Gimzetka - Home.pl

Gimzetka
Fizyka I Astronomia
Wydanie specjalne
1. Co to jest Fizyka?
2. Najsławniejszy fizyk
3. Najmądrzejszy naukowiec
naszych czasów
4. Ważne prawa
5. Fizyka eksperymentalna,
a teoretyczna
6. Niesamowite ciekawostki z
Fizyki
7. Co to jest Astronomia?
8. Sławni Astronomowie
9. Ciekawostki Astronomiczne
10.Ciała Niebieskie
11.Narzędzia astronomiczne
12.Najbliższe gwiazdy.
Co to właściwie jest?
Fizyka – nauka przyrodnicza zajmująca się
badaniem właściwości i przemian materii i energii oraz
oddziaływao między nimi. Do opisu zjawisk
fizycznych używają wielkości fizycznych, wyrażonych za
pomocą pojęd matematycznych, takich jak liczba, wektor, tensor.
Tworząc hipotezy i teorie fizyki, budują relacje pomiędzy wielkościami
fizycznymi.
Fizyka jest ściśle związana z innymi naukami przyrodniczymi,
szczególnie z chemią. Chemicy przyjmują teorie fizyki dotyczące
cząsteczek i związków chemicznych (mechanika kwantowa,
termodynamika) i za ich pomocą tworzą teorie w ich własnych
dziedzinach badao. Fizyka zajmuje szczególne miejsce w naukach
przyrodniczych, ponieważ wyjaśnia podstawowe zależności
obowiązujące w przyrodzie.
Najsławniejszy fizyk
Albert Einstein przez większość swego życia był wegetarianinem,
chociaż czasem robił w diecie wyjątki. W ostatnim roku swojego
życia Einstein aktywnie propagował wegetarianizm. Zaczął czytać
dopiero w wieku dziewięciu lat, zawsze miał też w szkole kłopoty
z pisaniem, za to z myśleniem żadnych problemów. Kiedy opuścił
Niemcy w 1933 roku, naziści wyznaczyli nagrodę za jego głowę
20000 marek. Obliczył, że w ciągu całego swojego życia wykorzystał zaledwie
5 procent swojego mózgu. Tak naprawdę nagrodę Nobla przyznano mu za
wyjaśnienie efektu fotoelektrycznego, a nie jak większość osób myśli za
sformułowanie Teorii Względności. Na pytanie 9-letniego syna, czym się
wsławił w nauce, Albert Einstein odpowiedział:, „Gdy ślepy żuczek pełznie po
powierzchni kuli, nie zauważa, że jego droga jest zakrzywiona. Mnie
szczęśliwie udało się to zauważyć. Zapytany kiedyś: – Czy to prawda, że teorię
względności rozumie tylko dwóch ludzi? – odpowiedział (a raczej zapytał): „A
kto jest drugi? Z przyjemnością go poznam”. Opublikował ponad 450 prac, w
tym ponad 300 naukowych. Powiedział kiedyś: „Jedynym dowodem na to, że
istnieje jakaś pozaziemska inteligencja, jest to, że się z nami nie kontaktują.”
Myślę, że jest w tym sporo racji. W testamencie wszystkie swoje listy,
rękopisy i prawa autorskie przekazał Uniwersytetowi Hebrajskiemu. Mózg
Einsteina ważył 1230 g, czyli mniej niż średnia waga mózgu mężczyzny. Przez
całe życie był pacyfistą. Przypuszcza się, że IQ Alberta Einsteina wynosiło
“tylko” 160. Podkreślam „przypuszcza się”, ponieważ ostatnio dużo
„rzetelnych” źródeł wiedzy przypisuje Einsteinowi IQ od 200 i wyżej do
bodajże 70. Podobno nie nosił skarpet. Był namiętnym palaczem. W młodości
palił przeważnie cygara, zresztą liche. Potem zaczął palić fajkę i bardzo się do
niej przywiązał. Podobno nie wypuścił jej z rąk nawet wtedy, gdy pewnego
razu wywróciła się jego żaglówka i wpadł do wody. Einstein uważał, że jego
najlepsze pomysły przychodziły mu podczas porannego golenia. Albert
Einstein miał ogromne trudności z zapamiętywanie dat, imion, oraz
jakichkolwiek numerów. Został nazwany przez magazyn „Time” człowiekiem
wieku – 1999 rok.. Był w stu procentach dyslektykiem. Słynie z cytatu: „Nie
wiem, jaka broń zostanie użyta w trzeciej wojnie światowej, ale czwarta
będzie na maczugi.” Prawdopodobnie był leworęczny.
