D - Sąd Rejonowy dla Łodzi

Sygnatura akt XIII GC 966/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
(...), dnia 3 lutego 2016 roku
Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XIII Wydział Gospodarczy w następującym składzie:
Przewodniczący:Sędzia SR Piotr Chańko
Protokolant:Małgorzata Sochala
po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2016 roku w Łodzi
sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w Ł.
przeciwko Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna w W.
o zapłatę 466,00 złotych
1. oddala powództwo;
2. zasądza od (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w Ł. na rzecz Towarzystwa (...)
Spółki Akcyjnej w W. kwotę 77 zł (siedemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Sygnatura akt 966/15
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 24 lutego 2015 roku powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa
wniósł o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) spółki akcyjnej kwoty 465,50 złotych z ustawowymi odsetkami
od dnia 3 lipca 2014 roku do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż powód naprawiał pojazd marki s.
(...) małżeństwa S., który uległ uszkodzeniu w wyniku kolizji w dniu 4 kwietnia 2014 roku. Na czas naprawy powód
wynajął poszkodowanym pojazd zastępczy marki s. (...). Najem pojazdu zgodnie z umową trwał od 23 kwietnia 2014
roku do dnia 10 maja 2014 roku a faktyczny zwrot pojazdu nastąpił w dniu 13 maja 2014 roku. Sprawca kolizji był
ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności OC posiadaczy pojazdów w pozwanym Towarzystwie (...), zatem powód
zawarł z poszkodowanymi umowę cesji wierzytelności z tytułu odszkodowania za najem pojazdu zastępczego. Pozwany
został poinformowany o cesji pismem z dnia 22 maja 2015 roku, zaś w dniu 2 czerwca 2014 roku pozwany wystawił
decyzję o przyznaniu odszkodowania za najem pojazdu zastępczego w kwocie 826 złotych. Pozwany uznał okres najmu
pojazdu zastępczego przez 7 dni za zasadny oraz uznał stawkę 118 złotych brutto za dobę i iloczyn tych dwóch wartości
przyznał w formie odszkodowania. Powód oszacował koszt najmu na kwotę 1291,50 złotych i o różnicę w wysokości
465,50 złotych wystąpił z pozwem.
/pozew, k. 2-12/
Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 2 kwietnia 2015 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia
w Łodzi uwzględnił żądanie pozwu w całości.
/nakaz, k. 63/
W sprzeciwie od nakazu zapłaty strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu pozwany
zakwestionował legitymację czynną powoda, który nabył wierzytelność nie w stosunku do pozwanego, lecz wobec: „
Towarzystwa (...): A.”, podczas gdy pozwanym jest (...) S.A. W razie nieuwzględnienia wskazanego zarzutu, pozwany
wskazał, iż w piśmie z dnia 4 kwietnia 2014 roku poinformował poszkodowanego, że ma możliwość zorganizowania
najmu pojazdu zastępczego w stawce 118 złotych brutto za dobę w segmencie samochodów B ewentualnie za stawkę
129 złotych w segmencie samochodów C. Poszkodowany zaś w dniu 23 kwietnia 2014 roku, po ponad dwóch
tygodniach wybrał ofertę powoda, która zaproponowała samochód z segmentu B za znacznie wyższą kwotę, co stanowi
naruszenie przez wierzyciela art. 354 § 2 k.c. Pozwany załączył ponadto opinię biegłego wydaną w innej sprawie, w
której biegły wyliczył stawkę dla samochody zastępczego.
/sprzeciw, k. 68-69/
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Zasada odpowiedzialności strony pozwanej za skutki kolizji z dnia 4 kwietnia 2014 roku nie była w sprawie sporna.
Pozwany zlikwidował szkodę zarówno w zakresie kosztów naprawy pojazdu jak i w części, w zakresie kosztów najmu
pojazdu zastępczego, zatem okoliczności opisane w pozwie w zakresie wypłaconych kwot z tytułu najmu pojazdu
zastępczego są bezsporne w sprawie.
Zgodnie z treścią art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu mogą być tylko okoliczności, które mają dla sprawy istotne
znaczenie. W świetle art. 230 k.p.c., gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd,
mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane.
