TANIO SPRZEDAM

PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH
Obiekt -- Blok budynków mieszkalnych pod nr ul. Jasna 3,4 w Gorzowie Wlkp. działka
nr ewid. 10-1324. – robotnicza przed wojną dzielnica Zawarcie
Autor – nieznany , budynki powstały jako część inwestycji „ Budowa domów rodzinnych
pracowników firmy Max Bahr AG- Spinnerei”
Czas powstania – 1908 r.
Wymiary – Jasna 3 - dł. x szer. x wys. 13,50 m. x 10,0 + 1,92m. x 15,7 m.
Jasna 4 - 14,0 m. x 10,0 +1,92 m. x 15,7 m.
Zleceniodawca – Urząd miejski w Gorzowie \wlkp., Konserwator Miejski
Wykonawca prac – Pracownia Konserwacji Zabytków Henryk Zyzik, ul. Krańcowa 20,
71-693 Szczecin
Okres wykonania prac – grudzień 2010 r.
I. Opis obiektu
Elewacje frontowe
Pod dwoma numerami połączone dwa budynki o prawie jednakowej dekoracji fasad. W
każdym po jednej klatce schodowej, obie tynkowane, wsparte na niskim cokole z czerwonej
klinkierowej cegły. Elewacja frontowa od strony ul. Jasnej długa , z dwoma niewielkimi
ryzalitami o narożnikach opiętych boniowaniem. Ryzalit na krawędzi kamienicy nr 4
jednoosiowy, szerszy ryzalit pod nr 3 - dwuosiowy, z umieszczonym centralnie między
osiami wejściem, nakryty załamanym wysokim dachem namiotowym z trójkątną lukarną w
szczycie. Część cokołowa pod nr 3 pokryta boniowaniem tasiemkowym z zaznaczonymi w
łukach okien i drzwi klińcami. Okna trzech poziomów umieszczone w ścianach murowanych
i tynkowanych, czwarty poziom stanowią ryglowe mansardy w połaciach dachowych ,w
ryzalitach ustawione na pasie ozdobnej ściany ryglowej (kompozycja z kratownicy, pod
oknami z wpisanymi okręgami). Pod oknami parteru studzienki okien piwnicznych obramione
prostymi cembrowinami.
Okna parteru w kamienicy nr 3 zamknięte łukiem odcinkowym o zróżnicowanej szerokości, z
płycinami podokiennymi w formie dwóch kwadratów z wpisanymi okręgami – uformowane z
grubego tynku o ryflowanej grubo fakturze; na wyższych poziomach prostokątne; w częściach
skrajnych szersze (oryginalnie trójdzielne) w ryzalicie węższe dwudzielne. W mansardach
prostokątne o różnej wysokości – w ryzalicie wyższe, w częściach skrajnych niższe. W
ryzalicie utopione w połaci dachu, nakryte płaskimi daszkami namiotowymi, w częściach
skrajnych nakryte smukłymi dachami dwuspadowymi, z ozdobną ścianką czołową
wypełnioną konstrukcją ryglową w kształcie wachlarza.
Okna II i III poziomu obramione prostymi opaskami z tynku z gierunkami w narożnikach.
Elewacja pod nr 4 ze skrajnym ryzalitem z prostokątnymi oknami na poziomach II i III
zamkniętymi łukami odcinkowymi. Część cofnięta podzielona w pionie pasami boniowania
na dwie części – środkową dwuosiową z centralnie umieszczonym wejściem i skrajną od
strony nr 3 - jednoosiową. Na każdym poziomie inne proste opaski okienne, opracowane w
tynku – na parterze z łukiem w ośli grzbiet z płycinami podokiennymi jak pod nr 3, na I
piętrze schodkowe, na II z łukiem z gierunkami . W ryzalicie na IV poziomie mansarda
nakryta smukłym dwuspadowym daszkiem utopiona w połaci dachowej ryzalitu, osadzona na
pasie ryglówki z kratownicą. W części cofniętej dwie lukarny w połaci dachowej nakryte
bardzo płaskimi daszkami namiotowymi i jedna na styku z nr 3 nakryta stromym daszkiem
dwuspadowym z niewielkim naczółkiem - tu nad oknem mur z ryglówki uformowanej w
wachlarz.
