Informacja - Ogólnopolski program rozwoju chórów

Informacja - Ogólnopolski program rozwoju chórów

Ogólnopolski program rozwoju chórów szkolnych
„Śpiewająca Polska”
Białystok
(Informacja)
Czy moŜna Ŝyć bez kultury ?
Czy moŜna Ŝyć bez muzyki ?
Czy moŜna Ŝyć bez muzyki chóralnej ?
Oto pytania Andrzeja Kosendiaka – pomysłodawcy projektu programu „Śpiewająca Polska”
W odpowiedzi na nie z ust niektórych osób usłyszymy zapewne odpowiedź-„ tak”. Jednak, czy
ludzie Ŝyjąc w takiej pustce mają chęć poznawania siebie i innych, wsłuchiwania się w
potrzeby duszy? Z obserwacji zachowań dzisiejszej młodzieŜy wynika, Ŝe znaczną część tego
pokolenia cechuje agresja, całkowity brak zainteresowania własnym narodem, historią,
bogactwem dziedzictwa narodowego.
Mimo wszystko jest wiele osób, które starają się kulturę propagować - włączając w swe
działania młodych ludzi- dając im w ten sposób moŜliwość budowania świata na
szlachetnych i pięknych wartościach, które niesie kultura.
Ogromne znaczenie w tej kwestii ma muzyka – a zatem takŜe popularyzacja śpiewu
chóralnego.
Propagowanie chóralistyki w czasach dominacji muzyki popularnej wywodzącej się
niejednokrotnie z modnych aktualnie subkultur – muzyki nie zawsze wartościowej -jest
sprawą nie łatwą. W takiej sytuacji chóralistyka jest sztuką niszową. MłodzieŜ chętniej
zabiera się za rzeczy łatwe, nie sprawiające zbyt wielkich trudności, nie wymagające wysiłku.
A śpiewanie wymaga nie tylko kształcenia umiejętności emisji głosu- które jest procesem
długotrwałym wymagającym cierpliwości podczas miesięcy Ŝmudnych ćwiczeń ale takŜe
wymaga myślenia, skupienia, samokontroli- nabywania świadomości wokalnej czyli słuchania
samego siebie, strojenia wysokości dźwięku w akordzie, wydobywania jak najpełniejszego
brzmienia, uŜycia technik wokalnych w zaleŜności od estetyki utworu.
Śpiewanie w chórze ma takŜe walor wychowawczy, edukacyjny i patriotyczny.
Rozpoczęcie działań Ogólnopolskiego programu rozwoju chórów szkolnych „Śpiewająca
Polska” było koniecznym i właściwym momentem aby zwrócić uwagę na stan wraŜliwości
muzycznej dzieci i młodzieŜy, rodzaj estetyki muzycznej młodych ludzi wychowanych w
otoczeniu panujących subkultur.
Miejmy nadzieję, Ŝe program ten pozwoli skończyć z obojętnością młodego pokolenia dla
chóralistyki, w ogóle dla sztuki wyŜszego rzędu- dla sztuki z „górnej półki.”
( wypowiedź A. Kosendiaka z 2008 roku)
1.Geneza
Ogólnopolskiego
„Śpiewająca Polska”
programu
rozwoju
chórów
szkolnych
Ogólnopolski program „Śpiewająca Polska” powstał w 2006 roku z inicjatywy Dyrektora
Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans –Andrzeja Kosendiaka, niezwykłego
animatora kultury: Zanim powstała” Śpiewająca Polska” istniał „Śpiewający Wrocław”,
który zyskał ogromną popularność w szkołach wrocławskich. Dzieci mają naturalną chęć
śpiewania, trzeba jednak stworzyć warunki, aby mogły realizować swoje marzenia.
„Śpiewająca Polska” to program, który wychodzi naprzeciw tym marzeniom.
Ogólnopolski projekt muzyczny skierowany jest do najmłodszych, aby przez śpiew mogli
radować się Ŝyciem, doświadczać bogactwa muzyki, czerpać satysfakcję ze wspólnego
śpiewania; by przez przyjemnie spędzony czas, uczyli się wewnętrznej dyscypliny a tym
samym otwierali na świat kultury.
Programem zarządza Narodowe Centrum Kultury.
Victor Hugo porównał kiedyś naród polski do rycerza kultury w Europie. Mówił takŜe o
ogromnej roli , jaką odgrywa Polska w kulturze europejskiej. Misją Narodowego Centrum
Kultury jest wspieranie i rozwijanie szeregu bardzo cennych lokalnych i ogólnokrajowych
inicjatyw kulturalnych oraz kreowanie przyszłych odbiorców sztuki. Właśnie po to , aby
Polska wciąŜ była misjonarzem kultury w całej Europie- Takimi oto słowami w 2006 roku
podkreślił zasadność działania programu ”Śpiewająca Polska” w dniu jego inauguracji
ówczesny dyrektor NCK Marek Mutor.
