pieniądze, a szczęście

Psychologia Finansowa
PIENIĄDZE, A
SZCZĘŚCIE
Początki badań nad Ekonomią
Szczęścia
1974r. – Easterlin
„Czy wzrost ekonomiczny zwiększa pomyślność ludzi?”
„Jednostki (społeczeństwa)
zamo niejsze są na ogół
szczęśliwsze, ale wzrost dochodów
nie zwiększa poczucia ich szczęścia,
lub zwiększa je tylko do określonego
poziomu”
Co dają nam pieniądze?
• poczucie bezpieczeństwa
• pewien komfort życia
• wiele możliwości, w tym
edukacji, podróży,
poznawania ludzi i świata
Czy jednak wszystkie te
czynniki warunkują
poczucie szczęścia?
Co dają nam pieniądze?
Daniel W. Sack, Betsey Stevenson i Justin Wolfers
„Istnieje pewna relacja między dochodami, a szczęściem”
Jeżeli zwiększy y asze do hody ze 100 000 USD do 200 000 USD, to wzrost
aszej satysfak ji ędzie taki sa , jak w o e ie zwiększe ia aszy h
zarobków z 200 000 USD, do 400 000 USD. Gdy zwiększy y do hody z 400 000
USD do 600 000 USD, zadowole ie wzrasta, le z ie osiąga pułapu zadowole ia
z poprzed iej podwyżki. Jest
iejsze.
By uzyskać efekt podo y ależało y spodziewać się podwyżki o aj iej z
400 000 USD do 800 000 USD, a wię po raz kolej y podwoić te do hody. Tutaj
rów ież wkrada się a „paradoks Easterli a”, po ieważ w pew y
o e ie
osiąg ie y pułap, po który zadowole ie z kolej y h podwyżek ędzie
z a zą o spadać. Będzie y ieć tyle pie iędzy, że przesta ą ieć o e dla as
znaczenie.
Szczęście, a dobrobyt obywateli
Inglehart (1990r.)
i Deaton (2008r.)
„Niewielka nawet
różnica PKB oznacza
dużą różnicę w
poziomie dobrostanu
w krajach ubogich,
natomiast w krajach
zamożnych nachylenie
krzywej regresji
dobrostanu i dochodu
jest bliskie zeru”.
Dobrostan psychiczny, a
ekonomiczny
Ada Leung (2007r.)
„ Zachowania Finansowe
prowadzą do wzrostu
Materialnego Dobrostanu,
który przenosi się na
Subiektywny Dobrostan,
na podstawie którego
kształtuje się
Dobrostan Psychologiczny
(Emocjonalny Dobrostan i
Szczęście)”
Cebulowa teoria szczęścia
Józef Czapiński
(1992, 1997, 2001r.)
Istnieje trójpoziomowa struktura
dobrostanu psychicznego:
Najgłębszy, genetycznie zdeterminowany i nie zawsze w
pełni świadomie doświadczany poziom to WOLA YCIA.
Poziom środkowy zawiera niektóre hedonistyczne (bilans
emocjonalny i pewne satysfakcje) oraz eudajmonistyczne
(np. poczucie sensu życia) miary dobrostanu tzn.
subiektywnie doświadczane wartości własnego życia.
Na najbardziej zewnętrzny poziom składają się bie ące
doświadczenia afektywne oraz satysfakcje cząstkowe,
odnoszące się do konkretnych aspektów życia (rodzina,
praca, finanse, warunki mieszkaniowe, czas wolny itd.)
DO WIADCZźNIA
AFEKTYWNE I SATYSFAKCJE
CZ STKOWź
OGÓLNY DOBROSTAN
SUBIEKTYWNY
WOLA YCIA
Teoria GÓRA - DÓŁ
„Ogólne poczucie zadowolenia, czy też
szczęścia , ewentualnie optymizm,
pogoda ducha, nadzieja
warunkują sytuacje cząstkowe i ich
intensywność.”
Jest ono dane genetycznie, wyuczone w
procesie dorastania, wychowania i
niezależne.
Teoria DÓŁ - GÓRA
„Na ogólne zadowolenie z życia składa
się suma (bądź też jakość ważona)
zadowolenia z pracy, pieniędzy,
dzieci, miejsca zamieszkania,
małżeństwa, itd.. Bierze się pod uwagę
wymiar czasu”. Ważna jest też
częstotliwość doświadczeń i uczuć z
nimi związanych oraz ich
intensywność.
