jego samoczynne otwarcie, chroniące tym samym silnik i instalację przed uszkodzeniem. Czas po jakim nastąpi otwarcie stycznika zależy od krotności prądu nastawczego przepływającego przez przekaźnik (dla ZB i Z5 klasa wyzwalania wynosi 10). Czułość na zanik fazy oraz dodatkowe wyposażenie w przycisk kontrolny, zapewnia szeroką ochronę silnika i zwiększa bezpieczeństwo jego pracy. Wszystkie przekaźniki z serii Z posiadają wbudowane 2 styki pomocnicze (zwierny i rozwierny), które umożliwiają użytkownikowi uzyskanie sygnalizacji przeciążenia, bez konieczności montażu dodatkowych styków oraz oszczędzając miejsce i czas. Przekaźniki termobimetalowe Z, dedykowane do stosowania ze stycznikami mocy DILM w zależności od typu, mogą być stosowane dla następujących prądów: t t t t t t ZB12 – od 0.1 do 16 A ZB32 – od 0.1 do 32 A ZB65 – od 6 do 65 A ZB150 – od 25 do 150 A Z5-.../FF250 – od 50 do 250 A ZW7 – od 42 do 630 A Dzięki bezpośredniej instalacji na styczniku znacznie skraca się czas ich montażu. Z wyłączeniem najmniejszych aparatów przekaźniki przeciążeniowe mogą być montowane również, niezależnie od stycznika, za pomocą specjalnej podstawy lub też poprzez zwykłe zamocowanie śrubami do płaszczyzny montażowej. Posiadane przez nie dopuszczenie ATEX umożliwia zapewnienie ochrony silnikom EEx do 250 A. Elektroniczny przekaźnik przeciążeniowy ZEV Elektroniczny przekaźnik ZEV jest nowoczesnym aparatem wielofunkcyjnym przeznaczonym do ochrony 3-fazowych silników elektrycznych o prądach znamionowych od 1 do 820 A. Szeroka funkcjonalność, wyświetlacz LCD i klawiatura oraz prosta parametryzacja czynią proces ochrony silników łatwym jak nigdy dotąd. Aparat ZEV dzięki systemowi przetworników prądu oraz przetworników sumujących pozwala chronić silniki przed: t przeciążeniem t zanikiem prądu w jednej z faz t przeciążeniem cieplnym dzięki możliwości podłączenia termistora t doziemieniem (przy podłączeniu zewnętrznych przetworników sumujących) t asymetrią prądów w fazach świadczącą o uszkodzeniu silnika Użytkownik, poprzez możliwości ustawienia klasy wyzwalania w zakresie od 5 do 40 z krokiem co 5 klas, ma do wyboru jedną spośród 8 charakterystyk czasowo-prądowych. Wybór klasy wyzwalania pozwala na skuteczną ochronę obwodu oraz dopasowanie się do jego parametrów bezpośrednio na obiekcie. Ochrona przed doziemieniem realizowana jest dla małych prądów przy pomocy zewnętrznych przekładników sumujących, podłączanych do aparatu ZEV. Pełną ochronę silnika można uzyskać lipiec – wrzesień 2008 podłączając termistor zamontowany w połączeniach czołowych uzwojeń silnika do odpowiednich zacisków przekaźnika ZEV. System przetworników zawiera przetworniki przelotowe dla prądów do 145 A oraz przetworniki działające w oparciu o cewkę elastyczną Rogowskiego dla prądów z zakresu od 40 do 820 A. Przetwornik z cewką Rogowskiego, dzięki możliwości mocowania na rzepy można mocować bezpośrednio do przewodów, w których chcemy mierzyć prąd. Dzięki temu może być instalowany na przewodach silnoprądowych bez potrzeby ich odłączania, co znacznie skraca czas montażu i obniża jego koszty. Aparat kontrolno-sterujący posiada wyświetlacz służący do przekazywania informacji o błędach, parametryzacji, jak również pozwala wskazywać bieżącą wartość prądu w chronionym obwodzie wyrażoną w procentach. Aparat posiada również 4 wyjścia przekaźnikowe, które wykorzystywane są do sterowania zewnętrznymi elementami np.: otwarcia stycznika w torze do silnika przy wyzwoleniu. Funkcje tych wyjść są następujące: t 2 wyjścia o styku zwiernym i rozwiernym przełączane są w momencie wyzwolenia t 2 wyjścia o styku zwiernym i rozwiernym mają funk- cję programowalną tzn. można przypisać do nich różną przyczynę wyzwolenia, która spowoduje zmianę ich położenia Termistorowe zabezpieczenie maszyn EMT6 Przekaźnik EMT6 umożliwia zabezpieczenie silników elektrycznych poprzez bezpośrednią ocenę temperatury uzwojeń zapewniając termistorową ochronę maszyn. Zapobiega przekroczeniu dopuszczalnej temperatury izolacji uzwojeń wskutek zbyt długiego rozruchu, dużej liczby rozruchów, a także zbyt niskiego lub wysokiego napięcia zasilania. W zależności od rodzaju budowy silnika temperatura jest mierzona za pomocą termistorów zamontowanych we wnętrzu żłobków lub połączeniach czołowych silnika. Dzięki temu działają skutecznie również w przypadku jednofazowej pracy silnika. Wzrost rezystancji termistora związany ze wzrostem temperatury wykrywany jest przez przekaźnik EMT6, który poprzez otwarcie stycznika wyłącza silnik. Przekroczenie granicznej wartości rezystancji sygnalizowane jest za pomocą diod oraz zmianą stanu odpowiednich wyjść przekaźnikowych. Przekaźnik EMT6 wykorzystywany jest również do ochrony przeciążeniowej silników EEx oraz ochrony termicznej elementów nieelektrycznych, takich jak łożyska, przekładnie i ciecze. Ze względu na sposób powrotu do ponownej pracy silnika istnieją różne wykonania przekaźnika EMT6. Najbardziej rozbudowana wersja EMT6-DBK pozwala ustawić sposób resetowania (po wyzwoleniu) na automatyczny/ręczny, wykrywa zwarcie przewodów czujnika oraz jest odporna na zanik napięcia zasilania. Więcej informacji na ten temat: Grzegorz Hawryłkiewicz Menadżer Produktu e-mail: [email protected] tel.: 071 37 60 973, 0609 977 776 15 Efekt pioruna OCHRONA PRZECIWPRZEPIĘCIOWA W BUDYNKACH Przepięcia w instalacjach elektrycznych to zjawisko niebezpieczne, powodujące wiele uszkodzeń i zniszczeń, a przy tym nieuniknione. Jedynym sposobem zabezpieczenia urządzeń elektrycznych jest zastosowanie ograniczników przepięć, które do swojej oferty wprowadził koncern ABB. PRODUKTY Każdego roku kilkaset tysięcy piorunów uderza na terytorium Polski. Wywołują przy tym ogromne szkody – niszczą obiekty (uderzenia pioruna często wywołują pożar) oraz sprzęt elektryczny (w wyniku powstałych przepięć). Zniszczenie budynków jest najbardziej widoczne, jednak uszkodzenie sprzętu elektrycznego jest najczęstszym i najbardziej kosztownym efektem wyładowania atmosferycznego. W rzeczywistości uszkodzenia urządzeń elektrycznych mogą zdarzać się w odległości nawet kilku kilometrów od miejsca wyładowania i mogą występować nawet w kilkuset domach i mieszkaniach jednocześnie. Jedynym skutecznym sposobem chroniącym przed skutkami przepięć jest instalowanie ograniczników przepięć. Przyczyny przepięć w sieciach nn Rys. 1. Bezpośrednie uderzenie pioruna w instalację odgromową Przepięcie to taka wartość napięcia, która w krótkim czasie (poniżej 1 ms) może osiągnąć nawet dwudziestokrotnie większą amplitudę niż napięcie znamionowe. W sieci niskiego napięcia przepięcie można zaliczyć do jednej z trzech poniższych kategorii. Ochronę przed skutkami przepięć zapewniają ograniczniki Rys. 2. Bezpośrednie uderzenie pioruna w linię napowietrzną 1. Przepięcie spowodowane uderzeniem pioruna w instalację odgromową lub w linię napowietrzną. W momencie gdy instalacja odgromowa odprowadza prąd udarowy do ziemi, przewody ochronne uzyskują wysoki potencjał i przenoszą przepięcia do sieci wewnętrznej budynku (rys. 1). Podczas bezpośredniego uderzenia pioruna w linię napowietrzną (rys. 2) część prądu udarowego może popłynąć do instalacji, stając się źródłem przepięcia. Zniszczenia spowodowane bezpośrednim uderzeniem pioruna mogą być ogromne (np. pożar w rozdzielnicy głównej, wybuch sprzętu elektrycznego). Rys. 3. Sprzężenie indukcyjne 2. Przepięcie na skutek uderzenia pioruna w odległy obiekt (uderzenie pioruna w pewnej odległości od budynku). Gdy piorun uderza w znacznej odległości od budynku, przepięcie może powstać poprzez wzrost potencjału