plik pdf

ROZKŁAD MATERIAŁU I PLAN WYNIKOWY – PROPOZYCJA
KLASA IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ
W poniższym rozkładzie materiału i planie wynikowym zawarto planowane osiągnięcia ucznia wynikające z realizacji Podstawy
programowej kształcenia ogólnego w oparciu o serię Wehikuł czasu.
Ponieważ wymagania ogólne (ujęte w podstawie programowej w pięciu obszarach) odnoszą się do umiejętności nabywanych w toku
całego kształcenia historycznego, plan wynikowy uwzględnia tylko wymagania szczegółowe. Kursywą oznaczono wymagania, które
nauczyciel jest zobowiązany zrealizować. Cele i materiał poszczególnych tematów zostały sformułowane w ujęciu operacyjnym
i zakwalifikowane na poziomy wymagań: podstawowy (P) i ponadpodstawowy (PP).
Przedstawiony plan wynikowy jest jedynie propozycją, z której nauczyciel może skorzystać, dostosowując ją do możliwości konkretnego
zespołu klasowego.
I
Czego będziemy
się uczyć w klasie
IV szkoły
podstawowej?
1
Realizacja
podstawy
programowej
TEMAT
LICZBA
GODZIN
DZIAŁ
Gwiazdką * zaznaczone są tematy wykraczające poza podstawę programową.
CELE KSZTAŁCENIA W UJĘCIU OPERACYJNYM
ZAPAMIĘTYWANIE
ROZUMIENIE
UMIEJĘTNOŚCI
Zapoznanie uczniów z tematyką zajęć i przedmiotowym systemem oceniania.
Omówienie zasad kontroli i oceny osiągnięć ucznia.
1
1. Co to jest
historia?
1
I.
II.
III.
8.1)
8.2)
Uczeń zna:
 postać: Juliana Ursyna
Niemcewicza (PP).
Uczeń rozumie:
Uczeń potrafi:
 pojęcia: historia (dzieje),
 odróżnić historię rozumianą jako dzieje, przeszłość od
historyk, historia prywatna, historii rozumianej jako opis dziejów przeszłości (P),
historia rodzinna, historia  opisać Kraków w różnych okresach historycznych
państw (P).
(PP),
 wyjaśnić, czym zajmują się historycy (P),
 podać przykłady wydarzeń należących do historii
prywatnej (P), rodzinnej i państw (PP),
 wyjaśnić, w jakim celu poznaje się historię (P).
2. Jak poznajemy
przeszłość?
1
II.
8.3)
Uczeń zna:
 postać: Walentego
Szwajcera (PP),
 podział źródeł
historycznych (P).
Uczeń rozumie:
 pojęcia: źródło historyczne,
archeolog, archeologia,
muzeum (P), ceramika,
kronika, wykopaliska
archeologiczne (PP),
 rolę, jaką w poznawaniu
historii odgrywają źródła
historyczne (PP).
3. Jak mierzymy
czas?
1
I.
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:

przyczyny
i
skutki

pojęcia: kalendarz, wiek
II.
wydarzenia, które
(stulecie), tysiąclecie (P),
III.
zapoczątkowało historię
klepsydra (PP),
9.1)
człowieka (PP),
 zasady ustalania wieku i
 różne sposoby mierzenia
połowy wieku dla danego
czasu (P),
wydarzenia historycznego
(P).
 wydarzenie, które dało
początek obowiązującemu
w Europie systemowi
datacji (P),
 rzymski sposób zapisu cyfr
i liczb (P).
I
I
I
Uczeń potrafi:
 opisać okoliczności odkrycia osady w Biskupinie (PP),
 podać przykłady różnych źródeł historycznych i
wyjaśnić, dlaczego należy je chronić (P),
 wyjaśnić, na czym polega praca historyka i archeologa
(P),
 podać przykłady źródeł historycznych uzyskanych w
wyniku pracy archeologów (PP),
 dostrzec związki między historią a archeologią (PP),
 przedstawić zadania muzeów (P).
