Materiały ze szkolenia

Nauczanie geografii przez
doświadczenia i eksperymenty,
wykorzystanie TIK w ramach zajęć
dydaktycznych
Marta Czerniak-Czyżniak
03.12.2016 r.
Mińsk Mazowiecki
Terenowe metody badawcze:
obserwację terenową,
dokumentację fotograficzną,
kartowanie geomorfologiczne,
wywiady,
pomiary form terenu.
Klasyfikacja terenowych metod badawczych:
metody obserwacyjno - dokumentacyjne;
metody wywiadu i metody ankietowe;
kartowanie;
metody pomiarowe.
Metody ilościowe
metody opisu statystycznego: metody najprostsze, wartości
bezwzględne (tona, kilometry), używamy średnich, mediana, modalna
metody wnioskowania statystycznego: metody bardziej złożone operacje matematyczne, przeliczanie, metoda współzależności,
metoda korelacji i regresji - badamy siłę związków zachodzących
miedzy zjawiskami
metody modelowania matematycznego: zaawansowane metody,
dokonujemy symulacji oraz optymalizacji czyli próbujemy znaleźć
pożądany model rozwojowy
Metody Jakościowe
metoda kartograficzna: podstawa w geografii
metoda monograficzna: uporządkowany opis zjawisk, może
zawierać metodę kartograficzną
metoda badan terenowych
metoda porównawcza: wnioskowanie przez analogie (bardzo często
stosowana)
metoda genetyczno-historyczna: daje możliwość określenia
warunków i czynników, które przyczyniły się do rozwoju danego zjawiska
metoda modelowa: porównujemy naszą rzeczywistość z modelem
np. matematycznym lub opisowym.
Skala mapy
„Proszę Pani, to SIĘ WYDŁUŻYŁO…”
wypowiedź uczennicy drugiej klasy technikum
Mierzenie
długości cienia …
Azymut i orientacja w terenie
Obserwacje
meteorologiczne …
Obserwacje
meteorologiczne …
Badanie gleby …
METODOLOGIA BADAŃ
W GEOGRAFII SPOŁECZNO-EKONOMICZNEJ
Metody badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej
opis statystyczny,
typologia, klasyfikacja, regionalizacja,
struktura i hierarchia w badaniach geograficznych,
badania współzależności,
analiza regresji,
dynamika zjawisk masowych.
Charakterystyka społeczeństwa
Bezrobocie
Zróżnicowanie kulturowe
Migracje
Stare czy młode
Znaczenie komunikacji…
Rodzaje i dostępność usług
Outdoor education
Dlaczego warto prowadzić
zajęcia terenowe?
Czego
chciałabym
się
dowiedzie?
Co
chciałaby
m umieć?
• Z czym zaczynam
i dokąd zmierzam?
• Jak organizować
Na czym się
zajęcia w naturze?
skupić, aby to
Struktura zajęć terenowych
osiągnąć?
(zasady, zadanie, animacja,
integracja procesu, narzędzia)
• Jak prowadzić zajęcia w naturze? Przykład zajęć terenowych
(zasady, podział, zadanie)
• Z czym kończę, dokąd dotarłem ? Ewaluacja (omówienie)
Jak organizować zajęcia?
STRUKTURA ZAJĘĆ
TERENOWYCH
1
• ZASADY – określą granice oraz stworzą
bezpieczne warunki eksploracji i
eksperymentowania.
• ZADANIE DO WYKONANIA – daj młodzieży jedno
2
3
zadanie otwarte które da im możliwość eksploracji
przyrody wieloma zmysłami, a środowiska z różnych
stron
• ANIMOWANIE ZAJĘĆ – Oprzyj prace na 6 zasadach:
Daj sobie czasem prawo do niewiedzy, ucz się razem
z uczniami, nie instruuj tylko inspiruj, obserwuj,
słuchaj, pytaj, nie dawaj gotowych rozwiązań.
4
• INTEGRACJA PROCESU KSZTAŁCENIA – Przenieś
doświadczenia z zajęć terenowych do klasy szkolnej.
5
• NARZĘDZIA PRACY – korzystaj z nowych narzędzi
pracy
ZASADY
• Zacznij zajęcia od przedstawienia
uczestnikom zasad. Pozwoli ci to:
 Uniknąć nieustannego upominania i
pouczania dzieci.
• Przedstaw je w formie równoważników
zdań:
 Określ czego niewolno nam robić
 Określ co można
• Nie twórz dużo zasad bo nikt ich nie będzie
pamiętać.
• Pamiętaj zasady powinny dotyczyć:
 Bezpieczeństwa
 Relacji społecznych
 Przyrody
ZADANIE DO
WYKONANIA
• Nie projektuj przebiegu zajęć terenowych.
• Daj uczniom jedno zadanie do wykonania.
Pamiętaj Mniej znaczy bardzo często Więcej.
• Przygotowując zadanie pamiętaj, że
powinno ono dawać uczniom okazję do:
 Poznawania przyrody wieloma zmysłami.
 Poszukiwania wiedzy a nie jej
opanowywania.
