Pomiar dobrobytu gospodarczego
Transkrypt
Pomiar dobrobytu gospodarczego
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Pomiar dobrobytu gospodarczego dr Anna Gardocka-Jałowiec Uniwersytet w Białymstoku 07 listopada 2013 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Dobrobyt Pomiar dobrobytu w gospodarce Gospodarka Dobrobyt? Dobrobyt to ocena poziomu dobrego samopoczucia społeczeństwa z dostępnych warunków: • gospodarczych, •kulturowych, •politycznych, • środowiskowych. O dobrobycie decyduje m.in. sprawność funkcjonowania gospodarki, optymalne zróżnicowanie dochodów. Gospodarka? Gospodarka to… … całokształt działalności gospodarczej prowadzonej w danym regionie, kraju lub na całym świecie. Działalność ta polega na wytwarzaniu dóbr i świadczeniu usług zgodnie z potrzebami ludności. Obieg okrężny dóbr, usług i płatności między gospodarstwami domowymi, przedsiębiorstwami i państwem Pomiar gospodarki? I C+I+G PKB w cenach rynkowych PKB w cenach czynników produkcji G C Tp S Gos podars tw a domowe Państwo B t - Td Y + B t -T d C + I + G – Tp Przedsiębiorstw a Y Produkt krajowy brutto (PKB, ang. GDP – Gross Domestic Product) to miara produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze, zlokalizowane na terytorium danego kraju bez względu na to, kto jest ich właścicielem (tak więc zarówno mieszkańców danego kraju, jak i cudzoziemców) w określonym okresie, przeważnie jednego roku. Poziom PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca (PKB per capita) określany jest jako stopa życiowa ludności. Dynamika realnego PKB w UE (27) w latach 2008-2012 (w %) 10 5 United Kingdom Sweden Finland Slovakia Slovenia Romania Portugal Poland Austria Netherlands Malta Hungary Luxembourg Lithuania Latvia Cyprus Italy France Spain Greece Ireland Estonia Germany Denmark Bulgaria Belgium Czech Republic -5 EU (27 countries) 0 2008 2009 2010 2011 2012 -10 -15 -20 Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tec00115&plugin=1[data wejścia: 04.11.2013] PKB per capita w Polsce na tle UE w latach 2002-2012 (w Euro) 16800 2012 25600 65,6% 2012 16200 2011 25100 2011 64,5% 15300 2010 24400 2010 62,7% 14200 2009 23500 60,4% 2009 14100 2008 Polska UE(28) 13600 2007 12300 2006 23600 11500 2005 22500 10900 2004 21600 10100 2003 5000 10000 15000 20000 25000 52,1% 2005 51,1% 2004 50,5% 48,8% 2003 20700 0 54,4% 2007 25000 2006 56,4% 2008 25000 30000 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tec00001&plugin=1[data wejścia: 04.11.2013] 60,0% 70,0% 1,68pp Produkt narodowy brutto Produkt narodowy brutto (PNB) jest miarą wartości wszystkich dóbr i usług wytworzonych przez obywateli danego państwa oraz przez osoby prawne z siedzibą na jego terenie niezależnie od tego, czy podmioty te działają w kraju, czy za granicą. (całkowity dochód osiągany przez mieszkańców kraju niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki wytwórcze) W skład np. PNB Polski wchodzą dochody polskich podmiotów za granicą oraz polskie PKB pomniejszone o dochody podmiotów obcych. Wzrost a rozwój gospodarczy Lepszemu zaspokajaniu potrzeb gospodarczych społeczeństwa niezbędne są prócz zmian ilościowych zmiany jakościowe. — Czy rozwój gospodarczy może istnieć bez wzrostu? Rozwój gospodarczy Wzrost gospodarczy Rozwój gospodarczy traktuje się jako wzrost zamożności społeczeństwa, czyli powiększanie dobrobytu ekonomicznego. Rozwój gospodarczy nie może istnieć bez wzrostu. Wzrost bez rozwoju tak !!! O dobrobycie decyduje sprawność funkcjonowania gospodarki, optymalne zróżnicowanie dochodów. Współczynnik Giniego Współczynnik Giniego to miara nierówności rozkładu dochodów; przybiera wartość między 0 a 1 (lub jeśli przemnożymy przez 100, między 0 a 100%). Wskaźnik ten osiągnąłby wartość 0 (rozkład jednorodny), gdyby wszystkie osoby miały ten sam dochód, natomiast wartość 1, gdyby wszystkie osoby poza jedną miały dochód zerowy. Im większa jest wartość wskaźnika, tym większy jest stopień koncentracji, a tym samym większe nierówności. Współczynnik Giniego w Polsce na tle państw UE (27) w latach 2000-2011 Dania Szwecja Czechy Słowacja Finlandia Niemcy Austria Bułgaria Węgry Holandia Słowenia Rumunia Francja Belgia Irlandia Grecja Hiszpania Polska Litwa Włochy Wielka Brytania Estonia Łotwa Portugalia Luksemburg Malta Cypr 2000-2010∗ 2000-2011∗∗ 0,247 0,250 0,258 0,258 0,269 0,283 0,291 0,292 0,250 0,269 0,283 0,291 0,292 0,300 0,309 0,312 0,321 0,327 0,330 0,343 0,343 0,347 0,349 0,358 0,360 0,360 0,360 0,363 0,312 0,312 0,312 0,330 0,343 0,343 0,347 0,342 0,376 0,360 0,360 0,357 0,385 - - Źródło: opracowanie własne na podstawie ∗Human Development Report 2010, s. 152-153; ∗∗Human Development Report 2011, s. 135-136. Współczynnik Giniego wg grup społeczno-ekonomicznych w Polsce w latach 2004-2011 Źródło: opracowanie własne na podstawie: Budżety gospodarstw domowych w 2011 r., GUS, Warszawa 2012, s. 275 S80/S20 Nierówność rozkładu dochodów S80/S20 (wskaźnik zróżnicowania kwintalowego) to stosunek sumy dochodów uzyskanych przez 20% osób o najwyższym poziomie dochodów (najwyższy kwintyl) do sumy dochodów uzyskanych przez 20% osób o najniższym poziomie dochodów (najniższy kwintyl). S80/S20 w latach 2005-2012 Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=ilc_di11&lang=en [data pobrania: 04.11.2013] Wskaźnik S80/S20 w Polsce na tle UE (27) w latach 2005-2011* *państwa uszeregowane według średniej wartości wskaźnika S80/S20 z lat 2005-2011 (Polska na pozycji 18) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat: http://epp.eurostat.ec[data pobrania: 17.06.2013] Kondycja polskiego społeczeństwa w latach 1992-2013 Źródło: BIEC - Bureau For Investments And Economic Cycles, LLC [http://www.biec.org/?display=show_me_news&id=503; data pobrania: 04.11.2013] Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Warsztaty Idealny miernik dobrobytu gospodarczego dr Anna Gardocka-Jałowiec Uniwersytet w Białymstoku 07 listopada 2013 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL O dobrobycie gospodarczym świadczą m.in.: — optymalne zróżnicowanie dochodów w społeczeństwie; — nadwyżka pozytywnych efektów zewnętrznych nad negatywnymi efektami zewnętrznymi; — zapewnienie podaży dóbr społecznie pożądanych; — kształtowanie świadomego popytu konsumpcyjnego; — podejmowanie działań sprzyjających rozwojowi jednostki; — przejrzyste przepisy prawne i zapewnienie przestrzegania ich; Konsumpcja Wydatki rządowe Inwestycje Potrzeba Państwo Edukacja Zdrowie PKB