Uczeń potrafi:
 wyjaśnić, w jakim celu mierzy się czas (PP),
 obliczać upływ czasu między wydarzeniami
historycznymi i umieszczać je na linii chronologicznej
(P),
 operować pojęciami: wydarzenie wcześniejsze,
wydarzenie późniejsze (P),
 wyjaśnić znaczenie wynalazku pisma dla wspólnoty
ludzkiej (PP),
 opowiedzieć historię zegarów (PP),
 wymienić poznane typy zegarów (PP).
2
4. Po co nam
mapy
historyczne?
1
II.
8.1)
8.2)
8.3)
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
 oznaczenia kierunków
 pojęcia: mapa, legenda
geograficznych (N –
mapy, mapa historyczna
północ, S – południe, E –
(P), mapa geograficzna,
wschód, W – zachód) (P),
róża wiatrów (PP),
 podstawowe znaki
 rolę, jaką w poznawaniu
używane w legendzie
historii odgrywają mapy
mapy (P).
historyczne (PP).
Uczeń potrafi:
 wskazać na mapie, gdzie znajdują się kierunki: północ,
południe, wschód i zachód (P),
 wymienić poznane rodzaje map (P),
 wyjaśnić różnice między mapą geograficzną a mapą
historyczną (PP).
Warsztat pracy
historyka – lekcja
powtórzeniowa
1
I.
II.
III.
8.1)
8.2)
8.3)
9.1)
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
 postacie związane z
 pojęcia związane z
tematyką działu Na tropie tematyką działu Na tropie
przeszłości,
przeszłości,
 zasady pracy ze źródłami  rolę źródeł historycznych i
historycznymi, ustalania
map historycznych w
wieku i połowy wieku
procesie poznawania
oraz pracy z mapą
historii.
historyczną.
Uczeń potrafi:
 wyjaśnić, na czym polega praca historyka i archeologa,
 wskazać przykłady źródeł pisanych i materialnych,
 prawidłowo określić wiek i połowę wieku,
 obliczać upływ czasu między wydarzeniami
historycznymi i umieszczać je na linii chronologicznej,
 zinterpretować znaki w legendzie mapy historycznej,
 odpowiedzieć na proste pytania postawione do mapy
historycznej,
 wyjaśnić, jaki wpływ na historię człowieka miało
wynalezienie pisma,
 wytłumaczyć, co oznacza sformułowanie, że historia
jest nauczycielką życia.
Na tropie
przeszłości –
sprawdzian
wiadomości
1
I.
II.
III.
8.1)
8.2)
8.3)
9.1)
I
I
I
3
5. Moja rodzina
1
1.4)
Uczeń zna:
 nazewnictwo stosowane
do określenia relacji
między poszczególnymi
członkami rodziny (P).
Uczeń rozumie:
 pojęcia: rodzina, rodzina
mała, rodzina wielka,
krewny, przodek (P),
genealogia, drzewo
genealogiczne (PP).
Uczeń potrafi:
 na przykładzie własnej rodziny wymienić osoby
wchodzące w skład rodziny małej i rodziny wielkiej (P),
 określić związki pokrewieństwa między poszczególnymi
członkami rodziny (P),
 wyjaśnić, w jaki sposób można poznać historię swojej
rodziny (PP),
 opowiedzieć o wydarzeniu z historii własnej rodziny
(P),
 wyrazić opinię na temat kultywowania tradycji i
gromadzenia pamiątek rodzinnych (PP),
 sporządzić drzewo genealogiczne własnej rodziny
(PP).
6. Moje miejsce
na ziemi
1
2.1)
2.2)
Uczeń zna:
 najważniejsze zabytki,
wydarzenia (P), znane
postacie i legendy
związane z historią
własnej miejscowości
(PP),
 herb własnej
miejscowości (PP).
Uczeń rozumie:
 pojęcia: ojczyzna, mała
ojczyzna (P), księga
parafialna, portfolio (PP),
 rolę, jaką w życiu
człowieka odgrywa mała
ojczyzna (PP).
