Pułkownik Mieczysław Wyżeł – Ścieżyński 1895-1956

Pułkownik Mieczysław Wyżeł – Ścieżyński 1895-1956
Wstęp
Wzmianka dotycząca pułkownika Mieczysława Wyżeł – Ścieżyńskiego, która znajduje się na
str. 976 Who’s Who z 1937 roku [1] brzmi następująco:
ŚCIEŻYŃSKI – WYŻEŁ, Mieczysław, Journalist, Politician. Col. General Staff, ret.; * Sambor,
Pol., Jan, 1, 1895; s. of Władisław Śc.- W., Professor, and Mrs. Śc,-W., b, Odzieżiński. Educ.:
High War Sch. C. of L.: Legionary in Pilsudski’s Pol. Legion 1914 – 1918. Cmd of a brigade of
infantry during the Pol,- Russ. War 1918-1920. Milit. Attache In Prague 1921/22. Chief of the
Intelligence Dep. In Gen. Staff 1922/23; in foreign mission 1923/24. Chief of the Gen. Staff of
the X Pol. Army Corps 1926 of the Admin. Dept. in the Pol. Min. for Nat. Defense 1927. Cmd. of
the 22nd Infantry Division 1927-1929; ret. as Col. in 1930. Dir. of the Press Agency “Iskra” in
Warsaw since 1930. Pres. of the Union of Pol. Parliamentary Journalists 1930/31; of the
National Assoc. of the Journalists in the Pol. Republic since 1934. Publ.: numerous essays
on for. politics and on milit. questions. Coll.: grahophone records. A.: Warsaw Al. Ujazdowskie
38. T.: 8-45-01 Pol.”
Wielka Encyklopedia Powszechna PWN wydana w Polsce w roku 1968 ani inne dostępne
opracowania historyczne z lat PRL-u. nie zawierają nawet najmniejszej wzmianki o pułkowniku
Mieczysławie Ścieżyńskim.
Czas bezlitośnie odsuwa w niepamięć ludzi, nawet gdy zasłużyli na uznanie. W PRL-u skazano
Mieczysława Ścieżyńskiego na zapomnienie i przestał praktycznie istnieć. W zbiorach Instytutu
Józefa Piłsudskiego w Ameryce można znaleźć wzmiankę o Mieczysławie Ścieżyńskim w
kontekście korespondencji prowadzonej z profesorem Wacławem Jędrzejewiczem. Kto miał
przekazać informacje jak nie najbliższa rodzina? Jednak żyjące na emigracji w niezwykle
skromnych warunkach londyńskich żona i córka pułkownika miały zbyt wiele bieżących
problemów aby myśleć o przeszłości i dokumentach znajdujących się w domowych zasobach.
Tak więc nie ujrzały one światła dziennego.
Czy prawdą jest zawartość cytowanego wyżej wycinka z Who’s Who dotyczącego centralnej i
wschodniej Europy z 1937? Czy odnalezione dokumenty potwierdzają zapis sporządzony 70 lat
temu?
1/6
Pułkownik Mieczysław Wyżeł – Ścieżyński 1895-1956
Wymowa dokumentów odnalezionych po latach.
Materiały pamiątkowe dotyczące Mieczysława Wyżeł - Ścieżyńskiego udostępniła mi jego córka
Elizabeth Borredon, która odnalazła je w swoich zasobach domowych. Elizabeth urodzona we
Francji, przez lata żyła w Anglii, a obecnie mieszka na południu Francji. Jest cioteczną siostrą
mojego męża i łączą nas serdeczne rodzinne więzy i osobiste kontakty. W Anglii mieszkają jej
dwaj synowie: Jim i Daniel.
Z Who’s Who wynika, ze Wyżeł - Scieżyński był między innymi wysokiej rangi wojskowym,
dziennikarzem, sprawozdawcą parlamentarnym i dyplomatą, był również odznaczony za zasługi
orderem wojskowym Virtuti Militari. Ten suchy zapis dotyczący faktów sprzed ponad 70 lat
nabiera realnego kształtu w zestawieniu z dokumentami.
Najstarszy spośród analizowanych dokumentów przedstawia 23 letniego Wyżła –
Ścieżyńskiego i jego prywatny list do rodziny z 18 października 1918 r. W liście tym Wyżeł
między inn. napisał: ” ... Do Królestwa narazie nie wyjeżdżam dopóki Komendant nie powoła.