1
Wejścia do klatek schodowych obu kamienic wąskie, z jednoskrzydłowymi współczesnymi
drzwiami – pod nr 4 otwór zamknięty w prostokącie, pod 3 łukiem odcinkowym. Nad
drzwiami pola wypełnione częściowo zamurowanymi naświetlami.
Dach nad obiema kamienicami wspólny, wielopołaciowy, kryty betonową czerwoną
dachówką.
Elewacja szczytowa pod nr 3
Dwuosiowa, trzypoziomowa z dwoma lukarnami w połaci dachowej na czwartym poziomie.
Tynkowana z cokołem oblicowanym czerwoną cegłą w górnej i żółtą w dolnej części. Okna
prostokątne, w parterze zamknięte łukiem odcinkowym (okno od tyłu zamurowane), z
prostymi opaskami, różnymi na każdym poziomie , uformowanymi z tynku tak jak na
elewacji frontowej. Lukarny nakryte wysokimi dwuspadowymi daszkami, ze ścianą naczółka
wypełnioną czerwoną cegłą. Ściana elewacji zamknięta prosto, dość wąskim profilem
gzymsu, ukryta pod wydatnym okapem. W osi połaci dachowej wysoki komin z czerwonej
cegły. Ścianki czołowe lukarn obite blachą ocynkowaną. Stolarka okienna o zróżnicowanej
formie, na poziomie I piętra dwuskrzydłowa czwórdzielna, oryginalna.
Elewacja szczytowa pod nr 4
W dwóch płaszczyznach – od frontu szerszy ryzalit z szerokimi trójskrzydłowymi oknami w
jednej osi , zamkniętymi na II i III poziomie łukiem odcinkowym, opięty narożnym
boniowaniem, od tyłu lekko cofnięta, też jednoosiowa, węższa z węższymi oknami, w
parterze prostokątnym, na II i III poziomie zamkniętym łukiem odcinkowym. Opaski i
płyciny podokienne takie jak od frontu. Tynkowana ściana wsparta na cokole z licowej cegły
- u dołu wąskim pasem cegły żółtej, powyżej czerwonej. W pasie cokołu kwadratowe otwory
okien piwnicznych z zaznaczonymi nadprożami z cegieł ułożonych w wachlarz i wysuniętym
na zewnątrz parapetem z cegieł – zamurowane. W ryzalicie okno mansardowe tak jak od
frontu wsparte na pasie ozdobnego muru ryglowego, zawieszonego na lekko wysuniętych ku
przodowi drewnianych wieszakach. Nad lukarną wysoki daszek dwuspadowy z ozdobnymi
końcówkami krokwi. Ściana czołowa lukarny wokół okna oblachowana, w naczółku z
ukształtowanej w wachlarz ryglówki, wypełnionej czerwoną cegłą. W osi tylnej lukarna
mniejsza, nakryta płaskim daszkiem namiotowym, z oblachowana ścianką czołową.
Elewacja podwórzowa
Wspólna dla obu kamienic. Podzielona dwoma ryzalitami o ściętych narożnikach,
mieszczącymi klatki schodowe. W narożnikach między ścianami ryzalitów i ścianami
wbudowane niewielkie balkony z balustradami z prętów żelaznych. Balkon parteru pod nr 4
zabudowany, podparty w wolnym narożniku metalową rurą. Ściany z jasnej żółtawej cegły,
osadzone na cokole z żółtej cegły klinkierowej. Części krawędziowe ścian pokryte tynkiem kontynuacja wyprawy od szczytów. Część cokołowa ryzalitów lekko odsadzona z pokryciem
wystającego muru czerwoną dachówką ceramiczną, z dużym spadkiem. Otwory okienne w
osiach, w trzech poziomach i dodatkowo piwniczne w cokole, prostokątne i kwadratowe
(cokołowe) z zaznaczonymi pionowym układem cegieł nadprożami i wystającymi poza
płaszczyznę ściany parapetami z niewielkim spadkiem. W ryzalicie okna klatki schodowej w
trzech osiach – szerokie i wysokie po środku i małe wąskie po bokach (te w całości lub w
części zamurowane). Stolarka okien dużych pierwotna, dziewięciopolowa, ze ślemieniem w
górnej części, podzielona na pola wąskimi szprosami. Od góry ściany zamknięte uskokowym
gzymsem. W połaciach dachowych lukarny o konstrukcji ryglowej, nakryte płaskimi
daszkami namiotowymi. Otwory wejściowe częściowo zamurowane, drzwi prostokątne,
jednoskrzydłowe, współczesne, w górnej części pierwotnie znajdowało się naświetle.