ziemi lub sprzężenia pojemnościowe indukcyjne (3, 4, 5). Zniszczenia są znacznie mniejsze niż w przypadku bezpośredniego uderzenia pioruna, ale przepięcie może zniszczyć czułe urządzenie elektroniczne, takie jak komputer. Rys. 4. Sprzężenie pojemnościowe 3. Przepięcie spowodowane procesami łączeniowymi i zakłóceniami. Załączanie i wyłączanie obciążeń indukcyjnych oraz pojemnościowych może doprowadzić do powstania przepięć w sieci zasilającej. Zakłócenia te są źródłem niewielkiej lipiec – wrzesień 2008 Rys. 5. Wzrost potencjału ziemi 17 PRODUKTY energii, o krótkim czasie trwania, stromym zboczu oraz o wartościach szczytowych dochodzących nawet do kilkunastu kV. W rezultacie przepięcia te mogą powodować uszkodzenia lub zniszczenia urządzeń w pobliżu miejsca, gdzie znajduje się źródło zakłóceń. Ograniczniki przepięć skutecznie ograniczają przepięcia w sieci i umożliwiają odprowadzenie prądu udarowego do ziemi, przez co zapewniają właściwą ochronę urządzeń odbiorczych. żony w instalację odgromową lub jeśli budynek jest zasilany przez linie napowietrzne oraz Ng>2,5. Ograniczniki OVR chronią przed przepięciami wywołanymi przez uderzenie piorunów w instalację odgromową i linie zasilające oraz przed uderzeniami z dala od budynku Ograniczniki przepięć zawierają w swojej konstrukcji co najmniej jeden element nieliniowy i jeżeli nie występuje przepięcie, warystor albo iskiernik ogranicznika stanowi przerwę dla obwodu uziemiającego. Kiedy ogranicznik przepięć odprowadza prąd udarowy do ziemi, jego warystor albo iskiernik zamyka obwód uziemiający. Parametry krytyczne ograniczników przepięć to zdolność odprowadzania prądów udarowych (Imax, Iimp) do ziemi (rozpraszanie dużej ilości energii) i ograniczenie przepięć do możliwie najniższego poziomu Up). Jest to wartość napięcia występującego na ograniczniku przepięć podczas przepływu prądu udarowego In. Up nie może przekraczać wartości napięcia udarowego wytrzymywanego krótkotrwale przez zabezpieczany sprzęt elektryczny. Zgodnie z normą przyjęto następujące kształty fal prądu udarowego: t długi czas trwania (10/350 μs) odpowiada uderzeniu pioruna t krótki czas trwania (8/20 μs) przedstawia odległe uderzenie pioruna albo przepięcie łączeniowe. Przykład rozpływu prądu udarowego 100 kA dla bezpośredniego uderzenia pioruna Podczas bezpośredniego wyładowania atmosferycznego w budynek z instalacją odgromową: 50 proc. prądu udarowego popłynie bezpośrednio do uziomu, 50 proc. do instalacji (elektrycznej, teletechnicznej, gazowej, wodnej). Aby kalkulacja była bezpieczna, zakłada się, że całość prądu popłynie do instalacji elektrycznej. Prąd ten wynosi 12,5 kA dla każdego przewodu sieci (w przypadku TNS, TT). Jedna z zasad wyboru urządzeń ochrony przeciwprzepięciowej opiera się na danych statystycznych. Wprowadza ona elementy statystyczne dzięki współczynnikowi Ng, czyli liczbie uderzeń piorunów w ciągu roku na km2. Współczynnik ten służy do określania minimalnych obowiązkowych parametrów technicznych dla urządzeń ochrony przepięciowej. Graniczny prąd udarowy Imax lub Iimp może być odprowadzony do ziemi przez ogranicznik przepięć: t Imax oznacza maksymalną wartość prądu udarowego o kształcie 8/20, t Iimp oznacza maksymalną wartość prądu udarowego o kształcie 10/350. Zgodnie z normą: t ograniczniki typu 1 (klasa B) powinny wytrzymać udary o kształcie 10/350, t ograniczniki typu 2 (klasa C) powinny wytrzymać udary o kształcie 8/20. Ograniczniki typu 1 (klasa B) chronią przed przepięciami wywołanymi przez bezpośrednie uderzenie piorunów w instalację odgromową lub w linie zasilające napowietrzne w bliskiej odległości od budynku. Ograniczniki typu 2 (klasa C) chronią przed przepięciami wywołanymi uderzeniami piorunów w dalekiej odległości od budynku, chronią też przed przepięciami łączeniowymi i przed zakłóceniami biernymi. Instalowanie ograniczników przepięć o wysokim prądzie udarowym jest obowiązkowe, jeśli budynek jest wyposa- 18 Liczba uderzeń piorunów na km2 w Polsce PRODUKTY Graniczny prąd udarowy Imax lub Iimp Może być odprowadzany do ziemi przez ograniczniki przepięć Imax – to maksymalna wartość prądu udarowego o kształcie 8/20 Iimp – to maksymalna wartość prądu udarowego o kształcie 10/350 Poziom ochrony Up To wartość napięcia występującego na ograniczniku przepięć podczas przepływu przez niego prądu udarowego In. Koncern ABB wprowadził na rynek polski całą gamę ograniczników przepięć typu 1+2/klasa B+C (Iimp 7 kA i 15 kA) i typu 2/ klasa C (Imax 10 kA, 15 kA, 40 kA, 65kA) dla sieci zasilających (napięcie pracy 275 V, 440 V, 75 V, 150 V, 320 V, 385 V, 550 V, 660 V). ABB oferuje ponadto ograniczniki dla linii telefonicznych i linii transmisji danych (6 V, 12 V, 24 V, 48 V, 200 V). źródło: ABB Sp. z o.o. kwartalnik Dzisiaj, Lipiec 2004 nr 9 www.abb.pl Ograniczniki przepięciowe typu OVR lipiec – wrzesień 2008 Więcej informacji na ten temat: Grzegorz Hawryłkiewicz Menadżer Produktu e-mail: [email protected] tel.: 071 37 60 973, 0609 977 776 19 PRODUKTY Sterownik Modicon M340 Nowy sterownik Modicon M340 to połączenie wydajności i nowoczesności. Jest idealnym rozwiązaniem dla infrastruktury i producentów maszyn. Zastąpił sterownik TSX Micro i zajmie jego miejsce w ofercie pomiędzy sterownikami Twido i Premium i jest tak samo programowany Unity Pro. Modicon M340 to wysoka wydajność zarówno przy operacjach boolowskich jak i zmiennoprzecinkowych. Dzięki 4 MB pamięci programu i 256 KB pamięci danych aplikacje sterownika mogą mieć aż 70 tysięcy instrukcji. W zależności od potrzeb mamy możliwość wyboru czterech procesorów: podstawowego z komunikacją Modbus oraz trzech, w których zostały zintegrowane po dwie z pośród trzech sieci komunikacyjnych (CANopen, Ethernet lub Modus). Każdy procesor wyposażony jest w port USB mini-B, który jest portem do programowania, a dodatkowo można go wykorzystać do przyłączenia paneli graficznych Schneider Electric. System Modicon M340 budowany jest w oparciu o podstawę, w której można zainstalować pełną gamę zasilaczy, procesorów, a także pełen zestaw modułów we/wy wyposażonych w funkcję „hot swap”, czyli wymiany uszkodzonego modułu bez potrzeby zatrzymywania systemu. Moduły we/wy to moduły analogowe, cyfrowe (do 64 kanałów), szybkie liczniki. Dzięki bibliotece PLCopen konfiguracja przemienników częstotliwości i serwonapędów nigdy nie była tak łatwa. Program sterownika przechowywany jest na dostarczanej wraz z procesorem karcie pamięci SD. Obsługa funkcji „Plug & Load” po umieszczeniu karty w slocie pamięci procesora pozwala natychmiast wystartować z nową aplikacją. Nie trzeba też obawiać się o wymianę baterii, bo 20 jej po prostu nie ma. A w przypadku zaniku zasilania cała pamięć procesora zrzucana jest na kartę pamięci. Dzięki sieci Ethernet i karcie SD można wykorzystać funkcję wirtualnego dysku (receptury, dokumentacja) – dostęp przez FTP, a także funkcję Web serwera i uzyskać dostęp do ekranów diagnostycznych i zmiennych z poziomu przeglądarki internetowej. Modicon M340 to niezwykle wytrzymały sterownik, którego parametry znacznie wykraczają poza wymogi normy IEC. Modicon M340 to także idealne rozwiązanie jako podstawa systemu automatyki służące do rozbudowy w oparciu o szeroki wachlarz urządzeń Schneider Electric. Paweł Fraś Szef Produktu Schneider Electric Polska Więcej informacji na ten temat: Apoloniusz Kida Menadżer Produktu e-mail: [email protected] tel.: 071 37 60 965, 0697 966 621 PRODUKTY System komunikacji bezprzewodowej SureCross™ DX70 w IP67 Nowy System SureCross™ DX70 firmy Banner Engineering zapewnia niezawodną i pewną komunikację radiową. F