Mam obecnie urlop krótki, dłuższy schowałem sobie na zimę. Napiszę wkrótce więcej. Ręce
Ojcu całuję...”
2/6
Pułkownik Mieczysław Wyżeł – Ścieżyński 1895-1956
Następne
funkcję
Republiki
między
jak
znajduje
i która
cywilnej
innymi
attache
się
Czesko
pamiątki
na
wraz
minister
czołowych
wojskowego
–zpochodzą
Słowackiej żonami.
wojny
pozycjach
w
Pułkownik
ziPiechoty
inne
Pradze.
roku
dotyczą
wysoko
1921
w1931
Są
Scieżyński
grupie
przeglądu
kiedy
to
postawione
zdjęcia
Mieczysław
razem
wojsk
z uroczystości
postaci
zczeskich. attache
Wyżeł
w hierarchii
–służbowa:
wojskowymi
urodzin
Na
Ścieżyński
zdjęciach
prezydenta
zarówno
sprawował
innych
znajduje
wojskowej
krajów
się
Zachowana
legitymacja
zPiechoty
późnych
lat
20-tych
XX
wieku
potwierdza
następną
informację
z Who
Wh
.o’s
Z treści
legitymacji
wynika
że:
„iPułkownik
Górsk.
Mieczysław
macierzysta:
Stanowisko:
Kadra
Ofic.
Dowódca
Stopień:
M.B.
Dywiz.
dyplomowany Wojsk.
22
D.P.Górsk
Przynależność
wuroczystości.
stanie
czynnym,
Przynależność
22
Dywizja
Piech.
sprawozdawcy
191
Rok
1931
została
toŚcieżyński
dla
parlamentarnego
Mieczysława
wydana
20
stycznia
Ścieżyńskiego
wprzy
Sejmie
RP.
r.
–uczestników
Świadectwem
przedstawiciela
tego
Agencji
jest: „Iskra”
Legitymacja
praca
Nr
197/
Ligi
MEMBRE
Narodów.
Jako
Narodów,
dziennikarz
–ustne MEMBERS
aprzekazach
śladem
Agencji
tego
CARDS „Iskra”
jest
wydana
No
Warszawie
412 w
sygnowana
językach:
został
wfrancuskim
przez
latach
Sekretarza
1931
i angielskim –jego
1934
Generalnego
„CARTE
Ligi
DE
do
Są
Niepodległości
W
rodzinnych
to
tylko
Polski,
przekazy
odwagi
krążą
i mogą
na w
legendy
polu
być
walki,
obciążone
dotyczące
szlachetności
subiektywnym
Ścieżyńskiego,
i postępowania
spojrzeniem.
oddania
wakredytowany
codziennym
sprawie
życiu.
3/6
Pułkownik Mieczysław Wyżeł – Ścieżyński 1895-1956
u
Ścieżyńskiego
zaświadczeniu
Jednak
rodzinyfaktem
w Anglii). można
jest „Virtuti
Mieczysław
Jedno
z lutego
przeczytać
zaświadczeniem
z tych
Scieżyński odznaczeń
m.inn:
wystawionym
„Stwierdzam,
otrzymywał
to Krzyżw Wojenny
przez
odznaczenia
Biuro
Virtuti
Kapituły
(wiele
Militari
Orderu.
zotrzymany
nich
jest
W
jeszcze
przez
L.11434/VM.
orderem
wojennym
z wraz
dnia
3
Militari”
1922
roku
piątejogłoszonym
klasyNr.4354.
Dz.Pers.Nr.2.22
że
ppłk
Ścieżyński
Naczelnego
został
Mieczysław
odznaczony
Wodza
z Dyw.
”. dekretem
Ochotniczej....
Legendę
rodzin
ną
MOWY
Ścieżyńskiemu,
o pułkowniku
ROZKAZY
który
Ścieżyńskim
[2](zał
brzmi:
11).
”Podporucznik
uzupełnić
Zamieszczony
można
tam
o się
cytat
rozkaz
T.IV
1915
Józefa
r.doprowadzić
zawiera
Piłsudskiego
akapit
poświęcony
„PISMA
nieprzyjacielskich
żołnierzy,
jako
jeńców.”
