stanisław jaśkowiak

str.1
www.niebieskaeskadra.pl
STANISŁAW
JAŚKOWIAK
Official Number
784729
Rank
polski: plut.pil./8 SFTS RAF/
brytyjski: Cpl
Date of birth
1914-09-17
Date of death
1941-06-15
Cemetery
Montrose (Sleepyhillock) Cemetery
Wsp. 56.721872, -2.486108
Grave
RAF No 1 Plot Sec. 7 Class C Grave 82.
Photo of grave
Country
Wielka Brytania
Period
II Wojna Światowa
Niebieska Eskadra (c)
str.2
www.niebieskaeskadra.pl
Source
"Polskie Siły Powietrzne..." T.J. i Anna Krzystek
Zdjęcia: Marek Moga
Zdjęcia lotnika: Piotr Krzysztof Marszałek
Piotr Krzysztof Marszałek
Uniwersytet Wrocławski
Biogram Stanisława Jaśkowiaka
Stanisław Jaśkowiak urodził się 17 września 1914 r. w Essen, w jednym z
większych ośrodków przemysłowych Niemiec, gdzie przebywali rodzice
pracując w zakładach metalurgicznych Kruppa. Rodzina powróciła do Polski
w 1920 r. Naukę rozpoczął w Szkole Powszechnej w Jarocinie we wrześniu
1922 r., którą ukończył w czerwcu 1929 r. Rodziców nie było stać na dalsze
kształcenie. Młody Stanisław nie chciał być dla nich ciężarem i rozpoczął
naukę zawodu u mistrza kominiarskiego Romana Sobiejewskiego we Wrześni.
W czasie terminowania ukończył dwuletnią szkołę zawodową z wynikiem
bardzo dobrym, ale egzaminu czeladniczego nie złożył. W latach późniejszych
nadal praktykował w zawodzie kominiarskim m. in. u mistrza Paskalskiego w
Gnieźnie i z zamiłowaniem oddawał się temu zawodowi, jak później sam pisał.
Ostatecznie egzamin czeladniczy złożył 11 kwietnia 1935 r. Poza pracą
zawodową interesował się wieloma dyscyplinami sportowymi. Własnoręcznie
wykonał narty, na których zjeżdżał z rozrzuconych po okolicach Jarocina
pagórkach. Skonstruował też kajak, którym spłynął rzekami Prosna i Warta.
W latach 1934-1936 boksował zawodniczo w barwach jarocińskiego
Harcerskiego Klubu Sportowego. W owym czasie należał do najsilniejszego
składu i reprezentował go w wadze piórkowej. Trzy dni po zdaniu egzaminu
czeladniczego 14 kwietnia 1935 r. stoczył zwycięską walkę z Piątkiem,
zawodnikiem poznańskiego "Sokoła". Był jednocześnie trenerem swojego
klubu. Jednak największą jego pasją było latanie. Za zaoszczędzone pieniądze
opłacił kurs pilota szybowcowego. Wykazane wówczas talent i umiejętności
zyskały uznanie, dzięki któremu zakwalifikował się na bezpłatny
dwumiesięczny kurs pilota motorowego, który ukończył z wynikiem bardzo
dobrym 25 czerwca 1935 r. w ośrodku Przysposobienia Wojskowego
Lotników w Lublinku pod Łodzią. Po powrocie podejmuje ponownie pracę
kominiarską tym razem u mistrza Biniakowskiego w Książu Wielkopolskim.
Dnia 14 grudnia 1936 r. wstąpił do wojska i odbywał służbę w 3 Pułku
Lotniczym na Ławicy w Poznaniu. W latach 1937 - 1938 odbył szereg kursów
w swoim macierzystym pułku. W okresie od 3 stycznia do 13 kwietnia 1937 r.
kurs obsługi samolotu, w okresie od 14 kwietnia do 28 czerwca 1937 r.
Szkołę Podoficerską, a w okresie od 1 września 1937 r. do 15 października
1938 r. kurs pilotażu. W dniu 28 sierpnia 1938 r. awansował na starszego
szeregowca, a w dniu 11 listopada 1938 r. otrzymał stopnień kaprala pilota.
Po ogłoszonej 23 sierpnia 1939 r. mobilizacji lotnictwa z dniem 28 sierpnia
został przeniesiony do eskadry zapasowej Bazy nr 3, jak nazwano
zmobilizowane pułki lotnicze. O świcie 31 sierpnia eskadra zapasowa
przeniosła się na lotnisko polowe w Mierzewie koło Gniezna. W dniu wybuchu
II wojny światowej 1 września 1939 r. eskadra podlegała dowódcy lotnictwa
Armii "Poznań". Z nią też przesuwała się w kierunku na Warszawę. Około 5
września eskadra zapasowa wylądowała na Polu Mokotowskim w Warszawie.