Najmądrzejszy naukowiec
naszych czasów
Stephen William Hawking – brytyjski astrofizyk,
kosmolog, fizyk teoretyk. Hawking cierpi na
stwardnienie zanikowe boczne, którego postęp
spowodował paraliż większości ciała.
W ciągu trwającej ponad 40 lat kariery zajmował
się głównie czarnymi dziurami i grawitacją
kwantową. Opracował wspólnie z Rogerem
Penrose'em twierdzenia odnoszące się
do istnienia osobliwości w ramach ogólnej
teorii względności oraz teoretyczny dowód na to, że czarne dziury powinny
emitować promieniowanie, znane dziś, jako promieniowanie Hawkinga (lub
Bekensteina – Hawkinga).
Profesor matematyki i fizyki teoretycznej na macierzystej uczelni,
Uniwersytecie Cambridge (gdzie w latach 1979-2009 obejmował katedrę
Lucasa, tak jak kiedyś Newton), w Kalifornijskim Instytucie Technologii
w Pasadenie. Członek Royal Society oraz Perimeter Institute for Theoretical
Physics (Waterloo, Ontario).
Odznaczony Orderem Imperium Brytyjskiego oraz Order of the Companions of
Honour. Członek Royal Society oraz Royal Society for the encouragement of
Arts, Manufactures & Commerce. Jest członkiem honorowym Royal Society of
Arts, dożywotnim członkiem Papieskiej Akademii Nauk. W 2009 został
odznaczony Medalem Wolności, najwyższym odznaczeniem cywilnym USA.
Jego publiczne wystąpienia i książki popularnonaukowe, w których omawia
współczesną kosmologię i własne odkrycia, uczyniły z niego akademicką
sławę. Krótka historia czasu znajdowała się na liście bestsellerów British
Sunday Times przez rekordowy okres 237 tygodni
Ważne prawa
Prawo Ohma – prawo fizyki głoszące proporcjonalnośd natężenia prądu płynącego
przez przewodnik do napięcia panującego między koocami przewodnika.
I zasada dynamiki Newtona - W inercjalnym układzie odniesienia, jeśli na ciało
nie działa żadna siła lub siły działające równoważą się, to ciało pozostaje w
spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym.
II zasada dynamiki Newtona - Jeśli siły działające na ciało nie równoważą
się, to ciało porusza się z przyspieszeniem wprost proporcjonalnym do siły
wypadkowej, a odwrotnie proporcjonalnym do masy ciała.
III zasada dynamiki Newtona - Oddziaływania ciał są zawsze wzajemne. Siły
wzajemnego oddziaływania dwóch ciał mają takie same wartości, taki sam
kierunek, przeciwne zwroty i różne punkty przyłożenia (każda działa na inne
ciało).
Prawo Archimedesa – Na ciało zanurzone w płynie działa pionowa,
skierowana ku górze siła wyporu. Wartość siły jest równa ciężarowi wypartego
płynu. Siła ta jest wypadkową wszystkich sił parcia płynu na ciało.
Prawo Pascala - Ciśnienie zewnętrzne wywierane na ciecz lub gaz
znajdujące się w naczyniu zamkniętym rozchodzi się jednakowo we
wszystkich kierunkach.
Prawo odbicia światła - Gdy światło pada na granicę dwóch ośrodków, to ulega
odbiciu zgodnie z prawem odbicia, które mówi, że jeśli kąt padania i kąt odbicia leżą
w jednej płaszczyźnie to kąt padania
jest równy kątowi odbicia: α=β.
Fizyka eksperymentalna, a
teoretyczna
Mówiąc ogólnie, praca fizyków-teoretyków polega na rozwijaniu teorii, za
pomocą, których można opisać i interpretować wyniki doświadczeń oraz
możliwie dokładnie przewidzieć wyniki przyszłych doświadczeń. Z drugiej
strony, fizycy doświadczalni wykonują eksperymenty, żeby zbadać nowe
zjawiska i sprawdzić przewidywania teoretyczne. Ważną częścią pracy
fizyka doświadczalnego jest też często budowanie własnej aparatury.