irma Banner Engineering, reprezentowana przez TURCK, zaprezentowała nowy system kompaktowych, wyposażonych w wzmocnioną obudowę, stacji zdalnych I/O umożliwiających dwukierunkową bezprzewodową komunikację radiową w topologii 1:1 z czujnikami i urządzeniami wykonawczymi. Nowy SureCross™ DX70 przeznaczony jest m.in. do aplikacji automatyzacji procesów oraz produkcji lub montażu kontroli farm hodowlanych, zdalnego zarządzania poziomem napełnienia zbiorników, a także zarządzania zasobami wodnymi (np. w oczyszczalniach ścieków). Ponadto inne zastosowania obejmują: szeroko pojętą robotykę, monitoring urządzeń, przesyłanie sygnałów z ruchomych części maszyn (np. stoły obrotowe) i wiele innych. Proponowana komunikacja bezprzewodowa jest idealnym rozwiązaniem zarówno dla instalacji nowych, jak i modernizowanych. Zapewnia ona dwukierunkową transmisję RX/ TX w zakresie do 3,2 km w linii widzenia. W każdym gateway’u i nodzie dostępne są cztery dwustanowe i dwa analogowe wejścia, co zapewnia łatwą i bezproblemową instalację oraz współpracę z większością czujników i systemów kontrolnych. Nowa bezprzewodowa sieć zdalnych I/O SureCross DX70 zapewnia niezawodną komunikację radiową czujników i urządzeń wykonawczych. wymagany od urządzeń pracujących w wymagającym środowisku w aplikacjach wewnątrz budynków oraz na wolnym powietrzu. Sieć ta została dopuszczona do zastosowań przemysłowych, naukowych i medycznych (ISM). Wykonania przeznaczone na rynek Stanów Zjednoczonych działają na częstotliwości 900 MHz, natomiast urządzenia używane w Europie, Azji i Brazylii działają z częstotliwością 2,4 MHz. Do urządzeń dostępne są liczne akcesoria m.in. anteny wewnętrzne, zewnętrzne, również do stosowania poza budynkami oraz odpowiednie oprzewodowanie. Prosta procedura programowania urządzeń sieci SureCross powoduje trwałe (do kolejnego przeprogramowania) powiązanie danych par gateway/nod, co umożliwia jednoczesne działanie w danym regionie wielu urządzeń systemu DX70 bez wzajemnego zakłócania się. Umieszczone wewnątrz urządzenia przełączniki konfiguracyjne udostępniają w razie potrzeby bardziej zaawanKomunikacja bezprzewodowa DX70 firMonitorowanie poziomu w zbiornikach retensowane ustawienia. my Banner Engineering może służyć do cyjnych jest jednym z wielu zastosowań dwuFirma Banner Engineering – reprezentowamonitorowania i kontroli procesów mon- kierunkowej, odpornej na warunki zewnętrzne, na w Polsce przez firmę TURCK – jest jednym tażowych i produkcyjnych w zakresie do bezprzewodowej sieci SureCross DX70 firmy z przodujących na rynku światowym producen3,2 km w lini widzenia. Banner Engineering. tów czujników wizyjnych, czujników fotoelekSystem wykorzystuje nowoczesny protokół Frequency trycznych i ultradźwiękowych, światłowodów, systemów do Hopping Spread Spectrum (FHSS) oraz technologię Time ochrony osób i maszyn oraz precyzyjnych urządzeń pomiaDivision Multiple Access (TDMA), aby zapewnić niezawodrowych. Dzięki ogólnoświatowemu zasięgowi firma zapewnia ne i bezpieczne przesyłanie danych w warunkach przemywsparcie techniczne w dowolnym miejscu na ziemi. słowych. W przypadku przerwania komunikacji radiowej, wyjścia modułu I/O przechodzą w, z góry ustalone przez użytkownika, stany. Zapobiega to niezabezpieczonemu Więcej informacji na ten temat: lub niezamierzonemu działaniu urządzenia. Wbudowany Jacek Krynicki diodowy wskaźnik siły sygnału umożliwia ciągłą i bieżącą Menadżer Produktu optyczną kontrolę jakości transmisji radiowej. e-mail: [email protected] Zarówno gateway, jak i nod systemu DX70 posiadają obudotel.: 071 37 60 972, 0691 032 993 wy w wysokim stopniu ochrony IP67 (NEMA 6P), który jest lipiec – wrzesień 2008 21 PRODUKTY MIKROWYŁĄCZNIKI, wyłączniki krańcowe z kablem, wyłączniki krańcowe i nożne LOVATO ELECTRIC jest producentem aparatury elektrycznej niskiego napięcia, który oferuje 21 różnych grup wyrobów. Jedną z grup są wyłączniki krańcowe i nożne. Wyłączniki krańcowe W ostatnich latach rynek wymagał wprowadzania automatyzacji przy produkcji wielu towarów. W szczególności ważne było wtedy sterowanie i kontrola nad kolejnością wielu operacji i detekcja pozycji ruchomych części maszyn i urządzeń. Najczęściej, jednym z najważniejszych wymagań było powiązanie pomiędzy wymiarami tych elementów, które muszą być pozycjonowane w niewielkiej przestrzeni. Z tego też względu wiele różnych rodzajów i wersji łączników krańcowych i bezpieczeństwa stosowanych jest obecnie w przemyśle. Wyłączniki bezpieczeństwa z linką do zatrzymania normalnego lub awaryjnego (zgodne z EN 418) Jedną z grup wyłączników krańcowych są typy, w których głowica ma kształt pierścienia. Są stosowane najczęściej do zatrzymania awaryjnego lub wyzwolenia systemów alarmowych w urządzeniach zajmujących dużą powierzchnię np. w taśmociągach. Zatrzymanie następuje z każdego punktu po każdorazowym pociągnięciu linki. Są dostępne wersje bez i z przyciskiem kasującym. W przypadku wyłączników wyposażonych w przycisk kasujący ponowne uruchomienie maszyny, po wcześniejszym awaryjnym zatrzymaniu, jest możliwe dopiero po ręcznym zwolnieniu przycisku kasującego. 24 Poniższa tabela pokazuje zestawienie typów i ich charakterystykę: Siła robocza Długość B Długość A [N] [m] MAX [m] Bez przycisku kasującego RS81310 25 2-3 6 TL81310 25 2-3 6 PLN81311 60 2-3 12 P2L81311 40 2-3 10 P2L81312 120 2-3 50 P2L101311 40 2-3 10 P2L101312 120 2-3 50 Z przyciskiem kasującym, zgodne z EN 418 RS131310 25 2-3 6 TL131310 25 2-3 6 PLN131311 60 2-3 12 P2L131311 40 2-3 10 P2L131312 120 2-3 50 P2L151311 40 2-3 10 50 P2L151312 120 2-3 Typ PRODUKTY Przykładowy schemat podłączenia Mikrowyłączniki LOVATO ELECTRIC ma w swojej ofercie nową grupę wyłączników – mikrowyłączniki serii KS. Produkty te poszerzają ofertę grupy wyłączników krańcowych. Przeznaczone są do sygnalizacji, kontroli i sterowania układów automatyki, w których wymagana jest dokładność i powtarzalność działania Mikrowyłaczniki zaprojektowano i wykonano zgodnie z wymogami normy EN 50047. Obudowa wykonana jest z termoplastycznego polimeru, a głowice robocze ze stopu aluminium z cynkiem (zama), co pozwoliło otrzymać wytrzymałość mechaniczną >10 mln cykli (maksymalnie 3600 cykli/h). Jeśli chodzi o typ zacisków przyłączeniowych to oferujemy trzy wersje mikrowyłączników: t zaciski do lutowania t zaciski śrubowe t zaciski Fastonowe Wszystkie trzy typy mikrowyłączników posiadają zestyki przełączne (NC, NO, COM) o działaniu migowym (Ith: 5A, Ui: 250VAC, <15mΩ). Ważnym kryterium doboru mikrowyłącznika jest funkcjonalność głowicy sterującej. W naszej ofercie znajdują się: t trzpień wciskany – „szpilka” t trzpień wciskany teleskopowo, wysoki t trzpień wciskany teleskopowo, niski t trzpień wciskany teleskopowo, z mocowaniem głowicy M12 t trzpień wciskany z rolką (rolka wzdłuż i w poprzek) t dźwignia płaska, długość 54 mm lub 63 mm t dźwignia z rolką wciskaną centralnie, długość dźwigni: 26 mm, 38 mm, 48 mm t dźwignia z rolką jednokierunkową t przycisk – sterowanie ręczne Charakterystyka pracy zestyków lipiec – wrzesień 2008 Dostępne są również, jako akcesoria, obudowy ochronne do zacisków przyłączeniowych: z dławnicą lub bez. 25 PRODUKTY Wyłączniki krańcowe z kablem t z dźwignią i regulacją długości ramienia rolki (rolka LOVATO ELECTRIC powiększyło ofertę elektromechanicznych wyłączników serii K o nowe metalowe wyłączniki z kablem serii KP. Produkty te dostępne są już na polskim rynku. Główną zaletą tych produktów jest podłączony trwale do styków kabel wielożyłowy (standardowo 2 m długości). To pozwala osiągnąć wyłacznik krańcowy o niewielkiej