POM Gumniska - Gmina Dębica

Transkrypt

Gmina Dębica
Plan Odnowy Miejscowości
Gumniska
na lata 20102010-201
2018
Gumniska,
Gumniska, kwiecień 2010
2010
Plan Odnowy Miejscowości Gumniska na lata 2010-2018
Plan Odnowy Miejscowości został opracowany zgodnie z zapisami ,,Rozporządzenia
w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznania pomocy finansowej w ramach
działania „Odnowa i rozwój wsi” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na
lata 2007-2013’’ z dnia 14 lutego 2008 roku [Dz. U. 2008, nr 38, poz. 220],
Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 31 lipca 2008 roku zmieniającym
Rozporządzenie z dnia 14 lutego 2008 roku [Dz. U. 2008, nr 156, poz. 974] oraz projektem
Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającym rozporządzenie
w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach
działania „Odnowa i rozwój wsi” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na
lata 2007-2013.
Dokument opracowali:
Katarzyna Cichoń
Paweł Walczyszyn
Przy współpracy:
Urzędu Gminy Dębica
InicjatywaLokalna.pl
ul. Słowackiego 24/72, 35-060 Rzeszów
tel./fax. 017 862 12 88
ul. Targowa 18/1201, 1207, 25-520 Kielce,
tel./fax. 041 343 01 24
e-mail: [email protected]
www.inicjatywalokalna.pl
Strona 2
SPIS TREŚCI
Rozdział Nazwa
4.
5.
6.
Spis treści…………………………………………………………….
Wstęp………………………………………………………………..
Obszar i czas realizacji Planu Odnowy Miejscowości....................
Metodologia opracowania dokumentu i uczestnicy debaty
strategicznej........................................................................................
Charakterystyka Miejscowości Gumniska ....…………………….
Położenie, przynależność administracyjna, powierzchnia i liczba
ludności………………………………………………………………
Historia miejscowości………………………………………………..
Określenie przestrzennej struktury miejscowości……………………
Inwentaryzacja zasobów służących odnowie miejscowości………
Zasoby przyrodnicze i dziedzictwo kulturowe…………………….....
Obiekty i tereny………………………………………………………
Infrastruktura społeczna……………………………………………...
Infrastruktura techniczna……………………………………………..
Przedsiębiorczość i rolnictwo………………………………………...
Kapitał społeczny i ludzki....................................................................
Obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb
mieszkańców, sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych.....
Analiza SWOT..................................................……………………..
Kluczowe obszary problemowe…………………………………….
Miejscowość Gumniska w 2018 roku………………….…………..
7.
Komplementarność celów strategicznych z innymi programami..
8.
Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć
aktywizujących społeczność lokalną……………………………….
Zadania inwestycyjne do realizacji w latach 2010-2018 wskazane
przez mieszkańców miejscowości Gumniska ........………………….
Zadania nie inwestycyjne…………………………………………….
Opis zadania priorytetowego......................................................…...
Harmonogram rzeczowo-finansowy zadania priorytetowego………..
Realizacja Planu Odnowy Miejscowości Gumniska...……………
Wskaźniki osiągnięć Planu Odnowy Miejscowości.............................
System wdrażania i monitoringu.…………………………………….
Źródła finansowania.............................................................................
Komunikacja społeczna i promocja………………………………….
1.
1.1
1.2
2.
2.1
2.2
2.3
3.
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
3.7
8.1
8.2
9.
9.1
10.
10.1
10.2
10.3
10.4
Bibliografia…………………………………………………………...
Spis tabel……………………………………………………………..
Spis fotografii………………………………………………………...
Strona
3
4
5
7
9
9
13
13
14
15
16
17
20
22
24
25
27
31
32
34
36
37
38
39
40
41
41
42
44
47
49
50
51
Strona 3
1.
WSTĘP
Odnowa i rozwój wsi to proces obejmujący bardzo szerokie spektrum działań,
wpływających na podwyższenie jakości życia na wsi i tożsamości jej mieszkańców.
Wartości, które odgrywają bardzo istotną rolę w rewitalizacji terenów wiejskich związane
są z historią, kulturą oraz tradycją – czyli wszystkim tym, co można objąć pojęciem
dziedzictwa
kulturowego
wsi.
Szczególną
zaletą
tego
działania
jest
to,
że
o kierunkach rozwoju oraz o rodzaju przedsięwzięć w danej miejscowości decydują sami
jej mieszkańcy. Dzięki temu kształtuje się w nich poczucie zaangażowania w rozwój
lokalny oraz w planowanie swojej przyszłości.
Odnowa wsi to proces kształtowania warunków życia ludzi na obszarach wiejskich,
którego animatorem i podmiotem jest społeczność lokalna. Oddziałuje on na standard
życia i jego jakość oraz źródła utrzymania mieszkańców, jednocześnie zachowując
tożsamość wsi, wyrażającą się wartościami życia wiejskiego, wzmacnianiem i rozwojem
dziedzictwa duchowego, kulturowego i materialnego wsi.
Realizacja założeń odnowy wsi tworzy warunki dla rozwoju społeczno
-ekonomicznego obszarów wiejskich i aktywizacji ludności przez wsparcie inwestycyjne
przyznawane na realizację projektów związanych z zagospodarowaniem przestrzeni
publicznej, w tym utrzymaniem, odbudową i poprawą stanu dziedzictwa kulturowego
i przyrodniczego wsi oraz podniesieniem atrakcyjności turystycznej obszarów wiejskich.
Proces ten dostosowuje wieś do wymogów współczesności oraz do pełnienia
nowych funkcji na rzecz całego społeczeństwa. Wywołuje zmiany strukturalne
w wymiarze społecznym i gospodarczym. Odnowa wsi uaktywnia osobiste zaangażowanie
mieszkańców, wypływające z odpowiedzialności za własną przyszłość. Mobilizuje siły
i zasoby, tworzy warunki i pozytywne impulsy do utrzymania dotychczasowych oraz
rozwoju nowych dziedzin gospodarowania.
Podstawą tworzenia Planu Odnowy Miejscowości jest zdanie sobie sprawy
z lokalnych zasobów, zmobilizowanie ich, zainwestowanie w rozwój i stworzenie systemu
działań partnerskich, tak aby uzyskać efekt żywiołowego przyrastania inicjatyw
i kumulowania się ich skutków.
Plan Odnowy Miejscowości jest jednym z najważniejszych dokumentów
związanych z planowaniem odnowy wsi, jej rozwoju oraz poprawy warunków pracy
i życia mieszkańców. Odpowiada na potrzebę kompleksowego i długofalowego podejścia
do rozwoju miejscowości w szybko zmieniającym się i coraz bardziej konkurencyjnym
Strona 4
otoczeniu. Sporządzenie i uchwalenie takiego aktu stanowi niezbędny warunek przy
aplikowaniu o środki finansowe w ramach „Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich
2007-2013”, działanie „Odnowa i rozwój wsi”, jak również stanowi wytyczne dla władz
gmin przy opracowaniu kierunków rozwoju.
Opracowanie Planu Odnowy Miejscowości Gumniska jest dowodem działań
podjętych w kierunku realizacji przedsięwzięć na rzecz rozwoju sołectwa i Gminy.
Dokument ten ma stanowić załącznik do projektów zgłaszanych w celu uzyskania pomocy
finansowej w ramach krajowych programów pomocowych oraz środków unijnych. Plan
Odnowy Miejscowości Gumniska dotyczy kilku najbliższych lat. W tym okresie
realizowane będą, zgodnie z określonymi celami i priorytetami, działania o charakterze
rozwojowym. Realizacja zadań zostanie poprzedzona sporządzeniem niezbędnych opisów
i uzasadnień, opracowaniem zakresu rzeczowego, określeniem kosztów i harmonogramu.
Dokument został przygotowany metodami oddolnymi, wspólnie z mieszkańcami, w trakcie
zebrania zespołu roboczego ds. POM, a następnie poddany głosowaniu na zebraniu
wiejskim.
Niniejszy dokument został opracowany zgodnie z wytycznymi Ministerstwa
Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia
14 lutego 2008 roku, Rozporządzenie zmieniające z dnia 31 lipca 2008 roku, projekt
Rozporządzenia zmieniającego). Zawiera charakterystykę miejscowości, inwentaryzację
zasobów ukazującą stan rzeczywisty, analizę SWOT, czyli zestawienie mocnych i słabych
stron miejscowości oraz wynikających z nich szans i zagrożeń, plan działań
inwestycyjnych oraz aktywizujących społeczność wraz z szacunkowymi kosztorysami i
harmonogramem ich realizacji.
1.1
OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ODNOWY
MIEJSCOWOŚCI
Plan Odnowy Miejscowości jest kompleksowym dokumentem określającym
projekty niezbędne do realizacji na terenie miejscowości Gumniska w latach 2010-2018.
Jest on zgodny z priorytetami i celami dokumentów planistycznych wyższego rzędu
(powiatowymi, regionalnymi, krajowymi i UE), co wykazano w dalszej części
opracowania.
Strona 5
Plan Odnowy Miejscowości przedstawia sytuację społeczno-gospodarczą Gumnisk,
formułuje problemy, zadania i projekty, których realizacja pozwoli osiągnąć oczekiwany
poziom rozwoju. Jest narzędziem umożliwiającym podejmowanie efektywnych decyzji
finansowych związanych z angażowaniem środków własnych Gminy, jak i ubieganiem
o środki ze źródeł zewnętrznych.
Zaplanowane w ramach Planu Odnowy Miejscowości działania obejmują spójny
obszar zlokalizowany w miejscowości Gumniska, w strefie stanowiącej wspólną przestrzeń
publiczną.
Działania
podejmowane
na
tym
terenie
pozostają
we
wzajemnej
komplementarności. Wszystkie są bowiem nakierowane na rozwój infrastrukturalny
i przestrzenny, a co za tym idzie także społeczny. Kontekst społeczny jest bowiem
punktem odniesienia do planowania i realizacji przedsięwzięć na obszarach wiejskich.
Plan Odnowy Miejscowości Gumniska obejmuje swym zakresem dwa okresy
programowania, które są zgodne z harmonogramem środków pomocowych na poziomie
unijnym. Pierwszy okres programowania przypada na lata 2007-2013 i trwa obecnie. Drugi
będzie realizowany w latach 2014-2020 (na ten okres przypada realizacja części zadań
wskazanych w niniejszym dokumencie). Określony w ten sposób zakres realizacji
inwestycji ma sprawić, by środki finansowe na pokrycie kosztów związanych
z poszczególnymi etapami inwestycyjnymi były pozyskiwane z różnych programów.
Sprawi to, że prawdopodobieństwo pozyskania tych środków, a tym samym
doprowadzenia do sytuacji, gdy zostaną osiągnięte zamierzenia Planu Odnowy
Miejscowości, będzie bardzo wysokie. Dodatkowo otwiera to możliwości pozyskiwania
innych środków (nie tylko unijnych) na realizację założeń dokumentu.
Niniejszy plan ma charakter otwarty, stwarzający możliwość aktualizacji
w zależności od potrzeb społecznych i możliwości finansowych. Konieczność aktualizacji
Planu Odnowy Miejscowości wynika ze zmieniających się uwarunkowań oraz zadań
przewidywanych do realizacji na kolejne lata. W wyniku aktualizacji treść zapisów POM
musi odpowiadać założeniom postawionym w dokumencie.