Uczeń potrafi:
 opisać swoją małą ojczyznę, uwzględniając tradycję
historyczno-kulturową (PP),
 wyjaśnić różnicę między małą ojczyzną a ojczyzną (P),
 wskazać na mapie miejscowość, w której mieszka (P),
 posługiwać się planem miejscowości (P),
 zebrać informacje o własnej miejscowości, w tym o
rozmaitych formach upamiętniania postaci i wydarzeń z
przeszłości małej ojczyzny (PP).
7. Ojczyzna
małych ojczyzn
1
3.2)
Uczeń zna:
 nazwy regionów
wchodzących w skład
Polski (P),
 przykłady dzieł
należących do kultury
narodowej (PP).
Uczeń rozumie:
 pojęcia: region, naród (P),
dialekt, gwara (PP),
 czym jest kultura
narodowa (PP).
Uczeń potrafi:
 wskazać na mapie Polskę i jej regiony (P),
 podać podstawowe informacje na temat
ukształtowania powierzchni kraju (PP),
 przedstawić zalety i wady ukształtowania powierzchni
Polski (PP),
 opisać główne regiony Polski (P),
 określić czynniki łączące przedstawicieli narodu (PP),
 wymienić najważniejsze polskie święta i obyczaje (P),
 opowiedzieć o przebiegu wybranego święta we
własnej rodzinie (PP).
II
II
II
4
8. Polska
w Europie
1
6.
Kim jestem? Skąd
pochodzę? –
lekcja
powtórzeniowa
1
1.4)
2.1)
2.2)
3.2)
6.
Świat wokół mnie
– sprawdzian
wiadomości
1
1.4)
2.1)
2.2)
3.2)
6.
II
II
II
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
 daty: 1993, 2004 (PP),
 pojęcia: rzeczpospolita
(republika), obywatel,
 postacie: Jana Henryka
flaga, godło, hymn
Dąbrowskiego, Józefa
państwowy (narodowy),
Wybickiego (P),
 oficjalną nazwę Polski (P), euro (P), waluta (PP).
 polskie symbole narodowe
(P).
Uczeń potrafi:
 wskazać Polskę na mapie politycznej Europy (P),
 podać podstawowe informacje na temat położenia
geograficznego, powierzchni i liczby ludności Polski
(PP),
 wymienić sąsiadów Polski (P) i wskazać te państwa na
mapie (PP),
 odśpiewać dwie pierwsze zwrotki i refren Mazurka
Dąbrowskiego (P),
 zachować odpowiednią postawę wobec polskich symboli
narodowych (P),
 wyjaśnić, czym jest Unia Europejska (P),
 opisać okoliczności powstania Unii Europejskiej (PP),
 rozpoznać symbol unijny – flagę Unii Europejskiej (P),
 przedstawić korzyści wynikające z członkostwa Polski
w Unii Europejskiej (PP).
Uczeń zna:
 postacie i daty związane z
tematyką działu Świat
wokół mnie,
 nazewnictwo stosowane
dla określenia więzów
pokrewieństwa w
rodzinie,
 polskie symbole
narodowe.
Uczeń potrafi:
 wymienić członków rodziny małej i dużej,
 wskazać na mapie Polski własną miejscowość,
 opowiedzieć o własnej małej ojczyźnie,
 wskazać na mapie politycznej Europy Polskę i jej
sąsiadów,
 podać podstawowe informacje na temat położenia
geograficznego, powierzchni i liczby ludności Polski,
 wskazać na mapie główne regiony Polski i podać
najważniejsze informacje na ich temat,
 opisać najważniejsze polskie święta i obyczaje,
 wyjaśnić, czym jest Unia Europejska,
 rozpoznać symbol Unii Europejskiej – flagę.
Uczeń rozumie:
 pojęcia związane z
tematyką działu Świat
wokół mnie,
 dlaczego należy okazywać
szacunek dla symboli
narodowych,
 korzyści wynikające z
członkostwa Polski w Unii
Europejskiej.
5
9. „Piękny
i dobry”
1
9.2)
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
 datę: ok. 3500 p.n.e. (PP),  pojęcia: starożytność,
nasza era (n.e.), przed
 postać: Peryklesa (P).
naszą erą (p.n.e.), miastopaństwo, demokracja (P),
pedagog, gimnazjon,
niewolnik (PP),
 cele wychowania
ateńskich chłopców (P).