2
II. Materiał i technika wykonania
Elewacja frontowa i szczytowe murowana z jasnej cegły ceramicznej połączonej zaprawą
wapienną. Pokryta tynkiem wapiennym dwuwarstwowym zatartym na ostro. W tym tynku
wyprowadzone są opaski okienne i boniowania o gładkiej fakturze, na wypustach z cegieł..
Powierzchnia tynku malowana zapewne farbami wapiennymi o niewielkiej trwałości, obecnie
prawie całkowicie wypłukanymi. Natomiast dekoracje płycin podokiennych parteru
ukształtowane są w grubej warstwie mocniejszego tynku z dodatkiem cementu, nałożone na
spodnią, słabszą warstwę wapienną. W elewacjach podwórzowych zastosowano dwa rodzaje
cegieł - zwykłą, ceramiczną, w odcieniu żółtawym, połączoną dość szeroką jasną fugą
wapienną, zlicowaną z cegłami. Cegły te są wykonane bardzo niestarannie, z nierównymi
krawędziami, krzywe, o bardzo zróżnicowanych odcieniach barwnych. Cegły cokołowe i
parapetowe są wyraźnie żółte, o silnie przepalonej powierzchni półklinkieru, równiejsze w
kolorze i kształcie, krawędzie ostre, nie wyszczerbione. Kominy murowane z półklinkierowej,
czerwonej cegły. Metalowe balustrady balkonów z prętów żelaznych ukształtowanych w
górnej części w prosty fryz. Płyty balkonów na konstrukcji z żelaznych dwuteowników
wypełnionych cegłą ceramiczną i tynkowanych w partii podniebi. Obecna stolarka okienna
jest biała , wykonana z różnorodnych materiałów (drewno , plastik), w różnych okresach
czasu. Zachowało się kilka oryginalnych okien pierwotnie malowanych na kolor ciemnego
ugru. Konstrukcja okien trójdzielnych ze ślemieniem i słupkami, dwudzielnych tylko ze
ślemieniem. Duże okna klatek schodowych od podwórza dziewięciopolowe, ze ślemieniem w
górnej części i nieruchomymi szprosami, z otwieraną jedną dolną częścią. Elementem
uzupełniającym kolorystykę wszystkich elewacji są ciemne elementy drewniane mansard i
pasów pod nimi – ozdobnie zakończone krokwie, wiatrownice i konstrukcyjne belki pasów
muru ryglowego, wykonane z drewna iglastego nasączonego ciemną bejcą, pierwotnie
zapewne malowanego farbą olejną, w połączeniu z licem z czerwonej cegły klinkierowej.
Dachy kryte czerwoną dachówką betonową, płaską z rowkami.
Oblachowania , rynny i rury spustowe z blachy żelaznej ocynkowanej, połączonej
lutowaniem.
III. Stan zachowania i przyczyny zniszczeń
Wg oceny technicznej wykonanej przez p.p. Puchalskiego i Buszkiewicza ściany budynków
są w wielu miejscach spękane, czego powodem jest niestabilne podłoże, powodujące
nierównomierne osiadanie poszczególnych partii bloku. Widoczne są liczne pionowe lub
ukośne pęknięcia nadproży okien, biegnące również pod parapetami. Stan warstw
wykończeniowych elewacji frontowej i szczytowych zły. Tynki w większości są technicznie
zużyte – spękane , odspojone od podłoża, zdezintegrowane Elementy wykonane z twardszej
zaprawy straciły powiązanie z warstwą spodnią i prawie całkowicie złuszczyły się . Pozostałe
fragmenty (również zniszczone i spękane) pozwalające odtworzyć ich pierwotny wygląd.
Widoczne są liczne reperacje i łaty wykonane z zaprawy cementowej, niektóre malowane.