Organem uprawnionym do aktualizacji Planu jest Zebranie Wiejskie. Uaktualnienie
dokumentu musi być zatwierdzone przez Radę Gminy. Będzie ono dokonywane
w przypadku wniesionych uwag.
Kolejność realizacji zadań może być zmieniana w zależności od wielkości
możliwych do pozyskania i uruchomienia funduszy, mogą też zostać uwzględnione nowe
zadania.
Strona 6
1.2
METODOLOGIA OPRACOWANIA DOKUMENTU
I UCZESTNICY DEBATY STRATEGICZNEJ
Proces tworzenia Planu Odnowy Miejscowości Gumniska na lata 2010-2018
przebiegał w następujący sposób:
1. Wizja lokalna w miejscowości z udziałem przedstawicieli Urzędu Gminy Dębica.
2. Debata strategiczna z udziałem przedstawicieli społeczności lokalnej Gumnisk:
a. prezentacja informacji ogólnych na temat PROW 2007-2013, działania
„Odnowa i rozwój wsi” oraz Planu Odnowy Miejscowości,
b. warsztaty – analiza potrzeb, wypracowanie najważniejszych celów oraz wizji
danej miejscowości przy współudziale osób obecnych na spotkaniu,
c. ustalenie terminów spotkań związanych z kolejnymi etapami przygotowywania
dokumentu.
3. Prace nad Planem Odnowy Miejscowości Gumniska:
a. umieszczenie uwag ze spotkania roboczego.
4. Zebranie mieszkańców miejscowości Gumniska w sprawie przyjęcia Planu:
a. prezentacja multimedialna opracowania,
b. dyskusja,
c. głosowanie oraz podjęcie uchwały przez zebranie wiejskie.
5. Prezentacja Planu Odnowy Miejscowości na sesji Rady Gminy w Dębicy.
a. podjęcie uchwały przez Radę Gminy.
Ideą Planu Odnowy Miejscowości jest włączenie w proces tworzenia jak
najszerszego spektrum przedstawicieli lokalnej społeczności. Opracowanie dokumentu
według takiego planu działania gwarantuje uzyskanie jak najlepszych efektów
rozwojowych miejscowości. Działania zawarte w dokumencie są odzwierciedleniem
pomysłów wypracowanych podczas spotkań z przedstawicielami Gumnisk. Konsultacje
z nimi oraz z przedstawicielami Gminy Dębica pozwoliły na wnikliwą analizę problemów
oraz oczekiwań, dzięki czemu dokument ten odpowiada na wszystkie najważniejsze
potrzeby oraz zawiera najistotniejsze cele. Do wygenerowania pomysłów wykorzystano
metodę odroczonej krytyki, definiowanej jako „burza mózgów”. Grupowe poszukiwanie
rozwiązywania problemów ma wiele zalet wynikających z większych umiejętności
twórczych grupy osób. ,,Burzę mózgów” wykorzystano w połączeniu z metodą obserwacji
uczestniczących, polegającą na bezpośredniej obserwacji danej zbiorowości.
Strona 7
Debata strategiczna odbyła się w Gumniskach dnia 10 marca 2010 roku. Podczas
spotkania liderzy lokalnej społeczności mieli za zadanie określić priorytety i kierunki
rozwoju miejscowości, zasoby oraz potrzeby lokalne, a także wskazać inwestycje, które
będą służyć aktywizacji mieszkańców i rozwojowi miejscowości w perspektywie 7 lat.
Uczestnicy debaty strategicznej reprezentujący miejscowość Gumniska i Urząd Gminy
Dębica:
1) Józefa Ćwik
2) Jan Pacocha
3) Lucjan Klabacha
4) Stanisław Fijałek
5) Piotr Mądro
6) Stanisław Nylec
7) Ks. Czesław Frączek
8) Włodzimierz Jaźwiński
9) Janusz Gwóźdź
10) Jacek Drobot
11) Piotr Wysocki
oraz moderator spotkania z firmy InicjatywaLokalna.pl, Paweł Walczyszyn.
Kolejnym instrumentem, który zastosowano w celu zebrania informacji
potrzebnych do powstania Planu Odnowy Miejscowości Gumniska, była analiza
strategiczna SWOT. Metoda ta pozwala na wygenerowanie szans rozwoju i zagrożeń
hamujących rozwój miejscowości. Analiza zasobów ma doprowadzić do wygenerowania
mocnych i słabych stron miejscowości, co w rezultacie pozwala skupić się na obszarach
największej aktywności miejscowości. Ponadto do zgromadzenia informacji niezbędnych
do opracowania niniejszego dokumentu potrzebne były: badania literaturowe (głównie
w zakresie dokumentacji), prezentacje za pomocą flipczartów i rzutników multimedialnych
oraz analizy eksperckie.
Projekt Planu Odnowy Miejscowości Gumniska zostanie poddany głosowaniu
na zebraniu mieszkańców sołectwa. Prezentacja dokumentu odbędzie się również na sesji
Rady Gminy w Dębicy, podczas której także przeprowadzone zostanie głosowanie.
Strona 8
2.
CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI GUMNISKA
2.1
POŁOŻENIE, PRZYNALEŻNOŚĆ ADMINISTRACYJNA,
POWIERZCHNIA I LICZBA LUDNOŚCI
Miejscowość Gumniska jest położona w Gminie Dębica, która od 1 stycznia 1999
roku wchodzi w skład województwa podkarpackiego, powiatu dębickiego. Gmina graniczy
od zachodu z Gminami: Żyraków, Czarna, Pilzno i Miastem Dębica, od północy z Gminą
Przecław, od wschodu z Gminami: Ropczyce i Ostrów, od południa z Gminą Brzostek.
Gmina Dębica jest największą gminą wiejską województwa podkarpackiego.
Zajmuje powierzchnię 137,94 km2, a zamieszkuje ją 24 674 osób (wg danych Urzędu
Gminy z grudnia 2009 roku). W skład Gminy wchodzi 16 miejscowości, a 19 sołectw:
Braciejowa, Głobikowa, Gumniska, Latoszyn, Podgrodzie, Stasiówka, Zawada, Stobierna,
Nagawczyna, Pustynia, Kozłów, Kędzierz, Brzeźnica, Brzeźnica Wola, Pustków Wieś,
Pustków Krownice, Pustków Osiedle, Paszczyna, Kochanówka.
Gmina Dębica.
Źródło: www.ugdebica.pl
Strona 9
Miejscowość Gumniska
www.maps.google.pl
Sytuacja demograficzna jest bardzo ważnym czynnikiem oddziałującym na życie
społeczne i gospodarcze każdej jednostki administracyjnej. W związku z powyższym,
przedstawione poniżej dane dotyczące sfery społecznej, należy uznać za bardzo istotne,
gdyż w sposób pośredni decydują o przyszłym potencjale demograficznym obszaru.
Miejscowość Gumniska zajmuje 4 miejsce pod względem powierzchni i 11 biorąc
pod uwagę liczbę ludności, w strukturze Gminy Dębica. Według stanu na dzień 31 grudnia
2009 roku obejmuje obszar 11,06 km2, co stanowi 8,0 % całej Gminy, zamieszkuje ją
1 240 osób, czyli 5,0 % mieszkańców Gminy. Gęstość zaludnienia wynosi 112 osób/km2.
W całkowitej liczbie mieszkańców kobiety stanowią 50,9% (631 osób), natomiast
mężczyźni 49,1 % (609 osób).
Pozycję miejscowości pod względem powierzchni i liczby mieszkańców
w strukturze Gminy obrazuje zestawienie w tabeli 1.
Strona 10
Tabela 1. Powierzchnia oraz liczba mieszkańców poszczególnych miejscowości w Gminie Dębica
wg stanu na dzień 31.12.2009 roku.
LP
MIEJSCOWOŚĆ
OBSZAR
[W KM²]
1.
Pustynia
2,90
LICZBA
MIESZKAŃCÓW
1 458
2.
Zawada
8,59
1 368
3.
Stasiówka
7,19
1 295
4.
Stobierna
8,88
980
5.
Głobikowa
7,35
558
6.
Gumniska
11,06
1 240
7.
Braciejowa
14,91
826
8.
Latoszyn
5,81
1 358
9.
Podgrodzie
9,28
1 591
10.
Pustków-Osiedle
1,59
2 597
11.
Pustków Wieś + Pustków Krownice
22,78
2 998
12.
Brzeźnica + Brzeźnica Wola
14,24
3 405
13.
Paszczyna
6,88
1 392
14.
Nagawczyna
5,92
2 347
15.
Kozłów + Kędzierz
4,63
929
16.
Kochanówka
5,93
332
137,94
24 674
RAZEM
Źródło: Urząd Gminy w Dębicy.
Współczynnik przyrostu naturalnego dla Gumnisk w ostatnim badanym okresie
osiągnął wartość dodatnią 4,8 promila (tab. 2), co w przeliczeniu na liczby bezwzględne
daje przewagę liczby urodzeń nad liczbą zgonów o 6 urodzeń. Jest to pozytywne zjawisko,
bowiem wraz ze wzrostem potencjału demograficznego rośnie potencjał rozwojowy
jednostki osadniczej. W związku z wchodzeniem w wiek rozrodczy roczników z wyżu
demograficznego połowy lat 80-tych, przewidywać można dalszy rozwój populacji
miejscowości, dzięki dodatniemu współczynnikowi przyrostu naturalnego.
Analizując strukturę ludności według płci i wieku można odnotować, iż udział
ludności w wieku przedprodukcyjnym wynosi 23,5 %, w wieku produkcyjnym 60,7 %,
natomiast w wieku poprodukcyjnym – 15,8 %. Najliczniejsze są grupy ludności w wieku
0-19 lat (24,8 %) oraz powyżej 60 roku życia (18,1 %), najmniej liczna natomiast grupa
w wieku 51-60 lat (10,7 %). Można więc wysunąć wniosek, iż miejscowość Gumniska jest
obszarem o stosunkowo dojrzałej, starzejącej się populacji, co jest zgodne ogólną
Strona 11
tendencją krajową zgodnie, z którą społeczeństwo, zwłaszcza z obszarów wiejskich
starzeje się.
Współczynnik feminizacji, wyrażający liczbę kobiet przypadającą na 100
mężczyzn, wynosi w Gumniskach 104, co jest zbliżone do wartości odnotowywanych
zarówno w województwie, jak i w Polsce, gdzie również obserwuje się przewagę liczby
kobiet nad liczbą mężczyzn.
Saldo migracji w ostatnim badanym okresie w miejscowości, podobnie jak w całej
Gminie Dębica, przyjmuje wartość dodatnią wskutek wysokiego salda migracji
wewnętrznych. Przyczyną takiego stanu rzeczy są korzystne warunki do osiedlania osób
z miasta na obszarze miejscowości.
Tabela 2. Miejscowość Gumniska w statystyce - stan na 9.03.2010 roku
WYSZCZEGÓLNIENIE
GUMNISKA
Powierzchnia [km2]
11,06
Stan ludności ogółem, w tym:
1240
Kobiety
631
Mężczyźni
609
Urodzenia żywe ogółem
12
Zgony ogółem
6
Przyrost naturalny
6
Ludność w wieku przedprodukcyjnym (0-17 lat)
291
Ludność w wieku produkcyjnym
Kobiety (18-59 lat)/Mężczyźni (18-64)
370 K
383 M
Ludność w wieku poprodukcyjnym
Kobiety (60 lat i więcej)/Mężczyźni (65 lat i więcej)
128 K
68 M
Tabela 3. Struktura ludności miejscowości Gumniska wg wieku - stan na 9.03.2010 roku.