głębokości i wysokim stopniu ochrony – IP67. Dzięki możliwości wyboru z szerokiego zakresu głowic, nowe wyłaczniki z kablem są odpowiednie do wykrywania pozycji ruchomych mechanizmów i części w różnych warunkach roboczych, które można znaleźć w przemyśle. Przydatne są szczególnie, kiedy wymagany jest wysoki stopień ochrony i wysoka wytrzymałość, na przykład w urządzeniach przeznaczonych do prac zewnętrznych, lub/i gdzie istotny jest odpowiednio niewielki rozmiar wyłącznika i dokładność zadziałania. t t t t z tworzywa sztucznego, rolka metalowa lub rolka gumowa) z dźwignią i regulacją poprzeczną długości ramienia rolki, tylko wersja z rolką gumową z prętem ceramicznym z prętem o regulowanej długości (pręt z tworzywa sztucznego lub pręt metalowy); z prętem uchylnym wielokierunkowo (pręt miękki lub pręt półsztywny). Położenie głowic w stosunku do obudowy można regulować, w zależności od typu głowicy, co 15°, 45° lub 90°. Umożliwia to użytkownikowi łatwe dopasowanie położenia głowicy do elementów ruchomych, których położenie ma kontrolować wyłącznik krańcowy. Części metalowe głowic są wykonane z bardzo wytrzymałego stopu aluminium z cynkiem. Do wymiany lub przestawienia głowicy nie są potrzebne żadne narzędzia specjalistyczne, wystarczy zwykły wkrętak. Wszystkie głowice są w taki sam sposób montowane w obuWymiary wyłączników zgodne są z normą EN 50047. dowach, przez co jest możliwa ich zamiana. W ofercie dostępne są następujące rodzaje głowic roSą dostępne wersje wyłączników krańcowych w obudoboczych: wach z tworzywa sztucznego (serie t trzpień wciskany metalowy KB i KC) oraz w obudowach metat trzpień wciskany z rolką: rolka lowych (serie KM i KN). Obudowy plastikowa lub metalowa, skieroz tworzywa sztucznego są wykonawana wzdłuż lub w poprzek ne z samogasnącego polimeru tert dźwignia z rolką, rolka plastikowa moplastycznego, natomiast obudolub metalowa wy metalowe ze stopu aluminium t dźwignia z regulacją rolki, rolka z cynkiem (tzw. zama). Wnętrze plastikowa wyłączników jest w pełni zabezpiet dźwignia z prętem, pręt reguczone przed pyłami oraz bryzgami lowany wody, stopień ochrony obudowy wyt miękki pręt uchylny wielokierunnosi IP65. Obudowy są wykonywakowo ne w dwóch odmianach, z wprowadzeniami kabla od spodu oraz wersja Zestyki powyższych wyłączników z dwoma miejscami na wprowadzedostępne są w dwóch wersjach: nie kabla z boku obudowy. Ta druga t migowe 1NO+1NC wersja jest często stosowana, gdy t wolnoprzełączające 1NO+1NC Wyłączniki ciągnione z przyciskiem kasującym w urządzeniu jest zbyt mało miejsca na podłączenie wyłącznika krańcowego z przewodami Wyłączniki krańcowe wyprowadzonymi od dołu wyłącznika. Pokrywa korpusu Najbardziej popularnym typem wyłączników krańcowych jest od dołu umocowana na zawiasie, co umożliwia łatwą i bezpieczeństwa są wyłączniki spełniające wymagania wymianę głowicy lub bloków zestyków pomocniczych. Do norm EN 50047. Każdy z wyłączników składa się z trzech obu typów obudów stosuje się te same głowice robocze zasadniczych części: głowicy roboczej, obudowy i bloku i bloki zestyków pomocniczych. W celu uszczelnienia wyzestyków pomocniczych. Wszystkie głowice oraz bloki prowadzenia kabli z łączników stosuje się dławnice, któzestykowe są wymienialne. Mechanizm mocujący głowicę re są wykonane z tworzywa sztucznego. Standardowo roboczą do obudowy jest typu bagnetowego, co umożliwia stosuje się dławnice z gwintem M20, na specjalne zamószybką jej wymianę. wienie są dostępne dławnice z gwintem PG13.5. Przewód stosowany do podłączenia zestyków powinien mieć W ofercie firmy LOVATO ELECTRIC jest 19 typów głowic średnicę od 6 do 12 mm, przy zachowaniu tego warunku roboczych: zastosowanie dławnicy zapewnia dla tego wyprowadzenia t z trzpieniem metalowym wciskanym stopień ochrony IP68. t z trzpieniem wciskanym z rolką z tworzywa sztucznego Występują dwa rodzaje zestyków: wolnoprzełączające lub z rolką metalową oraz migowe. W zestykach wolnoprzełączających prędt z rolką z tworzywa sztucznego wciskaną centralnie lub kość ruchomych części styków jest proporcjonalna do z rolką metalową wciskaną centralnie prędkości głowicy roboczej. Włączenie i wyłączenie zestyt z rolką z tworzywa sztucznego wciskaną z boku lub ków odbywa się w tym samym miejscu. Natomiast w zez rolką metalową wciskaną z boku stykach migowych prędkość ruchomych części zestyt z dźwignią uchylną z rolką z tworzywa sztucznego lub ków jest stała i nie zależy od prędkości głowicy roboczej. z rolką metalową lub z rolką gumową Włączenie i wyłączenie zestyków odbywa się w różnych 26 PRODUKTY miejscach. Przemieszczenie głowicy nie powoduje przemieszczenia się zestyków, jeśli nie zostanie przekroczony punkt „zatrzasku”. Zestyki rozwierne są to zestyki o działaniu bezpośrednim między głowicą a zestykami ruchomymi. Siła przyłożona do głowicy działa na zestyki bez pośrednictwa jakichkolwiek elementów sprężystych. Zasada działania bezpośredniego (nazywanego też rozłączaniem przymusowym) zapewnia rozłączenie elementów styków nawet w przypadku zgrzania zestyków. Zestyki o działaniu bezpośrednim (przymusowym) wg IEC 60947-5-1, oznaczane są symbolem . Bloki zestyków pomocniczych są wymienne. By dokonać wymiany, wystarczy odkręcić jeden wkręt mocujący pokrywę do obudowy. Użytkownik ma do wyboru 9 różnych bloków zestykowych: t 1 zwierny + 1 rozwierny (1NO+1NC) – wersja migowa t 2 rozwierne (2NC) – wersja migowa t 1 zwierny + 1 rozwierny (1NO+1NC) – wersja wolnoprzełączająca t 1 zwierny + 1 rozwierny (1NO+1NC) – wersja wolnoprzełączające, bezprzerwowe t 2 rozwierne (2NC) – wersja wolnoprzełączająca t 2 zwierne (2NO) – wersja wolnoprzełączająca t 1 zwierny + 2 rozwierne (1NO+2NC) – wersja wolnoprze- Wyłączniki ciągnione serii P2L… łączająca t 2 zwierne + 1 rozwierny (2NO+1NC) – wersja wolnoprzełączająca t 3 rozwierne (3NC) – wersja wolnoprzełączająca Zestyki są wykonane jako czteropunktowe, przez co jest gwarantowana ich wysoka przewodność, nawet w niekorzystnych warunkach środowiskowych rezystancja zestykowa wynosi poniżej 10 mΩ. Zestyki mogą przewodzić w sposób ciągły prąd o wartości 10 A, stopień ochrony zacisków wynosi IP20. Podłączenie przewodów jest łatwe, gdyż zastosowano nowy sposób ich podłączania. Mimo, że opisane powyżej typy łączników służą zwykle do określenia położenia elementów ruchomych, mogą być również używane jako wyłączniki bezpieczeństwa. Normy, co prawda nie określają kolorów wyłączników bezpieczeństwa, jednakże w praktyce stosuje się wyłączniki w kolorze czerwonym. Ma to na celu łatwą i natychmiastową identyfikację tych elementów zastosowanych w maszynach i urządzeniach. LOVATO ELECTRIC jest producentem także innych wersji wyłączników, np. są w wykonaniu zawiasowym, z dźwignią szczelinową lub z kluczem (zworą). Zasadniczo są one stosowane do kontroli ruchomych zabezpieczeń, drzwi przesuwnych lub zawiasowych, gdzie jest wymagane zabezpieczenie przed dostępem do pew- lipiec – wrzesień 2008 nych stref maszyn i urządzeń podczas ich pracy. Zwory w wyłącznikach bezpieczeństwa mogą mieć różne kształty, ale zawsze zasada działania jest taka sama. Jeżeli nastąpi otwarcie drzwi, zwora jest wycofywana z obudowy i to powoduje przełączenie zestyków, a następnie zatrzymanie maszyny. Wyłączniki nożne Wyłączniki nożne są stosowane tam, gdzie ze względów technicznych lub bezpieczeństwa wymaga się, aby operator maszyny lub urządzenia miał wolne ręce. Są wykonane z tworzywa termoplastycznego lub metalu. Obie wersje mogą występować jako otwarte (bez obudowy) lub w obudowie (z pokrywą ochronną pedału). Pokrywa zapewnia ochronę przed przypadkowym