Wstęp do Java
Transkrypt
Wstęp do Java
Inżynieria Oprogramowania UML Schematy klas dr Krzysztof Podlaski Instytut Fizyki, Uniwersytetu Łódzkiego 18.12.2009 Łódź Inżynieria Oprogramowania, UML 1 Paradygmat obiektowości • Małe przypomienie • Założenia – Abstrakcja – Hermetyzacja – Polimorfizm – Dziedziczenie Inżynieria Oprogramowania, UML 2 Abstrakcja • Obiekt to model abstrakcyjny czegoś – Ma swój stan – Ma pewne umiejętności/zachowania • Reprezentuje jakiś obiekt rzeczywisty – Często w uproszczeniu – Izolacja ważnych cech • Pomijamy cechy nie istotne/mniej istotne Inżynieria Oprogramowania, UML 3 Abstrakcja cd. • Tworzymy aplikację sterowania ruchem kolejowym • Mamy Pociągi, Tory i Semafory • Semafor kolejowy – Nie interesuje nas jego wygląd – A jedynie • Położenie (gdzie stoi) • Jaki ma stan – Zielone/czerwone Inżynieria Oprogramowania, UML 4 Hermetyzacja • Obiekt ma pewne prywatne cechy – TYLKO ON ma do nich dostęp • Pozwala na rozdział uprawnień • Zabezpiecza przed błędami – Ułatwia testowanie • Testujemy kawałkami • Wprowadza jasny podział logiczny – Podział na moduły Inżynieria Oprogramowania, UML 5 Hermetyzacja cd. • Zwykle stan jest prywatny • Obiekt posiada metody do jego zmiany – Operacje Atomowe/jednostkowe – Pełna kontrola stanu • Ukrywanie implementacji – Pozwala na bardzo abstrakcyjne obiekty • Odczyt – Z Pliku, Z strony WWW, Z Urządzenia – Odczyt strumieniowy. Inżynieria Oprogramowania, UML 6 Polimorfizm • Programowanie operacji dla ogólnych typów – Rysowanie na ekranie • Inaczej rysujemy Koło • Inaczej rysujemy Trójkąt • To jak co rysujemy zależy od implementacji – Wybór może być » Dynamiczny » Statyczny Inżynieria Oprogramowania, UML 7 Dziedziczenie • Przejmowanie własności innych obiektów – Umożliwia tworzenie bogatego drzewa abstrakcji • POJAZD – ROWER – MOTOCYKL – SAMOCHOD » OSOBOWY » CIEZAROWY Inżynieria Oprogramowania, UML 8 Dziedziczenie cd. • Budowanie z klocków • Uszczegóławianie abstrakcji • Nie musimy kopiować kodu – Łatwiejsze poprawki – Mniej testowania – Przeładowywanie metod • Jeżeli coś trzeba zmienić to zmieniamy Inżynieria Oprogramowania, UML 9 Klasa • Klasa – Definicja pewnego typu obiektów • Definicja Struktury (pola) • Definicja Interfejsu (metody) • Interfejs – Zbiór akcji/zachowań obiektu • Co można z obiektem zrobić Inżynieria Oprogramowania, UML 10 Obiekt • Konkretna instancja klasy • Obiekt posiada – Tożsamość • Np. adres w pamięci – Pozwala na rozróżnienie obiektów – Stan • Wartości pól – Zachowanie • Takie same dla danej klasy Inżynieria Oprogramowania, UML 11 Klasa a Obiekt • Klasy są tworzone na poziomie kompilacji • Obiekt jest typu jakiejś klasy • Obiekty są tworzone dynamicznie – W odróżnieniu do zmiennych prymitywnych • Do obiektu dowiązania do metod klasy – Nie powielamy tych samych informacji – Metody/pola statyczne Inżynieria Oprogramowania, UML 12 Programowanie Obiektowe • Dwa światy • Problem do rozwiązania (abstrakcja problemu) • Specyfika maszyny (abstrakcja implementacji) Semafor: własności: • stan: (zapalony, zgaszony) czynności: • włączanie (zapal, zgaś) • sprawdzanie stanu Klasa: Inżynieria Oprogramowania, UML Semafor wlaczony on() off() czyZapalony() 13 • Przykładowa implementacja w języku JAVA Semafor wlaczony class Semafor { boolean wlaczony; on() off() czyZapalony() void on() {wlaczony = true;} void off() {wlaczony = false;} boolean czyZapalony {return wlaczony;} } Inżynieria Oprogramowania, UML 14 Klasy a UML • UML – Umożliwia opis klas • Abstrakcja klasy – Sama struktura i interfejs – Bez implementacji • Niezależny od języka programowania • Umożliwia