PRZEDZIAŁY WIEKU
GUMNISKA
do 19
20-30
31-40
41-50
51-60
powyżej 60
308
215
182
178
133
224
Strona 12
2.2
HISTORIA MIEJSCOWOŚCI
Nazwa wsi pochodzi od słowa „gumno", oznaczającego spichlerz. Pierwsze
wzmianki o wsi pochodzą z XIV wieku. Kronikarz Jan Długosz wspomina też
o istniejącym tu kościele (XV wiek). Gumniska odcisnęły się piętnem w najnowszej
historii regionu. Podczas okupacji hitlerowskiej znajdował się tu silny ośrodek oporu.
W miejscowej szkole kierownikiem był wówczas Adam Lazarowicz pseudonim „Klamra",
który jednocześnie sprawował funkcje Komendanta Obwodu Dębica Armii Krajowej.
Szkolenia wojskowe członków podziemia odbywały się w budynku szkoły, gdzie obecnie
znajdują się pamiątki z tych czasów i tablica poświęcona poległym. Za pomoc partyzantom
Niemcy postanowili w 1944 roku przeprowadzić pacyfikację Gumnisk. Dzięki sprawnej
akcji żołnierzy AK przeprowadzonej w dniu 12 sierpnia 1944 roku, dowodzonej przez
kpt. Józefa Lutaka pseud. „Dyzma" mieszkańcy uniknęli zagłady. Przez teren
miejscowości przebiegała linia frontu. Znaczna część wsi została zniszczona. Na
cmentarzu obok kościoła parafialnego, wybudowanego w latach 1957-60, znajduje się
kwatera poległych żołnierzy AK.
2.3
OKREŚLENIE PRZESTRZENNEJ STRUKTURY MIEJSCOWOŚCI
Na strukturę wewnętrzną miejscowości składają się: charakter zabudowy, kształt
ulic, węzły komunikacyjne, parki, place, skwery oraz zabudowa mieszkaniowa. Cechą
charakterystyczną
układu
osadniczego
Gumnisk
jest
słabo
wykształcone
oraz
zagospodarowane centrum, nie spełniające funkcji usługowych i rekreacyjnych.
Gumniska to miejscowość, której głównym węzłem komunikacyjnym jest droga
powiatowa nr 1301 Latoszyn-Braciejowa. Wzdłuż niej koncentruje się zabudowa
mieszkaniowa, w jej sąsiedztwie zlokalizowane są również wszystkie najważniejsze
obiekty we wsi. W przestrzeni miejscowości ważną rolę odgrywa również rzeka Ostra.
Wieś pełni przede wszystkim funkcje rolnicze, a w drugiej kolejności mieszkaniowe.
Dominuje budownictwo typu wiejskiego z charakterystyczną dla niego strukturą obiektów
zlokalizowanych wzdłuż ulic. W związku z tym zabudowa zagrodowa stanowi blisko ¾
wszystkich siedlisk, a pozostałą część zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. Przeważają
budynki parterowe oraz dwukondygnacyjne. Stan obejść i budynków jest zróżnicowany,
jednak w większości domy są zadbane i w dobrym stanie technicznym.
Funkcję dominanty przestrzennej pełni w Gumniskach kościół parafialny pod
wezwaniem Wniebowzięcia NMP, górujący nad pozostałymi budynkami.
Strona 13
3.
INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCYCH
ODNOWIE MIEJSCOWOŚCI
Zasoby sołectwa to wszelkie elementy materialne i niematerialne wsi oraz
otaczającego ją obszaru, które mogą być wykorzystane obecnie bądź w przyszłości przy
budowaniu czy realizacji publicznych i prywatnych przedsięwzięć odnowy wsi. Przy
analizie zasobów wzięto pod uwagę następujące kategorie: środowisko przyrodnicze
i dziedzictwo kulturowe, obiekty i tereny, infrastruktura społeczna i techniczna,
przedsiębiorczość i rolnictwo, kapitał społeczny i ludzki.
3.1
ZASOBY PRZYRODNICZE I DZIEDZICTWO KULTUROWE
Miejscowość położona jest na pograniczu dwóch jednostek fizyko-geograficznych
Kotliny Sandomierskiej i Pogórza Karpackiego. Charakteryzuje się występowaniem
równin oraz falistych pagórków, a w południowej części spadków terenu powyżej 10 %
(zdarzają się nawet spadki powyżej 25 %). W tej części Gminy rzeźba terenu ogranicza
możliwości inwestycyjne ze względu na występowanie osuwisk i złazisk. Lasy zajmują
około 20 % obszaru i większa ich część pokrywa południowe pagórki Gminy. Bardzo
zróżnicowana jest szata roślinna. Do głównych gatunków drzewiastych możemy tu
zaliczyć sosnę, dąb, buk, jodłę, świerk. Lasy stanowią pasy wiatrochronne.
Na omawianym terenie występują głównie surowce mineralne pochodzenia
trzeciorzędowego oraz czwartorzędowego. W północnej części Gminy występują przede
wszystkim pokłady piaszczysto – żwirowe, zaś w części południowej surowce ilaste. Na
obszarze Gminy znajdują się również utwory kredowe.
W klasyfikacji klimatycznej wieś Gumniska zaliczana jest do jednostki
klimatycznej Kotliny Sandomierskiej na pograniczu dzielnicy sandomiersko-rzeszowskiej
i podkarpackiej. Usytuowanie regionu na pograniczu dwóch krain geograficznych wpływa
na zróżnicowanie warunków klimatycznych, zwłaszcza zimą. Średnie temperatury
w styczniu wynoszą na południu -3,6oC, natomiast na północy -2,2oC, a średnie
temperatury w lipcu w obydwóch strefach osiągają około 18,2oC. Roczna suma opadów
w tym regionie wynosi ok. 700 - 800 mm na m3. Okres wegetacji w Gminie trwa od 210
do 220 dni. Pokrywa śnieżna utrzymuje się przez ok. 65 dni w roku.
Przez wieś Gumniska przepływa rzeka Ostra. Jest to prawobrzeżny dopływ
Wisłoki, którego źródła znajdują się w lasach Głobikowej. Rzeka płynie doliną przez
Strona 14
Pogórze Strzyżowskie, Braciejową, Gumniska i Latoszyn, gdzie wpada do Wisłoki. Jej
długość wynosi ok. 11 km.
Na terenie Gumnisk znajdują się następujące obiekty historyczne i dziedzictwa
kulturowego:
•
Kapliczka Podworska murowana, słupowa z drewnianą figurą Św. Jana
Nepomucena wewnątrz. Powstała ona w połowie XIX wieku, a przebudowana
została w 1980 roku.
•
Kaplica mszalna murowana z figurą N.M. P. Niepokalanie Poczętej z ołtarzykiem
i drewnianymi rzeźbami, znajdująca się w przysiółku Kopaliny. Powstała
w 1939 roku na działce ewidencyjnej nr 274/1. Zlokalizowana jest przy drodze
gruntowej w pobliżu granicy z miastem Dębica. Wybudowana z intencji za
szczęśliwy powrót z USA w 1931 roku. Kaplica służyła jako kaplica mszalna,
obecnie jest zamknięta i nie używana do tych celów. Zbudowana jest z cegły na
rzucie prostokąta, tynkowana pod dwuspadowym dachem krytym blachą
ocynkowaną.
•
Kapliczka słupkowa murowana z figurką Matki Bożej Różańcowej. Powstała na
początku XX wieku. W 1945 roku żołnierz radziecki schronił się w kapliczce, co
stało się powodem ostrzelania obiektu przez Niemców. Zlokalizowana jest po
prawej stronie drogi do Dębicy.
•
Dom drewniany, powstały w latach 40-tych XX wieku.
3.2
OBIEKTY I TERENY
Miejscowość Gumniska nie dysponuje zbyt wieloma obiektami i terenami, które
dla mieszkańców i turystów mogłyby stanowić miejsce spotkań, rekreacji, spędzania
wolnego czasu oraz rozwoju zainteresowań. Położona jest w malowniczej, pagórkowatej
okolicy nad rzeką Ostrą, będącą dopływem Wisłoki. Charakteryzuje ją przyjazny
mikroklimat oraz czyste powietrze, nieskażone przemysłem. Znaczną powierzchnię
w strukturze miejscowości zajmują lasy. Wszystkie te walory krajobrazu nie są jednak
wykorzystane dla rozwoju agroturystyki w Gumniskach. Brakuje również odpowiedniego
zagospodarowania oraz oznakowania terenu, nie ma wyznaczonych ścieżek rowerowych
czy spacerowych. Uregulowania koryta wymaga rzeka Ostra, tak aby nie dochodziło do
lokalnych podtopień.
Strona 15
Jedynymi obiektami użyteczności publicznej w Gumniskach są: szkoła, ośrodek
zdrowia, biblioteka, parafialne boisko piłkarskie oraz kościół.
Kościół jest siedzibą Parafii Rzymskokatolickiej p.w. Wniebowzięcia Najświętszej
Maryi Panny, należącej do diecezji tarnowskiej. Parafia Gumniska powstała w około
XIV wieku a obecny kościół został konsekrowany w 1960 roku. W skład parafii wchodzą
trzy miejscowości: Gumniska, Braciejowa i Głobikowa. W Głobikowej znajduje się
kościół Matki Bożej Królowej Polski
Fot. 1. Kościół parafialny w Gumniskach.
Źródło: InicjatywaLokalna.pl
Fot. 2.Budynek szkoły w Gumniskach.
Strona 16
Budynek szkolny to obiekt dwukondygnacyjny, murowany, tynkowany, pokryty
dwuspadowym dachem z blachy, ogrodzony, położony w bezpośrednim sąsiedztwie drogi
powiatowej. Budynek zespołu od kilku lat poddawany jest stałym pracom remontowym
i budowlanym. W ich wyniku placówka dysponuje dobrą bazą dydaktyczną i posiada
2 pracownie informatyczne, 2 sale gimnastyczne, bibliotekę, Izbę Pamięci, 8 sal
dydaktycznych, jadalnię, 2 boiska sportowe, w tym pełnowymiarowy stadion piłkarski.
Obecnie trwają prace nad budową stołówki szkolnej.
3.3
INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA
W granicach administracyjnych miejscowości zlokalizowane są następujące
obiekty infrastruktury społecznej:
1) Zespół Szkół w Gumniskach, w skład którego wchodzą: Publiczna Szkoła
Podstawowa im. Janusza Korczaka oraz Publiczne Gimnazjum im. mjra Adama
Lazarowicza.
Fot. 3. Siedziba Zespołu Szkół w Gumniskach.
