Zarządzanie emocjami - Akademia Młodego Ekonomisty

Transkrypt

Zarządzanie emocjami - Akademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty
Psychologia i interakcje społeczne
Zarządzanie emocjami
Dr Tomasz Tokarz
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
17 października 2016 r.
EMOCJE
Poruszenia, stany afektywne (e movere - 'w ruchu‘)
Podstawowe emocje:
RADOŚĆ
SMUTEK
ZASKOCZENIE
WSTRĘT
ZŁOŚĆ
STRACH
Po co nam emocje?
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
INTELIGENCJA EMOCJONALNA
zespół kompetencji umożliwiających zarządzanie
emocjami:
- rozpoznawanie i rozumienie własnych emocji
(samoświadomość)
- rozpoznawanie i zaakceptowanie stanów emocjonalnych
innych ludzi (empatia)
- wykorzystywanie wiedzy o nich do radzenia sobie w
życiu (osiągania satysfakcji osobistej, zawodowej,
budowania dobrych relacji)
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
KOMPETENCJE
PSYCHOLOGICZNE (relacje z samym sobą)
SPOŁECZNE (relacje z innymi)
PRAKSEOLOGICZNE (kompetencje działania - nasz
stosunek do zadań, wyzwań i działań)
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
WYSOKA IE UMOŻLIWIA
– rozpoznanie własnej wartości niezależne od ocen innych osób
(adekwatna samoocena),
– kontrolowanie własnych emocji w zgodzie ze sobą (samoregulacja),
– otwarte wyrażanie własnych emocji i opinii (asertywność),
– inspirowanie innych do działania (przywódczość),
– skuteczne mediowanie, łagodzenie konfliktów (koncyliacyjność),
– tworzenia więzi i efektywne współdziałanie z innymi (współpraca),
– samodzielne mobilizowanie się i angażowanie w dążeniu do celów
(automotywacja),
– radzenie sobie w zmieniającym się środowisku, dostosowania się do
zmian w otoczeniu (elastyczność).
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
EMOCJE A MÓZG
• został stworzony do uczenia się. Uczy się cały czas, Dobrze
zorganizowana nauka jest przyjemna, bo prowadzi do uwalniania
dopaminy. Wrodzony instynkt do nauki (niem. Lerntrieb)
• jest autonomiczny. Uczy się tego, czego sam chce się nauczyć (to
co jest atrakcyjne: nowe, interesujące, przydatne). Jest egoistyczny rozpatruje informacje pod kątem własnego ja - kierując się własnymi,
subiektywnymi kryteriami
• jest wewnątrzsterowny. Nie da się go zmusić do trwałego
przyswojenia wiedzy. Ma wewnętrzny układ nagrody. Kary i nagrody
zewnętrzne działają tylko na krótką metę
• jest organem społecznym. Rozwija się poprzez interakcje
(odzwierciedlanie, neurony lustrzane)
• jest podatny na emocje. Rozwija się za pośrednictwem wyboru i
przeżywania. Dużo łatwiej przyswajamy informacje zabarwione
emocjami
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
EMOCJE A MÓZG
• BEZPIECZEŃSTWO
• ROZUMIENIE
• AKCEPTACJA
• INTERAKCJE
• NIEZALEŻNOŚĆ
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
• został stworzony do uczenia się Uczy się cały czas, Dobrze
zorganizowana nauka jest przyjemna, bo prowadzi do uwalniania
dopaminy. Wrodzony instynkt do nauki (niem. Lerntrieb)
• jest autonomiczny. Uczy się tego, czego sam chce się nauczyć
(nowe, interesujące, przydatne). Jest egoistyczny - rozpatruje
informacje pod kątem własnego ja - kierując się własnymi,
subiektywnymi kryteriami (które uznaje za atrakcyjne)
• jest wewnątrzsterowny. Nie da się go zmusić do trwałego
przyswojenia wiedzy. Ma wewnętrzny układ nagrody. Kary i nagrody
zewnętrzne działają tylko na krótką metę.
• jest organem społecznym. Rozwija się poprzez interakcje
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
ZARZĄDZANIE EMOCJAMI - DZIENNIK
• CO SIĘ WYDARZYŁO?
• CO POCZUŁAM/POCZUŁEM?
JAKIE EMOCJE SIĘ POJAWIŁY?
• SKĄD WZIĘŁY SIĘ TE EMOCJE? DLACZEGO TAK
ZAREAGOWAŁAM/ZAREAGOWAŁEM?
• CO SPRAWIŁO, ŻE EMOCJE OPADŁY?
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
MODEL RAINS
• R – Recognize what is happening (ROZPOZNANIE)
• A – Accept. Allow life to be just as it is
(AKCEPTACJA)
• I – Investigate inner experience with kindness
(INWESTYGACJA)
• N – Non-Identification (NIEIDENTYFIKACJA)
• S – Self-compassion (SAMOWSPÓŁCZUCIE)
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
NVC – KOMUNIKACJA BEZ PRZEMOCY
• OBSERWACJA (co się stało?)
• ROZPOZNANIE UCZUCIA (jakie uczucia się
pojawiły?)
• IDENTYFIKACJA/WYRAŻENIE POTRZEBY