VS
.
Fizyk eksperymentalny –
dr. Leonard Hofstadter
Fizyk teoretyczny – dr.
Sheldon Lee Cooper
Mimo że teoretyczne i doświadczalne części fizyki są rozwijane w dużym
odosobnieniu, są ze sobą ściśle powiązane i od siebie zależne. Postęp w
fizyce teoretycznej często zaczyna się od doświadczeń, których nie potrafi
uwzględnić – i na odwrót, nowatorskie przewidywania teoretyczne często
przynoszą nowe pomysły doświadczalne. Gdy dla danego zagadnienia
brakuje jednej z części, drugie z łatwością błądzi. Taki jest jeden z
argumentów krytycznych przeciw M-teorii, popularnej teorii w fizyce wysokich
energii, dla której nie wymyślono jeszcze żadnego testu eksperymentalnego.
Centralnym elementem eksperymentu jest pomiar dobrze określonej wielkości
fizycznej, a warunkiem niezbędnym uzyskania z niego
wartościowych informacji prawidłowy dobór przyrządów pomiarowych oraz
metod analizy otrzymanych danych. Obróbka danych często opiera się
na statystyce, regułach prawdopodobieństwa oraz odpowiednich metodach
numerycznych.
Podobnie fizyka teoretyczna ma własny zestaw metod naukowych, które
pozwalają stworzyć adekwatne modele i paradygmaty.
Opracowane teorie zazwyczaj korzystają z różnych metod matematyki,
analitycznych i syntetycznych. Kluczową rolę w rozważaniach teoretycznych
odgrywają hipotezy i proces dedukcji
Niesamowite ciekawostki z Fizyki
1. Czas płynie wolniej w pobliżu obiektów o bardzo dużej masie (np. planety, gwiazdy
itp.)
Więc: Czy ktoś, kto żyłby na stacji kosmicznej, mógłby powiedzieć, że żyje w przyszłości?
2. Powiedzmy, że dwóch astronautów jest w kosmosie w pobliżu czarnej dziury. Jeden
z nich został złapany w jej pole grawitacyjne i zostaje wciągany do jej środka. Drugi
astronauta zauważa, że jego kolega zaczyna poruszać się coraz wolniej, aż w końcu
zamiera w bezruchu. Z jego perspektywy, kolega nigdy nie wpadnie do środka tejże
czarnej dziury.
3. Dlaczego nocą niebo jest ciemne, skoro nieważne gdzie spojrzę, będę patrzył na jakąś
gwiazdę? Od razu zaznaczę, że światło z innych gwiazd się nie rozprasza, ponieważ do
tego potrzebna jest materia a jak wiemy w kosmosie jest próżnia...
4. Gdyby jakaś obca cywilizacja obserwowała naszą planetę, widziałaby
jaskiniowców lub nawet dinozaury, ponieważ to, co widzimy jest światłem
odbitym od innych obiektów.
5. Gdyby coś poruszało się szybciej od światła, nie bylibyśmy w stanie zauważyć.
6. Załóżmy, że masz brata bliźniaka. Ty mieszkasz na Ziemi, natomiast Twój brat na
stacji kosmicznej w pobliżu czarnej dziury. Spotykacie się po kilku latach. Okazałoby
się, że jesteś starszy od Twojego brata bliźniaka.
7. Tunele czasoprzestrzenne nie są do końca fikcją. Zostały one opisane przez Einsteina
(Most Einsteina-Rosena). Problem polega jednak na tym, że taki tunel wymagałby
gigantycznych ilości energii do jego otwarcia i utrzymania. Nawet wszystkie
elektrownie na świecie nie byłyby w stanie wytworzyć jednej trylionowej wymaganej
energii!
8. Z fizycznego punktu widzenia, nie da się wytłumaczyć, dlaczego pamiętamy
przeszłość, ale nie przyszłość.
9. Gdybym cofnął się w przeszłość i zabił swojego dziadka jak był dzieckiem, to nie
mógłbym się urodzić.
Skoro nie mógłbym się urodzić, nie mógłbym się cofnąć w czasie i go zabić.
Skoro nie mógłbym go zabić, dziadek by żył.
Skoro by żył, cofnąłbym się w czasie i go zabił. I tak dalej...
10. Wszechświat się rozszerza. Skoro się rozszerza, to musi się rozszerzać w czymś.
Więc, w czym?