Uczeń potrafi:
 zlokalizować Grecję i Ateny na mapie (P),
 omówić system rządów w starożytnych Atenach (P),
 opisać życie w Atenach peryklejskich (P),
 opowiedzieć, jak wyglądał zamożny dom ateński (P),
 omówić wychowanie i edukację ateńskich dzieci (PP),
 scharakteryzować pozycję społeczną mężczyzn, kobiet
i niewolników w starożytnych Atenach (PP),
 wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu
starożytnych Ateńczyków (PP),
 dostrzec, na przykładzie ustroju Aten, wpływ
starożytności na współczesność (PP).
10. W co wierzyli
Grecy?
1
9.2)
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
 imiona najważniejszych
 pojęcia: bogowie
bogów greckich (P) oraz
olimpijscy, mitologia, mit,
dziedziny życia i zajęcia,
heros (P), Chaos, Hades,
którym patronowali (PP),
Tartar, wyrocznia, Pytia
(PP),
 bohaterów mitów
greckich: Prometeusza,
 rolę, jaką w greckiej religii
Heraklesa, Odyseusza (P),
odgrywała mitologia (PP).
Syzyfa (PP).
Uczeń potrafi:
 zlokalizować na mapie Olimp (P) i Delfy (PP),
 wyjaśnić, jak mieszkańcy Grecji wyobrażali sobie bogów
(P),
 wymienić główne cechy religii starożytnych Greków (P),
 opowiedzieć wybrany przez siebie mit (PP),
 przedstawić wyobrażenia Greków na temat życia po
śmierci (PP),
 wytłumaczyć, w jakim celu Grecy korzystali z wyroczni
(PP).
11. W cieniu
Akropolu
1
9.2)
Uczeń zna:
 postacie: Fidiasza,
Sokratesa (PP).
Uczeń potrafi:
 opisać życie w Atenach peryklejskich (P),
 opowiedzieć, jak wyglądały Ateny w V w. p.n.e. (P),
 przedstawić dokonania starożytnych Greków w
dziedzinie architektury i rzeźby (PP),
 wyjaśnić, czym się zajmowali pierwsi filozofowie (PP),
 omówić działalność Sokratesa (PP).
III
III
III
Uczeń rozumie:
 pojęcia: agora, Akropol,
Partenon (P), kolumnada,
filozofia, filozof (PP),
 znaczenie słów Sokratesa:
„wiem, że nic nie wiem”
(PP).
6
12. Dzień
w teatrze
1
9.2)
Uczeń zna:
 postać: Sofoklesa (P),
 boga Dionizosa (PP).
Uczeń rozumie:
 pojęcia: chór, orchestra,
tragedia, mityczny,
komedia (P), akustyka
(PP),
 rolę teatru w starożytnej
Grecji (PP).
13. Igrzyska ku
chwale Zeusa
1
9.2)
Uczeń zna:
 dyscypliny sportowe
rozgrywane podczas
starożytnych igrzysk
olimpijskich (P),
 zasady obowiązujące
zawodników
uczestniczących w
starożytnych igrzyskach
olimpijskich (PP).
Uczeń rozumie:
Uczeń potrafi:
 pojęcia: igrzyska
 wskazać na mapie Olimpię (P) i opisać wygląd miasta
olimpijskie, olimpiada,
(PP),
atleta, wieniec oliwny (P),  omówić organizację (PP) i przebieg igrzysk olimpijskich
„pokój boży” (PP),
(P),
 rolę i charakter igrzysk
 przedstawić najważniejsze podobieństwa i różnice
organizowanych w
między igrzyskami rozgrywanymi w starożytności i
starożytnej Grecji (PP).
współcześnie (P),
 dostrzec, na przykładzie igrzysk olimpijskich, wpływ
starożytności na współczesność (PP).
III
III
Uczeń potrafi:
 wyjaśnić, jak powstał teatr (PP),
 opisać wygląd starożytnego teatru greckiego (P),
 wymienić zasady, na jakich opierała się organizacja
przedstawień w starożytnym teatrze greckim (PP),
 opowiedzieć mit o Edypie (PP),
 wskazać różnice między grecką tragedią a komedią (P),
 wskazać podobieństwa i różnice między starożytnym
teatrem greckim a teatrem współczesnym (P),
 dostrzec, na przykładzie teatru greckiego, wpływ
starożytności na współczesność (PP).
