Alerty prawne sierpień

ALERTY
PRAWNE
SIERPIEŃ
2014
PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI
ZAGROŻENIA W SIECI
Przestrzegamy przed nową falą oszustw rozpowszechnianą za pomocą poczty
email.
Kto jest zagrożony?
Każda osoba prowadząca działalność gospodarczą posiadająca stronę www, na której opublikowała
obok podstawowych danych także swój służbowy adres email a także osoba prowadząca działalność
gospodarczą, która wskazała adres email w formularzu CEIDG.
Jak działa oszust?
Osoby prowadzące działalność gospodarczą otrzymują dziennie dziesiątki wiadomości email. Dlatego
też nikogo nie zdziwi fakt, że na skrzynkę służbową otrzymamy wiadomość z nieznanego nam adresu
mailowego. Temat wiadomości będzie niepokojący np. "proszę o wyjaśnienie", "to skandal!" mogą
wystąpić także inne zwroty o podobnej wymowie. Po otwarciu wiadomości email przeczytamy krótką
wiadomość w równie wyzywającym tonie np. „Proszę o natychmiastowe wyjaśnienia w tej sprawie!”,
„Proszę o szybką reakcję, to pilne!”: po tej krótkiej treści zostaje podany link do strony www.
Po kliknięciu w link otwiera się nowa strona www. Nowo otwarta strona wygląda pozornie jak
regulamin polityki plików cookies. Każdego dnia by mieć możliwość swobodnego przeglądania stron
www internauci zmuszeni są do akceptowania regulaminów plików cookies i dlatego powyższy
komunikat nie wzbudzi niczyich podejrzeń. By przejść do interesującej nas strony i ustalić co jak
twierdził nadawca wiadomości „wymaga wyjaśnień”, klikamy w przycisk przeczytałem i akceptuje
poniższy regulamin. W tym momencie niczego nieświadomi zawarliśmy prawnie wiążącą umowę
z firmą świadczącą rzekome usługi. Na podstawie tak zawartej umowy udostępnia przedsiębiorcy
dostęp do płatnego serwisu www zawierającego kilka artykułów dotyczących między innymi
zawierania umów w Internecie. Dostęp do tych zasobów jest płatny i z tego tytułu firma będzie
wystawiać faktury VAT na kwotę od 300 do nawet 20.000 zł miesięcznie!
1
ALERTY
PRAWNE
SIERPIEŃ
2014
Jaki jest mechanizm oszustwa?
Oszuści pozyskują z sieci informacje o potencjalnych ofiarach – przedsiębiorcach. Do przygotowania
umowy potrzebują danych takich jak nazwa prowadzonej działalności gospodarczej, imię i nazwisko
właściciela, adres pod którym prowadzona jest działalność gospodarcza, nr identyfikacyjny NIP oraz
adres email. Wszystkie te dane są dostępne w sieci. Przedsiębiorcy podają je na swoich stronach
www, informacje te znajdują się także na stronie CEIDG. W oparciu o tak pozyskane dane oszuści
przygotowują ofertę w postaci elektronicznej w trybie art. 661 KC. Tworzą oni system informatyczny,
który rejestruje kliknięcie przycisku ”przeczytałem i akceptuję powyższy regulamin” i automatycznie
wysyłają na adres email przedsiębiorcy potwierdzenie zawarcia umowy. Najważniejszym elementem
oszustwa jest przedłożenie umowy ofierze tak by ta wyraziła oświadczenie woli o jej zaakceptowaniu
zupełnie nie będąc tego świadomym. W tym celu strona zawierająca w istocie ofertę w postaci
elektronicznej została przedstawiona graficznie w taki sposób by symulowała często spotykaną
stronę z informacjami o polityce plików cookies. Adres email jest niezbędny oszustom do wzbudzenia
zainteresowania przedsiębiorcy wiadomością email i przekierować ją na stronę www zawierającą
ofertę.
Co zrobić gdy wpadliśmy w pułapkę oszusta?
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że absolutnie nie płacimy za nadesłane faktury VAT.
Umowa została zawarta w wyniku podstępnego działania oszusta, który używając podstępu wywołał
u przedsiębiorcy błędne przeświadczenie, że wyraża on zgodę na akceptację regulaminu plików
cookies w sytuacji gdy rzeczywiście wyraził on zgodę na zawarcie niekorzystnej umowy. Wobec
powyższego na adres firmy - oszusta, należy wysłać oświadczenie w trybie art. 88 § 1 KC wz. z art. 86
§ 1 KC o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu, który
został wywołany przez podstępne działanie oferenta. Pismo należy wysłać pocztą z potwierdzeniem
nadania tak by posiadać dowód przedłożenia na piśmie oświadczenia o uchyleniu się od skutków
prawnych oświadczenia woli. Wszelkie nadsyłane faktury VAT, wezwania do zapłaty należy
ignorować. Jeżeli oszust będzie chciał dochodzić kwot wynikających z wystawianych faktur VAT
będzie zmuszony skierować sprawę na drogę postępowania sądowego gdzie będziemy mogli się
bronić powołując na złożone wcześniej oświadczenie.