11. Jeśli wszechświat powstał w wyniku Wielkiego Wybuchu, to, co wybuchło, dlaczego
wybuchło i skąd się wzięło?
12. W fizyce używa się dwóch teorii:
Teorii grawitacji do określania zjawisk między dużymi obiektami (planety, gwiazdy itd.)
Teorii kwantów do określania zjawisk na poziomie atomowym.
Według teorii kwantów, jeżeli czekałbyś wystarczająco długo, mógłbyś teleportować
się na inną planetę i spotkać jednorożca posługującego się biegle rosyjskim.
Wyobraźmy sobie model atomu wodoru w
15
powiększeniu 10 (milion miliardów) razy).
Wówczas jądrem byłaby kulka o średnicy około
1m, zaś kulka modelująca elektron krążyłaby po
okręgu o promieniu 100km.
Gęstość jądra jest bardzo duża. Jej średnia wartość wynosi
14
3
2*10 g/cm . Wyobraźmy sobie kulę 11 gram ołowiu. Gdybyśmy
mieli taką samą kulę, która byłaby jądrem, czyli mieszaniną
protonów i neutronów to ważyłaby 200 miliardów ton. Niewiele
mniejszą gęstość mają gwiazdy zbudowane z samych neutronów
zwane gwiazdami neutronowymi.
W czasie burzy napięcie pomiędzy Ziemią,
a chmurą dochodzi do 100 000 000V. Prąd
płynący w błyskawicy ma natężenie w szczycie
około 10 000A a czasami i więcej. Zwykła letnia
burza wyzwala energię o mocy trzynastokrotnie
większej niż energia bomby atomowej zrzuconej
na Hiroszimę, której ładunek odpowiadał 20 000
ton TNT (trotylu - trójnitrotoluenu).
Gdy człowiek biegnie, to tylko 25% energii
chemicznej jego mięśni przekształca się w
energię kinetyczną. Reszta przemienia się w
energię cieplną. Czyli sprawność człowieka
podczas biegu wynosi 25%. Najszybszym na
świecie ssakiem jest gepard. Potrafi on biegać
nawet z prędkością 110km/h. W ciągu dwóch
sekund przyspiesza od zera do 70km/h.
Gitarzyści w czasie występów na estradzie bardzo
często muszą stroić gitary, ponieważ ich metalowe
struny ogrzane np. światłem reflektorów rozszerzają
się, co powoduje rozstrajanie instrumentów.
Ultradźwięki mają zastosowanie w urządzeniu
echolokacyjnym, zwanym sonarem (inaczej
hydrolokatorem), które wykorzystywane jest do
poszukiwania ławic ryb, mierzenia głębokości i
badania dna morskiego. Ultradźwięki mają dużą
częstotliwość, więc ich długość jest bardzo mała
(w wodzie długość fali jest mniejsza od 7cm), więc trudno zachodzi
dyfrakcja, czyli ugięcie fali i łatwiej jest rejestrować fale odbite
(dźwięki słyszalne mają większą długość i bardziej się uginają i
dlatego ich się nie stosuje). Również delfiny stosują ultradźwięki do
echolokacji, co ułatwia im poruszanie się w głębinach mórz.
Nietoperze potrafią wysyłać i odbierać ultradźwięki,
czyli fale akustyczne o częstotliwości większej niż
20 000Hz (takich dźwięków nie słyszy człowiek).
Wykorzystują je do orientacji w terenie (podobnie
jak echolokacja). Jeżeli fala ultradźwiękowa natrafia na owada to
następuje ugięcie (dyfrakcja) fali na owadzie i nietoperz rejestruje
powracającą falę wtórną kulistą i lokalizuje swoją zdobycz.
Każde ciało o temperaturze poniżej 500°C wysyła
promieniowanie zwane promieniowaniem cieplnym
lub podczerwonym. Substancja podgrzana do temperatury
wyższej niż 500°C jest źródłem światła widzialnego.
Barwa wysyłanego przez ciało światła zależy od jego temperatury.