Historia szkoły w Gumniskach rozpoczyna się w roku 1873, kiedy gromady
Gumnisk
i
Braciejowej
własnymi
siłami
postawiły
drewniany
barak
z jedną izbą lekcyjną. W roku 1879 budynek ten rozebrano i postawiono murowany
o 2 salach. Dalszy rozwój szkoły nastąpił w roku 1928, kiedy to staraniem
wczesnego kierownictwa przystąpiono do rozbudowy budynku o trzy sale i dwa
Strona 17
mieszkania dla nauczycieli. Budowę przeprowadzono na koszt opodatkowujących
się mieszkańców. Od wybuchu II wojny światowej w 1939 roku szkoła pełniła
drugą funkcję – siedziby Komendy Obwodu WZ/AK. Byli uczniowie,
wychowankowie szkoły tworzyli miejscowy pluton, który szkoląc się w rzemiośle
wojskowym, stanowił ubezpieczenie Komendy. Żołnierze plutonu pełnili różne
funkcje konspiracyjne. Do szkoły-komendy przybywało wielu ludzi konspiracji:
oficerowie, łącznicy, kurierzy itp. 22 sierpnia 1944 r. front niemiecko-sowiecki
doszedł do Dębicy, Gumnisk i Braciejowej i zatrzymał się. Sowieci zajęli wzgórza
po wschodniej stronie wsi, a Niemcy po przeciwnej, wzdłuż lizjery lasu. Obie wsie
znalazły się pomiędzy tymi liniami i uległy całkowitej zagładzie, zburzona została
również szkoła, spalił się zabytkowy, szesnastowieczny drewniany kościół. Mimo
braku budynku we wrześniu 1945 roku rozpoczęto naukę, która była prowadzona
w prywatnej izbie. W 1946 roku wybudowano prowizoryczny barak, który nadawał
się do prowadzenia zajęć w okresie wiosna-jesień. Czyniono więc gorączkowe
starania o budowę nowej szkoły. Budynek szkoły ze zniszczeń wojennych
odbudowano i poświęcono 2 maja 1948 roku W latach 70-tych istniejący budynek
podniesiono o I piętro, a do budynku dobudowano: salę gimnastyczną i dom
nauczyciela. Dnia 20 października 1984 roku odbyła się uroczystość nadania szkole
imienia Janusza Korczaka i wręczenie szkole sztandaru. W latach 90-tych nastąpiła
dalsza rozbudowa szkoły. Zmieniono dach, wybudowano poddasze z 3 salami
(z pracownią komputerową) wyremontowano izby lekcyjne, ogrodzono boisko
i front szkoły. Trzykrotnie obejścia zalewała rzeka Ostra powodując liczne
zniszczenia, które jednak dzięki pomocy Urzędu Gminy w Dębicy i mieszkańcom
szybko zostawały uprzątnięte.
2) Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Gumniska, w którym znajdują się:
gabinet (poradnia) lekarza rodzinnego podstawowej opieki zdrowotnej, gabinet
medycyny szkolnej (pielęgniarki w środowisku nauczania i wychowania) oraz
gabinet (poradnia) pielęgniarki środowiskowo-rodzinnej.
Strona 18
Fot. 4. Ośrodek Zdrowia w Gumniskach.
3) Gminna Biblioteka Publiczna w Gumniskach, stanowiąca instytucję podległą
Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica z siedzibą w Pustkowie-Osiedlu.
4) Kościół Rzymsko-Katolicki pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP w Gumniskach.
5) Parafialne boisko sportowe wraz z szatniami, na którym spotkania piłkarskie
rozgrywa zespół „Ostra” Gumniska.
Fot. 5. Parafialne boisko w Gumniskach.
Strona 19
W Gumniskach brak jest przede wszystkim Domu Kultury (świetlicy wiejskiej),
Domu Strażaka czy obiektów sportowych, z których mogliby korzystać mieszkańcy wsi.
Szerszy pakiet usług medycznych oraz najbliższa opieka szpitalna świadczona jest
w Dębicy. Zadania z zakresu bezpieczeństwa realizuje posterunek policji w Dębicy, który
podlega Komendzie Powiatowej w Dębicy. Na terenie miejscowości, brak jest incydentów,
które zakłócałyby porządek publiczny.
Udział usług zaliczanych do infrastruktury społecznej powoduje wzrost skłonności
mieszkańców do korzystania z rynkowych usług oświaty, kultury, sportu i innych dziedzin
obsługi, a w konsekwencji prowadzi do zahamowania zjawiska migracji i wzrostu
znaczenia miejscowości w regionie. Dlatego niezwykle ważnym zadaniem władz
lokalnych na kolejne lata jest podjęcie inicjatyw prowadzących do uzupełnienia bazy usług
społecznych.
3.4
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
Dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna sprzyja właściwemu rozwojowi niemal
wszystkich dziedzin życia społecznego i gospodarczego. Infrastruktura techniczna
obejmuje m.in. infrastrukturę drogową, sieć telefoniczną, usługi w zakresie energetyki,
dostarczania ciepła, wody, usuwania ścieków i odpadów, transportu itp.
Infrastruktura komunikacyjna
Podstawowy układ drogowy w Gumniskach stanowi droga powiatowa nr 1301
Dębica – Latoszyn – Braciejowa. Na terenie Gminy Dębica długość sieci dróg krajowych
i podstawowego układu dróg wojewódzkich wynosi 110,5 km. Gęstość sieci tych dróg
wynosi tu 66 km / 100 km2. Układ uzupełniający stanowią drogi gminne, których ogólna
długość wynosi 179,5 km, a 80 km (44%) z nich posiada powierzchnię utwardzoną.
Ogółem długość dróg o nawierzchni utwardzonej na terenie Gminy wynosi ok. 180 km, co
daje wskaźnik 130,4 km/100km2, przy średnim w województwie 136,3km/100km2.
Szlaki
komunikacyjne
przebiegające
przez
teren
miejscowości
posiadają
w większości nawierzchnię asfaltową. Stan techniczny nawierzchni jest mało zadowalający
zarówno w ciągu drogi krajowej, jak i powiatowej. Koniecznym jest uzupełnienie braków
w infrastrukturze uzupełniającej – brak jest ciągów pieszych, szczególnie w miejscach
często uczęszczanych, występują również braki w oświetleniu ulicznym.
Strona 20
Sieć energetyczna, gazowa, wodociągowa i kanalizacyjna
Obszar Gminy Dębica w całości pokryty jest siecią linii 15 KV i 30 KV. Istnieje
konieczność ograniczenia zabudowy w strefach ochronnych tych linii. Ponadto przez teren
Gminy przebiegają linie najwyższych napięć 400 KV i 110 KV. Wymagają one
zabezpieczenia, stref ochronnych (wyłączenie z możliwości zabudowy) odpowiednio: dla
linii 400 KV po 40 m od osi przebiegu linii, zaś dla linii 110 KV po 18 m.
Na terenie Gminy Dębica znajdują się urządzenia i sieci gazownicze o znaczeniu
lokalnym i ponadlokalnym. Gaz użytkowany jest głównie do celów komunalnych, jak
również częściowo do celów grzewczych. Na terenie Gminy oprócz wyżej wymienionych
urządzeń występują trzy obszary górnicze eksploatacji złóż gazu ziemnego i ropy naftowej.
Na wyżej wymienionych obszarach górniczych występują gazociągi kopalniane, jak
również odwierty eksploatacyjne gazu i ropy naftowej oraz odwierty zlikwidowane.
Gazociągi wysokoprężne, stacje redukcyjne oraz odwierty posiadają strefy ochronne.
Wieś Gumniska nie jest zwodociągowana. Podobnie ja inne wsie w południowej
części Gminy zaopatruje się w wodę ze studni indywidualnych, bądź ujęć źródliskowych.
Istniejące źródła są badane pod względem jakości wód, nie prowadzi się natomiast
badań ujęć indywidualnych. Woda pobierana przez mieszkańców tych wsi do
wykorzystania w gospodarstwach domowych nie jest uzdatniana.
Miejscowość Gumniska nie posiada sieci kanalizacyjnej. Gospodarka ściekowa
rozwiązywana jest w sposób indywidualny. Ścieki odprowadzane bez oczyszczania do
zbiorników wybieralnych, dołów chłonnych lub bezpośrednio do pobliskich cieków
powodują znaczne zanieczyszczenie zarówno gleby jak i wód prowadzonych przez
przepływające cieki czy rowy melioracyjne.
Zaopatrzenie w ciepło
Budynki na terenie miejscowości ogrzewane są głównie przez kotłownie
indywidualne węglowe. W pewnym stopniu do ogrzewania stosowany jest także gaz
ziemny.
Strona 21
3.5
PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ I ROLNICTWO
W strukturze powierzchni miejscowości Gumniska dominują tereny typowo
rolnicze. Użytki rolne stanowią blisko 56% powierzchni całkowitej wsi, a struktura
użytków rolnych kształtuje się następująco:
• 73,73% grunty orne (455,27 ha);
• 23,93% pastwiska (147,78 ha);
• 1,42% sady (8,76 ha);
• 0,92% łąki (5,68 ha);
0,92%
23,93%
73,73%
1,42%
grunty orne
łąki
pastwiska
sady
Struktura użytków rolnych w Gumniskach.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy w Dębicy.
Tabela 4. Struktura gruntów według klas bonitacyjnych w Gumniskach.
WYSZCZEGÓLNIENIE
Powierzchnia miejscowości
GUMNISKA
(POWIERZCHNIA
W HA)
UDZIAŁ
PROCENTOWY
1 106,27
100,00
Użytki rolne:
617,49
55,82
Grunty orne, w tym:
455,27
73,73
Grunty klasy I
-
Grunty klasy II
0,66
0,14
Grunty klasy III a
5,64
1,24
Grunty klasy III b
47,86
10,51
Grunty klasy IV a
173,58
38,13
Grunty klasy IV b
130,59
28,68
Strona 22
WYSZCZEGÓLNIENIE
GUMNISKA
(POWIERZCHNIA
W HA)
UDZIAŁ
PROCENTOWY
Grunty klasy V
85,64
18,81
Grunty klasy VI
9,97
2,19
Grunty klasy VIz
1,33
0,30
Łąki
5,68
0,92
147,78
23,93
8,76
1,42
Pastwiska
Sady
Warunki glebowe w granicach miejscowości kształtują się stosunkowo korzystnie
(tab. 5). Dominują gleby średniej jakości, zaliczane do IVa i IVb klasy bonitacyjnej,
stanowiąc odpowiednio 38,13 i 28,68 % gruntów ornych (gleby mułowo-torfowe
i gliniaste). Najmniej jest gleb klasy II (0,14%).
Tabela 5. Struktura gospodarstw rolnych w miejscowości Gumniska – 31.12.2009 r.
WYSZCZEGÓLNIENIE
Liczba gospodarstw
GUMNISKA (HA)
232
Powierzchnia gospodarstw ogółem
583,3971
1-2ha
183,0671
2-5ha
324,60
5-7ha
67,37
7-10ha
8,36
10-15ha
-
15 i więcej ha
-
Produkcję rolniczą w Gumniskach stanowią gospodarstwa indywidualne osób
fizycznych i prawnych. Sektor ten tworzą 232 gospodarstwa o przeciętnym areale
ok. 2,5 ha. W posiadaniu osób fizycznych jest 231 gospodarstw o łącznej powierzchni
348,9668 ha, jedno gospodarstwo o pow. 6,74 ha jest własnością osoby prawnej (parafii).
Najwięcej jest gospodarstw o powierzchni 1-2 ha, w ich władaniu jest łącznie 183,07 ha
Strona 23
użytków rolnych oraz gospodarstwa o powierzchni 2-5 ha mają w posiadaniu łącznie
324,60 ha. Ponadto istnieje tylko jedno gospodarstwo o powierzchni pow. 5 ha.
Głównym kierunkiem produkcji roślinnej jest uprawa zbóż (żyto, pszenica,
jęczmień, owies) i ziemniaków, a w ostatnich latach wzrasta areał upraw warzyw.
W produkcji zwierzęcej dominuje natomiast chów trzody chlewnej.
