Empfehlungen zur Patienteninformation Polnisch
Transkrypt
Empfehlungen zur Patienteninformation Polnisch
46 Bulimia nervosa (żarłoczność) Bulimia nervosa (Eß-Brechsucht) Str. 46–47 ? Kogo ona dotyczy? ? Wen betrifft sie? Bulimia jest ukrytym, utajonym schorzeniem. Dotyczy ona w około 90 % młodych kobiet. Trudno ocenić, ile osób jest nią dotkniętych. 1–2 % społeczeństwa ma okresowo problemy z atakami „wilczego głodu“ i stosowaniem następnie środków do regulacji wagi, jak np. drastyczne diety, nadużywanie środków przeczyszczających, leków powściągających apetyt i leków odwadniających. Należy tutaj odróżnić osoby chore na bulimię od osób, które cierpiąc na ataki ostrego głodu, nie prowokują następnie wymiotów. Mówi się o tzw. „binge eating disorder“. Ponieważ chorzy ci nie stosują tu środków regulujących wagi, dochodzi często do poważnej nadwagi. ? Jakie są objawy choroby? (metodyka)? ? Was für Krankheitszeichen treten auf (Symptomatologie)? Chorzy na bulimię zajmują się większą część dnia myślą o jedzeniu. Ataki żarłoczności występują naprzemian z wysiłkami w kierunku pozbycia się spożytego pokarmu, czy poprzez głodówki, wymioty, przeczyszczenie, czy odwadnianie. Ataki jedzenia odbywają się w ukryciu i są tak długo, jak możliwie przemilczane. Gromadzi się, chowa środki żywności, na zakupienie zapasów wydaje się mnóstwo pieniędzy. Po ataku jedzenia dochodzi regularnie do przygnębienia, poczucia winy, i chorobliwie przesadnej troski o zrujnowaną figurę i przyrost tuszy. W rzeczywistości waga chorych na bulimię jest w przeciwieństwie do pacjentów z Zalecenia do informacji pacjentów U. Trenckmann B. Bandelow psychiatria i psychoterapia © Steinkopff Verlag, Darmstadt 2002 jadłowstrętem (Anoreksja, popatrz str. 43), przeciętna lub lekko poniżej przeciętnej, choć istnieje niebezpieczeństwo, że poprzez wymioty, przeczyszczanie i odwadnianie się, dojść może do zaburzeń przemiany materii z rozkojarzeniem gospodarki wodnej i elektrolitowej. ? Jakie są przyczyny? ? Was sind die Ursachen? Nie istnieje dotychczas żaden ogólnie uznany i w każdym sensie sprawdzony model dla zrozumienia bulimii. Dyskutuje się z jednej strony faktory rozwojowo-biograficzne: w sytuacji rodzinnej bulimicznych kobiet panuje często niejasna, niewypowiedziana atmosfera niepewności, na ile można, na którym rodzicu „polegać“. Matki opisywane są stosunkowo często, jako nadprotekcyjne i przytłaczające, ojcowie, jako niewiele obecni lub uczuciowo niezdecydowani lub zdynstansowani. Atmosferę rodzinną cechuje kontrola, unikanie konfliktów i nadmierne zaangażowanie; odgraniczenie się takich pacjentek jest prawie niemożliwe. W atmosferze, w której nie respektuje się indywidualnych potrzeb, chorujących później na bulimię kobiet, oduczają się one spostrzegania sygnałów własnego ciała, jak głód i poczucie sytości. Jedzenie nie jest w takich rodzinach samą przez się zrozumiałą podstawową ludzką potrzebą, lecz traktowane jest, jako środek służący do odwrócenia uwagi, wynagrodzenia, odprężenia i służący do podtrzymania tradycyjnych norm, np., gdy podczas południowego posiłku celebruje się pseudoharmonię. Z innego punktu widzenia, ważne są dla zrozumienia bulimii, osobiste czynniki ryzyka. Osoby z atakami Bulimia nervosa (żarłoczność) objadania się i samosprowokowanych wymiotów cierpiały często na słabo rozwinięte poczucie własnej wartości, brak pewności siebie i depresyjność. Są one często zależne od tego, na ile cieszą się uwagą i szacunkiem, co odwrotnie, prowadzi do tego, że rozczarowaniu czasem zbyt wielkich oczekiwań wobec bliźnich towarzyszy lęk przed utratą i rozstaniem. Depresyjne przygnębienie i bezsilność mogłyby wyładować się w zaburzeniu czynności jedzenia. Istnieją także deficyty w percepcji sygnałów własnego ciała, jak głód i poczucie sytości. Ich