Jak należy prowadzić rachunkowość w firmie, która ogłosiła upadłość?

Jak należy prowadzić rachunkowość w firmie, która ogłosiła upadłość?
Wpisany przez Dagmara Leszczyńska-Trochonowicz
Jakich księgowań należy dokonać na dzień ogłoszenia upadłości?
Pytanie
Jak należy prowadzić rachunkowość w firmie, która ogłosiła upadłość? Jakich księgowań należy
dokonać na dzień ogłoszenia upadłości? Ze względu na fakt, że kontynuacja działalności
jednostki nie jest zasadna, należy dokonać aktualizacji wyceny składników aktywów w
powiązaniu z kapitałem z aktualizacji wyceny oraz utworzyć rezerwy na przewidywane koszty,
które jednostka będzie ponosić w procesie likwidacji,
Odpowiedź
Przede wszystkim na dzień poprzedzający dzień ogłoszenia upadłości należy zamknąć księgi
rachunkowe spółki, a następnie na dzień ogłoszenia upadłości - nastąpi ponowne otwarcie
ksiąg. Ze względu na fakt, że kontynuacja działalności jednostki nie jest zasadna, należy
dokonać aktualizacji wyceny składników aktywów w powiązaniu z kapitałem z aktualizacji
wyceny oraz utworzyć rezerwy na przewidywane koszty, które jednostka będzie ponosić w
procesie likwidacji.
1/5
Jak należy prowadzić rachunkowość w firmie, która ogłosiła upadłość?
Wpisany przez Dagmara Leszczyńska-Trochonowicz
Wyceny aktywów dokonuje się po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie
wyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe
odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Koszty,
na które jednostka winna utworzyć rezerwy, to przede wszystkim koszty związane z dalszą
egzystencją likwidowanego podmiotu, a więc np. koszty wynagrodzenia syndyka, koszty
związane z prowadzeniem i przechowywaniem ksiąg rachunkowych, demontażu czy wywozu
składników majątku itp.
Warto również zwrócić uwagę na to, że wszystkie kapitały własne jednostki na dzień ogłoszenia
upadłości należy połączyć w jeden kapitał pomniejszając go - w przypadku spółek z
ograniczoną odpowiedzialnością o udziały własne, w spółkach akcyjnych - o należne wkłady na
poczet kapitału, o ile nie wezwano zainteresowanych do ich wniesienia, oraz o akcje własne.
Uzasadnienie
Przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr
76, poz. 694 z późn. zm.) - dalej u.o.r. - określają w kilku miejscach sposoby prowadzenia
rachunkowości w przypadku ogłoszenia upadłości. I tak zgodnie z
art. 12 ust.
2 pkt 1-3
u.o.r. księgi rachunkowe zamyka się między innymi:
1. na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia
upadłości,
2/5
Jak należy prowadzić rachunkowość w firmie, która ogłosiła upadłość?
Wpisany przez Dagmara Leszczyńska-Trochonowicz
2. na dzień kończący rok obrotowy, również w trakcie likwidacji spółki,
3. na dzień zakończenia działalności jednostki, w tym również jej sprzedaży, zakończenia
likwidacji lub postępowania upadłościowego, o ile nastąpiło jego umorzenie.
Ponowne otwarcie ksiąg rachunkowych nastąpi według art. 12 ust. 1 u.o.r.:
1. na dzień rozpoczęcia działalności, którym jest dzień pierwszego zdarzenia
wywołującego skutki o charakterze majątkowym lub finansowym,
2. na początek każdego następnego roku obrotowego,
3. na dzień zmiany formy prawnej,
4. na dzień wpisu do rejestru połączenia jednostek lub podziału jednostki, powodujących
powstanie nowej jednostki (jednostek),
5. na dzień rozpoczęcia likwidacji lub ogłoszenia upadłości.