2
ALERTY
PRAWNE
CZY WIESZ, ŻE …
SIERPIEŃ
2014
BRAK ODPROWADZENIA ZA PRACOWNIKA SKŁADEK NA UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE JAKO
PRZEJAW CIĘŻKIEGO NARUSZENIA PODSTAWOWYCH OBOWIĄZKÓW PRACODAWCY
Brak odprowadzenia za pracownika składek na ubezpieczenia społeczne,
stanowi istotne zagrożenie jego interesów, uzasadniające uznanie naruszenia za
ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy.
PODSTAWA: WYROK SĄDU NAJWYŻSZEGO - IZBA PRACY, UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH I SPRAW
PUBLICZNYCH Z DNIA 18.03.2014R. II PK 176/2013
W przedmiotowym orzeczeniu SN przyjął, iż z punktu widzenia pracownika, brak
odprowadzenia za niego składek na ubezpieczenia społeczne, stanowi istotne zagrożenie jego
interesów, uzasadniające uznanie naruszenia za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków
pracodawcy, w rozumieniu art. 55 § 1[1] k.p. SN skonstatował ponadto, że skoro na pracodawcy
spoczywa obowiązek wypłaty wynagrodzenia i odprowadzenia z tego tytułu należnych składek na
ubezpieczenia społeczne, a naruszenie tego obowiązku stanowi ciężkie naruszenie obowiązków
pracodawcy, to wykazanie okoliczności uzasadniających odmienną ocenę, w myśl reguły wyrażonej
w art. 6 k.c., obciąża stronę, która na takie okoliczności się powołuje, w tym przypadku powoda.
Wypada w tym miejscu przypomnieć, że art. 55 § 1[1] k.p. daje pracownikowi możliwość
rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia w razie ciężkiego naruszenia przez pracodawcę jego
podstawowych obowiązków wynikających ze stosunku pracy. Art. 55 § 1[1] k.p. stanowi tym samym
po stronie pracownika odpowiednik rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę w trybie
natychmiastowym. Zgodnie z jednolitym stanowiskiem judykatury, przez analogię do podobnego
zwrotu zawartego w art. 52 § 1 k.p., użyte w art. 55 § 1[1] k.p., określenie „ciężkie naruszenie
podstawowych obowiązków” należy rozumieć jako bezprawne (sprzeczne z obowiązującymi
przepisami bądź zasadami współżycia społecznego) działania lub zaniechania pracodawcy, polegające
na niedopełnieniu podstawowych obowiązków objętych treścią stosunku pracy i niosące zagrożenia
dla istotnych interesów pracownika z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa.
Idąc dalej, jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy wobec pracownika, jest
terminowa wypłata wynagrodzenia za wykonaną pracę (art. 94 pkt 5 k.p.). Uchybienie obowiązkowi
terminowej wypłaty wynagrodzenia słusznie, tak w doktrynie jak i w orzecznictwie, jest traktowane
jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków przez pracodawcę, stanowiące podstawę
rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika w trybie art. 55 § 1[1] k.p.
W wyroku z dnia 5 lipca 2005 r. I PK 276/2004 (Wokanda 2006 r. Nr 2 poz. 23) Sąd Najwyższy
przyjął, że nie płacenie wynagrodzenia za pracę w ustalonym terminie stanowi wystarczającą
przyczynę rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 55 § 1[1]
k.p.
3
ALERTY
PRAWNE
SIERPIEŃ
2014
Z obowiązkiem wypłaty wynagrodzenia wiąże się także obowiązek odprowadzenia łączących
się z nim obciążeń w postaci zaliczki na podatek dochodowy czy składek na ubezpieczenie społeczne,
zarówno w części finansowanej przez pracownika, jak i obciążającej pracodawcę jako płatnika
składek w myśl art. 4 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych (Tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 1442). Z punktu widzenia pracownika, brak
odprowadzenia za niego składek na ubezpieczenia społeczne, stanowi istotne zagrożenie jego
interesów, uzasadniające uznanie naruszenia za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków
pracodawcy, w rozumieniu art. 55 § 1[1] k.p.