Ciała o temperaturze około 800°C świecą światłem czerwonym, o
temperaturze 950°C świecą światłem pomarańczowym, o
temperaturze 1200°C wysyłają światło żółte. Zależność barwy
podgrzanego przedmiotu od jego temperatury wykorzystuje kowal,
który chcąc nagrzać w kuźni metalowy przedmiot do żądanej
temperatury, obserwuje jego barwę. Jeśli temperatura ciała wynosi
około 3000°C to wysyła ono również promieniowanie nadfioletowe. Ze
wzrostem temperatury wzrasta ilość tego promieniowania. Silnym
źródłem nadfioletu jest Słońce, którego temperatura powierzchni
wynosi 6000°C.
Większość przedmiotów widzimy w świetle
rozproszonym. Światło padając na przedmiot
odbija się pod różnymi kątami, co daje wrażenie
"wysyłania" światła przez przedmioty. Przedmiot
o barwie czerwonej pochłania wszystkie długości
fali oprócz czerwonej. Jeśli oświetlimy ten przedmiot światłem
zielonym to jego barwa będzie czarna. Przy oświetleniu sztucznym
odbite światło może być nieco inne niż przy świetle dziennym.
Kreacje wieczorne zawsze wyglądają nieco inaczej niż w dzień.
Dlatego kupując nowe ubrania powinniśmy zobaczyć je przy świetle
dziennym.
W metalach znajdują się swobodne elektrony, które bez
zewnętrznego pola elektrycznego poruszają się ruchem
chaotycznym. Średnia prędkość elektronów metalu w ich bezładnym
ruchu cieplnym w temperaturze pokojowej jest rzędu 100000m/s.
Gdy na końcach przewodnika pojawia się różnica potencjałów,
powstaje pole elektryczne i wszystkie swobodne elektrony zaczynają
się poruszać w jednym kierunku ruchem uporządkowanym. Pole
elektryczne rozchodzi się z prędkością światła wynoszącą 300 000
km/s, tak, więc wszystkie elektrony zaczynają się poruszać niemal
jednocześnie. Średnia prędkość uporządkowanego ruchu (dryfu)
elektronów w cienkim drucie wynosi tylko 0,01 m/s, gdyż elektrony
zderzają się z jonami sieci.
Trzask bicza to również skutek powstawania
fali uderzeniowej. Aby strzelić należy wykonać
spokojny ruch rękojeścią rozprostowujący
rzemień, a następnie gwałtownie zmienić
kierunek ruchu rękojeści, co nadaje bardzo
duże przyspieszenie końcówce bicza. W końcowym etapie
przyspieszania jego prędkość wzrasta od 340 m/s do około 750 m/s,
(czyli aż 2700km/h). Powstaje, więc wtedy fala uderzeniowa i
słyszymy trzask. Przyspieszenie wtedy jest prawie 50 000 razy
większe od przyspieszenia ziemskiego. Oznacza to, że jego fragment
o masie 1 grama odrywany jest z siłą, jakiej trzeba użyć, by
podnieść przedmiot o masie 50 kilogramów.
Punkty na równiku poruszają się z prędkością
1670 km/h na skutek ruchu obrotowego Ziemi
dookoła swojej osi. Cała Ziemia w ruchu
obiegowym wokół Słońca ma prędkość zimą
30,3 km/s, a latem 29,3 km/s. Słońce z całym
Układem Słonecznym obiega centrum naszej galaktyki Drogi
Mlecznej z prędkością 200 km/s, jeden pełny obrót trwa 250 mln lat.
Droga Mleczna, czyli nasza galaktyka porusza się z prędkością 600
km/s w stronę centrum Supergalaktyki Lokalnej
Aby stojące ciało nie przewróciło się pionowa prosta
przechodząca przez środek ciężkości tego ciała
(środek masy) nie może wyjść poza jego podstawę.
Również człowiek stojąc musi tak ustawiać ciało, aby
pionowy rzut środka ciężkości nie opuścił obszaru
kontaktu stóp z podłożem.
Droga zatrzymania pojazdu podczas
gwałtownego hamowania składa się
z drogi reakcji kierowcy oraz drogi
hamowania. Droga reakcji wynika z
pewnego stałego czasu upływającego
pomiędzy dostrzeżeniem przeszkody
a naciśnięciem hamulca i nosi nazwę
czasu reakcji. Dla przeciętnego
kierowcy wynosi ona. Droga reakcji
jest, więc wprost proporcjonalna do
prędkości. Droga hamowania zależy
proporcjonalnie od kwadratu prędkości
(przy stałej sile hamowania można to wyprowadzić przyrównując
energię kinetyczną z pracą sił tarcia) i dlatego wraz z prędkością
wzrasta ona bardzo gwałtownie. Tak ważne jest, więc zmniejszenie
prędkości w obszarze zabudowanym, gdzie możliwe jest nagłe
pojawienie się przeszkody lub istoty żywej.
