Wyjasniamy_gdzie_podzialy_sie_zaginione_gigabajty

Wyjaśniamy, gdzie podziały się zaginione gigabajty
Z pewnością zastanawialiście się, skąd wynikają różnice w deklarowanej i rzeczywistej
pojemności dysków twardych? Mniejsza ilość przestrzeni dyskowej, dostępnej dla
użytkownika, nie jest wynikiem błędu. Powodem jest różnica w obliczeniach.
Pojemność sprzedawanych dysków SSD, napędów talerzowych, pendrive’ów, oraz kart
pamięci podaje się w gigabajtach (GB) lub terabajtach (TB). Przykładowo, kupując dysk SSD o
deklarowanej pojemności 512 GB, powinniśmy teoretycznie otrzymać dokładnie tyle
przestrzeni na swoje dane. Jednak po zamontowaniu napędu w komputerze okazuje się, że
do dyspozycji mamy około 476 GB. Z czego wynika tak duża różnica?
Głównym powodem jest sposób liczenia pojemności dysku. Ludzie korzystają z systemu
dziesiętnego, którego podstawą jest liczba 10. Natomiast komputery pracują w oparciu o
system binarny, czyli dwójkowy, w którym podstawą jest liczba 2. Najmniejszą jednostką
pamięci, stosowaną w informatyce jest bajt. Wykorzystywane powszechnie przedrostki
dziesiętne (z układu SI) to kilo (k) dla tysiąca, mega (M) dla miliona, giga (G) dla miliarda oraz
tera (T) dla biliona. Otrzymujemy więc kolejno kilobajt (tysiąc bajtów), megabajt (milion
bajtów), gigabajt (miliard bajtów) oraz terabajt (bilion bajtów).
Dlatego według producentów, dysk SSD o pojemności 512 GB ma pojemność dokładnie 512
000 000 000 bajtów (512 bajtów x 1000 x 1000 x 1000).
Jednak w przypadku komputerów i wykorzystywanego przez nich systemu dwójkowego,
obliczanie tych wartości wygląda nieco inaczej. 1 kilobajt równa się 1024 bajtom. 1 megabajt
to z kolei 1048576 bajtów (1024 x 1024), a 1 gigabajt to 1073731824 bajty (1024 x 1024 x
1024). Zatem dysk o deklarowanej przez producenta pojemności 512 GB, ma rzeczywiście
pojemność 476,84 GB. Obliczamy to w następujący sposób: 512 000 000 000 / 1024 / 1014 /
1024 = 476,84 GB.
Odmienny system obliczania rozmiaru pamięci masowych to nie jedyna przyczyna
występowania różnic w deklarowanych i rzeczywistych pojemnościach dysków. Przykładowo
producenci laptopów korzystają z ukrytych partycji, służących do odzyskiwania systemu,
które umożliwiają przywrócenie komputera do stanu pierwotnego np. po awarii. Taka
partycja zajmuje około 10 GB miejsca na dysku i zawiera najczęściej obraz systemu
operacyjnego, sterowniki i podstawowe oprogramowanie. Przestrzeń dyskowa może być
również rezerwowana na tzw. bufory, które w dyskach z układami TLC odpowiadają za
przyspieszanie odczytywania i zapisywania danych. Taki bufor może mieć rozmiar od kilku do
kilkunastu gigabajtów.
Podsumowując – producenci dysków traktują 1 GB jako 1 000 000 000 bajtów (miliard),
natomiast według systemu dwójkowego 1 GB to 1 073 731 824 bajtów. Wyjaśnia to różnicę
w deklarowanej i rzeczywistej pojemności dysków SSD, napędów talerzowych oraz
pozostałych nośników danych. Warto wspomnieć, że w 1998 roku podjęto próbę wyjścia z tej
niejednoznaczności. Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna (IEC) zaproponowała
oznaczenie krotności wartości 1024 przez dodanie po znaku mnożnika litery „i” w skrócie
(KiB zamiast KB, MiB zamiast MB) i zmianę końcówki przedrostka na „bi” (kibibajt zamiast
kilobajt, mebibajt zamiast megabajt). Mimo tego, nowe nazwy nie zostały powszechnie
zaakceptowane i do dziś stosuje się przedrostki z układu SI, z których po prostu łatwiej się
korzysta.
Autor: Plextor