http://teatrdlawas.pl/teatr/tdw/index.php?option

http://teatrdlawas.pl/teatr/tdw/index.php?option=com_content&task=view&id=2
9904&ltemid=72
„Elada Pinio i czas”
Jednym z wydarzeń tegorocznego Forte
Artus Festival w Toruniu był spektakl węgierskiego Malko Teatro - „Elada Pinio i
czas”. Ten alternatywny teatr grający po węgiersku, bułgarsku, niemiecku i
angielsku założony został przez Gabriellę Hadzikostową i Istvana C. Nagy. Od
2007r. Gabriella Hadzikostowa współpracuje z kompozytorem Nikolai Iwanowem,
z którym poszukując nowych form wyrazu artystycznego stworzyła fuzjonalny
performans „Without frontiers”. W projekcie tym przestrzeń tekstu, muzyki,
malarstwa, ruchu przeobraża się w teatr.
Określanie historii Elady Pinio także mianem fuzjonalnego performansu jest właściwie
nieuzasadnione i dowodzi szukania na siłę zaskakujących określeń formalnych dla tego,
co jest tak naprawdę prawdziwym, tradycyjnym teatrem. Teatrem stawiającym na
aktorską kreację, dzięki której widz wciągany jest w magiczną opowieść o życiu i śmierci
pozwalającą doznać swoistego katharsis. Spektakl wyreżyserowany i zagrany przez
Gabriellę Hadzikostową to adaptacja powieści wybitnej bułgarskiej pisarki Kerany
Angelowej.
Aktorka stwierdziła w jednym z wywiadów, że „ten tekst ją znalazł”. Jest to filozoficznopoetycka przypowieść o historii bułgarskiej kobiety, której życie zdeterminowały
tragiczne wydarzenia konfliktu turecko-bułgarskiego z początków XX w. Zmuszeni do
opuszczenia swoich domów w czasie powstania 1903 r. Bułgarzy uciekają z Tracji.
Przerażone matki porzucają w lasach dzieci, licząc na to, że będą mogły po nie wrócić. I
tak zaczyna się opowieść o Eladzie Pinio. Z pierwszym dramatycznym krzykiem
aktorki wkraczamy w mitologiczny świat dziewczynki wykarmionej przez łanię. W
rozpiętej między poetyckim liryzmem a bolesnym realizmem jednostkowej historii
odnajdujemy archetypy wpisane w dzieje całej ludzkości. Ale jest to ciągle prywatna
mitologia Elady, rządząca się własną logiką i symboliką.
Taki bogaty emocjonalnie materiał literacki i filozoficzny wymagał czystej, prostej formy.
Gabriella Hadzikostowa wybrała skupioną, prawie pozbawioną ruchu obecność
sceniczną. Ruch jest w aktorce, w jej skupionej ekspresji, w jej krzyku, zawodzeniu i
śmiechu, w oczach i w oszczędnej gestykulacji. Kolejne odsłony sytuują kobietę w
czasie i poza czasem, bo Czas jest nadrzędną kategorią porządkującą świat
przedstawiony tej opowieści. Drugą jest Wolność. Zdaniem Kereny Angelowej
„powołaniem sztuki jest nie pozwalanie jej na zapomnienie o tym, że możemy być
naprawdę wolni”.
Grająca spektakl oparty na jej powieści aktorka to przesłanie wspaniale realizuje. Nie
byłoby to możliwe bez współpartnera tej podróży w świat mieszkanki bułgarskiego
Macondo ( twórczość Angelowej bardzo często porównuje się z twórczością Marqueza)
czyli Nikolai Iwanowa, który skomponował i wykonywał muzykę oraz opowiadał o Eladzie
z pozycji tylko pozornie bezstronnego narratora. W jego muzyce: poruszającej,
dojmującej, będącej mieszaniną etno, folku, jazzu słyszymy nie tylko dźwiękową
ilustrację wydarzeń, ale i metafizyczny komentarz wyrażony barwą różnych
instrumentów, rytmem i melodią. Dzięki temu w tej misternie skomponowanej
improwizacji Gabrielli Hadzikostowej i Nikolai Iwanowa rodzi się bezgraniczna wolność.
Trwający 80 min. spektakl hipnotyzuje, wprowadza w magiczny świat, który fascynuje,
ale i zmusza do głębokiej refleksji. Ta refleksja wymaga jednak pewnej historycznej
konkretyzacji i tego w programie do spektaklu, albo we wprowadzeniu przed spektaklem
zabrakło. Dotyczy to oczywiście realizacji zagranicznych, bo trzeba liczyć się z tym, że
znajomość historii Bułgarii, jaką posiada np. polski odbiorca jest niewystarczająca.
Wychodząc bowiem od konkretnego wydarzenia widz pozwoli zaprowadzić się w świat
uniwersum, z czasu Pinio przejdzie do Czasu Ludzkiego Losu.
Gabriela Ułanowska
Teatr Malko – Elada Pinio i czas – Fuzjonalny performans w jednym akcie
Elada Pinio – Gabriella Hadzikostowa
Malarz – Nikolaj Iwanow – gościnnie.
Reżyseria – Gabriella Hadzikostowa
Konsultacje artystyczne –István C. Nagy
Muzyka – Nikolai Ivanov
Scenografia: Gabriella Hadzikostowa
Efekty wizualne: István C. Nagy
«
wstecz
dalej
»