Partnerami projektu są Międzynarodowy Festiwal Wratislavia Cantans oraz władze
lokalne miast biorących udział w tym przedsięwzięciu. Program wspiera rozwój chórów
szkolnych przez dofinansowanie godzin lekcyjnych oraz opiekę metodyczną. Wsparcie
Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego umoŜliwia dofinansowanie zajęć
dydaktycznych dla nauczycieli –dyrygentów.
2.Działania w Białymstoku Ogólnopolskiego programu ‘Śpiewająca
Polska”2006-2011
Koordynator regionalny- dr hab. Wioletta Miłkowska prof. Uniwersytetu
Muzycznego Fryderyka Chopina
DąŜenie do upowszechniania muzyki, do tego, by stała się codziennym dobrem wszystkich
ludzi, aby moŜna było wzbogacać ich dusze, ich wyobraźnię i wraŜliwość – oto zadanie ,
któremu warto poświęcić Ŝycie”.
Stefan Ślendziński
W Białymstoku program zainaugurowany został 21 września 2006 roku w siedzibie XI
Liceum Ogólnokształcącego. Wówczas do programu przystąpiło trzynaście chórów.
W pierwszym, inauguracyjnym koncercie wzięło udział ok. 300 wykonawców
Obecnie w regionie działają 22 chóry zrzeszone w programie ”Śpiewająca Polska”- z tej
liczby 21 – w Białymstoku oraz 1 w Olecku. We wcześniejszych okresach funkcjonowania
programu uczestniczyły takŜe zespoły z Siemiatycz i Knyszyna.
W Chórach „Śpiewającej Polski” w Białymstoku śpiewa ogółem ok. 700 osób ( w roku 2007
było ich prawie 1000). Chętne do śpiewania są dzieci i młodzieŜ z kaŜdej grupy wiekowej.
Obecnie w programie działają 4 chóry przedszkolne, 7 chórów ze szkół podstawowych, 6 ze
szkół gimnazjalnych oraz 5 ze szkół ponad gimnazjalnych ( w ostatniej kategorii wiekowej są
2 chóry mieszane). Nie oznacza to jednak, Ŝe zespoły zainteresowane, którym z róŜnych
przyczyn nie udało się włączyć do programu- nie mogą uczestniczyć w róŜnych
przedsięwzięciach organizowanych przez koordynatora regionalnego. Mają one moŜliwość
korzystania ze wszelkich działań programu z wyjątkiem pomocy finansowej.
Bezpośrednio opiekę nad chórami w Białymstoku sprawuje dr hab. Wioletta Miłkowska prof.
UMFC. Jej działania w latach 2006-2011 jako koordynatora regionalnego w Ogólnopolskim
programie rozwoju chórów szkolnych Śpiewająca Polska miały dotyczyły :
• pomocy w organizacji szkolnych zespołów chóralnych,
• umoŜliwienia dostępu do literatury chóralnej,
• organizowania dyskusyjnych spotkań dyrygentów w celu rozwiązywania problemów,
dotyczących działalności chórów szkolnych,
• organizacji warsztatów chóralnych,
• konsultacji i hospitacji chórów szkolnych,
• organizacji koncertów chórów szkolnych,
• pomocy w realizacji przedsięwzięć artystycznych zaproponowanych przez dyrygentów
chórów szkolnych,
• organizacji przeglądów i konkursów chórów szkolnych;
Koordynator regionalny w Białymstoku współpracuje z wieloma instytucjami. NaleŜą do
nich: Urząd Miejski w Białymstoku, Zakład Dyrygentury Chóralnej UMFC – Wydział
Instrumentalno- Pedagogiczny w Białymstoku , Opera i Filharmonia Podlaska, Białostocki
Ośrodek Kultury, Uniwersytet Medyczny, Towarzystwo Śpiewacze im. S. Moniuszki w
Białymstoku, Dom Kultury „Śródmieście”.
Comiesięczne spotkania dyrygentów
Podczas comiesięcznych spotkań, organizowanych przez koordynatora dla zrzeszonych w
programie dyrygentów dyskutowane są problemy oraz moŜliwości ich rozwiązania.
Warsztaty . Wszelkie niedobory w technice dyrygenckiej, moŜliwość rozwijania swoich
umiejętności wokalnych dyrygenci mogą posiąść dzięki warsztatom organizowanym przez
koordynatora. Chóry szkolne ściśle współpracują z Uniwersytetem Muzycznym Fryderyka
Chopina w szczególności z Zakładem Dyrygentury Chóralnej. Pomoc ze strony Uczelni
przejawia się poprzez:
- udostępnianie sal na spotkania, warsztaty i koncerty,
- fachową, merytoryczną opiekę nad szkolnymi zespołami chóralnymi,
- moŜliwość udziału dyrygentów chórów szkolnych oraz ich zespołów w warsztatach
prowadzonych przez wykładowców Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina
- rozwiązywanie problemów z moŜliwością korzystania z konsultacji z wykładowcami
Uczelni
- dostęp do muzykaliów zgromadzonych w bibliotece uniwersyteckiej
W programie warsztatów ujęte są następujące przedmioty: metodyka prowadzenia zespołów
wokalnych (zajęcia praktyczne oraz teoretyczne), czytanie i analiza partytur, literatura
chóralna, emisja głosu, dyrygowanie, wykłady tematyczne .
