turystyka i rekreacja 3-letnie studia licencjackie i rok, semestr ii

T U RYST YKA I REKREA CJA
3 - L ET NIE ST UD IA L ICENC JACK IE
I RO K, S EMEST R II
ST UD IA S TA CJ ONA RNE
I NIEST ACJO NA RNE WIECZ O ROWE
F IZJ OL OG IA CZŁOW IEK A
Treści kształcenia (zagadnienia do kolokwium oraz egzaminu)
Układ wewnątrzwydzielniczy – wydzielanie i transport hormonów. Budowa i czynność
układu nerwowego. Komórki glejowe, neuron, rodzaje włókien i ich właściwości morfofunkcjonalne, Ośrodkowy układ nerwowy – organizacja OUN jako regulatora czynności
poszczególnych narządów i tkanek oraz łącznika ustroju z otaczającym środowiskiem. Receptory
i ich podział. Synapsy i neuroprzekaźniki. Odruchy i ich podział. Nerwowa organizacja sterowania
ruchami dowolnymi. Autonomiczny układ nerwowy – budowa i czynność. Nawyk ruchowy – fazy
kształtowania. Kora mózgowa – lokalizacja ważniejszych ośrodków. Ból jako zjawisko fizjologiczne.
Podział tkanek mięśniowych – różnice morfologiczne i fizjologiczne. Mechanizm skurczu
mięśniowego. Podział skurczów. Czynniki decydujące o sile mięśniowej. Jednostka motoryczna.
Energetyka skurczu mięśniowego. Źródła energii do pracy mięśniowej i ich wykorzystanie.
Zmęczenie, lokalizacja oraz przyczyny, objawy i rodzaje zmęczenia. Wypoczynek (czynny i bierny)
i sposoby jego aktywacji. Rola krwi w organizmie. Skład, właściwości fizyczne i chemiczne.
Hemoglobina i jej połączenia z O2, CO i CO2. Pojemność tlenowa krwi. Układy buforowe
i parametry równowagi kwasowo-zasadowej. Białka osocza i ich rola w organizmie. Podstawowe
grupy krwi i konflikt serologiczny. Hemostaza. Objętość krwi i jej rozmieszczenie w poszczególnych
obszarach naczyniowych. Obrona ustroju przed patogenami – mechanizmy odporności swoistej
i nieswoistej. Serce i jego budowa. Elektrokardiografia. Podstawowe właściwości fizjologiczne
mięśnia sercowego: pobudliwość, kurczliwość, prawo „wszystko, albo nic”. Automatyzm serca.
Cykl pracy serca. Duży i mały obieg krwi, Regulacja ciśnienia tętniczego krwi na drodze nerwowej
i humoralnej. Parametry układu krążenia (SV, Q, HR i BP) w spoczynku i podczas wysiłków. Budowa
i funkcje układu oddechowego. Przestrzeń martwa. Mechanizm oddychania (wdech i wydech).
Rola jamy opłucnej w mechanice oddychania. Wentylacja minutowa płuc. Nerwowa i odruchowa
regulacja oddychania. Istota wymiany gazowej (oddychanie zewnętrzne i wewnętrzne).
Spirometria – objętości i pojemności (TV, IRV, ERV, RV, TLC, VC). Pojęcie anoksji, hiperkapnii
i akapnii. Choroba kesonowa (nurków). Wpływ środowiska zewnętrznego na organizm człowieka.
Wydolność fizyczna i czynniki decydujące o jej poziomie.
TURYSTYKA
I
REKREACJA
3-LETNIE STUDIA LICENCJACKIE, I ROK, SEMESTR II, STUDIA STACJONARNE
I NIESTACJONARNE WIECZOROWE, FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
Strona 1 z 3
Wykłady (I rok, semestr II, 15 wykładów po 2 godz.)
1. Wprowadzenie do przedmiotu. Fizjologia człowieka jako nauka – rys historyczny.
Wewnątrzwydzielniczy układ – wydzielanie i transport hormonów. Mechanizmy regulacji
wydzielania i działania wybranych hormonów.