 Rozwijania umiejętności interpersonalnych
oraz intrapersonalnych.
 Odwoływać się do podstawy programowej,
tematu zajęć tygodniowych.
NIE INSTRUUJ TYLKO INSPIRUJ
ANIMOWANIE ZAJĘĆ
Używaj aktywnego
słuchania aby otworzyć
dialog
Zadawaj pytania otwarte
(jaki, dlaczego, jak to
rozumiesz, co proponujesz,
jak uważasz itp.)
DAJ SOBIE CZASEM PRAWO DO NIEWIEDZY
UCZ SIĘ RAZEM Z UCZNIAMI
NIE DAWAJ GOTOWYCH ROZWIĄZAŃ
Ucz nowych rodzajów
wiedzy „Know why,
Know who, Know where”
Ucz operacjonalizacji
wiedzy
OBSERWACJA UCZNIÓW TO KLUCZ DO ZMIANY EDUKACJI
Naucz się być z uczniami a nie nimi
zarządzać
Nie posługuj się etykietami - Ucz się
ich poznawać na nowo każdego dnia
INTEGRACJA PROCESU KSZTAŁCENIA
• Przenieś doświadczenia z zajęć
terenowych do klasy szkolnej:
• w procesie dydaktycznym ;
• w procesie wychowawczym;
• w systemie oceniania.
NARZĘDZIA PRACY
• Dziennik obserwacji
• Dziennik
kształtujący
• Narzędzia
przyrodnicze
Jedno uderzenie skrzydeł motyla może wywołać huragan
Nad Wisła …
„Codziennie przejeżdżam Wisłę, ale nad
Wisłą jeszcze nigdy nie byłem”
wypowiedź ucznia pierwszej klasy technikum
cd nad Wisłą…
Czarne krzemienie nad Wisłą
Do najważniejszych umiejętności zdobywanych przez ucznia w
trakcie kształcenia ogólnego (…) należą:
1) Czytanie – umiejętność rozumienia (…) i refleksyjnego
przetwarzania tekstów (…)
2) Myślenie matematyczne – umiejętność wykorzystania narzędzi
matematyki w życiu codziennym (…)
3) Myślenie naukowe – umiejętność wykorzystania wiedzy o
charakterze naukowym (…)
4) Umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach
obcych, zarówno w mowie jak i w piśmie
5) Umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi
technologiami informacyjno-komunikacyjnymi
6) Umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy
informacji
7) Umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych
oraz uczenia się
8) Umiejętność prac zespołowej
Trudny temat
Sztuka
Motywujące
Drażliwy temat
Sumujące
(tradycyjne)
Jawne
Ocenianie?
Kształtujące
Bieżące
Semestralne
Roczne
Sprawiedliwe
Zachowania
Postępów w nauce
Zewnętrzne
Wewnątrzszkolne
Ocenianie pracy uczniów, ich osiągnięć
Ocenianie kształtujące
Rozporządzenie MEN z dnia 10 czerwca 2015 r.
w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania,
klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach
publicznych.
„Ocenianie bieżące przekazuje informacje o
poziomie osiągnięć edukacyjnych ucznia, jak też
jego zaangażowaniu w zdobywaniu nowych
wiadomości i umiejętności oraz pokonywaniu
trudności.”
Zasady oceniania
Zawarte w Przedmiotowych Zasadach Oceniania (PSO)
oceny są/powinny być:
sprawiedliwe,
motywujące,
jawne,
…
nauczyciel ma obowiązek uzasadnić wystawioną ocenę
zarówno uczniowi jak i jego rodzicowi (na wniosek), o
sposobie decyduje szkoła (WZO)
Pytania…
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
W prezentacji wykorzystano zdjęcia własne autora oraz z następujących
stron:
http://orientuj.pl/wp-content/uploads/2011/01/azymut2.png
http://www.jasionowka.edu.pl/img/e26090904.jpg
https://i.ytimg.com/vi/_p7pXH9fqrs/hqdefault.jpg?custom=true&w=168&h=94&s
tc=true&jpg444=true&jpgq=90&sp=68&sigh=iIaVEzkRWCrv81OYfq8dpOiyxoA
http://uni.wroc.pl/sites/default/files/users/5/ogr%C3%B3dek%20meteorologiczny
%20fot.%20So%C5%82dek_0.jpg
http://www.zycieaklimat.edu.pl/_img/_pictures/170.JPG
http://www.pogodynka.pl/http/assets/img/synop/legenda_synop_2.png
http://meteorologiaonline.republika.pl/obserw5.gif
http://www.borowka.pl/_page/borowka/upload/borowkanadzialce02.jpg
http://rpb.gridw.pl/imagesTemp/nowa%20odkrywka-1274545581-363x238.jpg
http://merula.pl/kos/wp-content/uploads/2015/05/spoleczenstwo3.jpg
http://images.slideplayer.pl/10/2775918/slides/slide_4.jpg
https://sites.google.com/site/charzynskiprzemyslaw/_/rsrc/1392651112521/hom
e/for-students/metodologia-badan-geograficznych/czolowka1111.jpg