Dotychczas zajęcia warsztatowe prowadzili: prof. zwycz. BoŜenna Sawicka, prof. Cezary
Szyfman, prof.. dr hab. Wioletta Miłkowska, dr BoŜena Bojaryn, dr Anna Olszewska, dr.
Anna Moniuszko, dr E.Rafałko. Tematyka warsztatów :
- Wybrane zagadnienia prowadzenia zespołów chóralnych
- Elementy techniki wokalnej
- Wybrane zagadnienia dotyczące emisji głosu dziecka
- Dziecięca literatura chóralna
- Podstawy techniki dyrygenckiej
- Problematyka w wybranych utworach S. Moniuszki
- Problematyka wykonawcza wokalnych utworów XV, XVI, XVII wieku
- Kolędy i pastorałki
Koncerty
W ciągu 5 lat koordynator regionalny zorganizował 10 przeglądów chórów szkolnych o
randze wojewódzkiej i regionalnej, niektóre z nich miały charakter konkursów.
Publiczność Białegostoku miała moŜliwość wysłuchania wielu koncertów chórów. Odbywały
się one w Sali Koncertowej Opery i Filharmonii Podlaskiej, Sali Koncertowej Uniwersytetu
Muzycznego Fryderyka Chopina Wydział Instrumentalno-Pedagogiczny w Białymstoku, Auli
Pałacu Branickich, Sali Kinowej Białostockiego Ośrodka Kultury oraz w świątyniach.
Niewątpliwie na szczególna uwagę zasługuje:
- organizacja koncertów kolędowych ( 2006, 2007, 2008, 2009)
- organizacja koncertu „Muzyka na dworze królewskim” Pałac Branickich, podczas Festiwalu
Nauki i Sztuki (2007)
- organizacja i poprowadzenie w kościele pw. Miłosierdzia BoŜego koncertu 12 chórów,
poprzedzającego beatyfikację Ks. M. Sopoćko (IX 2008);
- organizacja i poprowadzenie koncertu w Bazylice Katedralnej w Białymstoku (XI 2008),
podczas którego chóry szkolne wykonały dwugłosową Mszę a-moll S. Moniuszki
- organizacja i poprowadzenie koncertu w Bazylice Katedralnej w Białymstoku (XI 2009),
podczas którego chóry szkolne wykonały trzygłosową Mszę e-moll S. Moniuszki
-organizacja koncertu „Pieśni polskie” w BOK 2010
- organizacja i przygotowanie Musicalu „Akademia Pana Kleksa” z okazji Dnia Dziecka
(2010)
- organizacja koncertu 16 chórów szkolnych „Miłość mi wszystko wyjaśniła” z okazji
beatyfikacji Jana Pawła II- (V 2011) w Sanktuarium Miłosierdzia BoŜego w Białymstoku
- organizacja przeglądów chórów szkolnych o charakterze konkursowym( 2006, 2007, 2008,
2009, 2010, 2011)
- udział chórów w Moniuszkowskim Festiwalu Podlasia ( 2006, 2007, 2008, 2009, 2010)
- kilkukrotny udział chórów podczas Gali wręczania Nagród Prezydenta Miasta BiałystokStatuetek – „Nauczyciel mądry sercem” (2007- 2009)
- kilkukrotny udział chórów podczas uroczystości „Święta Flagi” w Białymstoku
- udział chórów z Białegostoku podczas I, II III, IV Festiwalu Ogólnopolskiego programu
rozwoju chórów szkolnych „Śpiewająca Polska”(Wrocław 2007, Warszawa 2008, Wrocław
2009, Warszawa 2010)
- udział chórów w Jubileuszowym Koncercie Kolęd i Pastorałek w Białostockim Teatrze
Lalek;( reŜyseria przedstawienia muzycznego W. Miłkowska): „Wigilia to marzenie dzieci”,
Białostocki Teatr Lalek – styczeń 2011
W 2009 roku chóry szkolne zrzeszone w Ogólnopolskim programie „Śpiewająca
Polska” nagrały płytę zawierającą wyŜej wymienione msze polskie S. Moniuszki
zatytułowaną
Stanisław Moniuszko - Chóry szkolne w 190. rocznicę urodzin kompozytora
Chóry szkolne i ich dyrygenci proponowali takŜe własne pomysły artystyczne, w wyniku
których podczas minionych pięciu lat mieszkańcy Białegostoku mogli usłyszeć te zespoły podczas
wielu koncertów, przeglądów i konkursów.