spis treści

SPIS TREŚCI
WSTĘP
15
ROZDZIAŁ 1. WPROWADZENIE DO PROBLEMATYKI
SYSTEMÓW EKSPERTOWYCH
1.1. Pojęcie i rozwój systemów ekspertowych
1.1.1. Definiowanie systemu ekspertowego w literaturze przedmiotu
1.1.2. Treści powszechne o systemach ekspertowych
1.1.3. Kierunki rozwoju systemów ekspertowych
1.2. Aspekty projektowania systemów ekspertowych
1.2.1.
1.2.2.
1.2.3.
1.2.4.
Procedury i narzędzia projektowania
Zawiłości dialogu z ekspertem
Kwestionariusz w wydobywaniu wiedzy od specjalistów
Przykład wydobywania wiedzy od specjalistów
1.3. PC-Shell/SPHINX jako narzędzie tworzenia systemów
ekspertowych
1.3.1.
1.3.2.
1.3.3.
1.3.4.
System PC-Shell i pakiet sztucznej inteligencji SPHINX
Translator i język reprezentacji wiedzy SPHINX
PC-Shell jako system hybrydowy
Parametryzacja baz wiedzy
1.4. Systemy ekspertowe w koncepcji badań współczesnej
inżynierii wiedzy
1.4.1. Inżynieria wiedzy wczoraj
1.4.2. Inżynieria wiedzy dziś
1.4.3. Działy (struktura) inżynierii wiedzy
19
19
20
22
24
26
27
29
29
32
35
36
37
39
40
43
43
44
46
1.4.4. Obszary badań współczesnej inżynierii wiedzy
1.4.5. Badania nad pozyskiwaniem i reprezentacją wiedzy
1.4.6. Badania nad modelowaniem wiedzy i systemami
baz wiedzy
1.4.7. Badania nad przetwarzaniem wiedzy w systemach
baz wiedzy
1.4.8. Systemy oparte na wiedzy w obszarze biznesu
47
48
50
53
54
ROZDZIAŁ 2. PODEJŚCIA DO TWORZENIA SYSTEMÓW
EKSPERTOWYCH
2.1. HeKatE: Hybrydowe podejście do inżynierii systemów
ekspertowych. Metodologia, projektowanie, narzędzia
2.1.1. HaDEs - zestaw narzędzi do edycji bazy reguł
2.1.2. HeaRT - platforma uruchomieniowa dla komponentów
logiki biznesowej
2.1.3. Weryfikacja bazy wiedzy
2.2. Architektura HeaRT - środowiska uruchomieniowego
dla regulowej reprezentacji wiedzy XTT2
2.2.1.
2.2.2.
2.2.3.
2.2.4.
2.2.5.
Motywacja do stworzenia narzędzia
Reprezentacja XTT2
Architektura HeaRT
Moduł weryfikacji bazy wiedzy
Scenariusze użycia HeaRT
2.3. Synergia eyetrackingu i percepcji wzrokowej
w systemie ekspertowym
2.3.1. Istota i działanie systemu
2.3.2. Percepcja wzrokowa
2.4. Integracja w inteligentnych systemach wspomagania
decyzji
2.4.1. Formy integracji
2.4.2. Przykładowe rozwiązania integracyjne
2.4.3. Płaszczyzny integracji w ISWD
57
57
58
63
66
68
68
69
71
74
75
76
77
81
83
84
86
87
2.4.4. Integracja systemów ekspertowych i systemów wspomagania
decyzji
2.4.5. Integracja EIS, systemu ekspertowego i systemu
wspomagania decyzji
2.4.6. Inteligentne systemy hybrydowe
89
93
93
ROZDZIAŁ 3. POZYSKIWANIE I REPREZENTACJA WIEDZY
NA POTRZEBY SYSTEMÓW EKSPERTOWYCH
3.1. Nabywanie wiedzy niejawnej w organizacji
3.1.1.
3.1.2.
3.1.3.
3.1.4.
3.1.5.
3.1.6.
3.1.7.