Powierzchnia tynków gładkich jest silnie wypłukana, gdyż pierwotna warstwa farby została
całkowicie zmyta przez wodę opadową, co powoduje dalsze zniszczenie powierzchni,
przenikanie wody w głąb zaprawy i tym samym dalsze zniszczenia. Wilgoć wnika przez
wszystkie uszkodzenia powierzchni pogarszając ciągle stan wypraw i murów. Powodem jest
tu również zniszczony lub uszkodzony system odprowadzenia wody z dachów - rynny i rury
spustowe są nieszczelne, blacha ocynkowana przerdzewiała, dziurawa. Stąd woda opadowa
spływa częściowo po ścianach lub sączy się przez drobne nieszczelności powodując
zawilgocenie cegieł i tynków i ich powolną dezintegrację .Ten sam stan tynku widoczny jest
na ścianie szczytowej pod nr 4, pod okapem dachu, gdzie nieszczelności pokrycia, rynien i
oblachowań spowodowały ciągłe zalewanie tej partii tynków, a w konsekwencji jego
całkowitą dezintegrację. Podobny proces przebiega w partiach przyziemia, gdzie powodem
3
jest zaniedbanie otoczenia, zbyt krótkie wypływy rur spustowych lub brak bezpośredniego
odprowadzenia wody do kanałów burzowych, brak opaski drenującej, liczne uszkodzenia
muru, wykruszone cegły i fugi, przez które woda opadowa dostaje się do wnętrza muru,
wypływając z rur rozpryskuje się bezpośrednio na murze powodując jego permanentne
zawilgocenie i zniszczenie. Również murowane z cegieł i pokryte grubą warstwą zaprawy
cembrowiny studzienek piwnicznych nie są już zaporą dla wody, przenikającej przez liczne
spękania i wyszczerbienia, co powoduje zawilgocenie piwnic i fundamentów.
Jak już wspomniano prawie wszystkie okna zostały wymienione w różnych okresach na
nowe. Nowe okna mają różne szerokości listew i różne podziały, powodując odczucie chaosu
estetycznego. Dodatkowo w otwory zamknięte od góry łukiem odcinkowym wstawiono okna
prostokątne, a pozostałość wypełniono murem, malując go na biało , przez co powstały dość
duże białe plamy. Okna oryginalne zachowały się na ścianach szczytowych, dzięki temu, że
zamurowano je od wnętrza. Jednak stan ich stolarki jest bardzo zły – drewno wypłukane i
spękane, pozbawione ochronnej warstwy farby nie nadaje się do reperacji, stanowią one
jedynie wzór do odtworzenia .Wiele otworów zostało zamurowanych całkowicie lub
częściowo – dotyczy to głownie okienek w ryzalitach podwórzowych. Jeden balkon
przerobiono na zamkniętą loggię. Zamurowano również częściowo otwory drzwiowe
zmniejszając ich wysokość i wstawiając nowe skrzydła. Część ścian ryzalitu podwórzowego
ocieplono w obrębie balkonów. Wyprowadzono też na ścianę instalację gazową z metalowych
rur.
Palącym problemem jest stan płyt balkonowych od podwórza. Ich stan i ocena techniczna
została przedstawiona w opracowaniu pp. Puchalskiego i Buszkiewicza. Reasumując stan
techniczny konstrukcji żelaznej i wypełnień jest katastrofalny i grozi katastrofą budowlaną.
Powodem tego stanu jest brak szczelnej szlichty i uszkodzenia odprowadzenia wody
opadowej, przesączającej się w głąb płyty i powodującej korozję metalu i wypełnienia.
Metalowe balustrady są skorodowane powierzchniowo, wielokrotnie malowane olejno.
Pokrycie dachów wielokrotnie naprawiane, ciągle wymaga napraw, ponieważ pojawiają się
nieszczelności, spękania i ubytki dachówek.
Podobnie jak od frontu stan ceglanej elewacji podwórzowej jest niezadowalający. Cegły
brudne i w wielu miejscach uszkodzone, fugi wypłukane i wykruszone, reperowane szczelną
zaprawą cementową powodującą zniszczenia cegieł – rozwarstwienia, wykruszenia i ubytki .
Uszkodzone są daszki z dachówek nad cokołem ryzalitów – wyłamane i wykruszone
krawędzie nie chronią ścian przed woda opadową. Również cegły lepszej jakości w partii
cokołowej uległy zniszczeniom, lecz tu są w większości uszkodzenia mechaniczne –
wyłupania i wykruszenia krawędzi lub dużej grubości wystających parapetów, lecz także
wykruszenia i wypłukania fug między nimi, wiele zakamarków w narożnikach z ryzalitami
powoduje brak dobrej cyrkulacji powietrza pozwalającej na szybkie wysychanie
powierzchniowych zawilgoceń.