Zestawiając treść pozwu z treścią sprzeciwu, Sąd ustalił, że bezsporne w sprawie są następujące okoliczności: powód
naprawiał pojazd marki s. (...) małżeństwa S., który uległ uszkodzeniu w wyniku kolizji w dniu 4 kwietnia 2014 roku. Na
czas naprawy powód wynajął poszkodowanym pojazd zastępczy marki s. (...). Najem pojazdu zgodnie z umową trwał
od 23 kwietnia 2014 roku do dnia 10 maja 2014 roku a faktyczny zwrot pojazdu nastąpił w dniu 13 maja 2014 roku.
Sprawca kolizji był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności OC posiadaczy pojazdów w pozwanym Towarzystwie
(...), zatem powód zawarł z poszkodowanymi umowę cesji wierzytelności z tytułu odszkodowania za najem pojazdu
zastępczego. Pozwany został poinformowany o cesji pismem z dnia 22 maja 2015 roku, zaś w dniu 2 czerwca 2014
roku pozwany wystawił decyzję o przyznaniu odszkodowania za najem pojazdu zastępczego w kwocie 826 złotych.
Pozwany uznał okres najmu pojazdu zastępczego przez 7 dni za zasadny oraz uznał stawkę 118 złotych brutto za dobę.
Powód oszacował koszt najmu na kwotę 1.291,50 złotych.
Sporne w sprawie były kwestie prawne: legitymacja czynna powoda w związku z treścią umowy cesji oraz naruszenie
przez wierzyciela treści art. 354 § 2 k.c. statuującego obowiązek dążenia do minimalizacji szkody po stronie wierzyciela
i współdziałanie z dłużnikiem.
P. S. zawarł w dniu 23 kwietnia 2014 roku z powodem (...) sp. z o.o. sp. k. umowę wypożyczenia samochodu
zastępczego na czas naprawy swojego pojazdu. Umowa przewidywała stawkę 184,40 złotych brutto za każdą dobę
najmu. W dniu 5 kwietnia 2014 roku poszkodowany dokonał zgłoszenia szkody na druku pozwanego A.. Szkoda
uzyskała numer (...).
/umowa, k. 36-38, protokół zdawczo-odbiorczy, 39, zgłoszenie, k. 84/
W dniu 13 maja 2014 roku P. S. zawarł z powodem umowę cesji wierzytelności z tytułu zwrotu kosztów wynajmu
pojazdu zastępczego. W § 1 umowy cedent oświadczył, iż w związku z kolizją, w której został poszkodowany
dokonał zgłoszenia dłużnikowi szkody z ubezpieczenia OC sprawcy: „Nazwa firmy ubezpieczeniowej A.”. W kolejnych
rubrykach podano również: datę kolizji – „4.04.2014” oraz Nr Zgłoszenia szkody – (...).
/cesja, k. 40-41/
W dniu 22 maja 2015 roku D. W. działający na mocy pełnomocnictwa od poszkodowanych i powoda dokonał
zgłoszenia szkody o numerze (...) w formie e-mail stronie pozwanej na adres:(...)
/zgłoszenie, k. 45, e-mail, k.46/
Decyzją z dnia 2 czerwca 2014 roku, dotyczącą szkody oznaczonej numerem (...), pozwany przyznał kwotę 826 złotych
na rzecz (...) sp. z o.o. sp.k. i wypłacił wskazaną kwotę tytułem „pojazd zastępczy”.
/decyzja, k. 50-51, przelew, k. 52/
Pismem z dnia 6 kwietnia 2014 roku adresowanym zarówno do poszkodowanych, jak i do powoda – pozwany
potwierdził przyjęcie zawiadomienia o szkodzie numer (...). Poinformował ponadto, iż „w sytuacji, gdy uszkodzenia
pojazdu uniemożliwiają jego dalszą eksploatację i konieczny jest wynajem pojazdu zastępczego A. zorganizuje taką
usługę w ramach likwidacji szkody za dzienną stawkę najmu auta klasy C wynoszącą 129 złotych brutto (w przypadku
wynajęcia auta klasy niższej obowiązują stawki klasa A -110,70 złotych, klasa B 118 złotych, klasa C 129 złotych. W
przypadku gdyby był Pan/Pani zainteresowany tego typu pomocą, prosimy o kontakt z likwidatorem A. (mailowy lub
telefoniczny) w celu ustalenia szczegółów i dalszych kroków postępowania”.
Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd nie brał pod uwagę wydruków ze stron internetowych załączonych do pozwu
i sprzeciwu a obrazujących stawki w wypożyczalniach samochodowych, zarówno tych lotniskowych, najdroższych,
jak i z cenników najtańszych wypożyczalni występujących na rynkach lokalnych. Żadna ze stron, prócz prywatnych
wydruków nie zaoferowała dowodu na okoliczność cen rynkowych pojazdu odpowiadającego klasie pojazdu
uszkodzonego, zaś kwestia ta wymaga ustalenia za pomocą dowodu z opinii biegłego, posiadającego specjalistyczną
wiedzę w danym zakresie. Analiza wydruków internetowych przez Sąd nie może zastąpić wiedzy specjalistycznej
biegłego, zaś wyjście przez Sąd poza swoją kompetencję orzeczniczą może stanowić naruszenie art. 278 § 1 k.p.c.
i powodować, iż samodzielne ustalenia Sądu będą w istocie dowolne. Wreszcie w kontradyktoryjnym procesie,
Sąd nie może zastępować stron procesu w kwestii inicjowania postępowania dowodowego, w sytuacji, kiedy
profesjonalnie reprezentowane podmioty nie widzą przesłanek do sięgania po wskazania wiedzy specjalnej –
inicjatywa Sądu mogłaby godzić w zasadę obiektywnego procesu a także wydłużyć spór ponad potrzebę, generując
koszty niewspółmierne do wartości przedmiotu sporu w niniejszej sprawie.
Strona pozwana zaoferowała opinie biegłego (k.100-105 i k.106-110) ale z innych postępowań sądowych, choć celem
wsparcia własnego stanowiska w odniesieniu do okoliczności spornych w niniejszej sprawie. Opinie biegłego z innego
postępowania jednak nie miały waloru dowodu z opinii biegłego w rozumieniu art. 278 k.p.c. Opinie te należy
traktować jak dokumenty prywatne. Stanowią one zatem dowód tego, że osoba która je podpisała dr inż. T. S.,
prezentuje poglądy przedstawione i uzasadnione w tych dokumentach. Zawarte w tych dokumentach twierdzenia
teoretycznie mogłyby stać się podstawą ustaleń faktycznych, ale tylko, jeżeli strona przeciwna przyznałaby je (art.
229 k.p.c.) albo nie zaprzeczyłaby tym okolicznościom (art. 230 k.p.c.). Jednak żadne z tych zdarzeń procesowych nie
miało miejsca, wobec zaprzeczenia tym twierdzeniom w piśmie z dnia 11 czerwca 2015 roku (k.123-127).
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu.
Zgodnie z treścią art. 509 §1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba
że sprzeciwiałoby się to zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W niniejszej sprawie legitymacja
czynna powoda wynikała z faktu przeniesienia na niego przez poszkodowanego wierzytelności z tytułu kosztów
najmu pojazdu zastępczego. Zarzuty sformułowane przez pozwanego w odniesieniu do ważności umowy przelewu
wierzytelności nie były zasadne.
O ile nie budzi wątpliwości, że przelew wierzytelności jak każda umowa przenosząca własność ma charakter kauzalny,
o tyle strona powodowa wykazała, że podstawa rozporządzenia wierzytelnością tkwiła w ważnym i skutecznym
zobowiązaniu do przeniesienia tej wierzytelności. Strona pozwana zakwestionowała legitymację czynną powoda,
wobec treści umowy przelewu wierzytelności. Po pierwsze, należy odnotować, że prawidłowe ujęcie zarzutu w istocie
sprowadza się do kwestionowania legitymacji biernej pozwanego, nie zaś legitymacji czynnej. Umowa cesji jest ważna
i skuteczna, bowiem została zawarta w przepisanej formie, natomiast pozwany kwestionował, iż umowa ta skutecznie
przeniosła własność wierzytelności względem (...) S.A., czyli kwestionuje legitymację bierną w procesie.