W Gumniskach i całej Gminie istnieją dobre warunki do ekologicznej produkcji
rolnej, czemu sprzyja również niewielka odległość rynków zbytu dla produktów rolnych.
Uzupełniającymi działalność rolniczą formami aktywności gospodarczej są
funkcjonujące podmioty gospodarcze. Są to przede wszystkim zakłady produkujące
wyroby przemysłowe, zakłady usługowe, firmy z branży budowlanej oraz placówki
handlowe i gastronomiczne.
Tabela 6. Struktura prowadzonej działalności gospodarczej w miejscowości Gumniska.
WYSZCZEGÓLNIENIE
GUMNISKA
Placówki handlowe i gastronomiczne
8
Produkcja wyrobów przemysłowych
13
Produkcja wyrobów spożywczych
-
Budownictwo
9
Usługi transportowe
6
Zakłady usługowe
11
OGÓŁEM:
47
Źródło: www.stat.gov.pl
3.6 KAPITAŁ SPOŁECZNY I LUDZKI
Na kapitał społeczny i ludzki składa się szereg stowarzyszeń i organizacji
formalnych i nieformalnych, które poprzez profil swojej działalności integrują lokalną
społeczność jednocześnie angażując ją w różne działania promocyjne. Na terenie Gumnisk
spośród takich organizacji działa jedynie Stowarzyszenie Ludowy Klub Sportowy „Ostra”
Gumniska. Jest to drużyna piłkarska założona w 2004 roku, rozgrywająca mecze „A” klasy
na boisku parafialnym.
Strona 24
3.7
OBSZAR O SZCZEGÓLNYM ZNACZENIU DLA
ZASPOKAJANIA POTRZEB MIESZKAŃCÓW,
SPRZYJAJĄCY NAWIĄZYWANIU KONTAKTÓW SPOŁECZNYCH
Operacje realizowane w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” mogą dotyczyć
kształtowania obszaru o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców,
sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych, ze względu na położenie oraz cechy
funkcjonalno-przestrzenne, w szczególności poprzez odnawianie lub budowę placów
parkingowych, chodników lub oświetlenia ulicznego.
Definicja obszaru realizacji operacji z zakresu kształtowania przestrzeni została
ustalona dla działania „Odnowa i rozwój wsi” PROW 2007-2013. Ze względu na
położenie i cechy funkcjonalno-przestrzenne należy go identyfikować z centrum
miejscowości, jednak ze względu na różnorodność typów układów urbanistycznych
zwłaszcza w miejscowościach wiejskich, centrum miejscowości w rozumieniu przepisów
przedmiotowego rozporządzenia nie musi znajdować się w faktycznym centrum
miejscowości identyfikowanym na podstawie mapy. Dlatego też operacje związane
z kształtowaniem obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb
mieszkańców, ze względu na ich położenie oraz cechy funkcjonalno przestrzenne
weryfikuje się na podstawie Planu Odnowy Miejscowości zawierającego opis
planowanych zadań inwestycyjnych.
W miejscowości Gumniska do wykonania w ramach PROW przewidziano zadanie,
które odpowiada określonym powyżej rodzajom operacji, jakie mogą być realizowane
w obszarze o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców. Obszar ten
także został określony na podstawie określonych wyżej założeń. W granicach
administracyjnych miejscowości Gumniska obszarem o szczególnym znaczeniu dla
zaspokajania potrzeb mieszkańców, sprzyjającym zaspokajaniu potrzeb społecznych jest
funkcjonalno-przestrzenne centrum miejscowości, tożsame z faktycznym centrum,
identyfikowanym na podstawie mapy. Jest nim obszar zlokalizowany w ciągu drogi
powiatowej, z którego korzystają wszyscy mieszkańcy miejscowości, ponieważ prowadzi
do obiektów użyteczności publicznej oraz przystanku komunikacji zbiorowej. Jest to
przestrzeń w której często poruszają się dzieci i młodzież, musi więc gwarantować im
możliwość bezpiecznego przemieszczania się.
W tak określonej strefie realizowane będą zadania inwestycyjne związane
z kształtowaniem przestrzeni. Wsparcie dotyczyć będzie budowy ciągu pieszego wzdłuż
Strona 25
najbardziej uczęszczanej drogi powiatowej nr 1301 Dębica – Latoszyn – Braciejowa na
długości 350 mb w ścisłym centrum miejscowości. Będzie to przedłużenie już istniejącego
chodnika w kierunku wsi Braciejowa. Realizacja tego przedsięwzięcia wpłynie w znaczący
sposób na poprawę bezpieczeństwa pieszych poruszających się wzdłuż przedmiotowej
drogi, zwłaszcza po zmroku. Stanowić to będzie odpowiedź na potrzeby mieszkańców
miejscowości. Stanie się również elementem szerszego przedsięwzięcia na drodze
powiatowej nr 1301 – chodniki powstaną również w centrach miejscowości Latoszyn
i Braciejowa.
Fot. 6,7. Odcinek drogi powiatowej w centrum Gumnisk, na którym powstanie chodnik.
Strona 26
4. OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON MIEJSCOWOŚCI
Analiza SWOT jest jedną z podstawowych metod analizy strategicznej. Można ją
stosować w poszczególnych sferach funkcjonowania firmy, lub innego podmiotu, również
jednostki samorządu terytorialnego. Nazwa metody jest akronimem angielskich słów
strengths (mocne strony), weaknesses (słabe strony), opportunities (szanse potencjalne lub
zaistniałe w otoczeniu), threats (zagrożenia prawdopodobne lub istniejące w otoczeniu).
Analiza oparta jest na schemacie klasyfikacji, dzielącym wszystkie czynniki mające
wpływ na bieżącą i przyszłą pozycję jednostki na: zewnętrzne w stosunku do niej i mające
charakter uwarunkowań wewnętrznych oraz wywierające negatywny wpływ na jednostkę
i mające wpływ pozytywny. Ze skrzyżowania tych dwóch podziałów powstają cztery
kategorie czynników:
• wewnętrzne pozytywne – mocne strony, czyli atuty jednostki – walory, które
w pozytywny sposób wyróżniają ją pośród konkurencji,
• wewnętrzne negatywne – słabe strony, będące konsekwencją ograniczeń zasobów
i niedostatecznych kwalifikacji,
• zewnętrzne pozytywne – szanse, czyli zjawiska i tendencje, które przy
odpowiednim wykorzystaniu staną się impulsem rozwoju oraz osłabią zagrożenia,
• zewnętrzne negatywne – zagrożenia, czyli wszystkie te czynniki zewnętrzne, które
są postrzegane jako bariery dla rozwoju jednostki, utrudnienia, dodatkowe koszty
działania.
Dokonanie analizy poprzez identyfikację mocnych i słabych stron miejscowości
oraz przeanalizowanie szans i zagrożeń wynikających z otoczenia pozwoliło na
sformułowanie podstawowych celów, jakie należy osiągnąć, aby pobudzić rozwój obszaru
wsi.
Przeprowadzając analizę SWOT dla miejscowości Gumniska opierano się nie tylko
na danych dotyczących poszczególnych sektorów. Duży wpływ na jej ostateczny kształt
miały także konsultacje społeczne przeprowadzane w całym procesie tworzenia Planu
Odnowy Miejscowości.
Strona 27
Tabela 7. Analiza SWOT dla miejscowości Gumniska.
MOCNE STRONY
SŁABE STRONY
Warunki naturalne
Atrakcyjne i malownicze położenie
w pagórkowatym krajobrazie.
Niska świadomość ekologiczna
mieszkańców.
Dogodne połączenie komunikacyjne
z innymi miejscowościami.
Brak uporządkowania rowów i poboczy
dróg.
Bliskość miast Dębica i Mielec.
Zanieczyszczenie powietrza przez emisję
pyłów i gazów oraz metali ciężkich przy
drodze krajowej.
Korzystne warunki mikroklimatu i czystość
powietrza.
Zasoby gospodarcze i techniczne
Istnienie w miejscowości obiektów
użyteczności publicznej – szkoły,
biblioteki, ośrodka zdrowia.
Małe bezpieczeństwo pieszych – brak
chodnika wzdłuż znacznej części drogi
powiatowej.
Występowanie obiektów sakralnych na
terenie Gumnisk.
Rozdrobnienie gospodarstw rolnych.
Brak sieci wodociągowej i kanalizacyjnej.
Ciąg pieszy wzdłuż drogi powiatowej na
odcinku od szkoły w kierunku Braciejowej.
Częściowe występowanie miejsc
parkingowych.
Nieuregulowane koryto rzeki Ostrej.
Niedostateczna liczba miejsc parkingowych.
Zły stan techniczny nawierzchni drogi
powiatowej.
Brak rowów odwadniających przy drogach
gminnych.
Zasoby ludzkie
Stowarzyszenie LKS „Ostra” Gumniska.
Funkcjonowanie w miejscowości Gminnej
Biblioteki Publicznej.
Brak obiektów aktywizujących
i skupiających lokalną społeczność – Domu
Kultury, Remizy OSP.
Zbyt mała aktywność społeczna
i zaangażowanie w sprawy miejscowości.
Funkcjonowanie w Gumniskach szkoły
Strona 28
podstawowej i gimnazjum.
Mała liczba imprez integrujących
społeczność lokalną.
Istnienie osób chcących pracować na rzecz
rozwoju wsi.
Dobra współpraca z samorządem Gminy
i pozytywne nastawienie władz do działań
prorozwojowych podejmowanych przez
mieszkańców.
Brak organizacji pozarządowych
i stowarzyszeń.
Brak przedszkola i placu zabaw dla dzieci.
Brak dużej wiejskiej biblioteki.
Brak stadionu sportowego w miejscowości.
Zbyt mały zakres usług medycznych
oferowanych przez ośrodek zdrowia.
SZANSE
ZAGROŻENIA
Zasoby ludzkie
Możliwość realizacji projektów
z wykorzystaniem funduszy UE.
Migracja młodych i wykształconych osób
w związku z brakiem pracy i perspektyw.
Promocja atrakcyjnych elementów kultury,
historii i zwyczajów.
Wzrost przestępczości i patologii
społecznych spowodowany brakiem oferty
spędzania czasu wolnego.
Wzrost aktywności i integracji
społeczności lokalnej.
Postępujące ubożenie społeczeństwa
wiejskiego.
Wzrost udziału aktywnych zawodowo
w strukturze mieszkańców miejscowości.
Rozwój oświaty i społeczeństwa
informacyjnego.
Słaba aktywność społeczności lokalnej,
apatia i brak zaangażowania w sprawy
miejscowości.
Spadek liczby urodzeń.
Zasoby gospodarcze
Wykorzystanie walorów krajobrazowych
miejscowości.
Pobudzenie przedsiębiorczości wśród
mieszkańców.
Wyznaczenie i uzbrojenie nowych terenów
przeznaczonych pod inwestycje.
Uproszczenie przepisów dotyczących
zakładania działalności gospodarczej.
Brak nowych ofert na rynku pracy.
Niejasne i niestabilne przepisy prawa
podatkowego w Polsce.
Brak wykwalifikowanej siły roboczej,
w związku z migracją młodych ludzi.
Brak promocji regionu jako ośrodka
turystyczno – rekreacyjnego.
Strona 29
Sprzyjająca polityka regionalna, w tym
adresowana do obszarów wiejskich, ze
strony rządu i władz wojewódzkich.
Niestabilność gospodarcza państwa.
Zwiększenie zainteresowania
agroturystyką.
