Transport kolejowy i samochodowy ropy oraz produktów

Wstęp
Przemysł Naftowy w Polsce 2007
Transport kolejowy
i samochodowy ropy
oraz produktów ropopochodnych
ruje na szerokotorowej linii 1520 mm o długości około
400 km od polsko-ukraińskiego przejścia granicznego Izow
– Hrubieszów do stacji Sławków Południowy LHS, poprzez
szerokotorowy system kolei ukraińskich LHS ma bezpośredni dostęp do kolei w państwach byłego ZSRR.
Istotną barierą dla rozwoju rynku są stawki dostępu do
infrastruktury, zdecydowanie wyższe niż w innych krajach UE. To wynik przyjętego w 2000 roku założenia, że
operatorzy kolejowi muszą pokrywać pełne koszty utrzymania linii kolejowych, a nie jedynie koszty krańcowe, jak
w większości krajów Unii. Na przykład prawie 1/3 kosztów
ogółem PKP Cargo S.A. stanowią właśnie koszty dostępu
do linii i odcinków kolejowych na sieci zarządzanej przez
PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. (PLK).
Środki przeznaczane na rekonstrukcję stanu technicznego linii są wciąż niewystarczające. Tylko na 2,3 tys. km
linii pociągi mogą kursować z prędkością 120 km/h lub
wyższą. Prędkość 160 km/h obowiązuje tylko na Centralnej Magistrali Kolejowej (linia E65) na długości 217 km
oraz na odcinkach linii E20 o łącznej długości 321 km,
a więc w sumie na mniej niż 3% sieci kolejowej w Polsce, co bardzo obniża jakość oferty przewozowej. Znaczna
część torów i rozjazdów charakteryzuje się dużym stopniem degradacji.
Stan infrastruktury kolejowej będzie systematycznie
się poprawiać dzięki napływowi środków unijnych. Do
2013 roku Unia dofinansuje ten sektor kwotą 17,3 mld zł.
Razem z wkładem własnym PLK przeznaczy na modernizację kolei 24,5 mld zł w ciągu najbliższych siedmiu lat.
Jeszcze w tym roku rozpoczną się prace przygotowawcze
do budowy kolei dużych prędkości, między innymi zostanie przedłużona Centralna Magistrala Kolejowa (CMK) od
Zawiercia do Katowic. Również wszystkie prace modernizacyjne na CMK będą prowadzone pod kątem przygotowania do prędkości 300 km/h. Tylko w 2007 roku PLK
zamierzają rozpocząć realizację projektów wartych ponad
2,5 mld zł.
Rynek przewozów towarowych, którego wartość szacuje się na ponad 7 mld zł, jest nadal zdominowany przez
PKP Cargo, jednak z roku na rok coraz większą jego część
przejmują przewoźnicy prywatni. Należy do nich już 17%
rynku. Ponadto 1 stycznia br. nastąpiło pełne otwarcie
kolejowych rynków towarowych UE i największy polski
przewoźnik musi stawić czoło już nie tylko rodzimej, ale
również zagranicznej konkurencji.
Copyright 2006, Mihail Jershov, used under license from Shutterstock.com
Kolej wywiera znaczny wpływ na efektywność przemysłu wydobywczego i energetyki, jednak przewozy kolejowe tracą udział w rynku przewozowym. Wzrasta rola
transportu samochodowego, który jest w pełni konkurencyjnym segmentem rynku. Oba systemy transportowe rozwijałyby się szybciej, gdyby nie zły stan infrastruktury.
W najbliższej dekadzie podwoją się potrzeby komunikacyjne Polski. Przewidywane jest zwiększenie i tak już
dużego udziału przewozów samochodowych. W perspektywie 2020 roku nastąpi 300-procentowy wzrost ładunków
polskiego handlu zagranicznego przewożonych transportem drogowym. Już obecnie daje się zauważyć niepokojące
zjawisko wydłużania się średniej długości trasy w transporcie samochodowym i skracanie – w kolejowym.
Spadek wielkości przewozów transportem kolejowym
wynika ze zmiany systemu gospodarczego w Polsce przy
jednoczesnym dynamicznym rozwoju innych systemów
transportu, zwłaszcza drogowego, czemu sprzyjały nierówne warunki konkurencji między oboma systemami. Praca
eksploatacyjna mierzona w pociągokilometrach zmniejszyła się w ciągu ostatnich lat niemal o połowę (spadek z 409
mln pockm w 1990 roku do 234 mln pockm w roku 2004).
Największym przewoźnikiem jest Grupa PKP, w skład
której wchodzi osiem spółek. Firma znacznie poprawiła wyniki finansowe i na koniec 2006 roku odnotowała
410 mln zł straty. Jest to wynik o ponad 250 mln zł lepszy niż w 2005 roku, który zakończyła stratą w wysokości
663 mln zł. Przewoźnicy towarowi Grupy – PKP Cargo
i PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa (w skrócie PKP LHS)
przewieźli w 2006 roku 156 mln ton towarów – o 6,2 mln
ton więcej niż rok wcześniej. Spółka PKP LHS, która ope26
P
R
Z
E
M
Y S
Ł
N
A
F
T
O
Najwięksi gracze
Udział ropy naftowej oraz produktów otrzymywanych
z jej przerobu stanowi około 6% ogółu przewozów koleją. Towary te są zaliczane do niebezpiecznych. Ich przewóz przez osiedla ludzkie jest zabroniony, a transport
W
Y
W
P
O
L
S
C
E
2
0
0
7