Stowarzyszenie Autorów ZAiKS - Zmar³a Barbara Sass

Zmarła Barbara Sass-Zdort Reżyserka filmowa i teatralna, scenarzystka, Barbara Sass-Zdort zmarła w
Warszawie 2 kwietnia 2015 roku. Należała do Sekcji G ? Autorów Dzieł Filmowych i Telewizyjnych naszego
Stowarzyszenia od 1982 roku.
Pochodziła z rodziny pozbawionej tradycji artystycznych, ale już w liceum, które kończyła w latach 50.,
myślała o reżyserii teatralnej, były to jednak wówczas studia podyplomowe, dlatego zdawała do słynnej
łódzkiej ,,filmówki'', której dyplom otrzymała w 1958 roku. Współpracowała tam m.in. z Andrzejem Wajdą,
Jerzym Skolimowskim i Wojciechem Hasem. Asystowała im, była drugim reżyserem, pisała dialogi. Miała na
koncie kilka telewizyjnych fabuł, gdy zdecydowała się na indywidualny twórczy debiut ? film Bez miłości,
historia dziewczyny przebijającej się przez życie, zdobył nagrodę festiwalu w Mannheim. Dorota Stalińska,
która wystąpiła w roli głównej, stała się na pewien czas ,,jej'' aktorką ? Sass nakręciła z nią kolejne dwie
fabuły, Debiutantkę (1981) i Krzyk (1982), przedstawiane czasem jako trylogia. Artystki zakończyły swoją
współpracę po filmowej próbie (auto)portretu związku reżyserki i aktorki, Historii niemoralnej (1990), przyjętej
? w przeciwieństwie do wcześniejszych obrazów ? z mieszanymi reakcjami krytyków. W 1985 roku Barbara
Sass sięgnęła do prozy Poli Gojawiczyńskiej, tworząc dwa filmy: Dziewczęta z Nowolipek i Rajską jabłoń.
Opowiadała w nich o uczuciach, łagodniej, akcję osadzając w latach przedwojennych. Ale, jak pisała jedna z
recenzentek, ,,Wszystkie cztery [przyjaciółki ze szkoły] ponoszą klęskę i klęska jest wpisana w ich biografie.
To doświadczenie przegranej bliskie jest wszystkim bohaterkom Sass niezależnie od
historyczno-społecznego kontekstu''.
W ostatnich filmach ? Pokuszeniu (1995) i W imieniu diabła (2011) ? zajęła się tematami wiary, wymuszonej
rezygnacji z uczuć, szaleństwa. Stworzyła do nich jak zawsze scenariusze, jak zawsze za kamerą stał jej
mąż Wiesław Zdort.
Barbara Sass od 1987 roku regularnie reżyserowała spektakle teatralne. Bardzo była chwalona za
przedstawienia komediowe, np. Dwoje na huśtawce, Się kochamy czy Tutam, współpracowała z teatrami w
całej Polsce: warszawskim Ateneum, krakowskim im. Słowackiego, Miejskim w Gdyni i Wybrzeże w
Gdańsku, łódzkim im. Jaracza i Polskim we Wrocławiu, sięgając po autorów współczesnych jak Kolada,
Villqist, Schaeffer, Pinter, ale nie stroniąc od klasyków: Manna, Czechowa, Gorkiego, Dostojewskiego,
Millera, a nawet Sofoklesa i Ajschylosa. Ostatnim reżyserowanym przez nią spektaklem była sceniczna
biografia Wiery Gran, wystawiona w Teatrze Kamienica.
Była laureatką wielu nagród polskich i zagranicznych, w tym cenionej Nagrody FIPRESCI (1996). W
rozmowie z Barbarą Hollender mówiła o swej twórczości: ,,Czy reżyseria jest zawodem dla kobiety? To
pytanie drażni mnie tak samo jak etykietka ?kobiece kino?. Reżyseria to zawód, za którego uprawianie płaci
się wysoką cenę. Płaci się ją za wrażliwość, za sposób, w jaki trzeba chłonąć świat, za ciągłe egzaminy,
które się zdaje, za to, że jest się osobą publiczną, narażoną na nieustanną krytykę. To wszystko nie ma nic
wspólnego z płcią''.
Wszelkie prawa zastrzeżone 2017 ZAiKS / data wygenerowania strony 07.03.2017 07:39:59
1/2
PDF ze strony: http://zaiks.org.pl/938,196
2/2