Warto zwrócić uwagę na zapis art. 29 u.o.r. stanowiący, iż w przypadku, gdy założenie
kontynuacji działalności, o którym mowa w
art. 5 ust. 2
u.o.r. nie jest zasadne, to wycena aktywów jednostki następuje po cenach sprzedaży netto
możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia,
pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z
tytułu trwałej utraty wartości. W takim przypadku jednostka jest również obowiązana utworzyć
rezerwę na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utratą
zdolności do kontynuowania działalności.
Wycena po cenach sprzedaży netto i utworzenie rezerwy następują w szczególności w
przeddzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości, na koniec roku
obrotowego, jeżeli na dzień zatwierdzenia sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy
jednostka nie będzie kontynuowała działalności, na koniec roku obrotowego przypadającego w
3/5
Jak należy prowadzić rachunkowość w firmie, która ogłosiła upadłość?
Wpisany przez Dagmara Leszczyńska-Trochonowicz
czasie trwania postępowania likwidacyjnego lub upadłościowego, a także w przeddzień
przekazania, podziału lub sprzedaży jednostki, jeżeli odpowiednia umowa nie przewiduje
przyjęcia za podstawę rozliczeń wartości majątku ustalonej przy założeniu, że działalność
gospodarcza będzie przez jednostkę kontynuowana. Różnica powstała w wyniku wyceny oraz
utworzenia rezerwy, o których mowa powyżej, wpływa na kapitał (fundusz) z aktualizacji
wyceny. Wszczęcie postępowania naprawczego albo upadłościowego z możliwością zawarcia
układu lub zmiana formy prawnej jednostki nie stanowią przeszkody do uznania, że działalność
będzie kontynuowana.
Przypomnę, że zgodnie z art. 28 ust. 5 i 6 u.o.r. za cenę (wartość) sprzedaży netto składnika
aktywów przyjmuje się możliwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę jego sprzedaży, bez
podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne
podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do
sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży, a powiększoną o należną dotację przedmiotową. Jeżeli
nie jest możliwe ustalenie ceny sprzedaży netto danego składnika aktywów, należy w inny
sposób określić jego wartość godziwą na dzień bilansowy, rozumianą jako kwotę, za jaką dany
składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach
transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi
ze sobą stronami.
Otwierając księgi na dzień ogłoszenia upadłości należy - zgodnie z art. 36 ust. 3 u.o.r. składniki kapitału (funduszu) własnego jednostek postawionych w stan likwidacji lub upadłości
trzeba, na dzień rozpoczęcia likwidacji lub postępowania upadłościowego, połączyć w jeden
kapitał (fundusz) podstawowy, zmniejszając go:
- w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i towarzystwach ubezpieczeń
wzajemnych - o udziały własne,
- w spółkach akcyjnych - o należne wkłady na poczet kapitału, o ile nie wezwano
zainteresowanych do ich wniesienia, oraz o akcje własne.
Przykłady
4/5
Jak należy prowadzić rachunkowość w firmie, która ogłosiła upadłość?
Wpisany przez Dagmara Leszczyńska-Trochonowicz
Sporządzając sprawozdanie finansowe na dzień poprzedzający ogłoszenie upadłości trzeba
dokonać wyceny składników majątku według powyższych zasad i dokonując księgowań:
Wn konto 807 Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny
Ma konta 2... odpisów aktualizujących.
Przy czym należy pamiętać, że w przypadku aktywów, które już były wcześniej aktualizowane,
należy te wartości uwzględnić przy ustalaniu obecnej wartości odpisów. W wyniku dalszego
postępowania likwidacyjnego wartości tych składników aktywów mogą być zmniejszane lub
zwiększane (w wyniku dalszej wyceny) - zawsze uzyskując aktualną wartość na kolejne okresy
bilansowe (oczywiście wartości możliwych do uzyskania na ten dzień cen sprzedaży, nie
wyższych niż ceny nabycia lub koszty wytworzenia tych składników, pomniejszone o
dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe).
5/5