Po drugie, niezależnie od kwalifikacji materialnoprawnej zarzutu – jest on nietrafny.
Zgodnie z treścią art. 65 § 1 k.c. oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na
okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. Poszkodowany –
cesjonariusz składał oświadczenie woli w zakresie zbycia wierzytelności na druku przygotowanym przez cedenta. (...)
cesji był ustandaryzowany, tak aby odformalizować rozporządzenie wierzytelnością, ale bez wątpienia pozwalał na
zindywidualizowanie wierzytelności, tak iż z treści całego § 1 wynika, jaka wierzytelność została przelana na powoda.
Indywidualizacja wierzytelności polegała na wskazaniu zdarzenia prawnego, które stanowiło źródło wierzytelności:
daty kolizji – „4.04.2014” oraz Nr Zgłoszenia szkody – (...).
Pozwany wprawdzie kwestionował skuteczność cesji poprzez odwołanie do rubryki w tabeli zawartej w § 1 cesji:
„Nazwa firmy ubezpieczeniowej - A.”. Rzeczywiście, dla określenia pozwanego strony umowy cesji posłużyły się
nie pełnym brzemieniem firmy pozwanego wynikających z KRS, ale jedynie elementem fantazyjnym zawartym w
nazwie firmy pozwanego (...). Jednak nie może być wątpliwości w kontekście całości oświadczenia woli, że ujawnia
ono zamiar przeniesienia wierzytelności z konkretnej szkody, w zakresie roszczenia za najem pojazdu zastępczego i
skatalogowanego przez pozwanego pod konkretnym numerem szkody wskazanym w kolejnej rubryce.
Wątpliwości co do skuteczności cesji nie miał również pozwany w toku postępowania likwidacyjnego, skoro wypłacił na
rzecz powoda kwotę bezsporną za najem przez 7 dni kalendarzowych. W dniu 2 czerwca 2014 roku pozwany wystawił
decyzję o przyznaniu odszkodowania za najem pojazdu zastępczego w kwocie 826 złotych, czyli również dla pozwanego
treść umowy cesji była jasna w trakcie likwidacji szkody. W konsekwencji, zarzut zgłoszony w procesie był niezasadny.
Drugą sporną kwestią jest naruszenie zasady współdziałania przez wierzyciela z dłużnikiem przy likwidacji szkody.
Zasadą jest, że odszkodowanie należne poszkodowanemu powinno obejmować wszystkie straty, które poszkodowany
poniósł wskutek zaistnienia szkody, stanowiące normalne następstwo działania z którego szkoda wynikła (art. 361
§ 1 k.c.). Poszkodowanemu należy się zatem zwrot wszelkich celowych i ekonomicznie uzasadnionych wydatków,
poniesionych w celu przywrócenia stanu poprzedniego. Do tych celowych i ekonomicznie uzasadnionych wydatków
związanych z likwidacją skutków szkody zliczyć należy konieczność czasowego wynajęcia pojazdu zastępczego.
Poszkodowany może bowiem żądać zrekompensowania uszczerbku majątkowego polegającego na niemożliwości
korzystania z uszkodzonego pojazdu. W jego ramach poszkodowany może żądać pokrycia kosztów najmu pojazdu
zastępczego za okres, w którym nie było możliwe korzystanie z pojazdu, który uległ uszkodzeniu.
Działanie pozwanego, który bezpośrednio po zgłoszeniu szkody, składa ofertę najmu pojazdu zastępczego wskazuje
na dochowanie najwyższej staranności związanej z obowiązkami dłużnika ponoszącego zastępczą odpowiedzialność
za sprawcę kolizji. Mianowicie, pozwana po otrzymaniu od poszkodowanego potrzeby skorzystania z samochodu
zastępczego, niezwłocznie tj. już następnego dnia po tym jak poszkodowany skontaktował się z
pozwanym, zwróciła się do współpracującej z nim wypożyczalni celem zorganizowania najmu pojazdu zastępczego.