Ścieżyński
8z ludźmi
wziął
w okopach
100
znalazł
rzemiosła
Zatem
zaledwie
uznanie
oraz odwagą
w
20
oczach
letni
i zdolnościami,
podporucznik
Zwierzchnika.
wyróżniał
że
potrafił podczas
naztyle
walki
dobrą
znajomością
do
woskowego
sukcesu
i
Mieczysław Ścieżyński w wierszu Słonimskiego
Mieczysław Ścieżyński oceniany był w rodzinie jako atrakcyjny rozmówca i uczestnik spotkań.
W alfabecie wspomnień Antoniego Słonmskiego [3] pod hasłem RADEK KAROL znajduje się
odniesienie do postaci Ścieżyńskiego. Słonimski naświetla tam klimat jednego ze spotkań
dyplomatycznych na śniadaniu w przedwojennej warszawskiej restauracji „Simona i Steckiego”
z udziałem dyplomatów polskich i sowieckich. Radek wpisał wówczas do księgi pamiątkowej
restauracji następujące zdanie: „Sztuka mięsa dobra rzecz, socjalizm dobra rzecz, ale dopiero
socjalizm plus sztuka mięsa to będzie rzecz wyborna
”.
A dalej w wierszu „Protokół” powstałym po tym spotkaniu, Słonimski pisze między innymi:
4/6
Pułkownik Mieczysław Wyżeł – Ścieżyński 1895-1956
Czerwony, straszny, zakazany
Redaktor pisma sowieckiego,
Radziecki Radek, Żyd bezbożny,
Trzyma pod rękę Miedzińskiego
To, co on pisze, to „bibuła”,
„Dowód rzeczowy” każde słowo,
„Twórca miazmatów”, „wróg ościenny”
Z Ścieżyńskim bawi się rozmową
Redaktor pali tylko fajkę?
Pułkownik chce papierosika?
Pułkownik klepie redaktora,
Redaktor klepie pułkownika.
Miedziński, przyjaciel Ścieżyńskiego, dla Stefana - mojego męża - był to wówczas wujek Boguś.
Prywatny bilet wizytowy Miedzińskiego do dziś znajduje się w naszych zbiorach. Redaktor to
Miedziński a Pułkownik to Ścieżyński.
Londyńskie wydawnictwo
Współcześnie wydany piękny album Juliusza L. Englerta pt. Józef Piłsudski Komendant –
Naczelnik Państwa, pierwszy Marszałek Polski
” [4] zawiera cenne fotografie, które autor zgromadził w celu opracowania ilustrowanej kroniki
życia Józefa Piłsudskiego z uzupełnieniami notą historyczną czy cytatem. Autor – jak sam
pisze - z setek zdjęć zasługujących na upowszechnienie wybrał mniej znane i przeważnie
nigdzie niepublikowane, które jego zdaniem stanowią istotną wartość historyczną. Do takich
zaliczył fotografię wykonaną w Belwederze w sierpniu 1919 r Na zdjęciu tym wśród żołnierzy
poerwszej kompanii kadrowej znajdują się m.inn : Józef Piłsudski, Ignacy Paderewski, H.
Hoover, S. Wojciechowski, gen. Leśniewski, Józef Piłsudski, Władysław Belina Prażmowski,
Tadeusz Kasprzycki , Adam Englert, Stanisław Burchardt – Bukacki i kpt. Mieczysław
Ścieżyński.
5/6
Pułkownik Mieczysław Wyżeł – Ścieżyński 1895-1956
Zakończenie
Pułkownik Ścieżyński zmarł na obczyźnie w wieku 60 lat. Wierzę, że ta próba przedstawienia
Jego sylwetki przyczyni się do popularyzacji jego historii
Zofia Sztromajer Łódź – Polska
Materiały wykorzystane w opracowaniu:
1. Who’s Who in Central and East Europe. The Central European Times Publ Co.LTD., –
Zurych 1937
2. Józef Piłsudski „PISMA – MOWY - ROZKAZY T.IV –str.11-12. Towarzystwo Wydawnicze
„Polska Zjednoczona” Warszawa 1931 r
3. Antoni Słonimski; „Alfabet wspomnień”; str. 201-202 Państwowy Instytut Wydawniczy
Warszawa 1989
4. Juliusz L. Englert „Józef Piłsudski Komendant – Naczelnik Państwa, pierwszy Marszałek
Polski
” - Polska Fundacja Kulturalna Londyn 1991
6/6