7
Dziedzictwo
starożytnej Grecji
– lekcja
powtórzeniowa
1
9.2)
Starożytna Grecja
– sprawdzian
wiadomości
1
9.2)
14. Dom, szkoła
i nauczyciel
z rózgą
1
9.3)
III
III
IV
Uczeń zna:
 postacie związane z
tematyką działu
Starożytna Grecja,
 położenie geograficzne
Grecji,
 imiona najważniejszych
bogów olimpijskich i
bohaterów mitów
greckich.
Uczeń rozumie:
 pojęcia związane z
tematyką działu
Starożytna Grecja,
 charakter starożytnych
igrzysk olimpijskich.
Uczeń potrafi:
 wskazać na mapie Grecję i najważniejsze miejsca z nią
związane: Ateny, Olimp, Delfy i Olimpię,
 omówić życie codzienne mieszkańców Aten w V w. p.n.e.
i opisać wygląd miasta,
 scharakteryzować strukturę społeczną starożytnych
Aten,
 omówić dokonania starożytnych Greków w dziedzinie
architektury i rzeźby,
 przedstawić dokonania filozofów greckich,
 opisać wygląd i organizację teatru greckiego,
 wskazać podobieństwa i różnice między teatrem i
sportem starożytnym i współczesnym,
 dostrzec, na przykładzie dokonań Greków, wpływ
starożytności na współczesność.
Uczeń zna:
 rzymski sposób zapisu
cyfr i liczb (P).
Uczeń rozumie:
 pojęcia: łacina, Imperium
Rzymskie, cesarz, „ojciec
rodziny”, „matka rodziny”,
rzymska cnota (P), papirus
(PP),
 cele wychowania
rzymskich chłopców (P),
 rolę łaciny jako jednej z
podstaw współczesnego
języka polskiego (PP).
Uczeń potrafi:
 wskazać na mapie Italię i Rzym (P) oraz zasięg
terytorialny Imperium Rzymskiego w II w. n.e. (PP),
 opisać warunki życia mieszkańców Rzymu w II w. n.e.
(P),
 omówić zasady panujące w rzymskiej rodzinie (P),
 wyjaśnić, jak wyglądały wychowanie (P) i edukacja
rzymskich dzieci (PP),
 wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu
starożytnych Rzymian (PP),
 wskazać podobieństwa i różnice w warunkach życia
oraz w wychowaniu i edukacji dzieci w starożytnej
Grecji i starożytnym Rzymie (PP),
 dostrzec, na przykładzie łaciny, wpływ starożytności na
współczesność (PP).
8
15. W Wiecznym
Mieście
1
9.3)
Uczeń zna:
 najważniejsze budowle w
starożytnym Rzymie (P).
Uczeń rozumie:
 pojęcia: Forum Romanum,
triumf, bazylika, łuk
triumfalny, Panteon (P),
łuk architektoniczny,
kopuła (PP),
 znaczenie dróg w
starożytnym Rzymie (P).
Uczeń potrafi:
 wytłumaczyć, dlaczego Rzymianie nazywali swoje
miasto wiecznym (PP),
 opisać wygląd starożytnego Rzymu (P),
 scharakteryzować osiągnięcia starożytnego Rzymu
(PP),
 wyjaśnić, w jaki sposób Rzymianie budowali drogi (P),
 zinterpretować sformułowanie: „wszystkie drogi
prowadzą do Rzymu” (PP).
16. Prawo, woda
i rzymskie lody
1
9.3)
Uczeń zna:
 przykładową zasadę
prawa rzymskiego (P).
Uczeń rozumie:
 pojęcia: termy, akwedukt
(wodociąg) (P),
 rolę prawa rzymskiego
jako podstawy dzisiejszego
prawa (PP).