uruchomieniem pedału spowodowanym np. upadkiem na niego ciężkiego przedmiotu. Typ bez pokrywy zapewnia z kolei stały, łatwy dostęp do pedału i jest preferowany tam, gdzie najważniejszą operacją jest szybkie zatrzymanie maszyny. Dostępne są też wersje z dźwignią bezpieczeństwa. Mechanizm ten uniemożliwia uruchomienie pedału, gdy stopa operatora nie jest na nim całkowicie umiejscowiona. Kolejną odmianą wyłączników nożnych jest wersja z blokadą pedału. Po jego naciśnięciu operator może wycofać stopę, a pedał pozostaje w pozycji załączonej, dopiero następne naciśnięcie zwalnia pedał. Dostępne są też wersje z dwoma pedałami. Układy zestykowe w wyłącznikach nożnych są tego samego typu jak w wyłącznikach krańcowych, są dostępne następujące wykonania bloków zestyków pomocniczych: t 1 zwierny + 1 rozwierny (1NO+1NC) – wersja migowa t 1 zwierny + 1 rozwierny (1NO+1NC) – wersja wolnoprzełączająca t 2 zwierne + 2 rozwierne (2NO+2NC) – wersja migowa Wyłączniki nożne są wyposażone od spodu w gumową stopę i wzmocnioną metalem podstawę, co zapewnia stabilną pozycję, zapobiega ślizganiu się i umożliwia niezawodne i bezpieczne działanie. Na podstawie materiałów LOVATO ELECTRIC Więcej informacji na ten temat: Grzegorz Hawryłkiewicz Menadżer Produktu e-mail: [email protected] tel.: 071 37 60 973, 0609 977 776 27 PRODUKTY FW Media – NOWE ROZDZIELNICE PODTYNKOWE W roku 2007 firma Hager wprowadziła do oferty nową rodzinę podtynkowych rozdzielnic polowych FW Media. D zięki głębokości 110 mm rozdzielnicę FW Media można zamontować w prawie każdej ścianie betonowej lub kartonowo-gipsowej. Rozdzielnica FW Media, to kompletna, metalowa rozdzielnica elektryczna w II klasie izolacji i stopniu ochrony IP30, która oferuje odpowiednio dużo miejsca, aby oprócz systemu rozdziału energii elektrycznej posłużyć, także jako interfejs do korzystania z mediów teletechniczno-telewizyjnych. Obecnie instalatorzy coraz częściej spotykają się z montażem dodatkowych aparatów, takich jak: Router, Switch’e lub wzmacniacze RTV-SAT. Dzięki perforowanej płycie montażowej, montowanej w osobnym polu, urządzenia niestandardowe można instalować z dużą łatwością. W celu zapewnienia łatwiejszego sposobu wprowadzania przewodów elektrycznych stworzono możliwość wyjmowania górnych i dolnych przepustów kablowych. Rozdzielnice FW Media standardowo wyposażone są w ruszt nośny z szynami TS35, pokrywy chroniące przed dotykiem, listwy samozaciskowe QuickConnect PE/N oraz łatwo demontowane drzwi osadzone w płaskiej, estetycznej, metalowej ramie maskującej. Oprócz w/w typu rozdzielnic, Hager oferuje również pełny, elastyczny system Rozdzielnica FW Media – przykładowe wyposażenie dystrybucji energii elektrycznej niskiego napięcia Univers, którego elementami składowymi są: t podzespoły do zabudowy aparatów elektrycznych (system zabudowy wewnętrznej – Univers N) t zestawy szyn zbiorczych oraz szafy i obudowy w I i II klasie izolacji (w stopniach ochrony IP43 do IP65). W systemie Univers przewidziano we wszystkich istotnych miejscach pola do opisywania oznaczeń aparatów, a nowatorskie, dające się plombować bolce, umożliwiają szybkie mocowanie pokryw bez konieczności przykręcania śrub. Do projektowania rozdzielnic służy bezpłatny program komputerowy Elcom 4.1 (rozprowadzany przez przedstawicieli firmy Hager), dzięki któremu stworzyć można nie tylko widoki elewacji rozdzielnic i opisy obwodów, ale również schematy ideowe instalacji elektrycznych. Rozdzielnice Univers zostały sprawdzone jako wybrane kombinacje aparatury łączeniowej niskiego napięcia z pełnym badaniem typu (TTA) zgodnie z DIN EN 60 439-1 (VDE 0660 cześć 500), IEC 60 439-1 (Polska Norma: Rozdzielnice i sterownice niskonapięciowe prądu przemiennego, o znamionowym do 1000 V i znam. prądzie ciągłym do 650 A, PN-EN 60439-1:2003). Więcej informacji na ten temat: Grzegorz Hawryłkiewicz Menadżer Produktu e-mail: [email protected] tel.: 071 37 60 973, 0609 977 776 Rozdzielnica FW Media 28 PRODUKTY Hygienic Design INNOWACYJNA LINIA PRODUKTÓW RITTAL DLA PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO Nieustannie rosną wymagania względem higieny w przemyśle spożywczym i przetwórczym. W coraz większym stopniu standardy te dotyczą techniki sterującej, która stanowi podstawę zautomatyzowanej produkcji. Firma Rittal wprowadziła niedawno na rynek szafy sterownicze i panele obsługi odporne na bakterie i inne szkodliwe mikroorganizmy. Produkty Rittal z nowej linii Hygienic Design (HD) umożliwiają radykalne podniesienie poziomu higieny przy produkcji żywności, a tym samym zminimalizowanie ryzyka kontaminacji. N owa linia produktów Rittal Hygienic Design (HD) obejmuje szafy, panele sterownicze oraz bogaty pakiet akcesoriów (m.in. higieniczne dławiki kablowe) dla branży spożywczej i przetwórczej. „Systemy Hygienic Design to optymalne rozwiązanie dla przedsiębiorstw produkujących żywność w ramach otwartych procesów, na przykład dla zakładów zajmujących się obróbką mięsa, ryb i mleka. Nowa linia produktów Hygienic Design skutecznie chroni środowisko produkcyjne przed bakteriami i innymi szkodliwymi mikroorganizmami” – mówi Heinz Schmitt, odpowiedzialny za linię produktów HD w firmie Rittal. Należy pamiętać, że otwarte procesy produkcji wymagają szczególnego zaangażowania w utrzymanie czystości, ponieważ żywność może mieć bezpośredni lub pośredni kontakt z peryferiami (inaczej jest np. w browarach, gdzie produkcja odbywa się w kotłach i zamkniętych rurociągach). Źródłem kontaminacji procesu produkcji mogą być także ludzie, którzy mają bezpośredni kontakt z żywnością i maszynami. Dlatego też obowiązkiem producentów jest zapewnienie pracownikom najwyższych standardów higieny w miejscu pracy. Stal szlachetna Obudowy i panele sterownicze z rodziny Rittal HD zostały wykonane ze stali szlachetnej – materiału o najlepszych właściwościach powierzchni. Zaletą stali szlachetnej jest m.in. to, że można ją szybko i dokładnie czyścić oraz dezynfekować. „Rittal od dawna oferuje obudowy ze stali szlachetnej. Teraz dopasowaliśmy je do wymagań przemysłu spożywczego” – zapewnia Heinz Schmitt. W tym celu zostały wyeliminowane jakiekolwiek szczeliny i zawiasy położone na zewnątrz obudowy, a więc miejsca, w których mogą osadzać się bakterie i inne szkodliwe mikroorganizmy. Wszystkie komponenty pakietu Rittal HD – nawet najdrobniejsze elementy – zostały zaadaptowane na potrzeby produkcji żywności. Na przykład w nóżkach poziomujących wykonano gwinty wewnętrzne w taki sposób, aby po zainstalowaniu były całkowicie zakręcone, a przez to maksymalnie szczelne. Projektanci serii HD priorytetowo potraktowali konieczność zapewnienia optymalnego dostępu do szaf, by je wygodnie czyścić. Umożliwiają to specjalne uchwyty dystansowe do montażu naściennego oraz dolne części korpusu, które gwarantują proste i komfortowe (pod względem higieniczno-technicznym) doprowadzenie i podłączenie kabli. Zalety serii Rittal Hygienic Design Rittal Hygienic Design zapewnia najwyższy poziom higieny 30 Innowacyjne obudowy naścienne Rittal ze stali szlachetnej są dostępne w różnych rozmiarach (szer.×wys.