Edudu.pl - "Ludzie bezdomni" Żeromskiego

Ściąga eksperta
"Ludzie bezdomni" Żeromskiego
Żeromski opublikował powieść pod koniec roku 1899, ale na jego prośbę z data roku 1900, chciał w ten sposób dać do
zrozumienia, że problemy, w tym problem różnie rozumianej bezdomności będzie problemem nowego, XX wieku; interpretacji tytułu
powieści należy dokonać na dwóch płaszczyznach: dosłownej i metaforycznej; ludzie dosłownie bezdomni to nędzarze paryscy, których
Judym spotyka w obskurnych domach noclegowych podczas swych wędrówek po mieście, to także biedota zamieszkująca Powiśle
na tułanie się po obcych domach skazana jest także Joasia; jej przyszłość to przyszłość typowej guwernantki; jej
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/9
Ściąga eksperta
bezdomność to bezdomność wysadzonych z siodła - zdeklasowanego po powstaniu styczniowym i wskutek zmienionych
warunków ekonomicznych ziemiaństwa; bezdomność brata Joasi, powstańca (ze względu na cenzurę nie jest to
powiedziane wprost), można zinterpretować szerzej jako dosłowną i metaforyczną jednocześnie, także jako bezdomność
narodu; powstańcem i dlatego wiecznym emigrantem jest też stary Leszczykowski, występujący w powieści w funkcji zbyt
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 2/9
Ściąga eksperta
idealnego mecenasa; również inżynier Korzecki, jak każdy konspirator, musi się wyrzec domu; Żeromski stworzył własny typ bohatera
tragicznego; w tej powieści jest to Judym; bezdomny jest Judym, który uznaje siebie za służebnika idei i, jak sam mówi, musi być wolny,
tak przynajmniej twierdzi: Nie mogę mieć ani ojca, ani matki, ani żony, ani jednej rzeczy, którą bym przycisnął do serca z miłością, dopóki z oblicza ziemi nie znikną te
podłe zmory. Muszę być sam jeden, żeby obok mnie nikt nie był, nikt mnie nie trzymał.
bohaterowie Żeromskiego, oceniani w kategoriach zdrowego rozsądku, to ludzie przegrani; sukces nie staje się ich udziałem; odrzucenie kariery jest jednak świadomym wyborem, dokonanym w imię ocalenia własnych wartości; wyborem, który pozwala
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 3/9
Ściąga eksperta
bohaterowi być wiernym sobie; ocalając własny porządek wartości, Judym dokonuje spustoszenia uczuciowego wokół siebie - niszczy
uczucia Joasi
autor stawia swego bohatera w trudnych sytuacjach, każe mu walczyć z pokusami dobrobytu, daje nam możliwość obserwacji
procesu dojrzewania bohatera do określonych wyborów; zwróć jednak uwagę na spotkanie u doktora Czernisza, opisane na
początku utworu: Judym buntuje się na nim przeciw niesprawiedliwości społecznej uważa, że tylko on w sposób całkowicie
szlachetny chce leczyć biednych, gdy nie znajduje poparcia, postanawia działać sam – tak trochę w stylu romantyków, a wiemy,
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 4/9
Ściąga eksperta
że ich indywidualne porywy były nieskuteczne; można go też porównać do Prometeusza, bo podobnie jak on niesie pomoc
najuboższym i zostaje za to srogo ukarany przez innych; Prometeusz swój cel osiągnął, w micie indywidualizm mógł zdziałać cuda, w
biednej Polsce – nie!
w pojęciu Judyma dom, którego on nigdy nie miał, jest synonimem małej stabilizacji, wygodnego życia, które osiąga się za
cenę dorobkiewiczostwa; bezdomność jest stale podkreślaną cechą ludzi skrzywdzonych lub odczuwających krzywdę, szczególnie
proletariat miejski, który opuszcza ojczyznę-dom, by szukać chleba na emigracji; w rozdziale pod symbolicznym tytułem Rozdarta
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 5/9
Ściąga eksperta
sosna mówi do Joasi Podborskiej tak:
Gdybym to mógł słowem nazwać! Ja tak cię kocham! Nigdy nie myślałem, że może się z człowiekiem stać coś takiego… (…)Otrzymałem
wszystko, co potrzeba… Muszę to oddać, com wziął. Ten dług przeklęty. (…) Muszę wyrzec się szczęścia. Muszę być sam jeden. Żeby obok
mnie nikt nie był, nikt mnie nie trzymał.
Judym sam nie widzi sprzeczności w swej wypowiedzi, uważa, że tak postąpić powinien, nazywa to moralnym obowiązkiem; czy
zachowuje się jednak moralnie? czy jego postawa ma jednoznaczny wydźwięk?; bardzo istotną kwestią są cechy gatunkowe tej
powieści, bo była to powieść modernistyczna, czyli powieść nowego typu; powieść modernistyczna zaczęła się kształtować w latach 90
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 6/9
Ściąga eksperta
– tych XIX wieku; w utworach Żeromskiego wszechwiedza narratora została ograniczona, w większości przypadków miał się on
identyfikować z bohaterem prowadzącym, z jego perspektywy ukazywać świat powieściowy; są też fragmenty z narracją
pierwszoosobową, to Pamiętnik Joasi, który daje czytelnikowi jej perspektywę opisywanych wydarzeń
powieść modernistyczna stała się przede wszystkim zespołem scen, przedstawianych w dużym zbliżeniu i ułożonych
chronologicznie; retrospekcje uzależnione są od pozycji bohatera w danej scenie; często między rozdziałami nie zachodzi
widoczny związek przyczynowo – skutkowy, sceny mają tzw. albumowy charakter; nowe elementy dotyczą też poetyki powieści,
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 7/9
Ściąga eksperta
wspomniałam już o symbolizmie zastosowanym w ostatnim rozdziale, prócz tego autor zastosował: realizm – nadrzędna w
powieści technika, wierne, zgodne z ówczesnymi realiami odtwarzanie rzeczywistości; impresjonizm – w opisach przyrody,
które uzewnętrzniają, podkreślają stan psychiczny bohatera [np. w rozdziale Smutek i Przyjdź; naturalizm – np. w opisie
domu noclegowego, fabryki cygar, dzielnicy żydowskiej.; wszystkie te elementy sprawiają, że w Ludziach bezdomnych mamy do
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 8/9
Ściąga eksperta
czynienia z synkretyzmem poetyk
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 9/9