Zasoby techniczne
Planowana budowa autostrady.
Wykorzystanie położenia w pobliżu
szlaków komunikacyjnych.
Ograniczony dostęp do środków UE
i trudne procedury aplikacyjne.
Niezgodności w zakresie prawa polskiego
z unijnym w zakresie ochrony środowiska,
powodujące blokowanie inwestycji.
Strona 30
5.
KLUCZOWE OBSZARY PROBLEMOWE
Podczas spotkania przedstawicieli władz oraz mieszkańców miejscowości
Gumniska, które odbyło się 10 marca 2010 roku, wskazano najważniejsze problemy
miejscowości. Można je pogrupować w następujące obszary:
NIEDOSTATECZNE INWESTYCJE W ROZWÓJ INFRASTRUKTURY
TECHNICZNEJ
Problemy cząstkowe, wynikające z problemu głównego:
• brak sieci wodociągowej i kanalizacyjnej,
• nieuregulowane koryto rzeki Ostrej,
• brak chodników wzdłuż drogi powiatowej,
• niedostateczna liczba miejsc parkingowych,
• zły stan techniczny nawierzchni drogi powiatowej,
• brak rowów odwadniających przy drogach gminnych.
BRAK WYSTARCZAJĄCEJ OFERTY INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ
Problemy cząstkowe wynikające z problemu głównego:
• brak przedszkola i Domu Kultury,
• brak placu zabaw dla dzieci,
• brak dużej wiejskiej biblioteki,
• brak infrastruktury turystycznej,
• brak stadionu sportowego w miejscowości,
• zbyt mały zakres usług medycznych oferowanych przez ośrodek zdrowia.
Strona 31
6. MIEJSCOWOŚĆ GUMNISKA W 2018 ROKU
Podczas debaty strategicznej wypracowano wspólnie wizję rozwoju miejscowości
Gumniska na najbliższe lata. Z wizji bezpośrednio wynikają obszary, które powinny być
rozwijane. Obszary, cele i kierunki działania, dla każdej ze sfer życia społecznogospodarczego, wzajemnie się uzupełniają.
WIZJA ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI:
GUMNISKA TO MIEJSCOWOŚĆ CZYSTA, ZADBANA I ATRAKCYJNA,
W KTÓREJ LUDZIE SĄ UŚMIECHNIĘCI I ŻYCZLIWI, A WSZYSTKIE ICH
POTRZEBY SPOŁECZNE, KULTURALNE I EDUKACYJNE SĄ
ZASPOKOJONE. ROZWINIĘTA I DOBRZE UTRZYMANA
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA, NOWOCZESNE ZAPLECZE
KULTURALNE ORAZ CZYSTE ŚRODOWISKO SPRAWIAJĄ, ŻE GUMNISKA
SĄ DOBRYM MIEJSCEM DO ZAMIESZKANIA I WYPOCZYNKU.
ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
Cel: Poprawa stanu infrastruktury technicznej, warunkującej standard życia mieszkańców,
spowoduje wzrost konkurencyjności miejscowości w regionie i województwie. Realizacja
tego zadania przyczyni się do stworzenia lepszych warunków dla inwestowania i rozwoju
przedsiębiorczości, a w konsekwencji zapewnienia większej liczby miejsc pracy.
Priorytety: budowa sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na obszarze całej miejscowości,
budowa ciągu pieszego wzdłuż drogi powiatowej, modernizacja i budowa nawierzchni
asfaltowych dróg gminnych, regulacja koryta rzeki Ostrej, budowa ścieżek rowerowych,
stworzenie nowych miejsc parkingowych w miejscowości.
BUDOWA OBIEKTÓW INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ INTEGRUJĄCEJ
MIESZKAŃCÓW
Cel: Mieszkańcy Gumnisk mogą korzystać z nowej oferty miejsc przeznaczonych do
rekreacji oraz aktywnego spędzania wolnego czasu, skierowanej do różnych grup
wiekowych. Wspólne spędzanie czasu powoduje większą integrację wśród mieszkańców
i wzrost aktywności społecznej. Ma to również wpływ na wizerunek miejscowości, jej
Strona 32
konkurencyjność i atrakcyjność w regionie oraz województwie. Budowa obiektów
związanych z życiem społecznym w sposób pośredni wpłynie na aktywniejszą
i efektywniejszą współpracę na rzecz dorobku kulturowego miejscowości.
Priorytety: budowa kompleksu obiektów sportowych wraz z zapleczem, budowa
przedszkola, budowa nowej siedziby ośrodka zdrowia wraz z apteką, budowa placu zabaw
dla dzieci.
Strona 33
7. KOMPLEMENTARNOŚĆ CELÓW STRATEGICZNYCH
Z INNYMI PROGRAMAMI
Konstrukcja Planu Odnowy Miejscowości Gumniska na lata 2010-2018 zakłada
spójność jego celów strategicznych z następującymi programami:
Tabela 8. Komplementarność celów POM z innymi programami.
LP
PROGRAM
1.
Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego na lata 2007-2013:
Cel 1: Rozwój konkurencyjności gospodarczej polskich regionów.
Priorytet 1.4: Rozwój infrastruktury wzmacniającej konkurencyjność
województw (str. 28).
2.
Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015:
Priorytet 2: Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej.
Działanie: Infrastruktura społeczna – infrastruktura kultury, turystyki i sportu.
Priorytet 5: Rozwój obszarów wiejskich.
Działanie: Rozwój i poprawa infrastruktury technicznej i społecznej na
obszarach wiejskich (str. 40,54).
3.
Narodowa Strategia Spójności 2007-2013 (Narodowe Strategiczne Ramy
Odniesienia 2007-2013):
Cel 3: Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej
podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski.
Cel 6: Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych
na obszarach wiejskich (str. 42).
4.
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013:
Oś 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej.
Działanie: Odnowa i rozwój wsi.
Działanie: Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej.
Leader 2007-2013
Oś 4 Wdrażanie Lokalnej Strategii Rozwoju.
5.
Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2020:
Wizja: Województwo podkarpackie powinno stać się obszarem
zrównoważonego rozwoju, integrującym cele społeczne, ekologiczne
i gospodarcze oraz zapewniającym możliwości realizacji potrzeb społeczeństwa
i osiąganie wysokiego standardu życia (str. 85).
Cel strategiczny: Tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjnej gospodarki
poprzez rozwijanie przedsiębiorczości, zwiększanie jej innowacyjności oraz
podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej regionu.
Priorytet 4: Turystyka jako czynnik rozwoju społeczno – gospodarczego
województwa (str. 95).
Cel strategiczny: Poprawa infrastruktury technicznej i dostępności
Strona 34
komunikacyjnej województwa.
Priorytet 1: Wspieranie inwestycji komunikacyjnych: drogowych, kolejowych
i lotniczych (str. 98).
Cel strategiczny: Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich sprzyjający
powstawaniu rentownych gospodarstw rolnych oraz kreowaniu pozarolniczych
źródeł dochodu.
Priorytet 2: Odnowa wsi oraz modernizacja przestrzeni wiejskiej (str. 108).
Cel strategiczny: Wszechstronny rozwój kapitału społecznego, umożliwiający
pełne wykorzystanie potencjału i możliwości rozwoju osobistego mieszkańców
regionu.
Priorytet 3: Rozwój kultury (str. 127).
Priorytet 4: Wspieranie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego (str. 130).
6.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Dębickiego
Cel 1: Zwiększenie konkurencyjności powiatu.
Kierunek 1: Infrastruktura techniczna i drogowa.
Kierunek 4: Stymulacja przedsiębiorczości. (str. 37)
Cel 2: Poprawa warunków życia mieszkańców powiatu.
Kierunek 3: Kultura regionalna.
Kierunek 4: Turystyka. (str. 45)
7.
Strategia Rozwoju Gminy Dębica na lata 2006-2017
Misja: Dębica jako gmina odpowiedzialna za jakość życia lokalnej społeczności
będzie dążyć do podniesienia poziomu warunków bytowych swoich
mieszkańców poprzez pozyskiwanie nowych inwestorów zapewniających
miejsca pracy. Korzystając z czystości środowiska naturalnego jak również
z walorów krajobrazowych będziemy tworzyć atrakcyjne turystycznie miejsca
oraz rozwijać ekologiczną produkcję rolną. Naszym celem będzie również dbanie
o rozwój nowoczesnej infrastruktury technicznej przy jednoczesnym zachowaniu
równowagi w przyrodzie i z szacunkiem dla lokalnych tradycji.
Obszar – Rozwój ekonomiczny.
Obszar – Środowisko naturalne.
Obszar – Infrastruktura techniczna.
Obszar – Sfera społeczna.
Strona 35
8. OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ INWESTYCYJNYCH
I PRZEDSIĘWZIĘĆ AKTYWIZUJĄCYCH SPOŁECZNOŚĆ
LOKALNĄ
Poniższa tabela zawiera przedsięwzięcia inwestycyjne, które zostały uzgodnione
przez mieszkańców miejscowości Gumniska jako propozycje do Planu Odnowy
Miejscowości. Umieszczone w niej przedsięwzięcia zostały zaplanowane na lata
2010-2018. Zadania te mogą być współfinansowane z „Programu Rozwoju Obszarów
Wiejskich na lata 2007-2013” w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi”, Regionalnego
Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego oraz Programu Operacyjnego
„Kapitał Ludzki”.
Strona 36
8.1 ZADANIA INWESTYCYJNE DO REALIZACJI W LATACH 2010-2018 WSKAZANE PRZEZ
MIESZKAŃCÓW MIEJSCOWOŚCI GUMNISKA
Tabela 9. Zadania inwestycyjne do realizacji w latach 2010-2018 wskazane przez mieszkańców miejscowości Gumniska.
L.P.
NAZWA INWESTYCJI
HARMONOGRAM
REALIZACJI
SZACUNKOWA
KWOTA KOŃCOWA
ŹRÓDŁA JEJ POZYSKANIA
CEL STRATEGICZNY 1 – ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
1.
2.
3.
Budowa sieci wodociągowej i kanalizacyjnej
dla całej miejscowości.
Budowa ciągów pieszych w centrum
miejscowości.
Budowa asfaltowej nawierzchni dróg
gminnych.
2013-2018
6 000 000,00 zł
2011
250 250,00 zł
2012-2015
1 500 000,00 zł
Regionalny Program Operacyjny Województwa
Podkarpackiego, środki własne, inne dotacje
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, działanie
„Odnowa i rozwój wsi”.
środki własne, inne dotacje, małe granty, środki
UE
4.
Regulacja koryta rzeki Ostrej.
2014
150 000,00 zł
5.
Budowa ścieżek rowerowych.
2012-2013
200 000,00
środki własne, małe granty, inne środki UE
6.
Budowa nowych miejsc parkingowych.
2011
80 000,00 zł
środki własne, inne dotacje, małe granty, środki
UE
CEL STRATEGICZNY 2 – BUDOWA OBIEKTÓW INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ INTEGRUJACEJ MIESZKAŃCÓW
7.
Budowa obiektów sportowych wraz
z zapleczem.
2012-2015
3 500 000,00 zł
8.
Budowa przedszkola.
2013
700 000,00 zł
środki własne, środki inwestora
9.
Budowa nowej siedziby ośrodka zdrowia wraz
z apteką.
2014-2016
1 000 000,00 zł
10.
Budowa placu zabaw dla dzieci.