×głęb.: od 200×300×155 do 600×1200×300 mm). Do zabudowy wewnętrznej obudowy HD często wykorzystywane są płyty montażowe z popularnej serii szaf kompaktowych Rittal AE. Jak mówi Heinz Schmitt: „robimy co w naszej mocy, aby ułatwić pracę instalatorom i projektantom. Dlatego właśnie płyty montażowe z szaf AE i z nowej serii obudów higienicznych mają takie same wymiary”. PRODUKTY Nowe śrubowe dławiki kablowe Śrubowe dławiki kablowe ze stali szlachetnej to opatentowana przez firmę Rittal innowacja na skalę światową. Dławiki są częścią systemu Hygienic Design (HD). Ich konstrukcja pozwala wyraźnie zredukować ryzyko kontaminacji. W przypadku zwykłych połączeń kabli brud gromadzi się np. w szczelinach. Śrubowe dławiki kablowe firmy Rittal zapobiegają takiej sytuacji, ponieważ mają wyłącznie gładkie powierzchnie i łagodne przejścia. Cechą charakterystyczną nowego połączenia jest, sięgająca aż do powierzchni obudowy, nakrętka kołpakowa. Umieszczono w niej kompletny mechanizm zaciskowy i uszczelniający. Nakrętka została zaprojektowana zgodnie z kryteriami określonymi przez normy DIN PN-EN 1672-2 i DIN PN-EN ISO 14159 oraz wytycz- Innowacyjne śrubowe dławiki kablowe ne EHEDG. Przejście kabla do obudowy odbywa się przez ściśle przylegające uszczelki, które dzięki niebieskiemu kolorowi można Zastosowana stal szlachetna i uszczelki są odporne m.in. na łatwo rozpoznać i odróżnić od żywności. Materiał zastosowany środki czyszczące i dezynfekujące wykorzystywane w przemyśle do wykonania uszczelek odpowiada wytycznym FDA (U.S. Food spożywczym, a także kwasy, ługi i zbierającą się wodę. and Drug Administration) 21 CFR 177.2600. Śrubowe dławiki kablowe firmy Rittal są stosowane nie tylko Podwójne mocowanie – poprzez uszczelkę wewnętrzną i dodatko- w przemyśle spożywczym, lecz także farmaceutycznym (steryl- we zaciski szczękowe – gwarantuje bezpieczne odciążenie wpro- ne pomieszczenia) i biotechnologii. Doskonale sprawdzają się też wadzonych kabli oraz dużą odporność chemiczną i termiczną. w zastosowaniach aseptycznych (np. w szpitalach). Nowością Rittal jest też sposób uszczelnienia – zamiast poliuretanu zastosowano silikon, który jest jeszcze bardziej odporny na kwasy, ługi i wszelkiego rodzaju środki czyszczące. Wszystkie uszczelki mają niebieski kolor. „Niebieski jest kolorem sygnalizacyjnym w branży spożywczej. Poza tym to barwa rozpoznawcza naszej nowej serii Rittal HD” – wyjaśnia Heinz Schmitt. Z myślą o producentach żywności… Kompaktowe szafy HD mogą być instalowane jako obudowy sterownicze na stabilnym ramieniu nośnym ze stali szlachetnej. Duża średnica (70 mm) pozwala na łatwe wprowadzenie prefabrykowanych kabli zakończonych wtyczkami. Elementy połączeniowe ramienia nośnego nie posiadają od zewnątrz jakichkolwiek elementów mocujących lub przejść o ostrych krawędziach. W połączeniu ze specjalnymi uszczelkami zewnętrznymi system spełnia najwyższe wymagania w zakresie higieny. Ekspozycja Rittal Hygienic Design podczas targów w Hanowerze Innowacyjność serii Rittal HD podkreśla też skośna konstrukcja dachu obudów. Zgodnie z wytycznymi EHEDG – European Hygienic Engineering & Design Group (www.ehedg.org) – nowe obudowy naścienne HD są fabrycznie wyposażone w dach o nachyleniu 30°. Dzięki takiemu rozwiązaniu na obudowie nie można niczego postawić. Ponadto, powierzchnia obudowy jest dobrze widoczna, a płyny spływają z niej bardzo szybko (także podczas czyszczenia). Projektanci Rittal kierowali się wytycznymi EHEDG również podczas prac nad uchwytami dystansowymi do montażu naściennego HD. Nabywcy mają do wyboru uchwyty z zalecanymi 300 mm odstępu oraz uchwyty o mniejszym odstępie (preferowanym przez wielu użytkowników). lipiec – wrzesień 2008 Więcej informacji na ten temat: Piotr Kotlarz Menadżer Produktu e-mail: [email protected] tel.: 071 37 60 974, 0609 849 651 31 PRODUKTY Devilink – ultranowoczesny SYSTEM BEZPRZEWODOWEGO STEROWANIA DOMOWYMI INSTALACJAMI GRZEWCZYMI W marcu 2008 roku firma DEVI, wchodząca w skład Grupy Danfoss, wprowadziła na rynek zaawansowany technologicznie system sterowania domowymi instalacjami grzewczymi. Devilink wykorzystuje bezprzewodową łączność między elementami systemu w celu zapewnienia ekonomicznej i komfortowej temperatury w pomieszczeniach. Jest to rozwiązanie doskonale wpisujące się w charakter inteligentnych budynków i spełniające oczekiwania najbardziej wymagających użytkowników. J eszcze do niedawna inteligentny system grzewczy kojarzył się z licznymi termostatami, z których każdy był programowany indywidualnie. Obecnie, wszystkie domowe systemy np. elektrycznego ogrzewania podłogowego mogą być kontrolowane i programowane z jednego miejsca w domu, gdzie znajduje się nowoczesny system Devilink™. Bezprzewodowa regulacja temperatury z jednego, centralnego miejsca w domu Mniejsze zużycie energii elektrycznej i ochrona środowiska System Devilink™ wykorzystuje zaawansowaną technologię dwustronnej łączności bezprzewodowej i składa się z trzech urządzeń: centralnego panelu sterującego Devilink™ CC, regulatora temperatury podłogi Devilink™ FT oraz regulatora temperatury powietrza Devilink™ RS (opcja). Współpraca tych trzech urządzeń zapewnia nieprzerwane utrzymanie komfortowej i ekonomicznej temperatury w każdym pomieszczeniu objętym działaniem systemu i wyposażonym np. w instalację ogrzewania podłogowego. System Devilink™ może znacznie zmniejszyć zużycie energii poprzez możliwość określenia tygodniowego harmonogramu ogrzewania z uwzględnieniem godzin nocnych lub okresów, gdy w domu nie przebywają żadne osoby. Programowanie jest bardzo proste i w większości przypadków wymaga jedynie zdeklarowania okresów nieobecności domowników. Precyzyjna regulacja temperatury: 20,5°C oznacza 20,5°C System Devilink™ pracuje w sposób ciągły przez wszystkie dni w roku. Bez względu na rodzaj pomieszczenia i sposób jego wykorzystania użytkownik może w prosty sposób ustawić temperaturę odpowiadającą indywidualnym oczekiwaniom lub temperaturę ekonomiczną podczas nieobecności w domu. 32 Wyjątkowo łatwa obsługa Wszystkie funkcje panelu wyświetlane są na czytelnym ekranie dotykowym. Ponadto, na wszystkich etapach obsługi, dostępna jest odrębna pomoc kontekstowa dla instalatora i użytkownika w postaci prostych, intuicyjnych wskazówek wyświetlanych w wybranym języku. Atrakcyjne wzornictwo dla każdego domu Panel sterujący zaprojektowany został zgodnie z najnowszymi trendami aranżacji wnętrz. Dzięki temu doskonale komponuje się z nowoczesnym wyposażeniem mieszkań. PRODUKTY Bardzo prosta instalacja i automatyczne nawiązywanie połączenia System Devilink™ rozpoczyna pracę natychmiast po zainstalowaniu. Ze względu na zastosowanie nowoczesnej technologii, instalacja nie wymaga żadnych dodatkowych kabli. Wszystkie prace i wstępna konfiguracja systemu mogą być wykonane przez instalatora systemów ogrzewania podłogowego. Wymiana starych termostatów na system Devilink™ System Devilink™ został opracowany z myślą nie tylko o nowym budownictwie, może być zastosowany także przy modernizacji istniejącego systemu ogrzewania podłogowego. Dlatego możliwa jest bezpośrednia wymiana starych termostatów na system Devilink™. Teraz możesz zakupić Devilink wraz z odpowiednimi elementami systemu i otrzymać 1000 zł rabatu! Promocja 26 maja rozpoczęła się promocja systemu Devilink. Warunkiem uczestnictwa jest zakup systemu grzewczego DEVI składającego się z systemu Devilink (1 panel sterujący Devilink CC, min. 3 regulatory Devilnik FT) oraz mat lub kabli grzejnych (dowolna kombinacja) do minimum trzech pomieszczeń. Przy zakupie ww. asortymentu Klient otrzymuje 1 000 zł rabatu (brutto). Promocja trwa do 31 sierpnia 2008. Więcej informacji na stronie www.devilink.pl Szeroki zakres zastosowań Devilink™ może być wykorzystywany do sterowania elektrycznymi i wodnymi systemami ogrzewania podłogowego lub systemami grzejnikowymi. System Devilink™ to sposób na zrewolucjonizowanie zagadnienia sterowania ogrzewaniem podłogowym. Ze względu na wygodę obsługi, nowoczesność rozwiązań i możliwość bezprzewodowej regulacji z jednego miejsca w