Uczeń potrafi:
 scharakteryzować osiągnięcia starożytnego Rzymu
(PP),
 wyjaśnić, do czego służyły termy i akwedukty
(wodociągi) (P),
 opisać wygląd term (P),
 opowiedzieć, jak wyglądała rzymska uczta (PP),
 dostrzec, na przykładzie prawa rzymskiego, wpływ
starożytności na współczesność (PP).
17. „Chleba
i igrzysk!”
1
9.3)
Uczeń zna:
 najważniejsze rozrywki
starożytnych Rzymian
(P).
Uczeń rozumie:
 pojęcia: cyrk, rydwan,
Circus Maximus, kwadryga,
arena, amfiteatr, gladiator,
Koloseum (amfiteatr
Flawiuszów) (P),
 znaczenie igrzysk w życiu
starożytnych Rzymian
(PP).
Uczeń potrafi:
 scharakteryzować osiągnięcia starożytnego Rzymu
(PP),
 opisać wygląd cyrku i amfiteatru (P),
 wymienić rodzaje zawodów wchodzących w skład
igrzysk rzymskich (P),
 opowiedzieć o organizacji i przebiegu igrzysk rzymskich
(PP),
 ocenić igrzyska w starożytnym Rzymie (PP),
 porównać igrzyska greckie z rzymskimi (PP).
IV
IV
IV
9
18. Jak powstało
chrześcijaństwo?
1
9.4)
Dziedzictwo
starożytnego
Rzymu – lekcja
powtórzeniowa
1
9.3)
9.4)
Starożytny Rzym
– sprawdzian
wiadomości
1
9.3)
9.4)
19. Zanim
powstała Polska
1
10.1) Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
 pojęcia: średniowiecze,
10.2)  daty: 476, 1492 (P),
gród, legenda, Słowianie,
 głównych bohaterów
dynastia, Piastowie (P),
legend polskich (P),
 ramy czasowe panowania  znaczenie legend dla
poznania początków
dynastii Piastów (P).
państwa polskiego (PP).
IV
IV
IV
V
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
 daty: ok. 6 p.n.e. – 30 n.e.  pojęcia: tolerancja
(P), 313 n.e. (PP),
religijna, Żydzi (Izraelici),
 postacie: Jezusa Chrystusa Biblia, Mesjasz,
chrześcijaństwo (P), Jahwe,
(P), Nerona, Konstantyna
Ewangelia, apostoł (PP),
Wielkiego (PP),
 przyczyny, które
 imiona najważniejszych
spowodowały, że
bogów rzymskich (P).
chrześcijaństwo
przetrwało mimo
prześladowań (PP).
Uczeń potrafi:
 wskazać na mapie Palestynę (PP),
 wymienić główne cechy systemu wierzeń starożytnych
Rzymian (P) i Izraelitów (PP),
 opowiedzieć o życiu i działalności Jezusa Chrystusa (P),
 opisać narodziny chrześcijaństwa (P) i jego
rozpowszechnianie w czasach starożytnych (PP),
 wyjaśnić, dlaczego Żydzi i Rzymianie prześladowali
pierwszych chrześcijan (P),
 omówić metody prześladowań pierwszych chrześcijan
(PP).
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
Uczeń potrafi:
 postacie i daty związane z  pojęcia związane z
 wskazać na mapie Rzym, Italię oraz zasięg terytorialny
tematyką działu
tematyką działu Starożytny Imperium Rzymskiego w II w. n.e.,
Starożytny Rzym,
Rzym,
 opowiedzieć o życiu codziennym w Rzymie w II w. n.e.,
 położenie geograficzne
 przyczyny prześladowań
 scharakteryzować osiągnięcia starożytnych Rzymian,
Italii i Rzymu,
pierwszych chrześcijan.
 opisać wygląd najważniejszych budowli rzymskich,
 rzymski sposób zapisu
 wymienić najważniejsze rozrywki mieszkańców Rzymu,
cyfr i liczb.
 opowiedzieć o życiu i działalności Jezusa Chrystusa,
 omówić okoliczności powstania chrześcijaństwa i jego
rozwój,
 dostrzec, na przykładzie osiągnięć Rzymian, wpływ
starożytności na współczesność,
 porównać i ocenić osiągnięcia starożytnych Greków i
Rzymian.