percepcja jest skrzywiona. Kontrole wagi i diety dają poczucie pozornego bezpieczeństwa, gdyż pozwalają chorym pozornie kontrolować potrzeby uczuciowe i fizyczne. Oprócz czynników biograficznych i rodzinnych istnieje także w przypadku bulimii, podobnie, jak i jadłowstrętu psychicznego, fizyczna dyspozycja. Jej zbadanie oraz ocena przez lekarza jest trudna, gdyż skutkami samej bulimii mogą być zaburzenia gospodarki hormonalnej, lecz również różnorodne zaburzenia przemiany materii w zakresie gruczołów wewnątrzwydzielniczych. Tak więc lekarze mają często problem rozstrzygnąć, co jest przyczyną zaburzenia, dotyczącego jedzenia, a co jego skutkiem. Lekarz musi w każdym przypadku ocenić stan fizyczny chorego, ale również gospodarkę wodną, elektrolitową i hormonalną. Tę ostatnią, między innymi też dlatego, że w ciężkich stanach zanika miesiączka (amenorea) i/lub poprzez masywną utratę wapnia z powodu nadużywania środków przeczyszczających i wymiotów rozluźnia się struktura kości, co może spowodować ich łamliwość (osteoporozę). ? Jakie istnieją możliwości leczenia? ? Welche Behandlungsmöglichkeiten gibt es? Leczenie zaburzeń w odżywianiu w ogólności zwłaszcza jednak bulimii, jest trudnym. Warunkiem jest uznanie bulimii przez chorego i jego bliskich, jako choroby, bez dalszego przemilczania, czy zaprzeczania jej. Do ujawnienia problemów należy jednak także, że problemy w rodzinie „kładzie się na stół“. Sprawdziła 47 się strategia „okrągłego stołu“, tzn. wszyscy dotknięci tym problemem spotykają się z lekarzem, czy terapeutą, mówią o sobie, swoich potrzebach, życzeniach, obawach i stosunkach między poszczególnymi członkami rodziny, naturalnie także o zaburzeniu jedzenia. Zawiera się wiążące umowy o wzajemnym obchodzeniu się ze sobą. Ustala się jednoznaczne „reguły gry“ dla wspólnego życia rodzinnego. Podczas następnych spotkań omawia się nowe doświadczenia w takim pożyciu. Do reguł należy też do pewnego stopnia kontrola, dotycząca np. gromadzenia środków żywności. Terapeuci behawioralni polecają, by chorzy prowadzili tzw.„protokoły jedzenia“, tzn., rodzaj jadłospisu i planu godzin. W najkorzystniejszym wypadku można odczytać na nim postępy, jak również sytuacje, w których nie udało się regulować jedzenia, co można później wykorzystać w rozmowie lekarza z pacjentem, przy poszukiwaniu przyczyn zaburzenia. Sytuacje „krytyczne“ dla nawrotów zaburzenia w odżywianiu mogą zostać zanalizowane. Lekarz przeprowadza oprócz wyjaśniającej rozmowy z chorym, także badanie fizyczne i laboratoryjne. Jest także jego zadaniem zwrócić uwagę na ważne psychiczne choroby, towarzyszące bulimii, jak depresje, uzależnienie od alkoholu, tabletek i narkotyków. Czasem rozmowa z lekarzem i medyczna opieka nad pacjentem nie są wystarczające. Potrzeba wtedy odpowiedniej (zazwyczaj behawioralnej) psychoterapii, przeprowadzonej ambulatoryjnie lub stacjonarnie. Ważnym uzupełnieniem profesjonalnej pomocy może być też szczera rozmowa osób równie dotkniętych, w ramach grup samopomocy. Pomaga to przezwyciężyć wstyd, wyjść z odosobnienia i potajemności i umacnia odpowiedzialność własną za dalszy przebieg choroby i kolej losu. Adresy takich grup samopomocy w pobliżu miejsca zamieszkania można otrzymać od lekarza, miejscowe urzędy zdrowia lub prasę. W poszczególnych przypadkach wskazana jest także podtrzymująca (w razie potrzeby oddziałująca na przyczyny) terapia lekowa. Sprawdziły się między innymi leki przeciwdepresyjne typu selektywnie hamujących zwrotny wychwyt serotoniny. Te normalizują zachowanie dotyczące odżywiania, tłumią napady nagłego głodu węglowodanowego i wyrównują depresyjne stany przygnębienia. Ryzyko uzależnienia nie istnieje. Zalecenia do informacji pacjentów U. Trenckmann B. Bandelow psychiatria i psychoterapia © Steinkopff Verlag, Darmstadt 2002