domu, system Devilink doskonale wpisuje się w charakter inteligentnego budynku. lipiec – wrzesień 2008 Więcej informacji na ten temat: Apoloniusz Kida Menadżer Produktu e-mail: [email protected] tel.: 071 37 60 965, 0697 966 621 33 PRODUKTY ANYA Najnowsza seria łączników i gniazd Najnowsza seria łączników i gniazd – Anya – została stworzona w poszukiwaniu idealnego rozwiązania łączącego atrakcyjny kształt z zaletami funkcjonalnymi i technicznymi oraz wysoką jakością gwarantowaną przez Schneider Electric. C o wyróżnia serię Anya? To przede wszystkim możliwość komponowania produktów w ramkach wielokrotnych (w asortymencie występują ramki pionowe lub poziome, od dwu do nawet sześciokrotnych!). Dodatkowym atutem jest nowoczesny kształt, stonowana kolorystyka oraz zastosowanie wysokiej jakości materiałów. Zarówno białe, jak i kremowe łączniki oraz gniazda Anya płynnie komponują się z każdym rodzajem wnętrz i przestrzeni. Ponadto, dzięki zastosowaniu podstaw uniwersalnej i rozszerzającej, istnieje możliwość naściennego montażu produktów w ramkach wielokrotnych. Wprowadzenie serii Anya na rynek polski zostało poprzedzone, prowadzonymi na szeroką skalę, testami instalacyjnymi, w których elektrycy z różnych rejonów Polski weryfikowali jakość nowych produktów. Dzięki temu możemy z dumą stwierdzić, iż seria stanowi odpowiedź na sugestie i wymagania fachowców w zakresie rozwiązań umożliwiających prosty i szybki montaż, niezależnie od warunków instalacji. Elektrycy biorący udział w badaniach docenili zaciski bezgwintowe w łącznikach i przyciskach gwarantujące nie tylko szybkie i intuicyjne podłączenie przewodów, ale również ich łatwy demontaż. Ponadto ogromne uznanie zyskały długie i mocne pazurki, dzięki którym możliwe jest pewne mocowanie produktów w puszkach. Zarówno w łącznikach, jak i w gniazdach bardzo wysoko ocenione zostały niewielkie wymiary mechanizmów, dające wystarczająco dużo miejsca na prowadzenie przewodów. Jako dużą zaletę gniazd uznano uszeregowanie zacisków w jednej linii, od przodu, co znacznie przyspiesza instalację. Instalatorzy mogli przekonać się, że montaż produktów serii Anya jest nie tylko szybki, ale i bezpieczny, między innymi dzięki wykorzystaniu osłoniętych torów prądowych. 34 Seria Anya to również rezultat wieloletnich doświadczeń firmy Schneider Electric. Naszym celem jest zapewnienie klientom pełnego bezpieczeństwa podczas korzystania z naszych produktów. Gniazda z wbudowanymi przesłonami torów prądowych to znakomite zabezpieczenie przed przypadkowymi porażeniami, polecane szczególnie w mieszkaniach i pomieszczeniach, gdzie mogą przebywać dzieci. Anya to optymalne rozwiązanie w miejscach, gdzie wymagany jest wysoki poziom ochrony IP. Gniazda i łączniki w wykonaniu IP 44 pozwalają na instalowanie produktów w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności oraz w warunkach, gdzie produkt narażony jest działanie wody. Asortyment serii Anya idealnie dopasowuje się do potrzeb każdego mieszkania lub domu. Oferujemy Państwu szeroki wachlarz funkcji, od łączników, gniazd i ściemniaczy po gniazda telewizyjne, satelitarne i teleinformatyczne. Modny i elegancki kształt, łatwy montaż, niezawodność i wysoka jakość rozwiązań oraz atrakcyjna cena to niewątpliwe zalety serii. Przygotuj się na spotkanie z Anyą. Pytaj już dziś u Twojego dystrybutora! Więcej informacji na ten temat: Apoloniusz Kida Menadżer Produktu e-mail: [email protected] tel.: 071 37 60 965, 0697 966 621 PRODUKTY Rys.1 Łącznik pojedynczy z uchwytem podświetlanym LEGRAND: Program Mosaic™ IDEALNE ROZWIĄZANIA DO BIUR Nowoczesne podejście do projektowania pomieszczeń biurowych wyklucza dobieranie pojedynczych urządzeń. Program Mosaic w spójny sposób realizuje ponad 200 funkcji niezbędnych we wspłóczesnych biurach. P rogram Mosaic spełnia oczekiwania wymagającego odbiorcy np. inwestora, który nie znając przeznaczenia pomieszczeń oczekuje od instalacji elastyczności. Dla pracodawcy, ważna będzie niezawodność i bezpieczeństwo systemu przy zachowaniu kryterium energooszczędności. Warto też zwrócić uwagę na aspekt estetyczny: elementy systemu Mosaic cechuje elegancka prostota oraz subtelne funkcje, które podkreślają jego jakość np. podświetlane uchwyty diodowe (rys. 1). Rozwiązania do pomieszczeń pracy indywidualnej Zastosowane rozwiązania nastawione są na wygodę użytkownika, możliwości zmian i łatwość dostępu do sieci zasilającej oraz informatycznej. Dla instalatora przewidziano również szereg udogodnień jak np. gniazda zespolone z zaciskami automatycznymi umieszczonymi z tyłu (rys.2). Gniazda te są idealne do zastosowania w puszkach podłogowych, blokach biurowych, kolumnach i minikolumnach oraz do montażu w ścianie. Podłączenie odbywa się przez zwykłe wciśnięcie przewodu, rozłączenie 36 – przez odchylenie dźwigni. Wszystkie gniazda są dostępne w wersji 2,3 lub 4-krotnych. Kolejną nowością w ofercie są udoskonalone puszki do podłóg technicznych i betonowych. Puszki wyposażone są w uchwyty instalacyjne, które dla podłóg o głębokości 65 mm występują w pozycji pionowej. Dla podłóg o głębokości 75-105 mm puszki mają regulowaną wysokość. Pokrywę odwracalną puszki przykrywa się materiałem wykończeniowym podłogi, w razie potrzeby można ją łatwo otworzyć bez pomocy narzędzi. Dostosowanie stanowisk pracy do aktualnych potrzeb umożliwiają nowe bloki biurowe. Są one dostępne jako fabrycznie wyposażone lub puste, występują w wersji białej i aluminiowej (rys.5). Elastyczne okablowanie pozwala wybrać sposób wyprowadzenia kabla (z boku, od dołu), a odwracalne listwy do układania kabli połączeniowych oraz akcesoria do mocowania dają szerokie możliwości montażu. Bloki mogą być konfigurowane zależnie od indywidualnych potrzeb klienta. Kolejnym rozwiązaniem w elastycznym prowadzeniu instalacji są minikolumny aluminiowe, idealnie mieszczące się pod biurkiem (rys.6). Osprzęt umieszcza się w bloku kolumnowym, a zasilanie prowadzone jest przez podłogę lub za pomocą kabla ukrytego w korytku. Współczesne stanowisko pracy to przede wszystkim informatyka i multimedia, dlatego też w Programie Mosaic, oprócz gniazd informatycznych, znajdziemy gniazda audio-wideo oraz gniazda do podłączenia aparatów cy- PRODUKTY Rys.2 Gniazdo podwójne 2P+Z 16 A 250 V Rys.3 Puszka podłogowa Rys.5 Blok biurowy Rys.7 Punkt dostępowy Wi-Fi Rys.8 Panel sterowania oświetleniem 3×1000 W Rys.9 Blok do sali konferencyjnej Rys.6 Minikolumny frowych, czy pamięci przenośnych USB, a także punkty dostępowe Wi-Fi. Gniazda RJ45 (jedno- lub dwumodułowe) spełniają wszystkie wymagania informatyczne. Zapewniają szybką instalację dzięki zastosowaniu szybkozłączy oraz łatwe oznakowanie dzięki okienku etykiety. Komfortowe korzystanie z multimediów jest możliwe dzięki wykorzystaniu gniazd typu USB lub IEEE 1394. Jeśli wymagana jest mobilność przy jednoczesnym dostępie do Internetu, niezbędne są punkty dostępu Wi-Fi (rys.7), zapewniające bezpieczne połączenie bezprzewodowe. Rozwiązania do pomieszczeń pracy wspólnej Zasadniczą cechą tych rozwiązań jest łatwy dostęp do wszystkich funkcji (np. sterowanie oświetleniem, obsługa sprzętu do nagłaśniania i wizualizacji, dostęp do sieci komputerowej) oraz możliwość sterowania zdalnego i bezprzewodowego. Do pracy wspólnej niezbędna jest komunikacja i prezentacja. Zasadniczą rolę odgrywają tu gniazda XLR do podłączenia systemów nagłośnienia oraz gniazdo HD15, umożliwiające podłączenie komputera, ekranu plazmowego czy projektora wideo. Ofertę gniazd audio i wideo uzupełnia gniazdo Jack 3,5 mm oraz potrójne gniazdo RCA do podłączenia mikrofonu. Wydajna praca przy