Uczeń potrafi:
 opowiedzieć legendy o Piaście i Popielu oraz Lechu,
Czechu i Rusie (P),
 rozpoznać cechy charakterystyczne legendy (PP),
 wymienić różnice między legendą a historią (P),
 odróżniać fikcję od prawdy historycznej (PP),
 wskazać na mapie Wielkopolskę i Gniezno (P).
10
20. W państwie
Mieszka I
1
10.3) Uczeń zna:
 datę: ok. 960 (P),
 postać: Mieszka I (P).
Uczeń rozumie:
 pojęcia: plemię, Polanie,
książę, woj, drużyna,
kmiecie, gród (P), władca
historyczny,
wielożeństwo,
postrzyżyny (PP),
 dlaczego państwo polskie
jest nazywane państwem
Mieszka I (P).
Uczeń potrafi:
 wyjaśnić, w jaki sposób powstało państwo Polan (PP),
 opisać organizację państwa Polan (PP),
 wskazać na mapie państwo Mieszka I w początkach jego
panowania (P),
 umiejscowić w czasie i opisać panowanie Mieszka I (P),
 omówić warunki życia na ziemiach polskich w X w.
(PP),
 wymienić główne plemiona zamieszkujące ziemie
polskie (P),
 scharakteryzować obyczaje Polan (PP).
21. Chrzest Polski
1
10.3) Uczeń zna:
 daty: 966 (P), 972 (PP),
 postać: Dobrawy (PP),
 przyczyny, które skłoniły
Mieszka I do przyjęcia
chrztu (P).
Uczeń rozumie:
 pojęcia: poganie, poddany
(P), kultura zachodnia
(PP),
 dlaczego Mieszko I przyjął
chrzest (P),
 znaczenie chrztu jako
wydarzenia, które
zapoczątkowało historię
Polski (P).
Uczeń potrafi:
 omówić wierzenia Polan (PP),
 przedstawić okoliczności, w których doszło do chrztu
Mieszka I (PP),
 opisać zmiany, jakie zaszły w państwie polskim po 966 r.
(P),
 wyjaśnić, jak zmieniło się położenie polityczne Polski
w Europie po chrzcie Mieszka I (PP),
 wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa
polskiego w czasie panowania Mieszka I (P),
 wymienić elementy kultury zachodniej, którą Polska
przyjęła po 966 r. (PP).
V
V
11
22. Pierwszy król
Polski
1
*23. Polska
pierwszych
Piastów
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
 środki płatnicze używane  pojęcie: danina (P).
przez mieszkańców
Polski w X–XI w. (PP).
Uczeń potrafi:
 przedstawić obowiązki kmieci wobec władcy (P),
 opisać warunki życia i zajęcia mieszkańców Polski
pierwszych Piastów (P),
 wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu
mieszkańców Polski pierwszych Piastów (PP),
 wyjaśnić, w jaki sposób uczono się czytać na przełomie
X i XI w. (PP).
*24. Śląsk
Henryka
Brodatego
1
Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
 datę: 1138 (PP),
 pojęcia: ratusz, rycerz (P),
radło (PP),
 postacie: Henryka
Brodatego, świętej
 przyczyny wysokiej
Jadwigi śląskiej (P),
śmiertelności ludzi w
Bolesława Krzywoustego, epoce średniowiecza (PP).
Henryka Pobożnego (PP).
Uczeń potrafi:
 wyjaśnić przyczyny i okoliczności, w których doszło do
rozpadu państwa polskiego (P),
 zlokalizować Śląsk na mapie (P),
 omówić zmiany, jakie zaszły na ziemiach polskich od
XI do XIII w. (PP),
 wskazać różnice między miastem a grodem (P),
 wytłumaczyć, na przykładzie życia i działalności
świętej Jadwigi śląskiej, jak rozumiano w tamtych
czasach bycie wzorowym chrześcijaninem (PP),
 opisać metody leczenia chorych w średniowieczu (PP).
V
V
V
10.4) Uczeń zna:
 daty: 992, 997, 1000,
1025 (P),
 postacie: biskupa
Wojciecha, Bolesława
Chrobrego, Ottona III (P).