Podsumowując, należy stwierdzić, iż analogicznie do naruszenia przez pracodawcę obowiązku
wypłaty wynagrodzenia, również naruszenie obowiązku uiszczenia składek na ubezpieczenia
społeczne przez pracodawcę należy kwalifikować jako ciężkie naruszenie podstawowych
obowiązków, uprawniające z kolei pracownika do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Jednocześnie przez pojęcie ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków należy rozumieć tutaj
bezprawne działania lub zaniechania pracodawcy, polegające na niedopełnieniu podstawowych
obowiązków objętych treścią stosunku pracy i niosące zagrożenia dla istotnych interesów pracownika
z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa.
TEZY Z ORZECZNICTWA
PRZYZANIE PRAWA DO NAGRODY
Nie narusza przepisów prawa pracy przyznanie prawa do nagrody i jej wypłata
w określonych przez pracodawcę transzach.
PODSTAWA: WYROK SĄDU NAJWYŻSZEGO- IZBA PRACY, UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH I SPRAW
PUBLICZNYCH Z DNIA 23 MAJA 2014R. II PK 273/2013.
W przedmiotowym orzeczeniu SN przyjął, iż nie narusza przepisów prawa pracy przyznanie
prawa do nagrody i jej wypłata w określonych przez pracodawcę transzach. Uznaniowy charakter
nagrody implikuje bowiem dowolność w określeniu dat wypłaty nagrody - w racjonalnym związku
czasowym z datą jej przyznania. Jednocześnie SN zastrzegł, że postanowienia „regulaminu nagród
odroczonych” ograniczające prawo pracownika do wypłaty przyznanej nagrody w omawianym
4
ALERTY
PRAWNE
SIERPIEŃ
2014
zakresie, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy; przez to są
nieważne, a w ich miejsce stosuje się adekwatne przepisy prawa pracy.
Zgodnie z art. 105 k.p. pracownikom, którzy przez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków,
przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości przyczyniają się
szczególnie do wykonywania zadań zakładu, mogą być przyznawane nagrody i wyróżnienia. Nagroda
jest pieniężnym lub rzeczowym świadczeniem przyznawanym pracownikowi przez pracodawcę
według swego uznania. Zwrócić należy uwagę, że nagroda pieniężna nie została ujęta w dziale trzecim
Kodeksu pracy: „Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia”, ale w dziale czwartym: „Obowiązki
pracodawcy i pracownika.” Umiejscowienie przepisów o nagrodzie w Kodeksie pracy nakazuje
traktować ją jako szczególne uprawnienie pracodawcy wyróżnienia niektórych pracowników, poza
uzgodnionym w umowie o pracę i roszczeniowym wynagrodzeniem za pracę. Wykładnia systemowa
nie pozwala więc na stosowanie do nagrody przepisów dotyczących ochrony wynagrodzenia za pracę
(art. 84 k.p. i następne); nie ma również przepisu, który nakazywałby expressis verbis stosować do
nagrody przepisy dotyczące wynagrodzenia za pracę. W związku z tym brakuje np. podstawy do
uznania, że każda nagroda pieniężna powinna być wypłacona w najbliższym terminie wypłaty
wynagrodzenia za pracę (art. 86 § 1 k.p.).
Pracodawca może wyznaczyć nawet odległy termin wypłaty nagrody. Nie jest ona uzależniona
od przepracowania określonego czasu, a o jej wysokości decyduje pracodawca na podstawie
subiektywnej oceny, korygowanej potrzebą zapewnienia transparentnego i akceptowanego przez
pracowników działania (art. 11[2] k.p.); co nie oznacza jednak, że nagrodę powinni otrzymać wszyscy
pracownicy lub w jednakowej wysokości. Stosownie do art. 105 k.p. powinni ją otrzymać tylko ci
pracownicy, którzy wzorowo wypełniają swoje obowiązki, przejawiają inicjatywę w pracy
i przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu; ze swej istoty nagroda nie ma więc
charakteru egalitarnego.
Podsumowując, zdaniem Sądu Najwyższego nie naruszało przepisów prawa pracy przyznanie
prawa do nagrody i jej wypłata w określonych przez pracodawcę transzach. Uznaniowy charakter
nagrody implikuje dowolność w określeniu dat wypłaty nagrody - w racjonalnym związku czasowym
z datą jej przyznania. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż brak jest podstawy do uznania, że
nagroda powinna być wypłacona chociażby w najbliższym terminie wypłaty wynagrodzenia.
.
Już we wrześniu kolejne tematy alertu prawnego!
Zapraszamy do lektury!
5