prowadzeniu szkoleń wymaga odpowiedniego oświetlenia, dlatego w Programie Mosaic przewidziano panel do sterowania 3 obwodami oświetlenio- lipiec – wrzesień 2008 wymi (rys.9). Zarządzenie oświetleniem obejmuje cztery typy scenariuszy sterowanych lokalnie lub zdalnie za pomocą odbiornika podczerwieni – np. projekcja multimedialna, czyli wygaszenie świateł i uruchomienie projektora. Do pomieszczeń pracy wspólnej przewidziano również bloki do sal konferencyjnych. Bloki mogą być wyposażone (oprócz gniazd zasilających) w punkt dostępu Wi-Fi lub zintegrowany switch i 6 gniazd RJ45 kat. 6 (rys.8) Chociaż opisane elementy Programu Mosaic nie wyczerpują całej oferty produktowej, widać ich wspólny mianownik, którym jest innowacyjność, funkcjonalność i dopasowanie systemu do aktualnych potrzeb. Nawet najprostsze elementy zostały unowocześnione pod kątem łatwej instalacji i komfortu pracy dla użytkowników. Szeroka gama urządzeń umożliwia łatwe korzystanie z nowoczesnych technologii. Elementy systemu Programu Mosaic, tworzą elastyczne zestawy – dzięki czemu nasza praca staje się bardziej wydajna, a każda zmiana konfiguracji pomieszczeń biurowych może być przeprowadzona szybko i bezkolizyjnie. Więcej informacji na ten temat: Grzegorz Hawryłkiewicz Menadżer Produktu e-mail: [email protected] tel.: 071 37 60 973, 0609 977 776 37 PRODUKTY Złote tarasy, Warszawa Rondo, Warszawa Instalacje elektryczne W KONSTRUKCJACH BETONOWYCH Beton zdobywa w ostatnich latach coraz więcej zwolenników ze względu na wszechstronność zastosowań, skrócenie czasu budowy i obniżenie jej kosztów. Zaczął być także postrzegany, nie tylko jako szary element konstrukcyjny, ale także jako element wzorniczy. C oraz częściej przebywamy w pomieszczeniach, w których ściany bądź sufity utrzymane są w estetyce surowego betonu. Jednak nadal największym problemem jest fakt, że beton nie poddaje się łatwo pracom wykończeniowym, a każde takie działania wiążą się z czasochłonnością tych prac, a także możliwością naruszenia struktury i wytrzymałości ścian betonowych. Instalacje elektryczne, sposoby ich prowadzenia są w tym wypadku jednym z najlepszych przykładów. Firma Günther Spelsberg GmbH, wiodący niemiecki producent puszek instalacyjnych i obudów, w swojej ofercie posiada także rozbudowany system o nazwie IBT przeznaczony do przygotowania instalacji elektrycznej w obiekcie już na etapie stawiania ścian szalunkowych i zbrojenia. I to zarówno ścian, jak i sufitów oraz podłóg. System IBT można stosować w konstrukcjach betonowych wykonywanych na placu Arena Dose, Salzburg budowy oraz w elementach budowlanych prefabrykowanych w fabrykach betonów. Składające się na system puszki występują w kilku rodzinach: IBT – przeznaczony do typowych instalacji elektrycznych (puszki rozdzielcze, puszki instalacyjne oraz różnego rodzaju elementy peryferyjne, jak puszki Vert, Gegensch 38 sufitowe z hakami do montażu opraw oświetleniowych, przejścia sufitowe, pręty wsporcze, wejścia do ścianek działowych i wiele innych elementów); IBTronic i IBTronic TT – przeznaczone szczególnie do zastosowań w sufitach. Ich gabaryty pozwalają na umieszczenie opraw typu „oczko”, czy też głośników. Możliwe jest również montowanie w obudowie elementów systemu KNX (EIB), czyli tzw. „inteligentnych budynków”. W wersji IBTronic TT użytkownik znajdzie miejsce na zamontowanie np. transformatora. Najnowsze element tego systemu to rodzina IBTronic XL o szczególnie dużych gabarytach, przeznaczona do elementów prefabrykowanych. System IBT we wszystkich swoich wariantach zapewnia dużą oszczędność czasu przy przygotowywaniu instalacji elektrycznych. Wprawdzie w swej istocie przeznaczony jest do obiektów dużych, to pojedyncze elementy systemu znajdują z powodzeniem zastosowanie w budownictwie indywidualnym. Bliższe informacje na temat systemu IBT znajdziecie Państwo na naszych stronach internetowych: www.spelsberg.pl oraz www.spelsberg.de, a także u naszych doradców technicznych. Marek Barański Prezes i Dyrektor Zarządzający Spelsberg Elektro Sp. z o.o. Więcej informacji na ten temat: Grzegorz Hawryłkiewicz Menadżer Produktu e-mail: [email protected] tel.: 071 37 60 973, 0609 977 776 ROZMAITOŚCI ZAPROSZENIE DO PRENUMERATY Istnieje możliwość zamówienia kolejnych numerów bezpłatnego kwartalnika „90 dni z FEGĄ” Archiwalne wydania dostępne są na stronie internetowej www.fega.com.pl Formularz prenumeraty znajdziesz na następnej stronie lipiec – wrzesień 2008 39 ROZMAITOŚCI PRENUMERATA Chcę otrzymywać bezpłatny kwartalnik „90 dni z FEGĄ”: POCZTĄ E-MAIL Liczba szt. .......... Proszę wypełnić zamówienie i przesłać do nas na adres: FEGA Poland sp. z o.o. 53-609 Wrocław, ul. Wagonowa 5-7 lub na numer fax 071 37 60 931 na adres e-mail: [email protected] Prenumeratę prosimy wysyłać pod adres: NAZWA FIRMY NIP IMIĘ I NAZWISKO KOD POCZTOWY – MIEJSCOWOŚĆ ULICA TELEFON E-MAIL Prosimy wypełnić wyraźnie, drukowanymi literami Oświadczam, iż wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach marketingowych przez FEGA Poland sp. z o.o. FEGA Poland sp. z o.o. informuje, że przysługuje Państwu prawo wglądu i poprawienia zgromadzonych danych zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych (Dz.U. 1997.133.833). 40 PODPIS/PIECZĄTKA ROZMAITOŚCI ZABAWNE HISTORIE Majster hydraulik z pomocnikami rozpoczynają naprawę szamba. Majster wskakuje do środka i zanurza się w nim. Po pewnym czasie wynurza się i mówi: – Podaj klucz 20-stkę. Daje nura, po chwili wynurza się znowu i mówi: – Podajcie „żabkę”. Wreszcie kończy robotę, wychodzi z szamba i mówi do pomocników: – Chłopcy uczcie się, bo inaczej całe życie będziecie klucze podawać. Dużo... lipiec – wrzesień 2008 41 KONTAKT FEGA Poland Sp. z o.o. www.fega.com.pl SIEDZIBA: ul. Wagonowa 5-7 53-609 Wrocław tel. 071 37 60 900 fax 071 37 60 999 [email protected] ODDZIAŁ BYDGOSZCZ: ul. Fordońska 393 85-766 Bydgoszcz tel. 052 320 64 50 fax 052 320 64 51 [email protected] ODDZIAŁ KATOWICE: Al. Roździeńskiego 170 40-203 Katowice tel. 032 358 37 40 fax 032 358 37 41 [email protected] ODDZIAŁ ŁÓDŹ: ul. Ustronna 3/9 93-350 Łódź tel. 042 689 12 10 fax 042 689 12 11 [email protected] ODDZIAŁ POZNAŃ: ul. Dąbrowskiego 399 60-425 Poznań tel. 061 849 88 00 fax 061 849 88 01 [email protected] ODDZIAŁ WARSZAWA: ul. Badylarska 24 02-236 Warszawa tel. 022 739 24 00 fax 022 739 24 10 [email protected] ODDZIAŁ KRAKÓW: ul. Dobrego Pasterza 120A 31-416 Kraków tel. 012 410 94 40 fax 012 410 94 41 [email protected] REDAKCJA lipiec – wrzesień 2008 nr 3 (7) ul. Wagonowa 5-7 53-609 Wrocław tel. 071 37 60 900 fax 071 37 60 999 [email protected] Nakład 1000 egz. 42 kierownik działu marketingu projekt graficzny Anna Chrzanowska-Łysak Tomasz Lipka specjalista ds. marketingu skład Anna Mularska Karol Łotocki Uwagi i sugestie proszę kierować na adres: [email protected] Lorem Ipsum Studio [email protected] tel. 071 35 35 298 www.fega.com.pl Hurtownia materiałów elektrotechnicznych i automatyki przemysłowej FEGA Poland sp. z o.o. ul. Wagonowa 5-7 53-609 Wrocław tel. 071 37 60 900 fax 071 37 60 999 Oddział Bydgoszcz ul. Fordońska 393 85-766 Bydgoszcz tel. 052 320 64 50 fax 052 320 64 51 Oddział Łódź ul. Ustronna 3/9 93-350 Łódź tel. 042 689 12 10 fax 042 689 12 11 Oddział Katowice Al. Roździeńskiego 170 40-203 Katowice tel. 032 358 37 40 fax 032 358 37 41 Oddział Kraków ul. Dobrego Pasterza 120A 31-416 Kraków tel. 012 410 94 40 fax 012 410 94 41 Oddział Poznań ul. Dąbrowskiego 399 60-425 Poznań tel. 061 849 88 00 fax 061 849 88 01 Oddział Warszawa ul. Badylarska 24 02-236 Warszawa tel. 022 739 24 00 fax 022 739 24 10