Astronomia
Astronomia – nauka przyrodnicza zajmująca się badaniem ciał
niebieskich (np. gwiazd, planet, komet mgławic, gromad i galaktyk) oraz
zjawisk, które zachodzą poza Ziemią, jak również tych, które oddziałują w jej
atmosferze, wnętrzu lub na powierzchni, a są pochodzenia pozaplanetarnego
(np. neutrina, wtórne promieniowanie kosmiczne). Skoncentrowana jest na
fizyce, chemii, meteorologii i ruchu ciał niebieskich, zajmuje się
także powstaniem i rozwojem (ewolucją) Wszechświata.
Astronomia jest jedną z najstarszych nauk. Kultury prehistoryczne pozostawiły
astronomiczne artefakty, takie jak egipskie piramidy, czy Stonehenge.
Cywilizacje, takie jak: Babilończycy, Grecy, Chińczycy,
Hindusi i Majowie wykonywali metodyczne obserwacje nocnego nieba.
Jednakże dopiero wynalezienie teleskopu sprawiło, że astronomia była w
stanie przekształcić się w nowoczesną naukę. Historycznie w astronomię
włączano tak różne dyscypliny, jak astrometria, astronawigacja, astronomia
obserwacyjna, tworzenie kalendarzy, a nawet astrologia. Obecnie pojęcie
profesjonalnej astronomii jest niemal tożsame z pojęciem astrofizyki.
Sławni Astronomowie
Galilei Galileo (Galileusz) (1564-1642) ·
Włoski fizyk, astronom i filozof. Stworzył podstawy
nowoczesnej mechaniki (Galileusza transformacja) i
zaczątki nauki o wytrzymałości materiałów. Skonstruował
teleskop, odkrył 4 księżyce Jowisza, oraz plamy na Słońcu.
Był pierwszym, który teorię fizyczną próbował oprzeć na
eksperymencie. Z racji swych zasług zwany jest ojcem fizyki.
Mikołaj Kopernik był sławnym astronomem. Urodził się w
1473, a zmarł w 1543! Kiedyś wierzono, że Ziemia jest środkiem
Wszech-świata, a słońce, planety i mniejsze ciała niebieskie krążą
wokół niej. Jednak Mikołaj Kopernik jednoznacznie zaprzeczał
temu i pewnego dnia patrząc przez swoją lunetę odkrył rzecz,
która na zawsze zmieniła astronomię, Ziemia wraz z innymi
planetami krąży wokół słońca. Na początku nikt mu nie wierzył,
ale po paru latach, gdy był w stanie im udowodnić, uwierzyli w jego teorię.
Podobno "WSTRZYMAŁ SŁOŃCE, RUSZYŁ ZIEMIĘ. POLSKIE GO WYDAŁO
PLEMIĘ". Opublikował nawet książkę o swoim odkryciu. Legenda głosi, że
zobaczył ją dopiero na łożu śmierci.
Polski astronom, Aleksander Wolszczan odkrył
pierwsze planety spoza Układu Słonecznego. Urodził
się 29 kwietnia 1946r. w Szczecinku. Razem z
D. Fraile' em, kanadyjskim astronomem,prowadził
za pomocą radioteleskopu badania pulsara. Późniejsze
obliczenia wykazały, że wokół gwiazdy krążą
przynajmniej dwie planety. Od 1992 roku Wolszczan
pracuje jako profesor astronomii i astrofizyki na
uniwersytecie w Pensylwanii.
Ciała Niebieskie
GWIAZDY – gazowe kule świecące własnym
. światłem. Przykładami gwiazd mogą byd: Słooce,
Syriusz, Gwiazda Polarna.
PLANETY – obiekty o kształcie zbliżonym do kuli,
które krążą po orbicie wokół gwiazdy. Przykładami
planet mogą byd: ·Ziemia , Mars, Jowisz, Uran.
KSIĘŻYCE (SATELITY) – naturalne obiekty krążące
po orbitach wokół planet, np. Księżyc (pisany dużą
literą) jest satelitą Ziemi.