(jaka potrzeba się za tym kryje?)
• STRATEGIA/PROŚBA (jak to wykorzystam?)
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
JA – TY - WY
• Kluczem do zarządzania emocjami jest wyjście od
perspektywy: JA (moje emocje)
do perspektywy: TY/WY (Twoje/Wasze emocje).
• Rozumienie siebie jest drogą do zrozumienia innych.
• KOMUNIKAT „JA”
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
WOBEC DZIECKA
- Relacja (dbaj o dobre kontakty z dzieckiem)
- Rozmowa, wysłuchanie (pozwól dziecku się wypowiedzieć)
- Informacja bez oceny (powiedz jak Ty się z tym czujesz)
- Akceptacja (zaakceptuj emocje dziecka – niekoniecznie
sposoby reagowania, działania pod ich wpływem; pomóż
dziecku rozpoznać emocje)
- Możliwość „rozładowania” (stwórz warunki do rozładowania
emocji w konstruktywny sposób: zabawa, sport)
- Modelowanie (daj przykład, pokaż jak sam radzisz sobie z
emocjami)
- Jasne reguły postępowania (wspólnie z dzieckiem ustal
reguły reagowania)
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
CZEGO UNIKAĆ… BLOKADY
KOMUNIKACYJNE (T. GORDON)
•
•
•
•
•
•
Nakazywanie, komenderowanie, polecanie: „Przestań się użalać i
weź się do roboty!”.
Ostrzeganie, groźba: „Jeżeli nie będziesz dużo pracował, nie
masz co marzyć o dobrych stopniach w tej klasie”.
Moralizowanie, głoszenie kazań: „Wiesz dobrze, że z chwilą, gdy
przychodzisz do szkoły, twoim zadaniem jest nauka”.
Doradzanie, sugerowanie, proponowanie rozwiązań: „Musisz
lepiej zaprogramować sobie dzień”.
Pouczanie, robienie wykładu, dostarczanie
argumentów: „Przyjrzyjmy się faktom. Pamiętaj, że do końca roku
szkolnego jest jeszcze tylko 50 dni i tylko tyle zostało ci na
wykonanie tego zadania”.
Osądzanie, krytykowanie, dezaprobata: „Jesteś po prostu leniwy,
albo lubisz odkładać wszystko na ostatnią chwilę”.
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
BLOKADY C.d.
•
•
•
•
•
•
Obrzucanie wyzwiskami, wyśmiewanie: „Zachowujesz się jak
czwartoklasista, a nie jak kandydat do szkoły średniej”.
Interpretowanie, analizowanie, diagnozowanie: „Starasz się po
prostu wykręcić od wykonania tego zadania”.
Chwalenie, aprobowanie: „Jesteś naprawdę bardzo zdolny.
Jestem pewien, że jakoś dasz sobie z tym radę”.
Uspakajanie, okazywanie współczucia, pocieszanie: „Nie jesteś
jedyny, który to przeżywa. Ja miałem takie same problemy z
trudnym zadaniami”.
Wypytywanie, krzyżowy ogień pytań: „Czy uważasz, że zadanie
jest za trudne? Ile czasu mu już poświęciłeś? Ile godzin?”
Odwracanie uwagi, dowcipkowanie, zabawianie: „Porozmawiajmy
o czymś przyjemniejszym. Wydaje mi się, że ktoś wstał dziś lewą
nogą”.
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Owocne nauczanie zależy od wielu czynników, ale jeden
jest najważniejszy – w jakim stopniu nauczycielowi uda się
nawiązać z uczniem szczególny stosunek – coś w rodzaju
łączności, więzi czy pomostu, jest to umiejętność
nawiązania kontaktu. (THOMS GORDON)
Jeśli znasz siebie dobrze, lubisz siebie (w miarę), znasz
swoje mocne strony, ale też umiesz przyznać się do
porażki czy że czegoś nie potrafisz - zdobędziesz uznanie
dziecka. Jeśli umiesz określić swoje granice i potrzeby, ale
też szanujesz cudze - zdobędziesz uznanie dziecka. Jeśli
będziesz słuchał uważnie, co do ciebie mówi, i traktował je
jak partnera, ale jednocześnie weźmiesz
odpowiedzialność za jakość relacji z nim - będzie cię
szanować za to, kim jesteś, a nie za to, w jaki sposób
potrafisz je ukarać. (JESPER JUUL)
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
WARTO PRZECZYTAĆ
D. Goleman, „Inteligencja emocjonalna”
D. Goleman, „Inteligencja społeczna”
T. Gordon, „Wychowanie bez porażek”
T. Gordon, „Wychowanie bez porażek w praktyce”
T. Gordon, „Wychowanie bez porażek w szkole”
A. Faber, E. Mazlish, „Jak mówić, żeby dzieci się uczyły.
W domu i w szkole”
A. Faber, E. Mazlish, „Jak mówić, żeby dzieci nas
słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły”
M. Rosenberg, „Wychowanie w duchu empatii.
Rodzicielstwo według Porozumienia bez Przemocy”
J. Juul, „Agresja. Nowe tabu?”
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 
Kontakt: [email protected]
Tel.: 504 339 246
www.tomasztokarz.eu
www.edutank.org.pl
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL

Podobne dokumenty