Psychologiczne funkcje
przedmiotów
• Instrumentalne:
▫ Utylitarna
▫ Hedonistyczna
▫ Interpersonalna
▫ Ekonomiczna
▫ Eksploracyjna
• Symboliczne:
▫ Ekspresyjna – ekspresja Ja
▫ Ekspresyjna – ekspresja
tożsamości społecznej
▫ Ekspresyjna – przedłużenie Ja
▫ Sentymentalna
(retrospektywna)
▫ Społeczna (prestiżowa)
Paradoks materializmu
Im silniejsza motywacja, tym
większe (w pewnych granicach)
prawdopodobieństwo sukcesu.
To nie pragnienie pieniędzy
prowadzi do pieniędzy, lecz brak
pieniędzy sprawia, e stają się one
szczególnie po ądaną wartością.
Materializm
Berridge (1999r.)
„lubienie czegoś” kontrolowane jest
przez inny system neuronalny niż
„chcenie”.
System „chcenia” związany jest z
tymi samymi strukturami
mózgowymi, co system lęku i obaw.
Skrajni materialiści nie mog się
oprzeć pokusie mno enia
pieniędzy, mimo iż nie zawsze
znajdują w tym przyjemność, a często
– jak dowodzą badania – stają się
przez to wręcz mniej szczęśliwi;
podobnie jak narkomani i alkoholicy.
Materializm
Myers (2000r.)
Wieloletni sondaż prowadzony na studentach
amerykańskich pokazuje systematyczną zmianę
motywacji kontynuowania nauki: nadzieję na
większe pieni dze wyra ało w latach 60.
XX w. 40% nastolatków, a w 2000 r. ju
74%.
Dokładnie odwrotny był trend związany z
pozamaterialnymi oczekiwaniami, które w tym
czasie stopniały z 80% wskazań do 40%
Liczni publicyści i badacze społeczni nie mają
żadnych wątpliwości, że pieni dze w
bogatych krajach wcale nie trac na
znaczeniu i e ich zdobywanie tym
bardziej ludzi absorbuje, im więcej ich
maj .
Materializm dobry, czy zły?
Małgorzata Górnik –
Durose (2002r.)
Materializm mo emy podzielić na 2
aspekty:
• DOBRY – formalny, bez uczuciowego
zabarwienia, gdy służy nam do
zaspokajania potrzeb bytowych i
funkcjonalnych
• ZŁY – chęć posiadania jako cel sam w
sobie, uzależnienie psychiczne, „przymus
kupowania”
Czy szczęście jest kapitałem, na
którym można zarabiać?
Barbara Fredrickson (2011r.)
Bardziej ródłem bogactwa jest szczę cie
ni bogactwo jest ródłem szczę cia
Pozytywne emocje, takie jak radość czy
śmiech, mogą mieć znacznie większe
znaczenie dla ludzi i to dzięki nim są oni w
stanie zarabiać większe pieniądze.
Pozytywne emocje rodzą zaufanie.
Chcesz, czy musisz?
Aaron Ahuvia (2002r.)
Działania motywowane zewnętrznie
NIE sprzyjaj do wiadczaniu
szczę ciaĄ
Cele zewnętrzne podejmowane z obowiązku,
nakazu, poczucia winy lub dla
zewnętrznych gratyfikacji.
Działania motywowane wewnętrznie –
powi zane z do wiadczaniem
szczę ciaĄ
Cele związane z samorealizacją,
psychologicznym rozwojem, szacunkiem
dla samego siebie.
Polacy, pieniądze i szczęście
Badania CBOS (2012r.)
Bogatsi Polacy częściej niż biedniejsi szukaj
celu ycia poza pieniędzmi.
Badanie potwierdziło też, że ocena stanu
materialnego i wykształcenie poprawiają
samopoczucie naszych Rodaków. Pozytywne
stany emocjonalne częściej odczuwali badani,
którzy lepiej oceniają swoją sytuację materialną.
Pozytywne my lenie to także częściej cecha
ludzi lepiej wykształconych.
Posiadania pieniędzy - zagrożenia
fizyczne i psychiczne
Choroby/zaburzenia psychiczne
związane z pieniędzmi:
• Zakupoholizm – czyli
uzależnienie od
dokonywania zakupów
• Zaburzenie osobowo ci,
mania wy szo ci
• Depresja
Posiadania pieniędzy - zagrożenia
fizyczne i psychiczne
ycie celebrytów szczególnie
nara one jest na popadanie w
ró nego rodzaju nałogi, czy
depresje z powodu wielkości ich
majątku i łatwego dostępu do
u ywek. Nie bez znaczenia jest tu
te codzienne ycie „w blasku
fleszy”.
Szkoła żłówna żospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
ŻINANSź I RACHUNKOWO Ć
studia niestacjonarne
Gr. 1 Rok 3
Anuszewski Tomasz
Bączkowska Karolina
Ciołek Magdalena