2012
40 000,00 zł
środki własne, małe granty, inne środki UE
Strona 37
8.2 ZADANIA NIE INWESTYCYJNE
Poniżej zamieszczono zestawienie zadań „nie inwestycyjnych”, których realizacja
powinna się odbywać na bieżąco. Zadania te pociągają za sobą niewielkie nakłady finansowe.
Tabela 10. Zadania nie inwestycyjne.
1.
Organizacja imprez kulturalnych mających na celu integrację mieszkańców oraz
wprowadzenie ich do stałego kalendarza imprez.
2.
Wyznaczenie trasy (ścieżki) turystyczno-historycznej, łączącej miejsca pamięci.
3.
Intensyfikacja pracy z młodzieżą, w celu zapewnienia jej oferty spędzania wolnego
czasu.
4.
Działania mające na celu zwiększenie aktywności społecznej mieszkańców Gumnisk
skutkujące powstaniem większej ilości lokalnych organizacji pozarządowych.
5.
Wypracowanie i przygotowanie wniosków o dofinansowanie imprez kulturalno
– sportowo - oświatowych oraz szkoleń, warsztatów i innych aktywności
z programów UE, zwłaszcza z Programu Operacyjnego „Kapitał Ludzki”.
6.
Inicjowanie szkoleń i doradztwa w zakresie zakładania i prowadzenia własnych
działalności gospodarczych, w celu pobudzenia i inicjowania aktywności
gospodarczej, wspierania i promowania aktywnych postaw.
7.
Inicjowanie, wspieranie i promowanie budowy atrakcji turystycznych, bazy
noclegowej i gastronomicznej.
8.
Wspieranie i promowanie przedsiębiorców tworzących nowe miejsca pracy.
Strona 38
9. OPIS ZADANIA REALIZOWANEGO W RAMACH
„PROW 2007-2013”,
DZIAŁANIE „ODNOWA I ROZWÓJ WSI”
Przebudowa drogi powiatowej nr 1301 - wykonanie chodnika w miejscowości
Gumniska.
Zadanie realizowane w miejscowości Gumniska w ramach środków z „Programu
Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013” polegać będzie na budowie ciągu pieszego
(jednostronnego chodnika) wzdłuż drogi powiatowej nr 1301 Dębica – Latoszyn
– Braciejowa. Projektowana długość chodnika wyniesie 350 mb, natomiast jego szerokość
będzie nie mniejsza niż 1,5. Materiałem, z którego ciąg pieszy zostanie zbudowany będzie
kostka brukowa. Przedmiot inwestycji będzie spełniać wymogi Rozporządzenia Ministra
Transportu i Gospodarki morskiej z dnia 14 maja 1999 r. w sprawie warunków technicznych,
jakim odpowiadać mają drogi publiczne i ich usytuowanie. Całkowity koszt inwestycji
w Gumniskach wyniesie według wstępnych założeń 250 250,00 zł. Dokumentacja techniczna
przedmiotowego przedsięwzięcia jest w trakcie opracowywania.
Podstawowym celem przedmiotowej inwestycji jest konieczność podniesienia
poziomu bezpieczeństwa osób pieszych, które nie miały zapewnionych odpowiednich
warunków wzdłuż całej drogi powiatowej. Inwestycja będzie stanowić element szerszego
przedsięwzięcia, jakim jest wykonanie chodników wzdłuż drogi powiatowej na odcinku
Latoszyn – Braciejowa, w miejscowościach Latoszyn, Braciejowa i Gumniska. Chodniki
stanowić będą element kształtowania przestrzeni w centrach miejscowości, w obszarze
o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców i sprzyjających
nawiązywaniu kontaktów społecznych.
Strona 39
9.1
HARMONOGRAM RZECZOWO-FINANSOWY ZADANIA
PRIORYTETOWEGO
Tabela 11. Harmonogram rzeczowo-finansowy zadania priorytetowego.
Lata
2010
Zakres rzeczowy
I
II
III
2011
IV
I
II
III
IV
Opracowanie Planu Odnowy
Miejscowości Gumniska
Złożenie wniosku o dofinansowanie
Roboty budowlane
Rozliczenie dotacji
Strona 40
10. REALIZACJA PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI
GUMNISKA
10.1 WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI
Realizacja projektów zawartych w Planie Odnowy Miejscowości Gumniska będzie
uzależniona bezpośrednio od możliwości finansowych Gminy oraz od wielkości
dofinansowania ze źródeł zewnętrznych. Wdrożenie Planu będzie mieć bezpośredni
pozytywny wpływ na sferę przedsiębiorczości i środowisko przyrodnicze, powstaną nowe
miejsca pracy, zwiększą się dochody własne Gminy, zmniejszy się negatywne oddziaływanie
na środowisko przyrodnicze, poprawią się warunki komunikacji drogowej. Zostaną osiągnięte
założone cele i wizja miejscowości Gumniska.
Wskaźniki osiągnięcia Planu Odnowy Miejscowości Gumniska:
1) wskaźnik produktu:
•
długość zmodernizowanych dróg powiatowych w miejscowości,
•
długość zbudowanych dróg gminnych,
•
długość zbudowanych ciągów pieszych,
•
liczba nowych miejsc parkingowych,
•
powierzchnia wybudowanych obiektów infrastruktury społecznej,
•
liczba wybudowanych obiektów;
•
powierzchnia zagospodarowanych terenów rekreacyjnych.
2) wskaźnik rezultatu:
•
liczba osób korzystających z wyremontowanych i zmodernizowanych budynków,
•
natężenie ruchu na drogach lokalnych na obszarze miejscowości,
•
liczba osób korzystających z wybudowanych obiektów,
•
liczba osób korzystających z zagospodarowanych terenów rekreacyjnych.
3) wskaźnik oddziaływania:
•
poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego,
•
zmniejszenie nakładów na bieżące remonty nawierzchni,
•
poprawa zdrowotności mieszkańców,
•
poprawa aktywności społecznej mieszkańców,
•
wzrost atrakcyjności turystycznej miejscowości.
Strona 41
10.2 SYSTEM WDRAŻANIA I MONITORINGU
Poszczególne projekty będą wdrażane w oparciu o zasady wydatkowania środków
wg źródeł ich pochodzenia. W niektórych sytuacjach może to oznaczać, że chcąc korzystać
z różnych źródeł finansowania należy sprostać wielu wymaganiom formalnym. Dotyczy to
w szczególności odmiennych zasad wykorzystywania środków pochodzących ze źródeł
krajowych oraz środków pochodzących z UE.
Funkcję Instytucji Zarządzającej, Koordynującej i Wdrażającej realizację Planu
Odnowy Miejscowości będzie pełnić Wójt Gminy. Zakres zadań Instytucji Zarządzającej:
•
ustalenie szczegółowych zasad i kryteriów realizacji Planu,
•
zbieranie danych statystycznych i finansowych na temat postępów wdrażania oraz
przebiegu realizacji projektów w ramach Planu,
•
zapewnienie
zgodności
realizacji
Planu
z
poszczególnymi
dokumentami
programowymi wyższego rzędu,
•
zapewnienie przygotowania i wdrożenia Planu w zakresie informacji i promocji Planu,
•
dokładne oceny ex-post po zakończeniu realizacji Planu.
Tabela 12. Harmonogram wdrażania Planu Odnowy Miejscowości Gumniska.
ODPOWIEDZIALNI
TERMIN
REALIZACJI
Wójt
luty 2010
Wójt/ Rada
Gminy/mieszkańcy/
zewnętrzni doradcy
marzec 2010
Zebranie Wiejskie
kwiecień 2010
Zatwierdzenie Planu Odnowy
Miejscowości na Sesji Rady Gminy.
Rada Gminy
kwiecień 2010
Opracowanie dokumentacji technicznej
ze szczególnym uwzględnieniem
projektów i zadań mogących uzyskać
wsparcie z funduszy strukturalnych.
Projektanci
II kwartał 2010
Wójt/Sołtys/Rada Gminy/
Mieszkańcy
do roku 2018
ZADANIE
Zainicjowanie tworzenia Planu Odnowy
Miejscowości Gumniska.
Przygotowanie Planu Odnowy
Miejscowości.
Uchwalenie Planu Odnowy Miejscowości
Gumniska przez Zebranie Wiejskie.
Realizacja zadań określonych
poszczególnymi projektami zgodnie
z harmonogramem przyjętym
w Planie Odnowy Miejscowości.
Strona 42
Monitorowanie jest procesem ciągłym, przebiegającym równolegle do całego okresu
wdrażania Planu Odnowy Miejscowości. Jego głównym celem jest identyfikacja
ewentualnych nieprawidłowości oraz korygowanie ich w możliwie najbardziej efektywny
sposób. Monitorowanie obejmuje funkcjonowanie całego Planu, zarówno finansowe jak
i rzeczowe. Metodologia prowadzenia działań monitorujących opiera się na sprawozdaniach,
wizytach na miejscu realizacji projektów, raportach z realizacji założonych zadań.
Kluczowe znaczenie w monitorowaniu i wdrażaniu Planu będzie miała Rada Gminy.
Jej główną rolą będzie monitoring przebiegu realizacji zadań zawartych w Planie oraz
ewentualne interweniowanie w przypadku stwierdzenia opóźnień lub nieuzasadnionej
rezygnacji z realizacji zadań. Monitoring umożliwia bieżącą ocenę realizacji zadań oraz
celów, prognozowanie ewentualnych zmian w realizacji, dokonywanie bieżących korekt
i poprawek, podjęcie działań zabezpieczających i naprawczych, informowanie społeczności
o uzyskanych wynikach.
Tabela 13. Harmonogram monitorowania Planu Odnowy Miejscowości Gumniska.
ZADANIE
Sprawozdanie z realizacji Planu
Odnowy Miejscowości
Przedkładanie uwag z przebiegu
realizacji projektów i zadań
zamieszczonych w Planie Odnowy
Miejscowości.
ODPOWIEDZIALNI
TERMIN
REALIZACJI
Wójt
Przed sesją
absolutoryjną
każdego roku
Rada Gminy
Raz do roku razem
z wnioskiem do
budżetu na kolejny
rok
Strona 43
10.3 ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
Zadania do realizacji zapisane w Planie Odnowy Miejscowości Gumniska na lata
2010-2018 mogą być wsparte z następujących programów:
LP
PROGRAM
MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA
1.
Program Rozwoju Obszarów
Wiejskich na lata 2007-2013,
działanie „Odnowa i rozwój wsi”
Najważniejsze zadania realizowane w ramach
tego działania związane są z tworzeniem
dogodnych warunków dla rozwoju
miejscowości, aktywizacją ludności wiejskiej,
projektami związanymi z zagospodarowaniem
przestrzeni publicznej, w tym z utrzymaniem,
odbudową i poprawą stanu dziedzictwa
kulturowego i przyrodniczego wsi oraz
podniesieniem atrakcyjności turystycznej danej
miejscowości.
2.
Regionalny Program Operacyjny
Województwa Podkarpackiego
Podkarpackiego na lata 2007 – 2013
przygotowany został przez Zarząd Województwa
Podkarpackiego, który pełni funkcję Instytucji
Zarządzającej Programem. Podstawowym
źródłem finansowania RPO WP 2007 – 2013 są
środki Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego, któremu towarzyszy wkład
krajowy, zarówno publiczny, jak i prywatny. Na
finansowanie Regionalnego Programu
Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na
lata 2007 – 2013 przeznaczono środki EFRR
w wysokości 1 136 307 823 €. Wydaniu tych
pieniędzy w województwie przyświecać ma
nadrzędny cel, którym jest poprawa warunków
sprzyjających budowie konkurencyjnej
i generującej nowe miejsca pracy regionalnej
gospodarki.