Ściany ryglowe w stanie zróżnicowanym. Niektóre elementy drewniane uszkodzone, inne w
stanie dobrym, część oblachowana co nie pozwala ocenić ich stanu zachowania. Lepiej
zachowane są ściany od frontu i w szczytach , gorzej od podwórza. Powodem zniszczeń są
nieszczelne oblachowania i nieszczelności pokrycia dachowego, przez które sączy się woda,
powodując zawilgocenie i zniszczenie drewna i muru. Cegły i fugi wypełnień również
częściowo uszkodzone, rozluźnione z wykruszonymi i wypłukanymi fugami.
IV. Opis wykonanych badań
1. Kolorystyka tynków – płaszczyzny i detal
2. Kolorystyka i ukształtowanie fug
3. kolorystyka stolarki okiennej
4
4. Kolorystyka metalowych balustrad balkonów
5. kolorystyka elementów drewnianych okapów i mansard
V. Wnioski i założenia konserwatorskie
Zarówno stan techniczny budynków jak i ich estetyka wymagają jak najszybszej interwencji
budowlanej i konserwatorskiej. Przed przystąpieniem do remontu konieczne jest wykonanie
inwentaryzacji np. fotograficznej - konstrukcji i detalu mansard, ponieważ ich stan wiąże się z
koniecznością rozbiórki i całkowitej rekonstrukcji, tynkowego detalu architektonicznego
ścian, który również wymaga usunięcia i rekonstrukcji.
Zaleca się: odcięcie od budynku balkonów oraz wykonanie nowych wolno stojących
konstrukcji nie związanych z budynkiem. Pęknięcia ścian naprawić metodami typu Halifax,
docelowo wykonać stabilizację całych budynków, przy pomocy mikrofali, przy
wcześniejszym odwodnieniu i wykonaniu izolacji fundamentów.
Obecnie istniejąca stolarka okienna i drzwiowa wymaga ujednolicenia, zgodnie z jej
historycznym wyglądem (łącznie z jej kolorystyką), powrotem do oryginalnej formy okien
łukowych w otworach o tym kształcie ( na podstawie zachowanych).
VI. Program prac konserwatorskich
1. Rozbiórka elementów wytypowanych do rekonstrukcji – ryglowe ściany mansard, daszki,
balkony, usunięcie wtórnych przemurowań, zamurowań i reperacji - oczyszczenie cegły
licowej mansard z przeznaczeniem do ponownego użycia, usunięcie ociepleń, i wtórnych
instalacji, usunięcie zabudowy balkonu
2.Wykonanie izolacji pionowej i poziomej wg projektu, wykonanie odprowadzeń wody
opadowej do kanalizacji burzowej, opaski drenującej i uszczelniającej wokół budynków , od
frontu i podwórza, przemurowanie cembrowin studzienek piwnicznych
3. Oczyszczenie elewacji ze zniszczonych tynków – skucie
4. Ręczne wykucie i oczyszczenie zniszczonych i osłabionych fug – partie licowane i
podtynkowe
5. Oczyszczenie cegły licowej z nawarstwień ( od podwórza) , brudu i luźnych fragmentów
metodą Rotec z zastosowaniem ścierliwa z pyłu szklanego f-my Remmers,
6. Wykonanie dezynfekcji przyziemia i partii zawilgoconych, zabezpieczającego przed
ponownym porostem mikroorganizmów np. preparatem Optolith SLK Fungith.
7. Naprawa pęknięć murów metodą helifax
8. Rekonstrukcja wytypowanych ścian mansard drewno sosnowe nieodżywicowane,
zabezpieczone przed korozją biologiczną i przeciwpożarowo (preparaty np.
Ogniochron/Impregnator F 40 P - środek solny rozpuszczalny w wodzie jako pierwszy w
kolejności i środek rozpuszczalnikowy przeciw owadom i grzybom Fongitol impregnacja
dopiero po całkowitym wysuszeniu drewna po poprzedniej Impregnacji), malowanie
elementów drewnianych wg projektu i badań
9. Wykonanie nowego pokrycia dachu wraz z naprawą wytypowanych elementów więźby
dachowej – cementowa zakładkowa podwójna rzymska czerwona.
