Artykuł - Oficyna MM

OPUBLIKOWANO: 6 GRUDNIA 2016
Sprawozdanie z planu finansowego
Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty
Podstawa prawna:




Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze
zm.),
Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 168 ze zm.),
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047 ze zm.),
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad
rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu
terytorialnego,
jednostek
budżetowych,
samorządowych
zakładów
budżetowych,
państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających
siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 289 ze zm.).
Stosownie do treści § 24 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie
szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek
samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych,
państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza
granicami Rzeczypospolitej Polskiej sprawozdanie finansowe jednostki budżetowej sporządza się
w terminie trzech miesięcy od dnia, na który zamyka się księgi rachunkowe.
Istotny wymóg został zawarty także w § 25 wspomnianego Rozporządzenia. Stosownie do tego
przepisu sprawozdanie finansowe jednostki i placówki podpisują, odpowiednio, kierownik jednostki
i główny księgowy. Kwestią odrębną jest to, kto w praktyce sporządza sprawozdanie w jednostce –
dyrektor może powierzyć to zadanie głównemu księgowemu, przepisy bowiem tego nie zakazują, ale
składając wraz z księgowym podpis na sprawozdaniu, potwierdza jego prawidłowość.
Należy również zwrócić uwagę, że z treści § 26 wynika obowiązek przekazania przez dyrektora
poradni sprawozdania finansowego organowi wykonawczemu jednostki samorządu terytorialnego
w terminie do 31 marca roku następnego.
Naruszenie dyscypliny finansów publicznych
O istotności sprawozdania finansowego świadczy wpisanie do Ustawy o odpowiedzialności za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych regulacji dotyczących błędów popełnianych przy
sporządzaniu tego sprawozdania. Określa je art. 18 pkt 2 ww. Ustawy, zgodnie z którym naruszeniem
dyscypliny finansów publicznych jest niesporządzenie lub nieprzekazanie w terminie sprawozdania
z wykonania procesów gromadzenia środków publicznych i ich rozdysponowania albo wykazanie
w tym sprawozdaniu danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej. Przepis ten
obowiązuje od 1 stycznia 2010 r. i określa następujące rodzaje naruszeń związanych ze
sprawozdaniami finansowymi:



niesporządzenie w terminie sprawozdania,
nieprzekazanie w terminie sprawozdania,
wykazanie w tym sprawozdaniu danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji
księgowej.
Katalog kar za naruszenie dyscypliny finansów został zawarty w art. 31 Ustawy o odpowiedzialności
za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Należy do nich:




upomnienie,
nagana,
kara pieniężna,
zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi (od roku do
pięciu lat).
Karę pieniężną wymierza się w wysokości od 0,25 do trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia
osoby odpowiedzialnej za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, obliczonego jak
wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego, należnego w roku, w którym doszło do tego
naruszenia.
Zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi wyklucza, przez czas
określony w orzeczeniu o ukaraniu, możliwość pełnienia w jednostce sektora finansów publicznych
funkcji:




kierownika, zastępcy kierownika lub dyrektora generalnego,
członka zarządu,
skarbnika, głównego księgowego lub zastępcy głównego księgowego,
kierownika lub zastępcy kierownika komórki bezpośrednio odpowiedzialnej za wykonywanie
budżetu lub planu finansowego.
Charakter sankcji za naruszenie obowiązków w zakresie sporządzenia sprawozdania finansowego
powoduje oczywiście konieczność szczegółowego przestrzegania procedury jego przyjęcia.
Elementy sprawozdania finansowego
Zgodnie z § 17 ust. 1 Rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz
planów kont, na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych jednostki sporządzają sprawozdanie
finansowe, które składa się z:



bilansu,
rachunku zysków i strat (wariant porównawczy),
zestawienia zmian w funduszu.
Podstawą sporządzenia sprawozdania finansowego są księgi rachunkowe prowadzone zgodnie
z wymogami zawartymi w art. 23 i 24 Ustawy o rachunkowości. Zgodnie z art. 23 ust. 1 zapisów
w księgach rachunkowych dokonuje się w sposób trwały, bez pozostawiania miejsc pozwalających na
późniejsze dopiski lub zmiany. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera należy
stosować właściwe procedury i środki chroniące przed zniszczeniem, modyfikacją lub ukryciem
zapisu. Zgodnie z ust. 2 tej regulacji zapis księgowy powinien zawierać co najmniej:





datę dokonania operacji gospodarczej,
określenie rodzaju i numer identyfikacyjny dowodu księgowego stanowiącego podstawę
zapisu oraz jego datę, jeżeli różni się ona od daty dokonania operacji,
zrozumiały tekst, skrót lub kod opisu operacji, z tym że należy posiadać pisemne objaśnienia
treści skrótów lub kodów,
kwotę i datę zapisu,
oznaczenie kont, których dotyczy.
Z kolei art. 24 Ustawy o rachunkowości stwierdza, że księgi rachunkowe powinny być prowadzone
rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie i bieżąco. Księgi rachunkowe uznaje się za rzetelne, jeżeli
dokonane w nich zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty. Z kolei za prowadzone bezbłędnie uznaje
się je, jeżeli wprowadzono do nich kompletnie i poprawnie wszystkie zakwalifikowane do
zaksięgowania w danym miesiącu dowody księgowe, zapewniono ciągłość zapisów oraz bezbłędność
działania stosowanych procedur obliczeniowych.
Księgi rachunkowe uznaje się za sprawdzalne, jeżeli umożliwiają stwierdzenie poprawności
dokonanych w nich zapisów, stanów (sald) oraz działania stosowanych procedur obliczeniowych,
a w szczególności:




udokumentowanie zapisów pozwala na identyfikację dowodów i sposobu ich zapisania
w księgach rachunkowych na wszystkich etapach przetwarzania danych,
zapisy uporządkowane są chronologicznie i systematycznie według kryteriów klasyfikacyjnych
umożliwiających sporządzenie obowiązujących jednostkę sprawozdań finansowych i innych
sprawozdań, w tym deklaracji podatkowych oraz dokonanie rozliczeń finansowych,
w przypadku prowadzenia ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera zapewniona jest
kontrola kompletności zbiorów systemu rachunkowości oraz parametrów przetwarzania
danych,
zapewniony jest dostęp do zbiorów danych pozwalających, bez względu na stosowaną
technikę, na uzyskanie w dowolnym czasie i za dowolnie wybrany okres sprawozdawczy
jasnych i zrozumiałych informacji o treści zapisów dokonanych w księgach rachunkowych.
Księgi rachunkowe uznaje się za prowadzone bieżąco, jeżeli:



pochodzące z nich informacje umożliwiają sporządzenie w terminie obowiązujących jednostkę
sprawozdań finansowych i innych sprawozdań, w tym deklaracji podatkowych oraz dokonanie
rozliczeń finansowych,
zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej są sporządzane przynajmniej za poszczególne
okresy sprawozdawcze, nie rzadziej niż na koniec miesiąca, w terminie, o którym mowa w pkt
1, a za rok obrotowy – nie później niż do 85 dnia po dniu bilansowym,
ujęcie wpłat i wypłat gotówką, czekami i wekslami obcymi oraz obrotu detalicznego
i gastronomii następuje w tym samym dniu, w którym zostały dokonane.