3.
Program Operacyjny Kapitał
Ludzki
Celem głównym Programu jest wzrost
zatrudnienia i spójności społecznej.
O dofinansowanie mogą ubiegać się podmioty
posiadające osobowość prawną (stowarzyszenia,
związki stowarzyszeń, fundacje, firmy, urzędy
gmin, itp.). Dotacja może stanowić nawet 100 %
wartości realizowanego projektu. Pieniądze
Strona 44
mogą być przeznaczone na realizacje zadań
związanych z poprawą jakości kapitału
ludzkiego poprzez organizację szkoleń,
warsztatów, zajęć pozalekcyjnych, świetlic
środowiskowych. W większości działań można
także część dotacji przeznaczyć na zakup
materiałów, urządzeń i sprzętu (od 10 do 15 %
kwoty dotacji). Można realizować także projekty
mające na celu tworzenie miejsc pracy poza
rolnictwem, poprawę dostępu do zatrudnienia
osób zagrożonych wykluczeniem społecznym
oraz pobudzanie aktywności mieszkańców
obszarów wiejskich na rzecz rozwoju edukacji
i wykształcenia.
4.
Fundacja Wspomagania Wsi
Celem Fundacji jest wspomaganie inicjatyw
gospodarczych i społecznych mieszkańców wsi
i małych miast oraz inicjatyw związanych
z poprawą stanu infrastruktury obszarów
wiejskich, poprawa warunków życia
i gospodarowania na wsi, rozwój społeczny
i kulturalny, rozwój oświaty wśród ludności wsi,
ochrona środowiska naturalnego, wspieranie
rozwoju niekonwencjonalnych źródeł energii,
organizowanie opieki społecznej na wsi. Pomoc
dla mieszkańców obszarów wiejskich Fundacja
realizuje poprzez: udzielanie ze środków
pieniężnych Fundacji kredytów przez banki,
z którymi Fundacja ma podpisane umowy
o współpracy, na realizację przedsięwzięć
inwestycyjnych w zakresie działalności objętej
celami statutowymi, udzielanie dotacji lub
zwrotnej pomocy finansowej na warunkach
preferencyjnych na realizacje przedsięwzięć,
prowadzenie doradztwa techniczno
– ekonomicznego, prowadzenie szkoleń,
popularyzowanie wiedzy teoretycznej
i praktycznej, organizowanie zaopatrzenia
technicznego wspomaganych przedsięwzięć.
5.
Polsko-Amerykańska Fundacja
Wolności
Fundacja działa na rzecz umacniania
społeczeństwa obywatelskiego, demokracji
i gospodarki rynkowej w Polsce, w tym
wyrównywania szans rozwoju indywidualnego
Strona 45
i społecznego, a jednocześnie wspiera procesy
transformacji w innych krajach Europy
Środkowo-Wschodniej. PAFW urzeczywistnia
swoje cele poprzez realizację programów
w następujących obszarach tematycznych:
Inicjatywy w zakresie edukacji, Rozwój
społeczności lokalnych, Obywatel
w demokratycznym państwie prawa i Dzielenie
się polskimi doświadczeniami w zakresie
transformacji. W działaniach na terenie Polski
Fundacja koncentruje się obecnie na
inicjatywach edukacyjnych, służących przede
wszystkim wyrównywaniu szans, a także na
wyzwalaniu i umacnianiu energii obywatelskiej
w miejscach wymagających szczególnego
wsparcia. Wsparcie ze strony Fundacji można
uzyskać tylko w ramach jej programów.
Zainteresowani uzyskaniem finansowego
wsparcia ze strony PAFW ubiegają się o dotacje
składając wniosek bezpośrednio u realizatora
określonego programu. Decyzje w sprawie
przyznania dotacji podejmują komisje ekspertów
powoływane przez Fundację.
7.
Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko
Celem Programu jest poprawa atrakcyjności
inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez
rozwój infrastruktury technicznej przy
równoczesnej ochronie i poprawie stanu
środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości
kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej.
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
nie uwzględnia remontu odcinka drogi krajowej
nr 4 przebiegającej przez Gminę w zadaniach
realizowanych w ramach Programu
Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na
terenie województwa podkarpackiego.
Strona 46
10.4 KOMUNIKACJA SPOŁECZNA I PROMOCJA
Realizacja zadań zawartych w Planie Odnowy Miejscowości Gumniska na lata
2010-2018 wymaga do swej realizacji akceptacji społecznej. Również skuteczność
zapisanych działań zależy w dużym stopniu od reakcji społeczności lokalnej na proponowane
projekty. W związku z tym komunikacja społeczna powinna obejmować i w przystępny
sposób prezentować:
• przyczyny podjęcia działań,
• spodziewane wskaźniki osiągnięć: produkty, rezultaty, oddziaływania,
• zalety wybranych wariantów działania.
Sprawność i efektywność działania systemu komunikacji społecznej zależy z jednej
strony od zaangażowania, umiejętności, sposobu pozyskiwania, analizowania i oceny
informacji od mieszkańców, a z drugiej strony od umiejętności doboru form i środków
przekazywania informacji. Celem działań związanych z promocją jest dotarcie do jak
najszerszej grupy beneficjentów działań podejmowanych w ramach Planu, a także instytucji
mogących być partnerami w realizacji inwestycji. Zasadniczym celem komunikacji
społecznej jest uzyskanie partycypacji społeczności lokalnej w procesie odnowy wsi, jej
aktywny udział w programowaniu, decyzjach oraz odpowiedzialności i finansowaniu.
Informacja na temat realizacji Planu będzie przekazywana mieszkańcom w sposób
ciągły: na Zebraniach Wiejskich, na sesjach Rady Gminy Dębica, w biuletynie informacji
publicznej i na tablicach ogłoszeniowych.
Realizacja Planu musi opierać się na właściwym odbieraniu informacji zwrotnej, tak
aby móc dobrze go modyfikować. Kontynuowana będzie współpraca z sektorem prywatnym
i organizacjami pozarządowymi. Celem działań informacyjnych będą:
• zapewnienie powszechnego dostępu do informacji o możliwościach uzyskania
wsparcia w ramach funduszy strukturalnych dla wszystkich grup docelowych;
• zapewnienie bieżącego informowania o zakresie i wymiarze pomocy wspólnotowej
dla poszczególnych projektów i rezultatach działań na poziomie Gminy;
• zapewnienie
współpracy
z
instytucjami
zaangażowanymi
w
monitorowanie
i realizowanie Planu w zakresie działań informacyjnych i promocyjnych poprzez
wymianę informacji i wspólne przedsięwzięcia;
• wykorzystanie nowoczesnych technologii, takich jak Internet, poczta elektroniczna,
elektroniczna archiwizacja dokumentów, w celu usprawnienia komunikacji pomiędzy
podmiotami uczestniczącymi w realizacji Planu.
Strona 47
Wykorzystanie pomocy w ramach funduszy strukturalnych płynących z Unii
Europejskiej uzależnione jest od poziomu świadomości w zakresie ich istnienia oraz
możliwości pozyskania tych środków do rozwoju gminy/miejscowości. W tym celu istnieje
realna potrzeba konsekwentnego kształtowania pozytywnego wizerunku Planu Odnowy
Miejscowości.
Realizacji polityki informacyjnej służyć mają następujące instrumenty:
•
konferencje, seminaria, wykłady, warsztaty, prezentacje propagujące informacje
o możliwościach wykorzystania środków unijnych,
•
wizytacje projektów, ekspozycje projektów – mogą stanowić skuteczne metody
prezentacji osiągnięć w zakresie realizacji inicjatyw z wykorzystaniem środków Unii
Europejskiej, a także informacje o projektach oraz ich promocja przez beneficjentów,
•
współpraca z mediami.
Strona 48
BIBLIOGRAFIA:
I. Podstawowe dokumenty:
1. Strategia Rozwoju Gminy Dębica na lata 2006-2017
2. Plany Rozwoju Wsi na lata 2004-2010
3. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Dębica
4. Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Dębickiego
5. Strategia Rozwoju Turystyki Gminy Dębica na lata 2007-2013
6. Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego na lata 2007-2013
7. Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015
8. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013
9. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
10. Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2020
II. Dane statystyczne:
1. Urząd Gminy w Dębicy
2. Główny Urząd Statystyczny
III. Źródła internetowe:
www.ugdebica.pl
www.wikipedia.pl
www.gum2009.republika.pl
www.powiatdebicki.pl
www.stat.gov.pl
www.odnowawsi.pl
www.funduszeeuropejskie.gov.pl
Strona 49
SPIS TABEL:
Tabela 1
Powierzchnia
oraz
liczba
mieszkańców
poszczególnych
str. 11
miejscowości w Gminie Dębica wg stanu na 31.12.2009 roku.
Tabela 2
Miejscowość Gumniska w statystyce – stan na 09.03.2010 roku.
Tabela 3
Struktura ludności miejscowości Gumniska wg wieku – stan na
09.03.2010 roku.
str. 12
Tabela 4
Struktura gruntów według klas bonitacyjnych.
Tabela 5
Struktura gospodarstw
– 31.12.2009 r.
rolnych
w
str. 12
str. 22
miejscowości
Gumniska
str. 23
Tabela 6
Struktura prowadzonej działalności gospodarczej w miejscowości
Gumniska.
str. 24
Tabela 7
Analiza SWOT.
str. 27
Tabela 8
Komplementarność celów POM z innymi programami.
str. 34
Tabela 9
Zadania inwestycyjne do realizacji w latach 2010-2018 wskazane
przez mieszkańców miejscowości Gumniska.
str. 37
Tabela 10
Zadania nie inwestycyjne.
str. 38
Tabela 11
Harmonogram rzeczowo-finansowy zadania priorytetowego.
str. 40
Tabela 12
Harmonogram wdrażania Planu Odnowy Miejscowości Gumniska.
str. 42
Tabela 13
Harmonogram
Gumniska.
str. 43
monitorowania
Planu
Odnowy
Miejscowości
Strona 50
SPIS FOTOGRAFII:
Fotografia 1
Kościół Parafialny w Gumniskach.
str. 16
Fotografia 2
Budynek Szkoły w Gumniskach.
str. 16
Fotografia 3
Siedziba Zespołu Szkół w Gumniskach.
str. 17
Fotografia 4
Ośrodek zdrowia w Gumniskach.
str. 19
Fotografia 5
Parafialne boisko w Gumniskach.
str. 19
Fotografie 6,7
Odcinek drogi powiatowej w centrum Gumnisk, na którym str. 26
powstanie chodnik.
Strona 51

POM Gumniska - Gmina Dębica

Transkrypt

Podobne dokumenty

Liga Mistrzów 2015 – II Halowe Mistrzostwa Gminy Dębica w Piłce

Tabela 3. Rody męskie powstałe w polskiej hodowli czystej krwi

Dzienny program odnowy biologicznej dla mężczyzn

Dzienny program odnowy biologicznej dla kobiet

Wydruk oferty PDF - PÓŁNOC Nieruchomości

UCHWAŁA Nr V/ 26 / 11 Rady Gminy Małdyty z dnia 30 marca 2011

Sprawozdanie z wizji –Stary Wielisław

Odnowa biologiczna