PLANETOIDY (ASTEROIDY) – zbudowane ze skał lub
metali obiekty
o średnicy do 1000 km, które krążą wokół gwiazdy.
Większośd planetoid
w Układzie Słonecznym skupia się między orbitami Marsa
i Jowisza.
Ciekawostki astronomiczne
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Migotanie gwiazd powoduje drgające ponad Ziemią powietrze.
Najgorętszą planetą w Układzie Słonecznym jest Wenus, temperatura
dochodzi tam do 470 stopni Celsjusza.
Gwiazda, która ma najdłuższą nazwę to Shurnarkabtishashutu, co po
arabsku znaczy „pod południowym rogiem byka".
Galaktyka znajdująca się najbliżej nas to Wielki Obłok Magellana, oddalona
od nas o 170 000 lat świetlnych. Na półkuli południowej dobrze widoczna
gołym okiem. Mimo, że większośd nazw arabskich pozostała do dzisiaj to
nazwa Al Bakr (Biały Wół) nie jest dziś powszechnie znana.
Największym Księżycem w Układzie Słonecznym jest Ganimedes, a jest on
nawet większy od Merkurego!
Wiatry na Neptunie osiągają prędkośd 2 tysięcy kilometrów na godzinę.
Powszechnie stosowane określenie deszcz meteorytów jest błędne.* Więcej
w osobnym artykule]
Nasza galaktyka- Droga Mleczna znajduje się w Układzie Lokalnym, czyli
grupie ok. 30 galaktyk, a jego promieo wynosi 5 mln lat świetlnych.
Największy krater uderzeniowy w Układzie Słonecznym znajduje się na
Księżycu. To krater o nazwie Aitkena o średnicy ponad 2200 kilometrów.
Najjaśniejszą gwiazdą w naszej galaktyce, jaką znamy (pomijając supernowe)
jest Eta Carinae, oczywiście, jeśli chodzi o jasnośd absolutną,
nieobserwowaną. Wypromieniowuje ok. 6, 5 mln energii więcej od Słooca
(w jednostce czasu).
Grawitacja na naszym Księżycu jest 6 razy słabsza od ziemskiej.
Wenus obraca się w przeciwnym kierunku niż inne planety.
Najchłodniejszym miejscem w Układzie Słonecznym jest powierzchnia
największego satelity Neptuna- Trytona.
Pierwszą sondą była rosyjska Łuna 1 wystrzelona w 1959 r.
Jako pierwszy w niebo przez teleskop wbrew pozorom nie spojrzał Galileusz,
był on tylko jednym z pierwszych
Czarna dziura jest tworem grawitacji, której podlegają zarówno cząstki o
małych, jak i o dużych masach, a nawet światło. Największe i najjaśniejsze
ciała mogą być niewidoczne, ponieważ przyciąganie jasnej gwiazdy o tej
samej gęstości, co Ziemia i średnicy 250 razy większej od Słońca, nie
pozwoliłaby żadnemu promieniowi do nas dotrzeć. Prędkość ucieczki dla
Ziemi wynosi 11,2 km/s, a zależy ona rozmiarów i masy obiektu, który ciało
chce opuścić. Jeśli prędkość ucieczki przekraczałaby prędkość światła, światło
takiej gwiazdy nie byłoby w stanie do nas dotrzeć.
Supernowa – w astronomii termin określający kilka rodzajów kosmicznych
eksplozji, które powodują powstanie na niebie niezwykle jasnego obiektu,
który już po kilku tygodniach bądź miesiącach staje się niemal niewidoczny.
Kiedy skończy się wszechświat?
W chwili obecnej astronomowie są zgodni, co do tego, że Wszechświat
narodził się około 15 miliardów lat temu na skutek Wielkiego Wybuchu. Od
tamtej pory nieustannie się rozszerza, rozciągając strukturę czasoprzestrzeni.
Ale czy kiedykolwiek umrze? A jeśli tak, to, w jaki sposób? Powstały trzy
alternatywne modele obrazujące przyszłość Wszechświata:
1. Jeśli ekspansja trwać będzie wiecznie, Wszechświat będzie stopniowo się
ochładzał, a odrywane od siebie mniejsze struktury zmierzać będą w zimne
odosobnione przestrzenie umarłych gwiazd i czarnych dziur.