10. Remont i rekonstrukcja płyt balkonów
11. Oczyszczenie ze starej farby i produktów korozji metalowych balustrad (piaskowanie)
wraz z ponownym osadzeniem i malowaniem (cynkowanie i malowanie proszkowe) .
12. Usunięcie obecnych nieoryginalnych i starych oryginalnych okien, wstawienie nowych
drewnianych o ujednoliconym kształcie zgodnym z historycznym ich wyglądem,
dostosowanych do kształtu otworów okiennych i w oryginalnej kolorystyce, zgodnie ze
współczesnymi wymogami izolacyjności wykonanie nowych drzwi wejściowych.
13. Przemurowanie rozluźnionych fragmentów muru – kominy (np zaprawa wapiennotrasowa np. f-my Optosan Optolith TWM).
5
14. Wymiana zniszczonych w znacznym stopniu cegieł na nowe o odpowiednim rozmiarze i
kolorze – jak oryginalne –np. zaprawa wapienno-trasowa np. f-my Optosan Optolith TWM
15. Kitowanie ubytków cegieł licowych kitem mineralnym np. NSR Sto Ispo w
odpowiednim kolorze, dostosowanym do otoczenia
16. Fugowanie cegły licowej (elewacja podwórzowa) - fuga płaska zlicowana, np. zaprawa
trasowo-wapienna jasna, kolor wg badań, fugowanie ceglanych parapetów okien szczelną
zaprawą trasową
17. Tynkowanie – tynk trasowo-wapienny trójwarstwowy z granulacją wypełniacza (obrzutka
+ dwie warstwy tynku) wraz z rekonstrukcją detalu wg wzoru oryginalnego, na podstawie
inwentaryzacji
18. Malowanie tynków farbami silikatowymi kolorem.
19. Zabezpieczenie drewna preparatem biobójczym (np.Fongitol), malowanie.
drewna mansard i okapów farbami olejnymi wg badań i projektu – farby ognioodporne.
20. Wykonanie nowych oblachowań gzymsów i opierzeń dachu, nowych rynien i rur
spustowych z blachy tytanowo-cynkowej
21. Hydrofobizacja ścian ceglanych preparatem np. f-my Remmers – Funcosil SNL przez
spryskanie do nasycenia
VII. Spis fotografii wraz z opisem
Elewacja frontowa
Fot. 1 - widok ogólny
Fot. 2 – wejście do klatki Jasna nr 3 – widoczne znaczne uszkodzenie boniowania
wyprowadzonego w tynku, na poziomie I piętra detal tynkowy pod oknami pomalowany farbą
na biało
Fot. 3 – wejście do klatki Jasna nr 4 – uszkodzenia detalu tynkowego
Fot. 4 – detal w partii parteru Jasna 4, pod oknami nakładane elementy ryflowane w grubym
tynku
Fot. 5 – partia I pietra Jasna 3 – opaski tynkowe pomalowane farbą , liczne uszkodzenia i
złuszczenia tynku, spękania, wstawione nowe okna
Fot. 6 – narożnik kamienicy Jasna 3 – silne uszkodzenie wyprawy tynkowej i detalu,
wstawione nowe okna
Fot. 7 – górna część ściany ryzalitu Jasna 3 – uszkodzenia detalu pod parapetami okien,
malowane opaski, wstawione nowe okna
Fot. 8 – górna część ściany Jasna 4 – uszkodzenia i zawilgocenia tynku pod okapem i pod
parapetami okien
Fot. 9 – ściana ryglowa ryzalitu Jasna 3 – widoczne naprawy wątku ceglanego zaprawa
cementowa pod oknem, ścianki czołowe i boczne wokół okien oblachowane
Fot. 10 – górna część ściany Jasna 4 – spękany gzyms i ściana, osypany tynk na boniowaniu z
prowizoryczną naprawą
Fot. 11 – przyziemie Jasna 4 – zniszczone na narożniku boniowanie w tynku i tynk, łuszcząca
się cegła na cokole, złuszczona dekoracyjna płycina pod oknem parteru
Fot. 12 – partia cokołowa Jasna 3 – zniszczony wątek ceglany i boniowanie z tynku,
przekucia i naprawy zaprawą cementową przy drzwiach, uszkodzenie muru przy wylewie