Pozwana wskazała poszkodowanemu warunki, na jakich ma być dokonany najem tj. samochód klasy B, stawka dzienna
najmu 118 zł brutto.
Pozwany złożył skonkretyzowaną ofertę, obejmującą auta w trzech kategoriach cenowych w dwa dni po kolizji i
już w dniu następnym po zgłoszeniu, czyli 6 kwietnia 2014 roku. Tymczasem powód zaoferował bezpośrednio
poszkodowanemu pojazd zgodnie z treścią umowy najmu w dniu 23 kwietnia 2014 roku.
Oferta powoda była o 66,50 złotych wyższa za każdą rozpoczętą dobę najmu niż oferta pozwanego. Różnica jest
znaczna. Dysproporcja ta nie znajduje zatem żadnego usprawiedliwienia w treści przepisów o odpowiedzialności
cywilnej tak znaczna agrawacja szkody przez poszkodowanego. Prawo poszkodowanego do korzystania z pojazdu
zastępczego nie zostało bowiem zanegowane na żadnym etapie postępowania likwidacyjnego, przeciwnie, pozwany
wysłał ofertę, o której treści poinformował również warsztat naprawczy. Wybór znacznie, rażąco wyższej oferty
powoda stanowi zatem naruszenie treści art. 354 § 2 k.c. Poszkodowany nie ma wprawdzie obowiązku poszukiwać
najtańszej oferty na rynku, ale oferta restytucji złożona przez pozwanego została przedstawiona poszkodowanym w
sposób bezpośredni, konkretny i stanowczy. Wskazano tryb zawarcia umowy i klasy pojazdu, zatem rezygnacja z tej
oferty jawi się jako arbitralna i nieuzasadniona.
Zgodnie z przywołanym przepisem, dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób
odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym
zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom i w taki sam sposób powinien współdziałać
przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel.
Zdaniem Sądu skoro poszkodowany miał możliwość i złożono mu ofertę skorzystania z tańszych usług najmu i z
niej nie skorzystał to nie może kosztami swych decyzji o charakterze nieekonomicznym i zwiększającym rozmiar
szkody obciążać pozwanego. Postępowanie poszkodowanego nie może zostać zatem ocenione jako racjonalne, a jego
konsekwencje wykraczają poza granice normalnych następstw zdarzenia szkodzącego. W ocenie Sądu, poszkodowany,
bez żadnych utrudnień, mógł zminimalizować szkodę. Nie korzystając z oferty pozwanej poszkodowany naruszył
obowiązek współpracy z dłużnikiem, o którym mowa w art. 354 §2 k.c. Jeżeli dłużnik z własnej inicjatywy oferuje
poszkodowanemu zorganizowanie określonej usługi rekompensującej szkodę poniesioną przez poszkodowanego, a
poszkodowany bez żadnego powodu z oferty tej nie korzysta, to nie sposób uznać za pozostające w adekwatnym
związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym kosztów przewyższających te koszty, które ponieść byłby
zobowiązany, gdyby z oferty tej skorzystał. Jakkolwiek co do zasady poszkodowany ma prawo wyboru usługodawcy
wynajmującego pojazd zastępczy, to kryterium adekwatnego związku przyczynowego jest zachowane wówczas,
gdy decyzja poszkodowanego o wyborze tego, czy innego usługodawcy pozostaje w granicach ogólnie pojmowanej
ekonomicznej racjonalności (tak m.in.: wyrok SO we Wrocławiu, sygn. akt II Ca 836/15).
Mając powyższe rozważania na uwadze, zdaniem Sądu, pozwana wykonała swoje zobowiązanie, płacąc z tytułu najmu
pojazdu zastępczego odszkodowanie ustalone z uwzględnieniem stawki dziennej 118 zł brutto (stawki wg. której
miał nastąpić oferowany poszkodowanemu przez pozwaną najem). Z tych względów powództwo, jako pozostające w
sprzeczności z treścią art. 354 § 2 k.c. - podlegało oddaleniu.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym rozliczeniu podlegają koszty celowe,
według zasady odpowiedzialności za wynik procesu, który powód przegrał w całości. Na koszty te złożyła się kwota
kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 60 złotych oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa wynosząca 17
złotych.