Uczeń rozumie:
 pojęcia: wyprawa misyjna,
zjazd gnieźnieński,
arcybiskupstwo,
biskupstwo (P), diadem
(PP),
 znaczenie zjazdu
gnieźnieńskiego (PP),
 znaczenie symbolicznej
(dokonanej przez Ottona
III) i właściwej koronacji
Bolesława Chrobrego (PP).
Uczeń potrafi:
 wyjaśnić przyczyny zorganizowania przez Bolesława
Chrobrego wyprawy misyjnej do Prus (PP),
 scharakteryzować postać biskupa Wojciecha (PP),
 omówić przebieg i skutki wyprawy misyjnej do Prus
(PP),
 opowiedzieć historię zjazdu gnieźnieńskiego (P),
 wymienić decyzje ogłoszone podczas zjazdu
gnieźnieńskiego (P),
 zlokalizować na mapie grody, które ogłoszono w 1000 r.
biskupstwami (P),
 wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa
polskiego w czasie panowania Bolesława Chrobrego (P)
i wyjaśnić, w jakich okolicznościach nastąpiły (PP).
12
25. Król
Kazimierz Wielki
1
*26. W Polsce
Kazimierza
Wielkiego
1
Polska w X–XIV
w. – lekcja
powtórzeniowa
1
V
V
V
10.5) Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
Uczeń potrafi:
 pojęcia: żak, Akademia
 opisać sytuację państwa polskiego w okresie
10.6)  daty: 1333–1370, 1364
(P), 1320 (PP),
Krakowska (P), rektor,
panowania Władysława Łokietka (PP),
rajca (PP),
 postacie: Kazimierza
 wskazać na mapie i umiejscowić w czasie państwo
Wielkiego (P),
 co oznacza sformułowanie: Kazimierza Wielkiego (P),
Władysława Łokietka,
„zastał Polskę drewnianą, a  wskazać na mapie Kraków (P),
Mikołaja Wierzynka (PP).
zostawił murowaną” (PP),  wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa
 przyczyny utworzenia
polskiego w czasie panowania Kazimierza Wielkiego (P),
Akademii Krakowskiej
 opowiedzieć o panowaniu Kazimierza Wielkiego z
(PP).
uwzględnieniem powstania Akademii Krakowskiej i
uczty u Wierzynka (PP),
 wymienić najważniejsze osiągnięcia Kazimierza
Wielkiego (P),
 ocenić panowanie i dokonania Kazimierza Wielkiego
(PP).
Uczeń zna:
 najważniejsze budowle
XIV-wiecznego Krakowa
(P).
Uczeń rozumie:
 dlaczego w
średniowiecznych
rodzinach było dużo dzieci
(PP).
Uczeń potrafi:
 opisać wygląd średniowiecznego Krakowa (P),
 opowiedzieć, jak wyglądało wnętrze zamożnego domu
z XIV w. (P),
 wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu
bogatych i ubogich mieszkańców Krakowa (PP),
 omówić zasady obowiązujące w średniowiecznej
rodzinie (PP).
10.1) Uczeń zna:
Uczeń rozumie:
Uczeń potrafi:

najważniejsze
postacie
i

najważniejsze
pojęcia

zlokalizować na mapie i umiejscowić w czasie państwo
10.2)
związane z tematyką
Mieszka I, Bolesława Chrobrego i Kazimierza Wielkiego,
10.3) daty związane z tematyką
działu Polska Piastów,
działu Polska Piastów,
 wskazać na mapie Gniezno i Kraków,
10.4)  legendy dotyczące
 przyczyny i skutki przyjęcia  wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa
10.5) początków państwa
chrztu przez Mieszka I.
polskiego w czasie panowania Mieszka I, Bolesława
Chrobrego i Kazimierza Wielkiego,
10.6) polskiego.
 omówić i ocenić dokonania wymienionych władców,
 opisać życie codzienne mieszkańców Polski w X–XIV w.
13
V
Polska Piastów –
sprawdzian
wiadomości
1
10.1)
10.2)
10.3)
10.4)
10.5)
10.6)
14