rury spustowej
Elewacja szczytowa Jasna 4 – południowa
Fot. 13 – widok ogólny
Fot. 14 – fragment przyziemia od strony frontowej - zamurowane okno piwnicy, ubytki
ozdobnej płyciny podokiennej, zniszczenie wątku cokołu – cegły wypłukane, osypane, fugi
wykruszone
6
Fot. 15 – okno parteru – zniszczony tynk w ościeżu okna , ubytki zaprawy w partii parapetu,
powierzchnia tynku na płaszczyźnie wypłukana
Fot. 16 – nadproże okna parteru – szerokie spękanie muru, zniszczony i naprawiony gipsem
detal
Fot. 17 – fragment okna I piętra – spękanie w narożniku, oryginalna stolarka okna, pod białą
farbą widoczne pozostałości oryginalnej farby ugrowej
Fot. 18 – górna część ściany – nadproże okna – głębokie pęknięcie , uszkodzenie tynku i
opaski okiennej, naprawione gipsem, złuszczenie tynku pod okapem wokół rury spustowej
Fot. 19 – narożnik od strony podwórza – zniszczony i osypany tynk na krawędzi ściany
Fot. 20 – ryglowa ścianka ryzalitu z oknem mansardowym, ościeże okna obite blachą .
Elewacja szczytowa Jasna 4
Fot. 21 – widok ogólny
Fot. 22 – fragment cokołu – dwukolorowa cegła – żółta i czerwona, ponad cokołem tynk
całkowicie zniszczony, ściana zawilgocona, w cokole zniszczone, wypłukane fugi, widoczne
reperacje uszkodzeń zaprawa cementową
Fot. 23 – głębokie pęknięcie nadproża okna piwnicznego i ściany nad nim, zniszczony wątek
cokołu – cegły i fugi , nowe okno parteru
Fot. 24 – ściana w obrębie I piętra od strony frontowej – duże płaszczyzny ściany odsłonięte
spod tynku, w oknach oryginalna stolarka.
Fot. 25 - ściana w obrębie I piętra od strony podwórka- naprawa tynku pod oknami zaprawą
cementową, w oknie I piętra oryginalna stolarka
Fot. 26 – górna część ściany – pod okapem widoczne całkowite zniszczenie tynku
spowodowane nieszczelnymi rynnami i oblachowaniem, boczne i czołowe ścianki okien
mansardowych pokryte blacha ocynkowaną, nowe okna
Elewacja podwórzowa
Fot. 27 – część Jasna 4 – narożnik między ryzalitem i ścianą w obrębie balkonów ocieplony
styropianem , malowany na biało i żółto, balkon parteru obudowany, podparty żelazną rurą
Fot. 28 – ryzalit Jasna 4 – zwężone (zamurowane )drzwi wejściowe, na części ściany II piętra
założone ocieplenie i wyprowadzona instalacja kominowa od pieca gazowego, część wąskich
bocznych okien częściowo lub całkowicie zamurowana
Fot. 29 – część narożnikowa od strony Jasna 4 – osypany tynk na krawędzi ściany,
wymienione okna, w partii między I i II piętrem ściana ceglana uszkodzona - spękanie,
złuszczanie się powierzchni cegieł i wykruszone fugi, narożnik zawilgocony i silnie
zabrudzony, okno piwniczne zamurowane
Fot. 30 – środkowy fragment ściany ryzalitu Jasna 4 – zniszczony wątek , zamurowane
okienko, ocieplenie fragmentu ściany, w dużym oknie oryginalna stolarka
Fot. 31 – krawędź budynku Jasna 3 – nowe okna, ściana ceglana brudna, fugi zniszczone
Fot. 32 – balkon Jasna 4 – całkowicie zniszczona płyta balkonu, dobrze widoczna metalowa
balustrada
Fot. 33 – fragment cokołu ryzalitu klatki schodowej – Jasna 4 – pęknięcie ściany w nadprożu,
prowizorycznie zamurowane okienko piwnicy
Fot. 34 – przyziemie ryzalitu Jasna 4 - zniszczony, prowizorycznie naprawiony zaprawą
cementową wątek cokołu, zamurowane okna sutereny
7