2. Jeśli czasoprzestrzeń przestanie się rozciągać, nastąpi Wielka Zapaść
(Wszechświat skurczy się do granic nieskończoności).
3. Ostatni scenariusz przedstawia Wszechświat, który stopniowo spowalnia
swoją ekspansję. Idealna równowaga pozwoli zapobiec katastrofie,
czasoprzestrzeń zostanie zachowana.
Dziwne zachowanie słońca – obserwacje
Dziwne zachowanie Słońca obserwujemy systematycznie od blisko 400 lat,
odkąd teleskop pozwala badać plamy słoneczne. Wcześniej chińscy
astronomowie potrafili dostrzec ciemne znamię na tarczy Słońca gołym
okiem, ale zdarzało się to niezmiernie rzadko. Pierwszym, który obserwował
skazy na Słońcu przez teleskop, był Anglik Thomas Harriot - udało mu się to
już w 1609 r. Natomiast odkrycia, że plamy stają się szczególnie liczne mniej
więcej, co 11 lat, dokonał w XIX w. niemiecki aptekarz Heinrich Schwabe.
Dwa tajemnicze ciała niebieskie
Astronomowie odkryli pierwsze podwójne planemo. Co to takiego? To obiekty mające
rozmiary olbrzymich planet, których jednak - wedle obecnych definicji - planetami
nazwad nie można. Ponad 400 lat świetlnych od nas odkryto dwa niezwykłe obiekty.
Astronomowie nadali im symbol Oph 16225-240515. Tajemnicze ciała niebieskie
krążą w dużej odległości od siebie (około 240 razy dalej niż Ziemia od Słooca).
Pierwszy z nich ma masę 14 razy, a drugi - 7 razy większą od Jowisza.
Wokół każdego wiruje prawdopodobnie dysk gazu i pyłu. Wygląda też na to, że oba
ciała od samego początku były razem.
- To naprawdę niezwykła para: każde ma ok. 1 proc. masy naszego Słooca - tłumaczy
Ray Jayawardhana z uniwersytetu w Toronto w Kanadzie, jeden z odkrywców.
- Już ich istnienie jest wielką niespodzianką, a ich powstanie i dalsze losy są zupełną
tajemnicą.
Narzędzia astronomiczne i
fizyczne
Teleskop – jest narzędziem, które służy do
obserwacji odległych obiektów poprzez
zbieranie promieniowania elektromagnestycznego. Pierwsze znane praktyczne teleskopy
zostały skonstruowane w Holandii na początku
XVII wieku, przy użyciu soczewek ze szkła.
Detektor mikrometeoroidów – urządzenie
do rejestrowania uderzeń mikrometeoroidów.
Stosowane do badania ilości pyłu w przestrzeni
kosmicznej.
Sekstant – kątomierz lusterkowy, optyczny
przyrząd nawigacyjny, stosowany niegdyś w żeglarstwie i
astronomii, służący do
mierzenia wysokości ciał niebieskich nad
horyzontem, a także kątów poziomych i
pionowych pomiędzy obiektami widocznymi
na Ziemi.
Jak najłatwiej zapamiętać
najbliższe nam gwiazdy?
Proxima Centauri's the nearest star.
The celestial bodies that follow are:
Alpha Centauri A,
Toli,
Barnard's Star,
Wolf 359,
Laland 21185,
Sirius A,
Sirius B,
BL Ceti,
UV Ceti,
Ross 154,
Ross 248,
Epsilon Eridani,
Lac 9352,
Ross 128,
EZ Aquarii A,
EZ Aquarii B,
EZ Aquarii C,
Procyon A.
Those are the stars that are nearest to me,
Tra la la and fiddle dee dee!
Proxima Centauri, najbliższa
gwiazda.
Ciała niebieskie, które następują, to:
Alpha Centauri A,
Toli,
Gwiazda Barnarda,
Wolf 359,
Laland 21185,
Sirius A,
Sirius B,
BL Ceti,
UV Ceti,
Ross 154,
Ross 248,
Epsilon Eridani,
Lac 9352,
Ross 128,
EZ Aquarii A,
EZ Aquarii B,
EZ Aquarii C,
Procyon A.
Są to gwiazdy, które są najbliżej
mnie,
Tra la la i fiddle dee dee!
Gimzetkę wykonał:
Rafał Świętek z kl. IIIA