Wprowadzenie do nabywania wiedzy
Mapy tematów
Mapy umiejętności
Książki kontaktowe
Mapy wiedzy
Macierze wiedzy
Macierz kompetencji
3.2. Web 2.0 w kreowaniu wiedzy zbiorowej
3.2.1. Web 2.0 a zbiorowa inteligencja
3.2.2. Wykorzystanie doświadczeń użytkownika
3.3. Język modelowania procesów biznesowych
z wykorzystaniem logiki
3.3.1. Kryteria projektowania języka opisu procesu biznesowego
3.3.2. Logiki nieklasyczne w zastosowaniu do modelowania
procesu biznesowego
3.4. AIML jako język budowy bazy wiedzy programów
konwersacyjnych
3.4.1. Baza wiedzy w programach konwersacyjnych
3.4.2. AIML {Artificial Intelligence Markup Language)
3.4.3. Przykłady tworzenia bazy wiedzy w języku AIML
97
97
97
98
99 1
100
100
102
103
104
105
109
111
112
115
118
119
120
121
3.5. Mechanizmy reprezentacji wiedzy w hybrydowych
systemach wieloagentowych
126
3.5.1. Semantyczny Internet
3.5.2. Społeczności agentów
3.5.3. Wykorzystanie mechanizmów reprezentacji wiedzy
do wspomagania działań decydenta
3.5.4. Przykład zastosowania
129
132
3.6. Możliwości wykorzystania technologii drążenia danych
w zarządzaniu opieką zdrowotną
133
3.6.1. Przegląd podstawowych technologii drążenia danych
3.6.2. Wybrane zastosowania technologii drążenia danych
w działalności zakładów opieki zdrowotnej
3.7. Lingwistyczne podsumowania baz danych. Inteligentne
generowanie streszczeń
3.7.1.
3.7.2.
3.7.3.
3.7.4.
Zbiory rozmyte i informacja lingwistyczna
Lingwistyczne podsumowania baz danych
Miary jakości podsumowań
Generowanie streszczeń baz danych
3.8. System ekspertowy jako narzędzia do obsługi
kontekstowego klasyfikatora złożonego
3.8.1. Aspekty obsługi kontekstowego klasyfikatora złożonego
3.8.2. Algorytm obsługi kontekstowego klasyfikatora złożonego
3.8.3. SPHINX jako zastosowane narzędzie
3.9. Model matematyczny identyfikacji skojarzonych zjawisk
zagrożeniowych występujących w kopalni
3.9.1. Charakterystyka zagrożeń skojarzonych w kopalni
3.9.2. Model matematyczny identyfikacji zjawisk zagrożeń
skojarzonych
3.9.3. Prognoza przebiegu zjawisk przy niezmienionych
wartościach parametrów wejściowych
3.9.4. Prognoza przebiegu zjawisk z uwzględnieniem zmian
wartości parametrów wejściowych
127
128
134
137
140
141
143
145
150
154
154
157
158
162
162
164
167
168
ROZDZIAŁ 4. KONCEPCJE ZASTOSOWAŃ SYSTEMÓW
EKSPERTOWYCH
4.1. Koncepcja systemu wieloagentowego do wspomagania
działalności organizacji wirtualnej
4.1.1. Pojęcie i istota organizacji wirtualnej
4.1.2. Zarys systemów wieloagentowych
4.1.3. Koncepcja systemu wieloagentowego do wspomagania
działalności organizacji wirtualnej
4.2. Koncepcja ekspertowego systemu oceny i selekcji witryn
internetowych
4.2.1. Czynniki wpływające na metodykę oceny i selekcji
4.2.2. Koncepcja systemu ekspertowego wspomagającego ocenę
i selekcję witryn internetowych
4.3. Koncepcja systemu ekspertowego dla potrzeb wykrywania
nieprawidłowości
finansowych
4.3.1. Ograniczenia kontroli finansowej
4.3.2. Zastosowanie ontologii dla potrzeb kontroli finansowej
4.3.3. Struktura systemu ekspertowego w dziedzinie kontroli
finansowej
4.4. Nowoczesne systemy nawigacyjne oparte na planowaniu
odpornym i kompilacji wiedzy
4.4.1. Problemy współczesnych aplikacji planujących trasę
4.4.2. Kompilacja wiedzy i odporne planowanie trasy
4.4.3. Granule jako metoda poprawy skalowalności
4.5. System ekspertowy do wspomagania zarządzania
rozwojem systemów informatycznych w organizacji
4.5.1.
4.5.2.
4.5.3.
4.5.4.
Model rozwoju i wykorzystania SIZ
Koncepcja systemu ekspertowego
Baza wiedzy systemu ekspertowego
Przebieg procesu wnioskowania
169
169
170
172
176
183
185
186
190
190
192
194
195
196
197
201
204
204
208
209
214
4.6. Chatterbot - wirtualny doradca klienta
4.6.1.
4.6.2.
4.6.3.
4.6.4.