2. Budowa i czynność układu nerwowego. Komórki glejowe, neuron, rodzaje włókien i ich
właściwości morfo-funkcjonalne, zjawiska elektryczne, pompa sodowo-potasowa, potencjał
czynnościowy, przewodnictwo nerwowe, synapsy i neuroprzekaźniki.
3. Ośrodkowy układ nerwowy – organizacja OUN jako regulatora czynności poszczególnych
narządów i tkanek oraz łącznika ustroju z otaczającym środowiskiem. Receptory i ich podział.
4. Odruchy i ich podział. Nerwowa organizacja sterowania ruchami dowolnymi. Autonomiczny
układ nerwowy – budowa i czynność. Odruchy autonomiczne z chemo– i baroreceptorów.
Adaptacja układu nerwowego w procesie treningu fizycznego.
5. Nawyk ruchowy – fazy kształtowania. Połączenia nerwowo-nerwowe i nerwowo-mięśniowe.
Kora mózgowa – lokalizacja ważniejszych ośrodków. Ból jako zjawisko fizjologiczne.
6. Typy tkanek mięśniowych – różnice morfologiczne i fizjologiczne. Ultrastruktura mięśni
szkieletowych, typy włókien mięśniowych (typ I i II – IIa i IIx). Unerwienie i struktura
czynnościowa mięśni. Receptory mięśniowe. Mechanizm skurczu mięśniowego. Podział
skurczów mięśniowych. Czynniki decydujące o sile mięśniowej. Jednostka motoryczna.
7. Energetyka skurczu mięśniowego. Źródła energii do pracy mięśniowej i ich wykorzystanie.
Zmienność składu mięśni pod wpływem aktywności fizycznej. Adaptacja mięśni szkieletowych
do wysiłków fizycznych o charakterze wytrzymałościowym i szybkościowo siłowym.
8. Zmęczenie, lokalizacja oraz przyczyny, objawy i rodzaje zmęczenia. Wypoczynek (czynny
i bierny) i sposoby jego aktywacji.
9. Rola krwi w organizmie. Skład, właściwości fizyczne i chemiczne. Hemoglobina i jej połączenia
z O2, CO i CO2. Pojemność tlenowa krwi i sposoby jej zwiększania.
10. Układy buforowe i parametry równowagi kwasowo-zasadowej. Białka osocza i ich rola
w organizmie. Podstawowe grupy krwi i konflikt serologiczny. Hemostaza. Objętość krwi i jej
rozmieszczenie w poszczególnych obszarach naczyniowych. Obrona ustroju przed patogenami
– mechanizmy odporności swoistej i nieswoistej. Zmiany w obrazie krwi po wysiłkach o różnej
intensywności i o odmiennym czasie trwania (ΔPV, Hct). Anemia sportowa.
11. Serce i jego budowa. Elektrokardiografia. Podstawowe właściwości fizjologiczne mięśnia
sercowego: pobudliwość, kurczliwość, prawo „wszystko albo nic”. Automatyzm serca. Cykl
pracy serca.
12. Duży i mały obieg krwi, mikrokrążenie, zmiany ciśnienia w układzie krążenia. Reakcja
ortostatyczna. Regulacja ciśnienia tętniczego krwi na drodze nerwowej i humoralnej.
Parametry układu krążenia (SV, Q, HR i BP) w spoczynku i podczas wysiłków. Adaptacja układu
krążenia do wysiłków fizycznych o charakterze dynamicznym i statycznym.
13. Budowa i funkcje układu oddechowego. Przestrzeń martwa. Mechanizm oddychania (wdech
i wydech). Rola jamy opłucnej w mechanice oddychania. Wentylacja minutowa płuc. Nerwowa
i odruchowa regulacja oddychania.