generowanie szablonu programu – W dowolnym języku » StarUML i inne programy – Struktury projektu • Zależności pomiędzy klasami Inżynieria Oprogramowania, UML 15 Przykład klasy Nazwa Własności/ Pola/ Atrybuty Operacje Osoba -imie: String -nazwisko: String -pesel: String -dataUr: String +getImie(): String +setImie(im: String): String Inżynieria Oprogramowania, UML 16 Składnia • Własności klasy dostęp nazwa : typ[krotność] {ograniczenia} = wartość_dom • Po kolei – Dostęp – kto ma dostęp do pola – Typ – jakiego typu ta własność – Krotność – ile elementów – Ograniczenia – dodatkowe warunki – Wartość_dom – wartość domyślna Inżynieria Oprogramowania, UML 17 Dostęp • 4 poziomy widoczności – Publiczny/public •+ – Prywatny/private •- – Chroniony/protected •# – Pakietowy/package access •~ Inżynieria Oprogramowania, UML 18 Krotność • Można ograniczyć ilość –1 • Dokładnie jeden (domyślna watrość/pomija się) –* • Dowolnie wiele – od..do (3..12) • Nie mniej niż, • Nie więcej niż – 0..1 (co najwyżej jeden) – 1..* (co najmniej jeden) Inżynieria Oprogramowania, UML 19 Krotność cd. • Istotne są krotności –1i* – Konkretna dowolna np. 7 nie jest tak wazna • Może się zmieniać i zależy od wielu czynników • W UML 2.0 nie powinno się tego stosować Inżynieria Oprogramowania, UML 20 Ograniczenia • Dodatkowe informacje o atrybutach – ordered – elementy są uporządkowane – unordered – unique – elementy są unikalne/rozróżnialne – nonunique – readOnly – tylko do odczytu – frozen – stałe bądź nie podlegają zmianom po zainicjowaniu Inżynieria Oprogramowania, UML 21 Elementy statyczne • Elementy statyczne – Należą do klasy • To samo dla wszystkich instancji/obiektów • Nie trzeba tworzyć ani jednego obiektu klasy • Oznaczamy podkreśleniem Inżynieria Oprogramowania, UML 22 Operacje • Operacje klasy dostęp nazwa(par_A, par_B,…) : typ_zwracany {ograniczenia} • Spis parametrów – par_A,par_B w postaci: • kierunek nazwa:typ[krotność]=wart_dom – Kierunek » in – wejściowy » out – wyjściowy » inout – w obie strony » return – zwracany Inżynieria Oprogramowania, UML 23 Ograniczenia dla operacji • Dodatkowe informacje o atrybutach – query – brak modyfikacji stanu obiektu – exception – zgłasza wyjątek Inżynieria Oprogramowania, UML 24 Relacje pomiędzy klasami • Zaprojektowanie klasy nie są niezależne – Wzajemnie się wykorzystywać – Mogą być elementami innych (pola) – Być tworzone przez inne (Fabryki obiektów) – Być Integralną częścią – Dziedziczyć po sobie • Te relacje znajdują się na diagramie Inżynieria Oprogramowania, UML 25 Zależności na diagramie • Pomiędzy elementami – <<call> • Wywołanie metod innej klasy wewnątrz – <<create>> • Tworzy instancje klasy – <<instance>> • Jest instancją – <<use>> • Wykorzystuje obiekt klasy Inżynieria Oprogramowania, UML 26 Osoba -imie: String -nazwisko: String -pesel: String -dataUr: String +getImie(): String +setImie(im: String): String ListaOsobowa <<call>> -pracownicy: Osoba[*] +addNewOsoba(o: Osoba): void Inżynieria Oprogramowania, UML 27 Asocjacje • Powiązania pomiędzy klasami – Mogą zastąpić definiowanie własności – Analogia do modelu relacyjnego baz danych – Posiada referencje do obiektu klasy – Może posiadać kierunek • Zwykle jednokierunkowa – Strzałka • Dwukierunkowa = referencje wzajemne – Bez strzałek Inżynieria Oprogramowania, UML 28 Osoba -imie: String -nazwisko: String -pesel: String -dataUr: String +getImie(): String +setImie(im: String): String ListaOsobowa * 1 pracownicy -posiada +addNewOsoba(o: Osoba): void Inżynieria Oprogramowania, UML 29 Kiedy stosować • Atrybuty – Dla typów prostych • Asocjacje – Dla