Idea chatterbota
Historia rozwoju
Sposób działania chatterbota
Chatterboty na polskim rynku
4.7. Zastosowanie systemów ekspertowych w tworzeniu
gier komputerowych
4.7.1. Gry komputerowe a sztuczna inteligencja
4.7.2. Gatunki gier a systemy ekspertowe - przykłady zastosowań
4.7.3. Perspektywy zastosowań
216
216
218
218
222
224
225
227
230
4.8. Rozwinięte systemy klasy ERP w inżynierii wiedzy
232
4.9. Potencjały ciągłości i nieciągłości w sieciowych modelach
coachingu
238
4.9.1.
4.9.2.
4.9.3.
4.9.4.
Potencjał nieciągłości w coachingu monotematycznym
Modele coachingu sieciowego
Imperatyw ciągłości w coachingu zogniskowanym
Imperatyw nieciągłości w rozproszonym coachingu
sieciowym
238
241
244
244
ROZDZIAŁ 5. SYSTEMY EKSPERTOWE W DYDAKTYCE
ORAZ W DOROBKU OŚRODKÓW
BADAWCZYCH
5.1. Systemy ekspertowe i sztuczna inteligencja w pracach
Katedry Informatyki UŁ
5.1.1. Systemy ekspertowe w energetyce
5.1.2. Narzędzia sztucznej inteligencji
247
247
247
248
5.2. Zastosowania sztucznej inteligencji w elektroenergetyce
w pracach Katedry Informatyki UŁ
250
5.2.1. Prognozowanie obciążenia sieci elektroenergetycznej
5.2.2. Planowanie transakcji na rynku energii w Polsce
250
254
5.2.3. Przegląd zastosowań sztucznej inteligencji w innych
obszarach elektroenergetyki
5.3. Systemy inteligentne w aktualnej tematyce
prac magisterskich UE we Wrocławiu
5.3.1. Charakterystyka inteligentnych środowisk programowych
stosowanych w działalności naukowo-dydaktycznej uczelni
5.3.2. Przykłady prototypów aplikacji w pracach dyplomowych
5.4. Dorobek pracowników Akademii Ekonomicznej
w Katowicach w zakresie systemów ekspertowych
5.4.1.
5.4.2.
5.4.3.
5.4.4.
5.4.5.
5.4.6.
Badania naukowe
Monografie
Doktoraty
Konferencje naukowe
Dydaktyka
Absolwenci
5.5. Zastosowanie sztucznej inteligencji i algorytmów
ewolucyjnych w obszarze zarządzania i ekonomii
5.5.1.
5.5.2.
5.5.3.
5.5.4.
Systemy ekspertowe w rewizji
finansowej
Badanie zdolności kredytowej
Zintegrowany System Hybrydowy NEX
Sieci neuronowe w generowaniu globalnych tezaurusów
skojarzeniowych w systemach wyszukiwania informacji
5.5.5. Inteligentna platforma poszukiwania partnerów biznesowych
5.6. Trudności dydaktyczne w nauczaniu przedmiotu
„Systemy ekspertowe"
5.6.1. Czym są systemy ekspertowe?
5.6.2. Nauka obsługi środowiska
5.6.3. Gdzie tkwią największe trudności?
5.6.4. Trudności w wyborze tematu i realizacji pracy zaliczeniowej
5.6.5. Inne źródła pozyskiwania wiedzy
255
256
257
258
268
268
270
270
271
276
277
279
279
280
281
284
285
287
288
289
289
292
294
5.7. Wolne i otwarte oprogramowanie jako fundament
platformy edukacyjnej
295
5.7.1. Wolne a otwarte oprogramowanie
5.7.2. Licencje wolnego i otwartego oprogramowania
5.7.3. WiO aplikacje i systemy edukacyjne
295
297
299
5.8. Systemy kontroli frekwencji i postępów w nauce jako
narzędzia profilaktyczne wspomagające proces edukacji
302
5.8.1. Rozwój usług elektronicznych na potrzeby edukacji
w społeczeństwie wiedzy
5.8.2. System elektronicznych dzienników dodatkowym
motywatorem podnoszącym jakość edukacji współczesnej
szkoły
_
302
304
5.9. Zaawansowana komunikacja masowa w organizacji
dydaktyki
309
5.9.1. Istota zaawansowanej komunikacji masowej
5.9.2. Metoda organizacji multikomunikacji
5.9.3. Pierwsze rezultaty
310
311
313
5.9.4. Dalsze kierunki rozwoju
314
ZAKOŃCZENIE
317
LITERATURA
319
Źródła internetowe
344