14. Istota wymiany gazowej (oddychanie zewnętrzne i wewnętrzne). Spirometria – objętości
i pojemności (TV, IRV, ERV, RV, TLC, VC). Różnica tętniczo-żylna tlenu. Pojęcie hipoksji, anoksji,
hiperkapnii i akapnii. Choroba kesonowa (nurków).
15. Wpływ środowiska zewnętrznego na organizm człowieka. Wydolność fizyczna i czynniki
decydujące o jej poziomie.
TURYSTYKA
I
REKREACJA
3-LETNIE STUDIA LICENCJACKIE, I ROK, SEMESTR II, STUDIA STACJONARNE
I NIESTACJONARNE WIECZOROWE, FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
Strona 2 z 3
Ćwiczenia (I rok, semestr II, 15 zajęć po 2 godz.)
1. Organizacja zajęć laboratoryjnych – wprowadzenie, przepisy BHP na zajęciach z fizjologii
2. Obserwacja odruchów rdzeniowych u żaby. Irradiacja pobudzenia w rdzeniu kręgowym.
Zależność czasu reakcji od siły bodźca. Hamowanie i torowanie odruchów.
3. Badanie niektórych odruchów u człowieka: odruch kolanowy, podeszwowy, rogówkowy,
źreniczny. Fazy kształtowania nawyku ruchowego.
4. Badanie skurczów mięśniowych w warunkach laboratoryjnych. Skurcz pojedynczy i jego fazy,
oraz skurcze tężcowe (zupełny i niezupełny). Podział skurczów ze względu na zmianę długości
i napięcia mięśnia (izotoniczny, izometryczny, auksotoniczny). Podział ze względu na odmienny
kierunek ruchu (skurcze koncentryczny i ekscentryczny).
5. Oznaczanie pracy mięśniowej zbieraczem pracy Ficka. Zmęczenie izolowanego mięśnia.
Zapisywanie krzywej zmęczenia mięśni ludzkich aparatem Mosso’a.
6. Kolokwium (fizjologia układu nerwowego i mięśniowego).
7. Obserwacja gotowych rozmazów krwi. Liczenie krwinek czerwonych i białych. Grupy krwi.
Konflikt serologiczny.
8. Zmiany strukturalne płynnej tkanki w różnych stanach organizmu (w spoczynku i po
wysiłkach). Oznaczenia liczby hematokrytowej (Hct) i stężenia hemoglobiny (Hb)
w arterializowanej krwi. Zachowanie się erytrocytów w roztworach o różnym stężeniu
związków osmotycznie czynnych.
9. Metody pomiaru podstawowych parametrów hemodynamicznych układu krążenia – częstości
skurczów serca (HR) skurczów serca i ciśnienia tętniczego (BP) w spoczynku, podczas wysiłków
i po ich zakończeniu.
10. Określanie objętości wyrzutowej serca (SV) wzorem Starra. Obliczanie pojemności minutowej
serca (Q). Wpływ wysiłku fizycznego o różnej intensywności na kształtowanie się parametrów
hemodynamicznych (SV i Q).
11. Próba ortostatyczna. Próba Cramptona.
12. Metody diagnozowania reakcji układu krążenia na standardowe wysiłki – próby Ruffiera
i Martineta (typy reakcji układu krążenia na standardowy wysiłek).
13. Ocena reakcji układu krążenia na standardowy wysiłek fizyczny na podstawie tempa restytucji
(HR) – step-test harwardzki. Pomiar wydolności fizycznej testem PWC170 i jego
zmodyfikowanymi wersjami (PWC130, PWC150).
14. Metody diagnozowania sprawności układu oddechowego (spirometria, próba duszności,
pojemność odruchowa płuc).
15. Kolokwium (krew, krążenie, układ oddechowy oraz elementy fizjologii wysiłku).
TURYSTYKA
I
REKREACJA
3-LETNIE STUDIA LICENCJACKIE, I ROK, SEMESTR II, STUDIA STACJONARNE
I NIESTACJONARNE WIECZOROWE, FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
Strona 3 z 3