instancji klas – Daje nam widoczne powiązania • Bez dokładnego czytania Inżynieria Oprogramowania, UML 30 Lepszy opis Asocjacji • Klasa asocjacji (klasa asocjacyjna) – Klasa opisująca asocjację – Łączymy linią przerywaną z asocjacją – Obiekt Asocjacyjny • Pośrednik relacji – Obiekt pośredniczący • Zbędny przy prostych relacjach Inżynieria Oprogramowania, UML 31 Agregacja • Asocjacja ale – Z warunkiem „podległości” • „Należy do” • Ale nie jest wyłącznym właścicielem – Nie tworzy obiektu – Nie niszczy – Nie musi istnieć obiekt nadrzędny • Przykład – Sklep Komputerowy » Elementy HDD, RAM, Monitory … » Zestaw komputerowy Inżynieria Oprogramowania, UML 32 HDD Zestaw Komputerowy •Dyski istnieją niezależnie od zestawu •Ale są jego integralną częścią •Niezbędne do jego istnienie •Oznaczamy Pustym Rombem po stronie nadrzędnego obiektu Inżynieria Oprogramowania, UML 33 Kompozycja • Relacja silniejsza od agregacji – Element jest integralną częścią – Nie może istnieć samodzielnie – Najczęściej mamy tu wyłączność – Przykład • Płyta główna i Chipset • Komputer i BIOS Inżynieria Oprogramowania, UML 34 Chipset Plyta glówna •Nie może istnieć jedno bez drugiego •Posiadanie na wyłączność •Usunięcie Płyty główniej niszczy Chipset •Oznaczamy Pełnym Rombem po stronie nadrzędnego obiektu Inżynieria Oprogramowania, UML 35 Uogólnienie • Uszczegółowienie typu – Zmniejszenie poziomu abstrakcji – Najczęściej kojarzy się z dziedziczeniem • W Javie także implementacja – Typ niższego rzędu jest typu rzędu wyższego • Samochód jest Pojazdem – Ale nie każdy pojazd jest Samochodem Inżynieria Oprogramowania, UML 36 Pojazd -wlasciciel: Osoba -predkoscMax: double -predkosc: double Osobowy +stan(): void +przyspiesz(oIle: double): void +predkosc(): double +setWlasciciel(os: Osoba): void +getWlasciciel(): Osoba Samochód Motocykl Rower Ciezarowy Inżynieria Oprogramowania, UML 37 Interfejsy i klasy abstrakcyjne • Definiowanie szablonu klasy – Nie definiujemy wszystkich operacji • Jedynie deklaracje – Nazwa – Rodzaje Parametrów – Zwracane wartości • Interfejs – TYLKO deklaracje • Klasa Abstrakcyjna – Może mieć część „pełnych” metod Inżynieria Oprogramowania, UML 38 Obiekt Graficzny Kwadrat Kolo Trójkat +narysuj(): void +narysuj(): void +narysuj(): void •Obiekt Graficzny posiada operację narysuj():void •Wysoki poziom abstrakcji •Nie można podać definicji operacji Inżynieria Oprogramowania, UML 39 Przykład • Projektujemy Forum internetowe – Jak zbudować klasy – Zależności pomiędzy nimi – Wymyślamy możliwe klasy • Data, User, Rola/Uprawnienia, Stan Użytkownika, • Temat, Post • Wyszukiwanie Inżynieria Oprogramowania, UML 40 Data Post -data: longint +toString(): String +dzienTygodnia(): String +dzienMiesiaca(): int +miesiac(): int +rok(): int +ileDniTemu(): int User #imie: String #login: String #email: String -tresc: String -data: Data -dataModyfikacji: Data +toHtml(): String Temat -nazwa: String +addPost(post: Post) Dzial -nazwa: String +addTemat(temat: Temat) Rola Moderator #uprawnienia Administrator -dzial: Dzial Inżynieria Oprogramowania, UML 41 Dodajemy do tego relacje Post -tresc: String -data: Data -dataModyfikacji: Data Temat * 1 -nazwa: String +<<posiada>> +addPost(post: Post) +toHtml(): String * +<<posiada>> 1 Dzial -nazwa: String +addTemat(temat: Temat) Inżynieria Oprogramowania, UML 42 Relacje cd. Post User -data: Data +<<autor>> -tresc: String * -dataModyfikacji: Data #imie: String #login: String #email: String +<<tworzy>> 1 +toHtml(): String * +<<uprawninienia>> Administrator 1 Rola Moderator #uprawnienia +dzial: Dzial Inżynieria Oprogramowania, UML 43