Niebieska Eskadra (c)
str.3
www.niebieskaeskadra.pl
Od 6 września 1939 r. otrzymał przydział do eskadry łącznikowej Bazy nr 1,
dowodzonej przez por. pil. Jana Michałowskiego, oddanej do dyspozycji
Naczelnego Dowódcy Lotnictwa z miejscem postoju w Podlesiu, na południe
od Brześcia, a od 12 września 1939 r., na rozkaz por. pil. Jana
Michałowskiego, pełnił obowiązki pilota łącznikowego gen. Stanisława
Ujejskiego, szafa Sztabu Naczelnego Dowódcy Lotnictwa, z miejscem postoju
w Denysowie koło Brzeżan.W dniu 16 września 1939 r. gen. Ujejski nakazał
odlot na lotnisko w Stasinie, niedaleko Kołomyji. W dniu następnym wszyscy
otrzymują rozkaz przekroczenia granicy rumuńskiej. Stanisław Jaśkowiak
prawdopodobnie znajdował się w rzucie kołowym i dlatego nie zdążył
przekroczyć granicy przed jej zamknięciem, podobnie jak wielu innych
lotników z tego plutonu. Prawdopodobnie też przez kilka dni ukrywał w
okolicy przejścia granicznego. W dniu 22 września dostał się do niewoli
sowieckiej. Po tygodniu wymknął się strażnikom niezbyt dokładnie
pilnującym wziętych do niewoli Polaków. Następnie przez kilka tygodni
przebywał w rejonie Kołomyji - Śniatynia - Kut, próbując przedostać się na
stronę rumuńską. W tym czasie jednak, wobec nieustannego przekraczania
granicy przez polskich żołnierzy i cywilów była ona mocno strzeżona od
strony sowieckiej i rumuńskiej. W dniu 17 listopada 1939 r. o godz. 2.00 w
nocy podjął próbę przekroczenia granicy rumuńskiej, przepływając rzekę
Czeremosz, w okolicach miejscowości Kniazie nieco na zachód od Załucza,
lecz został zatrzymany przez patrol rumuński. Przez miesiąc przebywał w
areszcie, a następnie odesłano go do obozu dla internowanych w Constancy.
W dniach 22-29 grudnia 1939 r. przechodzi przez areszt i obóz dla
internowanych w Bukareszcie, skąd 30 grudnia wrócił do Constancy na Punkt
Zborny. W dniu 5 stycznia 1940 r. został zamustrowany na pokład statku "Dor
de mare" (?) i odbył tygodniową podróż do Bejrutu w Libanie. Przez następne
dwa tygodnie oczekiwał tam w Punkcie Zbornym na wyjazd do Francji. Do
Marsylii przybył 2 lutego na pokładzie statku "Patria" i początkowo przebywał
w Punkcie Zbornym w Carpiagne niedaleko tego portowego miasta, a
następnie od 11 lutego 1940 r. w Lotniczej Stacji Zbornej w Septfonds, ok.
150 km. na północ od Tuluzy, niedaleko miasta Caussade, gdzie został
zweryfikowany jako podoficer zawodowy. Po upadku Francji w czerwcu 1940
r. ewakuował się przez Oran w Algierii na wyspy brytyjskie. Do Anglii przybył
27 czerwca 1940 r. i początkowo został ulokowany w Obozie Lotników
Polskich w Kircham. Tam też 11 listopada 1940 r. awansował na plutonowego
zawodowego. W dniu 31 grudnia 1940 r. został przydzielony do IV Dywizjonu
Centrum Wyszkolenia Ziemnego w Blackpool. Po utworzeniu w początkach
1941 r. Polskiej Szkoły Pilotażu Wstępnego w Hucknall został do niej
odkomenderowany 19 maja tego roku. Tydzień później 25 maja wrócił jednak
do Obozu Lotników Polskich w Blackpool, z tym jednak, że służbowo i
gospodarczo podlegał dowódcy 8 FTS, brytyjskiej szkoły pilotażu wstępnego,
w Montrose w Szkocji. W międzyczasie od 2 stycznia 1941 r. odbywał
teoretyczny kurs pilotażu w Blackpool, który pomyślnie ukończył 4 czerwca
1941 r. W dniu 15 czerwca 1941 r. odbywał lot treningowy na samolocie typu
Miles Masters. Z niewiadomych przyczyn maszyna spadła i rozbiła się. Pilot
zginął na miejscu. Został pochowany na cmentarzu Sleepyhillock w Montrose,
sekcja 7, grób 82.
Biogram opracowano na podstawie dokumentów znajdujących się w
archiwach Instytutu Polskiego i Muzeum Sikorskiego w Londynie,
brytyjskiego Ministerstwa Obrony w Londynie oraz archiwum autora.
Niebieska Eskadra (c)